Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski…
2024-03-15, 11:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926

Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
155 lat temu, 15 marca 1869 roku, urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości - minister spraw wewnętrznych. Najwyższy urząd w państwie objął po zabójstwie Gabriela Narutowicza, który został zastrzelony przez fanatyka, prezentującego skrajnie nacjonalistyczne poglądy.
W orędziu do narodu, wygłoszonym zaraz po wyborze, Stanisław Wojciechowski nawiązał do tragicznej śmierci poprzednika: "Nienawiść wytwarza niepokój i nieład, rujnuje życie rodzin i państwa (...). W imieniu Rzeczypospolitej wołam do Was, Obywatele: skłaniajcie się do zgody w sprawach dobra powszechnego". Zmarł w 1973 roku.

Prezydentura Stanisława Wojciechowskiego przypadła na trudne czasy dla wewnętrznej sytuacji Polski. Uzdrowienia wymagała gospodarka i finanse państwa, w kraju szalała inflacja. Niestabilna była także sytuacja polityczna, kolejne rządy upadały w szybkim tempie. W 1924 roku, gdy gabinetem kierował Władysław Grabski, Sejm przyjął ustawę o reformie walutowej i naprawie skarbu. Do obiegu - w miejsce marek - wprowadzono złotego polskiego, a działalność rozpoczął Bank Polski, centralna instytucja emisyjna w kraju. W polityce zagranicznej za prezydentury Stanisław Wojciechowskiego Polska utrzymywała dobre relacje z Francją oraz Wielką Brytanią, unormowane zostały także stosunki z Czechosłowacją. 5 września 1924, podczas pierwszej wizyty prezydenta we Lwowie, doszło do nieudanego zamachu na niego.

Stanisław Wojciechowski był prezydentem przez niecałe cztery lata. W 1926 roku, w czasie zamachu majowego, zrzekł się urzędu, chcąc zapobiec wojnie domowej. W specjalnej odezwie pisał: "Stała się rzecz potworna - znaleźli się szaleńcy, którzy targnęli się na majestat Ojczyzny, podnosząc jawny bunt fałszywymi hasłami uwiedli czystą duszę żołnierza polskiego i dali pierwsi rozkaz do rozlewu krwi bratniej".

W 1937 był jednym ze współzałożycieli Stronnictwa Pracy. Nie przyjął jednak oferty objęcia przywództwa w tym ugrupowaniu. Zaraz potem wycofał się z życia politycznego. Zmarł 9 kwietnia 1973 roku w Gołąbkach pod Warszawą (obecnie osiedle w warszawskim Ursusie)

Był odznaczony między innymi Orderem Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wielkim Orderu Złotej Ostrogi.

(więcej)

Stanisław Wojciechowski urodził się w 1869 roku w Kaliszu, w zubożałej, nieposiadającej już majątku ziemskiego, rodzinie szlacheckiej. Studiował na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Był członkiem tajnych, antyrosyjskich organizacji, między innymi Centralizacji Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Uczestniczył w zjeździe założycielskim Polskiej Partii Socjalistycznej w Paryżu w 1892 i pierwszych obradach tej partii w Wilnie. W 1905 roku wycofał się z działalności partyjnej i zerwał z PPS.

W latach 90. XIX wieku wchodził do kierującego PPS Centralnego Komitetu Robotniczego. Kupił w Lipsku maszynę drukarską, na której, po potajemnym sprowadzeniu jej do kraju, drukował w Wilnie do 1899 roku "Robotnika". Był też, wraz z Józefem Piłsudskim, współredaktorem tego pisma.

W 1906 był współzakładał Towarzystwo Kooperatystów w Warszawie i czasopismo spółdzielcze "Społem”. Dwa lata później przygotowywał pierwszy zjazd organizacji ruchu spółdzielczego spożywców. W 1917 roku stanął na czele rady Polskiego Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie.

Po odzyskaniu niepodległości, w latach 1919-1920, Stanisław Wojciechowski sprawował funkcję ministra spraw wewnętrznych. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast”. 20 grudnia 1922 roku został wybrany na drugiego prezydenta RP. Funkcję tę sprawował do 15 maja 1926 roku, kiedy to, po majowym zamachu stanu, zrzekł się urzędu.

Był profesorem w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a od 1927 prowadził Spółdzielczy Instytut Naukowy.

Lata niemieckiej okupacji spędził w Warszawie.

Stanisław Wojciechowski zmarł w wieku 84 lat. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W 2022 roku grób został odrestaurowany. Projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Zobacz także

2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej 2024-04-15, godz. 15:00 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim 80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim… » więcej 2024-04-15, godz. 13:00 W roku 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino przygotowano pakiet edukacyjny dla nauczycieli Pakiet edukacyjny dla nauczycieli, edukatorów, pracowników instytucji kultury oraz uczniów przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie… » więcej 2024-04-15, godz. 11:00 Wyłoniono laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Laureatów 50. Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej wyłoniono w niedzielę w Dworze Artusa w Gdańsku. Zwycięzcą został uczeń II Liceum Ogólnokształcącego… » więcej 2024-04-15, godz. 09:00 Ulicami Warszawy przeszedł XVII Katyński Marsz Cieni Ponad 250 rekonstruktorów przeszło ulicami Warszawy w 17. Katyńskim Marszu Cieni. To hołd dla 22 tysięcy polskich oficerów, zamordowanych przez Sowietów… » więcej 2024-04-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 kwietnia » więcej 2024-04-14, godz. 14:30 Rocznica wyzwolenia obozu w Ravensbrück - obchody c.d. Do największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego dla kobiet zjechały dziś ostatnie z dawnych więźniarek i krewni kobiet, które przeszły piekło w Ravensbrück… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »