Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-03-13, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
13 marca
1202 - W Kaliszu zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski i krakowski.

1516 - W Budzie zmarł Władysław II Jagiellończyk, król Czech i Węgier.

1707 – W kościele św. Krzyża w Warszawie po raz pierwszy odśpiewano Gorzkie żale (pod nazwą "Snopek Mirry z Ogrodu Gethsemańskiego", albo "Żałosne gorzkiej męki Syna Bożego rozpamiętywanie"). W tym samym roku zapis nowego rodzaju nabożeństwa został wydany drukiem.

1832 - W Petersburgu zmarł Aleksander Orłowski, malarz, batalista.

1845 - W Radzyminie urodził się Jan Baudouin de Courtenay, językoznawca, jeden z najwybitniejszych lingwistów świata; w 1922 r. wysunięty przez mniejszości narodowe, jako kandydat w wyborach na prezydenta RP.

1863 – Francuski poeta August Barbier napisał wiersz "Atak pod Węgrowem", który został zainspirowany atakiem polskich kosynierów na rosyjskie armaty w czasie stoczonej 3 lutego bitwy pod Węgrowem.

1873 - We Lwowie urodziła się Maryla Wolska, poetka okresu Młodej Polski, autorka tomików "Symfonia jesienna", "Dzbanek malin".

1881 - W wyniku zamachu bombowego zginął car Aleksander II Romanow; głównym wykonawcą zamachu był Polak Ignacy Hryniewiecki, członek rosyjskiej organizacji spiskowej Narodna Wola, śmiertelnie ranny podczas eksplozji.

1884 - W Warszawie urodził się Józef Węgrzyn, aktor filmowy i teatralny, reżyser, znany m.in. z filmów "Dziesięciu z Pawiaka", "Strachy", "Kościuszko pod Racławicami", laureat Złotego Wawrzynu Polskiej akademii Literatury.

1893 - W majątku Porochońsk koło Pińska urodził się Konstanty Drucki-Lubecki, pułkownik WP; w kampanii polskiej 1939 r. dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii; więziony w sowieckim obozie w Starobielsku, zamordowany przez NKWD w Charkowie.

1899 - W Warszawie urodził się Jan Lechoń, poeta, eseista, tłumacz, krytyk teatralny i literacki, związany z grupą artystyczną "Skamander".

1909 - W Warszawie urodził się Lucjan Szenwald, poeta, działacz komunistyczny, żołnierz I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, uczestnik bitwy pod Lenino.

1913 - W Warszawie zmarł Walery Przyborowski, pisarz, autor powieści historycznych m.in. "Bitwa pod Raszynem", "Szwedzi w Warszawie"; uczestnik Powstania Styczniowego.

1922 - W Rzeszowie urodził się Józef Szajna, scenograf, reżyser teatralny, scenarzysta, teoretyk teatru, malarz i grafik; więzień niemieckiego obozu Auschwitz, gdzie dwukrotnie trafił do bloku śmierci, i obozu w Buchenwaldzie; doświadczenia obozowe i wojenne obecne są w całej jego twórczości; międzynarodowe uznanie przyniosły mu "Reminiscencje" - niemy spektakl teatralny, poświęcony pomordowanym w czasie niemieckiej okupacji artystom krakowskiej ASP.

1923 - W Wilnie urodził się Emil Karewicz, aktor, niezapomniany Brunner z serialu "Stawka większa niż życie", Jagiełło z "Krzyżaków" i porucznik "Mądry" z "Kanału"; w czasie II wojny światowej żołnierz 2 Armii WP, z którą przeszedł szlak bojowy do Berlina.

1931 - Sejm RP uchwalił ustawę o wygaśnięciu mocy prawnej przepisów wyjątkowych, związanych z pochodzeniem, narodowością, językiem, rasą lub religią obywateli Rzeczypospolitej.

1932 - W Dąbrówce Małej urodził się Edward Szymkowiak, bramkarz Ruchu Chorzów, Gwardii Warszawa i Polonii Bytom, trzykrotny mistrz Polski, 53 razy wystąpił w reprezentacji narodowej.

1940 - Pomiędzy 13 a 15 marca Niemcy zamordowali pierwszą grupę pacjentów Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Kochanówce k. Łodzi; kolejną grupę zamordowano w dniach 27-28 marca; w sumie w marcu zamordowano ok. 550 pacjentów.

1942 - Maciej Aleksy Dawidowski "Alek" z Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" wypisał na murach Muzeum Narodowego w Warszawie wielkimi literami: "Ludu W-wy jam tu. Kiliński Jan"; pomnik Jana Kilińskiego został przez władze niemieckie zdemontowany i ukryty w muzeum w odwecie za usunięcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika.

1942 - Organizacja Małego Sabotażu "Wawer" umieściła na cokole pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie napis: "W odwet za zniszczenie pomnika Kilińskiego zarządzam przedłużenie zimy o 6 tygodni. Mikołaj Kopernik astronom".

1943 - Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta w Krakowie; która zakończyła się 14 marca.

1945 - W niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen zginął Kazimierz Prószyński, wynalazca, konstruktor, pionier polskiej kinematografii.

1947 - W Łodzi urodził się Jacek Bierezin, poeta, działacz opozycji, taternik, współzałożyciel ukazującego się poza cenzurą czasopisma "Puls" (1977-1981).

1953 - W sowieckim więzieniu we Władymirze nad Klaźmą zmarł Jan Stanisław Jankowski, w latach 1943-1945 wicepremier i Delegat Rządu RP na Kraj; aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.

1954 - W Cieplicach Śląskich urodził się Piotr Łazarkiewicz, reżyser, aktor, scenarzysta, producent filmowy, reżyser m.in. filmów: "Fala - Jarocin '85", "Kocham kino", "Pora na czarownice".

1954 - W Warszawie powstał Studencki Teatr Satyryków.

1960 - Włoski pianista Maurizio Pollini zwyciężył w VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

1965 - Argentyńska pianistka Martha Argerich zwyciężyła w VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

1965 - W Poznaniu urodził się Krzysztof Grabowski, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz, lider zespołów Piżama Porno, Strachy na Lachy.

1970 - Premiera filmu Antoniego Krauze "Monidło".

1992 - W Skolimowie zmarła Irena Netto, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z filmów "Wolne miasto", "Pożegnania", "Pigułki dla Aurelii", "Wspólny pokój", "Rozstanie".

1996 - W Warszawie zmarł Krzysztof Kieślowski, reżyser filmowy, scenarzysta; autor m.in. "Przypadku", "Dekalogu" i tryptyku "Trzy kolory. Niebieski, Biały, Czerwony", którego pierwsza część zdobyła Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji (1994).

2002 - W Warszawie odsłonięto pomnik Tarasa Szewczenki, ukraińskiego poety i malarza.

2002 - W Warszawie zmarł Hubert Wagner, siatkarz, wielokrotny reprezentant Polski, trener; prowadzona przez niego drużyna siatkarzy zdobyła w 1974 r. w Meksyku mistrzostwo świata, a dwa lata później złoty medal olimpijski na igrzyskach w Montrealu.

2019 – W Warszawie zmarła aktorka Zofia Czerwińska, znana między innymi z filmów Stanisława Barei, ról teatralnych, spektakli Teatru Telewizji i seriali "Czterdziestolatek", "Czterdziestolatek 20 lat później", "Alternatywy 4"; łącznie zagrała około 150 ról i epizodów w produkcjach kinowych i telewizyjnych.

2022 – W Warszawie zmarł Paweł Kwiek, fotograf, operator filmowy, prekursor wideo w sztuce nowoczesnej, działacz opozycji antykomunistycznej, współtwórca Akademickiego Ruchu Odnowy i Solidarności.

Zobacz także

2024-05-10, godz. 08:00 Muzeum Uniwersytetu Opolskiego ma 10 lat Dziesięć lat temu utworzono Muzeum Uniwersytetu Opolskiego. Placówka opowiada historię opolskiego szkolnictwa wyższego. Są tu portrety wszystkich rektorów… » więcej 2024-05-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 maja » więcej 2024-05-09, godz. 15:00 37 lat temu w Lesie Kabackim rozbił się Ił-62 "Tadeusz Kościuszko" 37 lat temu, 9 maja 1987 roku, w Lesie Kabackim pod Warszawą rozbił się samolot Ił-62 M "Tadeusz Kościuszko". Na pokładzie maszyny znajdowały się 183 osoby… » więcej 2024-05-09, godz. 13:00 79. rocznica wyzwolenia KL Stutthof 79 lat temu, 9 maja 1945 roku, wojska radzieckie wkroczyły do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Założony w 1939 roku w Sztutowie… » więcej 2024-05-09, godz. 11:30 Dziś Dzień Europy Dziś świętujemy Dzień Europy, ustanowiony na pamiątkę ogłoszenia historycznej deklaracji Roberta Schumana, w której przedstawił swoją wizję nowoczesnej… » więcej 2024-05-09, godz. 11:00 W Muzeum Niepodległości zaprezentowało „Portret zesłańca” Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprezentowało unikatowy obraz - „Portret zesłańca” Aleksandra Sochaczewskiego z 1885 roku. To portret starszego mężczyzny… » więcej 2024-05-09, godz. 09:00 Archiwum IPN zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Wydawnictwo… » więcej 2024-05-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 maja » więcej 2024-05-08, godz. 19:41 Prof. G. Berendt o zakończeniu II wojny światowej Profesor historyk Grzegorz Berendt przypomina, że zakończenie II wojny światowej nie przyniosło Polsce wolności i suwerenności. 79 lat temu, 8 maja 1945… » więcej 2024-05-08, godz. 18:38 69 lat temu zmarł Kazimierz Wajda, słynny Szczepcio z "Wesołej Lwowskiej Fali" 69 lat temu, 8 maja 1955 roku, zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, niezwykle popularny przed II wojną światową. W słynnej audycji Polskiego Radia… » więcej
8283848586
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »