Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok…
2024-03-04, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu

Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 4 marca 1944 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu, dowódcy posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa Zachodnia. W akcji o kryptonimie "Panienka" - od przezwiska nadanego Schmalzowi przez warszawiaków - zlikwidowano w sumie pięciu Niemców, nie ponosząc strat własnych.
Niemiecki szef ochrony dworca został skazany przez sąd Polskiego Państwa Podziemnego za torturowanie i zamordowanie około 200. Polaków zatrzymanych w okolicach dworca. Karl Schmalz słynął z okrucieństwa, w wartowni otoczonej drutem kolczastym, sadystycznie znęcał się nad zatrzymanymi, którymi byli między innymi pracownicy kolejowi, a także kobiety i dzieci próbujące wykraść węgiel z wagonów kolejowych do ogrzania mieszkań. Feldfebel urządzał też zasadzki, w kobiecym przebraniu pod osłoną nocy, udając, że sam kradnie węgiel, zabijał swoje ofiary. Był postrachem Woli.

W akcji 4 marca wziął udział 17-osobowy odział Kedywu pod dowództwem Kazimierza Jakubowskiego pseudonim Kazik", w porozumieniu z dwoma polskimi kolejarzami. Najpierw część AK-owców opanowała sąsiadujące z wartownią budynki Towarzystwa Asfaltowego oraz firmy "Sewerin". Następnie podprowadzono znajdujące się tam betoniarki w pobliże wartowni, aby zagłuszyć strzały. Do budynku dworca weszło trzech Polaków, z których dwóch - Krzysztof Sobieszczański "Kolumb" i Jan Barszczewski "Janek" było przebranych w niemieckie mundury, a trzeci - Antoni Wojciechowski "Antek" - udawał złapanego złodzieja kolejowego. W tym samym czasie od tyłu do pomieszczeń wkroczyła inna grupa AK-owców, która zastrzeliła Schmalza oraz czterech innych Niemców. W akcji uczestniczyli między innymi Stanisław Likiernik, Andrzej Englert i Leon Zubrzycki. Oddział wycofał się z ciężarówką załadowaną bronią i amunicją.

Podczas akcji Polacy oszczędzili jednego z Niemców, co miało tragiczne w skutkach konsekwencje. Mundurowy rozpoznał później na ulicy Kazimierza Jakubowskiego, którego Gestapo aresztowało wraz z żoną Zofią. Oboje zostali zamordowani.

Akcja "Panienka" z niewielkimi różnicami została przedstawiona w powieści Romana Bratnego "Kolumbowie. Rocznik 20" i jej ekranizacji, serialu telewizyjnym pod tym samym tytułem. Uczestnik akcji Stanisław Likiernik stał się pierwowzorem postaci Stanisława Skiernika, jednego z bohaterów Kolumbów. Z Bratnym znali się od dzieciństwa.

Zobacz także

2024-04-04, godz. 11:00 75 lat temu powstało NATO 75 lat temu, 4 kwietnia 1949 roku, w Waszyngtonie został podpisany Traktat Północnoatlantycki powołujący do życia NATO. Wszedł w życie kilka miesięcy… » więcej 2024-04-04, godz. 09:00 110 lat temu urodził się Ryszard Białous, dowódca legendarnego batalionu "Zośka" Walczył w wojnie obronnej 1939 roku i w Powstaniu Warszawskim. Dowodził harcerskim batalionem "Zośka" oraz Brygadą Dywersji "Broda 53". 110 lat temu, 4 kwietnia… » więcej 2024-04-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 kwietnia » więcej 2024-04-03, godz. 15:00 Muzeum Gdańska zaprezentowało replikę XVIII-wiecznej trąbki Johanna Stritzke Replikę XVIII-wiecznej trąbki trąbomistrza gdańskiego Johanna Stritzke zaprezentowało we wtorek Muzeum Gdańska. W przyszłości instrument zadebiutuje na… » więcej 2024-04-03, godz. 13:00 175 lat temu zmarł Juliusz Słowacki, poeta romantyczny, autor "Kordiana" i "Balladyny" 175 lat temu, 3 kwietnia 1849 roku, zmarł Juliusz Słowacki, poeta, dramatopisarz, filozof - opracował koncepcję filozofii genezyjskiej, wybitny twórca epoki… » więcej 2024-04-03, godz. 11:00 Muzeum Auschwitz zamierza wyremontować dach poobozowego bloku Muzeum Auschwitz przygotowuje się do remontu dachu jednego z poobozowych bloków na terenie tak zwanego obozu macierzystego. Instytucja ogłosiła przetarg, który… » więcej 2024-04-03, godz. 07:30 84 lata temu NKWD rozpoczęło wywóz polskich jeńców do Katynia 84 lata temu, 3 kwietnia 1940 roku, NKWD rozpoczęło wywózkę do Katynia polskich oficerów, jeńców obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach - z obozów w Ostaszkowie… » więcej 2024-04-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 3 kwietnia » więcej 2024-04-02, godz. 15:00 „Portrety”, odcinek 19: „Witold Babiński” „Portrety” to cykl poświęcony postaciom, które odegrały ważną rolę w najnowszej historii Polski. Witold Babiński (1897–1985) – kapitan artylerii… » więcej 2024-04-02, godz. 13:00 Nie żyje ostatni ocalały z zatonięcia pancernika w Pearl Harbor Ostatni ocalały z USS Arizona, pancernika zatopionego podczas japońskiego bombardowania Pearl Harbor, zmarł w wieku 102 lat. Lou Conter w momencie ataku był… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »