Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych upamiętnia uczestników powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej Związkowi Radzieckiemu.

Podczas uroczystości na "Łączce", gdzie komunistyczni zbrodniarze składali w bezimiennych dołach śmierci zamordowanych członków podziemia antykomunistycznego, przy Panteonie - Mauzoleum Wyklętych - Niezłomnych wiceprezes IPN Karol Polejowski podkreślał, że walczyli oni o wolną Polskę w beznadziejnej sytuacji. "Bo byli wychowani w duchu umiłowania wolnej i niepodległej Polski, a to co przynieśli na swoich bagnetach sowieci żadną Polską nie było. Podjęto walkę, która wobec przewagi wroga była wówczas nie do wygrania. Zapłacili cenę najwyższą - cenę życia, a ci którzy przeżyli cenę poniżenia, prześladowań i zapomnienia. Ale wrócili i zajęli należne im miejsce w panteonie polskich bohaterów".

W imieniu rodzin głos zabrał Witold Mieszkowski, syn komandora Stanisława Mieszkowskiego zamordowanego w 1952 roku i ukrytego na kilkadziesiąt lat w bezimiennym dole śmierci na "Łączce". Syn oficera dziękował za odnalezienie szczątków jego ojca i jego towarzyszy. "Chciałbym podziękować przede wszystkim młodym ludziom, którzy tutaj na "Łączce" 10 lat temu pod tą alejką odnaleźli 3 komandorów niezłomnych, wyklętych, zamordowanych przez władze komunistyczną i wskrzeszonych do życia przez tych młodych ludzi i ich opiekuna profesora Krzysztofa Szwagrzyka (od wielu lat kierującego poszukiwaniami ofiar totalitaryzmów)".

Według szacunków historyków w działania podziemia antykomunistycznego mogło się włączyć nawet 180 tysięcy osób z różnych środowisk politycznych. Kilkanaście tysięcy z nich poległo w walkach z sowietami i komunistycznymi służbami PRL, zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca. W tym dniu w 1951 roku w więzieniu na warszawskim Mokotowie strzałem w tył głowy zostali straceni przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.