Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-03-03, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
3 marca
1604 - W Lusławicach zmarł Faust Socyn, teolog, humanista; od 1579 r. na stałe w Polsce; przywódca ideowy braci polskich.

1746 - W Warszawie urodziła się Izabela z Flemmingów Czartoryska, pisarka, animatorka życia kulturalnego, mecenaska sztuki, kolekcjonerka; założycielka rezydencji w Puławach, na terenie której utworzyła pierwsze polskie muzeum gromadzące pamiątki narodowe; aktywna uczestniczka życia politycznego w okresie Sejmu Wielkiego, związana ze Stronnictwem Patriotycznym.

1807 - W Warszawie urodził się Kazimierz Władysław Wóycicki, wydawca, literat, archiwista, dziennikarz; autor "Przysłów narodowych", "Pamiętnika dziecka Warszawy", żołnierz Powstania Listopadowego.

1812 - Powołana została Legia Księstwa Warszawskiego, formacja wojskowa, utworzona z pułków Legii Nadwiślańskiej. Legia Księstwa Warszawskiego wzięła udział w walkach w Hiszpanii oraz w wyprawie na Rosję, gdzie poniosła ciężkie straty.

1846 - Powstanie krakowskie: dyktator Jan Tyssowski opuścił Kraków, do miasta wkroczyły oddziały austriackie.

1875 - W Zalesiu Wielkim koło Gostynia urodził się Cyryl Ratajski, adwokat, prezydent Poznania (1922-1924, 1925-1934), minister spraw wewnętrznych (1924-1925); w czasie II wojny światowej Delegat Rządu na Kraj (1940-1942).

1882 - We Lwowie urodził się Kazimierz Bartel, matematyk, profesor Politechniki Lwowskiej, polityk sanacyjny, trzykrotny premier II RP; zamordowany przez Niemców w 1941 r.

1888 - W Odessie urodził się Kazimierz Fabrycy, oficer Legionów Polskich, gen. WP; wiceminister spraw wojskowych (1926-1934); w latach 1934-1939 Inspektor Armii we Lwowie; w kampanii 1939 r. dowódca Armii "Karpaty".

1902 - W Warszawie urodził się Władysław Daszewski, scenograf teatrów lwowskich i warszawskich, współpracownik Leona Schillera, w latach 1959-61 dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie.

1902 - W Przemyślu urodził się Józef Kondrat, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów "Trójka hultajska", "Strachy", "Król Maciuś Pierwszy"; w 1943 roku skazany przez podziemne Kierownictwo Walki Cywilnej na karę infamii za udział w niemieckim filmie propagandowym "Heimkehr".

1910 - W Warszawie urodził się Leon Chajn, polityk, działacz komunistyczny, od 1944 roku członek władz naczelnych Stronnictwa Demokratycznego, poseł na Sejm PRL, autor prac poświęconych historii wolnomularstwa.

1910 - W Pyzdrach urodził się Stefan Otwinowski, dziennikarz, literat, autor powieści "Życie trwa cztery dni", w latach 1947-76, prezes krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich.

1921 - Podpisanie polsko-rumuńskiego układu sojuszniczego.

1922 - W Toruniu urodził się Kazimierz Serocki, kompozytor, pianista.

1925 - W Warszawie urodził się Klemens Szaniawski, filozof, logik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; więzień niemieckich obozów Auschwitz i Mauthausen.

1925 - W Łucku urodził się Edward Krasiński, malarz awangardowy.

1929 - W Gdańsku urodził się Kazimierz Orzechowski duchowny katolicki i aktor, popularny m.in. dzięki rolom w filmach "Panny z Wilka", "Człowiek z żelaza" oraz serialach "W labiryncie" i "Złotopolscy".

1934 - We Lwowie urodził się Jacek Kuroń; wieloletni więzień polityczny w PRL, współtwórca KOR, czołowy doradca kierownictwa NSZZ "Solidarność", uczestnik obrad Okrągłego Stołu, parlamentarzysta, minister pracy i polityki socjalnej, historyk, publicysta, wychowawca, społecznik.

1934 - W Kaliszu urodził się Andrzej May, aktor teatralny i filmowy, reżyser, odtwórca m.in. ról "Czarnego" w filmie Jerzego Passendorfera "Zamach" oraz Stanisława Połanieckiego w serialu "Rodzina Połanieckich".

1941 - Zarządzenie gubernatora dystryktu krakowskiego Otto Waechtera o utworzeniu w Krakowie "żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej"; ostateczny termin przesiedlenia do getta wyznaczono na 20 marca 1941 r.; niezastosowanie się do zarządzenia władz niemieckich zagrożone było karą śmierci.

1941 - W Warszawie zmarł Edward Wittig, rzeźbiarz, autor warszawskich pomników: Lotnika, PeOWiaka oraz Juliusza Słowackiego.

1942 - Z więzienia na Pawiaku uciekli: Tadeusz Szpotański, były wiceprezydent Warszawy, oficerowie AK - mjr Stanisław Dobrski i por. Eugeniusz Filipowicz oraz Henryk Borucki "Czarny", komendant konspiracyjnej Komendy Obrońców Polski.

1944 - W Okółku na Podlasiu urodziła się Maria Nurowska, pisarka, scenarzystka, autorka m.in. powieści "Hiszpańskie oczy", "Rosyjski kochanek", "Mój przyjaciel zdrajca" oraz cyklu "Panny i wdowy".

1945 - We wsi Pawłokoma na Pogórzu Przemyskim oddział AK lub miejscowej samoobrony pod jego osłoną, zamordował 365 ukraińskich mieszkańców, w odwecie za uprowadzenie i zamordowanie przez UPA 11 Polaków.

1945 - Poakowski oddział ppor. Roberta Domańskiego "Jaracha" rozbił więzienie w Białej Podlaskiej.

1947 - Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie skazał na karę śmierci nazistowskiego gubernatora Warszawy Ludwiga Fischera.

1947 - W Londynie Sztab Główny Polskich Sił Zbrojnych przekształcono w Inspektorat Generalny Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia; inspektorem generalnym Korpusu mianowano gen. Stanisława Kopańskiego.

1948 - Przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces rotmistrza Witolda Pileckiego, oficera ZWZ-AK, który w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do Auschwitz, aby zdobyć informacje o obozie; po ucieczce z Auschwitz walczył w Powstaniu Warszawskim; komunistyczny sąd skazał rotmistrza na karę śmierci; wyrok wykonano 25 maja 1948 r.

1956 - W Bydgoszczy urodził się Zbigniew Boniek, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, zdobywca trzeciego miejsca na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982 r.; zawodnik m.in. Widzewa Łódź, Juventusu Turyn, z którym zdobył Puchar Europy (1985), a także AS Roma; trener; od 2012 r. prezes PZPN.

1960 - Rada Ministrów wydała rozporządzenie o utworzeniu Wolińskiego Parku Narodowego.

1961 - Premiera komedii Haliny Bielińskiej i Włodzimierza Haupe "Szczęściarz Antoni" z Czesławem Wołłejko w roli tytułowej.

1971 - Spotkanie prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego z premierem Piotrem Jaroszewiczem na temat normalizacji stosunków.

1975 - W Warszawie zmarł Jerzy Srokowski, plastyk, ilustrator, scenograf, autor m.in. dekoracji do telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów.

1976 - W Warszawie urodziła się Natalia Kukulska, piosenkarka, wykonawczyni przebojów "Puszek-okruszek", "Co powie tata?", "Niepotrzebny", "Piosenka światłoczuła".

1981 - Gen. Wojciech Jaruzelski, przebywający w Moskwie na XXVI Zjeździe KPZR, spotkał się z premierem Nikołajem Tichonowem, któremu przekazał "Informację o stanie przygotowań państwa do wprowadzenia stanu wojennego".

1986 - W Warszawie przed Sądem Wojewódzkim rozpoczął się proces kierownictwa Konfederacji Polski Niepodległej; na ławie oskarżonych zasiedli: Leszek Moczulski, Krzysztof Król, Adam Słomka, Andrzej Szomański oraz Dariusz Wójcik.

2006 - W Warszawie zmarł Krzysztof Kołbasiuk, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z roli Gniewka w serialu "Znak orła", Łukasza Zbożnego w telewizyjnym serialu "Dom" oraz licznych kreacji aktorskich w Teatrze Polskiego Radia.

2011 - W Skolimowie zmarła Irena Kwiatkowska, aktorka, gwiazda teatru, filmu i kabaretu; na trwałe wpisała się w pamięć widzów rolami w serialach "Wojna domowa" i "Czterdziestolatek", a także w filmach "Hallo Szpicbródka", "Lata dwudzieste, lata trzydzieste"; występowała w kabaretach Szpak, Dudek i telewizyjnym Kabarecie Starszych Panów.

2011 - W Warszawie zmarł Bohdan Pociej, muzykolog, krytyk muzyczny, dziennikarz radiowy, popularyzator kultury.

2012 - W katastrofie kolejowej pod Szczekocinami zginęło 16 osób, a 57 zostało rannych.

2012 - W Warszawie zmarł Jan Maj, działacz studencki sportowy, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej w latach 1973-76.

2015 - W Warszawie zmarł Wojciech Giełżyński, dziennikarz, pisarz, reporter, autor książek "Indonezja, archipelag niepokojów", "Rewolucja w imię Augusta Sandino", "Gra o Himalaje", "Gdańsk. Sierpień 80".

2017 - W Angers zmarł Raymond "Kopa" Kopaszewski, francuski piłkarz urodzony w rodzinie polskich imigrantów. W 1958 r. zdobył Złotą Piłkę przyznawaną przez "France Football".

2020 – W Warszawie zmarł ostatni żyjący I sekretarz KC PZPR Stanisław Kania. W Polskiej Partii Robotniczej był od 1945 r., następnie w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1952-1956 był pracownikiem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej. Funkcję posła na Sejm PRL VI-IX kadencji sprawował w latach 1972-1989. I sekretarzem KC PZPR Stanisław Kania był od 6 września 1980 r. do 18 października 1981 r.

2021 – W Gdańsku zmarł Jerzy Limon, anglista, pisarz, tłumacz, twórca, od 2014 r. dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Od 1989 r. był prezesem Fundacji Theatrum Gedanense, stawiającej sobie za cel przywrócenie pamięci o obecności w Gdańsku teatru elżbietańskiego, do końca XVIII wieku.

Zobacz także

2024-04-02, godz. 12:14 Muzeum Historii Polski zachęca do zgłaszania projektów do plebiscytu Wydarzenie Muzeum Historii Polski zachęca do zgłaszania projektów do 17. plebiscytu Wydarzenie Historyczne Roku 2023. Organizatorami konkursu są Muzeum Historii Polski… » więcej 2024-04-02, godz. 09:00 19 lat temu zmarł papież Jan Paweł II 19 lat temu, 2 kwietnia 2005 roku, zmarł Jan Paweł II, 264. papież w historii Kościoła katolickiego, późniejszy święty. Stał na czele Kościoła od 1978… » więcej 2024-04-02, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 2 kwietnia » więcej 2024-04-01, godz. 11:00 84 lata temu Sowieci rozpoczęli formowanie transportów śmierci z polskimi jeńcami 84 lata temu, 1 kwietnia 1940 roku, Sowieci rozpoczęli formowanie transportów śmierci z polskimi oficerami, jeńcami obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku… » więcej 2024-04-01, godz. 09:00 Prima Aprilis 1 kwietnia w wielu krajach jest obchodzony Prima Aprilis - dzień żartów i psikusów. Tego dnia można celowo wprowadzać w błąd i przekonywać innych, by… » więcej 2024-04-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 kwietnia » więcej 2024-03-31, godz. 13:00 135. rocznica zakończenia budowy wieży Eiffla 135 lat temu - 31 marca 1889 roku - w Paryżu ukończono budowę wieży Eiffla, przygotowywanej na otwarcie Wystawy Światowej. Choć powstała, aby zadziwić… » więcej 2024-03-31, godz. 11:00 132 lata temu urodził się gen. Stanisław Maczek, dowódca 1. Dywizji Pancernej 132 lata temu, 31 marca 1892 roku, urodził się generał Stanisław Maczek, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców II wojny światowej, który nie przegrał… » więcej 2024-03-31, godz. 09:00 Wielkanoc - uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego Wielkanoc jest świętem ruchomym. Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, że będzie się ją obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej… » więcej 2024-03-31, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 31 marca » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »