Florian Marciniak stał na czele Szarych Szeregów, konspiracyjnej organizacji harcerskiej działającej w czasie II wojny światowej, od 27 września 1939 roku aż do aresztowania przez Niemców w maju 1943.

Był autorem nazwy "Szare Szeregi" i opracował program zatytułowany "Dziś, jutro, pojutrze", którego podstawową zasadą było wychowanie przez walkę. Przyczynił się znacząco do scalenia ruchu harcerskiego w warunkach okupacji. Pod przywództwem Floriana Marciniaka Szare Szeregi przeprowadziły liczne akcje sabotażowe i zbrojne. Było to między innymi odbijanie więźniów oraz wysadzanie mostów kolejowych.

W marcu 1943 roku harcmistrz wziął udział w przygotowaniach do słynnej akcji pod Arsenałem, podczas której odbito z rąk Niemców Jana Bytnara "Rudego" i 20 więźniów politycznych, przewożonych z siedziby Gestapo przy alei Szucha do więzienia na Pawiaku. W konspiracji Florian Marciniak posługiwał się kilkoma pseudonimami: "Szary", "Nowak", "J. Krzemień" i "Flo", nosił też przybrane nazwiska. Mimo to gestapo aresztowało go w Warszawie 6 maja 1943 roku podczas zatrzymań wśród harcerzy Chorągwi Wielkopolskiej. Był brutalnie przesłuchiwany w alei Szucha, po kilku dniach wywieziony do Poznania i uwięziony w Forcie VII. Tam w czasie sześciotygodniowego śledztwa był torturowany, nie ujawnił jednak swojej funkcji naczelnika i nie wydał współtowarzyszy.

Zorganizowana przez harcerzy akcja odbicia Floriana Marciniaka, pod kryptonimem "Biała róża", nie doszła do skutku, ponieważ Niemcy wywieźli go do obozu w Żabikowie, a stamtąd do KL Gross-Rosen.

Został zamordowany wraz z grupą ponad 20 innych harcerzy, o świcie 20 lutego 1944 roku. Okoliczności ich śmierci dotąd nie zostały wyjaśnione. W styczniu 1945 roku Niemcy aresztowali żonę Floriana Marciniaka Zofię, siostrę Stanisława Broniewskiego, pseudonim "Orsza", który był następcą Marciniaka na stanowisku naczelnika Szarych Szeregów. Kobieta zmarła na tyfus w obozie Bergen-Belsen. W 2006 roku Florian Marciniak został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Florian Marciniak urodził się 4 maja 1915 roku w Gorzycach w Wielkopolsce, jako szóste z dziesięciorga dzieci Pawła i Wiktorii z Szajków. Studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Później pracował w tamtejszym Banku Związku Spółek Zarobkowych.
Z harcerstwem związany od najmłodszych lat, był drużynowym 21. Poznańskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Reytana oraz wiceprezesem Akademickiego Koła Harcerskiego im. Heliodora Święcickiego.

W latach 1937-1938 pełnił funkcję zastępcy komendanta Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej w Górkach Wielkich koło Skoczowa. Został najmłodszym harcmistrzem w ZHP, uzyskując ten stopień w maju 1938 roku. W pierwszych dniach września 1939 roku organizował w Poznaniu Wojenne Pogotowie Harcerzy, a od 8 września w Warszawie, gdzie został mianowany jego komendantem. W ramach tej służby harcerze tworzyli patrole sanitarne, przeprowadzali akcje przeciwpożarowe, byli łącznikami do dyspozycji wojska. Zaczęto też organizować harcerskie grupy dywersyjne.

27 września 1939 roku Związek Harcerstwa Polskiego przeszedł do konspiracji pod nazwą "Szare Szeregi". Naczelnikiem organizacji został Florian Marciniak. Wraz z Leonem Marszałkiem był autorem deklaracji ideowej "Szare Szeregi. Manifest młodego pokolenia".