Z wykształcenia doktor fizyki, miał bogatą kartę opozycyjną. W drugiej połowie lat 60. zaangażował się w działalność demokratyczną. Wraz z żoną Zofią zbierał podpisy w obronie Adama Michnika relegowanego z Uniwersytetu Warszawskiego, a także nawiązał kontakty z przeciwnikami władzy w Związku Radzieckim. Po marcu 1968 roku w mieszkaniu małżeństwa Romaszewskich zbierali się opozycjoniści i odbywały się dyskusje polityczne. W 1975 roku Zbigniew Romaszewski protestował przeciwko zmianie konstytucji dotyczącej kierowniczej roli partii i sojuszu z ZSRR.

W latach 70. zaangażował się w obronę prześladowanych robotników Radomia i Ursusa. Wspólnie z żoną Zofią kierował Biurem Interwencyjnym Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR", rejestrującym przypadki łamania praw człowieka i niosącym pomoc ofiarom bezprawia. Zakładał w Polsce Komitet Helsiński, organizację nadzorującą wprowadzanie w życie postanowień KBWE. Pod jego redakcją komitet opublikował Raport Madrycki, dotyczący stanu przestrzegania praw człowieka w PRL. Od 1986 roku kierował Komisją Interwencji i Praworządności "Solidarności".

Wielokrotnie był zatrzymywany przez bezpiekę. Ukrywając się w stanie wojennym, współorganizował podziemne Radio Solidarność i działał w kierownictwie NSZZ "Solidarność" Regionu Mazowsze. W sierpniu 1982 roku został aresztowany. Sądzono go w dwóch procesach - za działalność radiową i w KOR. Został skazany na 4 i pół roku pozbawienia wolności. Był więziony od 1982 do 1984 roku, potem zwolniony na mocy amnestii. Został objęty opieką Amnesty International jako więzień sumienia. Był głównym organizatorem Tygodnia Więźnia Politycznego - od 3 do 10 listopada 1985 roku. W tym samym roku powołał z żoną Polski Fundusz Praworządności i został jego prezesem. W 1988 współorganizował jawną, nielegalną I Międzynarodową Konferencję Praw Człowieka w kościele w Mistrzejowicach w Nowej Hucie.

Zbigniew Romaszewski uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, w podzespole do spraw reformy państwa i sądów. Od 1989 roku, nieprzerwanie, przez siedem kadencji, pełnił funkcję senatora. W latach 2007-2011 był wicemarszałkiem Senatu, następnie członkiem Trybunału Stanu.

Pod koniec lat 90. założył Fundację Obrony Praw Człowieka. W 2011 roku został odznaczony Orderem Orła Białego. W 2014 współzakładał Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą.

Zmarł 13 lutego 2014 roku w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych.

(więcej)

Urodził się 2 stycznia 1940 roku w Warszawie. W 1964 roku ukończył studia na wydziale fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w Instytucie Fizyki Polskiej Akademii Nauk w 1980 roku. Zwolniony z pracy w stanie wojennym, od 1985 pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie redagował "Acta Physica Polonica".

Od 4 lipca 1989 roku nieprzerwanie zasiadał w Senacie RP, kolejno z list: Komitetu Obywatelskiego, jako kandydat niezależny, z NSZZ Solidarność, Ruchu Odbudowy Polski, Bloku Senat 2001 oraz z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. Przez cztery kadencje w Senacie przewodniczył Komisji Praw Człowieka i Praworządności.

Na krótko przed upadkiem rządu Jana Olszewskiego w 1992 roku został szefem Radiokomitetu, odwołany potem przez premiera Waldemara Pawlaka.

Z członkostwa w klubie PiS zrezygnował w lutym 2010, w lipcu wrócił do klubu, a w 2011 roku wszedł w skład rady Stowarzyszenia Solidarni 2010.

W 1987 wraz z żoną Zofią otrzymał Nagrodę Praw Człowieka Fundacji "Aurora" przy Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. W 2008 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu "Za Zasługi dla Litwy" i otrzymał portugalski Krzyż Wielki Orderu Zasługi. W 2011 roku uhonorowano go Orderem Orła Białego. W 2013 został honorowym obywatelem Warszawy.

Po śmierci Zbigniewa Romaszewskiego jego imieniem nazwano salę numer 176 w budynku Senatu.