Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków…
2024-02-09, 09:00 Autor: AR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Wschód

Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
84 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez Sowietów, którzy od 17 września 1939 okupowali wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Tego dnia w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki NKWD przeprowadziło w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce we wrześniu 1939 roku.

Pierwsza masowa deportacja odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Wywożonym dawano na spakowanie się od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Ludzi przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Wiele osób umierało z zimna, głodu i wyczerpania. Po dotarciu na miejsce zesłańców czekała niewolnicza praca i nędza.

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Badacze zajmujący się zbrodniami stalinowskimi nazwali nieogrzewane wagony bydlęce, którymi wywożono Polaków, "białymi krematoriami". Jadący nimi ludzie umierali wskutek chorób i głodu, zamarzali na śmierć.

Wśród deportowanych w pierwszej wywózce około 140 tysięcy obywateli Rzeczpospolitej najwięcej było Polaków - ponad 70 procent, pozostali to osoby narodowości ukraińskiej i białoruskiej.

Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku deportacji w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych. Dane z dokumentów sowieckich to 320 tysięcy wywiezionych. Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oceniają liczbę deportowanych na 800 tysięcy osób. Badający te zagadnienia podkreślają, że dokumenty NKWD nie uwzględniają osób skazanych w trybie doraźnym oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani. Według szacunków co trzeci deportowany nie przeżył zesłania.

Niektórzy z wywiezionych na wschód wydostali się z łagrów, dzięki formowanej na terenie ZSRR armii generała Władysława Andersa, po zawarciu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski.

Zobacz także

2024-03-06, godz. 09:00 Pogrzeb Józefa Orkisza "Lotnego", żołnierza powojennej konspiracji niepodległościowej 6 marca w Krościenku nad Dunajcem odbędzie się pogrzeb Józefa Orkisza "Lotnego", żołnierza powojennej konspiracji niepodległościowej. Zginął w 1948 roku… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 marca » więcej 2024-03-05, godz. 14:46 "Kobiety niezłomne" w Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu W ramach 2. Tygodnia Kobiet w Opolu Stowarzyszenie Rodło Opole zaprosiło prof. Adrianę Dawid, dr Magdalenę Przysiężną-Pizarską oraz Joannę Siek, które… » więcej 2024-03-05, godz. 14:34 „Ukryli osiemnastu Żydów” – 6. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” W kolejnym filmie poznajemy historię ośmioosobowej rodziny Franciszka i Stanisławy Andrzejczyków, która w dwóch niewielkich schronach ukrywała osiemnastu… » więcej 2024-03-05, godz. 13:31 Wystawa plenerowa „Serce tamtego miasta” Cenne eksponaty z Żydowskiego Instytutu Historycznego można oglądać na ulicach Warszawy. Instytut przygotował wystawę plenerową "Serce tamtego miasta”… » więcej 2024-03-05, godz. 09:00 84. rocznica podpisania przez Stalina tajnej decyzji o wymordowaniu polskich jeńców 5 marca mijają 84 lata od podpisania przez Józefa Stalina tajnej uchwały o zgładzeniu obywateli polskich wziętych do niewoli po agresji Związku Sowieckiego… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 5 marca » więcej 2024-03-04, godz. 15:00 Międzynarodowy Konkurs „Niedźwiedź Wojtek – żołnierz gen. Andersa” IV Edycja Po raz czwarty Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN Oddział w Rzeszowie zaprasza dzieci i młodzież do wzięcia udziału w kolejnej edycji międzynarodowego… » więcej 2024-03-04, godz. 13:00 Instytut Polonika: do 18 marca nabór do programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat" Do osiemnastego marca trwa nabór do 6. odsłony programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat". Organizuje go Instytut Polonika. Przez ostatnie… » więcej 2024-03-04, godz. 11:00 80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu 80 lat temu, 4 marca 1944 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu, dowódcy posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa… » więcej
112113114115116
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »