Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski 'Jur'…
2024-01-20, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego

Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg Powstania Warszawskiego. Był fotoreporterem i korespondentem z ramienia Delegata Rządu na Kraj i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Zmarł w 2016 roku.
Gdy wybuchła wojna, w wieku 15 lat, Jerzy Tomaszewski został łącznikiem przy dowództwie Obrony Przeciwlotniczej. Podczas okupacji działał w konspiracji, ukończył tajny kurs techniki fotografii. Delegatura Rządu na Kraj skierowała go do niemieckiej firmy filmowo-fotograficznej Foto-Rys, pracującej na potrzeby propagandy III Rzeszy. Działała tam tajna komórka, która zajmowała się przechwytywaniem zdjęć niemieckich. Chodziło między innymi o fotografie z egzekucji, z getta, z obozów koncentracyjnych. Następnie poddawano je po kryjomu specjalnemu procesowi obróbki - mikrofilmowaniu i przez konspiracyjnych kurierów przewożono do rządu RP w Londynie. W 1943 roku grupa została zdekonspirowana. Jerzy Tomaszewski ocalał, jednak jej szef - fotograf i chemik Andrzej Honowski - poległ w walce z gestapo.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego "Jur" został jednym z fotoreporterów. Dokumentował przebieg wydarzeń na Powiślu, w Śródmieściu oraz na Woli. W czasie walk został ciężko ranny. Ostatnie zdjęcia wykonał, leżąc w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka. Dostał się do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, skąd uciekł dzięki pomocy matki Danuty Puchalskiej, sanitariuszki i łączniczki. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Jego autorskie fotografie ocalały dzięki działającej w konspiracji laborantce, która ukryła wywołane negatywy. Odzyskał je dopiero po 30 latach. W 1979 roku ukazały się w albumie "Epizody Powstania Warszawskiego".

W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnim okresie życia prowadził Ośrodek Popularyzacji Historii II Wojny i Okupacji Polski oraz Fundację Nie Zapomnieliśmy, której był również założycielem. Należał do Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zmarł 26 stycznia 2016 roku.

Zobacz także

2024-02-19, godz. 09:00 Nie będzie organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia „Ognia” oraz Brygady Świętokrzyskiej NSZ Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podjęła decyzję o zaprzestaniu organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia… » więcej 2024-02-19, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 19 lutego » więcej 2024-02-18, godz. 13:00 Wystawa poświęcona Powstaniu Warszawskiemu we francuskim Compiegne W Compiegne, w północnej Francji została otwarta wystawa o Powstaniu Warszawskim. Powstała ona z okazji obchodzonej w tym roku 80. rocznicy tego zrywu. » więcej 2024-02-18, godz. 10:45 Obchody 43. rocznicy porozumień rzeszowsko-ustrzyckich Mszą świętą intencji polskich rolników i suwerennej ojczyzny w kościele farnym w Rzeszowie (godz.11.00) rozpoczną się obchody 43. rocznicy porozumień… » więcej 2024-02-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 18 lutego » więcej 2024-02-17, godz. 13:00 40. rocznica śmierci Stanisława Jensena pilota od zadań specjalnych Dziś mija 40. rocznica śmierci Stanisława Jensena, zapomnianego bohatera II wojny światowej, pilota od zadań specjalnych, Kawalera Virtuti Militari. Służył… » więcej 2024-02-17, godz. 11:00 43 lata temu zarejestrowano Niezależne Zrzeszenie Studentów 43 lata temu, 17 lutego 1981 roku, po blisko miesięcznym strajku na uczelniach, komunistyczne władze zgodziły się na zarejestrowanie NZS - Niezależnego Zrzeszenia… » więcej 2024-02-17, godz. 09:00 Instytut Polonika rozpoczął nabór do 6. edycji programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat" Instytut Polonika rozpoczął nabór do 6. edycji programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat". Przez ostatnie 5 lat trwania programu zrealizowano… » więcej 2024-02-17, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 17 lutego » więcej 2024-02-16, godz. 16:00 105 lat temu zakończyło się Powstanie Wielkopolskie 105 lat temu, 16 lutego 1919 roku, zakończyło się Powstanie Wielkopolskie, największy zwycięski zryw niepodległościowy Polaków, który doprowadził do… » więcej
108109110111112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »