Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski…
2024-01-18, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski, pisarz, publicysta i działacz społeczny

Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
175 lat temu, 18 stycznia 1849 roku, urodził się Aleksander Świętochowski, doktor filozofii, pisarz i publicysta, dramaturg, a także działacz społeczny. Publikował pod wieloma pseudonimami, w tym "Władysław Okoński”, „Poseł Prawdy” i „Nauczyciel”. W życiu prywatnym i poglądach społecznych kierował się liberalizmem. Jednocześnie był uważany za ideologa pozytywizmu, tak zwanego nurtu warszawskiego. Jego dzieła: "My i wy" z 1871 roku oraz "Praca u podstaw" napisana dwa lata później, stały się manifestem i deklaracją podstawowych założeń pozytywistów. Zmarł w 1938 roku.
Pisał artykuły w warszawskim „Przeglądzie Tygodniowym”, dzienniku „Nowiny”, a następnie założył tygodnik "Prawda", w którym opublikował cykl felietonów "Liberum veto". W latach 1908-1912 redagował miesięcznik „Kultura Polska”. Współpracował też z „Humanistą Polskim” i z „Myślą Narodową”. Zamieszczał tam felietony pod pseudonimem „Poseł Prawdy”. Pisał także dramaty, w tym: poruszająca problematykę filozficzno-moralną trylogia "Dusze nieśmiertelne" oraz dramat historiozoficzny "Duchy", opowiadania i rozprawy filozoficzno-moralne. Był między innymi autorem studiów "O prawach człowieka i obywatela. O prawach mniejszości" z 1906 roku, "Ofiarność obywatelska " z 1911 oraz "Historia chłopów polskich w zarysie", opracowana w latach 1925-1928.

Publikacje Świętochowskiego stanowiły odpowiedź na sytuację społeczną i polityczną Polaków po upadku powstania styczniowego. Tereny polskie pod zaborem rosyjskim były wówczas objęte szczególnymi represjami ze strony władz carskich. Nurt pozytywistycznego budowania rozwoju cywilizacyjnego wśród Polaków ze wszystkich warstw społecznych był reakcją na nieskuteczność i ogromny koszt zrywów przeciwko zaborcom. Świętochowski uznawał, że niepodległość należy budować poprzez konsekwentne podnoszenie poziomu oświaty i zapewnianie równości praw oraz wzrost dobrobytu wśród Polaków. Publicyście były bliskie idee narodowe, a jednocześnie opowiadał się za zrównaniem praw mniejszości, w tym Żydów. Sprzeciwiał się także polityce władz sanacyjnych.

Za swoje publikacje otrzymał w 1935 roku Złoty Wawrzyn Akademicki - nagrodę przyznawaną pisarzom przez Polską Akademię Literatury.

(więcej)

Aleksander Świętochowski urodził się 18 stycznia 1849 roku w Stoczku Łukowskim w województwie lubelskim. zdobywał Wykształcenie zdobywał w Siedlcach i Lublinie. Następnie rozpoczął studia w Szkole Głównej Warszawskiej i na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na filologiczno-historycznym.

Od 1874 roku kontynuował naukę w Lipsku. Na tamtejszym uniwersytecie uzyskał doktorat z filozofii, na podstawie pracy "O powstaniu praw moralnych". Po studiach wrócił do Warszawy, gdzie zajął się działalnością publicystyczną, stając się wzorem dla takich autorów jak Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus. W 1912 roku zamieszkał we wsi Gołotczyzna niedaleko Ciechanowa na Mazowszu. Wraz z Aleksandrą Bąkowską, tłumaczką i działaczką społeczną, już w 1909 roku współtworzył tam szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt oraz szkołę rolniczą dla chłopców. Uważał te placówki za najważniejsze dokonanie swojego życia. Obecnie tworzą one Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Gołotczyźnie, a ich patronem od 1984 roku jest Aleksander Świętochowski.

Pisarz zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Został pochowany w Sońsku koło Ciechanowa.

Zobacz także

2024-02-27, godz. 09:00 20 lat temu radio Głos Ameryki nadało ostatnią audycję w języku polskim 20 lat temu, 27 lutego 2004 roku, radio Głos Ameryki nadało ostatnią audycję w języku polskim. Programy były emitowane przez ponad 60 lat, od 1942 roku… » więcej 2024-02-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 27 lutego » więcej 2024-02-26, godz. 19:00 Artefakty ze szkła - ciekawostką badań archeologicznych w Nysie 1,5 tony różnego rodzaju przedmiotów wydobyto podczas badań archeologicznych prowadzonych u zbiegu ulic Kramarskiej i Karola Miarki w Nysie. To tysiące fragmentów:… » więcej 2024-02-26, godz. 13:00 Spotkanie z prof. Stanisławem S. Nicieją Ukazał się XX tom „Kresowej Atlantydy” prof. Stanisława Sławomira Nicieji. Tom ten jest ostatnim w serii wydawanej od lat w Wydawnictwie MS Opole. Spotkanie… » więcej 2024-02-26, godz. 11:00 81 lat temu w Auschwitz-Birkeanu Niemcy utworzyli obóz przeznaczony dla Romów 81 lat temu, 26 lutego 1943 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkeanu utworzono tzw. obóz cygański, przeznaczony dla Romów. Składał… » więcej 2024-02-26, godz. 09:00 Konferencja w 80. rocznicę „Akcji Burza” W tym roku mija 80. rocznica „Akcji Burza” - największej zbrojnej operacji Armii Krajowej podjętej pod koniec okupacji niemieckiej przeciwko Niemcom z myślą… » więcej 2024-02-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 26 lutego » więcej 2024-02-25, godz. 13:00 30 lat temu zmarł obrońca opozycjonistów mecenas Władysław Siła-Nowicki 30 lat temu - 25 lutego 1994 roku - zmarł Wladysław Siła-Nowicki, mecenas, żołnierz i polityk. W czasach PRL-u bronił opozycjonistów w głośnych procesach… » więcej 2024-02-25, godz. 11:00 82 lata temu powołano Pierwszą Dywizję Pancerną gen. Maczka 82 lat temu, 25 lutego 1942 roku, została powołana Pierwsza Dywizja Pancerna, dowodzona przez generała Stanisława Maczka. Formacja należała do największych… » więcej 2024-02-25, godz. 09:00 193. rocznica bitwy pod Olszynką Grochowską 193 lata temu, 25 lutego 1831 roku, rozegrała się bitwa pod Olszynką Grochowską, jedno z największych i najbardziej krwawych starć w Powstaniu Listopadowym… » więcej
8990919293
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »