Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-01-13, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
13 stycznia
1650 - Wejherowo, założone w 1643 roku przez wojewodę malborskiego Jana Wejhera, otrzymało prawa miejskie.

1738 - W Bledzewie koło Międzychodu urodził się Jan Dekert, kupiec, prezydent Starej Warszawy (1789); w okresie Sejmu Wielkiego walczył o prawa mieszczan; przywódca tzw. czarnej procesji w 1789 r.

1789 - W Krupie k. Łucka urodził się Ignacy Ledóchowski, wojskowy, żołnierz armii Księstwa Warszawskiego, w czasie Powstania Listopadowego dowódca twierdzy Modlin.

1817 - W czasie obrad Senatu Rzeczpospolitej Krakowskiej prof. Feliks Radwański przedstawił referat na temat wartości historycznej północnej części murów Krakowa, z wieżą Floriańską i Barbakanem. Pod wpływem referatu Radwańskiego władze Krakowa zrezygnowały z planów wyburzenia tej części murów.

1870 - W Trzemesznie koło Gniezna urodził się Jędrzej Moraczewski, inżynier, działacz socjalistyczny, poseł do austriackiej Rady Państwa (1907-1918); pierwszy premier niepodległej Polski (1918-1919), powołany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego; minister robót publicznych (1925-1929); poseł na Sejm (1919-1930).

1894 - W Sotnikach koło Sandomierza urodził się Stanisław Grzmot-Skotnicki, oficer Legionów Polskich, generał WP; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej "Czersk"; zmarł 19 września 1939 r. w wyniku ran odniesionych w bitwie nad Bzurą.

1894 - W Warszawie zmarł Jerzy Aleksandrowicz, botanik, wykładowca i organizator instytucji związanych z przyrodą; pionier jedwabnictwa; w 1879 r. założył pierwszą w Polsce Szkołę Ogrodniczą.

1903 - W Działoszynie urodziła się Irena Jurgielewiczowa, pisarka, pedagog, autorka książek dla młodzieży, kawaler Orderu Uśmiechu.

1911 - W Monachium zmarł Władysław Czachórski, malarz, autor m.in. obrazów "Dama przy oknie", "Martwa natura z czaplą", "Portret Jadwigi Sienkiewiczówny", "Dama w liliowej sukni", "Aktorzy przed Hamletem".

1921 - W Łodzi urodził się Jerzy Pomianowski, prozaik, eseista, krytyk literacki i teatralny, współpracownik Jerzego Giedroycia, autor powieści "Koniec i początek" i sztuk teatralnych; wybitny znawca współczesnej Rosji i krajów Europy Wschodniej, tłumacz "Archipelagu GUŁag" Aleksandra Sołżenicyna i książek Izaaka Babla, Antona Czechowa, Lwa Tołstoja.

1923 - W Krakowie urodził się Adam Mularczyk, aktor, reżyser teatralny.

1930 - W Jasionowie urodził się Marian Konieczny, rzeźbiarz, profesor ASP w Krakowie, w latach 1972-1981 jej rektor; autor wielu pomników, wśród nich Warszawskiej Nike.

1930 - We Lwowie urodził się Roman Cieślewicz, grafik, jeden z czołowych twórców polskiego plakatu.

1932 - Przed Sądem Okręgowym w Warszawie zakończył się tzw. proces brzeski; na kary więzienia skazani w nim zostali przywódcy antysanacyjnej opozycji, wśród nich trzykrotny premier Wincenty Witos, Władysław Kiernik, Norbert Barlicki i Herman Lieberman.

1936 - Ogłoszono wyrok w procesie o zabójstwo ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, który zginął 15 czerwca 1934 r. w Warszawie w zamachu dokonanym przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Na ławie oskarżonych zasiadło w sumie 12 osób. Trzej oskarżeni otrzymali wyroki śmierci, zamienione na mocy amnestii na kary dożywotniego więzienia. Dwaj inni skazani zostali na dożywocie. Pozostałym wymierzono kary od 15 do 7 lat pozbawienia wolności. Bezpośredniego sprawcy zabójstwa Pierackiego nie udało się jednak zatrzymać. Był nim, jak ustalono, 31 letni Grzegorz Maciejko ps. Gont, którego policja aresztowała w październiku 1933 r. za przynależność do OUN, jednak z braku dowodów został on zwolniony w lutym 1934 r.; G. Maciejko po przeprowadzonym zamachu uciekł do Czechosłowacji, a następnie przedostał się do Argentyny, gdzie zmarł w 1966 r.

1938 - W Warszawie urodził się Stefan Krzysztof Kuczyński, historyk, mediewista.

1939 - W Pruszkowie urodził się Jacek Gmoch, piłkarz, reprezentant Polski; trener, działacz sportowy; w latach 1976-1978 selekcjoner reprezentacji Polski, z którą zajął 5-8 miejsce na Mistrzostwach Świata w Argentynie w 1978 r.

1943 - Niemcy przeprowadzili likwidację tzw. getta wtórnego w Szydłowcu, w którym zgromadzili około 5 tys. ludzi; większość Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince; około 300 osób zginęło w czasie samej akcji likwidacyjnej.

1944 - W Warszawie w wyniku egzekucji dokonanych przez władze niemieckie zginęło ponad 300 osób, większość z nich została zamordowana w ruinach getta.

1951 - W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Antoni Szymanowski, piłkarz, trener, złoty i srebrny medalista olimpijski, srebrny medalista mistrzostw świata w 1964 roku.

1964 - Biskup Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim.

1965 - W warszawskiej kawiarni "Nowy Świat" rozpoczął działalność kabaret Dudek, założony przez Edwarda Dziewońskiego.

1966 - W Rzymie zainaugurowano obchody Tysiąclecia Chrztu Polski.

1972 - W Poznaniu zmarł Edward Fiszer, poeta, autor tekstów piosenek, m.in. "Pójdę na Stare Miasto", "Srebrne wesele" i "Przyjedź mamo, na przysięgę".

1976 - Premiera filmu Krzysztofa Kieślowskiego "Personel".

1981 - Początek wizyty we Włoszech delegacji NSZZ "Solidarność" z Lechem Wałęsą na czele; delegacja została przyjęta w Watykanie przez papieża Jana Pawła II.

1982 - W Gdańsku powstał podziemny Ogólnopolski Komitet Oporu "Solidarność", na jego czele stanął Eugeniusz Szumiejko; była to pierwsza w stanie wojennym ogólnopolska struktura podziemna, zastąpiona w kwietniu 1982 r. przez Tymczasową Komisję Koordynacyjną "Solidarności".

1982 - Stan wojenny: Część środowiska aktorskiego i artystycznego ogłosiła bojkot Polskiego Radia i Telewizji.

1984 - W Warszawie zakończył się proces byłego kierownictwa Komitetu do spraw Radia i Telewizji; jego przewodniczący Maciej Szczepański, oskarżony o malwersacje, skazany został na osiem lat więzienia.

1987 - Przebywający z wizytą we Włoszech gen. Wojciech Jaruzelski został przyjęty na audiencji przez papieża Jana Pawła II.

1991 - Podczas interwencji wojsk sowieckich w Wilnie doszło do ataku na wieżę telewizyjną. W wyniku starć z broniącymi jej mieszkańcami Wilna śmierć poniosło 14 osób (15 osoba zmarła w lutym w wyniku obrażeń).

1992 - W Wilnie podpisana została polsko-litewska deklaracja o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy.

2001 - W Warszawie zmarł Wojciech Ziembiński, działacz społeczny, uczestnik opozycji demokratycznej, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Praw Człowieka i Obywatela; inicjator budowy warszawskiego Pomnika Poległych i Pomordowanych na Wschodzie.

2007 - W Warszawie zmarł Mieczysław Wojnicki, piosenkarz, aktor i śpiewak operetkowy.

2012 - W Warszawie zmarł Zbigniew Wegehaupt, kontrabasista jazzowy, kompozytor.

2013 - W Warszawie zmarł Michał Kulesza, prawnik, współautor reform administracyjnych z 1990 i 1997 roku.

2016 - W Londynie zmarł Jan Mieczysław Ciechanowski - żołnierz AK, powstaniec warszawski, po wojnie na emigracji, historyk, autor znanej publikacji "Powstanie Warszawskie. Zarys podłoża politycznego i dyplomatycznego".

2019 – W Gdańsku, podczas koncertu Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, niezrównoważony psychicznie napastnik zaatakował prezydenta miasta Pawła Adamowicza, który w wyniku odniesionych ran zmarł następnego dnia w szpitalu.

Zobacz także

2024-03-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 marca » więcej 2024-03-07, godz. 13:00 Wilno: prezentacja książki "Wilnianie, świadkowie Katynia, emigranci" [DŹWIĘK] W Wilnie zaprezentowano książkę "Wilnianie, świadkowie Katynia, emigranci. Stanisław Swianiewicz i Józef Mackiewicz". Z tej okazji Instytut Polski w Wilnie… » więcej 2024-03-07, godz. 11:00 80 lat temu Niemcy namierzyli Bunkier "Krysia", zginęli Żydzi i ukrywający ich Polacy 80 lat temu, 7 marca 1944 roku Niemcy wskutek donosu namierzyli Bunkier "Krysia" - podziemny schron na warszawskiej Ochocie, w którym polska rodzina Wolskich… » więcej 2024-03-07, godz. 10:48 Uroczystości w 105. rocznicę śmierci płk. Leopolda Lisa - Kuli Mieszkańcy Rzeszowa oddają hołd pułkownikowi Leopoldowi Lisowi-Kuli w 105. rocznicę legionisty, bohatera walk o niepodległość Polski. O 9 w spotkaniu w… » więcej 2024-03-07, godz. 09:30 Poczta Polska wstrzymuje emisję znaczka i koperty poświęconych majorowi Hieronimowi Dekutowskiemu „Zaporze” Poczta Polska wstrzymuje emisję znaczka i koperty poświęconych majorowi Hieronimowi Dekutowskiemu „Zaporze”. Znaczek i koperta zostały wydrukowane w nakładzie… » więcej 2024-03-07, godz. 09:00 105 lat temu zginął Leopold Kula "Lis", bohater walk o niepodległość Polski 105 lat temu, 7 marca 1919 roku, zmarł Leopold Kula, pseudonim "Lis", bohater walk o niepodległość kraju, naczelny komendant Polskiej Organizacji Wojskowej… » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 marca » więcej 2024-03-06, godz. 15:00 Konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej” Zaczyna się ogólnopolski konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej”. W konkursie przygotowanym przez Instytut Pamięci… » więcej 2024-03-06, godz. 13:00 Wystawa prac Jana Matejki w warszawskim Zamku Królewskim Nowa wystawa czasowa w Zamku Królewskim w Warszawie - „Matejko nieznany. Dzieła z kolekcji prywatnych”. Zgromadzono na niej niemal 50 prac - obrazów olejnych… » więcej 2024-03-06, godz. 11:00 Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych 6 marca przypada Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Ustanowiony przez Parlament Europejski w 2012 roku, jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały… » więcej
111112113114115
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »