Osiągnięcie Polaków przyczyniło się do sukcesów militarnych aliantów, między innymi w bitwie o Anglię, walkach na Atlantyku i bitwie pod Falaise. Dzięki sukcesowi polskich kryptologów, II wojna światowa została skrócona o 2-3 lata, co oznacza uratowanie milionów ludzkich istnień.

Urodzony w 1909 roku Różycki ukończył studia na dwóch kierunkach - matematyki oraz geografii Uniwersytetu Poznańskiego. W wieku 20 lat uczestniczył w kursie kryptologów w Instytucie Matematyki uczelni, zorganizowanym przez wywiad wojskowy. Jeszcze jako student pracował w Biurze Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego najpierw w Poznaniu, a od 1932 do wybuchu II wojny światowej - w Warszawie. Zajmował się między innymi odszyfrowywaniem kodu niemieckiej marynarki wojennej. Pod koniec 1932 roku wraz z Marianem Rejewskim i Henrykiem Zygalskim złamali szyfr Enigmy. Rok później wspólnie zbudowali działającą kopię urządzenia. Wkład Różyckiego w rozpracowywanie Enigmy był znaczny. To on odpowiadał za wynalezienie tzw. metody zegara, pozwalającej określić wybór i ustawienie wirnika w urządzeniu.

Jesienią 1939 roku polscy kryptolodzy przedostali się przez Rumunię do Francji, gdzie współpracowali z francuskim wywiadem. Latem 1941 roku Różycki został oddelegowany do Algieru. Sprawował tam nadzór nad odczytywaniem depesz przesyłanych przez Niemców i Włochów. Zginął 9 stycznia 1942 roku, w katastrofie, płynącego do Marsylii, parowca Lamoriciere w rejonie Balearów. Miał 32 lata. Śledztwo w sprawie zatonięcia jednostki wykazało, że nastąpiło ono wskutek złej pogody oraz fatalnej jakości węgla, którym napędzano statek.

Henryk Zygalski i Marian Rejewski do końca wojny byli zatrudnieni w radiowej jednostce Sztabu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych pod Londynem, gdzie dalej pracowali nad dekryptażem niemieckich szyfrów.

Zygalski zmarł w Anglii w 1978 roku. Rejewski w 1946 roku wrócił do kraju, był urzędnikiem w bydgoskich fabrykach. Inwigilowany przez bezpiekę, swój udział w złamaniu Enigmy ujawnił we wspomnieniach, które zdeponował w Wojskowym Instytucie Historycznym. Zmarł w 1980 roku.

W powojennej Polsce pomijano wysiłek i zasługi naszych kryptologów, wymazywano ich z powszechnej pamięci, a złamanie kodu Enigmy zostało przypisane wywiadowi brytyjskiemu. Z kolei Zachód ukrywał w tajnych archiwach informacje o służbie alianckiej Różyckiego, Rejewskiego i Zygalskiego. Pierwsze wiadomości o sukcesie Polaków ukazały się na początku lat 70. Oficjalnie Brytyjczycy przyznali to dopiero po wejściu Polski do NATO w 1999 roku.
W 2000 roku Rejewski, Różycki i Zygalski zostali odznaczeni pośmiertnie Krzyżami Wielkimi Orderu Odrodzenia Polski. Senat Rzeczpospolitej uczcił ich w 2012 roku specjalną uchwałą, uznając trójkę kryptologów za bohaterów II wojny światowej. W 2014 Międzynarodowe Stowarzyszenie Inżynierów (IEEE) uhonorowało trzech Polaków prestiżowym Milestone. "Kamieniami milowymi" wyróżniono dotąd ponad 160 naukowców, za osiągnięcia znaczące dla historii świata.

Pracę i sukcesy kryptologów upamiętnia, otwarte w 2021 roku, poznańskie Centrum Szyfrów Enigma, które także promuje ich działalność.

(więcej)

Enigma - urządzenie przypominające maszynę do pisania - została skonstruowana w latach 20. ubiegłego wieku. Niemcy zastosowali w niej matematyczną metodę kodowania wiadomości. Aby odszyfrować tekst, odbiorca musiał mieć identyczną maszynę i klucz depeszy. Pod koniec wojny był on zmieniany co osiem godzin. W międzywojennej Polsce prowadzono nasłuch obcych radiostacji, a od 1932 roku w strukturze wywiadu wojskowego istniało Biuro Szyfrów. Jednak gdy Niemcy zaczęli szyfrować depesze wojskowe za pomocą Enigmy, zdobywane materiały okazywały się bezwartościowe.

Nasz wywiad utworzył wówczas specjalną komórkę, która zajęła się rozpracowaniem niemieckich zabezpieczeń.
Na prośbę Biura Szyfrów, profesor Zdzisław Krygowski, matematyk z Uniwersytetu Poznańskiego, zorganizował kurs kryptologii, w którym wzięło udział 20 studentów. Spośród nich wybrano Jerzego Różyckiego, Mariana Rejewskiego i Henryka Zygalskiego. Początkowo matematycy pracowali w Poznaniu, a następnie w stolicy i w podwarszawskich Pyrach. Pod koniec 1932 roku złamali szyfr Enigmy, by rok później skonstruować kopię urządzenia.

W 2019 roku w Panteonie Narodowym w podziemiach kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie złożono urny z ziemią z miejsc związanych ze śmiercią lub pochówkiem kryptologów. Kapituła Panteonu Narodowego zdecydowała w drodze wyjątku o umieszczeniu w nim sarkofagu z urnami, z których żadna nie zawiera ludzkich szczątków, by tak oddać hołd uczonym o wyjątkowych dokonaniach.