Kościół prawosławny też czci Szczepana, jako Stefana - apostoła męczennika, i wspomina go czterokrotnie w roku: 9 i 17 stycznia, 15 sierpnia i 28 września. Greckie imię Stephanos znaczy "wieniec" i jest tłumaczone na język polski jako: Stefan lub Szczepan. Szczepan, z pochodzenia Żyd z Jerozolimy, był chrześcijaninem i jednym z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa. Zginął za wiarę około 36 roku, ukamienowany przez społeczność żydowską w pobliżu Bramy Damasceńskiej w Jerozolimie.

Według opisu w Dziejach Apostolskich, przed śmiercią Szczepan modlił się, by grzechy jego prześladowców zostały im wybaczone. Świadkiem kamienowania Szczepana był Szaweł - Żyd z Tarsu, późniejszy Święty Paweł, nazwany Apostołem Narodów, który również zginął śmiercią męczeńską za wiarę.

W ikonografii przedstawia się Szczepana jako młodego diakona w białej tunice lub w bogato tkanej dalmatyce. Jego atrybutami są: księga Ewangelii, kamienie na księdze lub w jego rękach oraz gałązka palmowa. Męczennik jest patronem diakonów, woźniców, murarzy, krawców, kamieniarzy, tkaczy, kucharzy, a także diecezji wiedeńskiej.

Kult Szczepana rozwinął się wkrótce po jego śmierci. Jego grób odkryto w 415 roku. W V wieku papież Leon I kazał wybudować kościół ku czci świętego na wzgórzu Celio w Rzymie. Konsekrował go prawdopodobnie papież Symplicjusz pomiędzy 468 a 483 rokiem. Świątynia przechodziła różne koleje losu, była niszczona i odbudowywana. W XIX wieku na jej fundamentach wzniesiono obecną bazylikę.

Z dniem św. Szczepana w dawnej Polsce łączyło się wiele zwyczajów. W kościołach w czasie mszy świętej rzucano zboże na pamiątkę kamienowania męczennika. Wieczór 26 grudnia nazywano "szczodrym", ponieważ służba dworska składała panom życzenia i otrzymywała poczęstunek i prezenty. Po przyjęciu smarowano miodem pułap i rzucano ziarno. Jeśli zboże przylgnęło, było to dobrą wróżbą na pomyślne zbiory.