Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego…
2023-12-13, 15:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego urzędnika Emila Brauna

Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 13 grudnia 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej z oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat" zastrzelili hitlerowskiego urzędnika, kierownika warszawskiego urzędu kwaterunkowego Emila Brauna. Współpracował on z gestapo i był jednym z organizatorów masowych łapanek i przesiedleń, a także tworzenia wydzielonych dzielnic tylko dla Niemców. Emil Braun był także autorem planu masowego wysiedlenia mieszkańców Warszawy.
W akcji oprócz Emila Brauna zabita została także towarzysząca mu Polka oraz naczelny inżynier Warszawy Friedrich Pabst, który miał po wysiedleniu Polaków przebudować miasto, by mogło w nim zamieszkać 100 tysięcy Niemców. Warszawa miała pełnić, według jego projektów, rolę węzła komunikacyjnego..

Wywiad AK rozpracowywał Emila Brauna przez kilka tygodni. Do ataku doszło po godzinie 8.00 13 grudnia 1943 roku na ulicy Daniłowiczowskej w Warszawie przy wejściu do urzędu starosty warszawskiego Stadthaumptmanna. Plutonem Kedywu dowodził Kazimierz Kardaś "Orkan". Żołnierze "Agatu" czekali na niemieckiego urzędnika, jadącego samochodem z domu. Wyrok śmierci, wydany przez sąd podziemny, wykonywali Jerzy Kozłowski "Kastor" oraz Jerzy Sarnowski "Polluks". To ten drugi strzela Braunowi w brzuch i dwa razy w głowę. W grupie bojowej byli także Zbigniew Dąbrowski "Cyklon" oraz Ryszard Dulniak "Daniel". Wśród łączniczek zaangażowanych w operację "Braun" wyróżniła się między innymi 14-letnia Elżbieta Dziębowska, pseudonim "Dewajtis". To ona poinformowała o wyjeździe samochodu Emila Brauna sprzed domu. Podczas trwającej niecałą minutę akcji polski oddział nie odniósł żadnych strat.

(więcej)

Wyrok na Emilu Braunie został wykonany w ramach akcji "Główki". Była to seria ataków na niemieckich funkcjonariuszach organizowanych przez polski ruch oporu w odwecie za niemieckie zbrodnie. Nazwa akcji nawiązywała do nazistowskiego symbolu Totenkopf - czaszek umieszczonych na uniformach SS. Decyzja o rozpoczęciu operacji "Główki" zapadła pod koniec 1943 roku, a najprawdopodobniej rozkaz w tej sprawie wydał ówczesny dowódca Armii Krajowej generał Tadeusz Bór-Komorowski.

Na liście skazanych na śmierć znalazło się około 100 nazistów - funkcjonariuszy policji niemieckiej, gestapo, SS, administracji okupacyjnej, nadzorców polskich pracowników, personel więzień hitlerowskich, a także organizatorzy łapanek na Polaków. Pierwsze wyroki zaczęto wykonywać jeszcze w 1943. Każda z umieszczonych na liście osób musiała zostać osądzona przez podziemny sąd. Kary orzekane były za przestępstwa i zbrodnie osobiście popełnione przez oskarżonych, ewentualnie za decyzje, które się do nich przyczyniły.

Do wykonania wyroków przeznaczone były oddziały Kedywu (Kierownictwa Dywersji KG AK) do zadań specjalnych oraz grupy szturmowe AK. Wykonywali je żołnierze "Agatu" (potem "Pegaz", a od maja 1944 batalion "Parasol") oraz batalionów szturmowych "Zośka”, "Parasol” i "Miotła”. W sumie w latach 1943-1944 wykonano kilkadziesiąt wyroków. Zastrzeleni zostali między innymi: Franz Kutschera, dowódca SS i policji w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, Franz Bürkl, oficer gestapo, zastępca komendanta Pawiaka, August Kretschmann, zastępca komendanta Gęsiówki, Ernst Weffels, jeden ze słynących z sadyzmu funkcjonariuszy Pawiaka oraz Willy Leitgeber, oficer sekcji Kripo wyznaczony do walki z polskim podziemiem.

Zobacz także

2024-01-25, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali przed Ścianą Straceń w Auschwitz 53. Polaków 81 lat temu, 25 stycznia 1943 roku, Niemcy rozstrzelali przed Ścianą Straceń w Auschwitz 53 Polaków, podejrzanych o działalność przeciw SS i przygotowywanie… » więcej 2024-01-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 stycznia » więcej 2024-01-24, godz. 16:45 Uroczystości upamiętniające strajk w Stoczni Szczecińskiej To był pierwszy przypadek w bloku komunistycznym, gdy pierwszy sekretarz partii przyjeżdża do strajkujących robotników negocjować porozumienie. W styczniu… » więcej 2024-01-24, godz. 15:00 „Papierowa amunicja” – wystawa wydawnictw drugiego obiegu PRL Blisko sto tytułów prasy i książek wydanych w PRL poza cenzurą pokazano na wystawie „Papierowa amunicja”, otwartej we wtorek w bibliotece Uniwersytetu… » więcej 2024-01-24, godz. 13:00 Polska koprodukcja "Strefa interesów" z szansą na Oscara dla najlepszego filmu Brytyjsko-polsko-amerykańska koprodukcja "Strefa interesów" ma szansę na Oscara dla najlepszego filmu. Obraz w reżyserii Jonathana Glazera to opowieść o… » więcej 2024-01-24, godz. 12:00 W Londynie premiera gry edukacyjne IPN "Lotnicy - Wojna w przestworzach" Gra "Lotnicy - Wojna w przestworzach" to kolejna produkcja Instytutu Pamięci Narodowej, która dzięki wirtualnym narzędziom pozwoli wcielić się w bohaterów… » więcej 2024-01-24, godz. 10:00 103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK 103 lata temu, 24 stycznia 1921 roku, urodził się Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, dowódca warszawskich Grup Szturmowych… » więcej 2024-01-24, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 24 stycznia » więcej 2024-01-23, godz. 15:00 Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu przygotowuje ekspozycję Garnki, dzbanki, fragmenty infrastruktury oraz inne przedmioty związane z działalnością dawnego Gimnazjum Piastowskiego w Brzegu zostaną udostępnione zwiedzającym… » więcej 2024-01-23, godz. 13:00 135 lat temu zmarł Ignacy Domeyko, geolog i mineralog, badacz Ameryki Południowej 135 lat temu, 23 stycznia 1889 roku, w Chile zmarł Ignacy Domeyko, geolog i mineralog, przyjaciel Adama Mickiewicza, badacz Ameryki Południowej. W latach 1867-1883… » więcej
105106107108109
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »