Do "aksamitnej rewolucji" doszło w czasie, gdy rozpadał się blok krajów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, powstały po II wojnie światowej. W Polsce przeprowadzono już częściowo wolne wybory i powołano rząd Tadeusza Mazowieckiego, Węgry przestały być republiką ludową, a w Niemczech kilka dni wcześniej runął mur berliński.

Za początek przemian w Czechosłowacji uznaje się dzień 17 listopada 1989 roku, kiedy doszło do starć między milicją i studentami demonstrującymi przeciwko komunistycznym władzom. Ponad 560 osób zostało rannych. W krótkim czasie protesty rozszerzyły się na cały kraj, dając początek ''aksamitnej rewolucji".

W konsekwencji 10 grudnia 1989 roku powstał nowy rząd, w którym znaleźli się przedstawiciele opozycji. Zaczęto wprowadzać reformy ustrojowe. 29 grudnia Vaclav Havel, najbardziej znany czeski opozycjonista, został wybrany na prezydenta. W pierwszych wolnych wyborach parlamentarnych w 1990 roku zwyciężyło Forum Obywatelskie - ruch społeczny wzorujący się na polskiej "Solidarności".

"Aksamitna rewolucja" przyniosła Czechosłowacji demokrację, ale i podział. Od 1 stycznia 1993 roku na mapie Europy pojawiły się dwa suwerenne państwa - Czechy i Słowacja.
17 listopada jest obchodzony w Czechach i na Słowacji jako Dzień Walki o Wolność i Demokrację.