Zburzenie muru berlińskiego otworzyło drogę do zjednoczenia Niemiec. Było też kolejnym etapem w upadku systemu komunistycznego w środkowej Europie, po częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989 roku i transformacji ustrojowej w Polsce. Upadek muru stał się też symbolem końca zimnej wojny między blokiem wschodnim na czele ze Związkiem Radzieckim, a blokiem zachodnim pod przywództwem Stanów Zjednoczonych. Podczas prób ucieczki przez mur życie straciło według różnych źródeł od 136 do 250 osób. Ściana runęła w 1989 roku.

Na fali przemian ustrojowych, zapoczątkowanych w Polsce przez ruch Solidarności, nastąpił masowy exodus obywateli - z komunistycznej Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Republiki Federalnej Niemiec. Dziennie za granicę uciekało około 300 - 500 osób. Katastrofalny stan gospodarki NRD i potrzeba reform politycznych spowodowały, że ludzie wyszli na ulice. 4 listopada w Berlinie demonstrowało milion osób, żądając bardziej radykalnych zmian. Wielotysięczne protesty mieszkańców przeciwko rządom Ericha Honeckera, zwane "demonstracjami poniedziałkowymi", doprowadziły do jego rezygnacji w październiku 1989 roku.

Następca Honeckera - Egon Krenz, postanowił wprowadzić reformy w celu poprawy nastrojów społeczeństwa. Jego ekipa przygotowała między innymi nowe przepisy paszportowe, których projekt był gotowy 8 listopada. Następnego dnia zostały one zaakceptowane przez Politbiuro Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec, a ich główne założenia miały być przedstawione dziennikarzom przez rzecznika partii Güntera Schabowskiego na wieczornej konferencji. Rzecz w tym, że nie był on obecny na posiedzeniu i nie miał czasu dokładnie zapoznać się z nowymi przepisami. Dodatkowo do jego rąk trafił projekt, który dopiero miały być przyjęty przez rząd.

9 listopada 1989 roku sytuacja wymknęła się nieco spod kontroli, gdy podczas transmitowanej na żywo konferencji prasowej, Schabowski niespodziewanie ogłosił otwarcie wszystkich przejść na granicy niemiecko-niemieckiej. Na wieść o tym tłumy berlińczyków ze wschodniej części miasta ruszyły na przejścia graniczne. Wówczas wydarzenia potoczyły się błyskawicznie, granica stanęła otworem i jeszcze tej nocy mieszkańcy podzielonego miasta z obu stron przystąpili do burzenia muru berlińskiego. Obalenie betonowej ściany rozpoczęło proces zjednoczenia Niemiec. W lipcu następnego - 1990 - roku wszedł w życie układ o unii walutowej. Na serii konferencji "dwa plus cztery" uregulowano sprawy zagraniczne i kształt granic nowego państwa. 3 października 1990 roku, zgodnie z traktatem zjednoczeniowym, ratyfikowanym dwa tygodnie wcześniej przez parlamenty obu państw niemieckich, landy NRD przystąpiły do RFN. Co roku - 3 października - Niemcy obchodzą święto narodowe: Dzień Jedności Niemiec.

W Berlinie, który został stolicą po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku, pozostawiono nieliczne fragmenty muru, dla uczczenia pamięci ofiar reżimu, a także jako atrakcję turystyczną. Takim miejscem jest Galeria East Side w okolicy Dworca Wschodniego, znanego jako Berlin Ostbahnhof. Na fragmencie muru berlińskiego o długości 1300 metrów powstała galeria-pomnik dla wolności, stworzona przez artystów z całego świata.