Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2024-01-12, godz. 14:00 92. urodziny Eugeniusza Szylara, ratującego Żydów podczas II wojny światowej Eugeniusz Szylar urodził się 12 stycznia 1932 roku w Markowej. Podczas II wojny światowej Szylarowie udzielili pomocy siedmioosobowej rodzinie żydowskiej pochodzącej… » więcej 2024-01-12, godz. 13:15 2023 rekordowy dla muzeów Ubiegły rok był rekordowy dla muzeów w Brukseli. Odwiedziło je prawie 5 milionów osób. Tak wynika z danych przedstawionych przez federację muzeów, skupiających… » więcej 2024-01-12, godz. 09:00 100 lat temu urodził się Henryk Kończykowski, ps. Halicz, żołnierz batalionu Zośka Sto lat temu, 12 stycznia 1924 roku, urodził się Henryk Kończykowski, pseudonim "Halicz", żołnierz legendarnego batalionu "Zośka", uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-01-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 stycznia » więcej 2024-01-11, godz. 15:00 "Powstaniec 1863" wejdzie do kin w piątek. W Warszawie odbyła się premiera filmu "Powstaniec 1863" w reżyserii Tadeusza Syki - pierwszego od ponad 30 lat filmu fabularnego opowiadającego o powstaniu… » więcej 2024-01-11, godz. 13:00 Rok temu zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek Rok temu, 11 stycznia, w wieku 85 lat zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek w Katowicach w 1981 roku. To w jego obronie, gdy został… » więcej 2024-01-11, godz. 11:00 100 lat temu Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej 100 lat temu, 11 stycznia 1924 roku, Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, zwanej reformą Grabskiego. Była to jedna z kluczowych… » więcej 2024-01-11, godz. 09:00 105 lat temu Józef Piłsudski podpisał dekret o ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby 105 lat temu, 11 stycznia 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby. Był… » więcej 2024-01-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 11 stycznia » więcej 2024-01-10, godz. 15:00 15 lat temu zmarła generał Elżbieta Zawacka, kurierka AK, cichociemna 15 lat temu, 10 stycznia 2009 roku, zmarła generał Elżbieta Zawacka, legendarna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, podczas II drugiej wojny światowej… » więcej
127128129130131
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »