Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-12-26, 00:01 Autor: Wanda Kownacka

Kartka z kalendarza

26 grudnia - drugi dzień świąt Bożego Narodzenia.
1599 - Zmarł Wojciech Oczko, inaczej Ocellus, nadworny lekarz królów polskich - Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Propagował uprawianie kultury fizycznej, widząc w niej korzyści dla ciała i dla ducha. Opublikował dwa fundamentalne dzieła w języku polskim, pisane w duchu nowoczesnej medycyny, z uwzględnieniem anatomii, chirurgii i dietetyki. Był jednym z twórców medycyny polskiej. Urodził się w 1537 roku.

1606 - Premiera tragedii "Król Lear" Williama Szekspira. Dzieło powstało najprawdopodobniej w latach 1603-1606. Uchodzi za jeden z najwybitniejszych tekstów dramatycznych w historii. "Król Lear" oparty jest na mitycznej postaci Llyra - króla Bretanii, którego los utrwalono w licznych celtyckich podaniach. "Król Lear" był też podstawą literacką jednego z najwybitniejszych filmów w historii kina - "Ran" w reżyserii Akiry Kurosawy.

1636 - Urodziła się Justina Siegmundin, akuszerka, samouk, autorka opartego na własnym doświadczeniu, ilustrowanego podręcznika dla akuszerek wydanego w 1690 w języku niemieckim. W swojej praktyce rzadko używała ówczesnych lekarstw, a jeszcze rzadziej chirurgicznych narzędzi. Sława umiejętności Justyny sprawiły, że z Legnicy, za sprawą wielkiego elektora Fryderyka Wilhelma, w 1701 trafiła do Berlina, jako nadworna akuszerka. Szczęśliwie przyjęła cztery porody księżnej Saksonii. Wydany w 1690 roku podręcznik dla akuszerek został ujęty w formie dialogu między nauczycielką Justyną a jej uczennicą, Krystyną. W tej formie opisano przypadki nieprawidłowego ułożenia pępowiny, płodu, oraz sposoby zaradzenia temu. Według diakona Berlina Justina Siegmundin do swojej śmierci przyjęła około sześciu tysięcy 200 porodów. Zmarła 10 listopada 1705 roku.

1655 - Potop szwedzki: w nocy 26 na 27 grudnia zakończyło się nieudane oblężenie Jasnej Góry. Szwedzi oblegali klasztor od 18 listopada. Nie zdobyli go, mimo, że mieli przewagę liczebną. Zgromadzili przed klasztorem ponad trzy tysiące żołnierzy i 17 dział. Jasnej Góry broniło 160 żołnierzy, 50 puszkarzy, 20 szlachciców i 70 zakonników. Na czele klasztoru stał ojciec Augustyn Kordecki. Zwycięska obrona Jasnej Góry miała ogromne znaczenie moralne, zapoczątkowała osłabianie pozycji Szwedów w Polsce.

1665 - Markiz Fernando Cospi przekazał bibliotece Uniwersytetu Bolońskiego aztecki dokument prekolumbijski zawierający informacje na temat astrologii i magii, znany dzisiaj, jako Kodeks Cospi. Jest ręcznie malowanym dokumentem, sporządzonym ze zwierzęcej skóry i do dziś zachowany w bardzo dobrym stanie. Wchodzi w skład Kodeksów Borgia. Prawdopodobnie pochodzi z okresu przed konkwistą.

1770 - W Regio Ducal Teatro w Mediolanie odbyła się premiera opery "Mitrydates, król Pontu" z muzyką Wolfganga Amadeusa Mozarta i librettem Vittoria Amadea Cigna-Santiego. To pierwsza wielka opera Mozarta, którą napisał w wieku 14 lat, podczas swojej pierwszej podróży do Italii. Opera była wystawiana 22 razy. Przedstawienie wraz z baletem trwało około sześciu godzin.

1791 - Urodził się Charles Babbage, angielski matematyk, astronom i mechanik, autor tablic logarytmicznych. Pierwszy podjął budowę maszyn liczących, jego maszyna analityczna była teoretycznie zdolna do liczenia dowolnych, zadanych operacji matematycznych, spełniała warunki, aby nazwać ją pierwszym komputerem. Według tego modelu opracowano zasady działania obecnych komputerów. Zmarł 18 października 1871 roku.

1792 - Rewolucja francuska: przed Konwentem Narodowym, wygłoszeniem mowy obrończej przez adwokata, zakończył się proces obalonego króla Ludwika XVI, który 15 stycznia następnego roku został skazany na karę śmierci.

1800 - Urodził się Jan Baranowski, astronom, dyrektor Obserwatorium Warszawskiego w latach 1848-69, profesor Szkoły Głównej, autor pierwszego przekładu na język polski dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach sfer niebieskich". W latach 1857-1861 wydawał "Kalendarz Obserwatorium Astronomicznego Warszawskiego”. Zmarł 8 listopada 1879 roku.

1806 - Pod Pułtuskiem doszło do bitwy między francuskim korpusem marszałka Jeana Lannesa i wojskami rosyjskimi. 30-tysięczny V Korpus francuski pod dowództwem marszałka Jean Lannesa i dywizja Gudina z III korpusu marszałka Louisa Davouta próbowały zdobyć most na Narwi i zająć miasto. Niespodziewanie zostały zaatakowane na zachód od Pułtuska przez 45-tysięczną armię rosyjską ze 120 armatami, pod dowództwem generała Levina Augusta von Bennigsena. Niezwykle krwawa bitwa została nierozstrzygnięta, ponieważ Rosjanie wytrwali na swoich pozycjach i zniszczyli most. Straty obu stron były bardzo wysokie. Bitwa ta została upamiętniona na Łuku Triumfalnym w Paryżu.

1820 - Adam Mickiewicz napisał "Odę do młodości". Utwór uznawany jest za entuzjastyczną pochwałę młodości. Jest ona ukazana, jako "potęga kreacyjna o boskiej mocy, składnik uniwersalnego porządku świata". Świadczą o tym między innymi porównania Boga i młodości, jako mocy powoływania stworzeń do istnienia.

1825 - W Rosji wybuchło powstanie dekabrystów. Wykorzystując bezkrólewie po śmierci Aleksandra I, młodzi oficerowie, dążący do zniesienia jedynowładztwa cara, wywołali bunt w armii, stłumiony w kilka godzin. Trzech buntowników powieszono, około 100 zesłano na Syberię.

1831 - W La Scali odbyła się premiera opery "Norma" z muzyką Vincenzo Belliniego i librettem Felice Romaniego. Zaangażowano najsłynniejszych śpiewaków owych czasów. Opera, mimo fiaska prapremiery, szybko odniosła wielki sukces. W Polsce opera miała swoją premierę w Warszawie w 1843 roku. "Norma", jako jedna z nielicznych oper Belliniego, była nieprzerwanie obecna w repertuarze światowym od czasu prawykonania. Rola tytułowa jest jedną z najtrudniejszych partii sopranowych w całym repertuarze operowym. Jedną z najsłynniejszych wykonawczyń była Maria Callas, której interpretacje uwiecznione w nagraniach, uchodzą za niedoścignione.

1838 - W Piotrkowie Trybunalskim zmarł Franciszek Lessel, pianista i kompozytor epoki klasycyzmu, uczeń Josepha Haydna. W jego muzyce słychać wpływy Haydna i Mozarta, jak też silny związek ze stylem brillant. Urodził się około 1780 roku.

1842 - Zmarł Marcin Dunin, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski. Z powodu konfliktu z władzami pruskimi był internowany. Marcin Dunin był autorem książeczki do nabożeństwa, od jego nazwiska nazywanej popularnie Duninem. Pierwsze wydanie książki datuje się na 1842 rok. Urodził się 11 listopada 1774.

1847 - Urodził Hans Gustav Adolf Gross, austriacki sędzia śledczy, kryminolog, założyciel Instytutu Kryminalistycznego w Grazu, uznawany za twórcę kryminalistyki. Od daty wydania jego książki "Podręcznik dla sędziów śledczych, urzędników policyjnych, żandarmów" przyjmuje się początek nauki kryminalistyki. Podręcznik łączył w jeden system różne dyscypliny naukowe mogące z powodzeniem służyć zwalczaniu przestępczości. Niektóre z nich zaadaptował dla potrzeb śledztwa, jak choćby fotografię kryminalistyczną. Zmarł 9 grudnia 1915 roku.

1856 - Uruchomiono gazownię w Warszawie. Było to możliwe dzięki umowie koncesyjnej, jaką Komitet Gazowy podpisał z Niemieckim Kontynentalnym Towarzystwem Gazowym w Dessau. Pierwsza gazownia powstała przy ulicy Ludnej na Powiślu. W latach 1886-1888 zbudowano większą gazownię przy ulicy Dworskiej (dziś Kasprzaka). W 1925 gazownia przeszła na własność miasta stołecznego Warszawy.

1863 - Urodził się Charles Pathe, współtwórca francuskiej kinematografii. W 1896 roku założył firmę "Pathé-Freres” produkującą kinematografy, fonografy i sprzęt projekcyjny, która później rozwinęła się w koncern filmowy. Od 1909 roku kręcono tu cotygodniową kronikę filmową w kilku wersjach językowych. Od jego nazwiska pochodzi nazwa patefon. Zmarł 25 grudnia 1957 roku.

1877 - Urodził się Tytus Benni, językoznawca, pierwszy polski specjalista w dziedzinie fonetyki opisowej i eksperymentalnej, twórca szkolnictwa dla głuchoniemych i założyciel Instytutu Fonetycznego przy Instytucie Głuchoniemych w Warszawie. Autor licznych prac naukowych, w tym: "Ortofonia polska”, "Fonetyka opisowa” oraz "Czytanie z ust dla ogłuchłych”. Zmarł 1 listopada 1935 roku.

1881 - Urodziła się Aniela Zagórska, tłumaczka dzieł Josepha Conrada. Za jego namową - byli spokrewnieni - w latach 1923-1939 przetłumaczyła prawie wszystkie jego dzieła. Za przekłady otrzymała nagrodę polskiego PEN Clubu. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi w 1932 roku. Zmarła 30 listopada 1943.

1890 - Zmarł Heinrich Schliemann, niemiecki archeolog amator, entuzjasta antyku, wcześniej kupiec. Korzystając z danych zawartych w pracach Homera, w 1871 roku rozpoczął wykopaliska na wzgórzu Hisarlik, co doprowadziło do odkrycia ruin starożytnej Troi. Prowadził też wykopaliska w Mykenach, gdzie odkrył historyczne grobowce królewskie, w tym grób Agamemnona i złotą maskę króla. Urodził się 6 stycznia 1822 roku.

1891 - Urodził się Henry Miller, amerykański pisarz, wyznający filozofię życia odrzucającą normy społeczne i konwencje, autor powieści: "Zwrotnik Raka", "Zwrotnik Koziorożca", "Noce miłości i śmiechu". W prozie atakował podejście współczesnych Amerykanów do moralności i ich purytański system wartości. Zmarł 7 czerwca 1980 roku.

1893 - Urodził się Mao Zedong, chiński działacz komunistyczny, od 1943 roku szef biura politycznego Chińskiej Partii Komunistycznej oraz przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin aż do swojej śmierci. Od lat 50. z jego inicjatywy przeprowadzono szereg kampanii politycznych i gospodarczych, między innymi "kampanię przeciw prawicowcom”, "kampanię wielkiego skoku naprzód” i "rewolucję kulturalną”. Ich efektem była zapaść gospodarcza, prześladowania polityczne i śmierć milionów ludzi. Przez wielu historyków jest uznawany za największego zbrodniarza w historii ludzkości. Przypisuje mu się odpowiedzialność za śmierć 65-70 milionów ludzi tylko w czasie pokoju. Zmarł 9 września 1976 roku.

1897 - Urodził się Stefan Zych, urzędnik, kapitan w stanie spoczynku artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku służąc w 2. pułku artylerii polowej, w tym w Bitwie Warszawskiej, za co otrzymał dwukrotnie Krzyż Walecznych oraz Krzyż Niepodległości. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy NKWD. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

1898 - Maria Skłodowska-Curie z mężem Piotrem Curie oraz pomagającym im francuskim chemikiem Gustavem Bémontem poinformowali o odkryciu radu. Nazwa pochodziła od łacińskiego słowa "radius", oznaczającego promień. W 1911 roku Maria Skłodowska-Curie dostała Nagrodę Nobla z chemii, za odkrycie polonu i radu, wydzielenie czystego radu i badanie właściwości chemicznych pierwiastków promieniotwórczych. Wcześniej, w 1903, wraz z mężem i Henrim Becquerelem, otrzymała Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad odkrytym przez Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości.

1898 - Urodził się Rafał Ekielski, inżynier, konstruktor motocykla Orla-Viller 350 i współtwórca motocykla SHL. Do września 1939 wyprodukowano dwa tysiące egzemplarzy SHL. Podczas II wojny światowej Rafał Ekielski zbudował kilkanaście takich maszyn dla oddziałów partyzanckich Armii Krajowej. Zmarł 18 maja 1969 roku.

1903 - Urodził się Stefan Ryniewicz, dyplomata, radca i zastępca kierownika Poselstwa RP w Bernie w latach 1938-1945. Należał do "grupy Ładosia”, w której był jednym z czterech polskich dyplomatów biorących udział w akcji ratowania Żydów z Holokaustu. Odegrał kluczową rolę w przekonywaniu do akcji dyplomatów innych państw oraz prowadził w tej sprawie korespondencję z przedstawicielami współpracujących z Poselstwem organizacji żydowskich.

1903 - Urodził się Heinz Reinefarth, niemiecki dowódca wojskowy, zbrodniarz wojenny. Był odpowiedzialny za liczne zbrodnie wojenne, popełnione przez wojska niemieckie między innymi podczas tłumienia Powstania Warszawskiego. Na Woli w ciągu kilku dni jego oddziały wymordowały w masowych egzekucjach około 50 tysięcy cywilnych mieszkańców Warszawy. Zajmowały się też likwidacją jeńców wojennych oraz rannych w powstańczych szpitalach. W sumie liczba ofiar tych zbrodni może wynosić nawet 100 tysięcy. Po zakończeniu wojny władze polskie zażądały od Brytyjczyków i Amerykanów ekstradycji zbrodniarza, jednak zachodni alianci uznali, że może on być przydatny, jako świadek w procesach norymberskich i odmówili. Następnie Heinz Reinefarth był aresztowany pod zarzutem zbrodni wojennych, ale sąd w Hamburgu zwolnił go z powodu braku dowodów. Nigdy nie poniósł odpowiedzialności za swoje zbrodnie. Zmarł 7 maja 1979 roku.

1905 - Organizacja Bojowa PPS przeprowadziła napad na kasę powiatową w Wysokiem Mazowieckiem, zdobywając pół miliona rubli. Pieniądze przeznaczono na działalność rewolucyjną PPS, zakup amunicji i broni. Ruble przesłane przez władze zaborcze z Petersburga miały być wykorzystane na budowę fortu wojskowego w Zambrowie.

1906 - Premiera australijskiego filmu "The Story of the Kelly Gang" w reżyserii Charlesa Taita, powszechnie uważanego za pierwszy w dziejach kina pełnometrażowy film fabularny. Został wpisany na listę Pamięć Świata UNESCO. "Historia gangu Kelly'ego" to opowieść o bohaterze narodowym Nedzie Kellym. Jego historia przypomina tę o Robin Hoodzie czy też Janosiku, lecz wydarzyła się naprawdę.

1911 - Urodził się Steve Kordek, amerykański projektant flipperów. Jako pierwszy zaprojektował flippera we współcześnie znanej formie z dwiema łapkami. Stworzona w 1947 gra Triple Action została zaprezentowana po raz pierwszy w 1948. Zaprojektował ponad 100 flipperów. Zmarł 19 lutego 2012 roku.

1914 - Urodził się Richard Widmark, amerykański aktor, specjalizujący się w rolach gangsterów i szeryfów. W 1947 roku otrzymał Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie "Pocałunek śmierci". Aktor wystąpił w ponad 60 filmach, między innymi: "Wyrok w Norymberdze", "Długie łodzie wikingów" i "Morderstwo w Orient Expressie”. Zmarł 24 marca 2008 roku.

1918 - Do Poznania przybył Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista i kompozytor, mąż stanu. Zmierzał do Warszawy, aby włączyć się w tworzenie niepodległej Polski. W stolicy Wielkopolski był witany niezwykle entuzjastycznie. Jego powrót stał się impulsem do wybuchu zakończonego sukcesem powstania. Ignacy Paderewski w styczniu 1919 został premierem, pełnił również funkcję ministra spraw zagranicznych. Po roku podał się do dymisji.

1919 - W Zakopanem powstał Polski Związek Narciarski. Pierwszym przewodniczącym został taternik Mieczysław Swierz. W 1924 roku Polska wzięła udział w kongresie w Chamonix, gdzie została utworzona Międzynarodowa Federacja Narciarska. W 1928 roku powierzono Polsce zorganizowanie pierwszych zawodów FIS. Wzięło w nich udział 15 reprezentacji państwowych i 500 zawodników. Imprezę relacjonowało 300 dziennikarzy.

1921 - Urodził się Eugeniusz Stanisław Cydzik, żołnierz, opiekun miejsc pamięci męczeństwa Polaków - obrońców Lwowa oraz zamordowanych profesorów Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W młodości należał do harcerstwa. Po agresji III Rzeszy na Polskę zgłosił się na ochotnika do wojska. Po agresji ZSRR na Polskę uczestniczył w obronie Grodna przed Armią Czerwoną. Po kapitulacji miasta ukrywał się w okolicach Warszawy. W 1942 wstąpił do Armii Krajowej, działał w Biurze Informacji i Propagandy oraz w Kierownictwie Dywersji, walczył też w oddziałach partyzanckich. W 1945 roku został aresztowany przez NKWD i skazany na 15 lat łagru. Wyrok odsiadywał w obozie w Workucie, został uwolniony w 1956, następnie zamieszkał we Lwowie. Był jednym z inicjatorów odbudowy Cmentarza Obrońców Lwowa. W latach 1984-1991 był prezesem Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi. W 2006 roku został, wspólnie z małżonką, laureatem nagrody Kustosz Pamięci Narodowej przyznawanej przez Instytut Pamięci Narodowej. Pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskie. Zmarł 17 września 2012 roku we Lwowie.

1923 - Zmarł Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, malarz, grafik, poeta okresu Młodej Polski, autor zbioru wierszy "Marsz Skrzyneckiego", poematu "Racławice". Malował głównie wiejskie sceny rodzajowe, a także pejzaże i polichromie kościelne. Był pierwowzorem gospodarza w "Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Na życzenie Józefa Piłsudskiego wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego w 1919 roku. Był ekspertem delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 zajmującym się zagadnieniami politycznymi i dyplomatycznymi. Urodził się 31 grudnia 1861 roku.

1926 - Premiera filmu "45 Minutes from Hollywood", pierwszego z udziałem Flipa i Flapa. Słynna para w Stanach Zjednoczonych znana, jako Laurel and Hardy albo Stan i Ollie grała w komediach amerykańskich w latach 1919-1951. Pojawiła się w około 100 filmach. Jeden był niski i chudy, drugi wysoki i gruby. Filmy z ich udziałem stały się bardzo popularne na całym świecie. W wielu językach powstały różne wersje ich imion. W Polsce bohaterów nazywano: "Flip i Flap”.

1928 - Urodził się Martin Cooper, amerykański naukowiec, wynalazca. Jest uważany za twórcę mobilnego telefonu komórkowego oraz za osobę, która wykonała pierwsze na świecie połączenie z użyciem przenośnego aparatu. Miało to miejsce 3 kwietnia 1973. Martin Cooper ujawnił, że do stworzenia wynalazku zainspirowało go oglądanie rozmawiającego przez swój komunikator Kapitana Kirka z serialu science-fiction "Star Trek".

1929 - Ze stoczni Saint Nazaire we Francji w pierwszy rejs pod polską banderą wypłynął żaglowiec "Pomorze", przemianowany później na "Dar Pomorza". Rejs zakończył się 7 stycznia 1930 roku, w duńskim porcie Nakskov. Fregatę kupiło społeczeństwo Pomorza w 1929 dla Szkoły Morskiej w Gdyni. Obecnie jest to statek-muzeum. "Dar Pomorza" odbył 102 rejsy szkolne, przepłynął pół miliona mil morskich - jest to odległość równa około 25 rejsom dookoła świata.

1929 - Urodził się Leon Knabit, benedyktyn, w latach 2001-2002 przeor opactwa w Tyńcu, rekolekcjonista, publicysta. Jest znany ze swojej otwartości i poczucia humoru. Był bliskim znajomym papieża Jana Pawła II. Prowadził programy w Telewizji Polskiej "Ojciec Leon zaprasza”, "Salomon” oraz "Credo”. W 2009 roku "w uznaniu wybitnych zasług w działalności duszpasterskiej, za krzewienie wiary i zasad moralnych wśród dzieci i młodzieży” został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. We wrześniu 2017 odznaczony Orderem Uśmiechu.

1931 - Premiera amerykańskiego filmu szpiegowskiego "Mata Hari" w reżyserii George’a Fitzmaurice’a. Obraz odnosi się do historii Maty Hari, egzotycznej tancerki i kurtyzany holenderskiego pochodzenia, skazanej na egzekucję za szpiegostwo podczas I wojny światowej. W główną rolę wcieliła się Greta Garbo. "Mata Hari" okazała się największym sukcesem kasowym w karierze tej aktorki, a także najbardziej dochodowym filmem dla MGM w 1931 roku, przynosząc zyski w wysokości niemal miliona dolarów.

1935 - Urodził się Kazimierz Orłoś, pisarz, scenarzysta filmowy i telewizyjny, dramaturg, autor słuchowisk radiowych, publicysta. W 1970 roku został redaktorem w dziale słuchowisk Naczelnej Redakcji Literackiej Polskiego Radia. Ze względu na opublikowanie w 1973 w Instytucie Literackim w Paryżu książki "Cudowna melina" został zwolniony z pracy w Polskim Radiu i redakcji "Literatury”, jednocześnie został objęty zapisem cenzury. W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji PRL. W 1977 całkowicie skupił się na pracy literackiej, publikując wyłącznie poza cenzurą i zaangażował się w działalność opozycyjną. W 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. W latach 1988-1994 współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Po upadku PRL wrócił do współpracy z Polskim Radiem.

1937 - Urodziła się Teresa Wojtaszek-Kubiak, śpiewaczka operowa, w latach 1964-1975 solistka Teatru Wielkiego w Łodzi. Występowała na scenach operowych Wiednia, Londynu, Nowego Jorku, odtwórczyni głównych partii sopranowych w operach: "Dama pikowa" i "Eugeniusz Oniegin" Czajkowskiego, "Lohengrin" i "Tannhäuser" Wagnera. Od lat 80. prowadzi kursy mistrzowskie w USA, Nowej Zelandii i Jordanii.

1939 - W nocy z 26 na 27 grudnia w Wawrze koło Warszawy, w odwecie za zabicie dwóch niemieckich żołnierzy, hitlerowcy rozstrzelali 107 mężczyzn. Przeżyło siedem osób, mimo odniesionych ran. Wśród zamordowanych byli Polacy, Żydzi, Rosjanin i dwóch obywateli USA. Egzekucja w Wawrze była pierwszą masową zbrodnią na ludności cywilnej Warszawy i w Generalnym Gubernatorstwie. Po wojnie sądy polskie skazały za zbrodnie w Wawrze dwóch Niemców na karę śmierci.

1941 - W Warszawie zmarł Leon Nowodworski, adwokat, członek Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego w latach 1928-1930, od 1940 roku pierwszy dyrektor Departamentu Sprawiedliwości Delegatury Rządu RP na Kraj. Na początku okupacji niemieckiej sprzeciwił się wykreśleniu Żydów z listy adwokackiej, czego domagały się niemieckie władze okupacyjne. W 1954 został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości Polski Podziemnej z Mieczami przez Prezydenta RP na Wychodźstwie Augusta Zaleskiego. Urodził się 25 października 1889 roku.

1941 - Winston Churchill, jako pierwszy brytyjski premier wygłosił przemówienie w Kongresie USA.

1941 - U wybrzeży Libii, w drodze do Tobruku, zatonął storpedowany przez niemieckiego U-Boota U-559 statek pasażersko-drobnicowy "Warszawa”. Zginęło 29 osób. Od stycznia 1941, zbudowany w 1914 roku, a od 1928 należący do Polski, statek pływał, jako brytyjski transportowiec wojenny na Morzu Śródziemnym z portów egipskich. Transportował żywność dla wojska, ale także jeńców, rannych i żołnierzy.

1942 - Zmarł Majer Bałaban, historyk, orientalista, współorganizator Instytut Nauk Judaistycznych, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej. Pracował także w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W 1940 został przesiedlony do getta warszawskiego, gdzie kierował Wydziałem Archiwalnym Judenratu. W 1941 roku został głównym rabinem synagogi Nożyków. Majer Bałaban był autorem kilkudziesięciu książek uchodzących za najważniejsze dzieła podejmujące tematykę kultury i obyczajów polskich Żydów, między innymi: "Przegląd literatury historii Żydów w Polsce", "Żydzi lwowscy na przełomie XVI i XVII wieku" oraz "Dzielnica żydowska, jej dzieje i zabytki". Zmarł w nieustalonych okolicznościach, według jednej z wersji popełnił samobójstwo. Urodził się 20 lutego 1877 roku we Lwowie.

1944 - W nocy z 26 na 27 grudnia odbył się ostatni lot z "cichociemnymi" dla Armii Krajowej. Elitarną jednostkę tworzyli żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przeznaczeni do zadań specjalnych. W zrzutach od lutego 1941 roku do grudnia 1944 uczestniczyło 344 skoczków, wśród nich 28 kurierów i 316 żołnierzy. "Cichociemni" wyróżniali się profesjonalizmem, wyszkoleniem i postawą bojową.

1945 - Zakończyła się konferencja moskiewska, zwołana dla ustalenia powojennego kształtu Japonii i Korei. W sprawie Korei zadecydowano, że wszystkie partie i organizacje społeczne zostaną dopuszczone do uczestnictwa w powszechnych ogólnonarodowych wyborach do Koreańskiego Zgromadzenia Ustawodawczego, które dopiero wyłoni władze i proklamuje niepodległe państwo koreańskie. W sprawie Japonii nie podjęto ostatecznych decyzji.

1946 - Otwarto Hotel Flamingo, pierwsze luksusowe kasyno w Las Vegas wybudowane przez mafijny syndykat pod kierownictwem Bugsy’ego Siegela. Pomysł by przerobić miasto na światową stolicę hazardu zrodził się w głowie Meyera Lansky'ego. Hotel, który pierwotnie miał kosztować dwa miliony dolarów, kosztował trzy razy więcej. Otwarcie obiektu było totalna klapą. Termin świąteczno-noworoczny był nietrafiony. Wielu zaproszonych gości nie przyjechało. Hotel był wielokrotnie przebudowywany. Od 1999 roku nazywa się Flamingo Las Vegas.

1948 - Kardynał József Mindszenty został uwięziony przez węgierskie władze komunistyczne. Torturowany duchowny stanął 3 lutego 1949 roku przed sądem i po trwającym zaledwie pięć dni procesie został skazany za zdradę stanu na dożywotnie więzienie. Nie pomogły interwencje Watykanu, a na wolność kardynał wyszedł dopiero podczas rewolucji węgierskiej w 1956 roku. Jednak po interwencji radzieckiej, 4 listopada 1956, stłumieniu oporu i zajęciu Węgier przez Armię Czerwoną prymas wraz ze swym sekretarzem księdzem Egonem Turchánym musiał się schronić w ambasadzie USA w Budapeszcie, gdzie przebywał przez następne 15 lat. W 1971 roku, po kolejnej interwencji Stolicy Apostolskiej József Mindszenty wyjechał do Wiednia. Zmarł 6 maja 1975 roku. Papież Paweł VI zwykł go nazywać "ofiarą historii”.

1951 - Urodziła się Ewa Kuklińska, tancerka, piosenkarka, aktorka. Debiutowała 19 listopada 1977, w programie Telewizji Polskiej "Bardzo przyjemny wieczór". Jako choreograf opracowała i przygotowała kilkadziesiąt prac dla teatru, filmu, telewizji i estrady. Jako piosenkarka nagrała kilka płyt oraz koncertowała w Europie, Ameryce Północnej i Australii. W 2015 ukazała się książka Anny Morawskiej "Twarze depresji", w której Ewa Kuklińska opowiedziała o swoim życiu.

1951 - Urodził się Tomasz Szwed, muzyk, kompozytor, wykonawca muzyki contry i folk. Jest też autorem scenariuszy i reżyserem spektakli muzycznych, prowadzi warsztaty teatralne i muzyczne. Często zasiada w jury konkursów recytatorskich i piosenkarskich. Jest też autorem tomików poetyckich: "Notatnik", "Budowanie arki" oraz "Tomasz Szwed". Tomasz Szwed jest również autorem popularniej serii książek dla dzieci "Klinika małych zwierząt w Leśnej Górce". Tomasz Szwed jest również psychoterapeutą.

1952 - Zmarł Władysław Strzemiński, malarz, publicysta, teoretyk sztuki, pedagog, represjonowany w okresie PRL za brak postawy socrealistycznej. Bliski był mu konstruktywizm, był twórcą teorii unizmu. Według podejścia unistycznego artysta miał obowiązek zachować jedność dzieła w danej dziedzinie sztuki czy architektury. Unizm nie pozwalał łączyć różnych dziedzin i środków wyrazu, nakazywał czystość formalną. Do najsłynniejszych dzieł artysty należy seria obrazów "Powidoki". O jego życiu i twórczości powstał film pod takim samym tytułem w reżyserii Andrzeja Wajdy z Bogusławem Lindą w roli głównej. Urodził się 21 listopada 1893 roku.

1953 - W Moskwie ogłoszono komunikat o wykonaniu wyroku śmierci na Ławrentiju Berii, najbliższym współpracowniku Józefa Stalina, szefie NKWD w latach 1938-1945. Beria był jednym z głównych wykonawców zbrodni stalinowskich, pomysłodawcą i autorem wniosku z 5 marca 1940 o rozstrzelanie polskich oficerów i funkcjonariuszy. Wniosek został zatwierdzony przez Stalina i na tej podstawie NKWD przeprowadziło masowy mord na Polakach - zbrodnię katyńską. Po śmierci Stalina został usunięty ze stanowiska, oskarżony o szpiegostwo i rozstrzelany.

1955 - Urodził się Kazimierz Michalczyk, tokarz we wrocławskich zakładach Elwro, ofiara stanu wojennego. 31 sierpnia 1982 wracając z pracy został postrzelony przez funkcjonariuszy ZOMO, którzy rozpędzali demonstrację zorganizowaną w drugą rocznicę podpisania porozumień sierpniowych przez NSZZ "Solidarność" na ulicy Legnickiej we Wrocławiu. Dwa dni później, 2 września 1982 roku, Kazimierz Michalczyk zmarł w wyniku odniesionych obrażeń.

1957 - Zmarł Artur Malawski, kompozytor, skrzypek, dyrygent, pedagog. Od połowy lat 40. uczył dyrygentury i kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, później w Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Do jego uczniów należeli Krzysztof Penderecki, Jerzy Katlewicz i Bogusław Schaeffer. W latach 1962-1982 co dwa lata odbywał się w Krakowie Konkurs Kompozytorski imienia Artura Malawskiego. Urodził się 4 lipca 1904 roku.

1959 - W warszawskiej Sali Kongresowej zadebiutowała, w 50. wydaniu audycji "Zgaduj Zgadula”, Irena Santor, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek. Zanim zaczęła karierę solową, śpiewała w zespole Mazowsze. Jest znana z wielu przebojów na przykład: "Tych lat nie odda nikt", "Powrócisz tu", "Już nie ma dzikich plaż", "Walc Embarras". Irena Santor urodziła się 9 grudnia 1934 w Papowie Biskupim.

1960 - Zmarł Władysław Owsiński, artysta ludowy, twórca szopek krakowskich, mistrz murarski. Szopki wykonywał od 14. roku życia, do końca życia zbudował ich łącznie ponad tysiąc. Od 1937 Władysław Owsiński brał udział w konkursach na najpiękniejszą szopkę krakowską. Dwukrotnie otrzymał trzecią nagrodę, a także siedem wyróżnień. Ostatnią szopkę na konkurs wykonał krótko przed śmiercią, będąc już obłożnie chory. Prace Władysława Owsińskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Historycznego miasta Krakowa. Urodził się 16 maja 1874 roku.

1963 - Urodził się Lars Ulrich, duński perkusista, członek zespołu Metallica. W 2009 roku w plebiscycie magazynu branżowego "DRUM!" wyróżniony tytułem "najlepszego perkusisty metalowego". Metallica sprzedała na całym świecie ponad 150 milionów egzemplarzy albumów. Zespół znalazł się na trzeciej pozycji listy zestawiającej "Najlepsze Zespoły Metalowe Wszech Czasów" sporządzonej przez MTV.

1967 - Hokejowa reprezentacja ZSRR odniosła najwyższe zwycięstwo w swojej historii, pokonując w amerykańskim Colorado Springs Włochy 28:2. Kadra Związku Radzieckiego była jedną z najlepszych drużyn hokejowych na świecie. Na 900 spotkań, które rozegrała w swojej historii, wygrała ponad 700. Dziewięć razy występowała na igrzyskach olimpijskich, siedem razy zdobywała złoty medal. Radzieccy hokeiści z drużyną Polski grali 33 razy, przegrali raz.

1968 - Zmarł Weegee, właściwie Arthur Fellig, amerykański fotograf, dziennikarz, jeden z najbardziej znanych reportażystów poprzedniego stulecia. Od lat 20. XX wieku zajmował się czarno-białym fotoreportażem. Pracował głównie w nocy. Fotografował miejsca zbrodni oraz wypadków, wielkie pożary oraz głośne aresztowania. Sporo czasu poświęcał mieszkańcom slumsów Nowego Jorku, drobnym rzezimieszkom oraz szeregowym członkom mafii. W 1938 był jedynym dziennikarzem mającym prawo podsłuchiwać policyjne kanały radiowe. W 1945 opublikował książkę ze zdjęciami "Naked City”, która stała się inspiracją dla głośnego filmu dokumentalnego pod tym samym tytułem oraz serii telewizyjnych dramatów policyjnych. Urodził się 12 czerwca 1899 roku.

1970 - Zmarł Antoni Mroczkowski, pilot, as myśliwski z okresu I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Pilot doświadczalny. Pierwsze zwycięstwo, jeszcze służąc w rosyjskiej armii, odniósł koło Tuczyna na Wołyniu, zestrzeliwując niemieckiego Albatrosa z rewolweru typu Nagant. Dwa razy był ranny, raz został zestrzelony przez własną artylerię. W sierpniu 1917 w Odessie wstąpił do polskiego oddziału lotniczego, a w 1919 służył w eskadrze dywizji generała Żeligowskiego. Urodził się 29 maja 1986 roku.

1972 - Zmarł Harry Truman, w latach 1945-1953 prezydent Stanów Zjednoczonych. Jego polityka przyczyniła się do "zimnej wojny" między Wschodem a Zachodem. Truman zdecydował też o użyciu broni jądrowej przeciwko Japonii w sierpniu 1945 roku. Urodził się 8 maja 1884 roku.

1973 - Premiera amerykańskiego horroru "Egzorcysta" w reżyserii Williama Friedkina. Film ten jest uznawany za jeden z najlepszych obrazów grozy w historii kina. Został oparty na głośnej historii opętania kilkunastoletniego chłopca w stanie Iowa w 1949 roku. Główne role w horrorze zagrali: Max von Sydow i Linda Blair. Film zdobył dwie nagrody Oscara i cztery Złote Globy. W kolejnych latach powstały kontynuacje "Egzorcysty" i serial.

1975 - Tu-144, jako pierwszy na świecie samolot ponaddźwiękowy, rozpoczął regularne loty rejsowe na trasie Moskwa - Ałma Ata, przewożąc pocztę i ładunki. Loty pasażerskie rozpoczął dwa lata później. Zawodność i awaryjność tych maszyn oraz ogromne koszty lotu związane z bardzo dużym zużyciem paliwa spowodowały, że maszyna szybko została wycofana z eksploatacji. Ostatni lot odbył się 14 kwietnia 1999. Na Zachodzie samolot nazwano "Konkordskij" z powodu podobieństwa do Concorde'a.

1975 - W Middlesex w Wielkiej Brytanii zmarł profesor Stanisław Kot, historyk, działacz Stronnictwa Ludowego, minister w rządzie RP na uchodźstwie, ambasador RP w Moskwie w latach 1941-1942. We wrześniu 1939 roku znalazł się na emigracji i wszedł, jako wicepremier do rządu generała Sikorskiego, swego przyjaciela. Starał się usunąć z armii ludzi związanych z sanacją. Był przeciwny działalności Związku Walki Zbrojnej pod komendą generała Roweckiego "Grota”, dążąc do poddania konspiracji w kraju kontroli politycznej, czemu sprzeciwiał się skutecznie generał Sosnkowski, jako komendant główny ZWZ na emigracji. W 1947 roku zdecydował się na pozostanie na emigracji. Urodził się 22 października 1885 roku.

1977 - W Warszawie zmarł Zygmunt Wiehler, kompozytor, dyrygent, autor ponad tysiąca piosenek, wśród nich wielu przebojów, między innymi: "Ada, to nie wypada" i "Nie kochać w taką noc to grzech". Przed II wojną światową był związany z wieloma teatrami w całym kraju, współpracował także w latach 20. i 30. XX wieku z warszawskimi kabaretami: Qui Pro Quo, Perskie Oko, Morskie Oko. Komponował muzykę symfoniczną, chóralną, operetkową, wodewilową i baletową. W 1936 na igrzyskach olimpijskich w Berlinie otrzymał brązowy medal za muzykę baletową. W tym samym roku na Olimpiadzie Tanecznej w Berlinie otrzymał złoty medal i nagrody za cztery balety: "Dożynki", "Lajkonik krakowski", "Umarł Maciek, umarł" i "Wesele łowickie". Po II wojnie światowej współpracował z teatrami Łodzi i Warszawy. Urodził się 10 lutego 1890 w Krakowie.

1978 - Wystartował pierwszy Rajd Paryż-Dakar. Start usytuowany był w stolicy Francji, meta 14 stycznia 1979 w Dakarze. W rajdzie wystartowało 90 motocykli, 80 samochodów i 14 ciężarówek. Ostatecznie rywalizację ukończyło 50 samochodów i 24 motocykle, żadna z 14 ciężarówek nie dojechała do mety. Trasa liczyła 10 tysięcy kilometrów. W 2015 roku Rajd Dakar w kategorii quadów wygrał Polak Rafał Sonik.

1978 - Urodziła się Anna Przybylska, aktorka, fotomodelka. Zadebiutowała na dużym ekranie w 1997 roku w "Ciemnej stronie Wenus". Największą popularność przyniosła jej rola policjantki Marylki w "Złotopolskich". Można ją było także zobaczyć w serialach "Daleko od noszy", "Klub szalonych dziewic" i "Komisarz Alex". Wystąpiła również w filmach "Sęp", "Rh+", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sezon na leszcza" i "Superprodukcja". Zmarła 5 października 2014 roku.

1981 - Urodziła się Lilu, raperka, wokalistka, autorka tekstów. Lilu, to pseudonim artystyczny. Naprawdę artystka nazywa się Aleksandra Agaciak. Jest muzykiem, gra na skrzypcach, komponuje. Tworzy muzykę z pogranicza hip-hopu, funku, soul i rhythm and blues. Występuje od 2001 roku. Współpracowała między innymi z takimi wykonawcami jak: Afro Kolektyw, EastWest Rockers, Miuosh, Mrozu, Pezet i Rahim.

1982 - Człowiekiem Roku tygodnika "Time" został komputer osobisty. Po raz pierwszy tytuł przyznano przedmiotowi, a nie osobie. Nagroda wręczana jest od 1927 roku. "Time” honoruje w ten sposób osoby, grupy ludzi lub ideę, które w kończącym się roku miały największy wpływ na wydarzenia na świecie - w pozytywnym lub negatywnym znaczeniu.

1982 - Premiera komedii "Wyjście awaryjne" w reżyserii Romana Załuskiego. Główne role zagrali: Bożena Dykiel, Jerzy Michotek, Maria Gładkowska i Andrzej Golejewski. Akcja filmu rozgrywa się w prowincjonalnym miasteczku na początku lat 80. ubiegłego wieku. Naczelnik gminy szuka kandydata na męża dla swojej ciężarnej, samotnej córki.

1991 - Najwyższa Rada ZSRR uchwaliła deklarację o rozwiązaniu Związku Radzieckiego. Dzień wcześniej do dymisji podał się prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow. 15 radzieckich republik związkowych ogłosiwszy uprzednio suwerenność wystąpiło z ZSRR i stało się niepodległymi państwami. U podłoża rozpadu ZSRR, formalnie rozpoczętego w 1988 roku, stał potężny kryzys gospodarczy państwa radzieckiego trwający od 1980, spowodowany w znacznej mierze brakiem woli władz partyjnych do przeprowadzenia gruntownych reform gospodarczych.

1992 - Zmarł Gerard Paweł Bańka, ksiądz rzymskokatolicki, proboszcz parafii pod wezwaniem świętej Jadwigi w Chorzowie, dziekan dekanatu chorzowskiego. Szykanowany przez władze PRL. Komuniści zarzucali kapłanowi rzekomą współpracę z hitlerowcami, a następnie oskarżali o zły wpływ na młodzież. Był śledzony przez Służbę Bezpieczeństwa. W 1953, pod naciskiem ówczesnych władz, wikariusz kapitulny ksiądz Filip Bednorz pozbawił go proboszczowania, mianując na to stanowisko "księdza patriotę". Urodził się 18 sierpnia 1908 roku.

1999 - II wojna czeczeńska: wojska rosyjskie rozpoczęły szturm Groznego. Atak sił federalnych 6 lutego 2000 roku zakończył się przejęciem kontroli nad miastem przez Rosjan. Już 6 grudnia wezwano mieszkańców do opuszczenia Groznego zapowiadając, że osoby pozostające w mieście będą uważane za "terrorystów i bandytów i zostaną zniszczone przez artylerię i lotnictwo". Był to ostatni szturm w historii miasta, który umożliwił ponowną reintegrację Republiki Czeczeńskiej z Federacją Rosyjską. W czasie II wojny czeczeńskiej zginęło około sześciu tysięcy Rosjan i 20 tysięcy Czeczenów.

1999 - Zmarł Curtis Mayfield, amerykański piosenkarz rockowy i gitarzysta, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli muzyki soul, twórca stylu chicagowskiego, zbliżonego do funky. Do jego największych przebojów należą utwory: "Gypsy Woman”, "It's Alright” i "Don't Worry”. Urodził się 3 czerwca 1942 roku.

2000 - Zmarł Jason Robards, amerykański aktor, dwukrotny zdobywca Oskara - za drugoplanową rolę męską, w filmie "Wszyscy ludzie prezydenta", w 1976 roku i w następnym roku - za rolę w filmie "Julia". Zagrał w ponad 100 filmach. Były to najczęściej role w westernach, kryminałach i filmach wojennych. Był jednym z niewielu aktorów, któremu udało się zdobyć Nagrodę Akademii Filmowej dwa razy z rzędu. Został odznaczony Narodowym Medalem Sztuki. Urodził się 26 lipca 1922 roku.

2000 - Zmarł śmiercią samobójczą Piotr Łuszcz "Magik", raper, członek zespołów Kaliber 44 i Paktofonika. Wraz z grupą Kaliber 44 był dwukrotnie nominowany do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka. Pośmiertnie nagrodzony, w 2001 roku, tą nagrodą za album "Kinematografia" grupy Paktofonika w kategorii Album Roku - Hip-Hop. W 2011 roku został sklasyfikowany na ósmym miejscu listy 30 najlepszych polskich raperów według magazynu "Machina”. Urodził się 18 marca 1978 roku.

2003 - W trzęsieniu ziemi w rejonie starożytnego miasta Bam w Iranie zginęło ponad 26 tysięcy osób, a około 30 tysięcy zostało rannych. Około 80 procent budynków i infrastruktury w obszarze Bam zostało zniszczone. Oprócz budynków mieszkalnych, uszkodzona została także wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO starożytna Cytadela w Bam.

2004 - Podwodne trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim w pobliżu zachodniego wybrzeża Sumatry, o magnitudzie 9,1 w skali Richtera, wywołało sięgające 15-metrów fale tsunami, które spustoszyły Azję Południowo-Wschodnią i wschodnie wybrzeża Afryki. Zginęło około 300 tysięcy ludzi, kilka milionów straciło dach nad głową. Kataklizm dotknął osiem państw: Indonezję, Sri Lankę, Birmę, Indie, Tajlandię, Malediwy, Somalię i Malezję.

2006 - Zmarł Gerald Ford, amerykański polityk, działacz partii republikańskiej, prezydent USA w latach 1974-1977. Jako jedyny amerykański prezydent sprawował urząd z nominacji a nie z wyborów, po rezygnacji Richarda Nixona w związku z aferą Watergate. Urodził się 14 lipca 1913 roku.

2007 - Zmarł pułkownik Józef Teliga, szef wywiadu Armii Krajowej oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" na Kielecczyźnie, jeden z twórców NSZZ Rolników "Solidarność Wiejska". W stanie wojennym twórca Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników i współpracownik Solidarności Walczącej. 13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego uniknął zatrzymania, jednak 2 grudnia 1983 został aresztowany pod zarzutem kierowania nielegalnym związkiem i był przetrzymywany w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Zwolniono go dopiero po dwóch latach na mocy amnestii. Był najstarszym więźniem politycznym PRL, w więzieniu obchodził swoje 70 urodziny. Urodził się 9 września 1914 roku.

2011 - Zmarł Janusz Cegiełła, dziennikarz muzyczny, kompozytor, dyrygent i scenarzysta, popularyzator muzyki. Żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego, za co po wojnie był więziony. Współzałożyciel zespołu jazzowego Melomani, kierownik artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie, dyrektor muzyczny Polskiego Radia i Telewizji. Był autorem ponad 120 scenariuszy filmowych i telewizyjnych. Urodził się 28 czerwca 1926 roku.

2013 - Zmarła Mártha Eggerth, pochodząca z Węgier światowej sławy śpiewaczka, gwiazda operetki i filmu lat 30. Żona słynnego tenora Jana Kiepury. Była gwiazdą w ponad 40 produkcjach. Obdarzona sopranem koloraturowym, śpiewała i tańczyła w filmach, często nagrywanych w trzech wersjach językowych - francuskiej, niemieckiej i angielskiej. Najbardziej słynne to "Księżniczka czardasza", "Czar cyganerii" i "Kraina uśmiechu" z 1952 roku, w którym też wystąpiła z mężem. Urodziła się 17 kwietnia 1912 roku.

2014 - Zmarł Stanisław Barańczak, pisarz, poeta, jeden z najważniejszych twórców Nowej Fali, tłumacz literatury angielskiej, redaktor i wykładowca - od 1981 roku na Harvard University w Stanach Zjednoczonych. W 1976 roku współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników. Autor zbiorów wierszy: "Jednym tchem”, "Dziennik poranny” czy "Podróż zimowa”, szkiców: "Przed i po”, "Książki najgorsze”, "Ironia i harmonia”. Od 1977 roku został objęty cenzuralnym zakazem publikacji. Od 1981 roku przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych. W 2015, pośmiertnie, odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 13 listopada 1946 roku.

2014 - Trzech pracowników elektrowni atomowej w południowokoreańskim Ulsan zginęło po tym jak w czasie testów dwóch reaktorów doszło do wycieku toksycznego gazu.

2017 - Zmarł Władimir Jakowlewicz Szainski, radziecki kompozytor. Autor piosenek dla dzieci oraz muzyki do radzieckich filmów animowanych, między innymi cyklu filmów lalkowych o Kiwaczku, skąd pochodzi na przykład urodzinowa "Piosenka krokodyla Gieny”. Urodził się 12grudnia 1925 roku.

2017 - Były piłkarz George Weah wygrał w II turze wybory prezydenckie w Liberii. Uważany jest za najlepszego piłkarza afrykańskiego w historii. Znany jest z działalności humanitarnej, był ambasadorem dobrej woli UNICEF.

2018 - Zmarł Lawrence Gilman Roberts, amerykański informatyk, protoplasta Internetu. Był współtwórcą wojskowej sieci informatycznej ARPANET - Advanced Reaserch Projects Agency Networks. Sieć ta przekształciła się z czasem w dzisiejszy Internet. Nad utworzeniem połączenia pomiędzy oddzielnymi komputerami Lawrence Gilman Roberts pracował od 1967. Urodził się 21 grudnia 1937 roku.

2018 - Zmarł Roy Jay Glauber, amerykański fizyk, profesor fizyki na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge. W 2005 został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za wkład w kwantową teorię koherencji optycznej. Nagrodzone badania opublikowane zostały w 1963 roku. Urodził się 1 września 1925 roku.

2019 - Zmarł Eugeniusz Tyrajski, żołnierz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, wiceprezes Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Urodził się 8 października 1926 roku.

2019 - Zmarł Jerry Herman, amerykański kompozytor i autor tekstów piosenek. Zadebiutował musicalem "I Feel Wonderful" w 1954 roku, a na Broadwayu musicalem "Milk And Honey" wystawionym w 1961. Międzynarodowy sukces przyniósł mu kolejny musical - '"Hello, Dolly!" z 1964 roku, do którego oprócz muzyki napisał teksty piosenek. Urodził się 10 lipca 1931 roku.

2019 - Zmarła Galina Wołczek, radziecka i rosyjska aktorka filmowa oraz reżyser teatralny. W 1955 roku ukończyła studia na Wydziale Aktorskim Moskiewskiego Akademickiego Teatru Artystycznego. Od 1957 była związana z moskiewskim teatrem Sowriemiennik, od 1972 pełniła funkcję głównego reżysera tej placówki, a później też dyrektora. Urodziła się 19 grudnia 1933 roku.

2019 - Zmarła Sue Lyon, amerykańska aktorka, znana między innymi z tytułowej roli w "Lolicie" z 1962 roku. Film, mimo złagodzenia w porównaniu z powieścią niektórych elementów fabuły, był jednym z najbardziej kontrowersyjnych w tamtych czasach. Sukces obrazu przyniósł sławę odtwórczyni głównej roli, która otrzymała nagrodę Złotego Globu. Późniejsze role nie przyniosły jej już takiego sukcesu, jaki towarzyszył pierwszym filmom. Po raz ostatni pojawiła się na ekranie w 1980 roku w niewielkiej roli, w filmie Lewisa Teague'a "Aligator". Urodziła się 10 lipca 1946 roku.

2020 - Zmarł George Blake, brytyjski oficer Tajnej Służby Wywiadowczej MI6, który był szpiegiem KGB. Ze względu na skutki popełnionej zdrady - ujawnienie agentów i operacji wywiadu brytyjskiego i amerykańskiego oraz francuskiego - Blake okazał się dla KGB jednym z najbardziej przydatnych brytyjskich szpiegów. W 1961 został zatrzymany i skazany przez londyński sąd na 42 lata więzienia, zgodnie z jego zeznaniem, że wydał i w ten sposób skazał na śmierć 42 agentów brytyjskich w Związku Radzieckim. Uciekł z więzienia w 1966 roku i przedostał się do Związku Radzieckiego. Urodził się 11 listopada 1922 roku.

2020 - Zmarł Stanisław Remuszko, niezależny dziennikarz i publicysta. Był pomysłodawcą i założycielem kilku stowarzyszeń, między innymi Towarzystwa Poczty Podziemnej, Towarzystwa Hobbitycznego i Towarzystwa Amatorów Niektórej Twórczości Stanisława L. Był twórcą i właścicielem Biura Badania Opinii Ulicznej "Sonda”. Urodził się 30 stycznia 1948.

2020 - Zmarła profesor Ariadna Gierek-Łapińska, lekarka, okulistka, synowa Edwarda Gierka, I sekretarza KC PZPR. Odbyła staże naukowe w USA, Niemczech, Hiszpanii, ZSRR, Belgii i na Węgrzech. W latach 1974-2007 kierowniczka Katedry i Kliniki Okulistyki Śląskiej Akademii Medycznej. W latach 1988-2008 dyrektor Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 5 Śląskiej Akademii Medycznej. Napisała 315 publikacji w czasopismach krajowych i zagranicznych. Urodziła się 1 maja 1938 roku.

2021 - Zmarł Desmond Tutu, zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego Południowej Afryki w latach 1986-96 i laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1984 roku za walkę z apartheidem i wysiłki na rzecz pojednania narodowego w RPA. Był pierwszym czarnoskórym arcybiskupem południowoafrykańskiego Kościoła anglikańskiego. Urodził się 7 października 1931 roku.

2021 - Zmarł Karolos Papoulias, prezydent Grecji w latach 2005-2015. Jako minister spraw zagranicznych działał na rzecz włączenia Cypru do Unii Europejskiej, a także uczestniczył przy rozwiązywaniu konfliktów na Bliskim Wschodzie. W młodości trenował piłkę ręczną, wchodził w skład kadry narodowej. Był również mistrzem Grecji w skoku o tyczce. Urodził się 4 czerwca 1929 roku.

2021 - Zmarł Jean-Marc Vallee, kanadyjski reżyser filmowy, twórca między innymi popularnego serialu HBO "Wielkie Kłamstewka" i dramatu z 2013 roku "Witaj w Klubie". Urodził się 9 marca 1963 roku.

2022 - Zmarł Emilian Kamiński, aktor i reżyser, założyciel oraz dyrektor Teatru Kamienica. Był aktorem teatralnym, filmowym, musicalowym i dubbingowym, w stanie wojennym jednym ze współtwórców Teatru Domowego, a także wokalistą i pisarzem. Emilian Kamiński miał w repertuarze ponad 100 ról teatralnych i kilkadziesiąt filmowych, wystąpił w ponad 100 słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, grał w Teatrze Telewizji. Współpracował z takimi reżyserami jak: Adam Hanuszkiewicz, Tadeusz Łomnicki, Tadeusz Konwicki, Kazimierz Dejmek czy Jan Englert. Emilian Kamiński urodził się 10 lipca 1952 roku w Warszawie.

Zobacz także

2024-12-27, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 27 grudnia - Święto Świętego Jana, Apostoła i Ewangelisty. » więcej 2024-12-25, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 25 grudnia 352 - Pierwsze obchody święta Bożego Narodzenia w Cesarstwie Rzymskim. » więcej 2024-12-24, godz. 00:01 Kartka z kalendarza Wigilia świąt Bożego Narodzenia » więcej 2024-12-23, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 23 grudnia - Egipt obchodzi święto narodowe - Dzień Zwycięstwa. 23 grudnia - Światowy Dzień Snowboardu, obchodzony z inicjatywy Światowej Federacji Snowboardu… » więcej 2024-12-22, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 22 grudnia 1216 - W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów. Katolicki zakon męski został założony przez świętego… » więcej 2024-12-21, godz. 15:38 Kartka z kalendarza 21 grudnia - Dzień Pamięci o Poległych i Zmarłych w Misjach i Operacjach Wojskowych poza Granicami Państwa, ustanowiony w 2015 roku. » więcej 2024-12-20, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 20 grudnia - Międzynarodowy Dzień Ludzkiej Solidarności, ustanowiony przez ONZ. 20 grudnia - Dzień Ryby, obchodzony w Polsce. » więcej 2024-12-19, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 1741 - Zmarł Vitus Bering, duński żeglarz i odkrywca, w służbie rosyjskiej. Na polecenie cara Piotra I odbył wiele odkrywczych wypraw na Syberię i Kamczatkę… » więcej 2024-12-18, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 18 grudnia - Święto narodowe Nigru, obchodzone w rocznicę proklamowania republiki w 1958 roku. 18 grudnia - Światowy Dzień Języka Arabskiego ustanowiony… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »