Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-12-12, 00:01 Autor: Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

12 grudnia - Międzynarodowy Dzień Neutralności. Podkreśla znaczenie pokojowych relacji między krajami.

12 grudnia - Międzynarodowy Dzień Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego.

12 grudnia - Święto narodowe Kenii - Jamhuri, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1963 roku.

12 grudnia - Dzień Gwiazdy Betlejemskiej.
Kalendarium historyczne: 1385 - W Krakowie został zawarty układ pokojowy między królową Polski Jadwigą Andegaweńską a księciem mazowieckim Siemowitem IV, który zrzekł się praw do korony polskiej. Książę zobowiązał się do zwrotu wszystkich dzierżonych dóbr królewskich w zamian za 10 tysięcy kop groszy praskich. Siemowit IV zgodził się złożyć hołd lenny królowi polskiemu, za co miał otrzymać księstwo bełskie wraz z ręką siostry Jagiełły - Aleksandrą. Świadectwem ostatecznej rezygnacji Siemowita ze swoich ambitnych planów był udział księcia w uroczystości chrztu, a następnie zaślubin z Jadwigą i koronacji Władysława Jagiełły w Krakowie. Po tych uroczystościach Siemowit złożył na ręce pary monarszej hołd lenny.

1501 - Aleksander Jagiellończyk został koronowany w katedrze na Wawelu na króla Polski. Aktu koronacji dokonał jego brat, najmłodszy syn Kazimierza Jagiellończyka arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski kardynał Fryderyk Jagiellończyk. Żona króla Helena Moskiewska nie została koronowana na królową Polski z powodu sprzeciwu biskupów, gdyż była wyznania prawosławnego. Aleksander uzyskał koronę dopiero po podpisaniu dwóch aktów ustrojowych, przygotowanych przez możnowładców polskich. W pierwszym zrzekał się swych praw dziedzicznych do Litwy, a w drugim przyznawał władzę w kraju senatowi, co było równoznaczne z poddaniem króla kontroli magnatów. Aleksander Jagiellończyk urodził się 5 sierpnia 1461 roku, a zmarł 19 sierpnia 1506.

1531 - Aztekowi Juanowi Diego po raz ostatni objawiła się Matka Boża z Guadalupe. Jest to najstarsze objawienie maryjne oficjalnie uznane przez Kościół katolicki. Od 1999 roku Najświętsza Maryja Panna z Guadalupe czczona jest jako Patronka obu Ameryk. Wspomnienie liturgiczne Najświętszej Maryi Panny z Guadalupe przypada 12 grudnia.

1575 - Prymas Polski Jakub Uchański ogłosił wybór cesarza niemieckiego Maksymiliana II Habsburga na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego. Na wieść o wyborze Maksymiliana masy szlacheckie podburzone przez Jana Zamoyskiego zażądały Piasta i wybrały na króla córkę Zygmunta I Starego, Annę Jagiellonkę. Z inicjatywy kasztelana bieckiego Stanisława Szafrańca przydano jej też wkrótce na małżonka księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego, który 14 grudnia został ogłoszony królem Polski.

1577 - W czasie wojny Rzeczypospolitej z Gdańskiem zawarto porozumienie pokojowe po nieudanym oblężeniu miasta. Władze gdańskie zobowiązały się do złożenia hołdu Stefanowi Batoremu oraz zapłacenia kontrybucji w wysokości 200 tysięcy złotych królowi oraz 20 tysięcy klasztorowi oliwskiemu. W zamian za to zniesiono wszelkie restrykcje gospodarcze nałożone na miasto w czasie wojny.

1586 - Zmarł Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, król Polski od 1576 roku. 1 maja 1576 w katedrze wawelskiej biskup kujawski Stanisław Karnkowski udzielił Stefanowi Batoremu ślubu z Anną Jagiellonką i koronował na króla Polski. Stefan Batory przeprowadził trzy zwycięskie kampanie przeciwko Moskwie. Urodził się 27 września 1533 roku.

1764 - Zmarł Johann Philipp Breyne, gdański doktor filozofii i medycyny, z zamiłowania przyrodnik. Uznawany jest za jednego z pionierów paleontologii. Wyjaśnił biologię i cykl rozwojowy czerwca polskiego. Jest autorem najstarszych opisów skamieniałości pochodzących ze współczesnych ziem polskich. Opisał belemnity, amonity, łodzikowate, jeżowce i organiczne inkluzje w bursztynie. Urodził się 5 sierpnia 1680 roku. 260. rocznica

1812 - Zmarł Stanisław Trembecki, poeta, autor poematu opisowego "Sofijówka" oraz pierwszej polskiej komedii wierszem "Syn marnotrawny". W swej twórczości literackiej przesiąknięty był wpływami literatury i kultury francuskiego klasycyzmu. Tworzył wiersze polityczne, bajki i poematy. Urodził się 8 maja 1739 roku.

1823 - Urodził się Władysław Anczyc, autor książek dla dzieci, tłumacz literatury, działacz ludowy. Twórca "Elementarza dla dzieci polskich”, dramatów: "Kościuszko pod Racławicami”, 'Emigracja chłopska”, a także patriotycznej pieśni "Marsz strzelców”. Zmarł 28 lipca 1883 roku.

1839 - Urodziła się Caroline Lake Ingalls, amerykańska pionierka, matka Laury Ingalls Wilder, bohaterka jej cyklu powieściowego "Domek na prerii". Zmarła 20 kwietnia 1924 roku. 185. rocznica

1846 - Urodził się Stanisław Szczepanowski, ekonomista, inżynier, pionier przemysłu naftowego w Galicji, propagator uprzemysłowienia regionu oraz współorganizator Towarzystwa Szkoły Ludowej. Był ideologiem młodzieży w preharcerskich latach. Jego idee odrodzenia narodowego niezwykle silnie oddziaływały na młodzież, która realizowała je w skautingu, Legionach Polskich i harcerstwie. Zmarł 31 października 1900 roku.

1860 - Urodził się Jan Kasprowicz, poeta, dramaturg, krytyk, tłumacz, przedstawiciel Młodej Polski. Autor zbiorów wierszy: "Obrazki natury”, "Ze Szląska”, "Krzak dzikiej róży”, "Salve Regina”, 'Ginącemu światu”, prozy poetyckiej "O bohaterskim koniu i walącym się domie”, dramatów: "Świat się kończy" i "Marchołt". Zmarł 1 sierpnia 1926 roku.

1861 - Zmarł generał Franciszek Morawski, poeta i krytyk literacki. Był uczestnikiem Powstania Listopadowego w 1830 roku. Pełnił funkcję ministra wojny w rządzie powstańczym. Należał do Towarzystwa Poznańskiego Przyjaciół Nauk. Urodził się 2 kwietnia 1783 roku.

1863 - Urodził się Edvard Munch, malarz i grafik norweski. Do jego najbardziej znanych prac należą "Krzyk" i "Taniec życia". Był pod wieloma względami artystą-nowatorem, zwłaszcza w dziedzinie grafiki, której technikę znacznie rozwinął. Jako pierwszy zastosował na szeroką skalę grafikę barwną. Zmarł 23 stycznia 1944 roku.

1874 - Urodziła się Jadwiga Kowalczykówna, nauczycielka, która wraz z Jadwigą Jawurkówną, założyła i prowadziła w Warszawie przez 41 lat prywatną szkołę dla dziewcząt, znaną, jako "Szkoła na Wiejskiej”. Została zamordowana przez Niemców w czasie Powstania Warszawskiego 11 sierpnia 1944 roku. 150. rocznica

1882 - W Stawiskach urodził się Akiba Rubinstein, arcymistrz szachowy, członek polskiej reprezentacji, która zdobyła złoty medal na III Olimpiadzie Szachowej w Hamburgu w 1930 roku. W 1926 wyjechał na stałe z Polski, początkowo mieszkał przez kilka miesięcy w Berlinie. Potem osiadł na stałe w Belgii, zachowując jednak polskie obywatelstwo. W 1927 jedyny raz wystąpił w finale indywidualnych mistrzostw Polski, zdobywając złoty medal. Według retrospektywnego systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w czerwcu 1913. Z wynikiem 2789 punktów zajmował wówczas pierwsze miejsce na świecie. Zmarł 14 marca 1961 roku.

1886 - Urodził się Adam Pragier, ekonomista, profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich. Po wojnie - współpracownik londyńskich "Wiadomości”, gdzie wraz z Stefanią Zahorską prowadził rubrykę "Puszka Pandory”, komentując bieżące wydarzenia na arenie międzynarodowej. Od 1939 roku przebywał na emigracji. Zmarł 24 lipca 1976 roku.

1886 - Urodził się Ludwik Hieronim Morstin, dramatopisarz i tłumacz, w okresie międzywojennym - redaktor czasopisma "Pamiętnik Warszawski”. Autor sztuk: "Szlakiem legionów”, "Obrona Ksantypy”, "Penelopa”, "Przygoda florencka”, "Zakon krzyżowy”, "Legion Wyspiańskiego". Zmarł 12 maja 1966 roku.

1890 - Urodził się Kazimierz Ajdukiewicz, filozof, logik. Jest jednym z najważniejszych logików polskich. Jest autorem pierwszych w Polsce nowoczesnych sformułowań definicji "dowodu", "wynikania" i "twierdzenia", przygotowujących grunt dla twierdzenia o dedukcji Alfreda Tarskiego z 1921 roku. Kazimierz Ajdukiewicz wywarł znaczny wpływ na polską filozofię, logikę oraz całą naukę i kulturę nie tylko, jako znaczący uczony, ale też, jako animator życia naukowego, dydaktyk i wychowawca, metodolog nauki, twórca programów badań. Zmarł 12 kwietnia 1963 roku.

1907 - W Łodzi urodziła się Halina Buyno-Łoza, aktorka teatralna i filmowa, znana między innymi z roli Anieli Kargulowej w filmach Sylwestra Chęcińskiego "Sami Swoi", "Nie ma mocnych" i "Kochaj albo rzuć". Zmarła 13 września 1991 we Wrocławiu.

1909 - Zmarł Emil Plage, mechanik, przemysłowiec i współwłaściciel Zakładów Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz w Lublinie. Urodził się 17 stycznia 1869 roku. 115. rocznica

1909 - Urodził się Ignacy Mielnicki, budowniczy harmonii trzy-rzędowych i harmonii pedałowych, muzyk ludowy. Występował w Zespole Ludowym Kurpie z Ostrołęki. Nie korzystał z gotowych projektów, dlatego każda harmonia jest inna. Zmarł 4 września 1994 roku. 115. rocznica

1913 - W hotelu we Florencji został aresztowany Vicenzzo Perrugia, który usiłował sprzedać miejscowemu antykwariuszowi obraz "Mona Lisa", ukradziony dwa lata wcześniej z paryskiego Luwru. Malowidło odzyskano. Jest to jeden z najsłynniejszych i najbardziej cenionych obrazów z czasów renesansu.

1914 - W czasie I wojny światowej strategicznym zwycięstwem wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi zakończyła się bitwa pod Limanową. Straty armii austro-węgierskiej to około 12 tysięcy zabitych i rannych, a rosyjskiej około 30 tysięcy zabitych i rannych. Po bitwie limanowskiej ciężar walk przeniósł się w Karpaty, głównie w okolice oblężonego przez Rosjan Przemyśla. 110. rocznica

1915 - Urodził się Jeremi Przybora, pisarz, satyryk, współtwórca Kabaretu Starszych Panów, Radiowego Teatrzyku "Eterek” i cyklu audycji "Divertimento”. Był autorem tekstów piosenek: "Addio pomidory”, "Jeżeli kochać”, "Walc Embarras”, "Piosenka jest dobra na wszystko”. Jeremi Przybora wydał prozą między innymi opowiadania, kolejne części swoich wspomnień "Memuarów" oraz zebrane teksty swoich wierszy "Piosenki prawie wszystkie". Przez lata związany z Polskim Radiem, przed wojną był spikerem w rozgłośni warszawskiej, po wojnie pracował w Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia w Bydgoszczy, gdzie współtworzył cykl audycji satyrycznych "Pokrzywy nad Brdą”. Po powrocie do Warszawy pracował w redakcji rozrywki, gdzie stworzył Radiowy Teatrzyk "Eterek”. Lektor Polskiej Kroniki Filmowej. Zmarł 4 marca 2004 roku.

1915 - Urodził się Frank Sinatra, amerykański piosenkarz, uważany za jednego z najlepszych wokalistów wszech czasów. Jego najbardziej znane piosenki to: "New York, New York”, "My Way”, "Strangers in the Night”, 'Night and Day”. Zagrał między innymi w filmach: "Stąd do wieczności”, "Przeżyliśmy wojnę”, "W 80 dni dookoła świata”. Zmarł 14 maja 1998 roku. 1917 - 540 osób zginęło w katastrofie pociągu wojskowego w tunelu Fréjus we Francji. Skład wiozący 1200 francuskich żołnierzy wykoleił się na krótko przed wjazdem na stację Saint-Michel. Przyczyną katastrofy była awaria sytemu hamulcowego w czasie zjazdu pociągu po torach o bardzo dużym spadku.

1921 - Zmarła Henrietta Swan Leavitt, amerykańska badaczka odległości kosmicznych, odkrywczyni wielu zjawisk w dziedzinie astronomii. Pracowała w Obserwatorium Uniwersytetu Harvarda. Odkryła i skatalogowała gwiazdy zmienne w Obłokach Magellana, oraz wiele zależności związanych z cefeidami - olbrzymimi gwiazdami pulsującymi, w tym poczyniła obserwacje ważne dla obliczania odległości we wszechświecie. Jest także odkrywczynią czterech gwiazd nowych. Urodziła się 4 lipca 1868 roku.

1924 - Zmarł Antoni Adam Piotrowski, malarz, rysownik, ilustrator. W 1885 roku wyjechał do Bułgarii, jako korespondent i rysownik brytyjskich czasopism "The Graphic" i "The Illustrated London News" oraz francuskich "Illustration" i "Le Monde Illustré". Brał udział, jako ochotnik w wojnie serbsko-bułgarskiej w latach 1885-1886. W 1900 osiadł w Warszawie. Jest autorem między innymi obrazów: "Egzekucja powstańca", "Patrol powstańczy w 1863 roku", "Bezdomna", "Intencja". Urodził się 7 września 1853 roku. 100. rocznica

1924 - Urodziła się Mieczysława Buczkówna, poetka i pisarka, tłumaczka poezji francuskiej, przez wiele lat redaktorka miesięcznika "Poezja”. Autorka utworów dla dzieci i młodzieży: "Opowieść dla młodzieży”, "Bajki dla Ewy”, "Wszystko zasypie śnieg”, "Tajemnica białego kamienia”, "Piotruś Zuch”, ”Azor za kierownicą”, "Drugi Wojtuś”, "Bajki śniegowe”. Zmarła 3 maja 2015 roku. 100. rocznica

1929 - Urodził się John Osborne, dramaturg angielski, czołowy reprezentant grupy tak zwanych Młodych Gniewnych, autor sztuk o współczesnej problematyce społeczno-psychologicznej: "Miłość i gniew" i "Nie do obrony", a także scenariusza do filmu "Tom Jones". Zmarł 24 grudnia 1994 roku. 95. rocznica

1929 - Urodził się Bolesław Pawlus, solista operowy, tenor. Początkowo występował na scenie Krakowskiego Teatru Muzycznego, później - od 1966 roku do 1988 - był związany z Operą Śląską w Bytomiu. Artysta był w latach 60. XX wieku stypendystą rządu włoskiego i skończył dwuletnie studia wokalne w mediolańskiej La Scali połączone z nauką w Accademii di Santa Cecilia w Rzymie. Zmarł 6 maja 2021 roku. 95. rocznica

1930 - Założono Aeroklub Śląski. Powstał z połączenia Klubu Pilotów Województwa Śląskiego i Lotniczej Kadry Kolejowej w Katowicach. Po wojnie, 6 grudnia 1945 roku, reaktywowano działalność organizacji. Z Aeroklubu Śląskiego wywodzi się szybowcowy mistrz świata w klasie otwartej z 1963 i wicemistrz z 1960, Edward Makula.

1939 - Na terenach Rzeczypospolitej okupowanych przez ZSRR wycofano z obiegu złotego i zastąpiono go rublem. Wcześniej po rozpoczęciu okupacji polskich terenów sowieckie władze zrównały kurs wymiany złotówki do rubla. Siła nabywcza złotego była czterokrotnie silniejsza od rubla, który faktycznie był fikcyjnym pieniądzem komunistycznej gospodarki niedoboru. W efekcie spowodowało to natychmiastowe zniknięcie wszystkich towarów z rynku. 85. rocznica

1944 - PKWN wydał dekret o upaństwowieniu lasów o obszarze przekraczającym 25 hektarów. W Polsce około 82 procent powierzchni lasów należy do państwa. 80. rocznica

1945 - Podczas I Zjazdu Polskiej Partii Robotniczej Komitet Centralny powołał Władysława Gomułkę na stanowisko sekretarza generalnego. Władze partii początkowo nie ujawniały prawdziwych celów ustrojowych. Przywrócono większość przedwojennego prawodawstwa, łącznie z konstytucją marcową. Oficjalnie zachowano trójpodział władzy i mechanizmy jej równoważenia. PPR zapewniała nawet, że przeprowadzi rewolucję burżuazyjną i nie przewidywała nacjonalizacji przemysłu

1949 - Urodziła się Monika Szwaja, pisarka i dziennikarka telewizyjna. Jest autorką między innymi powieści "Jestem nudziarą", "Dom na klifie", "Dziewice, do boju!", "Zatoka Trujących Jabłuszek". Zmarła 22 listopada 2015 roku. 75. rocznica

1952 - W Warszawie odbył się zjazd księży popierających władze PRL, tak zwanych księży patriotów. W spotkaniu wzięło udział około 1500 duchownych, na którym atakowali oni działania Episkopatu Polski, a w szczególności kardynała Stefana Wyszyńskiego, który w odpowiedzi zagroził na początku 1953 roku członkom Komisji ekskomuniką na podstawie dekretu Świętego Oficjum z 1949. Nazwa "księża patrioci” wywodzi się od oficjalnej dewizy ruchu, która brzmiała: "niezłomna wierność Polsce Ludowej”. Ruch księży patriotów był aktywny w latach 1949-1956 i miał swoje przedstawicielstwo przy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w postaci Komisji Księży.

1953 - W Warszawie otwarto drugie w kraju sztuczne lodowisko Torwar. Decyzja o budowie pierwszego sztucznego lodowiska w stolicy zapadła w styczniu 1953, a na miejsce inwestycji wybrano dawną część parku Agrykola przy ulicy Łazienkowskiej. Nazwa Torwar miała łączyć przeznaczenie budynku - tor łyżwiarski z nazwą miasta - Warszawa. Podczas inauguracji lodowiska rozegrano mecz hokejowy klubów CWKS Warszawa z Gwardią Bydgoszcz. 3 stycznia 1954 roku odbyło się natomiast pierwsze spotkanie międzynarodowe, w którym CWKS pokonał Dynamo Weisswasser 6:5. 7 października 1954 rozegrano premierowy mecz międzypaństwowy, a seniorska reprezentacja Polski uległa Związkowi Radzieckiemu 1:7.

1953 - Debiut teatralny Zbigniewa Cybulskiego. Wystąpił w inscenizacji "Intrygi i miłości" Friedricha Schillera w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich aktorów. Grał postacie młodych buntowników w takich filmach, jak "Koniec nocy", "Pociąg" czy "Niewinni czarodzieje". Za największe osiągnięcie aktora uznawana jest rola w filmie "Popiół i diament" z 1958 w reżyserii Andrzeja Wajdy, która skłaniała krytyków do porównywania Zbigniewa Cybulskiego z amerykańskim aktorem Jamesem Deanem. Urodził się 3 listopada 1927, a zginął tragicznie 8 stycznia 1967 we Wrocławiu.

1954 - Zmarł Hugh Simons Gibson, amerykański polityk i dyplomata, pierwszy ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce w latach 1919-1924. Jako reprezentant Stanów Zjednoczonych zdawał, pozytywne z punktu widzenia rządu polskiego, relacje dotyczące pogromów Żydów na terenach, które po I wojnie światowej przypadły Polsce. Urodził się 16 sierpnia 1883 roku. 70. rocznica

1955 - Brytyjczyk Christopher Cockerell opatentował poduszkowiec. W 1957 roku, na podstawie jego projektu, zbudowano pierwszy działający, 9-metrowy poduszkowiec SR-N1, ważący 3,5 tony i osiągający prędkość 25 węzłów. Pojazd, zademonstrowany publicznie 11 czerwca 1959, wznosił się około 20 centymetrów nad powierzchnią wody. W tym samym roku, Cockerell opłynął nim La Manche. W 1961 rozpoczęto produkcję poduszkowców pasażerskich, a rok później wprowadzono je do regularnej komunikacji wodnej. Były przeznaczone do przewozu 24 pasażerów z prędkością 60 węzłów.

1956 - Zmarł Franciszek Antoni Wiza, lotnik, żołnierz Wojska Polskiego, a w czasie II wojny światowej - polskich sił zbrojnych w Wielkiej Brytanii, pilot RAF. Latał w dywizjonach myśliwskich 315, 316 i 302, zestrzelił co najmniej trzy samoloty niemieckie. Po wojnie wyemigrował do Australii, gdzie nadal pracował, jako pilot, w New Holland Airways. Urodził się 28 lutego 2016 roku.

1959 - Urodził się Jacek Pelc, muzyk jazzowy, aranżer i kompozytor. Jest jednym z najbardziej twórczych polskich jazzmanów. Współpracował między innymi z: Jarosławem Śmietaną, Zbigniewem Namysłowskim, Milanem Svobodą, Janem Ptaszynem Wróblewskim. Nagrał wiele płyt, w tym kilka autorskich. Znany jest, jako aranżer i kompozytor. 65. rocznica

1963 - W Ottawie zmarł generał Józef Zając, w czasie kampanii polskiej w 1939 roku naczelny dowódca lotnictwa i obrony przeciwlotniczej, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Urodził się 14 marca 1891 roku.

1963 - Kenia uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii.

1968 - Zapadły wyroki w procesie studentów oskarżonych o udział w protestach Marca ‘68: Jan Lityński został skazany na 2,5 roku więzienia, a Seweryn Blumsztajn na dwa lata pozbawienia wolności.

1969 - 17 osób zginęło, a 88 zostało rannych w zamachu bombowym na Piazza Fontana w Mediolanie. Sprawcami zamachu byli członkowie neofaszystowskiej organizacji Nowy Porządek. Był to pierwszy akt terroru w powojennej historii Włoch na dużą skalę. 55. rocznica

1970 - Rząd PRL opublikował komunikat o podwyżce cen żywności. Spowodowało to wybuch protestów społecznych na Wybrzeżu. Milicja i wojsko użyły broni wobec protestujących robotników. Zabito co najmniej 44 osoby, a ponad tysiąc sto zostało rannych. Aresztowano blisko trzy tysiące robotników. Do upadku ustroju socjalistycznego nikt z decydentów nie poniósł odpowiedzialności za wydarzenia grudniowe 1970 roku. Jedynym oficjalnym gestem było przeproszenie za błędy i obietnica "ludzkich rządów" podczas spotkania Edwarda Gierka z robotnikami w Gdańsku po zajściach na Wybrzeżu.

1974 - 15 polskich intelektualistów zaapelowało do władz PRL, aby te domagały się od władz ZSRR należytego traktowania mniejszości polskiej, tak, aby nasi rodacy mieszkający na dawnych Kresach Wschodnich, mogli faktycznie korzystać z takich samych praw jak Polonia w krajach Zachodnich, w tym także z prawa do wolności religijnej. Sygnatariuszami apelu byli: Jacek Bocheński, Kazimierz Brandys, Zbigniew Herbert, Andrzej Kijowski, Tadeusz Konwicki, Edward Lipiński, Zofia Małynicz, Jan Nepomucen Miller, Zygmunt Mycielski, Marek Nowakowski, Antoni Słonimski, Andrzej Szczypiorski, Wiktor Woroszylski, ksiądz Jan Zieja i Włodzimierz Zonn. 50. rocznica

1974 - Premierę miał film gangsterski „Ojciec chrzestny II” w reżyserii Francisa Forda Coppoli. Jest to druga część słynnej trylogii. Obraz otrzymał jedenaście nominacji do Oscara i zdobył sześć statuetek, w tym w kategorii Najlepszy Film roku 1974. Oscara otrzymał także za reżyserię, scenariusz, scenografię, muzykę oraz drugoplanową rolę aktorską. Odebrał go Robert De Niro, który wcielił się w postać młodego Vita Corleone - szefa mafijnej rodziny. 50. rocznica

1976 - We Wrocławiu rozpoczął się I Przegląd Piosenki Aktorskiej. Laureatami zostali: Elżbieta Adamiak, Maria Alaszewicz, Mariusz Domaszewicz, Krystyna Krotoska i Lech Łotocki.

1977 - Ukazał się piąty studyjny album grupy ABBA "The Album". Z płyty wydano trzy single, które odniosły wielki sukces na całym świecie: "Take a Chance on Me”, "The Name of the Game” oraz "Eagle”.

1978 - Urodziła się Magdalena Boczarska, aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Laureatka Orła za rolę główną w filmie "Sztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej" oraz nagród Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za pierwszoplanowe role w filmach "Różyczka" i "Piłsudski".

1979 - Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego podjęło decyzję o wejściu wojsk radzieckich do Afganistanu, by ochronić tamtejszy rząd przed islamskimi mudżahedinami. W czasie dziewięcioletniego konfliktu po stronie afgańskiej zginęło około 1,5 miliona osób, a rannych zostało około czterech milionów ludzi. Zginęło około 15 tysięcy żołnierzy sowieckich, a ponad 50 tysięcy zostało rannych. 45. rocznica

1982 - - Antywojenny protest 30 tysięcy kobiet przed nuklearną bazą wojskową NATO w Greenham Common w Wielkiej Brytanii. Protesty kobiet przeciwko zbrojeniom trwały w tym miejscu od września 1981 do roku 2000, czyli w sumie 19 lat.

1985 - W katastrofie lotniczej we wschodniej Kanadzie zginęło 256 osób, w tym 248 amerykańskich żołnierzy ze 101. Dywizji Powietrznodesantowej. Lecący z Kairu do Fort Campbell w amerykańskim stanie Kentucky samolot czarterowy Douglas DC-8 linii lotniczych Arrow Air rozbił się krótko po starcie po międzylądowaniu w Gander we wschodniej Kanadzie. Prowadząca dochodzenie Kanadyjska Rada Bezpieczeństwa Transportu uznała za przyczynę katastrofy krytyczne zmniejszenie siły nośnej samolotu, spowodowane oblodzeniem skrzydeł. Powodem mogła być też eksplozja niewiadomego pochodzenia na pokładzie.

1989 - Zmarł Michał Woysym-Antoniewicz, major kawalerii Wojska Polskiego, srebrny i brązowy medalista olimpijski w jeździectwie. W czasie I wojny światowej pełnił służbę w Legionach Polskich. W latach 1924-1934 był instruktorem i szefem nauki jazdy w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Czterokrotnie uczestniczył w prestiżowym Pucharze Narodów, odnosząc dwa zwycięstwa: w 1927 roku w Nowym Jorku i w 1928 w Warszawie. Po wojnie zamieszkał na stałe w USA. Urodził się 7 lipca 1897 roku. 35. rocznica

1990 - Zmarła Zofia Maternowska, pseudonim "Przemysława”, lekarka, uczestniczka obrony Lwowa i wojny polsko-bolszewickiej, żołnierz Armii Krajowej, żołnierz powojennego podziemia antykomunistycznego, więzień polityczny okresu stalinizmu. 11 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, wyniosła z pola walki ciężko rannego dowódcę zgrupowania 'Radosław” podpułkownika Jana Mazurkiewicza. Urodziła się 15 stycznia 1900 roku.

1999 - Zmarł Joseph Heller, amerykański pisarz, autor książek: "Coś się stało", "Bóg wie", "Namaluj to". Sławę przyniosła mu powieść "Paragraf 22". Był wykładowcą pisarstwa i dramatopisarstwa na Uniwersytecie Yale’a i Uniwersytecie Pensylwanii. Urodził się 1 maja 1923 roku. 25. rocznica

2000 - Zmarł Jan Młodożeniec, malarz, grafik, twórca plakatów i ilustracji książkowych. Był twórcą ponad 400 plakatów, w tym między innymi do filmów: "Dawno temu w Ameryce”, "Ojciec chrzestny”, "Wielki Gatsby”. W czasie swojego życia Jan Młodożeniec miał ponad 40 wystaw indywidualnych. Urodził się 8 listopada 1929 roku.

2000 - Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wydał decyzję, że dalsze ręczne przeliczanie głosów wyborczych na Florydzie jest sprzeczne z konstytucją. Tym samym zwycięzcą wyborów prezydenckich został George W. Bush. Konkurent Busha wiceprezydent w administracji Clintona Al Gore uzyskał więcej głosów wyborców 50 milionów 999 tysięcy, podczas gdy Bush 50 milionów 456 tysięcy, ale mniej głosów elektorskich. Zadecydowały o tym wyniki wyborów na Florydzie.

2002 - Ustawiono sztuczną palmę na rondzie Charles’a de Gaulle’a w Warszawie. Palma jest elementem projektu "Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich", a pierwotny pomysł na instalacje zakładał cały szpaler drzew tego typu. Palma została wykonana przez amerykańską firmę Soul-utions.Com. Została wykonana z tworzyw sztucznych i naturalnych materiałów. Ma wysokość około 15 metrów. Jest wodoodporna. Stabilność zapewnia jej osadzenie na metalowej konstrukcji obciążonej betonowymi prefabrykatami. Autorką projektu jest Joanna Rajkowska.

2003 - W Norwegii padł samiec orki o imieniu Keiko, znany z serii filmów "Uwolnić orkę".

2008 - W Poznaniu zakończyła się konferencja klimatyczna ONZ. Gośćmi spotkania było ponad 190 delegacji rządowych, a wzięło w niej udział łącznie ponad 11 tysięcy osób.

2015 - W Paryżu blisko 200 krajów przyjęło konwencję klimatyczną ONZ, mającą zatrzymać globalne ocieplenie. To pierwsza w historii umowa klimatyczna o takim zasięgu. Celem globalnej umowy "jest utrzymanie wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie poniżej dwóch stopni Celsjusza ponad poziom przedindustrialny i kontynuowanie wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatur do 1,5 stopnia". Aby osiągnąć ten długoterminowy cel, strony umowy mają dążyć do osiągnięcia szczytu emisji gazów cieplarnianych "tak szybko jak to możliwe", uznając, że zabierze to więcej czasu krajom rozwijającym się.

2016 - Zmarł Javier Echevarría Rodríguez, hiszpański duchowny katolicki. 20 kwietnia 1994 został wybrany i mianowany przez Jana Pawła II prałatem Opus Dei. W czasie kierowania Prałaturą Opus Dei nastąpił dalszy wzrost liczby członków z 75 tysięcy do 92 tysięcy. W tym okresie wyświęcił ponad 600 księży wywodzących się z szeregów Opus Dei, a także rozpoczęto pracę apostolską w 16 nowych krajach. Urodził się 14 czerwca 1932 roku.

2016 - Zmarł Janusz Siemiątkowski, pilot i instruktor lotniczy i szybowcowy, ratownik górski. Był uczestnikiem i organizatorem najtrudniejszych akcji ratowniczych Zespołu Lotnictwa Sanitarnego, a od 1975 członek krynickiego zespołu GOPR. Odznaczony krzyżami: Oficerskim oraz Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej oraz dwukrotnie Medalem za Ofiarność i Odwagę, a także odznaką "Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego". Urodził się 3 sierpnia 19331 roku.

2017 - Premier Mateusz Morawiecki wygłosił w Sejmie exposé, po czym jego rząd uzyskał wotum zaufania.

2018 - Zmarła Ewa Rzemieniecka, dziennikarka i autorka tekstów piosenek. We współpracy z kompozytorką Katarzyną Gärtner i poetą Aleksandrem Wojciechowskim napisała w 1962 roku piosenkę "Tańczące Eurydyki". Jej stryjem był Andrzej Panufnik. W 1954, gdy kompozytor nie wrócił do Polski i poprosił o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii, została w ramach represji wobec jego rodziny zwolniona z redakcji. Urodziła się 1933 roku.

2018 - Zmarł Jerzy Śmiałek, ekonomista, samorządowiec, prezydent Katowic w latach 1990-1994. W latach 2000-2003 był prezesem Zarządu Związku Górnośląskiego. Urodził się 27 czerwca 1938 roku.

2019 - Zmarł Danny Aiello, amerykański aktor, znany między innymi z filmów: Purpurowa róża z Kairu", "Dawno temu w Ameryce" i "Ojca chrzestnego". Był nominowany w 1990 roku do Oscara za drugoplanową rolę w filmie Spike’a Lee "Rób, co należy". Danny Aiello zadebiutował w filmie dopiero, jako 40-latek, miał już jednak duże doświadczenie teatralne. Urodził się 20 czerwca 1933 roku. 5. rocznica 2020 - Zmarł profesor Jerzy Mikułowski Pomorski, socjolog, medioznawca, nauczyciel akademicki. Był autorem wielu prac naukowych na temat komunikacji międzykulturowej, socjologii kultury i stosunków międzynarodowych. Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności, członek rady programowej Międzynarodowego Centrum Kultury. W 1991 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 3 stycznia 1937 roku.

2021 - Zmarł Stanisław Nowak, duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej w latach 1978-1984, arcybiskup metropolita częstochowski, a od 2011 roku - arcybiskup senior archidiecezji częstochowskiej. W 1992 roku utworzył pierwszą w Polsce katolicką rozgłośnię radiową - Radio Fiat. Czterokrotnie gościł w swojej diecezji papieża Jana Pawła II. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 11 lipca 1935 roku.

2021 - Zmarł Vicente "Chente” Fernández Gómez, meksykański piosenkarz, aktor i producent filmowy. Znany, jako Chente or El rey de la canción ranchera - Król muzyki ranczerskiej. Sprzedał ponad 65 milionów płyt na całym świecie, nagrał ponad 50 albumów. Jako producent filmowy przyczynił się też do powstania ponad 30 filmów. Urodził się 17 lutego 1940 roku.

2021 - Ponad 95 procent spośród głosujących w referendum na Nowej Kaledonii opowiedziało się przeciwko ogłoszeniu niepodległości od Francji.

2022 - Zmarł Zbigniew Wawer, historyk, producent filmowy, varsavianista, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Specjalizował się w historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w czasie II wojny światowej, był wybitnym znawcą umundurowania i znaków polskich jednostek. Był autorem kilkudziesięciu publikacji książkowych, w tym monografii "Monte Cassino", współautorem książki "Wojsko polskie w II wojnie światowej" oraz artykułów naukowych z zakresu historii Polski i wojskowości. Urodził się 17 marca 1956 roku.

2022 - Zmarł generał brygady Mirosław Hermaszewski, lotnik i kosmonauta, pierwszy i jedyny Polak, który poleciał w kosmos. W 1978 roku wziął udział w misji Sojuz 30-Salut 6, podczas której spędził w przestrzeni kosmicznej 190 godzin, trzy minuty i cztery sekundy. Uczestniczył w eksperymentach naukowych obejmujących różne aspekty zachowania się organizmu człowieka w warunkach nieważkości. Prowadził obserwacje zórz polarnych oraz prace z zakresu teledetekcji. Urodził się 15 września 1941 roku.

2022 - Zmarł Andrzej Tyszka, socjolog kultury, aksjolog, działacz opozycji w PRL, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. W 1978 był członkiem założycielem Towarzystwa Kursów Naukowych, był także jego wykładowcą. Internowany w stanie wojennym. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 1 listopada 1934 roku.

2023 - Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Donalda Tuska. "Za" głosowało 248 posłów, "przeciw" było 201, nikt nie wstrzymał się od głosu. Wcześniej Donald Tusk wygłosił w Sejmie ponaddwugodzinne exposé. 1. rocznica

Zobacz także

2024-12-11, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 11 grudnia - Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich, ustanowiony przez ONZ w 2002 roku, na zakończenie Międzynarodowego Roku Terenów Górskich. 11 grudnia… » więcej 2024-12-10, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 10 grudnia - Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, obchodzony w rocznicę uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Powszechnej… » więcej 2024-12-09, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci i Godności Ofiar Zbrodni Ludobójstwa oraz Zapobiegania tej Zbrodni. 9 grudnia - Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania… » więcej 2024-12-08, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 8 grudnia - Polska - Dzień Kupca. 8 grudnia - Buddyzm - Dzień Oświecenia Buddy, najważniejsze buddyjskie święto w roku. » więcej 2024-12-07, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 7 grudnia - Międzynarodowy Dzień Lotnictwa Cywilnego, ustanowiony w 1996 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 7 grudnia - Armenia - Dzień Pamięci Trzęsienia… » więcej 2024-12-06, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 6 grudnia - Święto niepodległości obchodzi Finlandia. 6 grudnia - W Hiszpanii obchodzony jest Dzień Konstytucji. » więcej 2024-12-05, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 5 grudnia - Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, ogłoszony w 1985 roku, z inicjatywy Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, a obchodzony od 1986 roku. 5… » więcej 2024-12-04, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 4 grudnia - Barbórka - Dzień Górnika. 4 grudnia - Święto Wojsk Rakietowych i Artylerii. 4 grudnia - Międzynarodowy Dzień Geparda. » więcej 2024-12-03, godz. 00:01 Kartka z kalendarza 3 grudnia - Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, ogłoszony przez ONZ. 3 grudnia - Dzień Naftowca i Gazownika, obchodzony w Polsce. 3 grudnia… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »