1066 - Bitwa pod Hastings, decydujące starcie w inwazji Normanów na Anglię. Wojska Normanów, pod dowództwem Wilhelma Zdobywcy, zwyciężyły anglosaskich obrońców, dowodzonych przez króla Harolda II, który zginął w bitwie. Ponieważ w jej wyniku najeźdźcy z kontynentu europejskiego opanowali cały kraj, bitwa pod Hastings uważana jest za jedną z decydujących bitew w dziejach świata.
1257 - Urodził się Przemysł II, książę Wielkopolski. Po śmierci Henryka IV Probusa zajął Małopolskę i przyłączył Pomorze Gdańskie. W 1295 roku został koronowany na króla Polski. Jako pierwszy zaczął używać pieczęci przedstawiającej orła w koronie na tarczy herbowej, od której wywodzi się dzisiejsze godło Polski. Został zamordowany 8 lutego 1296 roku.
1644 - Urodził się William Penn, angielski kwakier, reformator religijny i społeczny. Założyciel amerykańskiej kolonii Pensylwania, gdzie schronienie znajdowali przybywający z Europy różnowiercy. Zmarł 30 lipca 1718 roku. 380 rocznica
1672 - IV wojna polsko-turecka: zakończyła się udana wyprawa na czambuły tatarskie hetmana Jana Sobieskiego. Podczas wyprawy, która trwała od 5 października, hetman Sobieski z niewielkimi siłami wojska - ponad trzech tysięcy jazdy i dragonów, przekroczył Dniestr. Po forsownym marszu - o odległości około 450 kilometrów - wojska koronne w sile tysiąca żołnierzy - reszta nie nadążyła i została z tyłu - o świcie 14 października dogoniły Tatarów i rozbiły pod Petranką. Polscy żołnierze uwolnili z tatarskiego jasyru kilkadziesiąt tysięcy ludzi.
1704 - III wojna północna: wojska saskie wraz z polskim pospolitym ruszeniem rozpoczęły oblężenie zajmowanego przez Szwedów Poznania. Szwedzi zdobyli miasto pozostawiając w nim kilkusetosobową załogę wojskową rok wcześniej. Oblegający Poznań zajęli stanowiska na pobliskich wzniesieniach, rozpoczynając bombardowanie miasta. Trwający wiele dni ostrzał nie przyniósł jednakże większych szkód. 2 listopada w obozie sprzymierzonych zarządzono odwrót. Następnego dnia triumfujący Szwedzi wyszli z miasta rozpoczynając marsz za przeciwnikiem. Straty szwedzkie podczas oblężenia wyniosły 11 zabitych i 28 rannych, straty sprzymierzonych były mniejsze. 320 rocznica
1767 - Poseł rosyjski Nikołaj Repnin, aby złamać opór i sterroryzować polskich posłów przeciwnych równouprawnieniu innowierców i zawarciu traktatu gwarancyjnego między Rzecząpospolitą i Imperium Rosyjskim, rozkazał oddziałom wojsk rosyjskich porwać przywódców konfederacji radomskiej: biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, biskupa kijowskiego Józefa Andrzeja Załuskiego, hetmana polnego koronnego Wacława Rzewuskiego i jego syna Seweryna. Następnie zesłał ich do Kaługi, gdzie przebywali do 1773 roku. Pozbawiony opozycji Sejm uchwalił w lutym 1768 prawa kardynalne i przyjął gwarancję rosyjską. Rzeczpospolita stała się tym samym protektoratem Imperium Rosyjskiego.
1773 - Sejm Rzeczypospolitej powołał Komisję Edukacji Narodowej. Był to pierwszy w Europie urząd odpowiedzialny za oświatę. Uznawany jest za pierwowzór Ministerstwa Oświaty. KEN zajął się reformą studiów wyższych, założył seminaria nauczycielskie i szereg szkół. Powołał Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które miało opracowywać podręczniki zgodne z nowym oświeceniowym programem nauczania.
1797 - Urodziła się Ida Pfeiffer, austriacka podróżniczka i autorka książek podróżniczych. Była jedną z pierwszych kobiet-odkrywców. Dwukrotnie okrążyła Ziemię, odwiedzając między innymi: Brazylię, Chile, Chiny, Indie, Australię i Południową Afrykę. Jej książki przetłumaczono na siedem języków. Była członkiem towarzystw geograficznych w Berlinie i Paryżu. Z powodu płci nie mogła zostać członkiem londyńskiego Royal Geographical Society. Zmarła 27 października 1858 roku.
1806 - Wojny napoleońskie: Napoleon Bonaparte odniósł zwycięstwo nad wojskami pruskimi w bitwie pod Jeną, a marszałek Louis Davout rozgromił główne siły pruskie pod dowództwem króla Fryderyka Wilhelma III pod Auerstadt.
1840 - Urodził się Friedrich Wilhelm Kohlrausch, niemiecki fizyk, profesor uniwersytetów w Getyndze i Würzburgu, autor prac o przewodnictwie elektrycznym, termoelektryczności, miernictwie elektrycznym, jeden z twórców fizyki laboratoryjnej. Zmarł 17 stycznia 1910 roku.
1846 - Urodził się Kazimierz Badeni, konserwatywny polityk galicyjski i austriacki, namiestnik Galicji. W latach 1895-1897 prezes Rady Ministrów Austro-Węgier. Wymógł na cesarzu Franciszku Józefie zgodę na sprowadzenie zwłok Adama Mickiewicza na Wawel. Zmarł 9 lipca 1909 roku.
1861 - Władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny na terytorium Królestwa Polskiego. Miał on na celu spacyfikowanie dążeń niepodległościowych Polaków i nastąpił w przeddzień 44. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. Wszystkie sprawy o udział w nabożeństwach i demonstracjach patriotycznych podlegały odtąd sądom wojennym. Gdy jednak 15 października ludność Warszawy zlekceważyła zakaz i udała się do kościołów, aby uczcić pamięć Tadeusza Kościuszki, gubernator warszawski nakazał wojsku otoczenie kościołów i aresztowanie wszystkich wychodzących.
1864 - Urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta, społecznik. Autor nowel, powieści, nowel historycznych, dramatów, prozy poetyckiej i publicystyki społecznej. Do jego najważniejszych utworów należą "Syzyfowe prace", "Ludzie bezdomni", "Przedwiośnie", "Popioły" i "Wiatr od morza". W 1925 roku został założycielem i pierwszym prezesem polskiego oddziału PEN Clubu. Czterokrotnie nominowany do Nagrody literackiego Nobla w latach 1921-1924. Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich w historii. Ze względu na zaangażowanie społeczne nazwany był "sumieniem polskiej literatury” i "sumieniem narodu”. Zmarł 20 listopada 1925 roku. 160 rocznica
1873 - Urodził się Ray Ewry, amerykański lekkoatleta, który zdobył osiem złotych medali na igrzyskach olimpijskich w skokach z miejsca, co uczyniło go jednym z najbardziej utytułowanych olimpijczyków w historii sportu. Nie był zbyt znanym sportowcem, gdyż dyscyplina ta szybko została wycofana z programu igrzysk olimpijskich. Zmarł 29 września 1937 roku.
1878 - Urodził się Zdzisław Mączeński, architekt przez wiele lat związany z pracowniami warszawskimi. Brał udział w zaprojektowaniu 70 kościołów oraz wykonał 39 projektów budowlanych. Laureat wielu konkursów architektonicznych. Otrzymał 10 nagród I stopnia, w tym za kościół w Limanowej, gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i za kościół Opatrzności Bożej. Autor licznych prac naukowych oraz podręczników. Zmarł 17 czerwca 1961 roku.
1878 - W angielskim Sheffield rozegrano pierwszy w historii mecz piłkarski przy świetle elektrycznym. Na boisku rywalizowały dwie drużyny złożone z piłkarzy tak zwanego Sheffieldzkiego Związku Piłkarskiego. Spotkanie oglądało około 20 tysięcy kibiców, z tego część na stadion dostała się po ciemku "na gapę". Na oświetlenie złożyły się cztery 10-metrowe drewniane wieże, na których wisiały lampy zasilane ze znajdujących się za bramkami prądnic.
1882 - Urodził się Eamon de Valera, polityk - premier i prezydent Irlandii, bojownik o niepodległość kraju. Doprowadził do uniezależnienia państwa od Wielkiej Brytanii. Jest postacią kontrowersyjną, jedni uważają go za ojca niepodległego państwa irlandzkiego, inni obciążają winą za krwawą wojnę domową. Bywa też uważany za zdrajcę sprawy republikańskiej od chwili zerwania w 1926 roku z Sinn Féin i IRA. Zmarł 29 sierpnia 1975 roku.
1888 - Urodziła się Katharine Mansfield, angielska pisarka, pochodzenia nowozelandzkiego, autorka psychologicznych powieści i opowiadań: "Jej pierwszy bal”, "Dziennik”, a także wiersza "Do Stanisława Wyspiańskiego”. Inspirowała się utworami Oscara Wilde’a i Antoniego Czechowa. Zmarła, w wieku 34 lat na gruźlicę, 9 stycznia 1923 roku. Za jej życia wydano tylko dwa tomy opowiadań, dalsze oraz dzienniki, listy ukazywały się pośmiertnie przez kilka dekad.
1888 - Wyświetlono po raz pierwszy film krótkometrażowy "Scenka ogrodu z Roundhay" - najstarszy znany film w historii. Trwa około dwóch sekund, składa się z dziewięciu klatek i jest odtwarzany z szybkością około czterech klatek na sekundę. Reżyserem filmu był Francuz Louis Le Prince.
1890 - Urodził się Dwight Eisenhower, głównodowodzący wojsk aliantów zachodnich w czasie II wojny światowej, w latach 1953-1961 - prezydent Stanów Zjednoczonych, republikanin. Przeprowadził akcję lądowania wojsk alianckich na Sycylii w 1943 roku oraz dowodził operacją D-Day w Normandii. 7 maja 1945 roku przyjął kapitulację III Rzeszy. Zmarł 28 marca 1969 roku.
1892 - Arthur Conan Doyle wydał zbiór opowiadań "Przygody Sherlocka Holmesa". Później opublikował kolejne książki z tym bohaterem: "Studium w szkarłacie", "Znak czterech", "Pies Baskerville’ów" i "Dolina trwogi". Postać detektywa Holmesa stała się znana na całym świecie. Jest bohaterem wielu filmów, seriali, spektakli teatralnych i gier komputerowych, występował również w literaturze brukowej i komiksach. Arthur Conan Doyle urodził się 22 maja 1859 roku, a zmarł 7 lipca 1930.
1893 - Urodziła się Lilian Gish, aktorka amerykańska, gwiazda kina niemego. Zagrała między innymi w obrazach: "Statek miłości", "Ben-Hur", "Nie do przebaczenia" i "Pojedynek w słońcu”. Po raz ostatni wystąpiła na srebrnym ekranie w filmie Lindsaya Andersona "Sierpniowe wieloryby” w 1987 roku - było to 75 lat od jej debiutu filmowego. Zmarła 27 lutego 1993 roku.
1894 - Urodził się Edward Estlin Cummings, amerykański poeta i malarz, jeden z głównych przedstawicieli nowojorskiej awangardy literackiej pierwszej połowy XX wieku. Na język polski jego poezje tłumaczył Stanisław Barańczak, a teksty Cummingsa w Polsce śpiewał Grzegorz Turnau. Zmarł 3 września 1962 roku. 130 rocznica
1895 - Urodził się Jan Golus, malarz, scenograf i pedagog, przez wiele lat kierował Studium Scenografii w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Był autorem projektów scenografii dla wielu teatrów warszawskich, zajmował się też malarstwem sztalugowym. Należał do ugrupowań artystycznych "Blok” i "Praesens”. Zmarł 10 lutego 1964 roku.
1897 - Urodziła się Alicja Dorabialska, fizykochemik, profesor Politechniki Lwowskiej, Warszawskiej i Łódzkiej, pierwsza polska kobieta profesor na uczelni technicznej. Zajmowała się głównie problematyką ciepła promieniowania radioizotopów, mikrokalorymetrią, korozją metali oraz historią chemii. Jej dorobek naukowy obejmuje prawie 130 publikacji. Autorka wspomnień "Jeszcze jedno życie". Zmarła 7 sierpnia 1975 roku.
1901 - Zmarł Marceli Nencki, lekarz, chemik, fizjolog, bakteriolog, prowadzący badania między innymi nad związkami azotowymi, kwasem moczowym, a z Iwanem Pawłowem - nad chemią soków żołądkowych. Odkrył bakterie zdolne do życia w atmosferze beztlenowej. Wynalazł także nowy środek leczniczy nazwany salolem. Autor prawie 200 prac naukowych. Powstaniec styczniowy. Urodził się 15 stycznia 1847 roku.
1907 - Początek kryzysu finansowego na nowojorskiej giełdzie papierów wartościowych. Kryzys dotknął Stany Zjednoczone, bo ceny akcji spadły o niemal 50 procent w porównaniu do szczytu z poprzedniego roku. Do wywołania paniki przyczyniła się także recesja, kryzys bankowy i upadki trustów. Kryzys rozprzestrzenił się na cały kraj i doprowadził do upadku licznych firm i przedsiębiorstw.
1910 - Urodził się Lech Miklaszewski, kompozytor, pianista, pedagog, publicysta. Od 1947 roku współpracował z Polskim Radiem. Poprowadził kilkaset audycji dla dzieci, na potrzeby, których znani kompozytorzy napisali ponad tysiąc piosenek. Jest autorem podręczników: "Nasze pierwsze nutki. Elementarz muzyczny" oraz "Wesołe nutki i piosenki". Zmarł 2 czerwca 1992 roku.
1912 - Ubiegający się o wybór na trzecią kadencję Theodore Roosevelt, 26. prezydent USA w latach 1901-1909, został postrzelony w Milwaukee przez chorego psychicznie emigranta z Niemiec. Roosevelt przeżył, bo kula trafiła w etui do okularów, schowane w marynarce. Ostatecznie wybory przegrał, a prezydentem został Woodrow Wilson.
1913 - Urodził się Józef Garliński, pisarz, historyk, żołnierz Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, więzień niemieckiego obozu zagłady w Auschwitz, działacz emigracyjny i redaktor londyńskiego "Pamiętnika Literackiego”. Autor opowiadań: "Ziemia”, "Matki i żony” oraz prac historycznych: "Oświęcim walczący”, "Ostatnia broń Hitlera V1” i "Enigma”. Od 1975 prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 1976 podpisał deklarację solidarnościową Listu 59. Jego nazwisko znajdowało się w PRL na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji. Zmarł 29 listopada 2005 roku w Londynie.
1913 - 439 górników i ratowników zginęło w wyniku eksplozji i pożarów w kopalni węgla kamiennego w Senghenydd w Walii.
1918 - Urodziła się Justyna Kreczmarowa, aktorka, pedagog w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, zagrała między innymi w filmach: "Ulica graniczna”, "Młodość Chopina”, "Twarzą w twarz” i "Świat grozy”. W latach 1948-1985 występowała w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia. Była też pedagogiem w PWST w Warszawie. Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 14 stycznia 2008 roku.
1919 - Pruski Sejm przyjął uchwałę o podziale niemieckiego Śląska na prowincje: Dolny Śląsk ze stolicą we Wrocławiu i Górny Śląsk ze stolicą w Opolu. 105 rocznica
2024 - Zmarł Wincenty Szuwalski, uczestnik Poowstania Styczniowego. Był komisarzem Sekcji I Okręgu Policji Powstańczej. Za udział powstaniu został przez władze carskiej skazany na zasłanie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości żołnierz-weteran Wojska Polskiego. Urodził się 20 lutego 1842 roku. 100 rocznica.
1925 - Urodził się Zygmunt Ławrynowicz, poeta, tłumacz i publicysta polskiej prasy emigracyjnej w Anglii. Wydał zbiory poezji: "Epitafium jesieni”, "Syn marnotrawny i inne wiersze”, "Błędne ogniki”, "Trujące jagody, czyli Helga”. Od 1947 roku mieszkał w Wielkiej Brytanii. Był członkiem grupy poetyckiej "Kontynenty”. Zmarł 22 września 1987 roku.
1926 - Urodził się Konrad Drzewiecki, tancerz, choreograf, solista i kierownik baletu Opery w Poznaniu, a także twórca i wieloletni dyrektor Polskiego Teatru Tańca w Poznaniu, reformator baletu. Jako solista święcił triumfy między innymi w balecie Opery Poznańskiej, Ballet de Paris oraz Balecie Ludmily Czeriny. Prace choreograficzne realizował także w Amsterdamie, Hawanie, Berlinie, Malmoe i Pradze. Zmarł 25 sierpnia 2007 roku.
1926 - W Londynie ukazała się powieść angielskiego pisarza Alana Milne'a "Kubuś Puchatek". Pojawiły się w niej takie postacie jak: Prosiaczek, Królik, Kłapouchy, Sowa Przemądrzała, Mama Kangurzyca i Maleństwo oraz Krzyś, którego pierwowzorem był syn autora. 18 stycznia, dzień urodzin pisarza, jest obchodzony, jako Międzynarodowy Dzień Kubusia Puchatka.
1927 - Urodził się Roger Moore, aktor brytyjski, znany przede wszystkim z ról Simona Templara w serialu "Święty”, z lat 1962-1969, oraz Jamesa Bonda, w latach 1973-1985. Wcielił się w tę postać siedmiokrotnie, najwięcej ze wszystkich aktorów - Bondów. Otrzymał dwa wysokiej rangi odznaczenia brytyjskie: Commander of the British Empire w 1999 roku i Knight Commander of the British Empire w 2003 roku. Był także Ambasadorem Dobrej Woli UNICEF. Zmarł 23 maja 2017 roku.
1936 - Urodziła się Barbara Sass, scenarzysta i reżyser filmowy, twórca filmów: "Dziewczyna i gołębie", "Bez miłości", "Debiutantka", "Krzyk" i "Pajęczarki" oraz seriali telewizyjnych: "Dziewczęta z Nowolipek" i "Rajska jabłoń". Laureatka krajowych i europejskich nagród filmowych. Zmarła 2 kwietnia 2015 roku.
1936 - Urodził się Andrzej Antkowiak, aktor teatralny i telewizyjny, występował głównie w teatrach Katowic, Poznania, Warszawy i Olsztyna, zagrał też w kilku filmach: "Jak daleko stąd, jak blisko”, "Kopernik” i "Kochankowie z Marony”. Grywał role amantów oraz bohaterów romantycznych. Zmarł 21 stycznia 1979 roku.
1940 - Urodził się Cliff Richard, angielski piosenkarz, były wokalista zespołu The Shadows, jeden z najpopularniejszych artystów pop w Wielkiej Brytanii lat 60. i 70. Na jego dorobek składa się około 70 albumów i 130 singli, a jego piosenki 14 razy znajdowały się na pierwszym miejscu brytyjskich list przebojów. Ma na koncie ponad 250 milionów sprzedanych płyt. Za całokształt twórczości w 1995 roku otrzymał tytuł kawalera Orderu Imperium Brytyjskiego. Po raz ostatni przebojem numer 1 w Wielkiej Brytanii była w 1999 roku jego piosenka "The Millennium Prayer". Ostatnią płytę - "Soulicious" wydał w 2011 roku. W Polsce znany jest też z kazań ewangelizacyjnych wygłoszonych w Warszawie w 1986 roku. Po polsku ukazała się wówczas jego książka "Ty, ja i Jezus".
1941 - W niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkeanu został zamordowany Józef Siemieński, historyk, prawnik, dyrektor Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Jagiellońskiego. Autor prac "Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej” i "Podział historyi ustroju Polski na okresy”. Urodził się 31 stycznia 1882 roku.
1941 - Zmarł Hjalmar Soederberg, szwedzki pisarz, tłumacz i dziennikarz, autor powieści: "Zabłąkanie", "Młodość Martina Bircka" i "Niebłahe igraszki". Prozaik, zadebiutował w 1895 roku powieścią "Zabłąkania", która zapoczątkowała w literaturze szwedzkiej tak zwany nurt flanerski, czyli szwedzką odmianę dekadentyzmu. W drugim okresie swojej twórczości Hjalmar Söderberg skupił się na problematyce religioznawczej. Urodził się 2 lipca 1869 roku.
1941 - W Moskwie w sowieckim więzieniu na Butyrkach zmarł Aleksander Prystor, jeden z czołowych polityków obozu piłsudczykowskiego, premier w latach 1931-33, poseł, senator, w latach 1935-38 marszałek Senatu. Był działaczem niepodległościowym, członkiem PPS, Organizacji Bojowej tego ugrupowania, a także Związku Strzeleckiego oraz Polskiej Organizacji Wojskowej. Po agresji ZSRR na Polskę schronił się na Litwie. Po jej okupacji przez Armię Czerwoną i aneksji przez ZSRR w lecie 1940 aresztowany przez NKWD. Urodził się 2 stycznia 1874 roku.
1942 - 21 osób zostało zamordowanych przez Niemców w czasie pacyfikacji wsi Otrocz na Lubelszczyźnie. Był to odwet za pomoc rosyjskim więźniom.
1942 - Na terenie Fabryki Broni w Radomiu (obecnie Fabryka Broni 'Łucznik”) Niemcy zamordowali ponad 20 jej pracowników. Była to odwet za znalezienie produkowanego w tym zakładzie pistoletu przy jednym z żołnierzy AK uczestniczącym w strzelaninie z niemieckimi policjantami pod Radomiem. Niemcy ustalili, że w fabryce produkowane są części broni dla Armii Krajowej.
1942 - Powstała Ukraińska Powstańcza Armia, utworzona przez frakcję banderowską Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i przez nią kierowana. Działała głównie na Wołyniu, w Galicji Wschodniej i terenach na zachód od linii Curzona. Jej celem było utworzenie niepodległego, jednonarodowego państwa ukraińskiego. UPA walczyła przeciwko okupacyjnym władzom niemieckim, partyzantom polskim i radzieckim, Armii Czerwonej i NKWD. Mimo potyczek z Niemcami, UPA zawierała z nimi lokalne porozumienia przeciwko partyzantce sowieckiej, a także była sporadycznie przez nich zaopatrywana. UPA wraz z OUN-B jest odpowiedzialna za rzeź wołyńską i czystkę etniczną w Małopolsce Wschodniej, czyli ludobójstwo polskiej ludności cywilnej. UPA przestała istnieć w 1956 roku.
1943 - W niemieckim obozie zagłady w Sobiborze wybuchł bunt więźniów zorganizowany przez radzieckiego oficera Aleksandra Peczorskiego. Uciekło 300 więźniów. Była to prawdopodobnie jedyna udana masowa ucieczka więźniów z tego niemieckiego obozu zagłady. Po stłumieniu buntu Niemcy zlikwidowali obóz. W 1993 roku założono Muzeum Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze.
1944 - Zmarł Erwin Rommel, feldmarszałek III Rzeszy, ze względu na przebiegłość zwany "Pustynnym Lisem", dowodził jednostkami Afrikacorps w latach 1941-43. Pod koniec wojny, w 1944 roku, został skierowany do Francji, jako dowódca Grupy Armii B, z zadaniem poprawienia umocnień w Normandii, w obliczu spodziewanej alianckiej inwazji. 20 lipca 1944 roku brał udział w spisku na życie Adolfa Hitlera. Po nieudanym zamachu został zmuszony do samobójstwa. Urodził się 15 listopada 1891 roku. 80 rocznica
1946 - Urodził się Craig Venter, amerykański biolog i przedsiębiorca. We wrześniu 2007 roku kierowany przez niego zespół genetyków opublikował w czasopiśmie "PLoS Biology” pełną sekwencję genomu Ventera. W maju 2010 roku tenże zespół stworzył pierwszą na świecie żywą komórkę zdolną do rozmnażania, tak zwane sztuczne życie.
1947 - Urodził się Tomasz Wołek, dziennikarz, publicysta, komentator sportowy, działacz opozycji w okresie PRL. Autor książek o tematyce katolickiej oraz prac poświęconych piłce nożnej. Współtwórca ze Stefanem Kisielewskim "Abecadła Kisiela". W 2011 roku odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Laureat Nagrody Kisiela. W czerwcu 2020 nakładem Wydawnictwa Nieoczywiste ukazał się zbiór felietonów jego autorstwa "Historia pewnej prowokacji". Zmarł 21 września 2022 roku.
1947 - Amerykański lotnik Chuck Yeager, jako pierwszy człowiek pokonał barierę dźwięku. Lecąc samolotem Bell-1, osiągnął prędkość około 1066 kilometrów na godzinę.
1950 - Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego ogłosił wyroki w procesie IV Zarządu Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość”. Dowódca WiN podpułkownik Łukasz Ciepliński "Pług” oraz jego współpracownicy zostali skazani na karę śmierci, wykonaną 1 marca 1951 roku. Obecnie dzień ten jest obchodzony, jako święto państwowe - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Przed śmiercią Łukasz Ciepliński powiedział współwięźniowi, że będzie trzymał w ustach medalik i po tym będzie można odnaleźć jego zwłoki. Miejsce pochówku Łukasza Cieplińskiego nie zostało do dzisiaj odnalezione. 1956 - Urodziła się Ewa Serwa, aktorka teatralna, filmowa i dubbingowa. Grała między innymi w serialach: "Zmiennicy", "Klan", "Na dobre i na złe", "Kryminalni", "Na Wspólnej" i "Prawo Agaty". Użyczyła głosu postaciom w kilkudziesięciu filmach, jest znana z dubbingu, jako Cindy Niedźwiedzica z filmów i seriali o Misiu Yogi.
1959 - Zmarł Errol Flynn, amerykański aktor, pochodzenia australijskiego, występował często jako nieustraszony bohater najwspanialszych filmów przygodowych, wyprodukowanych w Hollywood w latach 30. i 40. XX wieku: "Książę i żebrak”, "Na progu ciemności”, "Kapitan Blood”, "Przygody Robin Hooda”, "Czarny książę” i "Wilhelm Tell”. Urodził się 20 czerwca 1909 roku. 65 rocznica
1959 - W Rybniku spłonęła północna wieża bazyliki Świętego Antoniego. Ogień zniszczył też zabytkowe organy. Oficjalnie pożar wybuchł właśnie od silnika organów. Wierni podejrzewali jednak podpalenie. Jak opisują świadkowie pożaru - akcja gaśnicza była utrudniona, bo w regionie nie było tak wysokich drabin, które by dosięgały wieży. 65 rocznica
1961 - Zmarł Remigiusz Kwiatkowski, podpułkownik, poeta, tłumacz i dziennikarz. W 1923 roku założyciel i redaktor dziennika "Polska Zbrojna”. W listopadzie 1918 uczestniczył w rozbrojeniu Niemców w Warszawie, następnie służył w Wojsku Polskim. Uczestnik powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku. W czasie II wojny światowej członek Armii Krajowej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Autor przekładów poezji z języka koreańskiego i japońskiego oraz aforyzmów i sentencji. Urodził się 3 czerwca 1884 roku.
1962 - Urodził się Andrzej Zieliński, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy. Rozpoznawalność zapewniła mu rola doktora Adama Pawicy w serialu "Na dobre i na złe". Wystąpił, jako gangster grupy pruszkowskiej "Mnich” w serialu sensacyjnym "Odwróceni". Wystąpił też w filmach: "Anioł śmierci", "Złoto dezerterów", "Quo vadis", "Chopin - Pragnienie miłości" i "Pianista". Od 1 września 2001, jest aktorem warszawskiego Teatru Współczesnego.
1964 - Martin Luther King został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Amerykański pastor baptystyczny, lider ruchu praw obywatelskich działał na rzecz równouprawnienia Afroamerykanów i zniesienia dyskryminacji rasowej. Został zamordowany 4 kwietnia 1968 roku przez przeciwników politycznych. 60 rocznica
1964 - W ZSRR odsunięto od władzy Nikitę Chruszczowa. Nowym sekretarzem generalnym KPZR został Leonid Breżniew. Formalnie Chruszczow został zwolniony z obowiązków "w związku z podeszłym wiekiem i pogorszeniem się stanu zdrowia”. Po odsunięciu go od władzy wiele jego reform zostało odwołanych, a nowe władze przyjęły bardziej konserwatywny kurs rządów. Zmarł 11 września 1971 roku na zawał. 60 rocznica
1966 - W Sudetach odkryto Jaskinię Niedźwiedzią. Została odnaleziona w pobliżu wsi Kletno w Masywie Śnieżnika, podczas eksploatacji kamieniołomu marmuru. Jest najdłuższą jaskinią w całych Sudetach. Liczy około czterech i pół kilometra, a jej korytarze i sale są rozłożone na trzech poziomach. Znaleziono w niej liczne i okazałe stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, kaskady, kopuły, misy martwicowe oraz draperie naciekowe. W namuliskach odkryto kości prehistorycznych ssaków. Badania geofizyczne pozwalają przypuszczać, że możliwa jest kontynuacja ciągów Jaskini Niedźwiedziej pod kopułą Śnieżnika Kłodzkiego aż na stronę Republiki Czeskiej, do Doliny Morawy.
1966 - Na antenie TVP Warszawa wyemitowano premierowe wydanie "Kuriera Mazowieckiego". Obecnie jest jednym z najchętniej oglądanych programów informacyjnych. Ma redakcje terenowe w Siedlcach, Ostrołęce, Płocku, Ciechanowie i Radomiu. Prezentuje najważniejsze wydarzenia, problemy, uroczystości regionalne oraz ludzi ciekawych i zasłużonych dla Mazowsza.
1966 - W Gorzowie Wielkopolskim odnotowano krajowe październikowe maksimum temperatury - +28,7 stopnia Celsjusza.
1967 - Urodził się Bogdan Sawicki, dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny, znany z anteny Polskiego Radia i TVP. W radiowej Jedynce prowadził magazyn "Zawsze pięć po...", przez wiele lat - "Cztery pory roku" i "Lato z Radiem". W latach 2011-2015 współprowadził koncerty plenerowe "Lata z Radiem". W TVP był twarzą Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego. Zmarł 16 października 2018 roku.
1967 - Zmarł Marcel Aymé, francuski pisarz, autor powieści - "Zielona kobyła", opowiadań - zbiór "Przechodzimur", sztuk teatralnych i utworów dla dzieci - "Bajki kota na płocie", a także scenarzysta filmowy. Łączył realizm z fantastyką oraz satyrą, krytykował zwłaszcza zwyczaje i zakłamanie mieszczaństwa. Ceniony humorysta, jego utwory były chętnie filmowane i wystawiane na scenach teatralnych. Urodził się 29 marca 1902 roku.
1968 - Premiera filmu "Struktura kryształu" Krzysztofa Zanussiego. Był to debiut fabularny tego reżysera nakręcony według własnego scenariusza. Film, na wpół improwizowany i z udziałem aktorów - amatorów, odegrał niebagatelną rolę, jako reprezentant trzeciej fali polskiego kina i diagnoza stanu polskiej inteligencji schyłku lat 60. XX wieku. Główne role zagrali: Barbara Wrzesińska, Andrzej Żarnecki I Władysław Jarema.
1969 - Zmarł Leon Pasternak, poeta, satyryk, działacz polityczny, członek Komunistycznej Partii Polski. W okresie 20-lecia międzywojennego wielokrotnie więziony za działalność komunistyczną. Autor sztuk scenicznych: "Trzeba było iskry”, "Płynie Oka”, "Pierwsze kroki”, zbiorów poezji: "Lata powrotu” i "Linia życia”, satyr: "Figa z makiem z Pasternakiem” i "Zasady i kwasy”. Urodził się 12 sierpnia 1910 lub 1909 roku. 55 rocznica
1977 - Zmarł Bing Crosby, jeden z najpopularniejszych wokalistów i aktorów amerykańskich XX wieku. Nagrał jedną z najbardziej znanych piosenek popkultury anglosaskiej "White Christmas", która pochodzi z filmu "Gospoda świąteczna". Za rolę w filmie "Idąc moją drogą" z 1944 roku w reżyserii Leo McCareya, otrzymał Oscara dla najlepszego aktora. Piosenki w wykonaniu Crosby'ego były 13-krotnie nominowane do Oscara, a cztery z nich otrzymały to wyróżnienie. Urodził się 3 maja 1903 roku.
1978 - W Watykanie rozpoczęło się konklawe po nagłej śmierci Jana Pawła I. Dwa dni później wybrano na papieża arcybiskupa metropolitę krakowskiego, kardynała Karola Wojtyłę.
1981 - Początek wizyty we Francji delegacji NSZZ "Solidarność" z Lechem Wałęsą na czele.
1984 - Zmarł Martin Ryle, brytyjski fizyk i astronom, profesor Mullard Radio Astronomy Observatory w Cambridge, członek Royal Society. Odkrywca kwazarów i współodkrywca pulsarów. Prace nad pulsarami prowadził niezależnie od Antony'ego Hewish’a. W 1974 roku wspólnie otrzymali Nagrodę Nobla za pionierskie badania w dziedzinie radioastronomii. Urodził się 27 września 1918 roku. 40 rocznica
1987 - Zmarła Elżbieta Barszczewska, aktorka teatralna i filmowa, interpretatorka ról z repertuaru romantycznego. Przez prawie 40 lat występowała na scenie stołecznego Teatru Polskiego. Grała także na deskach Narodowego. Kreowała między innymi Salomeę w "Horsztyńskim", Amelię w "Mazepie" i Dianę w "Fantazym" Juliusza Słowackiego. Pożegnała się ze sceną w 1981 roku wcielając się w postać wielkiej aktorki przełomu XIX i XX wieku Sary Bernhardt w kameralnym spektaklu "Wspomnienie" Johna Murella w reżyserii Jana Bratkowskiego. Urodziła się 29 listopada 1913 roku.
1990 - Zmarł Leonard Bernstein, amerykański kompozytor i pianista, jeden z największych dyrygentów XX wieku. Twórca słynnego musicalu "West Side Story“, muzyki baletowej, symfonii "Jeremiah" i "Kaddish". Urodził się 25 sierpnia 1918 roku.
1992 - Naczelny archiwista państwowy Rosji Rudolf Pichoja w imieniu Borysa Jelcyna przekazał Polsce kopie materiałów archiwalnych związanych ze sprawą mordu w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Z dokumentacji wynika, że decyzję o "likwidacji” - jak to nazwano, 25 tysięcy polskich jeńców wojennych i więźniów podjęło 5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii.
1993 - Powstało Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Sobiborze. Utworzono je w 50. rocznicę wybuchu buntu więźniów zorganizowanego w 1943 roku przez radzieckiego więźnia żydowskiego pochodzenia - oficera Aleksandra Peczorskiego. Z niemieckiego obozu uciekło wówczas kilkuset więźniów. Niemiecki obóz zagłady w Sobiborze powstał na przełomie kwietnia i maja 1942, jako drugi, po Bełżcu, ośrodek eksterminacji Żydów w ramach "Aktion Reinhardt”. Według różnych źródeł zamordowano tam od 130 do 300 tysięcy osób.
1994 - Premiera filmu sensacyjnego "Pulp Fiction" w reżyserii Quentina Tarantino. Przez krytyków jest uznawany za arcydzieło, a szczególnym uznaniem cieszy się scenariusz. Niekonwencjonalna struktura, a także pastisz i hołd dla licznych filmów sprawiły, że znawcy kina określali "Pulp Fiction" mianem przełomowego filmu postmodernistycznego. Film, w którym występują John Travolta, Samuel L. Jackson i Bruce Willis był nominowany do Oscara w siedmiu kategoriach. Tarantino i Roger Avary zdobyli statuetkę za najlepszy scenariusz oryginalny. 30 rocznica
1999 - Zmarł Julius Nyerere, polityk tanzański i legendarny bojownik o dekolonizację Afryki. Doprowadził kraj do uwolnienia spod władzy brytyjskiej w 1961 roku i został prezydentem Tanzanii, w latach 1962-1985. Chociaż jego socjalistyczna polityka doprowadziła państwo na skraj ruiny gospodarczej, to jednak ceniono go za uczciwość. Urodził się 13 kwietnia 1922 roku. 25 rocznica
2002 - Zmarł Norbert Schultze, niemiecki kompozytor, znany przede wszystkim, jako autor melodii do piosenki "Lili Marleen", popularnej w czasie II wojny światowej. Pod pseudonimem Norbert Frank komponował dla kabaretów. Od 1932 roku do 1934 roku pracował, jako dyrygent w Heidelbergu i Darmstadt, Monachium i Lipsku. Urodził się 26 stycznia 1911 roku.
2007 - Na lotnisku w kanadyjskim Vancouver zmarł wskutek porażenia policyjnym paralizatorem 40-letni Polak Robert Dziekański. Zdarzenie to wywołało głośną dyskusję w kanadyjskich i polskich mediach. W 2008 rozpoczęło się dochodzenie kierowane przez sędziego Braidwooda, który uznał użycie paralizatora wobec Dziekańskiego za nieuzasadnione, a działania policjantów z Kanadyjskiej Królewskiej Policji Konnej, za zbyt pośpieszne. Policjantom postawiono zarzut składania fałszywych zeznań. W 2010 roku kanadyjska policja przeprosiła za zachowanie w sprawie Roberta Dziekańskiego i wypłaciła jego matce odszkodowanie.
2010 - Zmarł Jirzi Krziżan, czeski dziennikarz, scenarzysta i doradca prezydenta Vaclava Havla. Jego ojciec został stracony w 1951 roku po politycznym procesie. On sam w 1958 roku został relegowany ze szkoły. Napisał scenariusze do 13 filmów, w tym: "Zabić Sekala”, "Signum Laudis”, "Cienie gorącego lata”. Urodził się 26 października 1941 roku.
2010 - Zmarł Benoît Mandelbrot, francuski matematyk, pochodzenia żydowskiego. Zajmował się szerokim zakresem problemów matematycznych. Znany przede wszystkim, jako ojciec geometrii fraktalnej, opisał zbiór Mandelbrota, jest także autorem pojęcia "fraktal”. Geometria fraktalna opisuje złożone, ale powtarzające się, nieregularne kształty, występujące w przyrodzie. Przykładami układów fraktalnych są: budowa gwiazdek śnieżnych, liści paproci, niektórych chmur czy układów komórkowych. Benoît Mandelbrot urodził się 20 listopada 1924 roku w Warszawie.
2010 - Zmarł Tadeusz Styczeń, duchowny katolicki, salwatorianin, etyk. Zajmował się problematyką godności osoby ludzkiej i wartości życia ludzkiego. Był profesorem zwyczajnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uczniem i przyjacielem Jana Pawła II, był obecny przy śmierci papieża. Urodził się 21 grudnia 1931.
2011 - W Moskwie odsłonięto pierwszy w Rosji pomnik Jana Pawła II. Wykonany z brązu monument przedstawiający polskiego papieża stanął w atrium Wszechrosyjskiej Państwowej Biblioteki Literatury Obcej.
2012 - Zmarł Janusz Krasiński, pisarz i reportażysta, autor słuchowisk radiowych i widowisk telewizyjnych. Żołnierz Armii Krajowej, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, w latach 1947-1956 więzień polityczny. Redaktor tygodnika "Kultura” i miesięcznika "Dialog”. W latach 1960-1966 był reporterem i redaktorem w Redakcji Słuchowisk Teatru Polskiego Radia. Napisał autobiograficzną trylogię: "Na stracenie”, "Twarzą do ściany” i "Niemoc”. Urodził się 5 lipca 1928 roku.
2015 - Zmarł Konrad Pustoła, fotograf, działacz społeczny, brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Fotograf zasłynął z takich prac, jak: "Widoki władzy" czy "Darkrooms". Był wieloletnim działaczem Krytyki Politycznej i współpracownikiem Teatru Nowego w Warszawie. Urodził się w 1976 roku.
2017 - Zmarła Anna Małgorzata Szałapak, piosenkarka, wykonawczyni poezji śpiewanej - gwiazda Piwnicy Pod Baranami. Była także etnografem, etnologiem, doktorem nauk humanistycznych. Agnieszka Osiecka nazywała ją Białym Aniołem Piwnicy pod Baranami. W 1998 roku otrzymała nagrodę radiowej Trójki Mateusz '97. W 2016 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodziła się 22 września 1952.
2017 - Zmarł Roman Orłow, malarz, kompozytor. Skomponował ponad 300 piosenek, śpiewanych przez najlepszych polskich wykonawców, między innymi Marię Koterbską, Irenę Santor, Halinę Kunicką i Annę German. Uzyskał wiele nagród na Festiwalach Polskiej Piosenki w Opolu i Sopocie. Jego największe przeboje to: "Jesienny Pan”, "Z kim tak ci będzie źle jak ze mną”. Był współautorem musicalu "Tam-Tam" wystawionego w 1967 roku w Operetce Warszawskiej. W trakcie wojny był żołnierzem Drugiego Korpusu generała Andersa. Urodził się 20 października 1922 roku.
2017 - 587 osób zginęło, a 316 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym z użyciem samochodu-pułapki w Mogadiszu.
2018 - Papież Franciszek dokonał kanonizacji siedmiu błogosławionych, w tym Pawła VI oraz arcybiskupa męczennika Oscara Romero. Paweł VI był papieżem od 1963 do 1978. Po zawarciu przez Polskę i RFN w 1970 roku układu pokojowego wydał dwa lata później bullę "Episcoporum Poloniae coetus", która porządkowała strukturę Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej. Oscar Romero był obrońcą praw człowieka. Zbierał dowody na łamanie praw człowieka w Salwadorze. Starał się bronić obywateli tego kraju przed ich własnym rządem. Wygłaszał bardzo odważne kazania. Był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Został zamordowany 24 marca 1980 roku podczas odprawiania mszy świętej. W jego pogrzebie uczestniczyło około miliona osób.
2019 - Zmarł Ryszard Zaorski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, związany od 1958 roku z Teatrem Śląskim. Miał na swoim koncie ponad 300 ról teatralnych i 30 filmowych. Wystąpił też w blisko 20 przedstawieniach Teatru Telewizji. Laureat licznych nagród i wyróżnień, w tym Złota Maska w 1988 roku oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski w1996 roku i Brązowy Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2006 roku. Podczas II wojny światowej, jako harcerz Szarych Szeregów brał udział w Powstaniu Warszawskim. Urodził się 27 marca 1928 roku. 5 rocznica
2019 - Zmarł Bohdan Butenko, znakomity ilustrator i autor książek dla dzieci, znany kilku pokoleniom czytelników. Był także grafikiem, autorem plakatów, scenarzystą i autorem komiksów. Zasłynął, jako twórca postaci Kwapiszona, Gucia i Cezara oraz Gapiszona, wesołego chłopca w charakterystycznej czapce z pomponem. Opowiadania o jego przygodach weszły do kanonu polskiego komiksu. Był również autorem scenografii dla Kabaretu Starszych Panów oraz licznych scenografii teatralnych. Przez około 20 lat współpracował z Telewizją Polską. Urodził się 8 lutego 1931 roku. 5 rocznica
2020 - Zmarła Rhonda Fleming, amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna. Debiutowała w pierwszej połowie lat 40. epizodycznymi rolami w filmach, w których gwiazdami byli: John Wayne, Robert Mitchum, czy Claudette Colbert. Drogę do kariery otworzył jej producent David O. Selznick, dzięki któremu zagrała swoją pierwszą dużą rolę w filmie w reżyserii samego Alfreda Hitchcocka "Urzeczona" Wystąpiła także w filmach: "Kręte schody", "Miasteczko Abilene" i "Człowiek z przeszłością". W latach 50. XX wieku była częścią gospelowego kwartetu The Four Girls. Była twórczynią fundacji, która pomaga kobietom z rakiem piersi. Urodziła się 10 sierpnia 1923 roku.
2021 - 46 osób zginęło, a 41 zostało rannych w pożarze wieżowca w Kaohsiungu na Tajwanie.
2021 - Zmarł Antoni Piotr Smuszkiewicz, polonista, profesor nauk humanistycznych. Jest pionierem badań nad polską fantastyką naukową. Jego praca doktorska poświęcona tej tematyce ukazała się w 1980 roku "Stereotyp fabularny fantastyki naukowej". W 1982 opublikował monografię "Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej", w 1990 wspólnie z Andrzejem Niewiadowskim "Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej". Urodził się 30 maja 1938 roku.
2022 - Zmarł Robbie Coltrane, brytyjski aktor znany z roli Rubeusa Hagrida w cyklu filmów o Harrym Potterze. Zagrał też w filmach o Jamesie Bondzie - "GoldenEye" i "Świat to za mało". Urodził się 30 marca 1950 roku.
2022 - Zmarł Feliks W. Kres (Witold Chmielecki), pisarz, autor powieści fantasy, jeden z prekursorów tego gatunku w Polsce. Wsławił się cyklem "Księga Całości", opisującym krainę Szerer i zamieszkujące ją tajemnicze istoty. Jest także autorem cyklu "Zjednoczone Królestwa". Współpracował z czasopismami o tematyce fantasy. Urodził się 1 czerwca 1966 roku.
2023 - Zmarł Stanisław Radwan, kompozytor i artysta krakowskiej "Piwnicy pod Baranami”. W latach 1974 - 1976 kierownikiem muzycznym w Teatrze Ateneum w Warszawie.W latach 1980-90 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Starego Teatru w Krakowie. Za działaność artystyczną otrzymał kilkadziesiąt nagród, w tym złoty medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. Urodził się 10 marca 1939 roku. 1 rocznica
