Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-10-08, 01:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

8 października - Chorwacja obchodzi Święto Niepodległości, w rocznicę ogłoszenia w 1991 roku pełnej niepodległości.

8 października - Międzynarodowy Dzień Podologii.

8 października - Międzynarodowy Dzień Ośmiornicy.
1414 - W czasie tak zwanej "wojny głodowej" zawarto polsko-krzyżacki rozejm pod Brodnicą. Postanowieniem rozejmu obie strony oddawały swój spór do rozstrzygnięcia papieżowi, Zygmuntowi Luksemburskiemu lub soborowi, który właśnie rozpoczynał obrady w Konstancji. Tym sposobem konflikt Polski i Litwy z Zakonem przeniósł się na forum międzynarodowe i stał się przedmiotem dyskusji hierarchów na Soborze w Konstancji. Powołana tam komisja nie potrafiła rozstrzygnąć sporu, w związku z tym oddała decyzję sprzyjającemu Krzyżakom Zygmuntowi Luksemburskiemu, co w konsekwencji doprowadziło do wydania 6 grudnia 1420 roku niekorzystnego dla Polski wyroku i nowej wojny, która rozpoczęła się w 1422 roku. 610. rocznica

1508 - W Moskwie podpisano traktat pokojowy między Wielkim Księstwem Moskiewskim a Wielkim Księstwem Litewskim, wspieranym przez Polskę. Na jego mocy Rosja zrzekła się Lubecza, czyli dostępu do Dniepru. W czasie III wojny litewsko-moskiewskiej w latach 1507- 1508 Litwini odbili z rąk rosyjskich ziemię smoleńską.

1600 - Przyjęto Statut Republiki San Marino - “Statuta Decreta ac Ordinamenta illustris Reipublicae ac Perpetuae Libertatis Terrae Sancti Marini". Dokument, dzielący się na sześć ksiąg, objął swoim zakresem zadania i działania najważniejszych organów państwa, w tym władzy wykonawczej i wymiaru sprawiedliwości. Niektórzy naukowcy uważają Statut Republiki San Marino za pierwszą spisaną konstytucję na świecie.

1672 - Wojska polskie pod wodzą hetmana Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo nad znacznie liczniejszymi oddziałami Tatarów w bitwie pod Niemirowem koło Rawy Ruskiej. Zginęło około 250 Tatarów, a ponad sześć tysięcy dostało się do niewoli. Wódz Dżiambet-Girej-Sołtan uszedł z siłami liczącymi zaledwie kilkudziesięciu jeźdźców. Polacy stracili około 100 żołnierzy z 7,5 pół tysiąca.

1766 - Zmarł Franciszek Bieliński, marszałek wielki koronny, inicjator uporządkowania i rozbudowy Warszawy, stał na czele Komisji Brukowej, dzięki staraniom, której wybrukowano najważniejsze ulice w mieście. Od urzędu, jaki piastował pochodzi nazwa ulicy Marszałkowskiej. Odznaczony Orderem Orła Białego. Urodził się w 1683 roku.

1777 - W czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych zwycięstwem Amerykanów zakończyła się bitwa pod Saratogą, jedna z przełomowych bitew w dziejach świata. Bitwa udowodniła, że ochotnicze armie amerykańskie są zdolne do pokonania wysoce profesjonalnych i doświadczonych wojsk brytyjskich. Amerykański sukces skłonił Francję do przystąpienia do wojny po stronie Ameryki. Ważną rolę w walkach pod Saratogą odegrał Tadeusz Kościuszko, odpowiedzialny za budowę amerykańskich fortyfikacji polowych.

1789 - W czasie wojny z Turcją wojska austriackie po trzytygodniowym oblężeniu zdobyły Belgrad. Na mocy podpisanego 4 sierpnia 1791 roku w Swisztowie pokoju z Turcją Austria zrezygnowała z uzyskanych w tej wojnie zdobyczy terytorialnych. Był to ostatni konflikt zbrojny między Habsburgami i Osmanami. 235. rocznica

1812 - W Paryżu zmarł generał Józef Łazowski, generał armii francuskiej, uczestnik wojen napoleońskich. Odznaczony był trzykrotnie Legią Honorową, a jego nazwisko uwieczniono na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Urodził się 20 listopada 1759 w Lunéville.

1821 - Został ustanowiony Order Słońca Peru. Jest to najwyższe peruwiańskie odznaczenie cywilne i wojskowe oraz najstarszy order w Ameryce Południowej. W gronie odznaczonych są Zbigniew Strzałkowski i Michał Tomaszek - polscy duchowni zamordowani w 1991 przez terrorystów.

1883 - Urodził się Otto Heinrich Warburg, niemiecki biochemik, profesor Uniwersytetu w Berlinie. W badaniach naukowych zajmował się procesami oddychania komórkowego, mechanizmem oddychania tkanek rakowych. Odkrył rolę witaminy PP i B2 w procesach fizjologii komórek nowotworowych. Laureat Nagrody Nobla w 1931 roku, w dziedzinie medycyny, za odkrycie budowy i działania enzymów oddechowych. Zmarł 1 sierpnia1970 roku.

1890 - Urodził się Heinrich Focke, niemiecki konstruktor samolotów i śmigłowców, konstruktor śmigłowca FW 61. W 1937 roku pobił wszystkie światowe rekordy lotu. W 1924 roku z Georgem Wulfem założył wytwórnię lotniczą Focke-Wulf, która dostarczała samoloty dla Luftwaffe. Zmarł 25 lutego 1979 roku.

1890 - Urodził się Edward Rickenbacker, amerykański lotnik, uczestnik walk lotniczych w czasie I wojny światowej, as amerykańskiego myślistwa. Łącznie, podczas I wojny światowej, odniósł 26 zwycięstw powietrznych, po wojnie zajmował się rozwojem lotnictwa cywilnego. Zmarł 23 lipca 1973 roku.

1895 - Urodził się Juan Peron, argentyński wojskowy i polityk, prezydent Argentyny w latach 1946-1955 i 1973-1974. Miał poparcie związków zawodowych, wojska i części klasy średniej. W gospodarce prowadził politykę interwencjonistyczną, łączył nacjonalizm, hasło "wielkiej Argentyny" z hasłami sprawiedliwości społecznej, "pokoju klasowego" i "trzeciej drogi". Zapoczątkował proces uniezależniania gospodarczego kraju od obcego kapitału, a w polityce zagranicznej - od Stanów Zjednoczonych. Zmarł 1 lipca 1974 roku.

1901 - Sopot otrzymał prawa miejskie. Założony, jako gród w VIII wieku, obecnie jest najmniejszym pod względem ludności miastem na prawach powiatu w Polsce. Sopot liczy około 36 tysięcy mieszkańców.

1910 - Zmarła Maria Konopnicka, poetka i pisarka, krytyk literacki, publicystka, tłumaczka. Związana ze środowiskiem liberalnej inteligencji warszawskiej. Autorka poematu "Pan Balcer w Brazylii”, wierszy: "A jak poszedł król na wojnę”, "Wolny najmita”, "Rota”, nowel - "Na drodze”, "Ludzie rzeczy”, a także opowieści dla dzieci - "O krasnoludkach i sierotce Marysi”, "Na jagody”. Współpracowała z prasą krajową oraz organizacjami społecznymi trzech zaborów. Brała udział w walce o prawa kobiet oraz w akcjach pomocy na rzecz więźniów politycznych i kryminalnych. Urodziła się 23 maja 1842 roku.

1911 - Zmarł Jan Gajda, działacz społeczny, poeta i malarz, miłośnik literatury polskiej. W Żorach, gdzie spędził większą część życia, założył bibliotekę z czytelnią, scenę amatorską oraz pierwszą Chłopską Kasę Pożyczkową. Prowadził tam spotkania literackie i oświatowe. Krzewił polską literaturę. Urodził się 4 lipca 1827 roku.

1920 - Urodził się Leszek Ostrowski, aktor, najdłużej związany z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku. Wystąpił między innymi w filmie "Po tamtej stronie tęczy” i serialu "Królowa Bona”. Grał też w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, między innymi w "Potopie” i "Starych marynarzach”. Zmarł 29 czerwca 1981 roku.

1922 - Urodziła się Stefania Woytowicz, jedna z najwybitniejszych polskich śpiewaczek operowych, sopran. Występowała wyłącznie na estradzie koncertowej, odmawiając udziału w spektaklach operowych. Śpiewała prawie we wszystkich krajach Europy, a także w USA, Australii, Nowej Zelandii i na Dalekim Wschodzie. Uczestniczyła we wszystkich ważniejszych festiwalach europejskich. Jej bogaty repertuar obejmował pieśni solowe, utwory kameralne, kantatowe i oratoryjne. W latach 80. działała w warszawskim Duszpasterstwie Środowisk Twórczych, zajmując się pomocą charytatywną dla środowiska muzycznego. W 1985 koncertowała dla papieża Jana Pawła II w Castel Gandolfo. W latach 1977-1992 była prezesem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Zmarła 21 sierpnia 2005 roku.

1923 - Urodził się Jan Adamski aktor teatralny, filmowy związany z Krakowem, a także pisarz i kolekcjoner strojów i haftów. Zadebiutował w 1945 w krakowskim Teatrze Rapsodycznym, ale formalny debiut przypadł na 1952 rok, w rzeszowskim teatrze im. Wandy Siemaszkowej. W latach 1967 - 1997 grał w teatrach Starym i Teatrze im. Juliusza Słowackiego. Był autorem zbiorów opowiadań "Odwiedziny", "Przed odlotem" i "Batiar". Zmarł 26 lipca 2010 roku.

1926 - Urodził się Krzysztof Skubiszewski, prawnik i polityk, profesor Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu i członek Polskiej Akademii Nauk, minister spraw zagranicznych w latach 1989 -1993. Zmarł 8 lutego 2010 roku.

1929 - Zmarł Jacek Malczewski, malarz, jeden z głównych przedstawicieli Młodej Polski, symbolista, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jest autorem między innymi obrazów: "Mazepa”, "Wiara, nadzieja, miłość”, "Błędne koło”, "Melancholia”. Urodził się 14 lipca 1854 roku. 95. rocznica

1929 - Urodził się Marian Surma, fizyk, profesor zwyczajny Wydziału Fizyki Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu. Opracował i opatentował metodę pomiaru magneto-optycznego markera raka prostaty. Zmarł 13 lutego 2018 roku. 95. rocznica

1930 - Urodził się Jerzy Tomaszewski, historyk i politolog, profesor nauk humanistycznych. Pracował na Uniwersytecie Warszawskim, był też kierownikiem Centrum Badania i Nauczania Dziejów i Kultury Żydów w Polsce imienia Mordechaja Anielewicza. Zmarł 4 listopada 2014 roku.

1931 - Urodziła się Maria Broniewska, aktorka, właściwie Maria Broniewska-Pijanowska, aktorka teatralna i filmowa. Absolwentka warszawskiej PWST. Przybrana córka Władysława Broniewskiego. Żona krytyka filmowego, reżysera i scenarzysty Lecha Pijanowskiego, matka prezentera telewizyjnego Wojciecha Pijanowskiego. Grała w filmach "Ulica graniczna", serialach: "Chłopi", "Plebania", "Na dobre i na złe", "Ojciec Mateusz".

1931 - Urodziła się Elżbieta Kilarska, aktorka teatralna i filmowa. Występowała między innymi w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, w Teatrze im. Mickiewicza w Częstochowie, Teatru im. Węgierki w Białymstoku. Od 1975 występowała w Warszawie, grała w filmach: "Rzeka kłamstwa", "Dotknięci", "Dekalog IV", "Wino truskawkowe". Zmarła 13 marca 2013 roku.

1935 - Urodził się Sławomir Kryska, poeta, prozaik, dramatopisarz, scenarzysta, redaktor miesięcznika "Poezja” i dwutygodnika "Współczesność”. Autor powieści: "Nazajutrz”, "Hełm z papieru”, "Romans studenta”, a także scenariuszy do filmów - "Papa Stamm”, "Za metą start”. Zmarł 12 lutego 1996 roku.

1937 - Zmarł Leon Kryński, chirurg, urolog, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Jako jeden z pierwszych lekarzy dokonał wszczepienia moczowodu w jelito grube, jako pierwszy na świecie opisał przypadek włóknistego zapalenia krezki jelita cienkiego i w 1910 wyodrębnił nową jednostkę chorobową - stwardnienie krezki. Leon Kryński jest autorem 109 prac z zakresu chirurgii operacyjnej i urologii. Urodził się 20 stycznia 1866 roku.

1937 - Premiera filmu "Skłamałam" w reżyserii Mieczysława Krawicza. W głównej roli wystąpiła Jadwiga Smosarska, największa gwiazda polskiego kina w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Bardzo popularny przedwojenny aktor Eugeniusz Bodo wystąpił z kolei w roli czarnego charakteru.

1939 - Adolf Hitler podpisał w Berlinie dekret o włączeniu do III Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych. Do Niemiec bezpośrednio włączono: województwo pomorskie, śląskie, poznańskie, łódzkie z Łodzią, Suwalszczyznę, północną i zachodnią część Mazowsza oraz zachodnie części województw krakowskiego i kieleckiego. Z terytorium Rzeczypospolitej pomiędzy linią granicy niemiecko-sowieckiej z 28 września 1939 roku a określoną w dekrecie wschodnią granicą ziem polskich wcielonych bezpośrednio do Niemiec Adolf Hitler utworzył odrębny twór administracyjny podporządkowany Rzeszy - Generalne Gubernatorstwo. Pozostałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na wschód zostało anektowane przez Związek Sowiecki. Obszar ten zajmował ponad 52 procent obszaru przedwojennej Polski. 85. rocznica

1939 - W Cleveland w stanie Ohio urodził się Harvey Lawrence Pekar, amerykański undergroundowy twórca komiksów, krytyk muzyczny, aktor. Jego rodzice - Saul i Dora Pekar - byli imigrantami z Białegostoku. Najbardziej znanym dziełem artysty jest autobiograficzny komiks "American Splendor". Harvey Pekar zmarł 12 lipca 2010 roku. 85. rocznica

1941 - Na poligonie wojskowym pod Nowymi Święcianami członkowie litewskiej formacji kolaboracyjnej Ypatingasis burys zamordowali (7-8 października) 3726 Żydów ze Święcian i okolic. Wśród ofiar dwudniowego mordu było 1840 kobiet i 717 dzieci. Po masakrze w Święcianach pozostało około 500 Żydów. Zostali oni zamknięci w getcie. Święciańskie getto istniało do 4 kwietnia 1943 roku, kiedy to jego mieszkańców wywieziono do podwileńskich Ponar i rozstrzelano.

1941 - Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Witebsku na Białorusi. Zostało ono utworzone trzy miesiące wcześniej, gdy wojska niemieckie wkroczyły do miasta. 16 tysięcy witebskich Żydów rozstrzelano nad brzegami Wićby, a później ich ciała wrzucono do rzeki.

1942 - Około 600 Żydów zostało zamordowanych przez Niemców podczas likwidacji getta w Demidówce na Wołyniu. W zabijaniu Żydów Niemcom pomagali ukraińscy policjanci. Około 100 osób zdołało zbiec podczas egzekucji, jednak większość z nich została później schwytana i zabita.

1943 - Po storpedowaniu przez niemiecki okręt podwodny na Atlantyku zatonął polski niszczyciel ORP "Orkan". Zginęło 178 Polaków i około 20 Brytyjczyków. Była to największa pod względem liczby ofiar strata Polskiej Marynarki Wojennej w czasie II wojny światowej.

1943 - Oddział bojowy kontrwywiadu Komendy Głównej Armii Krajowej w czasie akcji w barze "Za kotarą” przy ul. Mazowieckiej 4 w Warszawie zastrzelił Józefa Staszauera vel Daldera "Astona". Był on oficerem działającym w strukturach Komendy Głównej AK, który okazał się szpiclem gestapo.

1945 - Urodziła się Ewa Lipska, poetka, felietonistka, redaktor działu poezji Wydawnictwa Literackiego, dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Autorka tomików poezji: "Sklepy zoologiczne”, "Pomarańcza Newtona”, "Droga pani Schubert”, "Drzazga”, "Czytnik linii papilarnych”, "Żywa śmierć”. W 2020 nominowana do Nagrody Literackiej Nike. W tym samym roku została Laureatką Nagrody Literackiej m.st. Warszawy w kategorii poezja za tom "Miłość w trybie awaryjnym".

1955 - Urodził się Jarosław Modzelewski, malarz, rysownik, pedagog. Prowadzi pracownię malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, jest współzałożycielem ugrupowania tak zwanej Nowej Ekspresji lat 80. - "Gruppy”. Tworzy obrazy abstrakcyjne, niekiedy posługując się szablonami oraz realistyczne obrazy figuralne nacechowane nastrojem surrealizmu.

1958 - W klinice Karolinska Sjukhuset w Sztokholmie wszczepiono pierwszy rozrusznik serca. Operację wykonał Ake Senning, szwedzki kardiochirurg przy współpracy Rune Elmeqvista, który był producentem tego urządzenia. Rozrusznik zawiódł po trzech godzinach. Szwed Arne Larsson, który był pierwszym pacjentem ze wszczepionym urządzeniem, zanim zmarł w wieku 86 lat w 2001 roku miał zamontowane 24 rozruszniki. W Polsce pierwszy zabieg implantacji rozrusznika został wykonany w 1963 roku w Gdańsku przez profesora Zdzisława Kieturakisa i doktora Wojciecha Kozłowskiego.

1965 - Urodził się Andrzej Adam Wroński, zapaśnik, dwukrotny mistrz olimpijski. Zdobył złote medale na podczas Igrzysk Olimpijskich w Seulu w 1988 roku i w Atlancie w 1996.

1966 - Zmarł Célestin Freinet, francuski pedagog, twórca nowej metody nauczania początkowego bez używania podręczników, poprzez swobodne poznanie świata przez dziecko i jego działania twórcze. Autor prac: "Drukarnia w szkole”, "Zarys psychologii stosowanej w wychowaniu”, "Wychowanie przez pracę”. Urodził się 15 października 1896 roku.

1967 - Boliwijscy żołnierze zranili i aresztowali argentyńskiego rewolucjonistę Che Guevarę. Następnego dnia został rozstrzelany. W latach 50. XX wieku był jednym z przywódców rewolucji kubańskiej. Po jej sukcesie wstąpił w skład rewolucyjnego rządu. W 1965 roku brał udział w walkach partyzanckich w Kongu. Od 1966 roku organizował oddziały partyzanckie w Boliwii. Jako ideolog i pisarz stworzył własną oryginalną wersję wojny partyzanckiej prowadzonej przez chłopów. Jego poglądy określa się mianem guevaryzmu.

1970 - Urodził się Matt Damon, amerykański aktor. Wystąpił między innymi w filmach: "Mystic Pizza”, "W pogoni za Amy”, "Szeregowiec Ryan”, "Buntownik z wyboru”, "Zaklinacz deszczu”, "Utalentowany Pan Ripley”, "Che. Boliwia”, "Nieustraszeni bracia Grimm”, "Marsjanin", "Jason Bourne". Laureat Oscara wraz z Benem Affleckiem, w 1997 roku za scenariusz do filmu "Buntownik z wyboru”.

1973 - Zmarł Gabriel Marcel, francuski filozof, jeden z głównych przedstawicieli egzystencjalizmu chrześcijańskiego. Uhonorowany przez Akademię Francuską Wielką Nagrodą Literacką, jak również Nagrodą Goethego. Urodził się 7 grudnia 1889 roku.

1974 - Zmarł Marian Falski, pedagog i działacz oświatowy, specjalista w dziedzinie ustroju i organizacji szkolnictwa, członek Polskiej Akademii Nauk. Był autorem najpopularniejszego polskiego elementarza XX wieku wydanego pod tytułem "Nauka czytania i pisania”, wielokrotnie wznawianego, który po raz pierwszy ukazał się 1910 roku. Marian Falski urodził się 7 grudnia1881 roku. 50. rocznica

1976 - Oddano do użytku drogę szybkiego ruchu Warszawa - Katowice, tak zwaną "gierkówkę”. Droga miała na całej długości dwie jezdnie, na modernizowanych fragmentach zbudowano obwodnice większości miast.

1977 - Zmarł profesor Jerzy Werner, rektor Politechniki Łódzkiej, specjalista w dziedzinie budowy samochodów, współtwórca pierwszego po wojnie polskiego samochodu ciężarowego marki Star. Urodził się 22 kwietnia 1909 roku.

1979 - Zmarła Helena Bystrzanowska, aktorka teatrów między innymi w Łucku, Toruniu, Warszawie i Łodzi. W latach 1947-53 prowadziła w Wielkiej Brytanii, wraz z mężem, Leopoldem Skwierczyńskim, polski teatr objazdowy "Komedia". Grała też między innymi w filmach: "Stajnia na Salvatorze", "Dzięcioł", "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię". Urodziła się 26 czerwca 1910 roku. 45. rocznica

1982 - Sejm PRL przyjął ustawę o związkach zawodowych, tym samym formalnie delegalizując NSZZ "Solidarność”. "Solidarność” powstałą po fali strajków lipcu i sierpniu 1980 roku. Po okresie stanu wojennego i ogłoszeniu amnestii 30 września 1986 roku Lech Wałęsa powołał pierwszą od początku stanu wojennego jawną strukturę "Solidarności" - Tymczasową Radę NSZZ "Solidarność”. 25 października 1987 roku na wspólnym posiedzeniu działacze powołali Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ "Solidarność”.

1982 - Stan wojenny: Zakończył się proces przywódców Konfederacji Polski Niepodległej. Leszek Moczulski skazany został na siedem lat więzienia za to, że "działając w celu obalenia przemocą ustroju PRL, osłabienia kraju przez zerwanie jedności sojuszniczej z ZSRR, podjął czynności przygotowawcze do osiągnięcia tego celu przez utworzenie nielegalnego związku pod nazwą Konfederacja Polski

1982 - Olof Palme został po raz drugi premierem Szwecji. Polityk został śmiertelnie postrzelony 28 lutego 1986 w centrum Sztokholmu, gdy wracał wraz z żoną do domu z kina. Sprawca oddał dwa strzały z bardzo bliskiej odległości w plecy polityka. Olof Palme został przewieziony do nieodległego szpitala, gdzie zmarł 1 marca. Zastrzelenie premiera doprowadziło do wszczęcia największego śledztwa w najnowszej historii Szwecji. Sprawcy do dziś nie udało się ustalić.

1990 - Zmarł Tadeusz Kudliński, prozaik, krytyk teatralny. Jest między innymi autorem zbioru nowel o sporcie "Pierwsza miłość panny Elo” oraz powieści "Smak świata”. Urodził się 10 listopada 1898 roku.

1991 - Zmarł Edward Skórzewski, reżyser i scenarzysta filmowy wspólnie z Jerzym Hoffmanem zrealizował 27 filmów dokumentalnych. W latach 60. wyreżyserowali także trzy filmy fabularne: "Gangsterzy i filantropi", "Prawo i pięść", "Trzy kroki po ziemi". Samodzielnie zrealizował jeszcze ponad 20 filmów dokumentalnych i jeden fabularny - "Romeo i Julia z Saskiej Kępy". Urodził się 6 października 1930 roku.

1991 - Po wygaśnięciu trzymiesięcznego zawieszenia w wojnie z Serbią i Czarnogórą Chorwacja ogłosiła pełną niepodległość. Wojna rozpoczęła się po tym jak 25 czerwca Chorwacja ogłosiła niepodległość. W trzymiesięcznych walkach zginęło 10 tysięcy Chorwatów. Pod koniec 1991 roku niepodległość Chorwacji uznały Niemcy, a w styczniu 1992 uczyniła to także Polska, USA oraz kraje Unii Europejskiej. Dzień 8 października jest Świętem Niepodległości Chorwacji.

1992 - Zmarł Willy Brandt, niemiecki polityk socjaldemokratyczny, kanclerz Republiki Federalnej Niemiec, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971 roku, przywódca Międzynarodówki Socjalistycznej. Za swoich rządów podpisał układ o normalizacji wzajemnych stosunków z ZSRR, a 7 grudnia 1970 roku zawarł układ z Polską. Podczas wizyty w grudniu 1970 roku w Warszawie oddał hołd ofiarom getta warszawskiego. W Warszawie jest skwer nazwany jego imieniem. Urodził się 18 grudnia 1913 roku.

1993 - Zmarł Piotr Zaremba, urbanista, współtwórca polskiej szkoły planowania przestrzennego, pierwszy polski prezydent Szczecina w latach 1945-1950, współorganizator Uniwersytetu Szczecińskiego. Urodził się 10 czerwca 1910 roku.

1997 - Zmarł Henryk Bista, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Występował w teatrach: Warszawy, Lublina, Gdańska. Zagrał też w obrazach - "Matka Królów", "Wierna rzeka" i "Piłkarski Poker". Urodził się 12 marca 1934 roku.

2000 - Ubiegający się o reelekcję Aleksander Kwaśniewski wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie, zdobywając 53,9 procent głosów. Andrzej Olechowski zdobył 17,30 procent głosów a Marian Krzaklewski 15,57 procent. Frekwencja wyborcza wyniosła 61,12 procent.

2001 - 118 osób poniosło śmierć w wyniku zderzenia należącego do skandynawskich linii SAS samolotu McDonnell Douglas MD-87 z awionetką na lotnisku Linate w Mediolanie. Zginęły wszystkie osoby na pokładzie obu samolotów, a także czterech pracowników sortowni bagażu, w którą uderzył samolot MD-87. Jest to największa katastrofa lotnicza w historii Włoch. W czasie wypadku na lotnisku panowała gęsta mgła, widoczność nie przekraczała 100 metrów.

2005 - Trzęsienie ziemi w pakistańskiej części Kaszmiru o sile 7,6 stopnia w skali Richtera spowodowało śmierć 89 tysięcy osób. Ponad 69 tysięcy zostało rannych. Kilkaset tysięcy mieszkańców straciło dach nad głową. Na prośbę rządu pakistańskiego w rejony dotknięte trzęsieniem ziemi, zostały wysłane z pomocą jednostki NATO w sile około 1000 żołnierzy, w tym 140 Polaków z wojsk inżynieryjnych.

2007 - Zmarł ksiądz prałat Zdzisław Peszkowski, filozof, harcmistrz. Był kapelanem Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie, jednym z niewielu uratowanych więźniów obozu w Kozielsku. Naczelny Kapelan Związku Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju, założyciel i prezes Fundacji Golgota Wschodu. W czasie II wojny światowej, po podpisaniu porozumienia Sikorski - Majski wstąpił do Armii Andersa i przeszedł z nią szlak bojowy. W 1954 roku, na emigracji przyjął święcenia kapłańskie. Do Polski ksiądz Zdzisław Peszkowski wrócił na stałe w 1989 roku. Urodził się 23 sierpnia 1918 roku.

2008 - Prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko rozwiązał Radę Najwyższą i rozpisał przedterminowe wybory. Kryzys polityczny na Ukrainie był spowodowany wewnętrznym konfliktem w koalicji rządowej i przyjęciem przez parlament ustaw ograniczających kompetencje głowy państwa. Wiktor Juszczenko datę wyborów wyznaczył na 7 grudnia, później przesunął na 14 grudnia, a następnie na 2009 rok. Ostatecznie wcześniejsze wybory nie doszły do skutku, a kryzys został zakończony w grudniu powołaniem nowej koalicji z udziałem trzech partii: Naszej Ukrainy, Bloku Julii Tymoszenko i Bloku Łytwyna.

2009 - Amerykański Kongres nadał pośmiertnie generałowi Kazimierzowi Pułaskiemu, jako siódmej osobie w historii tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych. Obywatelstwo to przyznano do tej pory ośmiu osobom, z czego jedynie Winston Churchill oraz Matka Teresa z Kalkuty otrzymali je za życia. 15. rocznica

2010 - Oficjalnie rozpoczęto budowę Portu lotniczego Modlin. Położony 35 kilometrów na północ od Warszawy port powstał na bazie istniejącego wcześniej lotniska wojskowego. Pierwszy regularny samolot rejsowy wylądował na lotnisku Modlin 15 lipca 2012 roku.

2014 - Zmarł Tadeusz Żebrowski, duchowny katolicki, historyk Kościoła. Autor wielu prac naukowych, między innymi: "Zarys dziejów diecezji płockiej", "Sierpc w średniowieczu i XVI wieku". Urodził się 13 września 1925 roku. 10. rocznica

2016 - Ponad 140 osób zginęło, a ponad 520 zostało rannych w stolicy Jemenu Sanie, w wyniku ataku na uczestników pogrzebu ojca ministra spraw wewnętrznych. O atak została oskarżona Arabia Saudyjska. Według ONZ od początku konfliktu w Jemenie w 2015 roku zginęło ponad siedem tysięcy cywili, a ponad 33 tysiące zostało rannych. Ponadto 21 milionów osób wymagało pomocy lekarskiej.

2017 - Zmarł Bronisław Mokrzycki, duchowny katolicki, jezuita, teolog, liturgista, rekolekcjonista. W 1986 roku założył Wspólnotę Niepokalanej Matki Wielkiego Zawierzenia (zawierzanki). Urodził się 15 kwietnia 1935 roku.

2017 - Na Stadionie Narodowym w Warszawie Polska pokonała Czarnogórę 4:2 i zapewniła sobie awans do XXI Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Rosji. Na mundialu nasza reprezentacja nie wyszła z grupy przegrywając z Senegalem i Kolumbią oraz wygrywając z Japonią.

2018 - Zmarł Piotr Pawłowski, działacz społeczny, założyciel i prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji oraz Fundacji Integracja. Był autorem wielu nowatorskich przedsięwzięć na rzecz wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością. Stworzył liczne kampanie społeczne, z których najbardziej znana, pod hasłem "Płytka wyobraźnia to kalectwo", przestrzega przed młodzieńczą brawurą podczas wakacyjnych zabaw i skoków do wody. Angażował się także w tworzenie prawa przyjaznego osobom z dysfunkcjami i promował ich uczestnictwo w wyborach, zarówno w roli wyborców, jak i kandydatów. Jako ekspert uczestniczył w pracach komisji sejmowych, głównie Parlamentarnego Zespołu do spraw Osób Niepełnosprawnych. Urodził się 30 marca 1966 roku.

2018 - Zmarł Venantino Venantini, włoski aktor filmowy. W ciągu trwającej od początku lat 50. kariery wystąpił w ponad 150 filmach; zarówno w produkcjach włoskich, francuskich jak i amerykańskich. Grał między innymi w: "Gamoniu", "Mani wielkości", "Zaklętej w sokoła". Urodził się 17 kwietnia 1930 roku.

2019 - Na warszawskim Czerniakowie odsłonięto pomnik ku czci walczących w Batalionach Chłopskich, a także zrzeszonych w Ludowym Związku Kobiet. Monument jest oznaką wdzięczności za wkład polskiej wsi w konspiracyjną walkę z okupantem podczas II wojny światowej. Bataliony Chłopskie sformułowano w drugiej połowie 1940 roku. Konspiracyjną walkę zrzeszeni w nich mieszkańcy wsi prowadzili głównie na terenie Generalnego Gubernatorstwa i na Kresach. Bataliony Chłopskie liczyły ponad 170 tysięcy członków, stanowiąc drugą - po Armii Krajowej - polską podziemną siłą militarną. Formację rozwiązano tuż po zakończeniu wojny. 5. rocznica

2020 - Zmarł Jan Szarek, duchowny protestancki, biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. W latach 1993-2001 był prezesem Polskiej Rady Ekumenicznej. Kierował także od 2001 roku organizacją charytatywną, Diakonią Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Miał tytuł doktora honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Urodził się 13 lutego 1936 roku.

2022 - Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę trzy osoby zginęły w wyniku eksplozji na moście Krymskim, łączącym Krym z Półwyspem Tamańskim. Wybuch miał miejsce na drogowej części mostu. W jego następstwie zawaliły się przęsła jednej z jezdni. Zapaliło się też siedem cystern kolejowych na sąsiedniej przeprawie. Według władz rosyjskich powodem uszkodzenia mostu była eksplozja ciężarówki. Zginęły trzy osoby: kierowca ciężarówki oraz mężczyzna i kobieta, którzy przejeżdżali obok miejsca wybuchu samochodem osobowym. 17 lipca 2023 roku most został poważnie uszkodzony po raz drugi. Nie ma jednoznacznych ustaleń co do sprawców obu zniszczeń. Przypisuje się je zarówno stronie rosyjskiej jak i ukraińskiej SBU, która zapowiadała, że most będzie obiektem ataków, ponieważ służy do zaopatrywania Krymu, skąd następnie kierowane jest zaopatrzenie dla wojsk rosyjskich okupujących Ukrainę.

2023 - Izrael oficjalnie ogłosił, że jest w stanie wojny. Po nalotach i bombardowaniu pozycji Hamasu w Strefie Gazy rozpoczął tam ofensywę lądową. 1. rocznica

2023 - Ministerstwo Obrony Narodowej i polskie wojsko rozpoczęło ewakuację Polaków przebywających w Izraelu. W ramach operacji NEON żołnierze Wojska Polskiego ewakuowali z Izraela mostem lotniczym łącznie ponad 1500 obywateli Polski oraz osób z innych krajów. 1. rocznica

Zobacz także

2024-11-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 listopada - Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej. » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 listopada - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Eksploatacji Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych, ustanowiony w 2001 roku przez ON… » więcej 2024-11-05, godz. 21:13 Kartka z kalendarza 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego. 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Postaci z Bajek. » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 listopada - Światowy Dzień Numbata - australijskiego ssaka, torbacza, zwanego także mrówkojadem pręgowanym lub mrówkożerm workowatym. Numbat jest zagrożoy… » więcej 2024-11-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 listopada - Hubertus - święto myśliwych, leśników i jeźdźców. » więcej 2024-11-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 listopada - Dzień Zaduszny. Kościół katolicki wspomina wszystkich wiernych zmarłych. Tradycyjnie tego dnia odwiedzamy groby bliskich, składamy kwiaty… » więcej 2024-11-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 listopada - Światowy Dzień Wegan, obchodzony dla upamiętnienia powstania Towarzystwa Wegańskiego w 1944 roku. » więcej 2024-10-31, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 31 października - Dzień Reformacji, obchodzony przez Kościół ewangelicki w rocznicę ogłoszenia tez Marcina Lutra w Wittenberdze. 31 października - Światowy… » więcej 2024-10-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 października - Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych w Rosji, obchodzony od 1991 roku. 30 października - Ostatni dzień trwającego od 24 października… » więcej 2024-10-29, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 29 października - Światowy Dzień Świadomości Udaru Mózgu 29 października - Światowy Dzień Chorych na Łuszczycę 29 października - Turcja: Święto… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »