Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-10-04, 01:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

4 października - Światowy Dzień Zwierząt, rozpoczynający Światowy Tydzień Zwierząt, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1999 roku.

4 października - Światowy Dzień Onkologii.

4 października - Światowy Dzień Tabliczki Mnożenia.

4 października - Światowy Dzień Uśmiechu.
1480 - Zmarł Jakub z Sienna herbu Dębno, biskup krakowski w latach 1461-1463, biskup włocławski od 1464, następnie arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1474. Reprezentował króla Kazimierza Jagiellończyka podczas rozmów z zakonem krzyżackim w Toruniu kończących wojnę trzynastoletnią. Był sygnatariuszem aktu pokoju toruńskiego w 1466 roku. Urodził się w 1413 roku.

1509 - Polskie wojska pokonały pod Chocimiem wojska mołdawskie. Bitwa ta była ostatnim starciem zbrojnym wojny polsko-mołdawskiej, rozpoczętej w 1502 roku, a zakończonej traktatem pokojowym w Kamieńcu Podolskim 22 stycznia 1510. Hospodar Mołdawii Bogdan III Ślepy definitywnie zrzekł się pretensji do Pokucia, krainy leżącej nad górnym Prutem oraz planów poślubienia Elżbiety, siostry króla Aleksandra Jagiellończyka. 515. rocznica

1515 - Urodził się Lucas Cranach Młodszy, niemiecki malarz, grafik, twórca portretów i obrazów o tematyce mitologiczno-religijnej, między innymi "Kazania Jana Chrzciciela", "Wenus z Kupidynem”. Zmarł 25 stycznia 1586 roku.

1582 - Papież Grzegorz XIII wprowadził w życie kalendarz gregoriański. W związku z tym we Francji, Hiszpanii, Italii, Portugalii i Rzeczypospolitej Obojga Narodów w roku 1582 po 4 października nastąpił 15 października. W niedługim czasie kalendarz gregoriański zaczął obowiązywać również w innych krajach związanych z Kościołem katolickim.

1582 - Zmarła Święta Teresa z AvilI, hiszpańska karmelitanka, mistyczka, poetka, reformatorka zakonu karmelitów. Wraz ze Świętym Janem od Krzyża uważana za założycielkę karmelitów bosych. Została kanonizowana w 1622 roku przez Grzegorza XV. W 1970 roku wraz ze Świętą Katarzyną ze Sieny włączona w poczet doktorów Kościoła, jako jedna z pierwszych dwóch kobiet. Napisała rozważania religijne "Droga doskonałości” i "Twierdza wewnętrzna”. Urodziła się 28 marca 1515 roku.

1655 - Liczący około 100 żołnierzy oddział polskiego wojska pod dowództwem Krzysztofa Żegockiego zdobył Kościan, w Wielkopolsce, broniony przez czterokrotnie liczniejszy oddział szwedzki. Polacy zdobyli później też 40 wozów wypełnionych zrabowanymi przez Szwedów dobrami, z którymi zmierzał do Kościana konwój eskortowany przez stu szwedzkich żołnierzy pod dowództwem księcia Ludwika de Nassau. Po opuszczeniu Kościana przez oddział Krzysztofa Żegockiego do miasta wkroczyli Szwedzi, którzy zabili około 300 mieszczan. Szwedzi zrabowali wszystko, co miało jakąś wartość, a następnie spalili prawie całe miasto

1660 - Wojska polsko-litewskie dowodzone przez Krzysztofa Sapiehę i Stefana Czarnieckiego zakończyły trwające od 10 sierpnia nieudane oblężenie Mohylewa, bronionego przez żołnierzy rosyjskich oraz Kozaków. Rzeczpospolita odzyskała leżące nad Dnieprem miasto w następnym roku po powstaniu mieszczan przeciwko rosyjskim okupantom.

1669 - Zmarł Rembrandt van Rijn, holenderski malarz, rysownik i grafik, twórca między innymi pejzaży, scen rodzajowych, alegorii, portretów i autoportretów. Jest uważany za jednego z największych artystów europejskich. Do jego najbardziej znanych dzieł należą: "Lekcja anatomii doktora Tulpa”, "Danae”, "Uczta Baltazara”, "Święta Rodzina”, "Wymarsz strzelców”. Urodził się 15 lipca 1606 roku. 355. rocznica

1741 - Urodził się Franciszek Karpiński, poeta epoki oświecenia, pamiętnikarz, dramatopisarz, tłumacz, publicysta, moralista, twórca i główny przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. Jest autorem między innymi sielanki "Laurai Filon”, pieśni religijnych: "Kiedy ranne wstają zorze”, "Bóg się rodzi - moc truchleje” oraz zbioru "Zabawki wierszem i prozą”. Zmarł 16 września 1825 roku.

1750 - Urodził się Franciszek Dionizy Kniaźnin, poeta, dramatopisarz i tłumacz polskiego oświecenia. Jest autorem między innymi tomu "Bajek”, dwóch tomów "Erotyków” oraz oper: "Matka Spartanka”, "Cyganie”. Zmarł 25 sierpnia 1807 roku.

1790 - Zmarł Jan Dekert, działacz mieszczański, kupiec, prezydent Warszawy od 1789 roku. Przewodniczył "Czarnej procesji", delegacji mieszczan, domagających się od Sejmu Czteroletniego przywrócenia i rozszerzenia praw miejskich. Urodził się 13 stycznia 1738 roku.

1795 - Prusacy zrabowali ze skarbca na Wawelu polskie insygnia koronacyjne. Polskie insygnia koronacyjne przewieziono do Berlina, gdzie stały się częścią skarbca Hohenzollernów. Kilka lat później, po przegranej wojnie z cesarzem Napoleonem I, zbankrutowany król pruski Fryderyk Wilhelm III kazał rozbić i przetopić polskie regalia królewskie. Z pozyskanego złota i srebra Prusacy wybili monety, a kamienie szlachetne i inne przedmioty niewykonane z drogocennych kruszców sprzedali.

1830 - Belgia proklamowała niepodległość po zwycięstwie nad wojskami holenderskimi. W sierpniu w Belgii wybuchło powstanie pod hasłami obrony swobód obywatelskich i oderwania Belgii od Holandii połączonych w jeden organizm państwowy na kongresie wiedeńskim w 1815 roku.

1849 - Upadło powstanie węgierskie, które wybuchło 15 marca 1848 roku. Było częścią tak zwanej Wiosny Ludów, obok rewolucji w Paryżu i Wiedniu. Powstańcy domagali się powołania niezależnego rządu węgierskiego, zniesienia cenzury, równości wobec prawa dla wszystkich obywateli, likwidacji pańszczyzny. Rewolucję węgierską poparł polski rząd narodowy na emigracji. Oddziałami powstańczymi dowodzili generał Henryk Dembiński i generał Józef Bem. W walkach po stronie węgierskiej uczestniczył 3-tysięczny legion polski pod wodzą generała Józefa Wysockiego. 175. rocznica

1883 - W swój pierwszy kurs wyruszył pociąg Orient Express. Trasa o długości 2880 kilometrów wiodła z dworca wschodniego w Paryżu do Konstantynopola, dzisiejszego Stambułu. Pociąg był symbolem komfortu i bogactwa. Luksusowe wagony sypialne i wagony restauracyjne słynące ze swej kuchni sprawiły, że składem podróżowały osoby arystokratycznego pochodzenia, dyplomaci i ludzie biznesu.

1883 - Urodził się Alfred Meissner, chirurg-stomatolog, twórca nowych metod operacyjnych i narzędzi stomatologicznych, profesor Akademii Stomatologicznej w Warszawie oraz Wydziałów Stomatologicznych Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Medycznej w Łodzi. Żołnierz Armii Krajowej i lekarz w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 13 kwietnia 1952 roku.

1885 - Urodził się Edmund Malinowski, botanik i genetyk. Od 1920 roku był profesorem genetyki i hodowli roślin w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W wyniku badań sformułował koncepcję współdziałania genów strukturalnych i regulatorowych, które warunkują między innymi typ wzrostu rośliny. Zmarł 4 listopada 1979 roku.

1890 - Urodził się Zygmunt Augustyński, prawnik, dziennikarz, polityk, działacz Polskiego Państwa Podziemnego. W okresie międzywojennym był redaktorem naczelnym "Expresu Porannego”, a po wojnie "Gazety Ludowej”. Za bezkompromisowość i ujawnianie na łamach gazety nieprawidłowości komunistycznej władzy został aresztowany przez UB i skazany w pokazowym procesie na karę 15 lat więzienia. W lutym 1956 roku Rada Państwa darowała mu pięć lat kary, pozostawiając rok i osiem miesięcy w zawieszeniu. Zmarł 26 sierpnia 1959 roku.

1890 - Zmarł Hugo I Henckel von Donnersmarck, przemysłowiec z Bytomia. Z jego inicjatywy wybudowano w latach 1836-1839 hutę "Laura”. Jego spółka wybudowała także hutę "Katarzyna". Był posiadaczem wielu hut i firm przemysłu metalurgicznego. Jego przedsiębiorstwa zatrudniały prawie 50 tysięcy robotników, zaś wartość wytwarzanej produkcji szacowano na około 61 milionów marek rocznie. Urodził się 26 kwietnia 1811 roku.

1895 - Urodził się Buster Keaton, właściwie Joseph Francis Keaton, amerykański aktor filmowy, reżyser, scenarzysta i komik, zwany "człowiekiem o kamiennej twarzy” i obok Charliego Chaplina najbardziej znany komik kina niemego. Grał między innymi w filmach "Rozkosze niewinności", "Generał", "Światła rampy”. W 1959 roku został wyróżniony honorowym Oscarem. Zmarł 1 lutego 1966 roku.

1898 - W Komarówce koło Radzynia urodził się Marian Drobik, pseudonim "Dzięcioł", podpułkownik Wojska Polskiego, szef II Oddziału Komendy Głównej Armii Krajowej w latach 1942-1943, aresztowany przez gestapo i zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach prawdopodobnie w 1944 roku.

1900 - Otwarto Teatr Miejski we Lwowie, zaprojektowany przez profesora Zygmunta Gorgolewskiego. W uroczystym otwarciu teatru uczestniczyli, jako goście honorowi Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski i Henryk Siemiradzki. Na inaugurację nowej sceny wystawiono widowisko poetycko-choreograficzne "Baśń nocy świętojańskiej" ze słowami Jana Kasprowicza i oprawą muzyczną Seweryna Bersona, specjalnie na tę okazję skomponowaną przez Władysława Żeleńskiego operę "Janek" oraz komedię Aleksandra Fredry "Odludki". Przed II wojną światową w gmachu lwowskiego teatru, który nosił miano Teatr Wielki, działały trzy sceny: dramatyczna, komediowa i operowa.

1900 - Urodził się Józef Jarema, malarz, członek grupy "kapistów", współzałożyciel w 1933 roku Teatru Cricot w Krakowie. Zmarł 22 lipca 1974 roku.

1903 - Papież Pius X ogłosił swoją pierwszą encyklikę "E supremi apostolatus". Poruszył tematykę katolickiego małżeństwa, edukacji, poszanowania własności prywatnej, ładu i sprawiedliwości społecznej. Podkreślona została potrzeba lepszego kształcenia duchowieństwa, szczególnie, jeśli chodzi o wartości moralne.

1904 - Urodził się Henryk Vogelfänger, aktor radiowy i filmowy, członek zespołu aktorskiego „Wesołej Lwowskiej Fali”. Stworzył tam, wraz z Kazimierzem Wajdą, słynny duet Szczepko i Tońko. "Wesoła Lwowska Fala" była najpopularniejszą audycją radiową w przedwojennej Polsce, miała ponad sześć milionów stałych słuchaczy. Jako Tońko wystąpił w dwóch filmach "Będzie lepiej” i "Włóczęgi”. Pracę nad trzecim "Serce batiara” przerwał wybuch wojny. Był żołnierzem 1. Dywizji Pancernej generała Maczka. Zmarł 6 października 1990 roku. 120. rocznica

1907 - Urodził się Franciszek Józef Jurecki, pseudonim "Tatar", porucznik Armii Krajowej w Brygadzie Dywersji "Broda 53", uczestnik Powstania Warszawskiego. Był szefem Związku Odwetu. W Powstaniu pełnił funkcję adiutanta Jana Mazurkiewicza pseudonim "Radosław”, w Sztabie Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Kawaler orderu Virtuti Militari. Zginął podczas walk na Starym Mieście prawdopodobnie 28 sierpnia 1944 roku.

1910 - Urodziła się Eugenia Umińska-Goldi, skrzypaczka. W latach 1932-1934 była koncertmistrzem Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie. Do wybuchu wojny, jako solistka brała udział w niemal 100 koncertach w ramach działalności Organizacji Ruchu Muzycznego przy Towarzystwie Wydawnictw Muzyki Polskiej "ORMUZ”. Po wojnie była profesorem i rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie. Zmarła 20 listopada 1980 roku.

1911 - Zmarł Joseph Bell, profesor, autorytet medyczny o detektywistycznych zainteresowaniach. Był pierwowzorem postaci Sherlocka Holmesa, bohatera powieści Arthura Conan Doyle'a. Urodził się 2 grudnia 1837 roku.

1916 - Urodził się Witalij Ginzburg, rosyjski fizyk i astrofizyk. Za wkład w rozwój teorii nadprzewodnictwa i nadciekłości został uhonorowany w 2003 roku Nagrodą Nobla wspólnie z Anthony Leggettem i Aleksym Abrikosowem. Zmarł 8 listopada 2009 roku. 1918 - Komitet Narodowy Polski powierzył generałowi Józefowi Hallerowi dowództwo nad formującą się we Francji armią polską. Jednostki te były organizowane poprzez ochotniczy zaciąg spośród Polaków służących w wojsku francuskim, byłych polskich jeńców wojennych z armii austro-węgierskiej i niemieckiej oraz Polonii z USA i Brazylii. Armia Polska, zwana od koloru mundurów "Błękitną Armią", została uznana przez państwa Ententy za samodzielną, sojuszniczą i jedyną współwalczącą armię polską. 60 tysięczna polska armia walczyła z Niemcami na froncie zachodnim w Wogezach i Szampanii. W 1919 roku Armia Hallera wraz z całym wyposażeniem została przetransportowana do Polski. Liczyła wówczas według różnych szacunków od 70 do 100 tysięcy żołnierzy. Brała udział w zwycięskich walkach polsko-ukraińskich w Galicji Wschodniej i na Wołyniu.

1921 - Urodził się Stanisław Augustyniak, pseudonim "Bocian", harcerz, żołnierz Armii Krajowej podczas II wojny światowej, po wojnie kolejarz. Gdy wybuchła wojna służył w Harcerskim Pogotowiu Wojennym, jako łącznik. Po klęsce wrześniowej przebywał w Generalnej Guberni, w 1942 roku przyłączył się do Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. W sierpniu 1944 roku, przystąpił do 2. Armii Wojska Polskiego, gdzie służył w 5. samodzielnym batalionie samochodowo-transportowym. Po wojnie aż do emerytury pracował, jako kolejarz. Zmarł 11 lutego 2018 roku.

1922 - Urodził się Edmund Bąk, ekonomista, działacz żeglarski, uczestnik regat żeglarskich. Był dyrektorem Morskiej Stoczni Jachtowej imienia Leonida Teligi w Szczecinie w latach 1966-1980. Kierował stocznią w czasie, gdy wybudowano tam jacht "Polonez", którym kapitan Krzysztof Baranowski odbył rejs dookoła świata. Zmarł 4 lutego 2016 roku.

1923 - Urodził się Charlton Heston, amerykański aktor i aktywista społeczny, najlepiej znany z heroicznych ról w hitach ze złotej ery Hollywood, jak Mojżesz z biblijnego filmu "Dziesięcioro przykazań", Ben-Hur w filmie pod tym samym tytułem czy Robert Neville w filmie science fiction "Człowiek Omega". Laureat Oscara za tytułową rolę w "Ben-Hurze". Należał do najsłynniejszych artystów ekranu w USA. Zmarł 5 kwietnia 2008 roku.

1925 - Urodził się Longin Majdecki, architekt krajobrazu i historyk sztuki. Był między innymi projektantem Centralnego Park Kultury na Powiślu, Ogrodu Sejmowego, ogrodów przy Zamku Królewskim w Warszawie oraz rewaloryzacji zabytkowych parków w Oborach, Opinogórze, Słubicach, Świdnie, Sokołowie, Pułtusku i Warce. Zmarł 14 lipca 1997 roku.

1927 - Urodził się Dobrosław Mater, aktor teatralny i filmowy, Współzałożyciel Łódzkiego Teatru Nowego. Występował na jego deskach prze 40 lat: od 1949 do 1989 roku. Zagrał także w wielu filmach, w rolach drugoplanowych. Zmarł 1 maja 1997 roku. 1930 - Urodził się Wiesław Gołas, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy. Jest to data, która została omyłkowo wpisana do metryki, uznawana przez aktora. W rzeczywistości urodził się 9 października. Wiesław Gołas to odtwórca ról teatralnych Papkina w "Zemście” Aleksandra Fredry, Kościeja w "Wędrówkach Mistrza Kościeja” Michela de Ghelderode’a. Zagrał również w filmach: "Ogniomistrz Kaleń”, "Dzięcioł”, "Brunet wieczorową porą”, "Poszukiwany, poszukiwana”, "Niech cię odleci mara”. Występował w kabaretach - "Koń", "Dudek", a także w telewizyjnym "Kabarecie Starszych Panów”. Zmarł 9 września 2021.

1935 - Urodził się Jacek Butrymowicz, reżyser filmowy. Jest twórcą między innymi filmów: "Virtuti”, "Kwiat paproci” oraz serialu "Śmieciarz”. Jako drugi reżyser pracował między innymi przy filmach i serialach: "Jowita”, "Ogniem i mieczem”, "Polskie drogi” oraz "M jak miłość”.

1935 - Urodził się Jan Piątkowski, polityk i prawnik, w 1993 roku minister sprawiedliwości i prokurator generalny, poseł na Sejm I i III kadencji. W stanie wojennym w 1982 roku został internowany na ponad dwa miesiące. Po zwolnieniu bronił represjonowanych działaczy związkowych w procesach politycznych. Zmarł 22 lipca 2016 roku.

1938 - Sowieckie NKWD zamordowało w Żytomierzu na Ukrainie 408 Polaków w ramach masowych represji wymierzonych w Polaków w Związku Sowieckim. Pod fałszywymi zarzutami o szpiegostwo represje w latach 1937-38 objęły co najmniej 139 tysięcy 835 Polaków, z czego nie mniej niż 111 tysięcy 91 zamordowano strzałem w tył głowy, a 28 tysięcy 744 skazano na pobyt w łagrach. Na Ukrainie, która była największym skupiskiem ludności polskiej w ZSRR, osądzono niemal 56 tysięcy osób, z których ponad 47 tysięcy zamordowano.

1941 - Niemcy zamordowali około 1800 Żydów z tak zwanego "małego getta" w Kownie. Historycy szacują, że Holokaust przeżyło zaledwie trzy tysiące z 37 tysięcy kowieńskich Żydów.

1943 - Reichsführer-SS Heinrich Himmler wygłosił pierwsze z dwóch tajnych tak zwanych przemówień poznańskich. Są one dowodem na to, że nazistowski reżim dążył do Holokaustu, który został zaplanowany i wykonany.

1944 - Zgodnie z umową kapitulacyjną pierwsze oddziały Armii Krajowej opuściły po upadku powstania Warszawę, oddając się do niemieckiej niewoli. Nadane zostały ostatnie audycje powstańczego Polskiego Radia i radiostacji "Błyskawica”. Po upadku Powstania Warszawskiego londyński rząd Stanisława Mikołajczyka ogłosił dwutygodniową żałobę narodową. 80. rocznica

1944 - Urodził się Józef Szaniawski, politolog, historyk, dziennikarz, nauczyciel akademicki, ostatni więzień polityczny PRL. Był pełnomocnikiem pułkownika Ryszarda Kuklińskiego w Polsce, organizował kampanię o przywrócenie mu dobrego imienia. Był jednym z inicjatorów budowy Pomnika Katyńskiego w Warszawie. Zmarł 4 września 2012 roku. 80. rocznica

1945 - 48 osób, Niemców i Ślązaków, zostało zabitych przez polskich strażników w obozie pracy w Łambinowicach na Opolszczyźnie. Komendant obozu Czesław Gęborski wydał rozkaz spalenia baraku z więźniami i strzelania do gaszących go więźniów. W obozie przetrzymywani byli Niemcy oczekujący na przesiedlenie. Byli też wśród nich członkowie organizacji nazistowskich i strażnicy niemieckich obozów jenieckich. Od końca lat 90. XX wieku w sądzie w Opolu toczył się wznowiony proces byłego komendanta w sprawie śmierci 48 osób. Proces został umorzony w 2006 roku z powodu śmierci oskarżonego.

1946 - Urodziła się Susan Sarandon, amerykańska aktorka znana między innymi z filmów "Thelma i Louise”, "Atlantic City”, "Zagadka nieśmiertelności", "Atlas chmur". Za rolę w obrazie "Przed egzekucją” została nagrodzona w 1995 roku Oscarem. Jest jedną z najbardziej aktywnych aktorek Hollywood - zajmuje się organizacją wielu przedsięwzięć na cele charytatywne, szczególną uwagę zwracając na osoby chore na AIDS.

1947 - Zmarł Max Karl Planck, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1918 roku. Stworzył podstawy teorii kwantów. Urodził się 23 kwietnia 1858 roku.

1948 - W Strzegomiu urodził się Stanisław Nicieja, historyk, profesor Uniwersytetu Opolskiego, w latach 1996-2002 jego rektor, kronikarz i znawca Kresów. Zasiadał w Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Renowacji Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, zespole odbudowy Cmentarza Orląt Lwowskich i Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

1950 - Prezydium Rządu przyjęło uchwałę o rozbudowie Tychów. Miesiąc później, 8 listopada, Prezes Rady Ministrów wydał rozporządzenie w sprawie nadania gminie Tychy ustroju miejskiego od 1 stycznia 1951 roku. W granice miasta włączono Paprocany i Wilkowyje. Rozpoczęła się budowa miasta Nowe Tychy, które spełniać miało rolę miasta-sypialni dla Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Generalnymi projektantami miasta Nowe Tychy byli architekci Hanna Adamczewska-Wejchert i Kazimierz Wejchert. Obecnie Tychy liczą ponad 120 tysięcy mieszkańców.

1953 - Urodził się Andreas Vollenweider, szwajcarski kompozytor i multiinstrumentalista. Sławę artyście przyniosła konstrukcja harfy elektroakustycznej. Od początku lat 80. czynnie koncertuje, na stałe współpracując z kilkoma bliskimi przyjaciółmi. Występował też z polskimi muzykami - trębaczem Tomaszem Stańko i saksofonistą Michałem Urbaniakiem.

1956 - Na Morzu Północnym, podczas sztormu, zatonął polski statek rybacki Cyranka. Zginęło 12 polskich marynarzy. Sześciu marynarzy uratowały dwa statki: polski "Mysikrólik” i włoski "Italian Victoria”.

1957 - Związek Radziecki wystrzelił pierwszego sztucznego satelitę Ziemi - Sputnik 1. Sputnik 1 stał się pierwszym ludzkim tworem, który osiągnął orbitę okołoziemską. Satelita krążył wokół Ziemi 92 doby, 4 stycznia 1958 wszedł w gęste warstwy atmosfery i uległ zniszczeniu.

1960 - Krótko po starcie z Bostonu, po zderzeniu ze stadem szpaków, runął do oceanu amerykański samolot L-188 Electra, w wyniku czego zginęły 62 osoby. Uratowano 10 osób, ośmiu pasażerów i dwie stewardesy, które znajdowały się w tylnej części kadłuba samolotu, po tym jak rozpadł się on po uderzeniu o wodę.

1963 - W Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz, aktor Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, w latach 1926-1929 jego dyrektor. Podczas II wojny światowej członek Rady Narodowej RP ustanowionej przez prezydenta Władysława Raczkiewicza. Redaktor emigracyjnych "Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich". Po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii, był wieloletnim współpracownikiem Radia Wolna Europa. Urodził się 22 stycznia 1891 roku.

1965 - Paweł VI, jako pierwszy papież przybył z wizytą do USA. Najważniejszym punktem wizyty w Stanach Zjednoczonych było wystąpienie papieża w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych z okazji 20-lecia istnienia tej organizacji.

1965 - Zmarł Henryk Modrzewski, właściwie Henryk Zasacki, aktor, reżyser teatralny, pedagog. Wystąpił miedzy innymi w filmach: "Dwa żebra Adama”, "O dwóch takich, co ukradli księżyc”, "Walet pikowy”, "Kolorowe pończochy”, "Wolne miasto”, "Król Maciuś I”. Urodził się 12 maja 1897 roku.

1968 - W Warszawie zmarł Jan Kurnakowicz, aktor teatralny i filmowy, szczególnie zasłużony dla Sceny Narodowej, na której zaczął występować w 1925 roku. Popularny już przed 1939 rokiem, jednak to po wojnie stworzył tam wielkie role klasyczne takie, jak wielki książę Konstanty w "Kordianie" czy Cześnik w "Zemście". Zagrał też w filmach między innymi: "Zakazane piosenki”, "Deszczowy lipiec”, "Młodość Chopina” i "Król Maciuś". Urodził się 27 stycznia 1901 roku w Wilnie.

1970 - Zmarła Janis Joplin, amerykańska wokalistka rockowa i bluesowa, autorka tekstów. Jest uznawana za jedną z najbardziej wpływowych postaci współczesnej kultury masowej i największą białą wykonawczynię bluesa. Urodziła się 19 stycznia 1943 roku.

1977 - Zmarła Jadwiga Andrzejewska, aktorka teatralna i filmowa. W okresie międzywojennym wystąpiła w filmach: "Strachy", "Dziewczęta z Nowolipek", "Papa się żeni", "Ada! To nie wypada". Urodziła się 30 marca 1915 roku.

1978 - W Watykanie odbył się pogrzeb papieża Jana Pawła I.

1980 - Zmarł Ryszard Kraśko, pseudonim "Henryk Podlaski", pisarz, dziennikarz, autor powieści i opracowań historycznych, regionalista związany z Białostocczyzną. Na antenie Białostockiej Rozgłośni Polskiego Radia wygłaszał felietony językowe zatytułowane "Mowa naszych rodaków”. Był też autorem felietonów i reportaży o wędrówkach szlakiem sienkiewiczowskiego "Potopu” po Podlasiu. Napisał między innymi powieści: "Kumat. Opowieść o Jaćwingach”, "Apostata”. Urodził się 16 czerwca 1931 roku.

1991 - W Madrycie podpisano protokół do Traktatu Antarktycznego o utworzeniu Szczególnie Chronionego Obszaru Antarktyki. Zostało wyznaczonych 75 szczególnie chronionych obszarów Antarktyki, z których w 2014 roku skreślono trzy. Wśród państw zarządzającymi poszczególnymi obszarami jest Polska. Polska zarządza dwoma obszarami: zachodnim brzegiem Zatoki Admiralicji oraz Lions Rump - przylądkiem na południowym wybrzeżu Wyspy Króla Jerzego.

1993 - Zmarł Jerzy Broszkiewicz, prozaik, dramatopisarz, eseista i publicysta, autor wielu powieści, między innymi: "Wielka, większa i największa", "Mój księżycowy pech", "Doktor Twardowski". Pisał również dramaty, jak "Imiona władzy", czy "Skandal w Hellbergu". Był laureatem licznych nagród i wyróżnień. Za powieść o getcie "Oczekiwanie", będącą jego debiutem książkowym, otrzymał Nagrodę Ziemi Krakowskiej. Powieść "Kształt miłości", poświęcona Fryderykowi Chopinowi, została wyróżniona Nagrodą Państwową II stopnia. Urodził się 6 czerwca 1922 roku.

2000 - Zmarł Michael Smith, kanadyjski chemik pochodzenia brytyjskiego, laureat Nagrody Nobla. W 1993 otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za wkład w badania dotyczące mutagenezy ukierunkowanej i ich wykorzystanie do badań białek. Drugą połowę nagrody dostał Amerykanin Kary Mullis. Urodził się 26 kwietnia 1932 roku.

2001 - Rosyjski samolot Tu-154 rozbił się w Morzu Czarnym po zestrzeleniu go przez ukraińską rakietę. Zginęło 78 osób, wszystkie znajdujące się na pokładzie. Rakieta została wystrzelona podczas odbywających się w okolicach półwyspu krymskiego lotniczych ćwiczeń armii ukraińskiej.

2002 - Premiera filmu "Zemsta" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Główne role zagrali: Janusz Gajos, Andrzej Seweryn i Roman Polański, a muzykę skomponował Wojciech Kilar.

2004 - Amerykański pojazd kosmiczny SpaceShipOne odbył drugi załogowy lot w kosmos, zdobywając tym samym nagrodę Ansari X PRIZE, w wysokości 10 milionów dolarów, ufundowaną dla pierwszej organizacji pozarządowej, która dwukrotnie - w krótkim odstępie czasu - wystrzeli w przestrzeń pozaziemską statek kosmiczny, mogący zabrać na pokład 3 osoby. SpaceShipOne spełnił ten warunek: pierwszy lot odbył się 29 września 2004 roku, drugi - 4 października, w rocznicę wystrzelenia Sputnika. 20. rocznica

2007 - Zmarł Teodor Liese, wirtuoz skrzypiec, członek orkiestry Filharmonii Narodowej, działacz społeczny na rzecz środowiska muzycznego. W czasie II wojny światowej był żołnierzem podziemia niepodległościowego. Uczestniczył w akcji odbicia więźniów przetrzymywanych w więzieniu przy ulicy Daniłowiczowskiej. W 1942 był więziony na Pawiaku, trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Po wojnie poświecił się muzyce. Urodził się 5 kwietnia 1916 roku.

2008 - Zakończyła się po pięciu latach misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku. W latach 2003-2008 w czasie pełnienia misji w Iraku zginęło 28 Polaków, a 150 zostało rannych.

2011 - Co najmniej 139 osób zginęło, a 93 zostały ranne w zamachu bombowym w stolicy Somalii Mogadiszu, przeprowadzonym przez organizację terrorystyczną Asz-Szabab powiązaną z organizacją Al-Ka’ida. Terroryści zdetonowali bomby umieszczone w samochodzie-pułapce przed rządowymi budynkami, w których mieściły się cztery ministerstwa.

2013 - Zmarł Leszek Kazimierz Klajnert, architekt, jeden z głównych przedstawicieli architektury sakralnej w Polsce drugiej połowy XX wieku. Zaprojektował między innymi warszawskie kościoły: Najświętszej Maryi Panny Królowej Wszechświata Świętego Brata Alberta i Świętego Andrzeja Apostoła, a także Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Urodził się 11 września 1928 roku.

2017 - Zmarł Bronisław Chromy, artysta rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jest między innymi autorem pomników Żołnierza Polskiego w Katowicach oraz Jana Pawła II w Tarnowie. Urodził się 3 czerwca 1925 roku.

2019 - Prezydent USA Donald Trump podpisał dokument, który objął Polskę programem bezwizowym od 11 listopada. W ramach Visa Waiver Program obywatele naszego kraju mogą latać do USA w celach turystycznych i biznesowych na okres do 90 dni. Jednym z warunków jest rejestracja w systemie ESTA. 5. rocznica

2019 - Zmarła Diahann Carroll, amerykańska aktorka. Przeszła do historii, jako pierwsza Afroamerykanka, która została laureatką teatralnej nagrody Tony - nagrody przyznawanej corocznie twórcom teatralnym w Stanach Zjednoczonych. Była też pierwszą Afroamerykanką, która została uhonorowana nagrodą Złotym Globem. Grała między innymi w filmach i serialach: "Carmen Jones”, "Porgy i Bess”, "Paryski blues”, "Julia”, "Odmienny świat”, "Dynastia”. Urodziła się 17 lipca 1935 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Henryk Boukołowski, aktor i reżyser, współzałożyciel Teatru Adekwatnego. Grał w warszawskich teatrach: Ateneum i Polskim, a także pracował, jako aktor i reżyser Sceny Polskiej w czeskim Cieszynie oraz w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. W 1964 wraz z Magdą Teresą Wójcik założył Teatr Adekwatny w Warszawie. Urodził się 11 stycznia 1937 roku.

2021 - Zmarł Zbigniew Pacelt, działacz sportowy i polityk, w młodości zawodnik. Był pływakiem i pięcioboistą, startował w igrzyskach olimpijskich w Barcelonie, Meksyku, Monachium i Montrealu. Był wiceministrem sportu i turystyki w latach2007-2008 i posłem na Sejm V, VI i VII kadencji w latach 2005-2015. Urodził się 26 sierpnia 1951 roku.

2022 - Zmarła Loretta Lynn, amerykańska piosenkarka country. Na jej biografii oparty jest amerykański film "Córka górnika" z nagrodzoną Oscarem Sissy Spacek w roli głównej. W 2013 roku została odznaczona Medalem Wolności przez prezydenta Baracka Obamę. Urodziła się 14 kwietnia 1932 roku.

2023 - Zmarł Aleksander Ronikier, naukowiec i działacz sportowy, koszykarz, reprezentant Polski. W 1967 zdobył z drużyną AZS-AWF Warszawa mistrzostwo Polski. Urodził się 13 lutego 1942 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-11-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 listopada - Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej. » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 listopada - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Eksploatacji Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych, ustanowiony w 2001 roku przez ON… » więcej 2024-11-05, godz. 21:13 Kartka z kalendarza 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego. 5 listopada - Międzynarodowy Dzień Postaci z Bajek. » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 listopada - Światowy Dzień Numbata - australijskiego ssaka, torbacza, zwanego także mrówkojadem pręgowanym lub mrówkożerm workowatym. Numbat jest zagrożoy… » więcej 2024-11-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 listopada - Hubertus - święto myśliwych, leśników i jeźdźców. » więcej 2024-11-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 listopada - Dzień Zaduszny. Kościół katolicki wspomina wszystkich wiernych zmarłych. Tradycyjnie tego dnia odwiedzamy groby bliskich, składamy kwiaty… » więcej 2024-11-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 listopada - Światowy Dzień Wegan, obchodzony dla upamiętnienia powstania Towarzystwa Wegańskiego w 1944 roku. » więcej 2024-10-31, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 31 października - Dzień Reformacji, obchodzony przez Kościół ewangelicki w rocznicę ogłoszenia tez Marcina Lutra w Wittenberdze. 31 października - Światowy… » więcej 2024-10-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 października - Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych w Rosji, obchodzony od 1991 roku. 30 października - Ostatni dzień trwającego od 24 października… » więcej 2024-10-29, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 29 października - Światowy Dzień Świadomości Udaru Mózgu 29 października - Światowy Dzień Chorych na Łuszczycę 29 października - Turcja: Święto… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »