Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-09-04, 01:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

4 września - W Polsce obchodzone jest wspomnienie 11 błogosławionych męczennic, sióstr nazaretanek z Nowogródka, zamordowanych przez hitlerowców 1 sierpnia 1943 roku.

4 września - Międzynarodowy Dzień Taekwondo.
476 - Ostatni cesarz zachodniorzymski Romulus Augustulus został obalony i wygnany do Neapolu przez Odoakra. Panował od 31 października 475 roku. Koniec panowania Romulusa uważa się za koniec cesarstwa zachodniorzymskiego. Często data ta jest też uznawana za symboliczny koniec starożytności.

1437 - Były wielki książę litewski Świdrygiełło poddał się Koronie Polskiej. Był najmłodszym bratem Władysława II Jagiełły. Kilkakrotnie spiskował z Krzyżakami by zdobyć władzę na Litwie. Po kolejnych klęskach Świdrygiełło uznał zwierzchnictwo Kazimierza Jagiellończyka, od którego dostał we władanie Wołyń.

1682 - Angielski astronom Edmund Halley zaobserwował okresowość pojawiania się komety - co 76 lat. Kometa nazwana została jego nazwiskiem.

1725 - W Fontainebleau król Francji Ludwik XV poślubił Marię Leszczyńską, młodszą córkę króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej. Ich małżeństwo było początkowo szczęśliwe, królowa urodziła 10 dzieci. Ludwik XV miał jednak wiele oficjalnych metres, w tym Madame Pompadour, które ostatecznie przyćmiły Marię na dworze królewskim.

1781 - Hiszpańscy osadnicy założyli Los Angeles. Los Angeles stanowi światowe centrum biznesu, handlu międzynarodowego, rozrywki, kultury, mediów, mody, nauki, sportu, technologii i edukacji. Uznane zostało za trzecie najbogatsze oraz piąte najbardziej wpływowe miasto świata. Los Angeles, największe miasto stanu Kalifornia jest drugim pod względem liczby mieszkańców miastem w Stanach Zjednoczonych - liczy prawie cztery miliony osób. Stanowi centrum aglomeracji Los Angeles-Long Beach-Santa Ana, którą w 2010 roku zamieszkiwało prawie 13 milionów osób, czyniąc z tego regionu drugi pod względem populacji obszar metropolitalny Stanów Zjednoczonych i jednocześnie jedną z najludniejszych metropolii świata.

1794 - W czasie insurekcji kościuszkowskiej w bitwie pod Lubaniem liczące cztery tysiące żołnierzy wojska rosyjskie pokonały liczące 1800 żołnierzy oddziały litewskie. Straty wojsk litewskich wyniosły w bitwie około 300 zabitych, około 1100 wziętych do niewoli i pięć dział. Rosjanie stracili około 300 żołnierzy. 230. rocznica

1809 - Urodził się Juliusz Słowacki, poeta i dramaturg okresu romantyzmu, obok Mickiewicza i Krasińskiego uważany za jednego z wieszczów narodowych. Po upadku Powstania Listopadowego tworzył na emigracji w Paryżu. Do najbardziej znanych należą jego dramaty: "Kordian", "Lila Weneda", "Balladyna", "Mazepa", poemat "Beniowski". W utworach podejmował problemy związane z walką narodowo-wyzwoleńczą, z przeszłością narodu i przyczynami niewoli, ale także uniwersalne tematy egzystencjalne. Obok Cypriana Kamila Norwida i Tadeusza Micińskiego uważany jest także za największego z mistyków polskiej poezji. Wywarł ogromny wpływ na późniejszych poetów Młodej Polski i 20-lecia międzywojennego. Zmarł 3 kwietnia 1849 roku. 215. rocznica

1824 - Urodził się Anton Bruckner, austriacki kompozytor, organista, przedstawiciel klasycznego romantyzmu. Autor utworów o tematyce religijnej - "Requiem”, "Te Deum”, "Psalm 150”. Zmarł 11 października 1896 roku. 200. rocznica

1849 - Amerykanin C.S. Bishop opatentował pierwszą zamiatarkę. Był to pojazd ciągniony przez zaprzęg konny. Do końca XIX wieku w USA opatentowano 315 rozwiązań dotyczących zamiatarek. Pierwsza zamiatarka z własnym napędem została opatentowana w USA w 1868 roku. 175. rocznica

1884 - Zmarł Wilhelm Engerth, austriacki architekt i inżynier, budowniczy parowozu wieloczłonowego nazywanego parowozem Engertha dla potrzeb pierwszej linii normalnotorowej kolei górskiej w Europie - linii kolejowej Semmering. Parowozy Engertha wprowadzono na liniach kolejowych w Austrii, Belgii, Francji i Szwajcarii. Urodził się 26 maja 1814 roku. 140. rocznica

1885 - W Nowym Jorku otwarto pierwszą restaurację samoobsługową. Była to "Exchange Buffet" na New Street, przeznaczona wyłącznie dla mężczyzn. Nie było w niej stolików, posiłki jedzono na stojąco. Oferta składała się głównie z zimnych dań.

1886 - Urodził się Sergiusz Zahorski, generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej od 12 czerwca 1926 roku do 1 września 1928 roku, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji. Zmarł 4 czerwca 1962 roku.

1888 - Amerykanin George Eastman otrzymał patent na aparat fotograficzny na błonę zwojową i zarejestrował znak towarowy Kodak. Eastmana doprowadził do upowszechnienia fotografii. Standardowy model aparatu Kodaka z 1888 roku kosztował około 25 dolarów, czyli miesięczną pensję robotnika. Od 1900 roku sprzedawał aparaty za jednego dolara łącznie z filmem. Po naświetleniu materiału, klient mógł zwrócić aparat do sklepu, gdzie film był wywoływany, robione były odbitki i do aparatu ładowano nowy film.

1899 - Urodziła się Ida Kamińska, aktorka teatralna i reżyser, pochodzenia żydowskiego. W filmie debiutowała przed wojną, wybitną kreację stworzyła w czechosłowackim obrazie "Sklep przy głównej ulicy". W latach 1949-1968 dyrektor teatrów żydowskich w Łodzi, Wrocławiu i Warszawie. Była też autorką adaptacji scenicznych Dostojewskiego i Orzeszkowej. Od 1968 roku przebywała na emigracji. Zmarła 21 maja 1980 roku. 125. rocznica

1906 - Urodził się Max Delbrück, niemiecki, a od 1945 amerykański genetyk, mikrobiolog i biofizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w roku 1969 za odkrycie budowy genetycznej i mechanizmu replikacji wirusów. Zmarł 9 marca 1981 roku. 1907 - Zmarł Edward Grieg, norweski kompozytor, nazywany Chopinem Północy, pianista i dyrygent, autor suit "Lyric” i "Holberg” oraz słynnych "Tańców norweskich”. Twórca narodowej szkoły norweskiej w muzyce. Największą popularność przyniosła mu muzyka do dramatu "Peer Gynt". Urodził się 15 czerwca 1843 roku.

1913 - W jednej z pierwszych katastrof lotniczych w Europie w miejscowości Gać na Dolnym Śląsku, około pięciu kilometrów od Oławy, zginęło dwóch niemieckich pilotów wojskowych. Tragedię upamiętniono obeliskiem w szczerym polu.

1918 - Urodził się Antoni Żubryd pseudonim "Zuch”, podoficer piechoty Wojska Polskiego, oficer Narodowych Sił Zbrojnych, dowódca oddziału partyzanckiego NSZ. Zamordowany 24 października 1946 roku wraz z żoną z polecenia władz Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, został pośmiertnie zrehabilitowany w 1994 i uznany za bohatera walczącego o niepodległy byt państwa polskiego.

1922 - Urodził się Bogdan Celichowski, architekt i fotograf, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Uczestniczył w projektowaniu Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, zespołu budynków Pomnika Tysiąclecia Państwa Polskiego w Gnieźnie, kościołów Świętej Rodziny i Świętego Jerzego w Poznaniu. Zmarł 21 czerwca 2016 roku.

1923 - Urodził się John H. Noble, Amerykanin, więzień sowieckiego Gułagu, autor dwóch książek opisujących jego przeżycia z tamtego okresu. John H. Noble urodził się w Detroit, a następnie wraz z ojcem i innymi krewnymi osiedlił się w Niemczech. Tuż po zakończeniu II wojny światowej został aresztowany pod sfingowanym zarzutem szpiegostwa. Następnie trafił do byłego niemieckiego obozu Buchenwald, przemianowanego na Radzieckie Więzienie Specjalne numer 2, a później do kompleksu kopalni węgla kamiennego w Workucie. Został uwolniony w 1955 roku po interwencji prezydenta USA Dwighta Eisenhowera. Zmarł 10 listopada 2007 roku.

1924 - Urodził się Jerzy Ficowski, poeta, prozaik i tłumacz poezji hiszpańskiej, żydowskiej i cygańskiej, badacz i znawca folkloru cygańskiego. Autor popularnej w latach 70. piosenki "Jadą wozy kolorowe”. Opracowywał teksty prozatorskie Brunona Schulza i wiersze Bolesława Leśmiana. Wydał zbiory poezji "Ołowiani żołnierze”, "Zwierzenia”, "Pismo obrazkowe”, a także zbiór szkiców obyczajowych o polskich Romach oraz antologię baśni i poezji cygańskiej - "Demony cudzego strachu”, "Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje”. Zmarł 9 maja 2006 roku. 100. rocznica

1924 - Urodziła się Barbara Bittnerówna, właściwie Barbara Bittner-Finze, tancerka, primabalerina Opery Poznańskiej, Opery Śląskiej w Bytomiu, Opery Warszawskiej, Opery Krakowskiej i Operetki Warszawskiej. W 1956 zdobyła w duecie z Witoldem Grucą I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Tańca w Vercelli we Włoszech. Zmarła 4 kwietnia 2018 roku. 100. rocznica

1933 - Polska załoga Franciszek Hynek i Zbigniew Burzyński wygrała w Chicago międzynarodowe zawody balonowe o puchar Gordona-Bennetta. Balonem SP-ADS "Kościuszko" Polacy przelecieli odległość 1370 kilometrów od miejsca startu w Chicago, utrzymując się powietrzu przez 39 godzin i 32 minuty. Ustanowili rekord światowy.

1939 - W czwartym dniu II wojny światowej niemieckie wojska pokonały polską Armię "Modlin” pod Mławą, co umożliwiło Niemcom manewr oskrzydlający całą obronę Warszawy. Oddziały niemieckie wygrały też bitwę we wsi Rajsko pod Oświęcimiem, zagrażając centrum Armii "Kraków”. Rozpoczęła się bitwa żołnierzy Armii "Łódź” pod dowództwem generała Juliusza Rómmla z wojskami niemieckimi między rzekami Wartą i Widawką, zakończona klęską wojsk polskich 5 września. W czasie tak zwanego krwawego poniedziałku w Częstochowie żołnierze Wehrmachtu zastrzelili na ulicach od 300 do 500 mieszkańców. Według niemieckich historyków niedoświadczeni żołnierze Wehrmachtu otworzyli ogień z nieznanego powodu tłumacząc ich zachowanie brakiem doświadczenia i atmosferą nerwowości podsycaną doniesieniami o "atakach partyzantów” i ostrzeżeniami dowództwa przed rzekomo komunizującą ludnością miasta. W Warszawie rozpoczęła się ewakuacja centralnych instytucji państwowych. Samolot "Karaś" z 51 eskadry rozpoznawczej ostrzelał i obrzucił bombami niemiecki pociąg przewożący uzbrojenie i sprzęt wojskowy na dworcu w Białej Piskiej na terenie Prus Wschodnich. Niemcy zamordowali po kapitulacji obrońców wieży spadochronowej w Katowicach - 80 harcerzy oraz byłych powstańcach śląskich. Bateria "Canet” ostrzelała niemiecki torpedowiec T 196, 3. flotyllę kutrów trałowych i 5. flotyllę przybrzeżną, uniemożliwiając próbę trałowania akwenu pod Gdynią. W wyniku niemieckiego bombardowania zniszczeniu uległo około 70 procent Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej. W latach 1931-1939 PWS wyprodukowała 1537 samolotów oraz kilkadziesiąt szybowców. 85. rocznica

1939 - Dzień po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Francję i Wielka Brytanię pierwsze oddziały Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego przybyły do Francji i zajęły pozycje wzdłuż granicy belgijskiej.152 tysiące brytyjskich żołnierzy uformowanych było w dwa korpusy oraz siły powietrzne w liczbie 12 eskadr. Brytyjski Korpus Ekspedycyjny stał bezczynnie na granicy francusko-belgijskiej do maja 1940 roku. 85. rocznica

1942 - W Mielnicy na Wołyniu Niemcy rozstrzelali, według różnych źródeł, od 700 do 1200 Żydów. Wcześniej, w lipcu 1941 roku zabili tam ponad 300 osób pochodzenia żydowskiego.

1944 - W 35. dniu Powstania Warszawskiego Niemcy zbombardowali Powiśle i Śródmieście Północne powodując duże zniszczenia materialne oraz liczne ofiary wśród ludności cywilnej i powstańców. Ciężko uszkodzona elektrownia przestała pracować, co spowodowało utrudnienia dla warsztatów produkcji broni i drukarń. Zniszczona została jedna z najważniejszych powstańczych drukarń, mieszcząca się przy ulicy Szpitalnej 12, jak również hotel "Victoria” przy ulicy Jasnej, w którym znajdował się sztab pułkownika "Montera”. Niemiecka grupa bojowa "Reinefarth” rozpoczęła generalny szturm na Powiśle, uderzając wzdłuż Wybrzeża Kościuszkowskiego oraz ulic Dobrej i Browarnej. Niemcy zajęli zabudowania Zarządu Wodociągów przy ulicy Lipowej, lecz dalsze natarcie w kierunku Tamki zostało zatrzymane przez powstańców. 80. rocznica

1944 - Kilka godzin po północy oddział kawalerii AK z Grupy "Kampinos” dowodzony przez rotmistrza "Nieczaja” i podporucznika "Dąbrowę” rozgromił dwie kompanie kolaboracyjnej rosyjskiej Brygady Szturmowej SS RONA, kwaterujące we wsi Marianów nieopodal Leszna. Zabito około 100 rosyjskich kolaborantów oraz wzięto do niewoli ponad 20 jeńców. W bitwie zginął jeden AK-owiec, a pięciu zostało rannych. 80. rocznica

1944 - Urodził się Janusz Kosiński, dziennikarz muzyczny. Był związany z Polskim Radiem od lat 60., między innymi, jako współtwórca i prezenter listy przebojów Rozgłośni Harcerskiej. Od 1968 związany był z Programem III. Był autorem wielu audycji muzycznych, między innymi "Odkurzonych przebojów”, "Akademii Muzycznej Trójki”, "W tonacji Trójki”. Był też współautorem "Listy Przebojów dla Oldboyów” oraz audycji "Winien i ma”, za którą otrzymał Złoty Mikrofon. Zmarł 24 marca 2008 roku. 80. rocznica

1951 - Pierwszy międzykontynentalny przekaz programu telewizyjnego. Transmitowano z San Francisco przemówienie prezydenta USA Harry’ego Trumana dotyczące traktatu, który oficjalnie zakończył amerykańską okupację Japonii po II wojnie światowej.

1952 - Zmarł Józef Węgrzyn, aktor, uznawany za jedną z najważniejszych postaci polskiego teatru pierwszej połowy XX wieku. Grał główne role w klasycznych przedstawieniach polskiej i światowej dramaturgii, występował na scenach stolicy, Krakowa i Łodzi. Zasłynął kreacjami aktorskimi w sztukach: "Dziady”, "Kordian” i "Fantazy”. Wystąpił w filmach: "Profesor Wilczur", "Pan Twardowski", "Strachy" i "Wierna rzeka". Urodził się 13 marca 1884 roku.

1956 - Amerykańskie przedsiębiorstwo IBM skonstruowało pierwszy dysk twardy. 24-calowy dysk o nazwie RAMAC 350 miał pojemność pięciu milionów słów sześciobitowych.

1957 - Wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego "Eureka". Był to jeden z najstarszych polskich telewizyjnych programów edukacyjnych. Magazynową formułę programu na żywo wymyślili Maria Korotyńska i Ignacy Waniewicz. Długoletnim szefem redakcji był Jerzy Wunderlich.

1958 - Urodził się Yach Paszkiewicz, reżyser, współtwórca Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film. Autor ponad 400 teledysków. Współpracował z takimi wykonawcami, jak: De Mono, Kult, Kazik Staszewski, Apteka, Maciej Maleńczuk, Wojciech Waglewski, Golden Life, Hey, Budka Suflera i Majka Jeżowska. Zmarł 13 grudnia 2017 roku.

1959 - Urodził się Marek Papała, oficer policji. W latach 1997-1998 był komendantem głównym policji. Został zastrzelony wieczorem 25 czerwca 1998 przed budynkiem przy ulicy Wincentego Rzymowskiego 17 w Warszawie, gdzie znajdowało się jego mieszkanie. Wciąż nie wyjaśniono, kto zabił Marka Papałę i jaki miał motyw. 65. rocznica

1961 - Premiera filmu "Dziś w nocy umrze miasto" w reżyserii Jana Rybkowskiego. Film przedstawia bombardowane na początku 1945 roku Drezno, na tle płonącego miasta ukazując dramat ludzi z różnych części Europy. Główne role zagrali: Andrzej Łapicki, Beata Tyszkiewicz i Jadwiga Chojnacka.

1962 - Zmarł na emigracji w Sao Paulo Karol Polakiewicz, prawnik i polityk PSL „Piast”, Stronnictwa Chłopskiego, BBWR i OZN, kapitan Wojska Polskiego. Po wybuchu II wojny światowej wyemigrował do Brazylii, gdzie działał w organizacjach polonijnych. Urodził się 4 marca 1893 roku.

1963 - Zmarł Robert Schuman, francuski polityk, ekonomista. Współtwórca Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, inicjator utworzenia zjednoczonej Europy. W 1950 roku we współpracy z Jeanem Monnetem i kanclerzem Niemiec Konradem Adenauerem doprowadził do porozumienia między Francją a Niemcami w sprawie wspólnego zarządzania przemysłami stalowym i węglowym na terenie Zagłębia Ruhry. Deklarację podpisano 9 maja 1950 roku. Dla upamiętnienia tego dnia, 9 maja jest obchodzony, jako Dzień Europy. Trwa proces beatyfikacyjny Roberta Schumana. W czerwcu 2021 papież Franciszek podpisał dekret o heroiczność cnót i odtąd przysługuje mu tytuł Czcigodnego Sługi Bożego. Urodził się 29 czerwca 1886 roku.

1963 - W Szczecinie piłkarska reprezentacja Polski pokonała Norwegię 9:0. W tym meczu swojego pierwszego gola dla drużyny narodowej strzelił 16-letni Włodzimierz Lubański. Do czasu rozegranego w 2009 roku meczu z San Marino, wygranego 10:0, było to najwyższe zwycięstwo polskiej reprezentacji.

1966 - W Warszawie na Stadionie Dziesięciolecia odbyły się "Dożynki Tysiąclecia".

1966 - Urodził się Marek Krajewski, pisarz, filolog klasyczny, autor między innymi cyklu kryminałów z Eberhardem Mockiem w roli głównej: "Śmierć w Breslau", "Koniec świata w Breslau" "Widma w mieście Breslau", "Festung Breslau", "Dżuma w Breslau", "Głowa Minotaura" oraz "Rzeki Hadesu". Krytycy literatury uważają, że styl jego pracy pisarskiej łączy w sobie elementy czarnego kryminału i horroru oraz nawiązuje do tradycji gatunku. W 2015 roku został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis, a w 2019 - Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

1966 - Prymas kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Skalmierzyckiej koronami poświęconymi przez papieża Pawła VI.

1972 - Zmarł Stanisław Milski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny. Występował na scenie od 1916 roku, grywał w Wilnie i Lwowie, a także w Krakowie, Łodzi i innych miastach. Był również spikerem i lektorem Polskiego Radia w Warszawie. W filmie znany głownie z ról epizodycznych, którym nadawał wyjątkowy charakter. Wystąpił między innymi w filmie Faraon z 1965 roku, jako arcykapłan Mefres. Urodził się 8 lutego 1897 roku.

1974 - Zmarł Paweł Steller, artysta plastyk. Pozostawił po sobie ponad 10 tysięcy prac, w tym 243 drzeworyty, ponad tysiąc akwarel, setki rysunków ołówkiem i piórkiem, ilustracji do podręczników, książek. W latach 30. XX wieku opublikował teki drzeworytów: "Górny Śląsk” oraz "Typy polskie” i "Śląsk Cieszyński”. Steller wraz ze Stanisławem Ligoniem założyli 20 marca 1929 roku Związek Zawodowy Artystów Plastyków Śląskich. Urodził się 23 stycznia 1895 roku. 50. rocznica

1977 - Zmarł major Kajetan Czarkowski-Golejewski, pilot, a także kawalerzysta Polskich Sił Zbrojnych, publicysta, pracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Urodził się 20 kwietnia 1897 roku.

1978 - Urodził się Borys Szyc, aktor warszawskiego Teatru Współczesnego. Wystąpił między innymi w filmach: "Symetria", "Vinci", "Pręgi", "Testosteron", "Wojna polsko-ruska", "Kret", "1920 Bitwa warszawska", "Pokot", a także w serialach "Oficer" oraz "Tajemnica twierdzy szyfrów".

1979 - Premiera filmu "Panny z Wilka" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Polsko-francuski film psychologiczny jest adaptacją opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza z 1932 roku pod tym samym tytułem. Główne role zagrali: Daniel Olbrychski, Anna Seniuk, Christine Pascal, Maja Komorowska, Stanisława Celińska i Krystyna Zachwatowicz. Film otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (obecnie w Gdyni). "Panny z wilka" zdobyły też nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieangielskojęzyczny, przegrały jednak z "Blaszanym bębenkiem" Volkera Schlöndorffa. 45. rocznica

1981 - Urodziła się Beyoncé, amerykańska piosenkarka, aktorka, autorka piosenek, producentka muzyczna, reżyserka i biznesmenka. Jest najczęściej honorowanym artystą w historii Grammy, z 28 wyróżnieniami. Pięć singli piosenkarki uplasowało się na szczycie "Billboard” Hot 100, a sprzedaż jej wszystkich wydawnictw solowych wynosi w sumie prawie 120 milionów kopii.

1984 - Zmarł Henryk Łowmiański, historyk, mediewista, autor między innymi monumentalnej monografii "Początki Polski". W 1924 roku był pierwszym, który zdobył doktorat z historii na odnowionym Uniwersytecie w Wilnie. Po wojnie pracował na Uniwersytecie imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie był między innymi dyrektorem Instytutu Historii. Urodził się 22 sierpnia 1898 roku. 40. rocznica

1987 - Zmarł Roman Jasiński, pianista i krytyk muzyczny, znawca i popularyzator muzyki, kronikarz życia muzycznego Warszawy. Od 1935 roku związany z Polskim Radiem, autor ponad tysiąca popularnych audycji zatytułowanych "Rozmaitości muzyczne". W latach 1945-1969 naczelny redaktor Działu Muzycznego Polskiego Radia. Jako przedstawiciel Polskiego Radia prezentował na corocznych przesłuchaniach Trybuny Kompozytorów UNESCO w Paryżu utwory kompozytorów polskich. Urodził się 16 października 1900 roku.

1989 - Zmarł Georges Simenon, belgijski prozaik, autor powieści kryminalnych o inspektorze Maigret oraz książek obyczajowych. Napisał ponad 450 powieści i opowiadań, a łączny nakład jego książek wyniósł 550 milionów egzemplarzy. Twórczość pisarza była wielokrotnie ekranizowana przez telewizję i kino. Członek belgijskiej Akademii Literatury. Urodził się 13 lutego 1903 roku. 35. rocznica

1993 - Rozpoczęła się pielgrzymka papieża Jana Pawła II w trzech krajach bałtyckich - na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. Trwająca do 10 września podróż wiązała się z odzyskaniem przez te kraje niepodległości po półwieczu rządów sowieckich. Była odbierana, jako wsparcie suwerenności młodych państw. Podróż ta była pierwszą z późniejszej serii pielgrzymek Jana Pawła II na tereny byłego Związku Radzieckiego.

1997 - Zmarł Aldo Rossi włoski architekt postmodernistyczny, publicysta i designer. Autor projektu Cirque de Soleil w Berlinie i pływającego Teatro del Mondo w Wenecji oraz wielu innych zaskakujących formą budynków. Laureat Nagrody Pritzkera. Urodził się 3 maja 1931 roku.

1998 - Założono amerykańskie przedsiębiorstwo z branży internetowej Google Inc. Jego sztandarowym produktem jest wyszukiwarka Google, a deklarowaną misją "uporządkowanie światowych zasobów informacji tak, by stały się powszechnie dostępne i użyteczne dla każdego”. Polski oddział Google został utworzony w 2005 roku.

1999 - Oddano do użytku Radiowe Centrum Nadawcze w Solcu Kujawskim. Jest to stacja nadawcza fal długich o częstotliwości 225 kHz, nadająca Program Pierwszy Polskiego Radia. Dzięki temu Jedynkę można usłyszeć w Polsce, jak i w krajach sąsiadujących. Od 1 grudnia 2015 Centrum Nadawcze emituje program radia w technologii cyfrowej DAB+. 25. rocznica

2006 - Zmarł Stephen Irwin, australijski przyrodnik, prezenter telewizyjny, działacz na rzecz ochrony środowiska. Na świecie zasłynął między innymi dzięki występom w programach Animal Planet oraz Discovery Channel. Zginął w wypadku na Wielkiej Rafie Koralowej w Australii, w trakcie realizowania zdjęć do filmu dokumentalnego, przebity ostrą końcówką ogona płaszczki. Urodził się 22 lutego 1962 roku.

2009 - Zmarł Ryszard Rzepecki, fotoreporter dokumentujący życie Kościoła, fotograf prymasów Stefana Wyszyńskiego i Józefa Glempa, dokumentalista pielgrzymek Jana Pawła II. Jego zdjęcia ilustrują 24-tomowy cykl "Jan Paweł II na Stolicy Piotrowej”. Autor licznych wystaw w Polsce i za granicą. Urodził się 25 czerwca 1941 roku. 15. rocznica

2010 - Zmarł Janusz Kidawa, reżyser filmowy. Wyreżyserował między innymi filmy: "Grzeszny żywot Franciszka Buły", "Pan Samochodzik i niesamowity dwór" oraz "Latające machiny kontra Pan Samochodzik". Urodził się 9 marca 1931 roku.

2012 - Zmarł tragicznie, podczas wędrówki po Tatrach, Józef Szaniawski, politolog, historyk i dziennikarz, nauczyciel akademicki. Pełnomocnik pułkownika Ryszarda Kuklińskiego w Polsce, któremu organizował kampanię o przywrócenie dobrego imienia. Współpracował ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej oraz był jednym z inicjatorów budowy Pomnika Katyńskiego w Warszawie. W latach 70. XX wieku nawiązał konspiracyjną współpracę z Radiem Wolna Europa. Dla rozgłośni w ciągu 11 lat napisał i przesłał ponad pół tysiąca tajnych korespondencji. W 1985 roku jego działalność została wykryta przez Wojskową Służbę Wewnętrzną i Służbę Bezpieczeństwa, aresztowany i fałszywie oskarżony o współpracę z CIA. Sąd wojskowy skazał go na 10 lat pozbawienia wolności. Wyszedł na wolność 22 grudnia 1989. Sąd Najwyższy określił go jako ostatniego więźnia politycznego PRL. Urodził się 4 października 1944 roku.

2014 - Zmarł Włodzimierz Kotoński, kompozytor, pierwszy twórca muzyki elektronicznej w Polsce, profesor warszawskiej Akademii Muzycznej i Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie. Skomponował słynną "Etiudę konkretną na jedno uderzenie w talerz” - pierwszy utwór elektroniczny w Polsce. Tworzył także muzykę do filmów dokumentalnych i animowanych. Urodził się 23 sierpnia 1925 roku. 10. rocznica

2014 - Zmarła Joan Rivers, właściwie Joan Alexandra Molinsky, amerykańska aktorka, gospodyni programów talk-show i bizneswoman. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Cleavage", "Iron man 3", "Pohamuj entuzjazm", "Jej Szerokość Afrodyta", "Rozpalić Cleveland". Urodziła się 8 czerwca 1933 roku. 10. rocznica

2015 - Otwarto Narodowe Forum Muzyki imienia Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu. W gmachu znajdują się między innymi cztery sale koncertowe, w tym główna z 1804 miejscami i trzy kameralne dla widowni liczącej od 250 do 450 osób.

2016 - Matka Teresa z Kalkuty została kanonizowana i wpisana w poczet świętych Kościoła katolickiego. Założycielka zgromadzenia Misjonarek Miłości pracowała wśród ludzi ubogich i umierających w Kalkucie w Indiach. W 1979 roku otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Urodziła się 26 sierpnia 1910 roku, a zmarła 5 września 1997 roku. Obecnie zgromadzenie założone przez błogosławioną Matkę Teresę działa w ponad 120 krajach i liczy kilka tysięcy sióstr, istnieje też męskie zgromadzenie Misjonarzy Miłości liczące kilkuset braci

2016 - W Krakowie zmarł profesor Adam Bielański, chemik, twórca polskiej szkoły katalizy, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej, a następnie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor podręczników akademickich z zakresu chemii fizycznej i nieorganicznej. Urodził się 14 grudnia 1912 roku.

2018 - Zmarł Krzysztof Sitko, piłkarz, grający na pozycji napastnika, przez większość kariery związany z drużyną GKS Tychy. Urodził się 21 października 1967 roku.

2019 - Zmarł Florian Śmieja, poeta, tłumacz, badacz literatury hiszpańskiej. Skończył iberystykę mieszkając w Szkocji i pracował, jako wykładowca na brytyjskich uczelniach. Badał literaturę baroku. W okresie PRL należał do grona poetów polskich skupionych wokół ”Merkuriusza Polskiego” i "Kontynentów”. Po przemianach ustrojowych publikował swoje tłumaczenia hiszpańskiej, które ukazywały się nakładem Wydawnictwa Literackiego. Wiersze ukazywały się w "Tygodniku Powszechnym”, "Poezji”, "Więzi”. Urodził się 22 sierpnia 1925 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Andrzej Gawroński, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Był aktorem Teatru Ateneum i Teatru Syrena w Warszawie. Występował w filmach i serialach fabularnych oraz zajmował się dubbingiem, zagrał między innymi role pasikonik Filipa w "Pszczółce Mai" i Marudy w "Smerfach". Występował też w radiowych słuchowiskach: "Matysiakowie" i "W Jezioranach". Urodził się 10 lutego 1935 roku.

2020 - Zmarła Annie Cordy, belgijska pieśniarka i aktorka rewiowa. Wystąpiła w ponad 50 filmach od 1954 roku i zagrała wiele pamiętnych ról w słynnej paryskiej Olympii Bruno Coquatrixa. Jej wersja "La Ballade de Davy Crockett” była numerem jeden na listach przebojów przez pięć tygodni we Francji w sierpniu 1956 roku. Urodziła się 16 czerwca 1928 roku.

2020 - Zmarł Jerzy Mellibruda, psycholog i psychoterapeuta, specjalizujący się w problematyce uzależnień, między innymi od alkoholu. Był założycielem i wieloletnim dyrektorem Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz szefem Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Popularyzator pojęcia Dorosłych Dzieci Alkoholików w Polsce. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w 1998 roku. Urodził się 22 lipca 1938 roku.

2021 - Zmarł Józef Nyka, taternik i alpinista, popularyzator turystyki górskiej, autor przewodników po Tatrach Pieninach i Gorcach. Pod koniec II wojny światowej na Podhalu działa w partyzantce, należał do IV batalionu 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej w Gorcach i na Podhalu. Po wojnie pracował, jako przewodnik, publikował także artykuły w specjalistycznych pismach. Dokonał wielu trudnych przejść w Tatrach i Dolomitach. Należał do międzynarodowych organizacji alpinistycznych i górskich, między innymi Polskiego Związku Alpinizmu. Urodził się 5 grudnia 1924 roku.

2022 - Zmarł Edward Hulewicz, piosenkarz estradowy, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz muzyczny, założyciel zespołu Tarpany, a także rysownik i malarz. Największym przebojem jego zespołu stała się piosenka "Siała baba mak”, do której muzykę i tekst napisał Edward Hulewicz. Współpracował z Jarosławem Kukulskim, Janem Pietrzakiem, Adamem Kreczmarem, Ernestem Bryllem, czy Jonaszem Koftą. W 1976 nagrał piosenkę "Paskuda”, która stała się przebojem "Lata z radiem" Pierwszego Programu Polskiego Radia. Urodził się 22 listopada 1937 w Bereźnem na Wołyniu.

2022 - Papież Franciszek beatyfikował Jana Pawła I. Był pierwszym papieżem, który miał podwójne imię - Jan Paweł - oraz pierwszym, który odmówił papieskiej koronacji, zastępując ją inauguracją pontyfikatu. Jego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni, był dziesiątym najkrótszym w historii i najkrótszym od czasów Leona XI. Był ostatnim z zapoczątkowanej przez Klemensa VII i trwającej ponad cztery stulecia nieprzerwanej sukcesji włoskich papieży.

2022 - Zmarła Zofia Bajuk-Pieczul, aktorka teatralna i filmowa. Zagrała między innymi w filmach: "Dziewczęta z Nowolipek", "Sanatorium Pod Klepsydrą" i "Azyl". Występowała w teatrach w Lublinie, Warszawie, Krakowie i Gdańsku, a także w spektaklach Teatru Telewizji i teatru Polskiego Radia. Urodziła się 13 kwietnia 1935 roku.

2023 - Zmarł Ferid Murad, amerykański farmakolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1998 roku (wspólnie z Robertem Furchgottem i Louisem Ignarro). Jego badania nad rolą tlenku azotu jako czynnika sygnałowego, rozluźniającego ściany naczyń krwionośnych przyczyniły się do wynalezienia leku na impotencję, znanego pod nazwą "viagra". 1. rocznica

2023 - Zmarł Steven Scott Harwell, amerykański muzyk, autor tekstów. Był współzałożycielem, wokalistą i liderem zespołu Smash Mouth. Urodził się 9 stycznia 1967 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Gary Wright, amerykański muzyk rockowy, kompozytor, autor tekstów, najbardziej znany ze swoich przebojów z 1976 roku - „Dream Weaver” i „Love Is Alive”. Urodził się 26 kwietnia 1943 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-10-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 października - Światowy Dzień Poczty, ustanowiony przez wyspecjalizowaną organizację ONZ - Światowy Związek Pocztowy w 1969 roku na kongresie w Tokio… » więcej 2024-10-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 października - Chorwacja obchodzi Święto Niepodległości, w rocznicę ogłoszenia w 1991 roku pełnej niepodległości. 8 października - Międzynarodowy… » więcej 2024-10-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 października - Światowy Dzień Ludzkich Siedlisk, znany także pod nazwą Światowy Dzień Habitatu. Został wprowadzony w 1986 roku z inicjatywy ONZ. Ma na… » więcej 2024-10-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 października - Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego - jego obchody mają na celu podnoszenie świadomości społecznej na temat mózgowego porażenia… » więcej 2024-10-05, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 5 października - Światowy Dzień Nauczyciela, proklamowany przez UNESCO w 1994 roku. Upamiętnia podpisanie w 1966 roku "Rekomendacji w sprawie statusu nauczyciela”… » więcej 2024-10-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 października - Światowy Dzień Zwierząt, rozpoczynający Światowy Tydzień Zwierząt, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1999 roku. 4 października… » więcej 2024-10-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 października - Dzień Jedności Niemiec, święto narodowe Niemiec w rocznicę zjednoczenia RFN i NRD w 1990 roku. » więcej 2024-10-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 października - Międzynarodowy Dzień bez Przemocy, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 15 czerwca 2006 roku. 2 października - Dzień Pamięci o… » więcej 2024-10-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 października - Międzynarodowy Dzień Osób Starszych, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1990 roku. 1 października - Międzynarodowy Dzień Muzyki… » więcej 2024-09-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 września - Międzynarodowy Dzień Tłumacza. 30 września - Dzień Archiwisty. 30 września - Światowy Dzień Copywritera. 30 września - Dzień… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »