Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-08-30, 01:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

30 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci Osób Zaginionych.

30 sierpnia - Dzień Taksówkarza
1157 - W Krzyszkowie książę mazowiecki i krakowski Bolesław IV Kędzierzawy złożył hołd lenny cesarzowi rzymskiemu Fryderykowi I Barbarossie. Z postanowień traktatu wynikało oddanie w lenno cesarskie części spornych ziem polskich, do których pretensje wysuwał wygnany z kraju przez młodszych braci Władysław II. Dzięki złożeniu hołdu Bolesław Kędzierzawy mógł nadal władać nieprawnie zagarniętą dzielnicą senioralną.

1483 - Zmarł Ludwik XI, król Francji od 1461 roku, syn Karola VII z dynastii Walezjuszów i Marii Andegaweńskiej. Dzięki sile wojska, ale też skutecznym działaniom dyplomatycznym, doprowadził do zjednoczenia niemal wszystkich ziem francuskich. Prowadził skuteczną politykę ekonomiczną, popierał rozwój miast i mieszczaństwa, zorganizował pocztę kurierską, rozwinął system fiskalny. Urodził się 3 lipca 1423 roku.

1579 - Podczas wojny z Moskwą o Inflanty wojska polskie zdobyły Połock. Stefan Batory odzyskał twierdzę, zajętą wcześniej przez Rosjan. 445. rocznica

1748 - Urodził się Jacques Louis David, malarz francuski, główny przedstawiciel klasycyzmu, uczestnik Wielkiej Rewolucji Francuskiej, nadworny malarz Napoleona Bonapartego. Od 1816 roku przebywał na wygnaniu w Belgii. Inspiracją jego twórczości były tematy antyczne - "Przysięga Horacjusza", rewolucja i cesarstwo - "Śmierć Marata". Jest także autorem portretów, między innymi "Stanisław Kostka Potocki na koniu". Zmarł 29 grudnia 1825 roku.

1797 - Urodziła się Mary Shelley, angielska pisarka okresu romantyzmu, prekursorka literatury fantastyczno-naukowej. Autorka między innymi powieści: "Frankenstein", "Ostatni człowiek”, "Przeistoczenie”. Dzięki "Frankensteinowi" Mary Shelley stała się czołową twórczynią powieści gotyckiej oraz prekursorką literatury fantastyczno-naukowej. Zmarła 1 lutego 1851 roku.

1804 - Urodził się Aleksander Chodźko, poeta orientalista i slawista, autor pionierskich badań nad perską literaturą ludową. Ludowe motywy wschodnie wprowadzał też do swoich utworów poetyckich. Przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem. Zmarł 27 grudnia 1891 roku. 220. rocznica

1809 - W Wiedniu zmarł Ignacy Potocki, polityk, dyplomata i działacz oświatowy. Czołowy przedstawiciel obozu reform w epoce stanisławowskiej. Był współtwórcą Konstytucji 3 Maja i przewodniczącym Rady Najwyższej Narodowej, należał do Komisji Edukacji Narodowej. Współautor prac "O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja” oraz „Historii królów elekcyjnych”. Urodził się 28 lutego 1750 roku. 215. rocznica

1871 - Urodził się Ernest Rutheford, angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1908 roku. Przeprowadził pierwszą reakcję jądrową. Zmarł 19 października 1937 roku.

1892 - Urodził się Stefan Bagiński, lekarz, histolog i embriolog. Zapoczątkował w Polsce badania histochemiczne. Zmarł 26 października 1969 roku.

1902 - Urodził się Innocenty Maria Józef Bocheński, dominikanin, wybitny filozof, jeden z najlepszych znawców logiki filozoficznej i najwybitniejszych nauczycieli filozofii. Podczas II wojny światowej był kapelanem wojskowym. Uczestnik bitwy pod Kockiem i walk o Monte Cassino. Po wojnie osiadł w Szwajcarii, był rektorem uniwersytetu fryburskiego. Autor prac: "Sto zabobonów”, "Między logiką a wiarą”, "O patriotyzmie”, "Wspomnienia”, "Sens życia”, "Podręcznik mądrości tego świata”. Zmarł 8 lutego 1995 roku.

1907 - Urodziła się Leonor Fini, argentyńska malarka surrealistyczna, pochodzenia włoskiego. Zajmowała się też projektowaniem kostiumów i dekoracji dla teatru, baletu i opery. Ilustrowała utwory wielkich pisarzy i poetów, w tym Edgara Allana Poe, Charles’a Baudelaire’a i Williama Szekspira. Zmarła 18 stycznia 1996 roku.

1912 - Urodził się Edward Purcell, amerykański fizyk, odkrywca jednej z metod detekcji rezonansu jądrowego, autor podręcznika "Elektryczność i magnetyzm". W 1952 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Zmarł 7 marca 1997 roku.

1918 - Włodzimierz Lenin został ranny w wyniku zamachu dokonanego przez Fanny Kapłan, (właściwie Feiga Chaimowna Rojtblat-Kapłan) , rosyjską anarchistkę. Stało się to pretekstem do rozpętania kampanii "czerwonego terroru" - fali aresztowań i procesów eserowców, anarchistów i kontrrewolucjonistów.

1919 - Urodziła się Ryszarda Hanin, aktorka, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Grała role, głównie dramatyczne, w repertuarze klasycznym i współczesnym. Występowała w filmach, radiu i telewizji. Kreowała role w obrazach "Ostatni etap", "Drzwi w murze" - za tę rolę otrzymała nagrodę na festiwalu filmowym w San Sebastian, a w późniejszym okresie między innymi, w "Seksmisji", "Umarłem aby żyć”, "Zapamiętaj imię swoje”, "Obcy”, "Rzeka kłamstwa”. Zmarła 1 stycznia 1994 roku. 105. rocznica

1921 - Urodził się Zygmunt Bukowiński, urzędnik sądowy, który w latach 1946- 49 pełniąc funkcję sędziego bez odpowiedniego wykształcenia (studia prawnicze przerwał po pierwszym roku), skazał na śmierć lub więzienie wielu działaczy niepodległościowych i antykomunistycznych, partyzantów i żołnierzy AK. Po zwolnieniu z sądu, w 1952 roku został zwerbowany, jako współpracownik UB. Zmarł 23 listopada 1983 roku.

1922 - Urodził się Kazimierz Albin, technik lotniczy, więzień i uciekinier z niemieckiego KL Auschwitz, podporucznik Armii Krajowej. Działacz na rzecz pamięci o zbrodniach nazizmu, autor wspomnień - "List gończy. Historia mojej ucieczki z Oświęcimia i działalności w konspiracji". Zmarł 22 lipca 2019 roku, jako jeden z ostatnich więźniów z pierwszego transportu do Auschwitz.

1923 - Urodził się Lech Lorentowicz, reżyser filmowy. W 1954 roku ukończył studia na Wydziale Reżyserii PWSF w Łodzi. Najbardziej znane jego filmy to: "Trzecia granica", "Znicz olimpijski" i "Nazajutrz po wojnie". Zmarł 21 listopada 1987 roku.

1925 - Urodził się Zbyszko Siemaszko, artysta fotografik, fotoreporter tygodników - "Stolica” i "Perspektywy”. Był autorem fotografii Warszawy, w tym dokumentacji odbudowanych w stolicy zabytków w latach 1949-1951. Żołnierz 3. Brygady Wileńskiej Armii Krajowej, pseudonim "Swojak". Absolwent Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (obecnie Szkoła Główna Handlowa). Zmarł 4 marca 2015 roku.

1930 - Urodził się Warren Buffett, amerykański finansista i inwestor giełdowy, uważany za jednego z najlepszych inwestorów na świecie. Od lat utrzymuje się na szczytach list najbogatszych ludzi świata. Filantrop, założyciel i sponsor fundacji The Buffett Foundation.

1935 - Zmarł Henri Barbusse, francuski pisarz, dziennikarz i komunista. Autor realistycznych powieści - "Piekło", "W ogniu", a także reportaży ze Związku Radzieckiego, członek Francuskiej Partii Komunistycznej. Urodził się 17 maja 1873 roku.

1936 - Urodził się Edward Pałłasz, kompozytor, dyrygent, wykładowca w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, dyrektor II Programu Polskiego Radia w latach 1995-1998, prezes Stowarzyszenia Autorów ZAiKS w latach 1988-1993 oraz 2003-2009. Laureat nagrody Polskiego Radia Honorowy Wielki Splendor. Zmarł 22 grudnia 2019 roku.

1938 - Urodziła się Dorota Terakowska, pisarka i dziennikarka. Przez wiele lat pracowała, jako redaktor i publicysta w "Gazecie Krakowskiej”, ”Przekroju” i "Zeszytach Prasoznawczych”. Autorka książek dla dzieci i młodzieży - "Córka czarownicy”, "W krainie kota”, "Ono", "Cyrk Burmistrza”. Zmarła 4 stycznia 2004 roku.

1939 - Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki wydał rozporządzenia o ogłoszeniu powszechnej mobilizacji. Powołano pod broń około 900 tysięcy żołnierzy - a według szacunków miało zgłosić się ponad milion 300 tysięcy zmobilizowanych. Armia III Rzeszy liczyła około miliona 800 tysięcy żołnierzy, ale miała znaczną przewagę nowoczesności uzbrojenia. Wojska sowieckie w 1939 roku liczyły około półtora miliona żołnierzy. 85. rocznica

1940 - Zmarł Joseph John Thomson, brytyjski fizyk, autor pierwszej analizy wiązki jonów, odkrywca elektronu, laureat Nagrody Nobla w 1906 roku, w dziedzinie fizyki. Urodził się 18 grudnia 1856 roku.

1941 - Niemcy rozstrzelali w Grajewie około 120 osób uznanych za komunistów. Represje wobec Żydów oraz osób podejrzanych o współpracę z Sowietami rozpoczęły się, gdy Niemcy zajęli Grajewo w czerwcu 1941 roku.

1942 - Likwidacja getta w Nowym Targu. Tego dnia na miejscowym cmentarzu żydowskim Niemcy zamordowali blisko 1,5 tysiąca mieszkańców, 100 osób umieścili w obozie pracy przymusowej, pozostałych wywieźli do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu. Nowotarskie getto zostało utworzone w maju 1941 roku. Niemcy zgromadzili tam około 2,5 tysiąca Żydów. Jedynym Żydem, któremu udało się uciec z miejsca egzekucji był Dawid Grassgrün , przed wojną handlarz dorożkami i końmi. Ukrył się w miejscowości Czerwony Klasztor na Słowacji, a po wojnie wrócił do Nowego Targu.

1942 - Zakończenie ewakuacji Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego. Kraj ten opuściło ponad 115 tysięcy ludzi, w tym blisko 78,5 tysiąca żołnierzy i 37 tysięcy cywilów. Wśród ewakuowanych było niemal 18 tysięcy dzieci. Stanowiło to niecałe 10 procent ludności wywiezionej wcześniej przez Rosjan ze wschodnich obszarów Rzeczypospolitej w głąb terytorium sowieckiego. Z przeniesionych formacji wojskowych i jednostek Wojska Polskiego powołano Armię Polską na Wschodzie. Został z niej wyodrębniony samodzielny 2. Korpus Polski, który wsławił się walkami na froncie włoskim.

1943 - Na Wołyniu oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii wymordowały polskich mieszkańców kilku miejscowości. Zabijano ludność między innymi w Woli Ostrowieckiej, Ostrówkach, Kątach, Jankowcach oraz koloniach Nowy i Stary Gaj.

1944 - 30. dzień Powstania Warszawskiego. Nadal toczyły się ciężkie walki w okolicach Starówki - Powstańcom udało się utrzymać rynek Nowego Miasta oraz odbić na Starówce ruiny Pałacu Blanka i Ratusza oraz kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Załoga broniąca Starego Miasta częściowo została ewakuowana kanałami do Śródmieścia. Tego dnia w obronie Starówki poległ Roger Barlet pseudonim "Rożek" - dezerter z Wehrmachtu, żołnierz francuskiego pochodzenia, który przedostał się na stronę polską i walczył w batalionie "Zośka". Niemcy zbombardowali Szpital Ujazdowski, w którego ruinach zginęło 300 rannych. 80. rocznica

1946 - Na emigracji we Włoszech zmarł major Henryk Sucharski, dowódca obrony Westerplatte we wrześniu 1939 roku. W 1971 roku jego prochy sprowadzono do kraju i złożono na Westerplatte. Urodził się 12 listopada 1898 roku.

1952 - W Poznaniu urodził się Wojciech Fibak, jeden z najlepszych polskich tenisistów, czterokrotny ćwierćfinalista turniejów wielkoszlemowych, zwycięzca Australian Open w grze podwójnej w 1978 roku; przedsiębiorca, kolekcjoner sztuki.

1953 - Urodził się Rudi Schuberth, wokalista i satyryk, aktor, prezenter, współtwórca zespołu Wały Jagiellońskie. Od 1979 współpracował z Kabaretem Tey. Autor tekstów piosenek: "Córka rybaka", "Monika, dziewczyna ratownika", "Wars wita". Koncertuje w kraju i za granicą - występy dla Polonii w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie. Współpracował również z orkiestrami Zbigniewa Górnego oraz Aleksandra Maliszewskiego. Był prowadzącym teleturnieje "Rekiny kart" i "Zgadula" oraz program "Śpiewające fortepiany", zasiadał w jury programu "Jak oni śpiewają". W 2013 roku wystąpił na Kabaretonie podczas 50. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej.

1959 - Urodził się Marek Sikora, aktor, choreograf, reżyser teatralny, telewizyjny i operowy. Zagrał w filmach: "Koniec wakacji”, jako nastolatek, a później - "Szaleństwo Majki Skowron", "Jeniec Europy”, "Królowa pszczół”, "Pogranicze w ogniu”. Zmarł 22 lipca 1996 roku, w wieku 37 lat, na udar mózgu. 65. rocznica

1963 - Zmarł Karol Frycz, malarz, scenograf, reżyser teatralny, dyrektor Teatru Słowackiego w Krakowie. Wprowadził nowoczesną sztukę scenografii teatralnej w Polsce, wykorzystując w niej zarówno realia epoki danej sztuki, jak i grę oświetleniem. Zaprojektował około 400 scenografii teatralnych i kilkadziesiąt inscenizacji plenerowych. Projektował także elementy wyposażenia wnętrz. Urodził się 29 marca 1877 roku.

1963 - Niecały rok po kryzysie kubańskim, który o mało nie zmienił zimnej wojny w globalne starcie jądrowe, zaczęła działać gorąca linia między przywódcami USA i ZSRR.

1968 - Zmarł Ottokar Brzoza-Brzezina, czeskiego pochodzenia pułkownik artylerii, żołnierz polskich sił zbrojnych od początku ich istnienia, pośmiertnie awansowany na generała brygady. W 1914 roku, jako młody artylerzysta wstąpił do Związku Walki Czynnej, a następnie Legionów Polskich powołanych przez Józefa Piłsudskiego. W 1918 w odrodzonym wojsku polskim dowodził 1 Pułkiem Artylerii Polowej Legionów, przygotowywał i dowodził artyleryjską obroną Warszawy przed bolszewikami w 1920 roku, później pracował, jako oficer w Sztabie Generalnym. Przechodząc w stan spoczynku - za zasługi wojskowe otrzymał majątek w Zielonce pod Warszawą. Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się do armii - sformował własne zgrupowanie, a następnie dywizję "Brzezina", którą dowodził w bitwie pod Kockiem. Działał w konspiracji, współpracując z Armią Krajową. Jego majątek "Brzezina" był bazą szkoleniową dla podoficerów a jednocześnie miejscem ukrywania grupy Żydów. W 1944 został aresztowany przez Niemców i trafił do Oflagu Woldenberg. Otrzymał najwyższe odznaczenia wojskowe: czterokrotnie Krzyż Virtuti Militari, Krzyż Walecznych i Krzyż Żelazny nadany w 1916 roku. Urodził się 3 marca 1883 roku.

1971 - Urodziła się Katarzyna Nosowska, piosenkarka, autorka tekstów piosenek, kompozytorka oraz felietonistka i pisarka. Od 1992 do 2017 roku była wokalistką zespołu rockowego Hey, z którym wydała 11 płyt, w tym: "Fire", "Hey", "Echosystem", "Miłość! Uwaga! Ratunku! Pomocy!" i "Błysk". Wydała też siedem albumów solowych, w tym "Osiecka" i "Basta". Napisała dwie książki "A ja żem jej powiedziała…" w 2018 roku i "Powrót z Bambuko" w 2020 roku. W 2013 odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.

1972 - Urodziła się Cameron Michelle Diaz, amerykańska aktorka, pisarka, producentka i modelka. W swojej karierze ekranowej często grała w komediach, zdobywając uznanie krytyków także w dramatach. Jej wyróżnienia obejmują cztery nominacje do Złotego Globu, trzy nominacje do Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych i nagrody nowojorskich krytyków filmowych. W 2013 została uznana najlepiej opłacaną aktorką po czterdziestce w Hollywood. Począwszy od 2018, przychody ze sprzedaży filmów z Diaz w USA wyniosły łącznie ponad trzy miliardy dolarów, a światowe dochody przekraczały siedem miliardów dolarów, co czyni ją piątą najbardziej dochodową aktorką w USA. Zagrała między innymi w filmach: "Sposób na blondynkę", "Męska gra", "Być jak John Malkovich" i "Gangi Nowego Jorku".

1978 - Zmarł Henryk Zygalski, matematyk i kryptolog, pracownik kontrwywiadu wojskowego. Zespół składający się z Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w styczniu 1933 roku złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma i zbudował jej działającą kopię. Urodził się 15 lipca 1908 roku.

1980 - W Szczecinie podpisano Porozumienia Sierpniowe. W Szczecinie komisja rządowa z Kazimierzem Barcikowskim na czele i przedstawiciele międzyzakładowych komitetów strajkowych podpisali porozumienia, na mocy, których władze PRL zobowiązały się do realizacji 21 postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych. Było jednym z trzech, obok gdańskiego i jastrzębskiego porozumień, kończących falę strajków w sierpniu 1980 roku. Następnego dnia podpisano porozumienie w Gdańsku, a 3 września w Jastrzębiu Zdroju.

1984 - Rozpoczęła się pierwsza misja wahadłowca Discovery. Był to trzeci - po Columbii i Challengerze - wahadłowiec NASA, który odbył lot w przestrzeń kosmiczną. 40. rocznica

1983 - Zmarł Zygmunt Malawski, aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Był związany z Łodzią. Grał w tamtejszym Teatrze Nowym, występował też w filmach i Teatrze Telewizji, głównie w rolach drugoplanowych. Urodził się 3 sierpnia 1923 roku.

1987 - Podczas rozgrywanych w Rzymie II Mistrzostwach Świata w Lekkoatletyce Bułgarka Stefka Kostadinowa ustanowiła obowiązujący do dziś rekord świata w skoku wzwyż - 2,09 m. Rekord Polski - 2,02 m - został ustanowiony przez Kamilę Lićwinko 21 lutego 2015 roku.

1988 - Zmarła Wanda Wermińska, pochodząca z Kresów Wschodnich śpiewaczka operowa i pedagog, ceniona wykonawczyni partii kobiecych w operach Wagnera, Verdiego i Pucciniego. Urodziła się 18 listopada 1900 roku.

1988 - Zmarł Marian Małowist, historyk mediewista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadził badania nad miejscem Europy Środkowo-Wschodniej w systemie gospodarczym kontynentu, mechanizmami gospodarczymi Europy u schyłku średniowiecza i na początku nowożytności oraz relacjami między Europą a krajami Orientu. Autor licznych artykułów i prac naukowych, wśród nich: "Niewolnictwo”, "Tamerlan i jego czasy”, "Rzemiosło polskie w okresie Odrodzenia”. Urodził się 19 grudnia 1909 roku.

1989 - Sąd Najwyższy PRL uniewinnił i zrehabilitował kierownictwo Polskiego Stronnictwa Ludowego, skazane na mocy dekretu z 16 listopada 1945 roku "o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa". 35. rocznica

1992 - Michael Schumacher wygrał swój pierwszy wyścig w F1 - Grand Prix Belgii. Niemiec jest siedmiokrotnym mistrzem świata kierowców Formuły 1 i jest powszechnie uważany za jednego z najlepszych kierowców Formuły 1 w historii. Jest też posiadaczem większości rekordów Formuły 1. W październiku 2012 ogłosił definitywne wycofanie się z Formuły 1 z końcem sezonu. Ostatni wyścig w swojej karierze - Grand Prix Brazylii 2012 - ukończył na siódmym miejscu. W 2013 roku miał bardzo poważny wypadek na nartach. Do tej pory nie odzyskał pełnej sprawności.

1994 - Zmarł Lindsay Anderson, reżyser, aktor, scenarzysta, krytyk teatralny i filmowy, nazywany "ostatnim z gniewnych" brytyjskiego kina. Autor głośnych filmów "Rydwany ognia", "Sierpniowe wieloryby”, "Szczęśliwy człowiek”, "Szpital Brytania”, "Jeżeli...”, "Miłość i gniew”. Urodził się 17 kwietnia 1923 roku. 30. rocznica

1996 - Zmarła Christine Pascal, francuska aktorka, reżyser i autorka scenariuszy filmowych. Zagrała w obrazach: "Sędzia i zabójca", "Rozpocząć", "Patrz na upadających mężczyzn". Urodziła się 29 listopada 1953 roku.

1997 - Zmarł Karol Taylor, biochemik, profesor Uniwersytetu Gdańskiego. Był twórcą gdańskiej szkoły biologii molekularnej, zajmował się genetyką molekularną bakteriofagów. W 1986 został członkiem PAN posiadającym liczne publikacje z zakresu genetyki molekularnej bakteriofagów. Jako pierwszy na świecie opracował metodę uzyskiwania cieni bakteriofaga lambda w postaci aktywnej, która zachowała zdolność do absorpcji na wrażliwych komórkach bakteryjnych. Autor publikacji z zakresu genetyki molekularnej bakteriofagów. Była laureatem nagrody naukowej imienia Jana Heweliusza. Urodził się 9 lutego 1928 roku.

1997 - W Karlsruhe zmarł Ernest Wilimowski, piłkarz, zawodnik między innymi Ruchu Chorzów, z którym czterokrotnie zdobywał mistrzostwo Polski, dwukrotny król strzelców rozgrywek ligowych; wielokrotny reprezentant Polski. W czasie mistrzostw świata w 1938 roku w meczu z Brazylią strzelił cztery gole. W 1939 przyjął obywatelstwo niemieckie, w następnych latach występował w reprezentacji Niemiec. Ernest Wilimowski urodził się 23 czerwca 1916 w Katowicach.

2001 - W Watykanie, w obecności papieża Jana Pawła II, odbyła się światowa premiera filmu "Quo Vadis" w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Niemal równocześnie z wersją kinową wyprodukowano wersję telewizyjną - sześcioodcinkowy miniserial o tym samym tytule.

2002 - Zmarł J. Lee Thompson, właściwie John Lee Thompson, brytyjski reżyser filmowy, tworzący zarówno w Europie jak i w Hollywood. W 1962 roku otrzymał nominację do Oscara za reżyserię filmu "Działa Navarony". Po olbrzymim sukcesie tego obrazu przeniósł się na stałe do Stanów Zjednoczonych. Po raz ostatni stanął za kamerą w 1989, realizując kolejny film z udziałem Charlesa Bronsona. Nakręcił między innymi filmy: "Przylądek strachu", "Posłaniec śmierci", "Kopalnie króla Salomona" oraz "Bitwa o Planetę małp". Urodził się 1 sierpnia 1914 roku.

2003 - Zmarł Charles Bronson, właściwie Charles Buchinsky, syn litewskiego górnika o tatarskich korzeniach, amerykański aktor filmowy. Zagrał w ponad 70 obrazach: "Vera Cruz", "Ostatnia walka Apacha", "Siedmiu wspaniałych", "Parszywa dwunastka", "Wielka ucieczka". Wcielał się głównie w postacie "twardych mężczyzn”. Znany z ról ludzi małomównych i brutalnych. Światową sławę przyniosła mu rola samotnego mściciela w serii filmów "Życzenie śmierci". Bardzo często obsadzany był w rolach Polaków. W 1971 roku otrzymał nagrodę Złoty Glob, jako "najpopularniejszy aktor świata". Urodził się 3 listopada 1921 roku.

2006 - Zmarł Glenn Ford, amerykański aktor filmowy, właściwie Gwyllyn Samuel Newton Ford . Zyskał popularność jako odtwórca ról tak zwanych silnych mężczyzn, w dramatach sensacyjnych i westernach. Zagrał między innymi w obrazach: "Gilda", "15.10 do Yumy", "Kowboj", "Szeryf z Randado". Pełnił także rolę oficera w służbach public relations w amerykańskich siłach zbrojnych - od II wojny światowej do wojny w Wietnamie. Dosłużył się stopnia komandora. Urodził się 1 maja 1916 roku.

2006 - Zmarł Nadżib Mahfuz, egipski pisarz, autor trylogii "Opowieści starego Kairu", powieści "Hamida z zaułka Midakk", zbioru opowiadań "Siódme niebo". Jako pierwszy arabski pisarz otrzymał w 1988 roku Literacką Nagrodę Nobla. Urodził się 11 grudnia 1911 roku.

2007 - Zmarł José Luis de Vilallonga y Cabeza de Vaca, hiszpański arystokrata, aktor i dziennikarz. Autor oficjalnej biografii króla Hiszpanii Juana Carlosa, wydanej w 1993 roku. Był markizem Castellbell, oraz grandem Hiszpanii. Jako aktor zasłynął rolą brazylijskiego multimilionera José da Silva Pereira w klasycznym filmie Blake’a Edwardsa z 1961 roku "Śniadanie u Tiffany’ego". Pracował dla międzynarodowej agencji prasowej EFE, oraz magazynów "Paris-Match", "Marie-Claire" i "Vogue". Urodził się w 1920 roku.

2009 - Zmarł Lucjan Bokiniec, filmowiec, wykładowca Politechniki Gdańskiej, organizator życia kulturalnego w Trójmieście. Pomysłodawca i pierwszy dyrektor Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku, współpracownik teatrów studenckich - "Bim-Bom”, "Co-to” i "To-tu”. Urodził się 5 lutego 1935 roku. 15. rocznica

2010 - Zmarł Alain Corneau, francuski reżyser, producent i scenarzysta. Autor takich filmów jak: "Fort Saganne”, "Indyjski Nokturn”, "Decydujący skok”, "Wybór broni”, "Wszystkie poranki świata”. Za ten ostatni w 1992 roku otrzymał nagrodę Cezara w dwóch kategoriach: najlepszy reżyser i najlepszy film. Urodził 7 sierpnia 1943 roku.

2011 - Zmarła Ałła Bajanowa, rosyjska piosenkarka, wykonawczyni rosyjskich pieśni i romansów. Została wyróżniona tytułami - Zasłużony Artysta Federacji Rosyjskiej i Ludowy Artysta Federacji Rosyjskiej. Urodziła się 18 maja 1914 roku.

2012 - Zmarł Jacek Sempoliński, malarz, rysownik, krytyk i eseista. Pedagog Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prace wystawiał między innymi w Łodzi podczas festiwalu Łódź Czterech Kultur, pod nazwą "Ręka Farbiarza”. W 2012 roku został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Urodził się 27 marca 1927 roku.

2013 - Zmarł Seamus Heaney, irlandzki poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1995 roku. W twórczości podejmował głównie "sprawy lokalne”, najbliższego otoczenia i rodziny. Autor cenionych esejów, często poświęcanych tematyce literackiej oraz dwóch sztuk. W języku polskim ukazały się jego tomiki wierszy: "Znalezione - przywłaszczone”, "Przejrzysta pogoda”, "Zawierzyć poezji”. Urodził się 13 kwietnia 1939 roku.

2014 - W Polsce rozpoczęły się XVIII Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn, w których reprezentacja Polski zdobyła złoty medal, pokonując w finale drużynę Brazylii. 10. rocznica

2015 - Zmarł Wes Craven, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Twórca obrazów: "Ostatni dom po lewej", "Potwór z bagien", "Koszmar z ulicy Wiązów", "Przeklęta", a także "Krzyk" i jego kolejnych części. Urodził się 2 sierpnia 1939 roku.

2016 - Zmarła Maria Jarosz, socjolog, profesor nauk humanistycznych. Zajmowała się demografią oraz zjawiskami towarzyszącymi przemianom gospodarczym w Polsce. W Polskiej Akademii Nauk kierowała Zakładem Badań Przekształceń Własnościowych, a następnie Zakładem Przemian Społecznych i Gospodarczych. Urodziła się 30 maja 1931 roku.

2017 - Zmarł Leon Łochowski, aktor teatralny i filmowy. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Kierował Służbą Liturgiczną przy grobie księdza Jerzego Popiełuszki. Zagrał między innymi w filmach: "Popiełuszko. Wolność jest w nas", "Miś", "Panny i wdowy" oraz w serialach: "Zmiennicy" i "Siedem życzeń". Urodził się 11 kwietnia 1938 roku

2018 - Zmarł Jerzy Kamiński, pseudonim „Światowid-Byczyński”, inżynier, w okresie II wojny światowej uczestnik konspiracji niepodległościowej, żołnierz AK. Major Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Będąc jeszcze w stopniu podporucznika został ostatnim dowódcą 3. plutonu 4. kompanii Zgrupowania Bartkiewicza w Powstaniu Warszawskim. Za swoje zasługo otrzymał order Virtuti Militari i Krzyż Walecznych. Urodził się 5 lutego 1924 roku.

2019 - Zmarł Jan Kulma, reżyser teatralny i telewizyjny, muzyk, filozof i pisarz. Jan Kulma był żołnierzem AK, jako młody chłopak uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie skończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a wśród jego nauczycieli byli Władysław Tatarkiewicz i Roman Ingarden. Zajmował się muzyką i teatrem lalkowym, współtworzył Warszawską Operę Kameralną. Był także pomysłodawcą i reżyserem widowisk. Napisał zbiór refleksji "Dykteryjki przedśmiertne". Był mężem poetki Joanny Kulmowej. Urodził się 13 grudnia 1924 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Jan Zrajko, przedsiębiorca, działacz opozycji antykomunistycznej w czasach PRL. Działacz organizacji osób chorych na cukrzycę, był przewodniczącym Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków. Urodził się 4 czerwca 1945 roku.

2021 - Zmarł Andrzej Ceynowa, filolog angielski, literaturoznawca, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2002-2008 rektor Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2008-2016 dziekan nowo utworzonego Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2001-2002 był wiceprzewodniczącym Komisji Edukacji Europejskiej przy Ministrze Edukacji Narodowej. W 2000 został promotorem doktoratu honoris causa Madeleine Albright na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 80. pracował i wykładał w uczelniach w USA oraz pracował w National Museum of American History w National Mall w Waszyngtonie. Urodził się 22 listopada 1951 roku.

2022 - Zmarł Michaił Gorbaczow, radziecki i rosyjski polityk, Sekretarz Generalny Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w latach 1985-1991 a także przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR w latach 1988-1990. Był pierwszym i jedynym prezydentem u schyłku ZSRR w latach 1990-1991. W 1990 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Urodził się 2 marca 1931 roku.

2023 - Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował album "Terror w okupowanej Polsce 1939-1945" autorstwa doktora Adama Pleskaczyńskiego. Liczący 1200 archiwalnych zdjęć album jest największym wydanym zbiorem fotografii prezentującym oblicza niemieckiego i sowieckiego terroru na okupowanych w latach drugiej wojny światowej ziemiach polskich. Opublikowane fotografie autor wybrał spośród 50 tysięcy zdjęć. Podczas promocji w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podkreślał, że album pokazuje, iż trudno znaleźć miejsce w Polsce, w którym okupanci nie dopuścili się zbrodni na Polakach. 1. rocznica

2023 - Zaczął działać nowy portal e-budownictwo. Umożliwia dostęp do wszystkich usług cyfrowych i narzędzi Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Wśród oferowanych narzędzi są: wnioski, elektroniczny dziennik budowy i cyfrowa książka obiektu budowlanego, a także dostęp do rejestrów - Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) oraz Elektronicznego Centralnego Rejestru Osób Posiadających Uprawnienia Budowlane (e-CRUB). 1. rocznica

2023 - Prezydent Andrzej Duda odsłonił w Szczecinie Pomnik Bohaterów Stycznia '71. Monument stanął przed Zachodniopomorskim Urzędem Wojewódzkim. Głównym jego elementem jest 7-metrowa śruba okrętowa ze statku m/s "Solidarność". Na pomniku widnieje napis "Żądamy niezależnych związków zawodowych". Pierwszy niezależny od władz związek zawodowy NSZZ „Solidarność” powstał w rezultacie Porozumień Sierpniowych podpisanych przez komunistyczne władze ze strajkującymi robotnikami 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie, dzień później w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice. 1. rocznica

Zobacz także

2024-09-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 września - Światowy Dzień Monitoringu Wody. 18 września - Międzynarodowy Dzień Geologa. 18 września - Święto narodowe Chile, obchodzonemu w rocznicę… » więcej 2024-09-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 września - W rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku jest obchodzony Światowy Dzień Sybiraka. 17 września - Światowy Dzień Bezpieczeństwa… » więcej 2024-09-16, godz. 05:00 Kartka z kalendarza 16 września - Międzynarodowy Dzień Kardiologii Interwencyjnej. 16 września - Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej, ustanowiony przez Zgromadzenie… » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 września - Międzynarodowy Dzień Demokracji, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 roku. 15 września - Europejski Dzień Prostaty, ustanowiony… » więcej 2024-09-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 września - Kościół obchodzi święto Podwyższenia Krzyża Świętego, związane z tradycją odnalezienia relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. 14… » więcej 2024-09-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 września - Dzień Programisty. » więcej 2024-09-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 września - Dzień Narodów Zjednoczonych dla Współpracy Południe-Południe. 12 września - Święto Wojsk Lądowych, obchodzone w rocznicę zwycięstwa… » więcej 2024-09-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 września - Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny upamiętnia ścięcie Jana Chrzciciela. 11 września - Katalonia obchodzi święto La Diada. Ustanowiono… » więcej 2024-09-10, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 10 września - Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, ogłoszony przez WHO. 10 września - Światowy Dzień Pierwszej Pomocy. 10 września - Dzień… » więcej 2024-09-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 września - Światowy Dzień FAS, czyli alkoholowego zespołu płodowego, mający na celu uświadomienie przyszłym matkom skutków picia alkoholu w czasie ciąży… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »