1492 - Jan I Olbracht został wybrany na króla Polski. Wyboru dokonała szlachta zgromadzona na sejmie w Piotrkowie. Jan Olbracht został koronowany 23 września. Zaraz po objęciu tronu potwierdził wszystkie dotychczasowe przywileje szlachty, w zamian uzyskując wysokie podatki przeznaczone na obronę państwa. Jan Olbracht ograniczył także rolę Kościoła w państwie, dotąd bardzo uprzywilejowaną. Rządził do śmierci, zmarł 17 czerwca 1501 roku. Urodził się 27 grudnia 1459 roku.

1545 - W Krakowie zmarł Piotr Gamrat, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1540-1545. Mianowany biskupem krakowskim, arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski jednocześnie otrzymał przywilej zachowania diecezji krakowskiej, połączył tym samym w swojej osobie dwie najważniejsze diecezje w Polsce. Godności te zawdzięczał głównie królowej Bonie, z którą blisko współpracował. Wykazał wielką aktywność w walce z reformacją. Zreformował administrację dóbr kościelnych oraz szkolnictwo kościelne. Urodził się w 1487 roku.

1576 - Zmarł Tycjan, włoski malarz, jeden z największych twórców renesansu. Autor obrazów: "Grosz czynszowy", "Flora", "Bachus i Ariadna". Od 1533 roku był nadwornym malarzem cesarza Karola V. Urodził się około 1480-1490 roku.

1635 - Zmarł Lope de Vega, hiszpański dramatopisarz i poeta, nazywany "Feniksem umysłów", twórca teatru narodowego i lirycznego dramatu hiszpańskiego, w którym tragizm splatał się z komizmem, a realizm z fantastyką. Autor rozprawy-manifestu o teatrze wolnym od reguł klasycznych. Autor 1800 komedii, z których zachowało się około 500, a także 21 tomów wierszy. Do jego najbardziej znanych utworów należą: "Gwiazda Sewilli", "Nauczyciel tańców", "Dziewczyna z dzbanem". Urodził się 25 listopada 1562 roku.

1652 - Kleck i Kopyl otrzymały od króla Jana Kazimierza przywileje lokacyjne na mocy prawa magdeburskiego wraz z herbami miejskimi.

1672 - Załoga twierdzy w Kamieńcu Podolskim, po kilkunastu dniach oblężenia, skapitulowała przed armią turecką. Utrata kluczowej twierdzy zmusiła Rzeczpospolitą do podpisania traktatu buczackiego zobowiązującego ją do oddania Podola i płacenia Turkom rocznego haraczu w wysokości 22 tysięcy dukatów. Rok później wielka armia, na czele, której stał Jan Sobieski, pokonała Turków pod Chocimiem. Kamieńca jednak nie udało się odzyskać.

1731 - W Lipsku odbyła się premiera kantaty religijnej "Dziękujemy Ci Boże, dziękujemy Ci" Johanna Sebastiana Bacha. Utwór powstał z okazji wyboru nowych władz miejskich. Jednym z obowiązków Bacha, jako kantora w lipskim kościele Świętego Tomasza, było przygotowywanie uroczystych kantat z okazji zmian Rady Miasta, odbywających się, co roku w ostatnim tygodniu sierpnia. Z 27 kantat, które przypuszczalnie zaprezentował przed radnymi, zachowało się ledwie kilka. "Wir danken dir, Gott, wir danken dir" należy do najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych.

1770 - Urodził się Georg Wilhelm Friedrich Hegel, niemiecki filozof, główny przedstawiciel idealizmu obiektywnego XIX wieku. Jest twórcą wielkiego systemu filozoficznego, którego podstawą jest dialektyczny rozwój idei. Autor "Fenomenologii ducha". W wykładach Hegla w Berlinie uczestniczył Adam Mickiewicz. Interesowali się heglizmem Juliusz Słowacki i szczególnie Zygmunt Krasiński, echa idei Hegla odnaleźć można w twórczości Cypriana Kamila Norwida. Zmarł 14 listopada 1831 roku.

1813 - Zwycięstwo Napoleona nad Austriakami w dwudniowej bitwie pod Dreznem. Była to ostatnia zwycięska bitwa armii Napoleona, ale wygrana nie została wykorzystana przez nieudolność jego marszałków.

1823 - Zmarł Szczepan Hołowczyc, arcybiskup metropolita warszawski, prymas Królestwa Polskiego. Na mocy uprawnień, jakie nadał mu papież Pius VII, podjął pracę nad reorganizacją administracji kościelnej w Królestwie Polskim. Przeprowadził kasację wielu klasztorów. Urodził się 19 sierpnia 1941 roku.

1825 - Zmarła Lucretia Maria Davidson, poetka amerykańska. Mimo, że żyła bardzo krótko, bo niespełna 17 lat, zdążyła nie tylko zaistnieć, jako autorka wierszy, ale przyciągnąć uwagę wielkich świata literatury - Edgara Allana Poe i Roberta Southeya. Napisała ponad 250 wierszy. Zebrała i wydała je jej matka. Urodziła się 27 września 1808 roku.

1856 - Urodził się Iwan Franko, ukraiński poeta, historyk literatury. Autor opowiadań - "Lasy i pastwiska", powieści - "Zachar Berkut", zbiorów poezji - "Ze szczytów i nizin", "Mój szmaragd". Zmarł 28 maja 1916 roku.

1870 - Zmarł generał Tomasz Łubieński, uczestnik wojen napoleońskich, szef szwadronu pułku szwoleżerów gwardii, dowódca 8. Pułku szwoleżerów-lansjerów. W Powstaniu Listopadowym dowódca dywizji jazdy, następnie szef Sztabu Głównego. W 1858 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej. Był też dyrektorem budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej. Urodził się 24 grudnia 1784 roku.

1874 - Urodził się Carl Bosch, niemiecki chemik i inżynier, specjalista w zakresie aparatury przemysłowej, jeden z twórców przemysłu chemicznego w Niemczech. Prowadził prace nad uwodornieniem węgla. Wraz z Fritzem Haberem opracował metodę syntezy amoniaku z azotu i wodoru. W 1931 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, za wkład w rozwój metod wysokociśnieniowych. Zmarł 26 kwietnia 1940 roku. 150. rocznica

1879 - Zmarł Rowland Hill, brytyjski nauczyciel i urzędnik pocztowy, pomysłodawca wprowadzenia do obiegu znaczka pocztowego. Ustawa dotycząca reformy pocztowej została zaaprobowana przez królową Wiktorię w 1839 roku, zaś pierwszy na świecie znaczek pocztowy w sprzedaży pojawił się w maju 1840 roku. Brytyjska reforma została przyjęta przez większość krajów na całym świecie. Urodził się 3 grudnia 1795 roku. 145. rocznica

1883 - Wybuch wulkanu Krakatau w Cieśninie Sundajskiej, pomiędzy wyspami Sumatra i Jawa. Zginęło od 36 tysięcy do 40 tysięcy ludzi. Była to jedna z największych katastrof wulkanicznych w dziejach świata. Huk pierwszego wybuchu wulkanu był słyszalny z odległości ponad trzech tysięcy kilometrów, później nastąpiło kilka wybuchów wtórnych. Fale tsunami objęły połowę globu, a fala sejsmiczna obiegła Ziemię siedmiokrotnie. Pyły wulkaniczne uniosły się na wysokość stratosfery, przejrzystość powietrza na Ziemi była zakłócona przez trzy lata - słońce widziane z Indonezji miało kolor zielonkawy a księżyc- niebieski. Po eksplozji życie na Krakatau całkowicie zamarło. Pojawiła się natomiast nowa wyspa wulkaniczna - Anak Krakatau. Choć wulkan nadal jest aktywny, przyroda powoli zasiedla zniszczone 140 lat temu obszary.

1894 - Urodził się Kazimierz Wierzyński, poeta i eseista, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Autor tomików poezji: "Barbakan warszawski”, ”Krzyże i miecze”, "Róża wiatrów”, "Tkanka Ziemi”, "Czarny polonez”, "Korzec maku”. Za tom "Laur olimpijski”, wychwalający sport i jego wartości moralne, otrzymał w 1928 roku złoty medal na IX Olimpiadzie Letniej w Amsterdamie. Od 1939 roku przebywał za granicą. Redaktor "Tygodnika Polskiego”, wychodzącego w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 13 lutego 1969 roku. 130. rocznica

1896 - Urodził się Jan Mazurkiewicz "Radosław", generał, legionista, współorganizator w 1939 roku Tajnej Organizacji Wojskowej, zastępca szefa Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, dowódca Zgrupowania AK "Radosław" w Powstaniu Warszawskim. Po aresztowaniu w 1949 roku bezskutecznie próbowano torturami wymusić na nim obciążenie zeznaniami generała Augusta Emila Fieldorfa. W 1953 roku na podstawie spreparowanych dowodów, został skazany na karę dożywotniego więzienia. Dzięki amnestii wyszedł na wolność w maju 1956, a na fali odwilży politycznej w kraju po dojściu do władzy Władysława Gomułki został prawnie zrehabilitowany. Zmarł 4 maja 1988 roku.

1899 - Urodził się Cecil Scott Forester, angielski pisarz, autor biografii, książek dla dzieci i powieści. Największą popularność zdobył cykl jego 12 książek przygodowych, których bohaterem jest Horatio Hornblower. Kilka jego utworów sfilmowano, między innymi "Afrykańska królowa”. Zmarł 2 kwietnia 1966 roku. 125. rocznica

1902 - Urodził się Stanisław Streich, ksiądz katolicki, zamordowany, 27 lutego 1938 roku, przez komunistycznego zamachowca podczas mszy świętej z udziałem dzieci odprawianej w kościele świętego Jana Bosko w Luboniu, Sługa Boży Kościoła katolickiego. Po zamordowaniu księdza zabójca wbiegł na ambonę wznosząc hasła: "Niech żyje komunizm!” oraz "Wynoście się z kościoła, to za waszą wolność!". Został zatrzymany przez wiernych i przewieziony do Poznania. Tam został skazany na karę śmierci. Nie ma potwierdzenia, że wyrok został wykonany.

1903 - Urodził się Leon Gomolicki, poeta, pisarz, rusycysta, grafik. Jako poeta zadebiutował w 1918 roku, na łamach prasy rosyjskiej. Po wojnie - redaktor Wydawnictwa Łódzkiego. Autor szkiców - "Aleksander Puszkin”, "Mickiewicz wśród Rosjan”, powieści: "Białe runo”, "Horoskop”, "Terapia przestrzenna”, "Owoc z grynszpanem” i 'Ucieczka”. Zmarł 22 grudnia 1988 roku.

1906 - Udany zamach Organizacji Bojowej PPS na tymczasowego generał-gubernatora Warszawy i guberni warszawskiej Nikołaja Wonlarlarskiego.

1906 - Urodził się Edmund Wojtyła, lekarz, brat Karola Wojtyły. Dla młodszego o 14 lat brata był mentorem i opiekunem, towarzyszem jego zabaw i wędrówek górskich. Na biurku w watykańskim apartamencie papieskim Jana Pawła II do końca jego pontyfikatu znajdował się stetoskop brata z bielskiego szpitala. Edmund Wojtyła zaraził się szkarlatyną ratując chorą pacjentkę. Zmarł po ciężkiej, trwającej cztery dni chorobie, 4 grudnia 1932 roku.

1908 - Urodził się Lyndon Johnson, amerykański polityk z Partii Demokratycznej, w latach 1963-69 prezydent Stanów Zjednoczonych, rzecznik eskalacji wojny w Wietnamie. Zmarł 22 stycznia 1973 roku.

1909 - Urodził się Lester Young, czarnoskóry, amerykański muzyk jazzowy, saksofonista tenorowy, klarnecista, jeden z najwybitniejszych muzyków jazzowych ery swingu. Wywarł wielki wpływ na saksofonistów ery bebopu. Zmarł 15 marca 1959 roku. 115. rocznica

1912 - Urodził się Jerzy Rozwadowski-Małynicz, dziennikarz i pisarz, porucznik Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Po wyzwoleniu w Niemczech służył w Polskich Kompaniach Wartowniczych podległych amerykańskim władzom okupacyjnym. Od 1951 mieszkał w Kanadzie. W latach 1965-1978 redaktor tygodnika "Związkowiec”. Autor wielu książek poświęconych lotnictwu polskiemu czasów wojny. Zmarł w 1999 roku w Toronto w Kanadzie.

1914 - Rozkaz Naczelnej Komendy armii austro-węgierskiej dotyczący utworzenia Legionów Polskich - Zachodniego w Krakowie i Wschodniego we Lwowie. Odtąd wszystkie polskie formacje zbrojne miały występować, jako Legiony Polskie pod austriackim zwierzchnictwem wojskowym, a legioniści mieli nosić austriackie opaski na rękawach. Każdy z nich miał liczyć dwa pułki piechoty po cztery bataliony po tysiąc żołnierzy. Werbunek do Legionów rozpoczął się pod koniec sierpnia. 110. rocznica

1916 - Urodził się Jerzy Kamil Weintraub, poeta, tłumacz literatury angielskiej, niemieckiej i rosyjskiej. Autor zbiorów wierszy: "Wrogi czas", "Maski krajobrazu", "Płomień pachnący". Był przyjacielem poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który dedykował mu wiersz "Jesienny spacer poetów". Zmarł 10 września 1943 roku.

1922 - W Berlinie, na zjeździe przedstawicieli Polonii, powstał Związek Polaków w Niemczech. Organizacja postawiła sobie za cel zdobycie dla ludności polskiej pełnych praw mniejszości narodowej i obronę jej interesów we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Za swój symbol Związek Polaków w Niemczech przyjął znak Rodła - grafikę przedstawiającą w uproszczeniu bieg rzeki Wisły wraz z zaznaczonym Krakowem. Na I Kongres Polaków w Niemczech przyjechali między innymi rodacy ze Śląska Opolskiego, Kaszub, Warmii, Ziemi Malborskiej, Mazur, Westfalii i Nadrenii. Po wybuchu II wojny światowej związek został zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany. Część działaczy rozstrzelano, ponad tysiąc osób Niemcy deportowali do niemieckich obozów koncentracyjnych. Polacy w Niemczech do dziś nie mają statusu mniejszości narodowej, który został im odebrany przez nazistowskie władze III Rzeszy.

1924 - Zmarł Stanisław Smolka, historyk mediewista, profesor Uniwersytetu we Lwowie i Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pracy badawczej zajmował się głównie historią Polski, której dzieje przedstawiał w szerszej perspektywie, na tle historii powszechnej, odmiennie od dotychczasowych trendów romantycznych - z dużym krytycyzmem. Współtwórca krakowskiej szkoły historycznej. Autor licznych prac i studiów, w tym "Pocztu królów Polskich” i "Dziejów narodu polskiego”. Urodził się 29 czerwca 1854 roku. 100. rocznica

1925 - Urodził się Zygmunt Broniarek, publicysta, felietonista i dziennikarz. Od 1950 roku pracowałem, jako korespondent "Trybuny Ludu". Był dwukrotnie jej stałym wysłannikiem, akredytowanym przy Białym Domu w Waszyngtonie, oraz dwukrotnie przy siedzibie premiera w Paryżu. Pracował także, jako stały korespondent w Sztokholmie, swą działalnością obejmował całą Skandynawię. Przed 1989 rokiem, razem z Karolem Szyndzielorzem, pełnił funkcję stałego komentatora spraw związanych z polityką zagraniczną w Telewizji Polskiej. Autor książek: "Szczeble do Białego Domu”, "Kto się boi rewolucji?”, "Biały Dom i jego prezydenci”, "Broniarek o sobie, inni o Broniarku”. Zmarł 16 marca 2012 roku.

1927 - Urodził się Edward Kurowski, powieściopisarz, nowelista, sportowiec i podróżnik. Autor powieści: "Śmierć boksera", "Wysokie niebo", "Taniec z duchami przodków", "Zniewoleni przez Stalina". "Widawa”, "Ptaki lecą na zachód”. Duży wpływ na jego twórczość wywarło zesłanie rodziny na Ural, podróże do Afryki i Azji oraz sport. W latach 1946-1951 był bokserem w klubie I-KS Ślęza Wrocław, a następnie trenerem bokserskim. Zmarł 7 sierpnia 2015 roku.

1928 - Państwa Ligi Narodów podpisały w Paryżu układ zwany paktem Brianda-Kellogga, w którym strony wyrzekały się wojny, jako metody prowadzenia polityki. Ostatecznie Pakt podpisały 62 państwa.

1928 - Urodził się Andrzej Kieruzalski, plastyk, chórmistrz, pedagog, instruktor harcerski. W czasie niemieckiej okupacji, jako kilkunastoletni chłopak prowadził teatrzyki kukiełkowe dla dzieci. Podczas Powstania Warszawskiego był żołnierzem Szarych Szeregów, kierował 19. Drużyną "Zawiszy". Po wojnie założył teatrzyk kukiełkowy "Gawęda", z którego wkrótce postał harcerski zespół "Gawęda", którego był kierownikiem artystycznym. Za swoje zasługi był odznaczony między innymi Krzyżem Armii Krajowej, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Za zasługi dla ZHP oraz Orderem Uśmiechu - był jednym z pierwszych laureatów tego odznaczenia, przyznawanego przez dzieci. Zmarł 3 maja 2017 roku.

1931 - Urodził się Roman Opałka, grafik, malarz abstrakcyjny, autor metaforyczno-symbolicznych prac, tak zwanych "obrazów liczonych”. Stworzył cykle: "Chronomy”, "Fonematy”, "Opisanie świata”, "Kartki z podróży”. Od 1977 roku przebywał we Francji. Zmarł 6 sierpnia 2011 roku.

1932 - Arcybiskup metropolita wrocławski kardynał Adolf Bertram dokonał w Raciborzu koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Raciborskiej. W uroczystości brało udział 50 tysięcy pielgrzymów. Obraz ma 77 centymetrów szerokości i 120 centymetrów wysokości, namalowany jest na drewnie, a pochodzi z przełomu XVI i XVII wieku. W kompozycji i stylu obraz Matki Bożej Raciborskiej podobny jest do obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

1933 - Zmarł Georges Hayem, francuski lekarz internista, współtwórca hematologii. Opracował metodę obliczania liczby krwinek czerwonych we krwi. Urodził się 24 listopada 1841 roku.

1939 - Na stadionie warszawskiej Legii piłkarska reprezentacja Polski pokonała 4:2 drużynę Węgier - wicemistrzów świata. Był to ostatni mecz polskiej reprezentacji przed wybuchem II wojny światowej. 85. rocznica

1941 - Urodziła się Cesária Évora, wokalistka z Wysp Zielonego Przylądka, śpiewająca morny i coladery, czyli rdzenne gatunki muzyczne wysp. Najbardziej znane to: "Miss Perfumado", "Cafe Atlantico", "Sodade". W 2006 roku nagrała płytę wraz z polską wokalistka Dorotą Miśkiewicz. Obie panie nagrały też wspólny teledysk. Zmarła 17 grudnia 2011 roku.

1941 - Niemcy w ciągu dwóch dni w Kamieńcu Podolskim zamordowali około 23 tysięcy 600 osób pochodzenia żydowskiego. W 1941 roku do Kamieńca spędzono zagranicznych - głównie polskich i rosyjskich - Żydów zamieszkujących Węgry w trakcie II wojny światowej, którzy nie byli w stanie jednoznacznie udowodnić obywatelstwa węgierskiego.

1941 - Urodził się Bohdan Stupka, ukraiński aktor teatralny i filmowy, polityk - minister kultury w rządzie Wiktora Juszczenki, dyrektor Teatru Dramatycznego w Kijowie. Wystąpił w polskich filmach: "Stara baśń”, "Ogniem i mieczem”, "Serce na dłoni”. Jedną z jego ostatnich kreacji była tytułowa rola w rosyjsko-ukraińskiej produkcji "Taras Bulba". Zmarł 22 lipca 2012 roku.

1942 - Komendant Główny Armii Krajowej generał Stefan Rowecki rozwiązał organizację wywiadowczą "Muszkieterów". Jednostka nazywana również "Regimentem Mu” została utworzona jesienią 1939 roku. Od 1940 roku utrzymywała bezpośrednie kontakty z wywiadem brytyjskim, co stanowi o jej niezależności i niechęci do podporządkowania się dowództwu ZWZ, potem AK. Dowódca "Muszkieterów" kapitan Stefan Witkowski został oskarżony przez Komendę Główną AK o niesubordynację i zdradę. Wyrok śmierci zostaje na nim wykonany przez AK we wrześniu 1942 roku.

1942 - Sicherheitspolizei przy pomocy żandarmerii, Ordnungspolizei z Tarnopola oraz ukraińskiej i żydowskiej policji przeprowadziły pierwszą akcję deportacji Żydów z getta w Czortkowie koło Tarnopola do niemieckiego obozu śmierci w Bełżcu. Wszystkich Żydów spędzono na plac targowy, zabijając przy tym ponad 300 z nich. Specjalistom i robotnikom pozwolono na powrót do getta. Pozostałych wpakowano do wagonów towarowych. Z powodu upału i ciasnoty część osób zmarła już podczas transportu do Bełżca. Niemcy zlikwidowali getto w czerwcu 1943 roku.

1944 - 27. dzień Powstania Warszawskiego. Tego dnia zreorganizowano obronę Starego Miasta. Polacy utrzymali pozycje na Podwalu, Piwnej i placu Zamkowym. W gmachu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych toczyły się walki o poszczególne piętra. Niemcy zajęli zrujnowaną i spaloną katedrę świętego Jana. Po śmierci dowódcy Armii Ludowej 300 żołnierzy tej formacji samowolnie opuściło pozycje na Starym Mieście, przechodząc kanałami na Żoliborz. W walkach polegli żołnierze batalionu "Parasol": Marian Buczyński, Rafał Sekel i Zdzisław Sadowski oraz Jan Przasnek z batalionu "Zośka" i Wiktor Dobrzański - zastępca dowódcy batalionu "Chrobry I". W szpitalu zmarł ranny dzień wcześniej Janusz Jerzy Sobolewski, kawaler Orderu Virtuti Militari. 80. rocznica

1945 - Ukazało się pierwsze wydanie dolnośląskiego dziennika "Słowo Polskie”. Nosił wówczas tytuł "Pionier”, a wydawcą była delegatura "Czytelnika”. W listopadzie 1946 roku, po plebiscycie wśród czytelników, zmieniono tytuł gazety na "Słowo Polskie”. Tytuł ten został wybrany niewątpliwie częściowo, dlatego, że 'Słowo Polskie” wychodziło przed wojną we Lwowie, a znaczną część mieszkańców Wrocławia stanowili przymusowi polscy wysiedleńcy z byłego województwa lwowskiego. Gazeta przestała się ukazywać w 2004 roku.

1946 - Rozpoczął się proces zbrodniarza wojennego Amona Götha, jednego z największych zbrodniarzy nazistowskich. Jako komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego Plaszow oraz likwidator gett żydowskich w Krakowie i Tarnowie osobiście mordował więźniów. Zabijał ze szczególnym okrucieństwem. Był aresztowany jeszcze przez nazistów za łupieżcze gromadzenie majątku ofiar obozów. Po wojnie rozpoznany, jako zbrodniarz z Plaszowa, został aresztowany w Niemczech. Amon Göth został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano przez powieszenie.

1947 - Urodził się Aleksander Pałac, kompozytor, redaktor muzyczny Telewizji Polskiej. Autor muzyki do programów satyrycznych Polskiego Radia oraz telewizyjnych programów dziecięcych. Odznaczony Orderem Uśmiechu i Złotym Krzyżem Zasługi.

1948 - Zwolniono z więzienia Pawła Jasienicę, historyka, eseistę, aresztowanego za przynależność do partyzanckiego oddziału "Łupaszki”. W 1964 roku Paweł Jasienica podpisał List 34 przeciwko polityce kulturalnej władzy ludowej, w konsekwencji ponownie zaczęły się prześladowania pisarza i zmasowana inwigilacja ze strony organów bezpieczeństwa. W 1968 Władysław Gomułka wygłosił przemówienie potępiające Pawła Jasienicę, w którym zasugerował jego udział w zbrodniach oddziału "Łupaszki" na ludności cywilnej, zawarł też sugestię, że w 1948 roku został zwolniony z więzienia ze względu na współpracę z władzą ludową. Miało to podważyć zaufanie do historyka i faktycznie było obciążeniem, o którym mówił do końca życia.

1950 - Urodził się Aleksander "Alek" Mrożek, kompozytor, aranżer i instrumentalista. Był członkiem czołowych grup rockowych - Test, Porter Band, Stalowy Bagaż, Recydywa, a także kompozytorem muzyki filmowej i teatralnej oraz licznych przebojów dla innych wykonawców - pisał między innymi dla Grzegorza Markowskiego, Roberta Janowskiego i Izabeli Trojanowskiej. Zajmuje się też grafiką i dziennikarstwem muzycznym. Zagrał epizody w dziesięciu filmach.

1955 - Do Polski powrócił z ZSRS Antoni Pajdak, polityk PPS, jeden z aresztowanych w 1945 roku przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. W Moskwie sądzony był w odrębnym procesie i skazany na pięć lat pozbawienia wolności. Po odbyciu kary zesłano go do Krasnojarskiego Kraju. Antoni Pajdak urodził się 7 grudnia 1894, a zmarł 20 marca 1988 roku.

1955 - Ukazało się pierwsze wydanie "Księgi rekordów Guinnessa", zawierającej potwierdzone i udokumentowane rekordy świata w różnych dziedzinach. Polska edycja pojawiła się na rynku w latach 90. Księga miała początkowo bawić sensacyjno-humorystycznymi informacjami bywalców piwiarni, z czasem stała się prestiżową publikacją w świecie. Odnotowuje rekordowe osiągnięcia w różnych dziedzinach, od ważnych po błahe, jak na przykład "największa porcja spaghetti zjedzona jednorazowo”. Tytuł księgi wywodzi się od irlandzkiej rodziny Guinness, piwowarów, właścicieli browaru w Dublinie w XIX wieku.

1956 - Urodził się Glen Matlock, gitarzysta basowy zespołu Sex Pistols. Po rozpadzie tej kapeli współpracował między innymi z The Rich Kids, Sidem Viciousem, White Kids, Joan Jett. W 1990 opublikował wspomnienia "I Was A Teenage Sex Pistol". Autor większości utworów Sex Pistols.

1961 - Urodziła się Yolanda Adams, amerykańska wokalistka gospelowa. W 2009 roku magazyn "Billboard" ogłosił ją pierwszym artystą gospel minionej dekady, a jej album "Mountain High...Valley Low” zyskał miano najlepszej płyty gospel w 1999. Rok po wydaniu album pokrył się platyną, a Yolanda Adams zdobyła swoją pierwszą nagrodę Grammy w kategorii Najlepszy Album Soul Gospel. Single takie jak "Open My Heart”, "Yeah” czy "Fragile Heart” stały się bardzo popularne w wielu amerykańskich stacjach radiowych.

1964 - Urodził się Andrzej Chyra, aktor i reżyser teatralny. Grał w filmach: "Dług", "Zaklęta", "Przedwiośnie", "Wiedźmin", "Wszyscy jesteśmy Chrystusami”, "Katyń”, "Symetria” i "Komornik”. 60. rocznica

1965 - Zmarł Le Corbusier, francuski architekt, urbanista, malarz i rzeźbiarz, pochodzenia szwajcarskiego. Był jednym z najwybitniejszych twórców i teoretyków architektury nowoczesnej. Jego wszechstronna działalność wpłynęła nie tylko na architekturę, ale także na sztuki plastyczne i urbanistykę. Urodził się 6 października 1887 roku.

1967 - Zmarł Brian Epstein, brytyjski muzyk rockowy, producent i basista, menedżer zespołu The Beatles, który przyczynił się do ich pierwszych sukcesów. To dzięki niemu grupa uzyskała kontrakt z wytwórnią płytową EMI. Urodził się 19 września 1934 roku.

1971 - Premiera filmu "Nie lubię poniedziałku" w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego. Mimo lekkiej krytyki polskiej rzeczywistości, wyrażonej w typowy dla tego reżysera surrealistyczny sposób, obraz jest laurką dla Warszawy, pełen optymizmu, pokazujący jej najpiękniejsze miejsca. Główne role zagrali: Bogdan Łazuka, Kazimierz Witkiewicz i Halina Kowalska.

1971 - Zmarła Margaret Bourke-White, amerykańska fotoreporterka. Pierwsza kobieta - fotoreporter wojenny czasu II wojny światowej. Została przydzielona do angielskiego lotnictwa. Fotografowała inwazję w Afryce Północnej, bitwę o Monte Cassino, wyzwolenie jednego z niemieckich obozów koncentracyjnych. Urodziła się 14 czerwca 1904 roku.

1973 - W katastrofie kolejowej pod Radkowicami koło Kielc zginęło 16 osób, a 24 zostały ranne. Przyczyną wypadku było najechanie pociągu relacji Zakopane-Warszawa Wschodnia na 20 wagonów towarowych pozostawionych na trasie w wyniku rozerwania pociągu.

1975 - Zmarł Haile Selassie I, ostatni cesarz Etiopii w latach 1930-1936 i 1941-1974. Początkowo zwolennik ograniczonych reform i monarchii konstytucyjnej, inicjator powołania Organizacji Jedności Afryki i jej pierwszy przewodniczący. Jego nowa, absolutystyczna polityka, połączona z ogromnymi wydatkami na rozbudowane ceremoniały dworskie, doprowadziła Etiopię do ruiny ekonomicznej. Komunistyczny pucz wojskowy w 1974 roku odebrał cesarzowi władzę. Jest znany, jako symbol religijny Ruchu Rastafari. Urodził się 23 lipca 1892 roku.

1978 - Zmarł Stanisław Baranowski glacjolog i klimatolog, badacz polarny, kierownik Zakładu Meteorologii i Klimatologii Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Urodził się 25 marca 1935 roku.

1979 - IRA przeprowadziła udany zamach na kuzyna królowej Elżbiety II, lorda i ostatniego wicekróla Indii Louisa Mountbattena. W drugim zamachu przeprowadzonym tego dnia w północnoirlandzkim Warrenpoint zginęło 18 brytyjskich żołnierzy. 45. rocznica

1986 - Zmarł Adam Borys "Pług", inżynier rolnik, uczestnik wojny obronnej we wrześniu 1939 roku, organizator i pierwszy dowódca batalionu "Parasol". Brał udział w kampanii francuskiej 1940 roku, a po jej klęsce ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 1. Brygady Strzelców. Urodził się 10 grudnia 1909 roku.

1990 - Amerykański gitarzysta Stevie Ray Vaughan, który brał udział w tournée Erica Claptona oraz dwóch członków ekipy technicznej zginęło w katastrofie helikoptera w East Troy w amerykańskim stanie Wisconsin. W 2003 roku artysta znalazł się na siódmym miejscu listy magazynu "Rolling Stone" 100 największych gitarzystów wszech czasów. Wpływ na jego styl gry na gitarze wywarł Jimi Hendrix. Stevie Ray Vaughan urodził się 3 października 1954.

1991 - Po puczu Janajewa w Rosji - Parlament Republiki Mołdawii przyjął deklarację niepodległości. Początkowo pojawiły się tendencje unifikacji z Rumunią, jednak w marcu 1994 w referendum zdecydowana większość głosujących opowiedziała się za niepodległością Mołdawii. 27 sierpnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1992 - Przedstawiciele społeczności romskiej z 14 państw Europy utworzyli w Budapeszcie Europejski Parlament "Eurom".

1993 - Zmarł profesor Kiejstut Bacewicz, pianista, kameralista, twórca pierwszej w Polsce katedry kameralistyki, autor kompozycji fortepianowych i opracowań pedagogicznych. Za swoje zasługi był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i innymi odznaczeniami. Urodził się 13 czerwca 1904 roku.

1993 - Zmarł Kazimierz Bieńkowski, rzeźbiarz, malarz, wykładowca na Wydziale Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu, twórca między innymi głównych drzwi do Katedry Poznańskiej oraz Pomnika Tysiąca lat chrztu Polski, przed Katedrą Poznańską. Urodził się 20 lutego 1907 roku.

1996 - Została zamordowana Agnieszka Kotlarska-Świątek, modelka, Miss Polski 1991, pierwsza Polka, która zwyciężyła w konkursie Miss International. W 1992 podpisała kontrakt z agencją Ford w Nowym Jorku i Paryżu. Zaangażowano ją do kampanii reklamowych i pokazów mody. W latach 1992-1996 współpracowała z najbardziej znanymi projektantami mody na świecie. W lipcu 1996 uniknęła śmierci, rezygnując z lotu samolotem, który rozbił się niedaleko Long Island. Wszyscy pasażerowie i załoga zginęli. Wśród ofiar był główny fotograf modelki. 27 sierpnia 1996 została śmiertelnie ugodzona nożem przez niezrównoważonego psychicznie wielbiciela. W ataku ranny został również jej mąż. Osierociła 2,5-letnią córkę. Zabójca został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności. Urodziła się 15 sierpnia 1972 roku.

2003 - Robert Korzeniowski zdobył podczas IX Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w Paryżu złoty medal w chodzie sportowym na 50 kilometrów, ustanawiając rekord świata czasem trzy godziny 36 minut i trzy sekundy.

2003 - W Warszawie na Polu Mokotowskim odsłonięto Pomnik Ku Czci Lotników Polskich Poległych w latach 1939-1945.

2005 - Zmarł Jan Moor-Jankowski, światowej sławy amerykański prymatolog, polskiego pochodzenia, profesor medycyny sądowej, żołnierz podziemia. Po II wojnie światowej przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie założył i został dyrektorem Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates. Autor ponad 200 prac o genetyce, hemofilii, grupach krwi i immunologii. Dał się poznać, jako obrońca praw zwierząt poddawanych eksperymentom laboratoryjnym. Urodził się 5 lutego 1924 roku.

2005 - Ingres arcybiskupa metropolity krakowskiego Stanisława Dziwisza do katedry wawelskiej. Arcybiskup Dziwisz był wcześniej sekretarzem i kapelanem arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola Wojtyły w latach 1966-1978, osobistym sekretarz papieża Jana Pawła II w latach 1978-2005. Od 2016 jest arcybiskupem seniorem archidiecezji krakowskiej. Kawaler Orderu Orła Białego.

2008 - Zmarł Janusz Trzciński, kompozytor i perkusista, uczestnik festiwali Jazz nad Odrą we Wrocławiu. Przez 15 lat był członkiem Formacji Muzyki Współczesnej Andrzeja Kurylewicza. Współpracował też z innymi muzykami, jak Andrzej Trzaskowski czy Andrzej Mitan. Był autorem muzyki do spektakli Adama Hanuszkiewicza w Teatrze Narodowym, twórcą słynnego, wyreżyserowanego przez Hanuszkiewicza przedstawienia "Księga Hioba”, wystawionego w Teatrze Małym na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Jazzowej Jazz Jamboree ’81. Urodził się 25 września 1940 roku.

2011 - Zmarła Danuta Chudzianka, aktorka teatralna i filmowa. Związaną ze scenami teatrami szczecińskimi. Zagrała w obrazach - "Ostatni prom", "Paderewskiego życie po życiu". W marcu 2011 roku odebrała Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Urodziła się 14 lipca 1941 roku.

2011 - W stolicy Libii Trypolisie zdemontowano pomnik przedstawiający pięść zgniatającą amerykański samolot myśliwski. Ten pomalowany na złoto monument został zamówiony przez Muammara al-Kaddafiego po bombardowaniu Libii w 1986 roku. Posąg był często pokazywany w mediach 22 lutego 2011 roku, kiedy to Kadafi wygłosił przemówienie, w którym obiecał "śmierć męczeńską”. Po zdobyciu Bab al-Azizia podczas II bitwy o Trypolis, między 23 a 27 sierpnia 2011 roku usunięto z niego flagę i angielskie inicjały Stanów Zjednoczonych i pomalowano w kolory rebeliantów, a 27 sierpnia zdemontowano.

2013 - Premiera wojennego dokumentu fabularyzowanego "Radosław" w reżyserii Małgorzaty Bramy. Film oparty jest na biografii Jana Mazurkiewicza, pseudonim "Radosław”, komendanta Kedywu, w Powstaniu Warszawskim dowódcy Zgrupowania "Radosław". Film powstał w oparciu o relacje żyjących żołnierzy Zgrupowania "Radosław".

2014 - Zmarła Sława Kwaśniewska, aktorka teatralna i filmowa. Związana między innymi z Teatrem Zagłębia w Sosnowcu, Teatrem Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, a także ze scenami poznańskimi - teatrami Polskim i Nowym. Zagrała w obrazach: "Zdjęcia próbne", "Aktorzy prowincjonalni", "Jan Serce", "Wieczór trzeciego króla", a także w serialach telewizyjnych: "Na dobre i na złe", "Czas honoru", "Lekarze". Urodziła się 28 października 1928 roku. 10. rocznica

2017 - Zmarł Roman Giedrojć, polityk i urzędnik państwowy, poseł na Sejm III kadencji. W latach 2016-2017 został Głównym Inspektorem Pracy. Był wykładowcą prawa pracy w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II i w innych uczelniach. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 28 lutego 1950 roku.

2019 - Zmarł Antoni Szram, historyk sztuki, konserwator zabytków, muzealnik oraz publicysta. Od 1964 roku mieszkał i pracował w Łodzi. Początkowo był zatrudniony w Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego, natomiast od 1971 pełnił funkcję miejskiego konserwatora zabytków. Sporządził pierwszy spis obiektów chronionych tego miasta, na którym znalazło się wiele budowli pofabrykanckich oraz industrialnych. Był pomysłodawcą i założycielem łódzkich placówek muzealnych: Muzeum Miasta Łodzi w 1975 roku oraz Muzeum Kinematografii w 1986. Pełnił również funkcję konsultanta podczas kręcenia filmu "Ziemia obiecana” w reżyserii Andrzeja Wajdy w 1974 roku. Urodził się 2 września 1941 roku. 5. rocznica

2021 - Zmarł Jan Borkowski, dziennikarz muzyczny, producent nagrań i koncertów radiowych, wieloletni pracownik Polskiego Radia. W "Trójce" pracował od 1970 roku. Prowadził między innymi audycje: "Radiowe Studio Piosenki" i Trzy kwadranse jazzu". Był współtwórcą i kierownikiem powstałego w 1957 Hot Clubu Hybrydy, należał do pomysłodawców Jazz Jamboree. Był autorem albumów fotograficznych, antologii "Jazz w Polsce” oraz antologii piosenek z festiwali w Opolu. Należał do Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. Był długoletnim przewodniczącym i współzałożycielem Fundacji "Okularnicy”, która zajmuje się opieką nad dorobkiem poetki Agnieszki Osieckiej. W 1997 otrzymał Specjalnego Mateusza - nagrodę radiowej Trójki. Urodził się 23 października 1934 roku.

2021 - Zmarł Edmond Henri Fischer, amerykański biochemik. Profesor biochemii na Uniwersytecie Waszyngtonu w Seattle. W 1992 otrzymał wraz z Edwinem Krebsem Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za "opisanie procesu odwracalności fosforylacji, jako włącznika uruchamiającego białka i regulującego różne komórkowe procesy". Urodził się 6 kwietnia 1920 roku.

2022 - Zmarł Bolko Hochberg von Pless, dokładniej Bolko Constantin Stanislaus Maria de la Paz Conrad Juan, Książę von Pless, Hrabia von Hochberg i baron na Książu, senior rodu von Pless. Był szóstym księciem pszczyńskim, synem hrabiego Bolka von Hochberga i Clothildy de Silva y Gonzales de Candamo, a jednocześnie wnukiem ostatniego przedwojennego właściciela zamku pszczyńskiego Jana Henryka XV i księżnej Daisy - Marii Teresy Oliwii Hochberg von Pless. Urodził się 3 kwietnia 1936 roku.

2023 - Na Podlasiu pociągi zatrzymały się po sygnale "radio-stop". Został on nadany w sposób nieuprawniony. Podlaska policja zatrzymała dwóch mężczyzn w związku z incydentem w tym regionie. Usłyszeli zarzuty. Sygnał "radio-stop" to hamulec awaryjny, który dyżurny ruchu może „zaciągnąć” zdalnie w przypadku niebezpieczeństwa. Jego nadanie skutkuje natychmiastowym zatrzymaniem wszystkich pociągów w rejonie, których radiotelefony pracują na tej samej częstotliwości. Wcześniej do nieuprawnionego użycia sygnału doszło też w Zachodniopomorskiem, Pomorskiem oraz na Dolnym Śląsku. W następnych dniach także w województwach opolskim, mazowiecki i łódzkim. 1. rocznica

2023 - Rosja oficjalnie potwierdziła śmieć Jewgienija Prigożyna, przywódcy Grupy Wagnera. Informację o wynikach badań genetycznych przekazał Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej. Szef wagnerowców zginął na pokładzie prywatnego samolotu, który spadł cztery dni wcześniej - 23 sierpnia - w obwodzie twerskim. Łącznie w katastrofie śmierć poniosło 10 osób, wśród nich najbliższy współpracownik Prigożyna - Dmitrij Utkin, który odpowiadał za koordynację i planowanie operacji rozmieszczania najemników w różnych krajach. W dniach 23-24 czerwca 2023 roku Grupa Wagnera z Jewgienijem Prigożynem na czele wszczęła zbrojny bunt przeciwko dowództwu Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Zajęła Rostów nad Donem i ruszyła na Moskwę. Prezydent Rosji Władimir Putin nazwał działania Grupy Wagnera „zdradą” i „ciosem w plecy”. Zapowiedział stłumienie buntu. Pucz zakończył się porozumieniem z władzami Rosji. 1. rocznica

2023 - Zakończyły się XIX Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce, rozgrywane w Budapeszcie. Pierwsze miejsce w klasyfikacji medalowej zajęły Stany Zjednoczone. Biało-Czerwoni zdobyli dwa krążki. Srebro wywalczyli Wojciech Nowicki w rzucie młotem i Natalia Kaczmarek w biegu na 400 metrów. 1. rocznica