1506 - Zmarł Aleksander Jagiellończyk, od 1501 roku król Polski. W latach 1501-1503 przebywał na Litwie, przekazując rządy w Koronie przedstawicielom senatu. Wrócił do Polski w 1503 i - wykorzystując antymagnackie nastroje szlachty - podpisał rok później konstytucje sejmu piotrkowskiego, a w 1505 sejmu radomskiego - nihil novi. To doprowadziło do załamania oligarchii magnackiej i powstania ustroju demokracji szlacheckiej. Zmarł bezpotomnie, przekazując wszystkie swe dobra na Litwie i w Koronie bratu i następcy - Zygmuntowi I Staremu. Urodził się 5 sierpnia 1461 roku.
1580 - Zmarł Andrea Palladio, włoski architekt i teoretyk literatury. Projektował w Wenecji i w Vicenzie kościoły, wille i mosty. Jeden z pierwszych nowożytnych architektów, który sformułował w formie traktatu i następnie stosował systemowe zasady organizacji i projektowania przestrzeni rezydencjonalnych. Był pod silnym wpływem architektury i sztuki starożytnego Rzymu. Urodził się 30 listopada 1508 roku.
1587 - Zygmunt III Waza został wybrany na króla Polski. Po objęciu tronu starał się o utrzymanie bliskich stosunków z habsburskim dworem cesarskim. Za jego panowania Rzeczpospolita Obojga Narodów zajmowała największy obszar, jednakże na wschodnich rubieżach dochodziło do buntów kozackich i zatargów z Imperium Osmańskim. Zygmunt Waza sam uzdolniony artystycznie, objął mecenatem sztukę, wspierał naukę, zajmował się ogrodami. Jako władca odznaczał się wielką pracowitością, prowadził życie bez przepychu, dużo czasu poświęcał na praktykowanie wiary. Zygmunt III Waza urodził się 20 czerwca 1566 roku, a zmarł 30 kwietnia 1632.
1600 - Polsko-szwedzka wojna o Inflanty: w Narwie i Rewlu wylądowało 10 tysięcy szwedzkich żołnierzy. Gdy dołączyła do nich szlachta estońska i chłopska piechota, siły szwedzkie osiągnęły stan 14 tysięcy żołnierzy. Całością dowodził Karol Sudermański. Dowodzący siłami polskimi w Inflantach wojewoda wendeński Jerzy Farensbach miał jedynie 4,5 tysiąca żołnierzy. Konflikt ten stanowił dalszy ciąg szwedzko-polskich sporów w sprawie podziału ziem dawnego zakonu kawalerów mieczowych. Dodatkowym czynnikiem była walka o tron szwedzki między Karolem Sudermańskim a Zygmuntem III Wazą.
1646 - Urodził się John Flamsteed, angielski astronom, założyciel obserwatorium astronomicznego w Greenwich, twórca katalogu "Historia Coelestis Britannica”, zawierającego pozycje 2866 gwiazd. Niektóre gwiazdy, jak na przykład 61 Cygni, nadal znane są pod numerami z tego katalogu. Na jego cześć nadano nazwę Flamsteed kraterowi na Księżycu i planetoidzie. Zmarł 31 grudnia 1719 roku.
1662 - Zmarł Blaise Pascal, francuski matematyk, fizyk, wynalazca, teolog, filozof i pisarz. Sformułował zasadę indukcji matematycznej, badał zjawiska dotyczące ciśnienia atmosferycznego i hydrostatyki. Był współtwórcą rachunku prawdopodobieństwa. W następstwie przeżycia mistycznego, którego doświadczył w 1654 roku, porzucił działalność naukową, poświęcając się filozofii i teologii. Przez całe życie borykał się z problemami zdrowotnymi. Był autorem "Prowincjałek", także nieukończonego dzieła "Myśli" . Urodził się 19 czerwca 1623 roku. Zmarł w wieku 39 lat.
1695 - Zmarł Christopher Merret, angielski lekarz i przyrodnik, jako pierwszy zaproponował doprawienie wina cukrem w celu otrzymania wina musującego. Opracował też butelkę ze szkła wzmocnionego domieszkami żelaza, manganu i węgla, która nadawała się do przechowywania wina musującego. Urodził się 16 lutego 1614 roku.
1793 - II rozbiór Polski. Ambasador rosyjski Jakob Sievers ratyfikował w imieniu carycy Katarzyny II układ rozbiorowy, na mocy którego Rosja anektowała 250 tysięcy kilometrów kwadratowych ziem Rzeczypospolitej, zamieszkanych przez trzy miliony mieszkańców. Wcześniej Rosja przygotowywała przejęcie polskich ziem, starając się o zgodę szlachty, którą przekupywano drobnymi kwotami. 22 lipca przedstawiciele sejmu podpisali traktat z Rosją, w którym Rzeczpospolita zrzekła się województw: mińskiego, kijowskiego, bracławskiego i podolskiego oraz części wileńskiego, nowogródzkiego, brzeskolitewskiego i wołyńskiego.
1839 - Francuz Louis Jacques Daguerre zademonstrował Akademii Francuskiej zdjęcie fotograficzne otrzymane na warstewce jodku srebra, powstałej w wyniku działania pary jodu na wypolerowaną płytę miedzianą pokrytą srebrem. Metoda Daguerre’a, zwana od nazwiska twórcy dagerotypią, pozwalała na otrzymanie poprawnego zdjęcia, ale tylko w jednym egzemplarzu. Dzień oficjalnie przyjmowany za datę narodzin fotografii. 185. rocznica
1856 - Amerykanin Gail Borden opatentował mleko skondensowane.
1871 - Urodził się Orville Wright, amerykański konstruktor i pilot lotnictwa. Wraz z bratem Wilbur'em budował szybowce, potem dwupłatowce i samoloty silnikowe. W 1908 roku dokonali pierwszego w świecie przelotu z pasażerem na pokładzie. Zmarł 30 stycznia 1948 roku.
1876 - Urodził się Filip Eisenberg, mikrobiolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Wprowadził pojęcie immunochemii do polskich nauk mikrobiologicznych. Podczas okupacji niemieckiej aresztowany i osadzony w getcie, a następnie przewieziony do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu, gdzie został zamordowany 18 lipca 1942 roku.
1881 - Urodził się George Enescu, rumuński kompozytor, skrzypek, dyrygent, pianista i pedagog. W wieku siedmiu lat został przyjęty do konserwatorium w Wiedniu, które ukończył mając 13 lat. Dalszą edukację muzyczną przechodził w Paryżu. Twórca "Rapsodii rumuńskich” oraz nauczyciel takich muzyków, jak: Ivry Gitlis, Dinu Lipatti, Yehudi Menuhin, Stanisław Wisłocki. Jedna z najważniejszych postaci świata muzycznego w pierwszej połowie XX wieku. Zmarł 4 maja 1955 roku.
1883 - Urodziła się Coco Chanel, właściwie Gabrielle Bonheur Chanel, francuska projektantka mody. W połowie lat 20. XX wieku rewolucjonizowała damską modę, lansując ubrania o prostych sportowych fasonach oraz pozbawione ozdób, krótkie suknie. Była twórczynią między innymi "małej czarnej” i perfum Chanel No. 5. Zapoczątkowała także modę na noszenie wielu sznurów pereł do małej, czarnej sukienki. Jej pomysły: sukienki i kostiumy z dzianiny, fryzury "na pazia”, golfy, biżuteria, spodnie - dzwony, prochowiec spotykały się z entuzjastycznym przyjęciem i uważane są za klasyczny kanon elegancji. Zmarła 10 stycznia 1971 roku.
1887 - Całkowite zaćmienie słońca widziane w Polsce. Zainspirowało Bolesława Prusa przy pisaniu "Faraona". Pisarz miał okazję obserwować zaćmienie podczas swojego pobytu w Mławie. Ostatnie całkowite zaćmienie słońca było widziane na wschodzie naszego kraju 30 czerwca 1954 roku. Kolejne naukowcy przewidują na 2135 rok.
1892 - Urodził się Stefan Michał Wyczółkowski, major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został zamordowany w kwietniu 1940 roku w Charkowie przez funkcjonariuszy NKWD i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Obecnie jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
1893 - Urodził się Stefan Starzyński, polityk, ekonomista, publicysta, prezydent Warszawy w latach 1934-1939. Komisarz cywilny przy Dowództwie Obrony Warszawy, w wojnie obronnej 1939 roku. Na propozycję odlotu z Warszawy samolotem przysłanym przez Edwarda Rydza-Śmigłego, odpowiedział generałowi Juliuszowi Rómmlowi, jako dowódcy obrony stolicy: "Tak jak pan dzieli los swoich żołnierzy - tak i ja pozostanę wśród swoich”. Aresztowany przez hitlerowców 27 września 1939 roku, został rozstrzelany przez gestapo, między 21 a 23 grudnia 1939 roku w Warszawie lub jej okolicach.
1894 - Urodził się Reginald Krzyżanowski, ksiądz katolicki, Sługa Boży Kościoła katolickiego. W pracy duszpasterskiej zajmował się głównie wychowaniem młodzieży w parafiach na Pomorzu. Już na początku II wojny światowej, został aresztowany przez Niemców, torturowany, a następnie - 16 października 1939 roku w grupie innych duchownych - rozstrzelany w Lesie Szpęgawskim. Jest jednym ze 122 Sług Bożych, męczenników z okresu II wojny światowej. 130. rocznica
1894 - Urodził się Ludwik Franciszek Kubasiewicz, major piechoty Wojska Polskiego, oficer Legionów Polskich, ofiara zbrodni katyńskiej. Za udział w wojnie polsko - bolszewickiej został odznaczony medalem Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej, w 1939 roku dostał się do sowieckiej niewoli, do obozu w Starobielsku. W kwietniu 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD i pogrzebany w Piatichatkach pod Charkowem. Spoczywa obecnie na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. 130. rocznica
1900 - Urodziła się Olga Władimirowna Bakłanowa albo Baclanova, aktorka sceniczna i filmowa urodzona w Rosji. Zdobyła uznanie w Stanach Zjednoczonych w epoce kina niemego. Znana jest także z roli Cleopatry w głośnym dźwiękowym filmie "Dziwolągi" z 1932 roku. Była nazywana "Rosyjską Tygrysicą". W szczytowym okresie swojej kariery podpisywała się jednym wyrazem: Baclanova. Zmarła 6 września 1974 roku.
1901 - Na szczycie Giewontu poświęcono 15-metrowy żelazny krzyż. W uroczystości wzięło udział 300 pielgrzymów. Krzyż zaprojektowany przez krakowskiego przemysłowca Józefa Góreckiego, wykonano w jego fabryce z 400 elementów, o łącznej wadze 1819 kilogramów. Położenie fundamentu i montaż trwały sześć dni. 6 września 2007 krzyż został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego.
1909 - Urodził się Jerzy Andrzejewski, prozaik i publicysta, autor scenariuszy filmowych, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników w 1976 roku. Zadebiutował w 1932 roku opowiadaniem "Kłamca". Popularność zdobył dzięki powieściom: "Popiół i diament", "Bramy Raju", "Idzie skacząc po górach", "Miazga". Jerzy Andrzejewski pracował w zespole redakcyjnym miesięcznika "Twórczość" i tygodnika "Literatura". Współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR". Szykanowany przez władze PRL. Wymieniany, jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla. Zmarł 19 kwietnia 1983 roku. 115. rocznica
1911 - Urodził się Stefan Wołoszyn, pedagog, profesora uniwersytetów - Poznańskiego i Warszawskiego oraz Akademii Wychowania Fizycznego, autor prac z dziedziny nauk pedagogicznych. Współautor "Małej Encyklopedii Pedagogicznej". Działacz Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Zmarł 2 września 2004 roku.
1913 - Francuz Adolphe Pégoud wykonał pierwszy skok ze spadochronem z pokładu samolotu. Był on umieszczony pod górnym pokryciem kadłuba samolotu. Po zerwaniu pokrycia oswobodzony spadochron otworzył się i wyciągnął lotnika z kabiny.
1915 - Urodził się Aleksander Jackiewicz, historyk i teoretyk filmu, krytyk, wykładowca w łódzkiej filmówce oraz profesor w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Autor cyklu książek poświęconych związkom literatury z filmem i innymi sztukami masowymi, a także powieści. Zmarł 7 czerwca 1988 roku.
1915 - Podczas I wojny światowej rosyjska załoga Twierdzy Modlin skapitulowała przed wojskami niemieckimi. Do 1918 roku obiekty twierdzy były wykorzystywane przez wojska niemieckie na potrzeby magazynowe i szpitalne. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Modlin szybko stał się ponownie ważnym umocnieniem - tym razem w czasie wojny 1920 roku.
1915 - I wojna światowa: na Morzu Północnym brytyjski okręt-pułapka "Baralong" zatopił niemiecki okręt podwodny U-27, w wyniku czego zginęła cała, 37-osobowa załoga. Brytyjski statek z wywieszoną amerykańską flagą oraz ze standardowymi znakami neutralności wymalowanymi na burtach, wywiesił swoją prawdziwą flagę dopiero w momencie przystąpienia do ataku i odkrycia uzbrojenia. Gdy "Baralong" otworzył z niewielkiej odległości ogień do okrętu podwodnego, niemiecki statek nie miał szans w bezpośredniej walce artyleryjskiej na powierzchni.
1919 - Afganistan uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii. Ówczesny władca Amanullah Chan wprowadził szereg reform na styl europejski, co nie zostało dobrze przyjęte przez większość ludności. W rezultacie w 1928 roku doszło do rebelii, która zmusiła władcę do ucieczki. 105. rocznica
1919 - Urodził się Gerard Malcher, żołnierz ZWZ-AK. W wyniku zdrady został aresztowany w marcu 1942. Był więziony w Rybniku, a po kilku dniach przetransportowany do siedziby gestapo w Katowicach. Świadomy, że mógłby podczas przesłuchania nie wytrzymać wymyślnych tortur, a tym samym zdradzić konspiracyjne tajemnice i przyczynić się do aresztowania wielu osób, w kwietniu 1942 roku, wyrwał się podczas przesłuchiwania z rąk oprawców i wyskoczył z trzeciego piętra, ponosząc śmierć na miejscu. 105. rocznica
1920 - W nocy z 19 na 20 sierpnia wybuchło drugie powstanie śląskie, mające na celu usunięcie z obszaru plebiscytowego niemieckich organów bezpieczeństwa oraz utworzenie mieszanej policji polsko-niemieckiej, opartej na zasadzie parytetu. Równocześnie strajk generalny proklamował Polski Komisariat Plebiscytowy. Do walki wezwał ludność polską Wojciech Korfanty. Powstanie zostało zakończone 25 sierpnia, na rozkaz dowództwa Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Spowodowało wycofanie się Niemiec z zajętej części Górnego Śląska.
1920 - W wojnie polsko-bolszewickiej, w bitwie pod Lwowem wojska polskie odzyskały Brześć.
1923 - Urodził się Andrzej Braun, pisarz, poeta, reportażysta, conradysta. Od 1940 roku był żołnierzem ZWZ-AK, w 1944 walczył w partyzantce na Kielecczyźnie. Zadebiutował w 1946 roku, na łamach łódzkiego tygodnika "Kuźnica”, jako poeta, prezes Polskiego Klubu Conradowskiego. Autor powieści: "Bunt”, "Lewanty”, "Zdobycie nieba”, "Wallenrod” i "Próżnia”. Zmarł 9 listopada 2008 roku.
1925 - Urodził się Piotr Pawłowski, aktor, związany między innymi ze Starym Teatrem w Krakowie i warszawskim Teatrem Ateneum. W latach 1962-1994 wystąpił w blisko 50 spektaklach Teatru Telewizji. Zajmował się także reżyserią teatralną. Wystąpił w filmach "Zbrodniarz i panna", "Faraon", "Potop", a także w serialach "Kolumbowie" i "Polskie drogi". Zmarł 27 lutego 2012 roku.
1929 - Zmarł Sergiusz Diagilew, rosyjski choreograf, impresario, genialny organizator i popularyzator sztuki. Twórca zespołu baletowego Les Ballets Russes - Balety Rosyjskie, którego występy w latach 1909-1929 zrewolucjonizowały europejski balet XX wieku. Urodził się 31 marca 1872 roku. 95. rocznica
1930 - Urodził się Francis McCourt, pisarz amerykański pochodzenia irlandzkiego, laureat Nagrody Pulitzera. Światową sławę przyniosła mu autobiograficzna powieść "Prochy Angeli". Książka stała się światowym bestsellerem i osiągnęła nakład ponad sześciu milionów egzemplarzy. W 1999 roku została zekranizowana przez Alana Parkera. Zmarł 19 lipca 2009 roku.
1934 - 90 procent obywateli Niemiec zatwierdziło w referendum połączenie urzędów prezydenta i kanclerza i objęcie utworzonego w ich miejsce urzędu wodza i kanclerza Rzeszy przez Adolfa Hitlera. 90. rocznica
1936 - Zginął, rozstrzelany przez falangistów na początku wojny domowej w Hiszpanii, Federico Garcia Lorca, poeta i dramatopisarz, pianista i kompozytor. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli hiszpańskiej literatury XX wieku, autor zbiorów poezji i utworów scenicznych. Urodził się 5 czerwca 1898 roku.
1937 - Na szczycie Giewontu od uderzenia pioruna zginęły cztery osoby, a 13 zostało porażonych.
1941 - Rozpoczął się przerzut żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich do Tobruku. Operacja trwała do 28 sierpnia. Decyzja o włączeniu brygady do walk o Tobruk zapadła 1 sierpnia. Bitwa trwała od kwietnia 1941 roku i zakończyły się w listopadzie. Tobruk był pierwszą brytyjską twierdzą skutecznie bronioną podczas II wojny światowej i jedną z pierwszych dużych porażek Państw Osi. Walki polskich żołnierzy o Tobruk zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
1942 - Likwidacja getta w Otwocku. Niemcy wywieźli w 50 wagonach towarowych około ośmiu tysięcy Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Przez cztery tygodnie po likwidacji na terenie Otwocka miały miejsce masowe egzekucje Żydów, podczas których życie straciło około dwóch tysięcy osób.
1942 - Urodził się Jacek Salij, dominikanin, teolog, pisarz i publicysta. Był jednym z założycieli ruchu "Gaudium vitae”. W 1982 został duszpasterzem środowisk nauczycielskich związanych z "Solidarnością”. W latach 70. i 80. publikował prasie drugiego obiegu - w pismach: "Zapis” i "Aneks". Jest członkiem polskiego PEN- Clubu. W 2018 roku wyróżniony Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. W 2020 został uhonorowany Specjalną Nagrodą Totus Tuus za "całokształt dorobku naukowego, nieoceniony wkład w formowanie katolickich elit oraz pomoc osobom prześladowanym”.
1942 - NIemiecki generał Friedrich Paulus wydał rozkaz ataku na Stalingrad. Była to jedna z najważniejszych bitew II wojny światowej. Atak na radzieckie miasto był wspierany intensywnymi bombardowaniami niemieckiego Luftwaffe, które doprowadziły do zniszczenia znacznej części Stalingradu. Bitwa przerodziła się szybko w ciężkie walki miejskie. W połowie listopada Niemcy przejęli kontrolę nad 90 procentami powierzchni Stalingradu. Po kontrataku wojsk sowieckich, niemiecka armia znalazła się w okrążeniu. Na początku lutego 1943 siły Osi w Stalingradzie, wyczerpawszy swoje zapasy amunicji i żywności, poddały się po pięciu miesiącach, tygodniu i trzech dniach walk. Po klęsce pod Stalingradem niemieckie dowództwo musiało wycofać znaczne siły wojskowe z Europy Zachodniej, aby uzupełnić swoje straty na froncie wschodnim.
1944 - Urodził się Antoni Kopff, pianista, kompozytor, aranżer, autor muzyki do wielu piosenek, między innymi: "Do zakochania jeden krok”, ”Kiedy wiosna buchnie majem”, ”Pali się” i "Bądź moim natchnieniem”. Autor ponad 80 piosenek dla "Kabaretu Olgi Lipińskiej”. W latach 80. promował młodych polskich wykonawców, między innymi w 1983 roku odkrył zespół Universe. Współpracował również z zespołem Perfect. Zmarł 11 lutego 2021 roku. 80. rocznica
1944 - Rozpoczęła się druga faza bitwy pod Falaise z udziałem 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Polacy zajęli miasteczko Chambois, leżące na drodze wycofującego się Wehrmachtu i zdobyli ważne strategicznie wzgórza Mont Ormel. Doprowadziło to do zamknięcia okrążenia wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej w tak zwanym kotle Falaise. W sumie straty Niemców szacuje się na 40 tysięcy wziętych do niewoli i kilkanaście tysięcy zabitych. Polska Dywizja Pancerna wzięła pięć tysięcy jeńców, zniszczyła 55 czołgów, 44 działa polowe, 38 samochodów pancernych i 207 pojazdów mechanicznych. Walki żołnierza polskiego pod Falaise zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. 80. rocznica
1944 - W Paryżu wybuchło powstanie przeciwko niemieckiej okupacji. Zakończyło się 25 sierpnia oswobodzeniem stolicy. 80. rocznica
1945 - Urodził się Ian Gillan, brytyjski wokalista, członek zespołu Deep Purple. Jego wysoki, krzykliwy głos stał się częścią charakterystycznego stylu tego zespołu. W 2006 roku piosenkarz został sklasyfikowany na 43. miejscu listy 100 najlepszych wokalistów wszech czasów według "Hit Parader". Był w Polsce gdzie nakręcono z jego udziałem dokument o Fryderyku Chopinie, wcielił się tam w rolę narratora.
1946 - Urodził się Bill Clinton, amerykański polityk, 42. prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1993-2001, mąż Hillary Clinton. Był jednym z najmłodszych prezydentów w historii USA. Administracja Clintona wymusiła na Kongresie plan redukcji deficytu i stymulację wzrostu gospodarczego - zmniejszono wydatki na zbrojenia, zwiększono podatki dla najbogatszych. Bill Clinton wprowadzał w życie program wyborczy, zawarty w słowach - "Gospodarka głupcze". I choć po latach bywa kojarzony głównie z niechlubną "aferą rozporkową" i Moniką Lewinsky, amerykańskie społeczeństwo uważa go za dobrego prezydenta. 10 lipca 1997 złożył oficjalną wizytę w Polsce, przemawiając na placu Zamkowym w Warszawie.
1951 - Urodził się Gustavo Santaolalla, argentyński muzyk, kompozytor muzyki filmowej. Dwukrotnie zdobył Oskara - w 2006 roku za muzykę do obrazu "Tajemnica Brokeback Mountain" i w 2007 roku za film "Babel". W dorobku ma również Złoty Glob za pochodzącą z "Tajemnicy Brokeback Mountains" piosenkę "A Love That Will Never Grow Old", a także nagrody BAFTA za muzykę do filmu "Dzienniki motocyklowe" oraz "Babel". Pierwszy jego koncert w Polsce miał miejsce w 2006 w Szczecinie.
1953 - Urodził się Nanni Moretti, włoski reżyser, scenarzysta, producent filmowy i aktor. W 1994 roku zdobył Europejską Nagrodę Filmową za film "Dziennik intymny", a w 2001 roku na Festiwalu Filmowym w Cannes zdobył Złota Palmę za film "Pokój syna". Nakręcił też między innymi filmy: "Kwiecień", "Habemus papam - mamy papieża”, a w 2015 roku - "Moja matka". Tworzy autorskie, głęboko osobiste kino, w którym główna postać - odgrywana niemal zawsze przez niego samego - stanowi jego alter ego.
1953 - W zaaranżowanym przez amerykańskie CIA i brytyjski MI6 przewrocie został obalony premier Iranu Mohammad Mosaddegh. Pełną władzę w kraju przejął szach Mohammad Reza Pahlawi.
1954 - Zmarł Alcide de Gasperi, włoski polityk, w latach 1945-1953 aż ośmiokrotnie obejmował tekę premiera Włoch, a sześciokrotnie był ministrem spraw zagranicznych. Odwołując się do idei solidaryzmu, współtworzył podwaliny zjednoczonej Europy. Współtwórca Rady Europy oraz Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Urodził się 3 kwietnia 1881 roku. 70. rocznica
1956 - Legia Warszawa odniosła najwyższe zwycięstwo w historii swoich występów w I lidze, pokonując na Stadionie Wojska Polskiego Wisłę Kraków 12:0.
1960 - Major Gary Powers, pilot zestrzelonego 1 maja 1960 roku nad ZSRR amerykańskiego samolotu szpiegowskiego Lockheed U-2, został skazany na 10 lat pozbawienia wolności za szpiegostwo. 10 lutego 1962 roku został wymieniony, razem z amerykańskim studentem Frederikiem Pryorem, za sowieckiego agenta KGB pułkownika Williama Fishera na moście Glienicke w Poczdamie.
1960 - Radziecka rakieta kosmiczna Sputnik 2 z psami Striełką i Biełką na pokładzie została wystrzelona w przestrzeń międzyplanetarną. Powróciła na Ziemię 20 sierpnia. Był to pierwszy udany powrót organizmów żywych z przestrzeni kosmicznej. Oprócz psów, na pokładzie Sputnika 5 było jeszcze sześć czarnych i sześć białych myszy, muszki owocowe, bakterie, trzykrotka oraz nasiona wielu roślin.
1962 - W Wołowie doszło do napadu na bank, największego w historii Polski pod względem wysokości łupu. Bandyci zrabowali 12 milionów 531 tysięcy ówczesnych złotych. Średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło wówczas 1 680 złotych. Pięciu głównym sprawcom sąd wymierzył karę dożywotniego pozbawienia wolności, którą po pięciu latach zamieniono na 25 lat pozbawienia wolności. Dwóch wspólników rabusiów skazał na 15 lat pozbawienia wolności.
1967 - Zmarł Hugo Gernsback, amerykański wydawca, pisarz science fiction oraz wynalazca, radiowiec i pionier rozwoju krótkofalarstwa i telewizji. Jako założyciel pierwszego pisma poświęconego SF i innych magazynów pulpowych zwany był "Ojcem fantastyki naukowej”. Od jego imienia pochodzi nazwa najważniejszej nagrody branży fantastycznej. Wydawał także pisma poświęcone nauce, krótkofalarstwu i radiu. Urodził się 16 sierpnia 1884 roku.
1968 - Zmarł Stefan Piechocki, adwokat i polityk, minister sprawiedliwości, poseł na Sejm I kadencji w okresie międzywojennym. Od listopada 1925 do maja 1926 był ministrem sprawiedliwości w rządach Aleksandra Skrzyńskiego i Wincentego Witosa. Prowadził kancelarię prawną: adwokacką a poźniej notarialną w Poznaniu, był też radnym. Urodził się 2 sierpnia 1883 roku.
1969 - Premiera filmu "Polowanie na muchy" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Komedia jest adaptacją opowiadania Janusza Głowackiego. Film był satyrą na postępujące zmiany w społeczeństwie, w którym kobiety stają się coraz bardziej władcze i energiczne, a mężczyźni coraz bardziej przez nie tłamszeni, pozbawieni własnej woli i godności. W głównych rolach zagrali: Zygmunt Malanowicz, Małgorzata Braunek i Hanna Skarżanka. 55. rocznica
1970 - Zmarł Paweł Jasienica, pisarz, publicysta, autor cyklu historycznych esejów poświęconych historii Polski, między innymi: "Polska Piastów", "Polska Jagiellonów" i "Rzeczpospolita Obojga Narodów". Działacz i ostatni prezes Klubu Krzywego Koła. W 1964 był jednym z 34 polskich intelektualistów, którzy podpisali protest w związku z zaostrzeniem cenzury prasowej. W latach 60. prześladowany za sprzeciwianie się cenzurze i aktywną działalność w opozycji liberalno-demokratycznej. W 1968 roku poparł protest młodzieży akademickiej, za co został objęty zakazem publikacji. Urodził się 10 listopada 1909 roku.
1975 - W katastrofie lotniczej pod Damaszkiem zginął jeden z najwybitniejszych twórców współczesnego polskiego teatru Konrad Swinarski. Przez wiele lat był związany ze Starym Teatrem w Krakowie. Autor wybitnych inscenizacji dramatu romantycznego i neoromantycznego, do najważniejszych należą: "Sędziowie", "Klątwa", "Nie-Boska Komedia", "Dziady" i "Wyzwolenie". Urodził się 4 lipca 1929 roku.
1977 - Zmarł Julius Henry Marx, znany jako Groucho, amerykański komik, występujący z braćmi w repertuarze komediowym. Bracia Marx święcili triumfy w latach 20. i 30. XX wieku. Zagrali między innymi w filmach: "Kacza zupa", "Małpi interes", "Końskie pióra" i "Orzechy kokosowe". Groucho Marx był pierwszym z braci, który pojawił się na scenie - w 1905 roku. Jego pseudonim sceniczny wziął się od torby, w której nosił pieniądze: grouch-bag. Jego cechą charakterystyczną były duże, namalowane wąsy. W 1974 roku otrzymał honorowego Oscara za całokształt twórczości. Urodził się 2 października 1890 roku.
1980 - W Szczecinie powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy. Przewodniczącym MKS został Marian Jurczyk. Komitet przedstawił listę 36 postulatów, wśród których było zagwarantowanie w Konstytucji prawa do strajku, powołanie wolnych i niezależnych od Partii związków zawodowych. Żądano także odczuwalnej przez społeczeństwo poprawy zaopatrzenia rynku w artykuły żywnościowe i konsumpcyjne oraz podwyżki płac w wysokości dwóch tysięcy złotych.
1980 - Gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy zażądał od premiera Edwarda Babiucha podjęcia rokowań. MKS reprezentował ponad 150 zakładów, w których trwały strajki okupacyjne.
1980 - W katastrofie kolejowej pod Toruniem zginęło 65 osób, a 50 zostało rannych. Do czołowego zdarzenia pociągu osobowego relacji Toruń Główny - Łódź Kaliska ze składem towarowym relacji Otłoczyn - Wrocki doszło nad ranem. Pod względem liczby osób, które poniosły śmierć, była to największa katastrofa w powojennej historii polskiej kolei. Śledztwo wykazało, iż bezpośrednią przyczyną katastrofy była jazda pociągu towarowego po niewłaściwym torze.
1980 - Na lotnisku w stolicy Arabii Saudyjskiej Rijadzie spłonął po awaryjnym lądowaniu należący do Saudi Arabian Airlines samolot Lockheed L-1011. Zginęło 301 osób, wszyscy znajdujący się na pokładzie. Personel ratunkowy, wraz z ekipą straży pożarnej, na próżno próbował przez pół godziny otworzyć wejścia maszyny. Gdy wreszcie udało się wyłamać drzwi, okazało się, że nikt nie przeżył. Bezpośrednia przyczyna katastrofy pozostaje niewyjaśniona.
1980 - Zmarł Otto Heinrich Frank, ojciec Anne Frank. Po powrocie z niemieckiego obozu koncentracyjnego, w 1945, kiedy otrzymał ocalały rękopis dziennika zmarłej córki, postanowił spełnić jej życzenie - w 1947 doprowadził do publikacji "Dziennika Anny Frank". Anne Frank pisała wspomnienia podczas ponad dwuletniego pobytu w ukryciu jej rodziny oraz czwórki znajomych w czasie niemieckiej okupacji Holandii. Ich kryjówka została ujawniona przez donosiciela w sierpniu 1944 roku, a Anne Frank zmarła na tyfus w niemieckim obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen, krótko przed wyzwoleniem przez Brytyjczyków. Urodził się 12 maja 1889 roku.
1981 - W Polsce rozpoczęły się dwa "Dni bez prasy". Strajk drukarzy sparaliżował wydawanie gazet. Do akcji wezwała "Solidarność" na znak protestu przeciwko monopolowi informacji w mediach, żądając dostępu do radia i telewizji. W ocenie związkowców strajk zakończył się sukcesem, bo podporządkowały mu się niemal wszystkie drukarnie. Natomiast MSW oceniło, że strajk miał mały zasięg, bo w całej Polsce w zmniejszonym nakładzie wyszło tylko 21 dzienników, w zwiększonym dziewięć, a pozostałe według planu.
1983 - Zmarła Zofia Mrozowska, aktorka, pedagog warszawskiej PWST, przez wiele lat związana ze stołecznym Teatrem Współczesnym. Wystąpiła w filmach: "Zakazane piosenki", "Ostatni etap", "Miasto nieujarzmione", "Prawo i pięść", "Bilans kwartalny", a także w serialu "Polskie drogi". Urodziła się 23 lub 24 sierpnia 1922 roku.
1989 - Prezydent Wojciech Jaruzelski powierzył misję tworzenia rządu Tadeuszowi Mazowieckiemu. Nowemu premierowi poparcia udzieliła Krajowa Komisja Wykonawcza NSZZ "Solidarność". 40. rocznica
1991 - Pucz moskiewski, zwany też puczem sierpniowym lub puczem Janajewa. Była to nieudana próba przejęcia władzy w ZSRR przez "twardogłowych” liderów Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W nocy z 18 na 19 sierpnia wprowadzono stan wyjątkowy. Obowiązki prezydenta państwa przejął Gienadij Janajew - dotychczasowy wiceprezydent. 21 sierpnia aresztowano przywódców puczu i przywrócono do władzy Michaiła Gorbaczowa. W rezultacie puczu zawieszono działalność a następnie zlikwidowano KPZR. Proces demontażu pozostałości systemu komunistycznego przybrał na sile - klęskę puczu Janajewa uznaje się niekiedy w historiografii oraz publicystyce za upadek systemu komunistycznego w ZSRR.
1994 - Zmarł Linus Carl Pauling, amerykański fizyk i chemik, dwukrotny laureat Nagrody Nobla. W 1954 roku uhonorowany nagrodą w dziedzinie chemii za badania fundamentalnych właściwości wiązań chemicznych i ich zastosowanie do poznania struktur chemicznych skomplikowanych substancji. W 1962 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za swój wkład w kampanię przeciwko próbom z bronią jądrową, która przyczyniła się do zaprzestania przez USA i ZSRR przeprowadzania próbnych wybuchów jądrowych w atmosferze. Jest jedynym samodzielnym laureatem Nobla w dwóch odrębnych dziedzinach. Urodził się 28 lutego 1901 roku. 30. rocznica
1997 - W Warszawie zmarł Cezary Julski, aktor teatralny i filmowy. Grał między innymi w "Krzyżakach", "Nie ma róży bez ognia", "Czterdziestolatku" i "Alternatywy 4". Olbrzymią popularność przyniosła mu głosowa rola Freda Flintstone’a - bohatera popularnych kreskówek "Między nami jaskiniowcami". Był również pierwszym polskim głosem Obeliksa z serii filmów o Asteriksie i Obeliksie oraz Pasibrzuchem ze Smerfów. Urodził się 23 czerwca 1927 roku.
2002 - Wskutek ran odniesionych w wypadku samochodowym zmarł Marek Kotański, psycholog, terapeuta, działacz społeczny, organizator wielu przedsięwzięć dążących do zwalczania zjawisk patologii społecznej i udzielania pomocy osobom uzależnionym od alkoholu, narkotyków, zakażonych wirusem HIV, byłych więźniów czy osób bezdomnych. Na początku lat 80. zorganizował Młodzieżowy Ruch na Rzecz Przeciwdziałania Narkomanii MONAR. Był współzałożycielem Stowarzyszenia Plus Solidarni wobec AIDS. W latach 90. tworzył ośrodki dla bezdomnych. Był organizatorem wielu akcji charytatywnych, takich jak "Łańcuch Czystych Serc" i "Maraton Nadziei". Urodził się 11 marca 1942 roku.
2002 - Zakończyła się ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Jej mottem było hasło "Bóg bogaty w miłosierdzie". Papież odwiedził Kraków i Kalwarię Zebrzydowską, przebywał na terenie budowy biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej i kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Beatyfikował cztery osoby i poświęcił Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. W uroczystościach z udziałem Ojca Świętego uczestniczyło trzy i pół miliona osób. Najwięcej wiernych - dwa i pół miliona wzięło udział w mszy świętej beatyfikacyjnej na krakowskich Błoniach. Przed powrotem do Rzymu Ojciec Święty zawierzył Polskę Bożemu miłosierdziu. Znamienne było pożegnanie papieża z ojczyzną, na lotnisku w podkrakowskich Balicach Jan Paweł II wyznał: "Żal odjeżdżać...".
2002 - W Czeczenii został zestrzelony przez rebeliantów rosyjski ciężki śmigłowiec transportowy Mi-26, w wyniku czego zginęło 118 osób, a 29 zostało rannych.
2004 - W wypadku samochodowym w Iraku zginęli: starszy szeregowy Grzegorz Rusinek i szeregowy Sylwester Kutrzyk z 18. Bielskiego Batalionu Powietrznodesantowego z Bielska-Białej.
2011 - Zmarł Janusz Kierzkowski, kolarz torowy, brązowy medalista olimpijski Letnich Igrzysk w Meksyku w 1986 roku, mistrz świata w 1973, uważany za najwybitniejszego polskiego kolarza torowego w historii. Urodził się 26 lutego 1947 roku.
2012 - Zmarł Tony Scott, brytyjski reżyser i producent filmowy, ceniony specjalista od kina sensacyjnego. Nakręcił obrazy: “Zagadka nieśmiertelności”, "Top Gun”, "Ostatni skaut”, "Prawdziwy romans”, "Wróg publiczny” i "Karmazynowy przypływ”. Zmarł śmiercią samobójczą, skacząc do rzeki z mostu w Los Angeles. Urodził się 21 czerwca 1944 roku.
2013 - Zmarła Stephenie Lesley McMillan, brytyjska scenograf i dekoratorka wnętrz. Trzykrotnie nominowana do Oscara, otrzymała statuetkę w 1997 roku za film "Angielski pacjent". Stworzyła scenografie do niemal wszystkich części filmowych przygód Harry Pottera. Urodziła się 20 lipca 1942 roku.
2013 - W Poznaniu zakończyły się 11. Mistrzostwa Świata Bezdomnych w Piłce Nożnej. Tytuły mistrzowskie zdobyli Brazylijczycy i Meksykanki. Polacy zajęli 15. miejsce, a Polki 8.
2017 - Zmarł Brian Wilson Aldiss, angielski pisarz science fiction. Autor powieści: “Siwobrody”, “Mroczne lata świetlne” i “Kto zastąpi człowieka?”. Pięciokrotnie otrzymał British SF Award, dwukrotnie nagrodę Hugo. Uhonorowany nagrodą Damon Knight Memorial Grand Master Award w 1999 roku za dorobek życia. Urodził się 18 sierpnia 1925 roku.
2017 - Zmarł Janusz Głowacki, prozaik, dramaturg, scenarzysta, felietonista i eseista, tłumaczony na wiele języków. W młodości był związany ze Studenckim Teatrem Satyryków, od 1981 publikował felietony w warszawskiej "Kulturze”. Tuż przed ogłoszeniem stanu wojennego wyjechał za granicę i tam pozostał. Mieszkał i tworzył w Stanach Zjednoczonych. Był wykładowcą w Columbia University, Bennington College, był także zawiązany z teatrami amerykańskimi. Po powrocie do Polski współpracował z warszawskim Teatrem Ateneum. Urodził się 13 września 1938 roku.
2017 - 23 osoby zginęły, a 156 zostało rannych w wyniku wykolejenia pociągu w miejscowości Khatauli w indyjskim stanie Uttar Pradesh. Z szyn wypadło 13 wagonów, dodatkowo doszło ich do spiętrzenia, a niektóre uderzyły w pobliskie domy. Akcję ratunkową utrudniał zapadający zmrok.
2019 - Zmarł Zbigniew Makowski, malarz współczesny. Zajmował się malarstwem, rysunkiem, poezją oraz tworzeniem unikatowych książek. W latach 60. poznał w Paryżu André Bretona i środowisko ówczesnych surrealistów, z którymi czuł się związany przez całe życie. Jego kompozycja "Mirabilitas secundum diversos modos exire potest a rebus" została podarowana przez rząd polski genewskiej siedzibie ONZ. Prace Makowskiego znajdują się w galeriach i muzeach między innymi w Düsseldorfie, Amsterdamie, Miami, Nowym Jorku, Paryżu i Rio de Janeiro. Urodził się 31 stycznia 1930 roku. 5. rocznica
2020 - Zmarł Władysław Sosna, pedagog, krajoznawca, działacz turystyczny i społeczny związany z Ziemią Cieszyńską. Opublikował wiele monografii i przewodników turystycznych, wśród nich: "Ustroń, Wisła, Szczyrk i okolice", "Beskid Śląski i Żywiecki, mapa turystyczna 1:75000", "Od PTT do PTTK na Ziemi Cieszyńskiej", "Dookoła Beskidu Śląskiego". Opisywał także dzieje kościoła ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Urodził się w 1933 roku.
2021 - Zmarła Anna Jarnuszkiewicz, malarka, rysowniczka, rzeźbiarka, scenografka. Urodziła się w 1935 roku.
2021 - Zmarł Jerzy Porębski, naukowiec, pieśniarz, wykonawca szant i autor piosenek o tematyce morskiej, publicysta, rybak i żeglarz, animator ruchu szantowego w Polsce. Członek rady programowej Polskiej Fundacji Morskiej. Autor najbardziej znanej polskiej pieśni szantowej "Gdzie ta keja?". Urodził się 28 marca 1938 roku.
2022 - Zmarł Tadeusz Pikulicki, dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, redaktor naczelny „Gazety Krakowskiej". W 1988 roku uczestniczył w strajku wiosennym w Hucie im. Lenina, za co został na 2 tygodnie aresztowany. W okresie przemian ustrojowych został szefem biura prasowego Małopolskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” i redaktorem biuletynu tego komitetu "„Karta’89. Biuletyn wyborczy Solidarność" . Urodził się 26 listopada 1954 roku.
2023 - Zmarł Józef Kański, muzykolog, krytyk muzyczny, pisarz i pianista, wykładowca Akademii Muzycznej w Warszawie. Znawca problematyki teatru operowego, autor "Przewodnika operowego". Stały recenzent „Trybuny Ludu”, największego dziennika okresu PRL, w pełni podporządkowanego linii komunistycznej władzy. Publikował też w brytyjskim magazynie „Opera”. W latach 50. występował jako pianista z orkiestrą Filharmonii Narodowej. Należał do zarządu i rady naukowej Towarzystwa imienia Fryderyka Chopina. Przez wiele lat pełnił rolę eksperta w dziedzinie muzyki klasycznej w niezwykle popularnym teleturnieju "Wielka Gra". Urodził się 21 października 1928 roku. 1. rocznica
