Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-08-07, 01:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

7 sierpnia - Dzień Pracownika Opieki nad Osobami Starszymi.
1655 - W czasie IV wojny polsko-rosyjskiej rozpoczęła się bitwa o Wilno. Po trzydniowych walkach wojska litewskie pod dowództwem hetmanów: Janusza Radziwiłła i Wincentego Korwina Gosiewskiego zostały pokonane przez wojska rosyjskie cara Aleksego, wspomagane przez Kozaków Iwana Zołtareńki. Po wygranej bitwie wojska rosyjskie szybko złamały opór mieszkańców i 10 sierpnia car Aleksy triumfalnie wjechał do Wilna.

1700 - Wmurowano kamień węgielny pod budowę klasztoru karmelitów bosych w Zagórzu. Fundatorem zagórskiego karmelu był wojewoda wołyński Jan Adam Stadnicki. Prace przy budowie klasztoru trwały równo 30 lat. Chociaż już w 1714 wprowadzili się doń zakonnicy, to budowę ukończono w 1730 roku. W skład zespołu klasztornego wchodziły: kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, klasztor oraz zabudowania gospodarcze. Karmel otaczały wysokie na pięć metrów mury obronne. Obecnie to jeden z nielicznych zachowanych klasztorów warownych w Polsce i na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Ruiny klasztoru są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych.

1702 - III wojna północna: Wojska szwedzkie zajęły Kraków. Podczas walk spłonął Zamek na Wawelu. III wojna północna trwała od 1700 do 1721. Walczyły ze sobą Królestwo Danii i Norwegii, Rosja, Saksonia, Prusy i Hanower z jednej strony, a Szwecja z drugiej. Rzeczpospolita Obojga Narodów formalnie pozostawała neutralna aż do 1704 roku, ale znaczna część walk toczyła się na jej terytorium i jej kosztem. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w Nystad, w wyniku którego wzrosło znaczenie Rosji, a Szwecja utraciła status europejskiego mocarstwa.

1784 - Zmarł Antoni Dobrzeniewski, zakonnik paulin, malarz, autor i konserwator dekoracji ściennych i obrazów w kościołach paulińskich, między innymi na Jasnej Górze i w kościele Paulinów we Włodawie. Urodził się 23 października 1731 roku. 240 rocznica

1789 - Utworzono Departament Wojny Stanów Zjednoczonych. Zarządzał nim sekretarz wojny, który był członkiem gabinetu Stanów Zjednoczonych ze starszeństwem po sekretarzu stanu i skarbu. Pierwszym sekretarzem wojny został Henry Knox. Od 10 sierpnia 1949 roku departament przemianowano na Departament Obrony Stanów Zjednoczonych. 235 rocznica

1814 - Papież Pius VII wydał bullę przywracającą do istnienia zakon jezuitów, którego kasata odbyła się w 1773 roku. Rozpoczęło się stopniowe odbudowywanie zakonu, otwierano kolegia i uniwersytety jezuickie. Liczba jezuitów wzrosła od około tysiąca w 1814 i do ponad 12 tysięcy w 1880 roku. Liczbę jezuitów obecnie szacuje się na około 18 tysięcy. Jezuitą jest też papież Franciszek. 210 rocznica

1815 - Napoleon Bonaparte odpłynął na pokładzie brytyjskiego statku HMS "Northumberland” na zesłanie na Wyspę Świętej Heleny. Spędził tam sześć lat i zmarł 5 maja 1821 roku w wieku 51 lat. W 1840 roku jego zwłoki przewieziono do Paryża i pochowano w jednym z kościołów. Napoleon Bonaparte uważany jest za najwybitniejszego dowódcę wojskowego w historii, a także za jedną z najważniejszych postaci w historii Francji i świata. Okres wojen napoleońskich wywarł wpływ niemal na całą Europę.

1822 - Urodziła się Maria Kalergis, hrabianka, pianistka, mecenas sztuki, uczennica Fryderyka Chopina. Przyczyniła się do otwarcia w Warszawie Instytutu Muzycznego, późniejszego Konserwatorium, oraz była współzałożycielką, obok Stanisława Moniuszki, warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, zawiązku późniejszej Filharmonii Warszawskiej. Zmarła 22 maja 1874 roku.

1834 - Zmarł Joseph Marie Jacquard, tkacz i wynalazca. Skonstruował maszynę do wiązania sieci oraz udoskonalił krosno przez skonstruowanie nowego urządzenia przesmykowego, znanego dziś, jako maszyna Jacquarda -Żakarda, do wielobarwnego tkania wielowzorzystego. Wzory nanoszone były na karty perforowane, sterujące podnoszeniem nitek osnowy. Było to pierwsze programowe sterowanie w dziejach techniki. Od nazwiska Jacquard nazwano tkaniny tworzone przy pomocy tych maszyn - tkaninami żakardowymi. Urodził się 7 lipca 1752 roku. 190 rocznica

1856 - Do Australii przybyli pierwsi polscy osadnicy. Pochodzili z Dąbrówki Wielkopolskiej. Po trzech miesiącach morskiej podróży z Hamburga przypłynęli do stolicy stanu - Adelaide. Rok później polscy koloniści kupili pierwszą posesję w Sevenhill, na południu Australii, i założyli komitet budowy kościoła.

1862 - Działacz Organizacji Miejskiej Warszawy Ludwik Ryll przeprowadził nieudany zamach na naczelnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego, hrabiego Aleksandra Wielopolskiego. Za ten czyn został stracony na stokach Cytadeli 26 sierpnia 1862 roku.

1870 - Urodził się Gustav Krupp, niemiecki przemysłowiec. W czasie I wojny światowej kierował niemieckim koncernem przemysłu ciężkiego. Posiadał wyłączność na produkowanie stali dla floty niemieckiej oraz na wyposażenie Niemiec i ich sprzymierzeńców w artylerię. Po wojnie zaczął produkować traktory, jednak, w 1933, gdy Adolf Hitler doszedł do władzy, Gustav Krupp uruchomił na nowo produkcję wojenną. Jego koncern zarówno finansował partię Hitlera - NSDAP, jak i czerpał wymierne korzyści z uczestnictwa w programie zbrojeniowym III Rzeszy. Po upadku hitleryzmu typowany, jako jeden z oskarżonych głównego procesu zbrodniarzy wojennych przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Ostatecznie z oskarżenia zrezygnowano ze względu na zły stan zdrowia Kruppa. Zmarł 16 stycznia 1950 roku.

1876 - Urodziła się Mata Hari, holenderska tancerka, która pod takim właśnie pseudonimem zdobyła sławę w Europie Zachodniej na początku XX wieku. Była też luksusową prostytutką, a jej kochankami byli politycy i oficerowie armii. W 1917 roku została oskarżona we Francji o szpiegostwo. Miała działać, jako podwójny agent na usługach Francji i Niemiec. Jej działalność miała być przyczyną śmierci tysięcy żołnierzy na frontach I wojny światowej. Została rozstrzelana we Francji, 15 października 1917 roku.

1885 - Urodził się Stanisław Zygmunt Hirszel pseudonim "Radzisz", malarz, grafik i karykaturzysta, literat. Żołnierz Legionów Polskich, był autorem projektu odznaki legionistów internowanych w węgierskich obozach. Po 1918 roku w stopniu porucznika przeszedł do rezerwy i zamieszkał w Zakopanem. Publikował w lokalnych czasopismach, malował, ilustrował swoje felieton. Do historii przeszła napisana przez niego "Szopka zakopiańska”, którą publikowano w czasopiśmie "Zakopane" razem z rysunkami tworzonych przez Hirszela kukiełek. Zmarł w wieku 51 lat 15 kwietnia 1937 roku.

1902 - Urodził się Jerzy Drzewiecki, konstruktor lotniczy i pilot sportowy. W 1926 roku skonstruował swój pierwszy samolot - JD-2. W ramach Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Politechniki Warszawskiej, która w późniejszym okresie stała się spółką "Doświadczalne Warsztaty Lotnicze", brał udział w konstrukcji, wraz ze Stanisławem Wigurą oraz Stanisławem Rogalskim, pierwszych samolotów RWD. Zmarł 15 maja 1990 roku.

1903 - Urodził się Louis Leakey, kenijski archeolog i paleoantropolog pochodzenia brytyjskiego. W 1964 roku w wąwozie Olduvai w Tanzanii odkrył szczątki "Homo habilis”, żyjącego około dwóch milionów lat temu, w tym samym czasie, co australopiteki. Louis Leakey zmarł 1 października 1972 roku.

1904 - Urodził się Ralph Johnson Bunche, amerykański politolog i dyplomata. W 1950 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, za prace mediacyjne w Palestynie, stając się pierwszym Czarnoskórym uhonorowanym tym odznaczeniem. W 1963 otrzymał także Medal Wolności od prezydenta Stanów Zjednoczonych Lyndona Johnsona. Zmarł 9 grudnia 1971 roku. 120 rocznica

1905 - Cesarz Franciszek Józef I zgodził na opuszczenie przez wojska austriackie Wawelu. Zgodnie z życzeniem cesarza część pomieszczeń na Wawelu miała być przeznaczona na przechowywanie narodowych pamiątek i dzieł sztuki. Renowacja Wawelu finansowana była głównie ze składek społecznych Polaków. Pracami konserwatorskimi kierował Zygmunt Hendel, a następnie Adolf Szyszko-Bohusz, który odnalazł rotundę Najświętszej Marii Panny i inne relikty wczesnych budowli.

1908 - W Austrii odkryto figurkę Wenus z Willendorfu sprzed około 30 tysięcy lat. Mierząca ponad 11 centymetrów figurka z epoki górnego paleolitu przedstawiająca postać kobiecą została znaleziona podczas prac drogowych. Niewiele wiadomo o jej pochodzeniu, sposobie wykonania, czy znaczeniu kulturowym. Figurka Wenus z Willendorfu stanowi obecnie część zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu.

1914 - W czasie I wojny światowej na skutek paniki wywołanej przez spłoszonego konia na Głównym Rynku w Kaliszu niemieccy żołnierze rozpoczęli strzelaninę, w wyniku której zginęli przypadkowi przechodnie, jak i sami wojskowi. Następnie miasto zostało ostrzelane z kartaczownic. Niemcy zabili tego dnia 100 mieszkańców Kalisza. Do 22 sierpnia Niemcy zniszczyli 95 procent zabudowy staromiejskiej Kalisza. Ludzie w panice uciekali z miasta. Liczba mieszkańców Kalisza zmniejszyła się z 70 do pięciu tysięcy. 115 rocznica

1914 - Zmarł Bolesław Dembiński, kompozytor i organista, dyrygent, działacz towarzystw śpiewaczych. Był kierownikiem muzycznym nowo powstałego Teatru Polskiego w Poznaniu gdzie wystawił po raz pierwszy w pełnej wersji "Halkę" Moniuszki. Urodził się 9 maja 1833 roku. 115 rocznica

1921 - Zmarł Aleksander Błok, rosyjski poeta, dramaturg, autor zbiorów poezji: "Snieżnaja maska", "Stichi o Rossii", "Na Kulikowym polu", dramatów: "Buda jarmarczna", "Król na placu" i "Nieznajoma". Klasyk literatury rosyjskiej i jeden z największych poetów rosyjskich XX wieku. W czasie I wojny światowej służył, jako podoficer służby inżynieryjno-budowlanej. Urodził się 28 listopada 1880 roku.

1924 - Urodził się Sławomir Matczak, aktor i reżyser teatralny, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej imienia Leona Schillera w Łodzi. Grał między innymi w filmach: "Raj na ziemi", "Kardiogram" i "Jedenaste przykazanie". Zmarł 5 marca 1994 roku. 100 rocznica

1929 - Urodził się Tadeusz Zimecki, pisarz, dziennikarz. Od 1953 do 1982 roku był dziennikarzem Polskiego Radia, między innymi Naczelnej Redakcji Publicystyki Krajowej oraz redakcji "Warszawska fala" i "Muzyka i aktualności". Z Polskiego Radia został zwolniony po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce. Zmarł 5 listopada 2007 roku. 95 rocznica

1932 - W Mysłowicach rozegrano pierwsze mistrzostwa Polski w jeździe indywidualnej na żużlu. Zawody odbywały się w dwóch klasach w zależności od pojemności silnika. W klasie do 250 cm3 zwyciężył Alfred Weyl, w klasach do 350 cm3 i do 500 cm3 - Rudolf Breslauer. Regularna liga żużlowa ruszyła w Polsce od 1948 roku, już bez podziału na klasy.

1934 - Urodził się Witold Nawrocki, krytyk literacki, historyk literatury, bohemista, tłumacz literatury czeskiej, działacz komunistyczny. Autor między innymi prac: "Katowice, ich dzieje i kultura na tle regionu" oraz "Dom z naszych rąk". Zmarł 19 października 2013 roku. 90 rocznica

1934 - W mauzoleum na terenie bitwy pod Tannenbergiem z 1914 roku, został pochowany prezydent Niemiec feldmarszałek Paul von Hindenburg. Prezydent Republiki Weimarskiej i III Rzeszy zmarł 2 sierpnia 1934 roku. Pod koniec II wojny światowej Niemcy wywieźli trumnę z jego zwłokami, a pomnik został wysadzony w powietrze. Obecnie szczątki feldmarszałka spoczywają w kościele świętego Elżbiety w Marburgu. 90 rocznica

1935 - Urodził się Rahsaan Roland Kirk, amerykański multiinstrumentalista jazzowy, który posiadł umiejętność gry na kilku instrumentach jednocześnie. Był niewidomy. Zaliczany jest w poczet najbardziej oryginalnych, ekscytujących i pełnych inwencji solistów w dziejach jazzu, nader efektownie i ekscentrycznie prezentujących się na scenie, w ciemnych okularach i zmiętym kapeluszu, z trzema saksofonami u szyi, na których grał symultanicznie. Zmarł 5 grudnia 1977 roku.

1938 - Zmarł Konstantin Stanisławski, rosyjski aktor i reżyser teatralny, reformator teatru. Opierając się na tradycjach teatru rosyjskiego, w którym bardziej od przedstawienia liczyło się przeżywanie uczuć bohatera, stworzył system aktorskiego mistrzostwa, które stało się podstawą dla współczesnych aktorów, zarówno w Rosji, jak i za granicą. Urodził się 17 stycznia 1863 roku.

1941 - Władysław Broniewski został zwolniony z więzienia w Ałmaty na mocy amnestii wynikającej z układu Sikorski-Majski. Po wyjściu na wolność wstąpił do armii polskiej formowanej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa. Pracował w ambasadzie polskiej w Kujbyszewie. W 1942 roku ewakuował się wraz z oddziałami polskimi do Iranu, a później wraz z 2 Korpusem Polskim poprzez Irak trafił do Palestyny. Do kraju wrócił po długich wahaniach w 1945 roku. Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 roku w Płocku, a zmarł 10 lutego 1962 w Warszawie.

1941 - Urodził się Jerzy Wróblewski, rysownik, autor komiksów. W 1969 roku wydał swojego pierwszego "Kapitana Żbika”. Opublikował ponad 60 albumów, które ukazały się w łącznym nakładzie blisko 14 milionów egzemplarzy. Oprócz tego tworzył dowcipy rysunkowe dla "Karuzeli”, ilustrował książki i projektował okładki czasopism, między innymi do pierwszego numeru "Fantastyki”. Zmarł 10 sierpnia 1991 roku.

1941 - Zmarł Rabindranath Tagore, hinduski pisarz i filozof, tworzący w języku bengalskim, kompozytor i malarz. Był autorem ponad 50 zbiorów poezji. W 1913 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla, pierwszą dla Azjaty. Jego pieśń "Jana Gana Mana" została oficjalnym hymnem państwowym Indii, a utwór "Am ar Shonar Bangla" została hymnem Bangladeszu. Deklarował się, jako skrajny pacyfista i przeciwnik przemocy we wszystkich jej formach, nie interesował się polityką. W 1915 roku otrzymał brytyjskie szlachectwo, odrzucił je jednak cztery lata później, po masakrze w Amritsarze. Urodził się 7 maja 1861 roku.

1941 - Na cmentarzu żydowskim w Grajewie Niemcy rozstrzelali 119 Polaków, Żydów i Rosjan. Na budynku mieszkalnym przy ulicy 3 Maja wmurowano tablicę upamiętniająca cmentarz i miejsce mordu.

1941 - W Zdołbunowie na Wołyniu żołnierze SS zamordowali, według różnych źródeł od 380 do 450 Żydów. W czerwcu 1942 roku Niemcy utworzyli w Zdołbunowie getto, do którego przeniesiono Żydów z okolicznych wsi. Getto zostało zlikwidowane 13 października 1942. Ponad 1,5 tysiąca Żydów rozstrzelano w okolicach wsi Staromylsk.

1942 - W niemieckim obozie zagłady w Treblince, wraz z podopiecznymi dziećmi został zamordowany Janusz Korczak, pisarz, lekarz, pedagog, działacz społeczny. Pogłębiając wiedzę medyczną zetknął się z pedagogiką i całkowicie poświęcił się wychowaniu dzieci pozbawionych rodzin. Uznawał podmiotowość dzieci - traktował je, jako równoprawnych partnerów, mających takie same prawa jak dorośli. W powołanych przez niego placówkach wychowawczych dzieci tworzyły swój parlament, sądy i samorządy. Wraz ze Stefanią Wilczyńską utworzył w Warszawie "Dom Sierot" oraz zakład wychowawczy "Nasz Dom". W czasie II wojny światowej wraz z podopiecznymi trafił do warszawskiego getta, skąd został wywieziony przez Niemców do Treblinki. Urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 roku.

1944 - W siódmym dniu Powstania Warszawskiego niemieckie oddziały wyparły powstańców z rejonu ulic Chłodnej i Ogrodowej, placu Mirowskiego, Hal Mirowskich i placu Żelaznej Bramy. Niemcy odcięli Stare Miasto i cmentarze od Śródmieścia. W okolicy Chłodnej i Elektoralnej Niemcy masowo mordowali ludność. Oddziałom powstańczym udało się zdobyć kolejne pozycje na Mokotowie, a w Śródmieściu zbudowali barykadę i zrobili przekop przez Aleje Jerozolimskie na wysokości Brackiej. Przejście to do ostatniego dnia powstania zapewniało łączność oddziałom z obu części Śródmieścia. Dla ludności cywilnej było szlakiem ewakuacyjnym. W pierwszej dobie funkcjonowania Harcerska Poczta Polowa dostarczyła adresatom ponad 900 listów. 80 rocznica

1944 - W czasie Powstania Warszawskiego na podwórzu budynku przy ulicy Wolskiej, Niemcy rozstrzelali księdza Tadeusza Juliana Jachimowskiego, pseudonim "Biskupowicz”, naczelnego kapelana Armii Krajowej. Symboliczny grób Tadeusza Jachimowskiego znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Urodził się 12 lutego 1892 rok. 90 rocznica

1944 - W Powstaniu Warszawskim zginęła Jadwiga Falkowska, fizyk, asystentka na Politechnice Warszawskiej, działaczka społeczna, jedna z założycielek polskiego skautingu i harcerstwa, harcmistrzyni Rzeczypospolitej. W czasie II wojny światowej działała w konspiracji. Przy grobie Falkowskiej, co roku 1 sierpnia po południu spotykają się warszawskie instruktorki harcerskie, aby uczcić jej pamięć. Urodziła się 13 listopada 1889 roku. 90 rocznica

1944 - Rozpoczęła się bitwa pod Falaise we Francji. Zakończyła się 21 sierpnia przełamaniem obrony niemieckiej w Normandii i wyjściem aliantów na linię Sekwany, a później Renu. Znaczącą rolę w bitwie pod Falaise odegrała polska 1. Dywizja Pancerna pod dowództwem generała Stanisława Maczka, wchodząca w skład II Korpusu Kanadyjskiego. 90 rocznica

1944 - W odwecie za zabicie czterech żołnierzy niemieckich została spacyfikowana wieś Poręba Dzierżna koło Olkusza. Oddziały niemieckie otoczyły wieś, przeszukały gospodarstwa, wyprowadzając z nich 40 mężczyzn, których rozstrzelano. Niemcy spalili też 2/3 zabudowań we wsi. W miejscu tragedii ustawiono pamiątkowy obelisk. Ofiary spoczywają w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu parafialnym. 90 rocznica

1944 - Amerykański koncern IBM zainaugurował pracę pierwszego automatycznego komputera cyfrowego, znanego pod nazwą Automatyczny Sterowany Sekwencyjnie Kalkulator IMB. Nazywany potocznie "Harvard Mark I" był maszyną o długości ponad 15 metrów i wysokości ponad dwóch metrów, ważącą około pięciu ton. Służył do szybkich obliczeń. "Harvard Mark I" miał 60 zestawów 24 przełączników do ręcznego wprowadzania danych i mógł przechowywać 72 liczby, każda po 23 cyfry po przecinku. Komputer mógł zrobić trzy dodawania lub odejmowania w ciągu sekundy. Mnożenie trwało sześć sekund, dzielenie 15,3 sekundy, a logarytm lub funkcja trygonometryczna ponad minutę. 90 rocznica

1946 - Urodził się Janusz Kruk, wokalista i gitarzysta zespołu "2 plus 1", z którym nagrał wiele popularnych piosenek, między innymi: "Chodź, pomaluj mój świat", "Hej, dogonię lato", "Wstawaj, szkoda dnia". Skomponował muzykę do większości utworów zespołu, między innymi suitę "Aktor", poświęconą Zbigniewowi Cybulskiemu. Pisał też muzykę do przedstawień teatralnych. Zmarł 18 czerwca 1992 roku.

1947 - Zakończyła się wyprawa pod dowództwem norweskiego podróżnika Thora Heyerdahla na tratwie "Kon-Tiki" z Peru na wyspy Polinezji. 6-osobowa załoga wypłynęła z Peru 28 kwietnia. Swoją wyprawą Thor Heyerdahl udowodnił, że możliwe były migracje na Oceanie Spokojnym na tratwach z balsy.

1952 - Na terenie więzienia mokotowskiego w Warszawie zostało straconych sześciu pułkowników lotnictwa: Bernard Adamecki, August Menczak, Józef Jungraw, Władysław Minakowski, Szczepan Ścibior i Stanisław Michowski. Zostali zamordowani po sfingowanym procesie na rozkaz władz PRL. Oskarżono ich o "udział w spisku mającym na celu obalenie siłą władz państwa i szpiegostwo". Większość z nich w czasie II wojny światowej walczyła w lotnictwie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

1957 - Zmarł Oliver Hardy, amerykański komik filmowy. Popularność przyniosła mu seria filmów, w których grał rolę Flapa w duecie z Flipem - Stanem Laurelem. Wspólnie nakręcili ponad 100 filmów. Urodził się 18 stycznia 1892 roku.

1958 - Urodził się Bruce Dickinson, wokalista heavymetalowego zespołu Iron Maiden. Nagrywał też płyty solowe. Został sklasyfikowany na siódmym miejscu listy 100 najlepszych wokalistów wszech czasów według "Hit Parader". Bruce Dickinson, w chwilach wolnych od koncertowania z Iron Maiden, pracował, jako etatowy pilot 230-miejscowych samolotów pasażerskich Boeing 757 w brytyjskich liniach lotniczych. Prowadził też audycję w BBC.

1960 - Wybrzeże Kości Słoniowej uzyskało niepodległość od Francji. Pierwszym prezydentem i premierem został Félix Houphouët-Boigny. Jego Partia Demokratyczna Wybrzeża Kości Słoniowej sprawowała władzę aż do 1990 roku. Dzięki rozwijaniu gospodarki w kierunku kapitalistycznym Wybrzeże Kości Słoniowej stało się jednym z najbardziej stabilnych i zamożnych państw afrykańskich.

1960 - Urodził się David William Duchovny, amerykański aktor filmowy i telewizyjny, reżyser, scenarzysta, producent i wokalista pochodzenia żydowsko-szkockiego. Znany głównie z seriali "Z Archiwum X" i "Californication".

1961 - Zakończyła się misja statku kosmicznego Wostok 2 z Giermanem Titowem na pokładzie. Był to drugi w historii załogowy lot orbitalny. Na pokładzie znajdował się jeden kosmonauta - Herman S. Titow. Kosmonauta podczas lotu podjął próby ręcznego sterowania statkiem. Titow podczas praktycznie całego lotu odczuwał silne skutki choroby kosmicznej. Był pierwszą osobą, która spędziła na orbicie ponad dobę. Kosmonauta w trakcie operacji lądowania katapultował się, podobnie jak Jurij Gagarin.

1962 - Frances Oldham Kelsey, urzędniczka amerykańskiej Agencji Żywności i Leków, została wyróżniona "President’s Award for Distinguished Federal Civilian Service” za niedopuszczenie do wprowadzenia do obrotu na terenie USA szkodliwego dla ludzkich płodów talidomidu. Frances Oldham Kelsey przeszła na emeryturę mając 90 lat. Zmarła 17 sierpnia 2015 roku, dożywszy 101 lat. Urodziła się 24 lipca 1914 roku.

1964 - Zmarł generał Aleksander Zawadzki, działacz komunistyczny, w latach 1952-1964 przewodniczący Rady Państwa PRL. Urodził się 16 grudnia 1899 roku. 60 rocznica

1964 - Premiera komedii "Giuseppe w Warszawie" w reżyserii Stanisława Lenartowicza. W filmie główne rolne zagrali: Elżbieta Czyżewska, Antonio Cifariello i Zbigniew Cybulski. 60 rocznica

1964 - Kongres Stanów Zjednoczonych prawie jednomyślnie uchwalił rezolucję upoważniającą prezydenta Lyndona B. Johnsona do podjęcia działań militarnych przeciwko Wietnamowi Północnemu. Decyzję podjęto po tym jak wcześniej w Zatoce Tonkińskiej doszło do wymiany ognia amerykańskiego okrętu USS "Maddox" z trzema wietnamskimi kutrami torpedowymi. W kolejnych dniach USS "Maddox" i USS "Turner Joy" otworzyły ogień do "niezidentyfikowanego celu radarowego". W 1971 roku pracownik Pentagonu Daniel Ellsberg przekazał dziennikarzom dokumenty znane, jako "Pentagon Papers", z których wynikało, że raporty zostały sfałszowane. 30 listopada 2005 służby Narodowej Agencji Bezpieczeństwa odtajniły dokumenty potwierdzające, iż administracja prezydenta Johnsona otrzymała nieprawdziwe informacje na temat incydentów. W 1973 roku prezydent Richard Nixon wycofał amerykańskie wojska z Wietnamu. W wojnie wietnamskiej zginęło 47 tysięcy Amerykanów, a 305 tysięcy zostało rannych. 60 rocznica

1966 - Urodziła się Kristin Hersh, amerykańska piosenkarka i kompozytorka znana z solowych, akustycznych koncertów. W latach osiemdziesiątych była jedną z założycielek grupy Throwing Muses, obecnie również liderka grającej w stylu rocka alternatywnego grupy 50 Foot Wave.

1969 - Zmarł Joseph Kosma, węgierski kompozytor, mieszkający i tworzący we Francji. Autor muzyki między innymi do filmów: "Komedianci", "Kochankowie z Werony", "Helena i mężczyźni". Urodził się 22 października 1905 roku.

1970 - Zawieszeniem broni zakończyła się egipsko-izraelska tak zwana wojna na wyczerpanie. Wojna została zapoczątkowana przez Egipt, uznający, że długotrwały konflikt z Izraelem doprowadzi do licznych strat w ludziach i osłabi gospodarkę Izraela. Miałoby to spowodować wycofanie się Izraela z półwyspu Synaj, zajętego podczas wojny sześciodniowej w 1967 roku. Głównym obszarem działań wojennych była strefa Kanału Sueskiego oraz oba wybrzeża Morza Czerwonego. Do starć dochodziło również w głębi terytorium egipskiego i jordańskiego, a także na Zachodnim Brzegu i Wzgórzach Golan.

1971 - Zakończyła się załogowa misja księżycowa Apollo 15. Podczas misji astronauci wylądowali 30 lipca na powierzchni Księżyca. W czasie wyprawy zebrano 77 kilogramów próbek gruntu księżycowego. Astronauci podczas wyjść na powierzchnię Księżyca przebywali poza lądownikiem LM ponad 18 godzin. Scott i Irwin poruszając się po Księżycu po raz pierwszy użyli specjalnie skonstruowanego dla potrzeb misji Apollo pojazdu LRV. Przebyli odległość prawie 28 kilometrów. Astronauci dysponowali skafandrami nowego typu, umożliwiającymi swobodniejsze poruszanie się i zginanie. Ich układy życiodajne pozwalały na dłuższy pobyt poza lądownikiem. Dzięki temu trzykrotnie wychodzili na powierzchnię.

1972 - Zmarł Zdzisław Jahnke, skrzypek wirtuoz, dyrygent, kompozytor, pedagog. Był dyrektorem Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu, organizatorem Miejskiego Konserwatorium Muzycznego w Bydgoszczy. Nauczał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. W latach 1952-1957 w jury Międzynarodowego Konkursu imienia Henryka Wieniawskiego. Urodził się 9 lutego 1895 roku.

1974 - Zmarła Virginia Apgar, amerykańska lekarka, specjalizująca się w anestezjologii i pediatrii. Znana jest z wprowadzenia skali Apgar, służącej do określania stanu noworodków zaraz po porodzie. Po raz pierwszy zaprezentowała ją w 1952 roku, a opublikowała rok później. Urodziła się 7 czerwca 1909 roku. 50 rocznica

1974 - Francuski linoskoczek Philippe Petit przeszedł nielegalnie po linie rozpiętej między bliźniaczymi wieżami World Trade Center. Wyczyn ten stał się tematem filmów dokumentalnych "Człowiek na linie" Jamesa Marsha oraz "The Walk. Sięgając chmur" Roberta Zemeckisa. 50 rocznica

1975 - Urodziła się Charlize Theron, południowoafrykańska aktorka i producentka filmowa. Jest laureatką kilku nagród, w tym: Oscara, Złotego Globu, American Cinematheque Award oraz Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki. Magazyn "Time" nazwał ją jedną ze 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie w 2016 roku, a od 2019 jest jedną z najlepiej opłacanych aktorek na całym świecie. Zagrała między innymi w filmach: "Adwokat diabła", "Monster" i "Gorący temat".

1979 - Wypadek jądrowy w tajnej elektrowni w stanie Tennessee. Około tysiąca osób zostało napromieniowanych dawką pięciokrotnie przekraczającą dawkę roczną. 45 rocznica

1983 - W Helsinkach rozpoczęły się I Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce. Reprezentacja Polski podczas czempionatu w Helsinkach zdobyła cztery medale. Złote medale wywalczyli trójskoczek Zdzisław Hoffmann i kulomiot Edward Sarul. Polacy zajęli siódme miejsce w tabeli medalowej i dziewiąte w klasyfikacji punktowej.

1984 - Zmarła Esther Phillips, amerykańska wokalistka bluesowa i jazzowa, popularna w latach 50. i 60. Urodziła się 23 grudnia 1935 roku. 40 rocznica

1985 - Zmarł Mateusz Święcicki, kompozytor, aranżer, publicysta. W latach 1955-1964, jako pierwszy prowadził jazzowe audycje w Polskim Radiu. Był pierwszym muzycznym szefem radiowej Trójki. Był autorem pierwszej Trójkowej audycji, zatytułowanej "Mój magnetofon", przekształconej później w "Muzyczną pocztę UKF". Jest autorem ponad 200 piosenek, między innymi: "Pod Papugami", "Ballady Cygańskiej", "Był taki ktoś". W latach 70. prowadził zespół wokalny "Filipinki”. Urodził się 10 września 1933 roku.

1985 - Urodził się Rick Stephan Genest, kanadyjski aktor, artysta i model. Znany również, jako "Zombie Boy", ponieważ większość powierzchni jego ciała była pokryta tatuażem przedstawiającym ludzki szkielet. W 2011 został liderem rankingu Guinnessa w kategorii "najwięcej tatuaży prezentujących insekty", ustanawiając rekord wynoszący 176 owadów. Zmarł 1 sierpnia 2018 roku.

1988 - Angolskie myśliwce MiG-23 usiłowały zestrzelić samolot, którym leciał prezydent Botswany Quett Masire. Uszkodzony samolot zdołał bezpiecznie wylądować awaryjnie.

1991 - Zmarła Kalina Jędrusik, aktorka, piosenkarka. Grała między innymi w filmach: "Ewa chce spać", "Lekarstwo na miłość", "Upał", "Jowita", "Ziemia obiecana", "CK dezerterzy", "Hotel Polanów i jego goście". Wystąpiła łącznie w 33 filmach, najczęściej w rolach drugoplanowych i epizodycznych. Zazwyczaj grała niezależne i uwodzące kobiety, dzięki czemu w latach 60. i 70. XX w. uchodziła za symbol seksu. Ogromną popularność przyniósł Kalinie Jędrusik udział w telewizyjnym "Kabarecie Starszych Panów". Urodziła się 5 lutego 1931 roku.

1992 - Zmarł Mariusz Dmochowski, aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatrów warszawskich: "Nowego" i "Współczesnego". Grał między innymi w filmach: "Lalka", "Barwy ochronne", "Pan Wołodyjowski", "CK dezerterzy", "Piłkarski poker" oraz w serialach: "Królewskie sny", "Przygody pana Michała" i "Zmiennicy". Urodził się 29 października 1930 roku.

1995 - Brytyjczyk Jonathan Edwards, podczas rozgrywanych w Göteborgu V Mistrzostwach Świata w Lekkoatletyce, po raz pierwszy przekroczył granicę 18 metrów w trójskoku, ustanawiając rekord świata wynikiem 18 metrów i 16 centymetrów a następnie 18 metrów i 29 centymetrów.

1998 - W wyniku ataków terrorystycznych al-Kaidy na amerykańskie ambasady w stolicy Kenii Nairobi i stolicy Tanzanii Dodomie śmierć poniosły 224 osoby, a 4,5 tysiąca zostało rannych. Po zamachach prezydent Bill Clinton wydał rozkaz ostrzelania celów w Afganistanie i Sudanie, a Osama Bin Laden trafił na listę 10 najbardziej poszukiwanych terrorystów świata. W 2001 roku sąd w Nowym Jorku skazał cztery osoby odpowiedzialne za zamachy na kary bezwzględnego dożywotniego więzienia.

1999 - Zmarła Helena Kowalczykowa, aktorka teatralna i filmowa. Całą swoją powojenną drogę zawodową związała z Teatrem Współczesnym w Warszawie. Grała też w filmach i serialach, takich jak między innymi: "Czterdziestolatek", "Dom", "Popielec" i "Siedem życzeń". Urodziła się 25 lutego 1907 roku. 25 rocznica

2002 - Podczas ceremonii zaprzysiężenia Álvaro Uribe na urząd prezydenta Kolumbii rebelianci z Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kolumbii-Armii Ludowej przeprowadzili atak moździerzowy na pałac prezydencki. Zginęło 21 osób.

2005 - Zmarł Peter Jennings, amerykański dziennikarz pochodzenia kanadyjskiego. Przez ponad 20 lat prowadził w amerykańskiej telewizji ABC wieczorny dziennik "World News Tonight". Jako reporter telewizyjny był między innymi w Gdańsku w czasie strajków w sierpniu 1980 roku i w Warszawie w 1989 roku w czasie powstania rządu Tadeusza Mazowieckiego. Urodził się 29 lipca 1938 roku.

2006 - Zmarł Marian Podkowiński, dziennikarz, publicysta, pisarz, tłumacz. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej relacjonował proces niemieckich nazistowskich zbrodniarzy przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Urodził się 19 kwietnia 1909 roku.

2007 - Zmarł Ludwik Maciąg, artysta malarz, specjalizujący się w batalistyce i pejzażach wiejskich, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, żołnierz Armii Krajowej. Brał udział między innymi w akcji przerzutu do Anglii fragmentów rakiety niemieckiej V2. Autor ilustracji książkowych, plakatów, grafik, gobelinów, zajmował się też wzornictwem przemysłowym. Urodził się 13 lipca 1920 roku.

2008 - Gruzja rozpoczęła operację w celu "przywrócenia konstytucyjnego porządku” w Osetii Południowej. 16 lat wcześniej Osetia Południowa została wcielona do Rosji. Siły gruzińskie przejęły tego dnia kontrolę nad pięcioma wsiami w okolicy Cchinwali. Gruzini użyli wyrzutni rakietowych i zrzucili bomby kasetowe. Separatystów osetyjskich czynnie wspierała Rosja - argumentując to względami obrony rosyjskiej ludności. Rosyjskie siły uderzyły w głąb Gruzji na miasta Tbilisi, Gori, zbombardowały także czarnomorski port Poti i bazę wojskową Senaki. 12 sierpnia do Gruzji udał się polski prezydent Lech Kaczyński, który wraz z prezydentami Ukrainy, Litwy i Estonii uczestniczył w Tbilisi w wiecu poparcia dla Gruzji.

2010 - Bogatynia została zalana przez przepływający przez miasto potok Miedzianka. Podczas nawałnicy w Bogatyni spadło tyle wody, ile zwykle w półtora miesiąca. Przepływająca przez miasto rzeczka zamieniła się w rwący żywioł, który uszkodził domy i zniszczył mosty. Straty po powodzi w Bogatyni oszacowano na około 225 milionów złotych.

2010 - Zmarł Wiesław Sadowski, ekonomista i polityk, rektor Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, członek Polskiej Akademii Nauk. W latach 1969-1980 był bezpartyjnym posłem Sejmu PRL. W latach 1980-1989 był prezesem GUS. Urodził się 21 grudnia 1921 roku.

2014 - Prezydent Barack Obama zatwierdził udział lotnictwa amerykańskiego w międzynarodowej interwencji przeciwko Państwu Islamskiemu. Operacja koalicji państw zachodnich i krajów arabskich, wymierzona była w ekstremistów Państwa Islamskiego dopuszczających się masakr na ludności cywilnej na terytorium Iraku i Syrii. 10 rocznica

2018 - Zmarła Krystyna Kamieńska-René, aktorka teatralna i filmowa. Największą popularność przyniosła jej rola doktor Anny w filmie "Godziny nadziei". Wystąpiła również w takich filmach jak: "Żołnierz zwycięstwa" i "Jasne łany". Urodziła się 18 stycznia 1925 roku.

2018 - Zmarł Zbigniew Rusek, siatkarz, siedmiokrotny mistrz Polski, reprezentant Polski. Trener i działacz siatkarski. Urodził się 2 października 1938 roku.

2019 - Zmarł Kary Mullis, amerykański biochemik uważany za wynalazcę reakcji łańcuchowej polimerazy, fundamentalnej dla biologii molekularnej techniki, pozwalającej na kopiowanie specyficznych sekwencji DNA. Za pracę w tej dziedzinie otrzymał w 1993 Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Urodził się 28 grudnia 1944 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarł Andrzej Połeć, producent filmowy, między innymi "Wołynia", "Drogówki", "Placu zabaw" i "Domu złego". Laureat Polskiej Nagrody Filmowej, Orzeł 2017 w kategorii najlepszy film. Urodził się 25 marca 1958 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł profesor Robert Stefan Rowiński, konstruktor lotniczy. Był pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Lotniczej Akademii Wojskowej i Polskiej Akademii Nauk. Urodził się 18 kwietnia 1935 roku. 2021 - Zmarł Włodzimierz Zawadzki fizyk-teoretyk, profesor doktor habilitowany, specjalista w zakresie fizyki półprzewodników, a także poeta i prozaik. Jest autorem ponad 170 prac naukowych. Napisał dwa zbiory poezji i powieść "Wielki inkwizytor". Jest sygnatariuszem apelu 64 intelektualistów do władz PRL o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami z sierpnia 1980. Urodził się 4 stycznia 1939 roku.

2022 - Zmarł Zdzisław Słowiński, aktor filmowy i teatralny, a także piosenkarz. Występował między innymi w Teatrze Narodowym w Warszawie, Operetce Warszawskiej, Teatrze Syrena i Teatrze Komedia. Współpracował z Polskim Radiem. Wystąpił w ponad 80 spektaklach Teatru Polskiego Radia. Zagrał między innymi w "Akcji pod Arsenałem", "Halo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy" oraz w "07 zgłoś się". Urodził się 29 lipca 1928 roku.

2023 - Zmarł William Friedkin amerykański reżyser, producent filmowy i scenarzysta, reżyser filmu "Francuski łącznik" z 1971 roku, który zdobył 5 Oskarów, w tym za najlepszy film, najlepszą reżyserię i najlepszy scenariusz adaptowany, a także innych thrillerów i dramtów sensacyjnych, w tym "Egorcysta", "Cena strachu" i "Żyć i umrzeć w Los Angeles". Urodził się 29 sierpnia 1935 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-08-28, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 28 sierpnia - Święto Lotnictwa Polskiego, obchodzone wspólnie przez lotnictwo cywilne, wojskowe oraz przemysł lotniczy, 1993 roku. Upamiętnia zwycięstwo… » więcej 2024-08-27, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 27 sierpnia - Święto narodowe Mołdawii, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1991 roku. 27 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Gier Ksi… » więcej 2024-08-26, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 26 sierpnia - Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej, obchodzona przez Kościół katolicki w Polsce. Święto zostało ustanowione w 1904 roku… » więcej 2024-08-25, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 25 sierpnia - Dzień Polskiej Żywności, obchodzony od 2013 roku. » więcej 2024-08-24, godz. 21:33 Kartka z kalendarza 24 sierpnia - Dzień Niepodległości Ukrainy, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości. 24 sierpnia - Dzień Windowsa. Przypada w rocznicę wprowadzenia… » więcej 2024-08-23, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 23 sierpnia - Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, obchodzony od 2009 roku, ustanowiony Przez Parlament Europejski w 70. rocznicę Paktu Ribbentrop-Mołotow. 23… » więcej 2024-08-22, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 22 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. 22 sierpnia - Światowy Dzień Mleka Roślinnego… » więcej 2024-08-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 sierpnia - Światowy Dzień Optymisty. 21 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci i Hołdu dla Ofiar Terroryzmu. » więcej 2024-08-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 sierpnia - Święto narodowe Węgier - Dzień Świętego Stefana, obchodzony w rocznicę sprowadzenia relikwii założyciela państwa węgierskiego króla Stefana… » więcej 2024-08-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 sierpnia - Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2008 roku. 19 sierpnia - Kościół prawosławny obchodzi Przemienienie… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »