1331 - Wojska krzyżackie zajęły i zniszczyły miasto Pyzdry, próbując pojmać syna Władysława Łokietka królewicza Kazimierza. Próba odzyskania miasta przez rycerstwo wielkopolskie pod dowództwem Wincentego z Szamotuł zakończyła się porażką.

1423 - Prawa miejskie otrzymał Garwolin - miejscowość na Mazowszu, leżąca nad rzeką Wilgą. Miał status miasta królewskiego Korony Królestwa Polskiego. Po ponad 100 latach Garwolin liczył już 260 domostw, 69 ogrodów i 230 rzemieślników, w tym: 24 szewców, 12 krawców, dziewięciu kuśnierzy, 22 kowali, siedmiu czapników, trzech bednarzy, sześciu krawców, sześciu cieśli, trzech kołodziejów i 63 piwowarów. Miasto słynęło z warzenia przedniego piwa. Rozwój Garwolina przerwał potop szwedzki - w mieście pozostała jedna dziesiąta ludności, ocalało zaledwie 50 domostw.

1452 - Urodził się Ludovico Sforza, książę Mediolanu, wybitny mecenas sztuki. Za jego panowania mediolański dwór stał się najświetniejszym w Europie. Pracowali dla niego architekt Bramante i Leonardo da Vinci, który sportretował jego przyjaciółkę Cecylię Gallerani na obrazie "Dama z gronostajem". Zmarł 27 maja 1508 roku.

1526 - Wmurowano kamień węgielny pod budowę pierwszego szpitala miejskiego we Wrocławiu. Fundusze na budowę pochodziły z Miejskiego Urzędu Jałmużniczego i datków mieszczan. Jako lokalizację wybrano tereny zalewowe nad Odrą w pobliżu Bramy Mikołajskiej. Główny gmach powstał w latach 1799-1801 według projektu Carla Gottfrieda Geisslera. Najstarszy wrocławski szpital miejski został zlikwidowany w 2007 roku.

1549 - Jezuicki misjonarz Franciszek Ksawery przybył do Japonii. Był jednym z założycieli zakonu jezuitów. Zdaniem historyków Kościoła od czasów świętego Pawła nikt nie nawrócił większej liczby ludzi niż on. Szacuje się, że osobiście ochrzcił 30 tysięcy ludzi. Swoją pracę misjonarską zaczynał od prostych ludzi, starając się pomagać biednym. Dopiero w Japonii zmienił taktykę, starając się najpierw dotrzeć do elity społeczeństwa. W Japonii Franciszek spędził ponad dwa lata, a stamtąd odpłynął kontynuować swoją misję do Chin. 475. rocznica

1597 - Zmarł ksiądz Jakub Wujek, jezuita, profesor i rektor licznych kolegiów jezuickich w Polsce, a także tłumacz "Nowego Testamentu” na język polski, wydanego w Krakowie w 1593 roku. Dzieło to do obecnych czasów jest przykładem pięknej, renesansowej polszczyzny. Korzystano z niego jeszcze w ubiegłym wieku. Urodził się w 1541 roku.

1691 - Białystok uzyskał prawa miejskie. Osada powstała między 1440 a 1444 rokiem, gdy na miejsce obecnego Rynku Kościuszki przybyli osadnicy z ziemi kolneńskiej, a do dzisiejszych Dojlid - z powiatu lidzkiego. W ciągu następnych trzech lat powstały dwa dwory oraz kościół parafialny. Przy kościele w 1578 roku stanęła karczma. W latach 1617-1626 z fundacji marszałka Piotra Wiesiołowskiego zbudowano zachowany do dziś stary kościół farny. To on też wzniósł w Białymstoku murowany gotycko-renesansowy zamek, który po gruntownej przebudowie w latach 90. XVII wieku, stał się barokową rezydencją magnackiego rodu Branickich znaną do dziś, jako pałac Branickich. Białystok obecnie pełni funkcję administracyjnego, gospodarczego, naukowego i kulturalnego centrum regionu. Miasto z przyległymi gminami tworzy aglomerację białostocką. Liczy prawie 300 tysięcy mieszkańców.

1794 - Przewrót termidoriański - upadek władzy jakobinów we Francji, aresztowanie w Konwencie Maksymiliana Robespierre'a, przywódcy klubu jakobinów i jego zwolenników. Wszyscy zatrzymani deputowani zostali uznani za wyjętych spod prawa i skazani na śmierć bez sądu, po zwykłym ustaleniu tożsamości. Razem z Robespierre'em na Placu Rewolucji zgilotynowano 21 osób, a w kolejnych dniach następnych 70 podejrzanych o sympatyzowanie z obalonym rządem. 230. rocznica

1824 - Urodził się Aleksander Dumas syn, francuski pisarz i dramaturg, autor słynnej powieści "Dama Kameliowa", dramatów, a także licznych felietonów oraz artykułów prasowych. Jego powieści miłosne zostały umieszczone w kościelnym indeksie ksiąg zakazanych dekretem z 1863 roku. Dumas został doceniony w 1874 członkostwem w Akademii Francuskiej, a w 1894 otrzymał order Legii Honorowej. Zmarł 27 listopada 1895 roku. 200. rocznica

1830 - W Paryżu wybuchła rewolucja lipcowa, zwana "trzema dniami chwały". Król Karol X został zmuszony do abdykacji, obalono też władzę Burbonów. Wieść o rewolucji lipcowej we Francji rozeszła się po całej Europie, zachęcając do walki przeciw porządkowi stworzonemu i strzeżonemu przez Święte Przymierze.

1835 - Urodził się Ignacy Maciejowski, pisarz, nowelista, dramaturg i krytyk literacki, przedstawiciel realizmu krytycznego w prozie modernistycznej, uczestnik powstania styczniowego. Zmarł 22 września 1901 roku.

1841 - Zginął w pojedynku Michaił Lermontow, rosyjski poeta romantyczny, autor liryk nasyconych ideami wolnościowymi, poematów opartych na motywach ludowych, powieści psychologicznych i dramatów. Jego najsłynniejsze wiersze to: "Żagiel”, "I smutek, i nuda” oraz "Żegnaj mi, Rosjo nieumyta”. Urodził się 15 października 1814 roku.

1844 - Zmarł John Dalton, angielski fizyk, chemik i meteorolog, twórca nowożytnej atomistycznej teorii materii, opublikowanej w rozprawie "A new System of Chemical Philosophy". Odkrył prawo ciśnień cząstkowych i prawo stosunków wielokrotnych. Opisał wadę wzroku nazwaną później daltonizmem. Na jego cześć jednostkę masy atomowej nazwano daltonem. Urodził się 6 września 1766 roku. 180. rocznica

1849 - Urodził się Leopold Julian Kronenberg, finansista, bankier, działacz gospodarczy. Był dyrektorem petersburskiej filii Banku Handlowego w Warszawie, zarządzał Koleją Warszawsko-Terespolską oraz Nadwiślańską. Był prezesem Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Był jednym z fundatorów, a następnie prezesem zarządu Filharmonii Warszawskiej. Wspierał także utworzenie Instytutu Politechnicznego oraz budowę pomnika Adama Mickiewicza. Zmarł 23 lutego 1937 roku. 175. rocznica

1851 - Pierwszy w historii pociąg odjechał z Bydgoszczy, pokonując odległość 30 kilometrów do Nakła w ciągu 50 minut. Oficjalnego otwarcia linii dokonał, dwa dni wcześniej, osobiście w Bydgoszczy król Prus Wilhelm IV. Przed udekorowanym dworcem odbyło się widowisko, podczas którego wystąpił w strojach regionalnych zespół ludowy z Kujaw, który śpiewał po polsku.

1867 - Urodził się Enrique Granados y Campina, hiszpański kompozytor, pianista, pedagog, współtwórca narodowego stylu w muzyce hiszpańskiej. W 1901 roku założył w Barcelonie szkołę pianistyczną. Autor pieśni i oper. Jednym z jego dzieł jest fortepianowy cykl "Goyescas” z 1911 roku - muzyczna wizja Hiszpanii, inspirowana obrazami Francisca Goi. Kompozytor i jego żona Amparo zginęli 24 marca 1916 roku na promie "Sussex", storpedowanym podczas przeprawy przez Kanał La Manche przez U-Boota UB-29.

1876 - Urodził się Zygmunt Batowski, historyk sztuki, pedagog, znawca polskiej sztuki epoki baroku i klasycyzmu, autor prac naukowych: "Malarki Stanisława Augusta”, "Zbiór graficzny w Uniwersytecie Warszawskim” i "Norblin". Jego zainteresowania naukowe obejmowały historię sztuki barokowej i klasycystycznej, kulturę artystyczną Polski XVII-XIX wieku, sztukę sakralną oraz muzeologię. Badał twórczość Rembrandta i Norblina, gromadził materiały o historii i architekturze pałaców warszawskich, inwentaryzował dzieła sztuki kościołów jezuitów i pijarów w Warszawie, a także zbiory Biblioteki Fundacji hrabiego Baworowskiego we Lwowie i Muzeum Książąt Czartoryskich w Gołuchowie. Zginął rozstrzelany w Powstaniu Warszawskim, 1 września 1944 roku.

1881 - Urodził się Hans Fischer, niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1930 roku. Pracował nad syntezą hemoglobiny i bilirubiny, wyjaśnił budowę chlorofilu. Zmarł 31 marca 1945 roku.

1890 - Vincent van Gogh, usiłując popełnić samobójstwo, strzelił sobie z rewolweru w pierś. Z powodu odniesionych obrażeń zmarł dwa dni później. Mało doceniany za życia, zdobył sławę dopiero po śmierci. Dziś jest powszechnie uważany za jednego z największych malarzy w historii. Jego liczne autoportrety, pejzaże, portrety i słoneczniki należą do najbardziej rozpoznawalnych i najdroższych dzieł sztuki na świecie. Urodził się 30 marca 1853 roku.

1904 - Urodził się Oskar Lange, działacz społeczny i ekonomista. Stworzył na gruncie polskim podstawy cybernetyki ekonomicznej, rozwinął ekonometrię. Jego prace tłumaczone były na wiele języków. Zajmował się zasadami programowania. Autor prac: "Wstęp do ekonometrii”, "Ekonomia polityczna” i "Wstęp do cybernetyki ekonomicznej”. Od 1947 roku, przez kilka kadencji, był posłem na Sejm. W 1962 roku został pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego. Zmarł 2 października 1965 roku. 120. rocznica

1906 - Urodził się Jerzy Giedroyc, pisarz, publicysta i polityk, twórca i redaktor naczelny paryskiej "Kultury". Był wybitną postacią polskiej emigracji i jedną z największych w powojennej historii kraju. Wraz z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim założył w 1946 roku w Rzymie Instytut Literacki, jedną z najbardziej znanych polskich instytucji wydawniczych na emigracji. Wydawany przez Instytut miesięcznik "Kultura" był ważnym pismem polskiej emigracji oraz jednym z cenionych miesięczników intelektualnych na świecie. Publikowali w nim między innymi: Józef Czapski, Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski oraz Melchior Wańkowicz. Do śmierci kierował Instytutem Literackim i "Kulturą". Zmarł 14 września 2000 roku.

1906 - Urodził się Stefan Długołęcki, podpułkownik Wojska Polskiego. W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Modlina. Po poddaniu twierdzy znalazł się w obozie jenieckim. Wiosną 1945 roku wrócił do Polski, został powołany do wojska i zatrudniony w MON. Aresztowany 14 lutego 1948 roku został oskarżony o współudział w stworzeniu "monopolu prywatnych firm na dostawy do wojska". Torturowany podczas przesłuchania został na karę śmierci i stracony 14 grudnia 1948 roku. Miejsce jego pochówku odnaleziono i zidentyfikowano dopiero w 2017 roku. 22 września 2019 w Kwaterze na Łączce odbył się pogrzeb 22 oficerów i żołnierzy straconych w więzieniu na Mokotowie, w tym podpułkownika Stefana Długołęckiego. Wszyscy zostali pochowani w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Łączce.

1914 - Uwięziony wraz z siostrą Marią na skalnej półce w żlebie Drege’a w Tatrach filozof i psycholog Bronisław Bandrowski, straciwszy nadzieję na pomoc, rzucił się w przepaść ponosząc śmierć na miejscu. Skrajnie wyczerpana siostra została uratowana przez ratowników TOPR - Mariusza Zaruskiego i Jędrzeja Marusarza Jarząbka. 110. rocznica

1915 - Urodził się Mario del Monaco, włoski śpiewak operowy, tenor, uważany za jednego z najwybitniejszych artystów operowych XX wieku. W 1950 roku po raz pierwszy zagrał Otella w operze Giuseppe Verdiego pod tym samym tytułem. Stała się ona jego legendarną rolą - zagrał ją co najmniej 200 razy. Został pochowany w kostiumie swojego bohatera. Zmarł 16 października 1982 roku.

1916 - Walki Brygady Strzelców Polskich, wchodzącej w skład wojsk rosyjskich, z wojskami niemieckimi nad Szczarą w rejonie Baranowicz.

1917 - Zmarł Emil Theodor Kocher, szwajcarski chirurg. Zajmował się badaniami nad tarczycą i usuwaniem wola. Laureat Nagrody Nobla w 1909 roku za badania fizjologii i patologii gruczołu tarczowego oraz za osiągnięcia w chirurgii tarczycy. Urodził się 25 sierpnia 1841 roku.

1918 - Episkopat Polski powołał do życia Katolicki Uniwersytet Lubelski. To trzeci najstarszy funkcjonujący uniwersytet w Polsce. Posiada pełne prawa uczelni publicznej i jest finansowany z budżetu państwa. W 1938 roku KUL uzyskał prawo do nadawania stopni naukowych. W 2005 roku uczelnia zyskała patrona - zmieniła nazwę na Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Obecnie studiuje na nim około 10 tysięcy osób.

1921 - Kanadyjski lekarz Frederick Banting i jego asystent Charles Best odkryli insulinę, najważniejszy hormon trzustki. Naukowcy z Uniwersytetu w Toronto wyodrębnili insulinę, eksperymentując na psie, któremu usunięto trzustkę. W 1923 roku za to odkrycie Banting otrzymał Nagrodę Nobla, a wraz z nim jego zwierzchnik. Pominięto natomiast Besta. W akcie solidarności Banting podzielił się premią finansową z asystentem.

1922 - Urodził się Andrzej Seyfried, profesor medycyny, pionier leczenia polio, specjalista w zakresie rehabilitacji. Od 1963 sprawował funkcję eksperta do spraw rehabilitacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). W latach 2003-2007 był członkiem Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN. Zmarł 5 stycznia 2009 roku.

1924 - Zmarł Ferruccio Busoni, pianista i kompozytor, pochodzenia włosko-niemieckiego, uważany za jednego z najwybitniejszych wirtuozów swej epoki, autor fortepianowych aranżacji muzyki Bacha. Busoni propagował neoklasycyzm w muzyce. W roku 1907 napisał "Zarys nowej estetyki muzyki", przepowiadając muzykę przyszłości, w której możliwe będą podziały oktawy inne niż na tradycyjne 12 półtonów, a także wykorzystanie instrumentów elektrycznych. Urodził się 1 kwietnia 1866 roku. 100. rocznica

1924 - W Paryżu zakończyły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie. W ostatnim dniu zawodów pierwszy w historii medal olimpijski dla Polski - srebrny - zdobyła drużyna kolarzy torowych w wyścigu na dochodzenie na cztery kilometry w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk. Drugi medal - brązowy - wywalczył jeździec Adam Królikiewicz w konkursie skoków. Były to pierwsze letnie igrzyska olimpijskie, w których startowała reprezentacja Polski. 100. rocznica

1927 - Urodził się Dawid Rubinowicz, żydowski chłopiec, autor pamiętników opisujących prześladowania Żydów podczas II wojny światowej. Dzienniki spisywane prostym językiem w pięciu szkolnych zeszytach od marca 1940 do czerwca 1942, obrazują zwykłe dzieciństwo przerwane okupacją i prześladowaniami niemieckimi. Odnalezione po wojnie zapiski zostały opublikowane w wielu krajach świata. Dawid został zamordowany 22 lub 23 września 1942 roku w Treblince.

1929 - Urodził się Jack Higgins, brytyjski pisarz, autor cieszących się popularnością powieści sensacyjno-przygodowych z okresu II wojny światowej i zimnej wojny, łączących w wartkiej akcji zapis autentycznych wydarzeń z fikcją literacką. Międzynarodowe uznanie przyniosła mu powieść "Orzeł wylądował". Od tego czasu napisał ponad 60 książek, które sprzedano w blisko 250 milionach egzemplarzy i przetłumaczono na 55 języków. Jego powieści doczekały się licznych ekranizacji kinowych i telewizyjnych. Zmarł 9 kwietnia 2022 roku. 95. rocznica

1933 - Urodził się Stanisław Jędryka, reżyser filmowy i scenarzysta. Zasłynął z filmów i seriali młodzieżowych z lat 70. i 80., takich jak: "Wakacje z duchami” i "Podróż za jeden uśmiech”, które przeszły do klasyki filmu polskiego. Nakręcił też seriale: "Stawiam na Tolka Banana” i "Szaleństwo Majki Skowron”. Zmarł 22 kwietnia 2019 roku.

1939 - Zmarł Stanisław Baczyński, ojciec Krzysztofa, historyk literatury, krytyk literacki i publicysta, autor szkiców "Sztuka walcząca, rozprawy o poezji ekspresjonistycznej" i "Syty Paraklet i głodny Prometeusz". Żołnierz Legionów Polskich i kapitan piechoty Wojska Polskiego. Kierował akcją plebiscytową na Śląsku Cieszyńskim i Orawie. Syn dedykował mu wiersz "Elegia", napisany w sierpniu 1939. Jest także wspominany w kilku innych wierszach poety, między innymi "Rodzicom" i "Deszcze". Urodził się 5 maja 1890 roku. 85. rocznica

1939 - Podniesiono banderę na statku pasażerskim MS "Chrobry". Dwa dni później wyruszył w pierwszą podróż - z Gdyni do Ameryki Południowej. Jednym z 1042 pasażerów statku był Witold Gombrowicz, który wypłynął do Ameryki Południowej, by już nigdy do Polski nie powrócić. 20 sierpnia 1939 statek dopłynął do Buenos Aires. Po kilku dniach ruszył w drogę powrotną. Informacja o wybuchu wojny zastała marynarzy na pełnym morzu, w pobliżu brazylijskiego portu Pernambuco. 2 września w porcie Recife w Brazylii rejs został przerwany, pasażerowie zeszli na ląd, a kapitan Edward Pacewicz skierował statek do Southampton, gdzie przybył 31 października. Statek został przebudowany na transportowiec wojskowy. 14 maja 1940 roku został zbombardowany przez samoloty niemieckie, a dzień później zatonął. "Chrobry" był ostatnim jak dotąd nowym transatlantykiem, zbudowanym dla polskiej bandery handlowej. 85. rocznica

1940 - Adolf Hitler zatwierdził plany inwazji na Wielką Brytanię. 1 sierpnia podpisał dyrektywę o prowadzeniu wojny morskiej i powietrznej przeciwko koronie brytyjskiej. Dzień później dowódca Luftwaffe Herman Göring zatwierdził plan działania lotnictwa niemieckiego o kryptonimie "Orzeł".

1940 - Urodził się Lothar Herbst, poeta, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, w latach 1990-2000 redaktor naczelny, a następnie prezes zarządu Polskiego Radia Wrocław. W czasie komunizmu wydawał w II obiegu, współpracował z Studenckim Komitet Solidarności we Wrocławiu. Internowany w czasie stanu wojennego, był później wielokrotnie zatrzymywany i karany grzywnami. W październiku 1985 aresztowany w związku z kolportażem wydawnictw niezależnych, został zwolniony w styczniu 1986 roku. Zmarł 27 kwietnia 2000 roku.

1940 - Premiera filmu animowanego "A Wild Hare", w którym zadebiutował Królik Bugs. Postać została stworzona w 1938 roku przez Teksa Avery’ego i Chucka Jonesa. Bugs często chrupie marchewkę i powtarza "Co jest, doktorku?" ("What’s up, doc?"). Jego stałym antagonistą jest myśliwy Elmer Fudd. Inspiracją dla stworzenia postaci Królika Bugsa był Clark Gable w filmie "Ich noce" z 1934 roku.

1941 - Urodziła się Halina Kowalska, aktorka teatralna i filmowa, znana z filmów: "Drewniany różaniec", "Nie lubię poniedziałku" i "Sanatorium pod klepsydrą". Była aktorką Teatru imienia Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i warszawskich teatrów: Komedia, Kwadrat i na Woli.

1941 - W zajętym przez Wehrmacht Lwowie ukraińscy szowiniści podczas trzydniowego pogromu zamordowali około 1500-2000 Żydów. Dużą rolę w realizacji planów pogromu odegrała propaganda ukraińskich nacjonalistów z OUN-B, którzy umiejętnie podsycali antysemickie nastroje na Ukrainie. Sama operacja nazwana przez ludność Lwowa "Dniami Petlury”, była zorganizowaną akcją niemieckich władz okupacyjnych i za ich przyzwoleniem na bicie, grabież i mordowanie Żydów przeprowadzona przez przygotowane do tego celu grupy Ukraińców. Część przedstawicieli żydowskiej inteligencji została zamordowana na podstawie przygotowanych wcześniej list.

1942 - Niemieckie władze okupacyjne wysłały z getta w Przemyślu do obozu zagłady w Bełżcu transport ponad 3800 Żydów. Decyzja o budowie obozu w Bełżcu zapadła w połowie października 1941 roku, po wydaniu rozkazu przez Heinricha Himmlera o zagładzie Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W 1942 roku zamordowano tam około 450 tysięcy osób.

1943 - Nocny dywanowy nalot aliancki na Hamburg spowodował śmierć 40 tysięcy ludzi i obrócił w ruinę centrum miasta i port. 729 brytyjskich bombowców w ciągu pół godziny zrzuciło 2326 ton bomb zapalających. Następnego dnia Hamburg opuściło blisko milion dwieście tysięcy jego mieszkańców.

1944 - Oddziały Armii Krajowej wraz z wojskami Armii Czerwonej wyparły Niemców ze Lwowa. Dzień później jednostki AK we Lwowie zostały rozwiązane i złożyły broń. Z murów miasta zniknęły biało-czerwone flagi. Po zajęciu miasta NKWD zaczęło aresztowania polskich działaczy niepodległościowych. Uwięziono komendanta Obszaru Lwowskiego AK pułkownika Władysława Filipkowskiego oraz wielu innych oficerów i żołnierzy Armii Krajowej. Część z nich trafiła do więzienia w Charkowie. Pułkownik Filipkowski był internowany w obozie NKWD do listopada 1947 roku. 80. rocznica

1944 - Przewodniczący Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego Edward Osóbka-Morawski i ludowy komisarz spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow podpisali w Moskwie porozumienie o polsko-radzieckiej granicy, ustalając ją wzdłuż tak zwanej linii Curzona i zrzekając się tym samym przez Polskę terytorium Kresów Wschodnich. Strona sowiecka odrzuciła postulaty PKWN, co do korekt przebiegu linii granicznej na korzyść naszego kraju, z wyjątkiem przyjęcia podziału obszaru Puszczy Białowieskiej. 80. rocznica

1944 - Niemcy rozpoczęli likwidację obozu koncentracyjnego KL Warschau, z uwagi na swoje usytuowanie przy ulicy Gęsiej, przez warszawiaków nazywanego "Gęsiówką". Rozstrzelali około 400 więźniów - Żydów chorych i niezdolnych do marszu. Pozostali więźniowie w upale przeszli trasę z Warszawy do Kutna, gdzie 2 sierpnia załadowano ich do wagonów towarowych i wywieziono do niemieckiego obozu w Dachau. Szacuje się, że w tym marszu mogło zginąć nawet dwa tysiące osób. Do "Gęsiówki” przywożeni byli Żydzi z innych obozów oraz z krajów okupowanej Europy. Obóz powstał 11 czerwca 1943 z rozkazu Reichsführer SS Heinricha Himmlera. 80. rocznica

1944 - Zarządzenie gubernatora Dystryktu Warszawskiego Ludwiga Fischera wzywające mieszkańców Warszawy do stawienia się następnego dnia do budowy umocnień. Rozkazywał on, aby 100 tysięcy polskich mężczyzn i kobiet w wieku od 17 do 65 lat stawiło się do pracy przy budowie umocnień nad Wisłą do obrony przed zbliżającą się Armią Czerwoną. Zarządzenie Fischera zostało zbojkotowane przez Warszawiaków, co nie spowodowało jednak represji okupanta. 30 lipca Reichsführer-SS Heinrich Himmler zwiększył liczbę potrzebnych robotników do 200 tysięcy. Dwa dni później wybuchło Powstanie Warszawskie. 80. rocznica

1944 - Białystok został wyzwolony spod okupacji niemieckiej. Podczas ciężkich walk miasto poważnie ucierpiało. Odbudowany Białystok na zawsze utraciło swój poprzedni charakter, będący dziedzictwem wielowiekowej historii. 80. rocznica

1946 - Zmarła Gertruda Stein, amerykańska pisarka, autorka prac teoretyczno-literackich. Rozwijała eksperymentalne teorie narracji i stylu, które realizowała w swoich powieściach i nowelach. Mieszkała w Paryżu, gdzie prowadziła salon artystyczny, wokół którego skupionych było wielu przedstawicieli awangardy malarskiej i literackiej, między innymi Picasso, Matisse, Braque oraz Joyce. Urodziła się 3 lutego 1874 roku.

1947 - Wincenty Pstrowski wezwał górników do podjęcia "współzawodnictwa pracy i przekraczania norm". W liście otwartym napisał między innymi: "Od maja ubiegłego roku pracuję, jako rębacz na kopalni "Jadwiga” w Zabrzu. W lutym wykonałem normę 240 procent, w kwietniu 299 procent, w maju 270 procent". Wincenty Pstrowski wierzył, że w ten sposób zostanie przyspieszona odbudowa zniszczonej Polski. Do historii przeszło jego hasło: "Kto da więcej niż ja?”. Ogłoszony został przez propagandę pierwszym polskim przodownikiem pracy.

1949 - Urodził się Włodzimierz Kleszcz, dziennikarz muzyczny, producent, propagator muzyki reggae, folk i world music. W latach 80. współorganizator i dyrektor artystyczny wielu festiwali reggae w Polsce. 13 grudnia 1989 roku zorganizował w Hali Stoczni Gdańskiej festiwal "Solidarność Anti-Apartheid”. Od 1979 roku pracuje w Polskim Radiu, gdzie od 1983 roku prowadzi autorską audycję "Kleszczowisko”.Jej program wypełniały od początku mało znane gatunki z kręgu kultury pan-afrykańskiej i post-niewolniczej, jak roots reggae, folk blues, afro heat, blue bossa i latin salsa. 75. rocznica

1953 - W Panmundżonie podpisano rozejm kończący wojny koreańskie. Utworzono strefę zdemilitaryzowaną i powołano Międzynarodową Komisję Sojuszniczą, nadzorującą zawieszenie broni. Tego dnia w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej jest obchodzone święto narodowe. Wojna koreańska utrwaliła podział polityczny półwyspu koreańskiego. Straty poniesione przez strony konfliktu i ludność cywilną są trudne do oszacowania. Według najnowszych danych zginąć mogło ponad milion osób.

1953 - Urodziła się Anna Antkiewicz, geolog, taterniczka i grotołaz. W 1981 roku zorganizowała i kierowała pierwszą wyprawą kobiecą do Provatiny, najgłębszej ówcześnie znanej studni jaskiniowej Europy. Zginęła 28 stycznia 2004 roku w lawinie śnieżnej podczas podejścia do Jaskini Małej w Mułowej w Tatrach Zachodnich, wraz z trojgiem innych grotołazów.

1955 - Bułgarskie myśliwce zestrzeliły izraelski samolot pasażerski lecący z Londynu do Tel Awiwu. Maszyna w czasie burzy zboczyła z kursu i z Jugosławii wleciała nad terytorium Bułgarii. Zginęło 58 osób - wszyscy znajdujący się na pokładzie. Władze bułgarskie przyznały się do odpowiedzialności za katastrofę, stwierdzając, iż piloci postąpili "zbyt pochopnie” zestrzeliwując cywilny samolot.

1956 - W wyniku katastrofy w bazie lotniczej Lakenheath w Wielkiej Brytanii zginęło czterech członków załogi amerykańskiego bombowca oraz pożaru magazynu, w który samolot uderzył i gdzie przechowywane były między innymi trzy bomby atomowe. Pociski zostały uszkodzone, ale nie spłonęły i nie wybuchły, a po wypadku zostały wywiezione i zlikwidowane zgodnie z procedurami Komisji Energii Atomowej.

1960 - Zmarł Tadeusz Grabowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetów: Jagiellońskiego i Poznańskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Zajmował się badaniami literatury francuskiej i włoskiej, historią literatury polskiego oświecenia i romantyzmu, był pionierem badań nad dziejami polskiej krytyki literackiej. Autor licznych prac naukowych. Urodził się 29 października 1871 roku.

1965 - W Stanach Zjednoczonych weszła w życie ustawa nakazująca od 1 stycznia 1966 roku umieszczanie na opakowaniach papierosów ostrzeżeń o szkodliwości palenia tytoniu. Została podpisana przez prezydenta Lyndona Bainesa Johnsona.

1966 - Zmarł Kazimierz Bagiński, działacz ruchu ludowego, bliski współpracownik Wincentego Witosa, współorganizator Polskiego Stronnictwa Ludowego "Wyzwolenie". Sądzony w Moskwie w 1945 roku w pokazowym "procesie szesnastu". Po odbyciu kary i powrocie do Polski ponownie trafił do więzienia. Po amnestii potajemnie wyjechał z kraju w 1947 roku i osiadł w Stanach Zjednoczonych. Urodził się 15 marca 1890 roku.

1968 - Minister obrony narodowej Wojciech Jaruzelski powołał ze składu Śląskiego Okręgu Wojskowego 2. Armię Wojska Polskiego, która miała wziąć udział w planowanej interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Były to największe nieradzieckie siły w niej uczestniczące oraz jednocześnie jedyny polski związek armijny powstały po 1945 roku. 2. Armia miała za zadanie opanowanie północnych i zachodnich Czech. Liczyła około 28,5 tysiąca żołnierzy. Na jej uzbrojeniu znajdowało się 750 czołgów, prawie 600 transporterów opancerzonych, 450 dział, 40 śmigłowców i samolotów.

1978 - Urodziła się Magdalena Różczka, aktorka filmowa, teatralna i dubbingowa. Grała w filmach "Niedosyt", "Wiedźmy", "Lejdis", "Idealny facet dla mojej dziewczyny", a także w serialach telewizyjnych "Czas honoru" i "Oficer".

1979 - Ukazał się album "Highway to Hell" australijskiej grupy AC/DC. To najpopularniejsza płyta w historii tego australijskiego zespołu heavy metalowego. W samych USA sprzedało się siedem milionów kopii albumu. W 2003 roku płyta został sklasyfikowana na 199. miejscu listy 500 albumów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". 45. rocznica

1980 - Zmarł Mohammad Reza Pahlavi, szach Iranu w latach 1941-1979. Przeprowadził tak zwaną "białą rewolucję”, doprowadził do wzrostu gospodarczego kraju i reformy rolnej. Sprawował w kraju twardą dyktaturę, wspierając się głównie tajną policją. Prowadził politykę proamerykańską. Odsunięty od władzy w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej. Urodził się 26 października 1919 roku.

1981 - Premiera filmu Andrzeja Wajdy "Człowiek z żelaza". Obraz jest kontynuacją "Człowieka z marmuru". Akcja toczy się w 1980 roku podczas wydarzeń sierpniowych. Dziennikarz Winkel dostaje zadanie zrobienia reportażu kompromitującego robotnika i aktywnego działacza komitetu strajkowego, Macieja Tomczyka - syna Mateusza Birkuta, bohatera "Człowieka z marmuru". Obraz entuzjastycznie przyjęty na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes został nagrodzony pierwszą w historii polskiej kinematografii Złotą Palmą.

1981 - Zmarł William Wyler, amerykański reżyser filmowy pochodzenia niemieckiego, laureat trzech Oscarów. Współpracował z gwiazdami kina: Humphreyem Bogartem, Henrym Fondą, Kirkiem Douglasem i Audrey Hepburn. Wyreżyserował filmy: "Najlepsze lata naszego życia", "Ben Hur", "Rzymskie wakacje", "Zabawna dziewczyna" i "Kolekcjoner”. Urodził się 1 lipca 1902 roku.

1982 - Zmarł Edward Martuszewski, publicysta, krytyk literacki, historyk. Związany z Warmią i Mazurami, w latach 1960 -1966 był kierownikiem literackim Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Wydał między innymi antologię "Warmia i Mazury w oczach poetów", jest także autorem książki "Nawet kamień" poświęconej temu regionowi. Urodził się 14 marca 1921 roku.

1983 - Madonna wydała swój debiutancki album. Do dziś światowa sprzedaż płyty zatytułowanej po prostu "Madonna" przekroczyła 10 milionów egzemplarzy, z czego połowa przypada na Stany Zjednoczone. Według krytyków i badaczy album odegrał dużą rolę w popularyzacji muzyki tanecznej. Ponadto, stanowił pierwszy krok w ewolucji Madonny z klubowej gwiazdy w globalną ikonę muzyki popowej.

1989 - Urodziła się Natalia Partyka, tenisistka stołowa. Czterokrotna mistrzyni paraolimpijska z Aten, Pekinu, Londynu i Rio de Janeiro. Reprezentantka kadry narodowej seniorek. Pomimo swej niepełnosprawności rywalizuje w zawodach także z zawodniczkami pełnosprawnymi. Natalia Partyka oraz zawodniczka z RPA Natalie du Toit są jedynymi olimpijkami, które wystąpiły w 2008 roku w Pekinie podczas igrzysk i paraolimpiady. 35. rocznica

1995 - Zmarł Jerzy Mrzygłód, dziennikarz radiowy i telewizyjny, sprawozdawca sportowy, między innymi na 14 igrzyskach olimpijskich w latach 1952 -1992. Był pracownikiem: "Gazety Krakowskiej”, "Przeglądu Sportowego”, "Sportu”, a od 1976 roku - Redakcji Sportowej Telewizji Polskiej. Urodził się 25 sierpnia 1929 roku.

1996 - Dwie osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w zamachu bombowym podczas koncertu zorganizowanego z okazji odbywających się w Atlancie XXVI Letnich Igrzysk Olimpijskich.

1998 - Zmarł Kazimierz Mikulski, malarz, scenograf i rysownik, przedstawiciel surrealizmu. Uprawiał malarstwo i grafikę użytkową, wiele jego prac ukazywało się w krakowskim tygodniku "Przekrój”. Był współzałożycielem teatru Cricot 2, a w latach 1948-1979 scenografem i kierownikiem plastycznym krakowskiego Teatru Groteska. Urodził się 10 lutego 1918 roku.

2002 - We Lwowie myśliwiec Su-27 runął w tłum widzów podczas pokazów lotniczych na lotnisku Skniłów. Podczas akrobacji na małej wysokości pilot stracił kontrolę nad samolotem, który uderzył w ziemię i wpadł w tłum ludzi gdzie nastąpiła eksplozja i pożar paliwa. Zginęło 78 osób, a 115 zostało rannych.

2003 - Zmarł Bob Hope, amerykański aktor filmowy, komik i piosenkarz. Wystąpił w ponad 75 obrazach, między innymi "Wielka transmisja" i "Droga do Singapuru". Laureat wielu nagród filmowych, w tym Oscara, którego otrzymał dwa razy za zasługi dla kina. Urodził się 29 maja 1903 roku.

2003 - W hotelu w Wilnie francuska aktorka Marie Trintignant została śmiertelnie pobita przez swego przyjaciela, muzyka i wokalistę Bertranda Cantata. Sąd skazał mężczyznę na osiem lat więzienia.

2004 - Sąd Najwyższy uchylił wyroki w aferze mięsnej w latach 60. W 1965 roku warszawski sąd wojewódzki w pokazowym procesie za nieprawidłowości w obrocie mięsem skazał na śmierć Stanisława Wawrzeckiego, dyrektora centrali handlu mięsem na warszawskiej Pradze. Czterej inni oskarżeni usłyszeli wyroki dożywotniego więzienia, pozostali od 9 do 12 lat pozbawienia wolności. Wyrok śmierci przez powieszenie wykonany na Stanisławie Wawrzeckim został uznany za mord sądowy, ponieważ orzeczona kara była niewspółmierna do czynu przypisywanego oskarżonemu. Po aferze mięsnej ukuto powiedzenie "sądzi Kryże - będą krzyże". Przewodniczącym składu orzekającego był oddelegowany do tej sprawy Roman Kryże - sędzia Sądu Najwyższego. 20. rocznica

2006 - Zmarł Grzegorz Dominik, płetwonurek, wielokrotny rekordzista Polski i świata w nurkowaniu głębokim. Posiadacz rekordu świata w najgłębszym zanurzeniu na wrak statku "YOLANDA" na Morzu Czerwonym, na głębokość 210 metrów. Wieloletni współpracownik i autor artykułów w miesięczniku "Nurkowanie". Zginął w czasie nurkowania w okolicy Darłowa na głębokości około 20 metrów, ciała nigdy nie odnaleziono. Urodził się 7 sierpnia 1964 roku.

2008 - Zmarł Jusuf Szahin, egipski reżyser, najbardziej uznany w świecie przedstawiciel egipskiej kinematografii. Wyreżyserował ponad 25 filmów, z których najgłośniejszym stał się "Dworzec Główny", oddający polityczny zamęt w Egipcie końca lat 50. XX wieku. W 1997 roku uhonorowany w Cannes Złotą Palmą za całokształt twórczości. Urodził się 25 stycznia 1926 roku.

2009 - Zmarł Igor Przegrodzki, aktor teatralny i filmowy, pedagog. Przez większość kariery związany był z Teatrem Polskim we Wrocławiu. Znakomity odtwórca ról w sztukach Witolda Gombrowicza. Stworzył dziesiątki kreacji w spektaklach Teatru Telewizji, w filmach i serialach oraz w Polskim Radiu. Ostatnie lata życia spędził, jako aktor warszawskiego Teatru Narodowego. Urodził się 15 kwietnia 1926 roku. 15. rocznica

2012 - W Londynie rozpoczęły się XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polscy sportowcy zdobyli na tej imprezie 10 medali: dwa złote - lekkoatleci Tomasz Majewski i Anita Włodarczyk, dwa srebrne i sześć brązowych. W igrzyskach występowały reprezentacje 204 państw świata, a także Niezależni Sportowcy Olimpijscy - zawodnicy z krajów, które nie posiadają własnego oficjalnego narodowego komitetu olimpijskiego.

2016 - Rozpoczęła się pielgrzymka apostolska papieża Franciszka do Polski z okazji 1050. rocznicy chrztu Mieszka I i Światowych Dni Młodzieży. Papież odwiedził trzy miasta: Kraków, Częstochowę i Oświęcim. Franciszek był trzecim papieżem pielgrzymującym do naszego kraju. Wcześniej dziewięć razy Polskę odwiedził Jan Paweł II oraz Benedykt XVI w 2006 roku.

2017 - Zmarł Wiesław Jaszczyński, lekarz, pilot zawodowy, społecznik. W czasie II wojny światowej należał do Szarych Szeregów. Po wojnie skończył studia medyczne, specjalizował się w epidemiologii. Gdy wstąpił do "Solidarności” w latach 80. stracił wszystkie stanowiska, ale po zmianach ustrojowych, w czasach rządu Tadeusza Mazowieckiego, powierzono mu funkcję Głównego Inspektora Sanitarnego. Niezależnie od pracy medycznej zajmował się lotnictwem i szybownictwem. Był prezesem Aeroklubu Polskiego od 1993 do 2002 roku. Urodził się 4 czerwca 1930 roku.

2018 - Zmarł Witalij Szentalinski, rosyjski pisarz i dziennikarz. Zasłynął dzięki książkom o prześladowaniach pisarzy rosyjskich w czasie czystek stalinowskich. Ukazały się one w językach: polskim, angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim i serbskim. Na ich podstawie powstało kilka telewizyjnych filmów dokumentalnych. Jego publikacje chwalił Aleksander Sołżenicyn. Witalij Szentalinski pracował też w stacji polarnej na Wyspie Wrangla, uczestniczył w pięciu ekspedycjach naukowych w Arktyce. Był autorem licznych reportaży podróżniczych z Syberii i Arktyki. Urodził się 7 października 1939 roku.

2019 - Zmarł John Robert Schrieffer, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1972 roku, wspólnie z Johnem Bardeenem oraz Leonem Cooperem, za sformułowanie teorii nadprzewodnictwa - BCS. Z wykorzystaniem tej teorii opracowano na przykład cewki nadprzewodzące, w których mogą płynąć bez końca duże prądy, które można wykorzystać do wytwarzania bardzo silnych pól magnetycznych, na przykład w akceleratorach cząstek i innych urządzeniach. Urodził się 31 maja 1931 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Grzegorz Łatuszyński, prozaik, poeta, slawista, krytyk, antologista, tłumacz, dziennikarz i animator kultury. Urodził się 9 maja 1933 roku.

2020 - Zmarł Michał Giercuszkiewicz, perkusista grup muzycznych: Apogeum, Dżem, Kwadrat, Bezdomne Psy, sporadycznie grający z SBB i Krzakiem. Był przyjacielem zmarłego wokalisty Dżemu Ryszarda Riedla. Do końca życia był aktywnym nagrywającym i koncertującym muzykiem. Urodził się 29 września 1954 roku.

2021 - Po ponad 14 latach zakończył działalność polski serwis społecznościowy Nasza Klasa.

2021 - Zmarł Jan Pęczek, aktor telewizyjny, teatralny i filmowy. Był także autorem choreografii i ruchu scenicznego w wielu przedstawieniach Teatru Współczesnego, z którym był związany przez blisko 40 lat. Przygotował choreografię między innymi w przedstawieniach: "Mistrz i Małgorzata”, "Martwe dusze”, "Wniebowstąpienie”, "To idzie młodość”. Urodził się 21 sierpnia 1950 roku.

2022 - Zmarł Jerzy Kleer, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, profesor nauk ekonomicznych, redaktor "Polityki" w latach 1958-1998, rektor Wyższej Szkoły Bankowości, Finansów i Zarządzania w Warszawie od 1995 do 2008 roku.