Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-25, 01:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

25 lipca - Dzień Bezpiecznego Kierowcy, obchodzony w Polsce od 2006 roku w dzień Świętego Krzysztofa, patrona kierowców.

25 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa (21 lipca - 28 lipca). Modlitwa o bezpieczeństwo na drodze jest połączona z misyjną Akcją św. Krzysztof - 1 grosz za 1 kilometr szczęśliwej jazdy na środki transportu dla misjonarzy. .

25 lipca - Światowy Dzień Zapobiegania Utonięciom.
315 - W Rzymie poświęcono Łuk Konstantyna Wielkiego. Został zbudowany w latach 312-315 dla uhonorowania dziesięciolecia sprawowania władzy przez cesarza Konstantyna oraz dla uczczenia jego zwycięstwa nad Maksencjuszem. Budowla o szerokości prawie 26 metrów, wysokości 21 metrów i murach grubości prawie 7,5 metra wzniesiona została w pobliżu Koloseum.

1016 - Urodził się Kazimierz I Odnowiciel, książę z dynastii Piastów, władca Polski w latach 1034-58, z przerwami, syn Mieszka II, po śmierci którego musiał opuścić Polskę. Wrócił dzięki wsparciu cesarza niemieckiego Henryka III i pomocy księcia ruskiego Jarosława Mądrego. Odbudował aparat państwowy z głównym ośrodkiem w Krakowie oraz sieć biskupstw polskich. Ufundował opactwo benedyktynów w Tyńcu. Zbrojnie opanował też zagarnięty przez Czechów Śląsk, jednak na zjeździe w Kwedlinburgu w 1054 zgodził się płacić za niego Czechom coroczny trybut. Zmarł 19 marca 1058 roku.

1261 - Wojska Cesarza Michała VIII Paleologa zdobyły Konstantynopol - kładąc tym samym kres istniejącemu od 1204 roku Cesarstwu Łacińskiemu. 15 sierpnia 1261 cesarz Michał wkroczył do Konstantynopola, a we wrześniu został koronowany w kościele Hagia Sofia na cesarza bizantyjskiego.

1315 - W efekcie przesłuchań inkwizycyjnych w Świdnicy zostało spalonych na stosie około 50 waldensów, występujących przeciw władzy i bogactwu Kościoła. Potępieni przez papiestwo byli ekskomunikowani i prześladowani przez inkwizycję w całej Europie.

1410 - Wojska polsko-litewskie rozpoczęły oblężenie Malborka. Walki trwały do 19 września, jednak twierdza nie została zdobyta. Podczas oblężenia nie wykorzystano machin oblężniczych, bez których zdobycie takiej fortecy jak Malbork było niemożliwe. Zamek miał, bowiem zgromadzone zapasy na dwa lata obrony.

1434 - Władysław III Warneńczyk został koronowany na Króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wojciecha Jastrzębca. W chwili wstąpienia na tron Władysław miał zaledwie 10 lat, przez kilka lat w jego imieniu rządy sprawowała Rada Opiekuńcza i regent. Był nim kardynał Zbigniew Oleśnicki, który wyeliminował z polityki wewnętrznej i zagranicznej wpływy królowej-matki Zofii Holszańskiej. W 1440 młody władca został królem Węgier. Władysław Warneńczyk zginął w wojnie z Turkami pod Warną 10 listopada 1444 roku. 590. rocznica

1492 - Zmarł papież Innocenty VIII. W 1484 roku wydał bullę "Summis desiderantes affectibus", która zainicjowała palenie na stosach przeciwników wiary chrześcijańskiej. Przed objęciem tronu papieskiego miał dwoje dzieci, które uznał, jako swoje potomstwo, już będąc papieżem. Urodził się w 1432 roku.

1510 - Florian Ungler założył w Krakowie pierwszą drukarnię na ziemiach polskich. Wyszło z niej około 80 tytułów, między innymi w 1513 roku "'Raj duszny", w tłumaczeniu Biernata z Lublina, pierwsza drukowana książka w języku polskim.

1628 - Niemiecki astronom, astrolog i matematyk Johannes Kepler przybył wraz z rodziną do Żagania na zaproszenie księcia Albrechta von Wallensteina, który zapewnił mu mieszkanie, obserwatorium astronomiczne, zbudował drukarnię oraz wypłacał stypendium. W Żaganiu Johannes Kepler skończył swoje dzieło "Somnium astronomia lunari", czyli "Sen o astronomii księżyca". Wydał je w 1634 jego syn Ludwik, już po śmierci astronoma.

1655 - Potop szwedzki - zakończenie dwudniowej bitwy pod Ujściem, wygraną Szwedów. W jej wyniku Wielkopolska została poddana Karolowi X Gustawowi. Akt kapitulacji przekazywał Gustawowi pełną władzę nad województwami: poznańskim i kaliskim, całość dóbr państwowych i kościelnych oraz miasta. Szwedzi uzyskali prawo do zaciągania piechoty. Wielkopolska szlachta otrzymała gwarancję swych swobód, a na urzędy powoływać miano tylko Polaków.

1800 - Urodził się Jakub Ignacy Waga, przyrodnik, autor pracy "Flora Polska", w której opisał ponad tysiąc gatunków roślin. Pracował także, jako nauczyciel przyrody w szkołach w Warszawie, Radomiu i Łomży. Jest uważany za jednego z prekursorów działalności ekologicznej, Zmarł 23 lutego 1872 roku.

1826 - Zmarł Kondratij Rylejew, rosyjski poeta, reprezentant nurtu romantycznej poezji obywatelskiej, autor cyklu pieśni politycznych, popularyzujących idee dekabrystów. Autor cyklu wierszy 'Dumy”, poematów - "Nalewajko” i "Wojnarowski”. Tłumacz poezji Adama Mickiewicza. Jeden z przywódców powstania dekabrystów, po jego klęsce skazany na śmierć i powieszony. Urodził się 29 września 1795 roku.

1830 - Król Francji Karol X Burbon wydał pięć dekretów, przywracając cenzurę, podwyższając cenzus wyborczy, obniżając liczbę posłów oraz rozwiązując nowo wybraną Izbę Deputowanych, co opozycja uznała za próbę przywrócenia tak zwanego starego porządku. Wywołały one gwałtowny protest społeczeństwa i sprowokowały wybuch rewolucji lipcowej, która obaliła króla.

1848 - Urodził się Arthur Balfour, brytyjski polityk, jeden z przywódców Partii Konserwatywnej, premier w latach 1902-1906, twórca Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Autor tak zwanej deklaracji Balfour’a, w sprawie możliwości osiedlania się Żydów w Palestynie. Zmarł 19 marca 1930 roku.

1883 - Urodził się Alfredo Casella, włoski pianista, kompozytor, dyrygent i krytyk muzyczny, autor symfonii, baletów, muzyki kameralnej, pieśni oraz taśm muzycznych na pianolę. Był jednym z najbardziej znanych włoskich wirtuozów fortepianu swojego pokolenia. W 1930 roku razem z Arturo Boruccim i Alberto Poltronierim utworzył Trio Italiano. Grupa ta spotykała się z uznaniem w Europie i Ameryce. Przyczynił się też do przypomnienia twórczości Antonio Vivaldiego. Zmarł 5 marca 1947 roku.

1891 - Urodził się Witold Stefański, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, twórca polskiej szkoły weterynaryjnej. Autor prac naukowych i podręczników. Zajmował się głównie parazytologią - badaniami nad nicieniami i chorobami wywoływanymi przez gzy bydlęce. Zmarł 18 lipca 1973 roku.

1894 - Urodził się Gawriło Princip, serbski nacjonalista, członek organizacji Młoda Bośnia. 28 czerwca 1914 roku przeprowadził udany zamach w Sarajewie na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żonę. Zabójstwo arcyksięcia stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej. Skazany na 20 lat pozbawienia wolności, zmarł 28 kwietnia 1918 roku w więziennym szpitalu. 130. rocznica

1898 - Urodził się Jakub Zaleski, inżynier chemik, porucznik artylerii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Prawdopodobnie wiosną 1940 został zabrany do Katynia i tam rozstrzelany przez funkcjonariuszy NKWD.

1901 - Urodził się Wiktor Sukiennicki, historyk, profesor Uniwersytetu imienia Stefana Batorego w Wilnie, publicysta, autor prac: "Polacy w ZSRR", "Trzydzieści lat emigracji rosyjskiej", "Przyczyny i początek wojny polsko-sowieckiej 1919-21". Po wojnie pozostał na emigracji. Kierował polskim Wydziałem Prawa przy Uniwersytecie Oksfordzkim, współpracował z Radiem Wolna Europa i Instytutem Literackim w Paryżu. W 1959 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie był zatrudniony w amerykańskim ośrodku badań sowietologicznych - Instytucie Hoovera przy Uniwersytecie Stanforda. Zmarł 10 kwietnia 1983 roku.

1905 - Urodził się Elias Canetti, austriacki pisarz, autor powieści autobiograficznych: "Ocalony język", "Pochodnia w uchu", a także dramatów, esejów i aforyzmów. Canetti pisał o emocjach tłumu, patologii władzy, analizował także życie człowieka będącego w konflikcie ze społeczeństwem. Laureat literackiej Nagrody Nobla z 1981 roku. Zmarł 14 sierpnia 1994 roku.

1905 - Urodził się Masazo Nonaka, japoński superstulatek. Po śmierci Masamitsu Yoshidy 29 października 2016 roku został najstarszym mężczyzną w Japonii. Następnie zweryfikowany przez Gerontology Research Group, jako najstarszy żyjący mężczyzna na świecie. Nonaka mieszkał na wyspie Hokkaido. Zmarł 20 stycznia 2019 roku.

1907 - Na wyspie Brownsea Robert Baden-Powell zorganizował eksperymentalny obóz dla młodych ludzi, żeby sprawdzić w praktyce ideę skautingu. Młodzi chłopcy wywodzący się z różnych grup społecznych tworzyli zespoły, w których zasadą działania było braterstwo i współpraca, a nie rywalizacja. Ponadto zastępami kierowali rówieśnicy a nie starsi nauczyciele - co było zupełna nowością. Okazało się, że eksperymentalny program pedagogiczny został przyjęty przez młodzież bez zastrzeżeń, a radzenie sobie przez dwa tygodnie pod gołym niebem niezależnie od pogody było dla nich wielką pozytywną przygodą. Od zakończenia obozu, 9 sierpnia 1907, datuje się początek ruchu skautowego. W następnym roku generał Baden-Powell założył pierwszą na świecie organizację skautową.

1908 - Urodził się Stanisław Kasznica, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, ostatni komendant Narodowych Sił Zbrojnych. W 1947 aresztowany przez komunistów i poddany brutalnemu śledztwu. Został skazany na karę śmierci i rozstrzelany 12 maja 1948. Jego szczątki zidentyfikowano w lutym 2013 roku po ekshumacjach prowadzonych przez IPN na tak zwanej Łączce na warszawskich Powązkach.

1908 - Urodził się Bronisław Czech, narciarz, taternik, trzykrotny olimpijczyk, 20-krotny mistrz Polski w biegach narciarskich, skokach, biegu zjazdowym i slalomie alpejskim. Po aresztowaniu w 1940 roku przez gestapo trafił do więzienia w Tarnowie, a następnie do niemieckiego obozu Auschwitz, gdzie zmarł 5 czerwca 1944 roku.

1909 - Francuski pilot i konstruktor Louis Bleriot samolotem własnej konstrukcji, jako pierwszy przeleciał nad Kanałem La Manche. Maszyna była wykonana ze stalowych rur, jesionu i bambusa, napędzana trzycylindrowym silnikiem o mocy 25 koni mechanicznych. 115. rocznica

1917 - Holenderska tancerka Mata Hari została skazana przez francuski trybunał wojskowy na śmierć za szpiegostwo na rzecz Niemiec. Miała działać, jako podwójny agent na usługach Francji i Niemiec. Jej działalność miała być przyczyną śmierci tysięcy żołnierzy na frontach I wojny światowej. Dowodem w jej sprawie były przechwycone przez Anglików depesze nadawane przez Niemców z Madrytu. Została rozstrzelana 15 października 1917 roku.

1920 - Na niecałe trzy tygodnie przed Bitwą Warszawską do Polski przyjechała francusko-brytyjska misja wojskowo-polityczna pod przewodnictwem ambasadora brytyjskiego w Berlinie lorda Edgara Vincenta d`Abernona. Próby doprowadzenia do rozejmu w wojnie polsko-bolszewickiej były bezowocne, bowiem pod koniec lipca 1920, ani Polacy ani Rosjanie nie byli zainteresowani przerwaniem walk. Jedynym sukcesem misji było obsadzenie generała Weyganda w roli doradcy szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generała Tadeusza Rozwadowskiego.

1921 - Urodził się Paul Watzlawick, austriacko-amerykański psycholog rodzin, teoretyk komunikacji i filozof. Jest autorem teorii komunikacji w systemie rodzinnym, czym wywarł wielki wpływ na terapię rodzin. Autor ponad 150 artykułów i 22 książek, przetłumaczonych na ponad 80 języków. Zmarł 31 marca 2007 roku.

1922 - Zmarł Jarosław Zieliński, amerykański pianista, kompozytor, pedagog i krytyk muzyczny pochodzenia polskiego, uczestnik powstania styczniowego a po wyemigrowaniu do Ameryki uczestnik wojny secesyjnej. Po wojnie wrócił do muzyki Mieszkał w Nowym Jorku, Buffalo, Detroit, Grand Rapids, a od 1910 w Los Angeles, gdzie założył trio fortepianowe i został dyrektorem szkoły muzycznej. Skomponował wiele utworów fortepianowych i wokalnych, zdobył uznanie, jako krytyk muzyczny i znawca muzyki Europy Wschodniej. Urodził się 31 marca 1844 roku.

1932 - Polska i Rosja podpisały w Moskwie układ o nieagresji. Oba kraje wyrzekły się wojny i zobowiązały się nie wstępować do koalicji, jawnie lub ukrycie, wrogich drugiemu sygnatariuszowi. Pakt zawarty na trzy lata, został później przedłużony do 1945 roku. Aktem sprzecznym ze wszystkimi umowami wiążącymi Polskę i ZSRR był tajny protokół do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939, zawarty między Niemcami a ZSRR, a przewidujący faktyczną likwidację Rzeczypospolitej przez III Rzeszę i ZSRR. W konsekwencji, po agresji Niemiec na Polskę, 17 września 1939 Rosja jednostronnie uznała układ z 1932 za nieistniejący i zaatakowała nasz kraj.

1934 - Urodził się ksiądz Adam Boniecki, generał zakonu marianów, redaktor naczelny polskiej edycji dziennika "L'Osservatore Romano" w latach 1979-1991, od 1964 roku związany z "Tygodnikiem Powszechnym", w którym po śmierci Jerzego Turowicza pełnił funkcję redaktora naczelnego od 1999 do 2011. W marcu 2022 został wybrany członkiem honorowym Polskiej Akademii Umiejętności. 90. rocznica

1937 - Urodziła się Krystyna Loska, spikerka i prezenterka telewizyjna, konferansjerka. Prowadziła festiwale piosenki, między innymi w Sopocie i Opolu. Jako spikerka zasłynęła umiejętnością przedstawienia z pamięci programu na cały dzień. Pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w historii Telewizji Polskiej. Na emeryturę przeszła w 1994 roku. W 2013 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski z okazji 75. rocznicy nadania w Polsce próbnego sygnału telewizyjnego.

1939 - W ośrodku wywiadowczym w Pyrach pod Warszawą polski wywiad przekazał przedstawicielom wywiadów brytyjskiego i francuskiego rezultaty prac nad złamaniem szyfru Enigmy. Starania Polaków, głównie Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego pozwoliły na dalsze prace nad dekodowaniem szyfrów stale unowocześnianych maszyn Enigma najpierw w Polsce, a po wybuchu II wojny światowej we Francji i Wielkiej Brytanii. 85. rocznica

1940 - Głównodowodzący armii szwajcarskiej podczas II wojny światowej generał Henri Guisan w przemówieniu do oficerów wygłoszonym na górze Rütli zapowiedział, że Szwajcaria będzie opierać się każdej inwazji nazistów i nigdy się nie podda. Ostatecznie mimo opracowania planów inwazji, Niemcy nie zaatakowały Szwajcarii.

1940 - Urodził się Emil Morgiewicz, działacz niepodległościowy w czasach PRL, jeden z twórców podziemnej organizacji "Ruch". Jeden z redaktorów pierwszego pisma niezależnego "drugiego obiegu”, które zaczęło ukazywać się w PRL po upadku powojennej konspiracji. Wiosną 1970 został aresztowany w przeddzień planowanego podpalenia Muzeum Lenina w Poroninie. Spędził w komunistycznych więzieniach, za działalność opozycyjną, kilka lat. Zmarł 29 października 2017 roku.

1941 - Polskie podziemie opublikowało dywersyjne pismo "Der Hammer", przeznaczone dla żołnierzy niemieckich. W ramach "Akcji N" drukowano szereg pism i tysiące ulotek antywojennych. Ich adresatami byli żołnierze i oficerowie Wehrmachtu. Materiały miały wywołać wrażenie, że są dziełem niemieckich grup antyhitlerowskich. Niemcy do końca wojny nie orientowali się, kto był autorem tych wydawnictw. Te działania dywersyjno - propagandowe organizował referat N, powołany w grudniu 1940 przez generała Stefana Roweckiego.

1943 - Włoska Wielka Rada Faszystowska obaliła i aresztowała Benito Mussoliniego. Marszałek Pietro Badoglio sformował rząd bez faszystowskich ministrów. Zatrzymanego dyktatora uwolnili Niemcy, którzy wkroczyli do Włoch. Benito Mussolini był przez nich chroniony i ukrywany, W 1945 został ujęty przez komunistycznych partyzantów, wraz z grupą działaczy faszystowskich, którzy ukrywali się w gronie Niemców, w niemieckich mundurach. Były dyktator został rozstrzelany 28 kwietnia 1945 roku.

1944 - Polscy partyzanci i brytyjscy lotnicy przeprowadzili operację "MOST III". Samolotem Dakota, który wylądował na prowizorycznym lądowisku w okolicy wsi Jadowniki Mokre, przerzucono do Anglii zdobyte przez wywiad Armii Krajowej części rakiety V2. Lot posłużył także do przerzutu kurierów - do Polski i z naszego kraju do brytyjskiej bazy we Włoszech. 80. rocznica

1944 - Pod Radzyminem na przedpolach Warszawy rozpoczęła się przegrana przez wojska sowieckie bitwa pancerna. Walki były jedną z przyczyn podjęcia decyzji o wybuchu Powstania Warszawskiego. W bitwie po obu stronach wzięło udział około tysiąca czołgów, z czego ponad połowa została zniszczona w walce. 80. rocznica

1945 - Zakończyła się obława augustowska, nazywana "Małym Katyniem”. W trwającej na Suwalszczyźnie od 12 lipca wielkiej operacji pacyfikacyjnej sowieci aresztowali ponad siedem tysięcy osób. Po brutalnych przesłuchaniach część zwolnili. Co najmniej 592 osoby - uznane przez komunistów za działaczy podziemia niepodległościowego - zaginęły bez wieści. To największa powojenna zbrodnia popełniona na Polakach. Wciąż pozostaje niewyjaśniona - znane są nazwiska niektórych sprawców i ich mocodawców, nie wiadomo jednak jak przebiegał mord i gdzie pochowano ofiary.

1946 - Amerykanie przeprowadzili koło atolu Bikini pierwszy podwodny test bomby atomowej. Był częścią operacji "Crossroads", której celem było przetestowanie oddziaływania broni nuklearnej na jednostki pływające. Pierwsza bomba została zdetonowana 1 lipca na wysokości około 160 metrów, druga - 25 lipca - 27 metrów pod powierzchnią wody. Trzeci planowany test został odwołany.

1946 - Urodziła się Rita Marley, piosenkarka, wdowa po muzyku reggae Bobie Marleyu, członkini trio The Soulettes, a następnie - I-T hrees, wspierającego zespół The Wailers Boba Marleya. Po spotkaniu cesarza Hajle Syllasje I, w czasie jego wizyty w Kingston na Jamajce w 1966 roku, stała się rastafarianką i to, prawdopodobnie, ona wprowadziła w ten ruch Boba Marleya. Rita napisała wiele piosenek, które wykonywał Marley. Po jego śmierci nagrała samodzielnie kilka albumów, które odniosły sukces w Wielkiej Brytanii i zajmowała się spuścizną po mężu. W 2004 opublikowała swoją autobiografię "No Woman, No Cry. My Life With Bob Marley".

1950 - Wojna koreańska: pyrrusowe zwycięstwo wojsk północnokoreańskich nad amerykańskimi w bitwie pod Yongdong. Walki toczyły się przez kilka dni, głównie na drogach. Wieczorem 25 lipca Koreańczycy z 3. Dywizji Armii Ludowej weszli do Yongdong i zmusili do odwrotu Amerykanów z 1. Dywizji Kawalerii, jednak to zwycięstwo kosztowało ich duże straty. Niedługo po tym starciu Amerykanie zabili około 400 koreańskich cywilów w Nogun-ri.

1951 - Weszła w życie Konwencja ONZ w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji. Została ratyfikowana przez 82 ze 193 państw członkowskich ONZ. Dokument podpisały, lecz nie ratyfikowały między innymi: Dania, Finlandia, Iran, Pakistan, Senegal i Sierra Leone. Polska ratyfikowała konwencję 26 kwietnia 1952 roku.

1955 - Zmarł Izaak Osipowicz Dunajewski, rosyjski kompozytor i dyrygent żydowskiego pochodzenia. Prowadził orkiestry w Charkowie i Moskwie. Tworzył pieśni, balety, operetki, pisał również muzykę do przedstawień teatralnych i filmów. Uważany za twórcę "jazzu rosyjskiego”. Urodził się 30 stycznia 1900 roku.

1966 - Zmarł Frank O’Hara, amerykański poeta, jeden z najważniejszych twórców tak zwanej "szkoły nowojorskiej". Drukował swoje wiersze w awangardowych pismach i niszowych wydawnictwach w bardzo małym nakładzie, przez co był praktycznie nieznany poza wąskim kręgiem artystów i pisarzy. Szeroka publiczność zainteresowała się nim dopiero po przedwczesnej śmierci w 1966 roku - zmarł potrącony przez samochód. W latach 70. XX wieku, po opublikowaniu wierszy zebranych, uznano go za jednego z najważniejszych amerykańskich poetów ubiegłego stulecia. Wywarł też duży wpływ na współczesną poezję polską. Urodził się 27 czerwca 1926 roku.

1966 - Otwarto Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Jest to pierwsze i największe pod względem liczby zgromadzonych obiektów muzeum etnograficzne w Polsce, założone po II wojnie światowej. Położone jest na terenie Białej Góry, części dzielnicy Wójtostwo na prawym brzegu Sanu. Park etnograficzny zajmuje powierzchnię 38 hektarów. Muzeum otwarte jest przez cały rok.

1967 - Paweł VI odbył pielgrzymkę pokoju do Turcji - po raz pierwszy od średniowiecza papież odwiedził Konstantynopol. Paweł VI między innymi spotkał się z patriarchą Atenagorasem, aby odbudować jedność między Kościołem Wschodnim i Zachodnim, rozmawiał też z przedstawicielami społeczności muzułmańskiej i żydowskiej.

1968 - Urodził się Shi Tao, chiński dziennikarz. W kwietniu 2005 został skazany na 10 lat pozbawienia wolności za ujawnienie w Internecie notatek Komunistycznej Partii Chin. W dokumentach tych znajdowały się instrukcje dotyczące sterowania mediami w czasie obchodów rocznicowych masakry na placu Tian’anmen.

1969 - Zmarł Witold Gombrowicz, pisarz, dramaturg i eseista. W sierpniu 1939 roku wyjechał do Argentyny, a w 1964 osiadł we Francji. Współpracownik paryskiego miesięcznika "Kultura". Jest twórcą groteskowo-satyrycznych utworów, demaskujących mity i konwencje współczesnej kultury. Autor powieści: "Ferdydurke", "Trans-Atlantyk", "Pornografia", "Kosmos", a także dramatów - "Ślub" i "Operetka". Przez wiele lat pisał także "Dzienniki”, które są nie tylko relacją o jego życiu, ale też zbiorem refleksji filozoficznych i literackich. W 2013 roku, 44 lata po śmierci, ukazał się prywatny dziennik pisarza "Kronos”. Urodził się 4 sierpnia 1904 roku. 55. rocznica

1969 - Urodził się Artur Partyka, lekkoatleta, brązowy i srebrny medalista olimpijski. Należał do najskuteczniejszych skoczków wzwyż lat 90. XX wieku. W latach 1992-1998 stawał na podium wszystkich międzynarodowych zawodów rangi mistrzowskiej, w których brał udział. Był znany z perfekcyjnej techniki, sprawiającej wrażenie, że przeskakuje poprzeczkę bez żadnego wysiłku. Artur Partyka należał do najpopularniejszych polskich sportowców ostatniej dekady XX wieku - był laureatem Plebiscytu "Przeglądu Sportowego" nieprzerwanie w latach 1992-1998. 55. rocznica

1971 - Zmarł Władysław Daszewski, scenograf, grafik, malarz i karykaturzysta, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach międzywojennych projektował scenografię dla teatrów warszawskich i lwowskich, współpracował najczęściej z Leonem Schillerem. Po wojnie był dyrektorem Teatru Narodowego. Twórca scenografii do "Krakowiaków i Górali” Wojciecha Bogusławskiego i "Burzy” Williama Szekspira. Urodził się 3 marca 1902 roku.

1971 - Stanisław Szozda wygrał 28. Tour de Pologne. Polak wygrał trzy etapy, a przez sześć ostatnich jechał w koszulce lidera. Zawody rozgrywane były od 17 do 25 lipca. Rywalizację rozpoczęło 110 kolarzy, a ukończyło 67. Łączna długość wyścigu - 1290,5 kilometra.

1972 - Urodził się Dariusz Zawiślak, grafik, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, współzałożyciel Polskiej Akademii Filmowej i członek Europejskiej Akademii Filmowej. Autor i producent filmu Balladyna z Faye Dunaway, na motywach poematu Juliusza Słowackiego, a także autor filmu Happy Birthday Woody Allen and Keep Going.

1976 - Amerykańska sonda Viking 1 po raz pierwszy sfotografowała tak zwaną Marsjańską Twarz. Sześć dni później opublikowano zdjęcia w prasie. Wtedy zauważono długą na trzy kilometry i wysoką na 240 metrów strukturę geologiczną, którą media porównały z wizerunkiem ludzkiej twarzy. Późniejsze zdjęcia wykonane z orbitera Mars Global Surveyor nie były już jednak tak przekonujące. Całość okazała się silnie zerodowaną górą. Zwolennicy teorii spiskowych mimo to twierdzą, że późniejsze zdjęcia zostały sfałszowane, a NASA celowo ukrywa przed światem informacje o istnieniu cywilizacji na Marsie.

1978 - W Wielkiej Brytanii urodziła się Louise Joy Brown, pierwsze dziecko poczęte w wyniku zapłodnienia in vitro. Urodziła się w rodzinie Lesley i Johna Brownów, którzy bezskutecznie starali się o dziecko przez dziewięć lat.

1980 - Zmarł Włodzimierz Wysocki, poeta, aktor i pieśniarz rosyjski. Sławę aktorską zyskał kreacjami w Teatrze na Tagance, między innymi w sztukach "Hamlet”, "Życie Galileusza”, a także kilkoma rolami filmowymi: "Zły dobry człowiek”, "Gospodarz tajgi”. Znany głównie, jako wykonawca ekspresyjnych ballad, ponadto jest autorem zbiorów wierszy. Urodził się 25 stycznia 1938 roku.

1980 - Prezydent USA Jimmy Carter podpisał swoją doktrynę ograniczonej wojny jądrowej. Sformułowano ją tak, aby w wypadku amerykańskiego ataku jądrowego, zniszczeniu uległy tylko te cele wroga, które pozbawiłyby go szans na skuteczną obronę i zmasowany odwet. Doktryna w swej istocie zakładała, iż Stany Zjednoczone dążą do zadania takich ciosów przeciwnikowi w pierwszym uderzeniu jądrowym, by uniknąć skutków ataku odwetowego.

1980 - Ukazał się album "Back in Black" australijskiej grupy AC/DC, sprzedany w 50 milionach kopii i plasujący się na trzecim miejscu listy najlepiej sprzedających się płyt wszech czasów. Był to pierwszy album nagrany bez wokalisty Bona Scotta, który zmarł w lutym 1980 roku. Muzycy rozważali rozwiązanie zespołu z powodu jego śmierci, ale ostatecznie zdecydowali się kontynuować działalność i zatrudnili nowego wokalistę i twórcę tekstów piosenek, Briana Johnsona.

1983 - Ukazał się debiutancki album amerykańskiej grupy Metallica "Kill ’Em All". Zespół uważany jest za jedną z najważniejszych metalowych kapel lat 80. XX wieku, w latach 90. za najbardziej dochodowy zespół metalowy, a także za jeden z najpopularniejszych i najwybitniejszych zespołów heavymetalowych w dziejach.

1984 - Swietłana Sawicka, radziecka kosmonautka, jako pierwsza kobieta odbyła spacer w kosmosie. Spędziła trzy godziny poza stacją Salut 7, prowadząc eksperymenty naukowe. 40. rocznica

1986 - Zmarł Vincente Minnelli, amerykański reżyser filmowy i teatralny, producent. Zasłynął, jako twórca musicali. Nakręcił między innymi: "Spotkamy się w St. Louis", "Amerykanina w Paryżu" oraz "Gigi" - film nagrodzony w 1959 roku Oscarem. Wyreżyserował też obrazy: "Zły i piękny”, "Pasja życia”, "Ojciec panny młodej”. Urodził się 28 lutego 1903 roku.

1992 - W Barcelonie rozpoczęły się XXV Letnie Igrzyska Olimpijskie. W igrzyskach starowało ponad 200 polskich zawodników, którzy zdobyli trzy złote medale, sześć srebrnych i 10 brązowych. Wicemistrzostwo olimpijskie zdobyła między innymi drużyna polskich piłkarzy.

1995 - Zmarł Osvaldo Pugliese, argentyński kompozytor, uznany za jednego z najwybitniejszych twórców tanga. Stworzył dramatyczne aranżacje tanga, obecnie często wykonywane w czasie prezentacji scenicznych. Urodził się 2 grudnia 1905 roku.

1995 - Osiem osób zginęło, a 80 zostało rannych w zamachu bombowym w paryskim metrze. Do ataku przyznała się Radykalna Zbrojna Grupa Islamska, która walczyła ze świeckimi władzami Algierii, byłej kolonii francuskiej.

2000 - Katastrofa Concorde'a pod Paryżem. Rozpędzający się na pasie startowym lotniska Charles’a de Gaulle’a samolot najechał z dużą prędkością - około 300 kilometrów na godzinę - na pasek metalu, element konstrukcyjny silnika, który odpadł ze startującego wcześniej samolotu linii Continental Airlines. Zginęło 113 osób - 100 pasażerów, dziewięć osób załogi oraz cztery osoby znajdujące się w hotelu, na który runęła maszyna dwie minuty po starcie. W hotelu zginęły między innymi dwie Polki.

2001 - W wyniku powodzi zniszczone zostało centrum Makowa Podhalańskiego. Z brzegów wystąpił przepływający tam Księży Potok. Suma opadów atmosferycznych tego dnia wyniosła aż 190 mm.

2003 - Zmarł John Schlesinger, angielski reżyser filmowy, uznany za czołowego przedstawiciela "młodych gniewnych” w brytyjskim kinie. Twórca obrazów: "Billy kłamca”, "Darling”, "Dzień szarańczy”, "Maratończyk”. "Nocny kowboj" z Dustinem Hoffmanem i Jonem Voightem w rolach głównych, podejmujący temat męskiej prostytucji, zdobył Oscara dla najlepszego filmu w 1970. Urodził się 16 lutego 1926 roku.

2003 - Zmarła Grażyna Świtała, piosenkarka i kompozytorka, wykonywała głównie muzykę country i pop. Jej największa popularność przypadła na lata 70. i 80., kiedy wylansowała między innymi piosenki: "Kocha się za nic”, "Dwa serca jak pociągi dwa”, "Dla nas ta noc pod gwiazdami”, "Tak jak przed laty”. Założycielka i prezes fundacji "Naprawdę czeka Ktoś”, organizatorka pięciu edycji Festiwalu dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Ciechocinku. Urodziła się 27 lutego 1954 roku.

2004 - Zmarł Leszek Mech, scenarzysta filmów animowanych, poeta i prozaik, dziennikarz, współscenarzysta przygód Bolka i Lolka, związany przez wiele lat z bielskim Studiem Filmów Rysunkowych. Współautor scenariuszy około 300 filmów animowanych, w tym serii o "Bolku i Lolku”, a także animowanych filmów pełnometrażowych - "Wielka podróż Bolka i Lolka”, "Przygody Błękitnego Rycerzyka”, autor serii książek dla dzieci "Bolek i Lolek poznają świat”. Urodził się w 1933 roku. 20. rocznica

2006 - Zmarł Janka Bryl, białoruski pisarz, poeta, eseista i tłumacz, zaliczany do klasyków literatury białoruskiej, autor opowiadań - "Wartki Niemen", powieści - "W Zabłociu świta", miniatury filozoficznej "Witraże". Tłumaczył na białoruski dzieła polskich pisarzy, między innymi: Tadeusza Różewicza, Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej, Ernesta Brylla i Leona Kruczkowskiego. Zmobilizowany w 1939 roku walczył po stronie polskiej w kampanii wrześniowej, w obronie Gdyni, dostał się do niewoli niemieckiej, z której w 1941 zbiegł. Urodził się 4 sierpnia 1917 roku.

2007 - Na warszawskim Służewcu wystąpiła grupa The Rolling Stones. Był to czwarty koncert w naszym kraju tego jednego z najpopularniejszych zespołów na świecie. Ostatni raz The Rolling Stones wystąpili w Polsce w 2018 roku.

2008 - Zmarł Hiram Bullock, amerykański gitarzysta, wokalista, showman, jeden z najwybitniejszych wirtuozów gitary elektrycznej. Grał między innymi z orkiestrą Billa Evansa i grupą Milesa Davisa. Muzyka Bullocka ostatnich lat oscylowała wokół "hendrixowskiej" stylistyki i była postrzegana w relacjach awangardy jazzu i rocka. Urodził się 11 września 1955 roku.

2010 - Na stronach portalu WikiLeaks opublikowano tajne raporty opisujące działania armii amerykańskiej w Afganistanie. W sieci znalazło się ponad 90 tysięcy wojskowych dokumentów dotyczących lat 2004-2009 roku. Zawierały raporty z walk i incydentów z udziałem wojsk koalicji w całym Afganistanie i ukazywały realne straty cywilne nieznane dotąd wśród opinii publicznej. Wśród raportów znalazły się szczegółowe sprawozdania z polskiego ostrzału wioski Nangar Khel i niemieckiego bombardowania w Kunduz.

2011 - Parlament Malty, jako ostatni w Europie, przyjął ustawę legalizującą rozwody. W wielu krajach wyrok sądu orzekający rozwód musi być poprzedzony okresem separacji. W krajach rozwiniętych liczba rozwodów cały czas rośnie. Do państw europejskich, w których rozpada się przynajmniej połowa małżeństw, należą między innymi: Austria, Belgia, Czechy, Norwegia, Rosja, Szwajcaria i Ukraina.

2015 - Na stoku Gaszerbrum II zaginął Aleksander Ostrowski, narciarz skialpinista, ratownik górski. Był biegaczem i ultramaratończykiem, startował głównie w biegach górskich. Połączył wspinaczkę wysokogórską z narciarstwem wysokogórskim, zdobywając szczyty i dokonując z nich zjazdów na nartach. 29 września 2014, jako pierwszy Polak w historii zjechał na nartach z Czo Oju - szóstego najwyższego szczytu Ziemi bez użycia dodatkowego tlenu, ustanawiając rekord Polski w zjeździe na nartach ze szczytu o najwyższej wysokości. 25 lipca 2015 zaginął na stoku Gaszerbrum II, gdy z Piotrem Śnigórskim zaniechali ataku szczytowego z uwagi na stan pogody oraz warunki śniegowe i z wysokości około 7600 metrów usiłowali zjechać na nartach do bazy. Dzień później zakończono poszukiwania. Urodził się 11 stycznia 1988 roku.

2017 - Zmarł Marian Konieczny, rzeźbiarz, profesor i rektor w latach 1972-1981 Akademii Sztuk Pięknych imienia Jana Matejki w Krakowie. Jest autorem wielu pomników - między innymi warszawskiej Nike, Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie czy Jana Matejki w Warszawie. Urodził się 13 stycznia 1930.

2018 - Zmarł pułkownik Stanisław Oleksiak, pseudonim Kozic, żołnierz Armii Krajowej. Był działaczem polskich środowisk kombatanckich, prezesem Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Pełnił tę funkcję w latach 2010-2013. Odznaczony Medalem "Pro Patria” i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 12 października 1924 roku.

2018 - Wojna domowa w Syrii: 258 cywilów i członków syryjskich sił bezpieczeństwa oraz 63 napastników zginęło, a 180 osób zostało rannych w serii ataków Państwa Islamskiego na miasto As-Suwajda i okoliczne miejscowości na południu kraju.

2020 - Zmarł Bernard Ładysz, śpiewak operowy, aktor i żołnierz. Po przegranej kampanii wrześniowej służył, jako żołnierz Armii Krajowej. Uczestnik akcji "Burza” na Wileńszczyźnie, aresztowany przez NKWD i zesłany do Kaługi. Naukę śpiewu rozpoczął w Wilnie, a kontynuował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Karierę artystyczną rozpoczął w Zespole Reprezentacyjnym Wojska Polskiego. Przez wiele lat był solistą Opery Warszawskiej i Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1956 zwyciężył w międzynarodowym konkursie śpiewaczym w Vercelli, gdzie zdobył najwyższą nagrodę "Il primo premio assoluto”. Od tego momentu rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Urodził się 24 lipca 1922 roku.

2020 - Zmarł Peter Green, angielski muzyk, współzałożyciel grupy Fleetwood Mac. W 2003 został sklasyfikowany na 38. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". Urodził się 29 października 1946 roku.

2020 - Zmarł John Saxon, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Zdobywca nagrody Złotego Globu w nieistniejącej już kategorii "najlepsza wschodząca gwiazda - aktor” w 1958 roku. Znany powszechnie z roli Ropera w filmie "Wejście smoka" oraz porucznika Dona Thompsona w horrorach z serii "Koszmar z ulicy Wiązów". Urodził się 5 sierpnia 1936 roku.

2021 - Zmarła Róża Biernacka, historyk sztuki, kierownik redakcji Polskiego Słownika Biograficznego. Pracowała w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, w pracowni Biograficznej, jako redaktor działu historii sztuki. Była autorką 80 biogramów w Polskim Słowniku Biograficznym. W 2000 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodziła się 28 lutego 1934 roku.

2022 - Zmarł David Trimble, były szef rządu Irlandii Północnej, uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla w 1998 roku za pracę na rzecz pojednania między protestantami i katolikami w tym kraju. Urodził się 15 października 1944 roku.

2022 - W Jerozolimie zmarł Uri Orlew, właściwie Jerzy Henryk Orłowski, izraelski prozaik, autor książek dla dzieci i tłumacz polsko-żydowskiego pochodzenia. Łącznie napisał ponad 30 książek. W Polsce ukazały się: "Wyspa na ulicy Ptasiej" w tłumaczeniu Ludwika Jerzego Kerna, "Babcia robi na drutach" oraz "Biegnij chłopcze", na podstawie której powstał film fabularny. Jest laureatem Nagrody imienia Janusza Korczaka oraz Nagrody imienia Hansa Christiana Andersena. Urodził się 24 lutego 1931 roku w Warszawie.

2022 - Zmarł Paul Sorvino, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, pisarz, konsultant kreatywny, śpiewak operowy i rzeźbiarz. Wystąpił między innymi w filmach: "Zabić Irlandczyka", "Chłopcy z ferajny", "Nixon" i "Czerwoni". Urodził się 13 kwietnia 1939 roku.

2023 - W Łódzkiej Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej odsłonięto gwiazdę poświęconą kompozytorowi Janowi A.P. Kaczmarkowi. Gwiazda jednego z najbardziej cenionych kompozytorów muzyki filmowej na świecie, wybitnego twórcy muzyki teatralnej, laureata Oscara i Orła jest 95. w łódzkiej kolekcji. Artysta skomponował muzykę do ponad 70 filmów fabularnych i dokumentalnych, w tym do: „Niewiernej” Adriana Lyne’a, „Aimée i Jaguara” Maxa Farberbocka, „Straconych dusz” Janusza Kamińskiego, „Quo vadis” Jerzego Kawalerowicza, a także seriali telewizyjnych. W 2005 roku otrzymał Oscara za muzykę do „Marzyciela” Marca Forstera. 1. rocznica

2023 - Ukraińscy żołnierze piechoty morskiej zestrzelili rosyjski śmigłowiec szturmowy Ka-52, rosyjską superbroń, znaną także jako Aligator. Maszyna została strącona za pomocą przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego. 1. rocznica

Zobacz także

2024-09-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 września - W Polsce obchodzone jest wspomnienie 11 błogosławionych męczennic, sióstr nazaretanek z Nowogródka, zamordowanych przez hitlerowców 1 sierpnia… » więcej 2024-09-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 września - Święto Niepodległości Republiki San Marino. 3 września - Dzień Wieżowców. » więcej 2024-09-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 września - Międzynarodowy Dzień Sępa. 2 września - Światowy Dzień Brody. 2 września - Dzień Dużego Rozmiaru. » więcej 2024-09-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 września - Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony w Polsce, od 1997 roku. 1 września - Święto Wojsk Obrony Przeciwlotniczej… » więcej 2024-08-31, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 31 sierpnia - Dzień Solidarności i Wolności, ustanowiony przez Sejm 27 lipca 2005 roku, dla upamiętnienia podpisania w 1980 roku porozumień gdańskich. Polskie… » więcej 2024-08-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci Osób Zaginionych. 30 sierpnia - Dzień Taksówkarza » więcej 2024-08-29, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 29 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych, proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2009 roku. 29 sierpnia - Dzień Straży… » więcej 2024-08-28, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 28 sierpnia - Święto Lotnictwa Polskiego, obchodzone wspólnie przez lotnictwo cywilne, wojskowe oraz przemysł lotniczy, 1993 roku. Upamiętnia zwycięstwo… » więcej 2024-08-27, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 27 sierpnia - Święto narodowe Mołdawii, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1991 roku. 27 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Gier Ksi… » więcej 2024-08-26, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 26 sierpnia - Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej, obchodzona przez Kościół katolicki w Polsce. Święto zostało ustanowione w 1904 roku… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »