Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-15, 01:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

15 lipca - Dzień bez Telefonu Komórkowego, nieformalne święto ogłoszone przez internautów.

15 lipca - Światowy Dzień Umiejętności Młodzieży.
1099 - Rycerze uczestniczący w pierwszej wyprawie krzyżowej zdobyli Jerozolimę. Krzyżowcy zabili około 40 tysięcy muzułmanów i Żydów. Na zdobytych ziemiach utworzono tak zwane Królestwo Jerozolimskie, podległe władzy papieża. Pierwsza wyprawa, jako jedyna w całej historii wypraw krzyżowych, zakończyła się pełnym sukcesem. 925 rocznica

1149 - Poświęcono odbudowaną przez krzyżowców Bazylikę Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Świątynia została doszczętnie zniszczona w 1009 na polecenie kalifa fatymidzkiego Al-Hakima. W 1099 roku krzyżowcy zdobyli Jerozolimę i na miejscu ruin wznieśli nową świątynię. Na przestrzeni wieków sanktuarium było wielokrotnie przebudowywane oraz niszczone przez pożary, trzęsienia ziemi i grabieże. W efekcie pod względem architektonicznym kształt bazyliki jest rezultatem różnej jakości przebudów i remontów. Mimo że zewnętrzny wygląd Grobu został znacznie odmieniony, a skała Golgoty w dużym stopniu zniszczona, nadal należą one do najcenniejszych relikwii chrześcijańskich, a sanktuarium przyciąga ogromne liczby pielgrzymów z całego świata. 875 rocznica

1410 - W bitwie pod Grunwaldem połączone wojska polsko-litewsko-ruskie, dowodzone przez króla Władysława II Jagiełłę, pokonały armię Zakonu Krzyżackiego. Bitwa pod Grunwaldem była jedną z największych batalii średniowiecznej Europy i zapoczątkowała zmierzch potęgi Zakonu. Zwycięstwo polsko-litewskich wojsk wyniosło dynastię jagiellońską do rangi najważniejszych w Europie.

1469 - Między mieszkańcami Białogardu i Świdwina doszło do tak zwanej "wojny o krowę". W bitwie koło wsi Długie zginęło 300 białogardzian, a 100 dostało się do niewoli. Mieszkańcy Świdwina zdobyli chorągiew Białogardu i 300 wozów z łupami. Od 1969 roku, czyli od 500. rocznicy wydarzenia, na przemian w Białogardzie i Świdwinie na pamiątkę tego zdarzenia obaj burmistrzowie organizują zawody sprawnościowe między mieszkańcami obu miast. 555 rocznica

1479 - Na Sejmie w Piotrkowie biskup warmiński Mikołaj Tungen, ukorzył się przed królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i otrzymał przebaczenie za to, że w porozumieniu z zakonem krzyżackim i królem Węgier Maciejem Korwinem wszczął wojnę przeciwko Polsce. Tego samego dnia zawarto układ, na mocy którego Tungen zachował swój urząd, a kapituła warmińska utrzymała prawo elekcji biskupa, ale jego kandydatura miała być konsultowana z królem Polski. 545 rocznica

1570 - W pobliżu miejscowości Fuencaliente na wyspie La Palma 40 udających się na misje do Brazylii ewangelizacyjne nowicjuszy, kleryków i kapłanów poniosła śmierć męczeńską za wiarę. Napad flotylli hugenotów przeżył zaledwie jeden członek załogi statku, którym płynęli misjonarze. To on właśnie opowiedział o ich męczeńskiej śmierci.

1606 - Urodził się Rembrandt, malarz niderlandzki, uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych twórców w dziejach sztuki. Obok Jana Vermeera i Fransa Halsa najważniejszy malarz w sztuce holenderskiej "złotego wieku” - okresu, w którym kultura, nauka, gospodarka, potęga militarna i wpływy polityczne Holandii osiągnęły apogeum. Miał wielu uczniów i naśladowców, wywarł ogromny wpływ na sztukę europejską. Rembrandt jest autorem scen religijnych i rodzajowych, pejzaży, martwych natur oraz portretów i autoportretów. Zmarł 4 października 1669 roku.

1646 - Maria Ludwika Gonzaga została koronowana na królową Polski. Była żoną dwóch polskich królów z dynastii Wazów: Władysława IV i Jana Kazimierza. Błyskotliwa, oczytana i ambitna, prowadziła pierwszy polski salon literacki, w którym bywał między innymi Jan Andrzej Morsztyn. Damą dworu Ludwiki Marii była Maria Kazimiera d’Arquien, późniejsza Marysieńka Sobieska. Urodziła się 18 sierpnia 1611, a zmarła 10 maja 1667.

1745 - Urodził się Jan Piotr Norblin, malarz, rysownik i grafik pochodzenia francuskiego. Jest uważany za ojca polskiego malarstwa rodzajowego. Najważniejszy okres twórczości w Polsce przypada na czasy po Konstytucji 3 Maja, szczególnie po powstaniu kościuszkowskim. Insurekcja warszawska zastała go w stolicy i kultura polska zawdzięcza mu ilustracje tamtych wydarzeń - rysunki walk na Krakowskim Przedmieściu, wieszania zdrajców. Zatrudniony oficjalnie w roli ilustratora powstania, Norblin naszkicował między innymi obóz powstańców, rzeź Pragi, a wspólnie z Aleksandrem Orłowskim - bitwę pod Racławicami. Zmarł 23 lutego 1830 roku.

1783 - Na rzece Saonie we Francji został wypróbowany "Pyroscaphe", pierwszy statek napędzany silnikiem parowym.

1799 - W Egipcie francuski porucznik wojsk inżynieryjnych Pierre-François Bouchard odkrył tak zwany Kamień z Rosetty. Zabytek piśmiennictwa staroegipskiego został odkryty podczas robót fortyfikacyjnych w średniowiecznej twierdzy, nazwanej przez Francuzów Fort Julien, w egipskim porcie Rosette, w trakcie wyprawy Napoleona do Egiptu. Na kamieniu został wyryty tekst dwujęzyczny w trzech wersjach - po egipsku pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku. Kiedy już znany był tekst grecki, stało się możliwe odczytanie hieroglifów, co uczynił w 1822 roku francuski uczony Jean-Francois Champollion. Oryginał kamienia z Rosetty znajduje się dzisiaj w Galerii Egipskiej w londyńskim British Museum, a jego kopia w Luwrze. 225 rocznica

1809 - Podczas wojny z Austrią wojska polskie pod wodzą Józefa Poniatowskiego zdobyły Kraków. Rosjanie próbowali zablokować zajęcie Krakowa przez Polaków, ale Książę Józef Poniatowski, torując sobie drogę, wjechał do miasta. Rosjanie nie mogli walczyć z Poniatowskim gdyż zawarli układ z Francuzami, których sojusznikami byli też Polacy. 215 rocznica

1818 - Odbyło się uroczyste wręczenie Senatowi i Zgromadzeniu Reprezentantów konstytucji Wolnego Miasta Krakowa. Rzeczpospolita Krakowska, było państwem utworzonym 18 października 1815 roku na kongresie wiedeńskim z południowego skrawka Księstwa Warszawskiego, pozostającym pod kontrolą trzech państw sąsiednich: Imperium Rosyjskiego, Królestwa Prus i Cesarstwa Austrii. Początkowo cieszyło się umiarkowaną autonomią wewnętrzną. W 1833 roku państwa opiekuńcze narzuciły Miastu nową konstytucję, która ograniczyła do zupełnego minimum wpływ mieszkańców na losy swojego państwa. Kres jakiejkolwiek wewnętrznej autonomii Wolnego Miasta Krakowa położyła okupacja austriacka, która rozpoczęła się w 1836 roku.

1820 - Urodził się Jędrzej Wala, przewodnik tatrzański. Tatry poznał, jako kłusownik, polując na kozice i świstaki. Przewodnictwem zajął się po 1850 roku, szybko stając się jednym z najbardziej cenionych przewodników. Porzucił kłusownictwo i został zaangażowanym strażnikiem przyrody. Był pomocnikiem zoologa profesora Nowickiego, któremu dostarczał okazy i ułatwiał poznawanie życia kozic i świstaków. Chodził po Tatrach z wieloma wybitnymi artystami i naukowcami. Jędrzej Wala dokonał wielu pierwszych wejść na szczyty i przełęcze tatrzańskie. Zmarł 29 stycznia 1896 roku.

1823 - Spłonęła bazylika Świętego Pawła za Murami w Rzymie. Ogień został zaprószony podczas prowadzenia prac dekarskich. Pożar zniszczył prawie całą bazylikę. Podjęto odbudowę, starając się zachować pierwotny kształt świątyni. Zakończenie prac i ponowne poświęcenie bazyliki nastąpiło w 1854. Według przekazów historycznych w świątyni znajduje się miejsce pochówku Świętego Pawła.

1834 - Dekretem królewskim zniesiono hiszpańską inkwizycję i skonfiskowano cały pozostały po niej majątek na rzecz państwa. Inkwizycja hiszpańska została utworzona w 1480 roku przez hiszpańską parę królewską Ferdynanda II i Izabelę I. Przyczyną jej utworzenia były narastające w tym kraju napięcia pomiędzy tak zwanymi "starymi chrześcijanami” a chrześcijanami pochodzenia żydowskiego. Całkowitą liczbę procesów przeprowadzonych przez inkwizycję hiszpańską w latach 1480-1820 historycy oceniają na około 200 tysięcy, w wyniku których na śmierć skazano około 10 tysięcy osób. 190 rocznica

1848 - Urodził sie Vilfredo Pareto, włoski ekonomista i socjolog, współtwórca tak zwanej „lozańskiej szkoły w ekonomii”. Pareto rozszerzył zastosowanie metodmatematycznych w ekonomii, rozwinął pojęcie ogólnej równowagi ekonomicznej, zajmował się też badaniami podziału dobrobytu. W dziedzinie ekonomii bardzo znane jest pojęcie "optimum Pareta", dotyczące alokacji zasobów. Zmarł 9 sierpnia 1923 roku.

1850 - Urodziła się Franciszka Ksawera Cabrini, tercjarka franciszkańska, zakonnica, pierwsza obywatelka amerykańska kanonizowana przez Kościół katolicki, święta. Ona i jej siostry założyły wiele instytucji pomocowych, takie jak domy dziecka, szkoły i darmowe szpitale dla biednych. Założyła też Szpitale Kolumba w Nowym Jorku i w Chicago. W procesie kanonizacyjnym ujawniono cztery cudowne uzdrowienia chorych. W 1950 roku papież Pius XII ogłosił ją patronką emigrantów. Zmarła 22 grudnia 1917 roku.

1854 - Urodził się Jacek Malczewski, malarz, rysownik, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu polskiego. Jego najwybitniejsze prace to: "Melancholia”, "Błędne koło”, "Chrystus i samarytanka”. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie. Zmarł 8 października 1929 roku. 170 rocznica

1858 - Urodził się Mieczysław Frenkiel, aktor, wybitny odtwórca ról w sztukach Moliera i Aleksandra Fredry, Maciej Boryna w pierwszej polskiej ekranizacji "Chłopów". Zmarł 19 kwietnia 1935 roku.

1861 - We Francji zmarł książę Adam Jerzy Czartoryski, mąż stanu, mecenas sztuki, pisarz, przywódca obozu Hotel Lambert na emigracji polistopadowej. Na Kongresie Wiedeńskim był głównym doradcą cara Aleksandra I i doprowadził do utworzenia pod berłem rosyjskiego władcy Królestwa Polskiego, dla którego zredagował projekt konstytucji. Autor pamiętników i poematu elegijnego "Bard polski", współzałożyciel Biblioteki Polskiej w Paryżu. Urodził się 14 stycznia 1770 roku.

1864 - Szwedzki przedsiębiorca i naukowiec Alfred Nobel otrzymał patent na produkcję materiału wybuchowego - nitrogliceryny. Po raz pierwszy została otrzymana przez włoskiego chemika Ascanio Sobrero w 1847 roku w procesie powolnego wkraplania gliceryny do mieszaniny stężonych kwasów: siarkowego oraz azotowego. 160 rocznica.

1868 - Zmarł William Morton, amerykański lekarz stomatolog, pionier znieczulenia ogólnego. We wrześniu 1846 roku wykonał pierwszy zabieg usunięcia zęba z użyciem eteru. Wcześniej eksperymentował z eterem na sobie i na zwierzętach. Urodził się 9 sierpnia 1819 roku.

1869 - Francuz Hippolyte Mege-Mouries opatentował margarynę. Był to produkt wytwarzany z łoju wołowego, który rozdzielano na frakcje w procesie krystalizacji, a następnie przeprowadzano w emulsję z wodą i mlekiem. 155 rocznica

1871 - Urodził się Henryk Arctowski, podróżnik, geograf, geofizyk, geolog, meteorolog, glacjolog i podróżnik, pionier polskich badań polarnych. W USA uczestniczył w rozstrzyganiu sporu dotyczącego pierwszeństwa w dotarciu do bieguna północnego przez Fredericka Cooka i Roberta Peary. Nazwisko profesora Arctowskiego zostało przez badaczy upamiętnione w wielu nazwach geograficznych. Między innymi w Arktyce na Spitsbergenie jest Góra Arctowskiego i Lodowiec Arctowskiego, a na Antarktydzie: Półwysep Arctowskiego, Zatoka Arctowskiego i Góry Arctowskiego. Zmarł 21 lutego 1958 roku.

1873 - W Glasgow został założony Rangers F.C., obecnie najbardziej utytułowany klub piłkarski na świecie. Jest 55-krotnym Mistrzem Szkocji, zdobył 33 Puchary Szkocji i 27 Pucharów Ligi Szkockiej, a także Puchar Zdobywców Pucharów w 1972 roku, po wygranej na Camp Nou z Dynamem Moskwa. Klub występował w finałach tychże rozgrywek również w latach 1961 i 1967, a w 2008 roku dotarł do finałowego meczu w Pucharze UEFA. "The Gers” rekordowo, siedmiokrotnie, sięgali po trzy krajowe trofea w ciągu jednego sezonu.

1876 - Zmarł Aleksander Fredro, komediopisarz, pamiętnikarz, poeta, uczestnik wojen napoleońskich w latach 1812-1814. Autor komedii: "Zemsty", "Ślubów panieńskich", "Pana Jowialskiego”, a także wierszy: "Małpa w kąpieli”, "Paweł i Gaweł” i wspomnień "Trzy po trzy”. Uważany jest za najwybitniejszego komediopisarza w historii literatury polskiej. Urodził się 20 czerwca 1793 roku.

1892 - W Montrealu urodził się Włodzimierz Steyer, kontradmirał, w czasie kampanii polskiej 1939 roku - dowódca Rejonu Umocnionego Hel. Następnie do 1945 roku w niemieckiej niewoli w oflagu Woldenberg. Po wojnie dowódca Marynarki Wojennej w latach 1947-1950. Zmarł 15 września 1957 roku.

1894 - Urodził się Tadeusz Sendzimir, inżynier, wynalazca zwany "Edisonem metalurgii”. Wynalazł między innymi metodę ciągłego cynkowania ogniowego, znaną współcześnie, jako "proces Sendzimira", linię produkcyjną do ciągłego walcowania blachy na zimno oraz tak zwaną "walcarkę planetarną". Zmarł 1 września 1989 roku. 130 rocznica

1901 - Urodził się Witold Rothenburg-Rościszewski, adwokat, działacz Obozu Narodowo-Radykalnego. Podczas II wojny światowej komendant organizacji "Pobudka", uczestnik akcji pomocy Żydom, pośmiertnie uhonorowany odznaczeniem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, kierownik Wydziału Wywiadu Wydziału Bezpieczeństwa Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu na Kraj. Aresztowany przez niemieckie gestapo 6 kwietnia 1943 roku, zginął w nieznanych okolicznościach.

1904 - Zmarł Antoni Czechow, rosyjski dramatopisarz i nowelista. Do najbardziej znanych dramatów Czechowa należą: "Mewa”, "Wujaszek Wania”, "Trzy siostry”, "Wiśniowy sad” i "Płatonow”. Urodził się 29 stycznia 1860 roku. 120 rocznica

1904 - Urodził się Marian Wyrzykowski, aktor teatralny. Przed wojną związany ze scenami Wilna i Warszawy, wystąpił wówczas również w kilku filmach, między innymi w "Znachorze" i "Geniuszu sceny". Po wojnie aktor Teatru Polskiego w Warszawie. Wiele lat współpracował z Polskim Radiem, jako recytator. Zmarł 23 kwietnia 1970 roku. 120 rocznica

1906 - Urodziła się Maria Frankowska, profesor etnologii, muzealniczka, jedna z najwybitniejszych badaczek i dydaktyków w tej dziedzinie w XX wieku w Polsce. Zajmowała się etnologią Polski, Europy i Ameryki, prowadząc liczne, nierzadko pionierskie, badania naukowe i terenowe w kraju i zagranicą. Jej zasługą są unikalne zbiory meksykańskie w polskich muzeach. Zmarła 17 września 1996 roku.

1908 - Urodził się Henryk Zygalski, matematyk i kryptolog, pracownik kontrwywiadu wojskowego. Wraz z Marianem Rejewskim i Jerzym Różyckim w styczniu 1933 roku złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma i zbudował jej działającą kopię. Henryk Zegalski zmarł w Anglii 30 sierpnia 1978 roku.

1910 - Z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem w Krakowie na placu Jana Matejki został odsłonięty ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki. Podczas uroczystości została po raz pierwszy publicznie wykonana pieśń Marii Konopnickiej "Rota”. Połączonymi chórami z całej Polski dyrygował kompozytor - Feliks Nowowiejski. W uroczystości wzięło udział 150 tysięcy przyjezdnych gości i licznie zgromadzeni mieszkańcy Krakowa.

1916 - William Boeing i George Westervelt założyli przedsiębiorstwo B&W, którego nazwa została później zmieniona na Boeing Airplane Company. Pierwszym wyprodukowanym samolotem był Boeing Model 1, jednosilnikowy, wyposażony w pływak dwupłatowiec. Boeing produkuje różne typy samolotów i śmigłowców, przeznaczonych zarówno dla wojska, jak i służb cywilnych. Uczestniczy w programach badania kosmosu, produkując zespoły i podzespoły do rakiet nośnych, sztucznych satelitów i statków kosmicznych. Boeing zatrudnia ponad 160 tysięcy ludzi i ma przychody roczne w wysokości ponad 90 miliardów dolarów.

1918 - Urodziła się Lidia Zamkow-Słomczyńska, reżyserka teatralna, aktorka, pedagog. Po II wojnie światowej była związana z Teatrem imienia Słowackiego w Krakowie, w latach 50. była kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku, reżyserowała i występowała także w Teatrze Wojska Polskiego, obecnym Teatrze Dramatycznym, w Warszawie. Zmarła 19 czerwca 1982 roku.

1918 - W czasie I wojny światowej rozpoczęła się II bitwa nad Marną. W walkach, które trwały na przedpolach Paryża do 5 sierpnia, wojska francuskie pod dowództwem Ferdynanda Focha powstrzymały ostatnią ofensywę niemiecką. Kontrofensywa Aliantów, przeprowadzona siłami Francuzów i Amerykanów, z wykorzystaniem kilkuset czołgów, złamała niemiecką prawą flankę, zadając Niemcom szereg strat. Niemiecki odwrót rozpoczął przejęcie inicjatywy przez Aliantów, która zakończyła się rozejmem około 100 dni później.

1920 - Sejm Ustawodawczy RP uchwalił Statut Organiczny Województwa Śląskiego nadający województwu śląskiemu szeroką autonomię. Ustawa powoływała jednoizbowy Sejm Śląski z 48 posłami, który wyłaniał Radę Wojewódzką. Sejm Śląski uchwalał własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Część dochodów była odprowadzana przez Skarb Śląski do budżetu centralnego. Statut Organiczny Województwa Śląskiego został zniesiony przez Krajową Radę Narodową ustawą konstytucyjną z 6 maja 1945, która została uchwalona bez podstawy prawnej i w niewłaściwym trybie.

1920 - Pierwszy lot lotnictwa polskiego nad Bałtykiem. Wodnosamolot produkcji niemieckiej Friedrichshafen z polskimi znakami na kadłubie wystartował z bazy Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku. To właśnie w tym mieście 1 lipca 1920 roku sformowano Bazę Lotnictwa Morskiego.

1922 - Urodził się Leon Lederman, amerykański fizyk pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, badacz cząstek elementarnych i popularyzator nauki, wieloletni dyrektor Fermilabu, firmy - jednostki naukowej zajmującej się badaniem cząstek elementarnych, wcześniej profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Otrzymał Nobla w 1962, wraz z Jackiem Steinbergerem i Melvinem Schwartzem, za wykonanie eksperymentu wykazującego istnienie dwóch typów neutrin (elektronowego i mionowego). Zmarł 3 października 2018 roku.

1923 - Urodził się Zbigniew Rogowski, dziennikarz, publicysta i krytyk filmowy. Był współtwórcą krakowskiego "Przekroju”, a także jego korespondentem w Hollywood. Publikował też w "Expressie Wieczornym” i "Stolicy”. Podejmował działania na rzecz przywrócenia polskiej świadomości historycznej osoby generała Władysława Andersa. Był również autorem wywiadów z ludźmi Solidarności. Jego teksty można było także czytać w amerykańskiej prasie polonijnej. Zmarł 14 lipca 2007 roku.

1924 - Zmarł Jan Żyznowski, powieściopisarz, krytyk, malarz i scenograf. Należał do formistów - awangardowego ruchu literacko -artystycznego. Chory na nieuleczny nowotwór wątroby, leczył się w paryskim szpitalu, gdzie poprosił narzeczoną, wybitną aktorkę Stanisławę Umińską o pozbawienie go życia. Narzeczona spełniła jego prośbę. Za zastrzelenie Żyznowskiego stanęła przed sądem i została uniewinniona. Po tym dramacie przeżyła nawrócenie i wstąpiła do zakonu sióstr samarytanek. Jako siostra Benigna współtworzyła wspólnotę nastawioną na pomoc dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie i młodym dziewczętom skazanym za przestępstwa. Uczestniczyła także w ratowaniu Żydów podczas II wojny światowej. Jan Żyznowski urodził się w 1889 roku. 100 rocznica

1927 - Zmarła Constance Markiewicz, irlandzka polityk i działaczka niepodległościowa, uczestniczka powstania wielkanocnego w 1916 roku, pierwsza kobieta wybrana do brytyjskiego parlamentu, minister pracy w irlandzkim rządzie Eamona de Valery. Urodziła się 4lutego 1868 roku.

1931 - Urodził się Clive Cussler, amerykański pisarz, autor bestsellerowych powieści sensacyjno-przygodowych. Książki osiągnęły milionowe nakłady, zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i wydane w więcej niż 100 krajach. Pierwszą powieść z głównym bohaterem swoich książek - Dirkiem Pittem opublikował w 1973. Założył Narodową Agencję Badań Podwodnych i Morskich zajmująca się badaniami morza i historii marynistyki. Z grupą ekspertów morskich i wolontariuszy NUMA odnalazł ponad 60 wraków mających znaczenie historyczne. Zmarł 24 lutego 2020 roku.

1936 - Urodziła się Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, żeglarka, kapitan żeglugi wielkiej, pierwsza kobieta na świecie, która samotnie opłynęła kulę ziemską. Trasa jej rejsu w latach 1976-1978 przebiegała przez Atlantyk, Kanał Panamski, Ocean Spokojny, Australię i wokół Afryki. Żeglarka zamknęła pętlę rejsu po dwóch latach w pobliżu wysp Zielonego Przylądka, przepływając samotnie 28 696 mil morskich.

1936 - Urodził się Tadeusz Walasek, bokser, mistrz Europy i dwukrotny medalista olimpijski. Stoczył 421 walk, 378 wygrał, dziewięć zremisował i 34 przegrał. Po zakończeniu kariery został trenerem. Zmarł 4 listopada 2011 roku.

1938 - W nocy z 14 na 15 lipca w Wołczynie pochowane zostały szczątki Stanisława Augusta Poniatowskiego, które po 140 latach powróciły do Polski; na polecenie władz II Rzeczypospolitej. Pochówek przeprowadzono w tajemnicy, bez żadnych uroczystości.

1940 - Zmarł Robert Pershing Wadlow, najwyższy znany człowiek w historii. Podczas narodzin ważył niespełna cztery kilogramy. W wieku sześciu miesięcy osiągnął wagę 13,5 kilograma, zaś po roku - 30 kilogramów. W piątym roku życia mierzył 155 cm wzrostu, a w trzeciej klasie szkoły podstawowej był już wyższy od nauczyciela. Gdy miał 13 lat, mierzył już 224 centymetrów. W wieku 18 lat urósł do 254 centymetrów, a mając 22 lata, przed śmiercią, osiągnął wzrost 272 centymetrów i wagę 222 kilogramów. Urodził się 22 lutego 1918 roku.

1941 - W Kostopolu na Wołyniu ukraińscy nacjonaliści z grupy marszowej OUN-B wraz z Niemcami zamordowali około 150 osób z miejscowej inteligencji. Wśród zabitych było około 100 Żydów i 50 Polaków. Ofiary pochowano w okolicy stadionu sportowego. Miesiąc później niemiecki oddział SD z Równego rozstrzelał 480 Żydów, głównie mężczyzn.

1941 - W Kolnie na Podlasiu Niemcy rozstrzelali 16 Żydów, których zwłoki pogrzebano wraz ze zburzonym pomnikiem Lenina, wzniesionym na rynku podczas okupacji sowieckiej. W sierpniu Niemcy zgromadzili na rynku wszystkich pozostałych przy życiu Żydów. Mężczyzn zapędzono w okolice wsi Kolimagi, zaś kobiety i dzieci do wsi Mściwuje. Obie grupy zostały tam zamordowane i pogrzebane w masowych grobach.

1943 - W ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 260 Polaków i Żydów. W sumie po stłumieniu powstania w getcie warszawskim i rozpoczęciu systematycznego wyburzania dzielnicy, Niemcy zamordowali tam kilkanaście tysięcy osób. Byli to przede wszystkim więźniowie Pawiaka oraz mieszkańcy zatrzymywani w czasie masowych łapanek.

1943 - Utworzono Kierownictwo Walki Podziemnej, które kierowało całokształtem walki bieżącej i cywilnej w okupowanej Polsce. Na czele KWP stał dowódca Armii Krajowej, zastępcą był szef Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej, Delegata Rządu na Kraj reprezentował kierownik Kierownictwa Walki Cywilnej.

1948 - Zmarł John Pershing, amerykański wojskowy. Jako jedyny w historii ukończył karierę wojskową z najwyższym możliwym do osiągnięcia stopniem w armii amerykańskiej "General of the Armies”, przyznanym mu za zasługi w I wojnie światowej. Jego nazwiskiem nazwano pocisk rakietowy MGM-31 Pershing oraz czołg M26-Pershing. Urodził się 13 września 1860 roku.

1950 - Zmarł Heinz-Wolfgang Schnaufer, niemiecki pilot i dowódca lotnictwa podczas II wojny światowej. Był asem nocnego myślistwa i uzyskał największą w historii lotnictwa liczbę zestrzeleń, jako pilot nocny - odniósł 121 zwycięstw powietrznych. Nie miał natomiast żadnego zwycięstwa za dnia. Alianci nadali mu przydomek "Nocny Duch z Sint-Truiden", od nazwy lotniska, na którym stacjonowała przez większą część wojny jednostka Schnaufera. Urodził się 16 lutego 1922 roku.

1951 - Urodził się Gregory Isaacs, jamajski wokalista reggae. W latach 70. zdobył dużą popularność na Jamajce, współpracując z czołowymi producentami i studiami muzycznymi. Wraz z Errolem Dunkleyem założył w 1973 własną wytwórnię African Museum. Wykonywał zarówno zaangażowane utwory zaliczane do roots reggae jak i lżejsze, romantyczne piosenki, dzięki którym stał się klasykiem lovers rock. Na początku lat 80. podpisał kontrakt z wytwórnią Island Records, dla której w 1982 nagrał swój najbardziej znany album "Night Nurse". Zmarł 25 października 2010 po długotrwałej walce z rakiem płuc.

1954 - W Reston w stanie Waszyngton dokonano oblotu pierwszego komercyjnego amerykańskiego odrzutowca pasażerskiego Boeing 707. Dzięki dużej prędkości, zasięgowi i liczbie miejsc odznaczał się ekonomicznością w eksploatacji. Był pierwszym pasażerskim odrzutowcem, który odniósł sukces komercyjny. Rodzina samolotów typu 707 położyła podstawy pod długoletnią dominację Boeinga na rynku producentów maszyn pasażerskich. 70 rocznica

1955 - Urodził się Maciej Dejczer, reżyser, twórca filmów "300 mil do nieba", "Bandyta" oraz seriali: "Oficer", "Ojciec Mateusz" i "M jak miłość".

1956 - We Wrocławiu odsłonięto pochodzący ze Lwowa pomnik Aleksandra Fredry. Postać poety jest odlana z brązu i umieszczona na okazałym piaskowcowym cokole pokrytym z trzech stron inskrypcjami. Fredro trzyma rulon papieru i gęsie pióro. Pomnik został wykonany na zlecenie Lwowskiego Koła Literacko-Artystycznego przez znanego rzeźbiarza Leonarda Marconiego w 1879 roku. Po II wojnie światowej, wraz z innymi polskimi pomnikami, trafił z Lwowa do Polski.

1957 - Premier Tunezji Habib Burgiba przeprowadził zamach stanu, w wyniku którego został obalony i uwięziony w areszcie domowym król Muhammad VIII. 10 dni później parlament Tunezji zniósł monarchię, wprowadzając republikę z Burgibą, jako prezydentem.

1959 - W Sosnowcu elektryk Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na konwój z komunistycznymi przywódcami Polski i Związku Sowieckiego: Władysławem Gomułką i Nikitą Chruszczowem. Bomba umieszczona na drzewie wybuchła, ale nie wyrządziła nikomu krzywdy. Kolejnego zamachu dokonał w Zagórzu 3 grudnia 1961 roku, podczas wizyty Władysława Gomułki. Tym razem bombę odpalono zbyt późno, już po przejeździe konwoju rządowego. W wyniku wybuchu ciężko ranny został mężczyzna, który zmarł w szpitalu. Ranne w zamachu dziecko zostało częściowo sparaliżowane. Sąd skazał w maju 1962 roku Stanisława Jarosa na karę śmierci. 65 rocznica

1960 - W Łodzi odbył się pierwszy publiczny pokaz filmu historycznego "Krzyżacy" według powieści Henryka Sienkiewicza w reżyserii Aleksandra Forda. Oficjalna premiera miała miejsce 2 września tego samego roku. "Krzyżacy" byli pierwszą polską superprodukcją, w której nakręcenie były zaangażowane najwyższe władze państwowe. Na potrzeby filmu zaangażowano tysiące statystów i nakręcono z rozmachem kulminacyjną sekwencję bitwy pod Grunwaldem. "Krzyżacy" okazali się najbardziej dochodowym filmem w historii polskiej kinematografii i filmem o największej oglądalności. Główne role zagrali: Mieczysław Kalenik, Andrzej Szalawski, Grażyna Staniszewska i Aleksander Fogiel.

1961 - Sejm PRL zdecydował o usunięciu nauki religii ze szkół. Od tej pory lekcje religii były prowadzone przez księży i katechetów przy parafiach. Jednak do 1981 roku były one wciąż pod kontrolą władz oświatowych. Po 1989 roku religię do szkół ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30 sierpnia1990 roku. Obecnie prawo organizacji zajęć katechetycznych w placówkach szkolnych gwarantowane jest artykułem 53. Konstytucji RP.

1963 - We Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemicznego związany z zachorowaniami na ospę prawdziwą. Czarną ospę rozpoznano u 99 osób, głównie pracowników służby zdrowia. Wirus prawdopodobnie został przywleczony z Indii przez oficera SB. Epidemię ogłoszono 19 lipca. Miasto zostało poddane kwarantannie, zorganizowano izolatoria dla osób podejrzewanych o kontakt z chorymi. Na skutek epidemii ospy we Wrocławiu zmarło siedem osób.

1965 - Amerykańska sonda "Mariner 4" dotarła do Marsa. Pojazd został opracowany z myślą o przeprowadzeniu naukowych obserwacji planety i transmisji ich wyników na Ziemię. Zaopatrzony w kamerę oraz inne instrumenty naukowe, badał przestrzeń, którą przebył w kierunku Marsa oraz samą planetę. Zebrane dane silnie wpłynęły na postrzeganie Marsa, jako miejsca, gdzie potencjalnie mogło istnieć życie.

1966 - Urodziła się Irene Jacob, francuska aktorka filmowa i teatralna. Sławę zyskała na początku lat 90. dzięki rolom w filmach Krzysztofa Kieślowskiego - "Podwójne życie Weroniki" i "Trzy kolory. Czerwony". Za pierwszą z nich otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na 44. Międzynarodowym Festiwalu Filmowy w Cannes. Bez większego powodzenia próbowała swoich sił w Hollywood. Obecnie występuje w produkcjach francuskich, grywa również w teatrze.

1972 - Zmarł Włodzimierz Kurec - polski pilot, działacz aeroklubowy z Wilna, kierowca rajdowy. Wbrew swoim warunkom fizycznym (bardzo wysoki wzrost i nadwaga) zdecydował się nauczyć latać, zdobył licencję pilota i został działaczem klubowym, brał udział w zawodach lotniczych. W 1939 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za udział w rozwoju sportu lotniczego. Urodził się 4 maja 1909 roku.

1973 - Zmarł Edward Kasprzykowski, farmaceuta, aptekarz, działacz niepodległościowy i społeczny, polityk, poseł na Sejm IV kadencji w latach 1935-1938, w II RP. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wstąpił do Wojska Polskiego, współtworzył kawaleryjski ochotniczy Szwadron Ziemi Radomskiej, następnie lotny oddział konny przy 24 pułku piechoty. Później wrócił do farmacji, prowadził aptekę w Radomiu. W czasie II wojny światowej przebywał w oflagu, a jego żona i syn zajmowali się apteką, a jednocześnie wykorzystywali ją do gromadzenia broni i materiałów konspiracyjnych. Oboje zostali aresztowani i zginęli w obozie koncentracyjnym. Po wojnie Edward Kasprzykowski wrócił do Radomia i na powrót zajął się farmacją. Urodził się 18 lub 19 kwietnia 1984 roku.

1975 - Rozpoczęła się pierwsza w historii wspólna amerykańsko-radziecka misja kosmiczna - Apollo-Soyuz Test Project, zakładająca połączenie na orbicie amerykańskiej kapsuły Apollo i radzieckiej kapsuły Sojuz 19. Łącznie w obu pojazdach leciało pięciu astronautów i kosmonautów. 17 lipca nastąpiło połączenie statków. 19 lipca statki rozłączyły się. Załoga Sojuza wylądowała na Ziemi 21 lipca, natomiast Amerykanie wylądowali trzy dni później.

1980 - Rozpoczął się strajk lubelskich kolejarzy. Protesty na Lubelszczyźnie rozpoczęły się w Państwowych Zakładach Lotniczych w Świdniku tydzień wcześniej. Robotnicy strajkowali przeciwko podwyżce cen żywności. Protest na kolei był dotkliwy dla władz, bo strajkujących przyspawali lokomotywy do torów i zablokowali ruch kolejowy. 18 lipca protestowało już ponad 70 zakładów Lubelszczyzny. Do 20 lipca podpisano porozumienia między poszczególnymi strajkującymi zakładami pracy a stroną rządową, w których obiecano podwyżkę płac.

1985 - Zmarł Józef Banek, w czasie II wojny światowej agent Armii Krajowej. Podczas niemieckiej okupacji ocalił w swoim mieszkaniu w Warszawie między innymi żydowską rodzinę Dratwerów, znanych esperantystów. Otrzymał wraz z żoną tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Urodził się 8 stycznia 1982 roku.

1987 - Sejm powołał urząd Rzecznika Praw Obywatelskich. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 1988 roku, a pierwszym rzecznikiem została profesor Ewa Łętowska.

1989 - Zmarła Maria Kuncewiczowa, pisarka, eseistka, tłumaczka literatury angielskiej, francuskiej i skandynawskiej, autorka powieści: "Cudzoziemka”, "Zmowa nieobecnych”, "Tristan 1946”, a także pierwszej polskiej powieści radiowej "Dni powszednie państwa Kowalskich”. Urodziła się 13 października 1895 roku. 35 rocznica

1991 - We Frankfurcie nad Odrą otwarto Uniwersytet Europejski Viadrina.

1995 - W Czymanowie koło Wejherowa rozpoczął się pierwszy Przystanek Woodstock. Przyjechało wówczas około trzech tysięcy osób. Hasłem przewodnim pierwszej edycji Przystanku był slogan "Miłość Przyjaźń Muzyka". W założeniu impreza ta, od 2108 roku "Pol’and’Rock Festival", jest podziękowaniem dla wolontariuszy za ich pracę podczas Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Festiwal jest w całości bezpłatny dla widzów.

1997 - Przed swoim domem w Miami Beach został zastrzelony włoski dyktator mody Gianni Versace. Zabójcą był seryjny morderca, który popełnił po ośmiu dniach samobójstwo. Versace urodził się 2 lutego 1946 roku.

1998 - Zmarł Kazimierz Lis, piłkarz, grający na pozycji pomocnika, zawodnik przedwojennego klubu Warta Poznań. Został powołany do szerokiej kadry narodowej na Mistrzostwa Świata w 1938 we Francji, ale ostatecznie nie wystąpił na boisku w barwach Polski . Oficjalnie zakończył karierę piłkarską w 1946 roku. Urodził się w 1910 roku.

2007 - Zmarł Marek Motas, reżyser dźwięku, kompozytor, autor tekstów, satyryk, przez 40 lat pracował w Polskim Radiu Wrocław. Prowadził między innymi autorski program satyryczny "Życie od A do De". Urodził się 1 lipca 1945 roku.

2014 - 24 osoby zginęły, a ponad 160 zostało rannych w wyniku wykolejenia pociągu na linii Arbacko-Pokrowskiej moskiewskiego metra. Pociąg wskutek spadku napięcia w sieci trakcyjnej gwałtownie zahamował, po czym wykoleił się. 10 rocznica

2015 - Sąd okręgowy w Lüneburgu skazał na cztery lata więzienia niemieckiego strażnika obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau Oskara Gröninga, oskarżonego o pomocnictwo w zamordowaniu 300 tysięcy osób w okresie służby w tym obozie. Obrona złożyła apelację od wyroku, ale w listopadzie 2016 roku Federalny Trybunał Sprawiedliwości Niemiec podtrzymał wyrok skazujący.

2016 - 312 osób zginęło, a ponad 1440 zostało rannych w wyniku nieudanej próby wojskowego zamachu przeprowadzonej nocą z 15 na 16 lipca przez grupę tureckich wojskowych średniego szczebla. Aresztowano 1563 osoby związane z puczem, usunięto ze stanowisk 29 pułkowników i pięciu generałów.

2017 - Zmarł Martin Landau, amerykański aktor oraz producent filmowy i telewizyjny. W Polsce najbardziej pamiętany jako komandor John Koenig w serialu sci-fi "Kosmos 1999". Drugoplanowa kreacja podstarzałego aktora Béli Lugosiego, przyjaciela głównego bohatera, niegdyś gwiazdy horrorów, w komediodramacie Tima Burtona "Ed Wood" przyniosła mu w 1995 roku nagrody Oscara, Złotego Globu i Saturna. Urodził się 20 czerwca 1928 roku.

2018 - W rozegranym na moskiewskich Łużnikach finale XXI Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Francja pokonała Chorwację 4:2. Dzień wcześniej w meczu o trzecie miejsce Belgia wygrała z Anglią 2:0. Polska zakończyła swój udział w mistrzostwach na fazie grupowej.

2020 - Zmarł profesor Ireneusz Pawlak, duchowny rzymskokatolicki, muzykolog, kompozytor. Badał historię chorału gregoriańskiego w Polsce, po Soborze Trydenckim. Zajmował się też współczesną monodią liturgiczną. Napisał ponad 200 artykułów naukowych i popularnonaukowych. Jako kompozytor jest twórcą ok. 100 pieśni kościelnych oraz 3 mszy liturgicznych w języku polskim. Od 2003 roku był dyrektorem Instytutu Muzykologii KUL., pełnił także funkcję prezesa Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych. Urodził się 22 marca 1935 roku.

2023 - Zmarł Bartosz Słomka, pseudonim artystyczny "Termos", rysownik, twórca grafik i komiksów. Autor serii "Polskie ZOO" oraz "Ciach Bajera", a także "Świat według Kiepskich" i "Termos Invaders". Urodził się 1 sierpnia 1976 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-08-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 sierpnia - Święto narodowe Singapuru, obchodzone w rocznicę uzyskania niepodległości w 1965 roku. 9 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej… » więcej 2024-08-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 sierpnia - Wielki Dzień Pszczół. 8 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Kota, ustanowiony w 2002 roku przez Międzynarodowy Fundusz na rzecz dobrostanu Zwierząt… » więcej 2024-08-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 sierpnia - Dzień Pracownika Opieki nad Osobami Starszymi. » więcej 2024-08-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 sierpnia - Kościoły chrześcijańskie obchodzą święto Przemienienia Pańskiego. » więcej 2024-08-05, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 5 sierpnia - Chorwacja obchodzi Dzień Zwycięstwa i Dumy Państwowej - święto z okazji zdobycia w 1995 roku przez wojska chorwackie miasta Knin. 5 sierpnia… » więcej 2024-08-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pantery Mglistej. » więcej 2024-08-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 03 sierpnia 1015 roku - Wojna polsko-niemiecka: w wyniku bitwy pod Krosnem Odrzańskim armia cesarza Henryka II Świętego przełamała polską obronę na Odrze… » więcej 2024-08-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 sierpnia - Światowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti, obchodzony od 2011 roku. W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku Niemcy zlikwidowali obóz cygański… » więcej 2024-08-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 sierpnia - Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego, obchodzony od 2010 roku. 1 sierpnia - Dzień Pamięci Warszawy - święto stolicy, ustanowione… » więcej 2024-07-31, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 31 lipca obchodzony jest w Polsce Dzień Skarbowości. To święto wszystkich urzędników, inspektorów, naczelników i pracowników izb i urzędów skarbowych… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »