Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-09, 06:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

9 lipca 1339 - W Wyszehradzie Kazimierz Wielki zawarł umowę z Karolem I Robertem. Karol zgodził się, aby jego siostrzeniec Ludwik Węgierski został następcą tronu w Polsce, jeśli Kazimierz nie będzie miał synów. Węgry zobowiązały się do udzielenia Polsce pomocy przeciwko Krzyżakom i poparły nasze roszczenia do Rusi halicko-włodzimierskiej. 685. rocznica
1441 - Zmarł Jan van Eyck, malarz niderlandzki, uważany za jednego z twórców nowożytnego malarstwa, szczególnie malarstwa portretowego, uchodzi również za prekursora wczesnego renesansu, jego obrazy cechuje realizm i wierne przekazywanie obserwacji. Jednym z głównych jego dzieł są obrazy do ołtarza katedry w Gandawie, tak zwanego "Ołtarz Baranka Mistycznego”. Urodził się około 1390 roku.

1521 - W katedrze wawelskiej zawieszono dzwon, któremu nadano imię Zygmunt, ufundowany przez Zygmunta Starego. Dzwon został wykonany w krakowskiej ludwisarni przez Hansa Behema. 13 lipca 1521 roku Kraków po raz pierwszy usłyszał jego głos. Do dzisiejszych czasów dźwięk dzwonu Zygmunta obwieszcza szczególnie ważne wydarzenia - można go było usłyszeć między innymi po wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża.

1526 - Urodziła się Elżbieta Habsburżanka, królowa Polski, wielka księżna litewska, pierwsza żona króla Zygmunta Augusta. Zmarła w wieku 19 lat, 15 czerwca 1545 roku.

1677 - Zmarł Johannes Scheffler, zwany Angelusem Silesiusem, śląski poeta okresu baroku piszący po niemiecku, lekarz, duchowny katolicki. Pisał utwory apologetyczne, pieśni religijne i aforyzmy o mistycznym zjednoczeniu z Bogiem. Jego "Heilige Seelenlust" czytywali zarówno protestanci, jak i katolicy. Urodził się 25 grudnia 1624 roku.

1696 - Zmarł poeta Wacław Potocki. Walczył pod Beresteczkiem podczas powstania Chmielnickiego i w czasie potopu szwedzkiego. Autor "Wojny chocimskiej", poematów, utworów religijnych, jak "Dialog o Zmartwychwstaniu Pańskim", zbioru "Ogród fraszek". Urodził się w 1625 roku.

1734 - Wojna o sukcesję polską: wojska rosyjskie wkroczyły do Gdańska, który skapitulował 30 czerwca, po czteromiesięcznym oblężeniu. Przyczyną wojny była rywalizacja o koronę polską Stanisława Leszczyńskiego z Augustem III Sasem, a także dążenie Francji do zdobycia nowych terytoriów w Rzeszy oraz we Włoszech. W walkach, które trwały od 1733 do 1735 roku brały udział koalicje Francji, Hiszpanii i Bawarii oraz Austrii, Rosji, Prus i Danii. Po dwóch latach zaciętych walk król Stanisław Leszczyński zrzekł się tronu. Rzeczpospolita ostatecznie straciła własną podmiotowość na arenie międzynarodowej. Skutkiem tej wojny było trwałe ograniczenie polskiej suwerenności. 290. rocznica

1744 - Zmarł Kacper Niesiecki, genealog, heraldyk, jezuita, wykładał retorykę w kolegiach w Kaliszu, Chojnicach i Bydgoszczy. Od 1724 roku przebywał w klasztorze w Krasnymstawie, gdzie pracował nad swoim najsłynniejszym dziełem "Herbarz Polski”, wydanym w czterech tomach w latach 1728-1743. Urodził się 31 grudnia 1682 roku. 280. rocznica

1753 - Papież Benedykt XIV w konstytucji apostolskiej Sollicita ac provida zniósł wszelkie ograniczenia w korzystaniu z katolickich wydań Pisma Świętego.

1762 - W wyniku zamachu stanu przeciwko swojemu mężowi Piotrowi III, carycą Rosji została księżna Sophie Friederike Auguste von Anhalt-Zerbst, która przyjęła imię Katarzyna II. Rządziła do 1796 roku. Uczestniczyła w rozbiorach Polski. 1819 - Urodził się Elias Howe, amerykański wynalazca. Wspólnie z Walterem Huntem zbudował w 1846 roku urządzenie przeznaczone do pracy w fabrykach odzieży - prototyp maszyny do szycia, wynalazł też igłę maszynową. Zmarł 3 października 1867 roku. 205. rocznica

1823 - Urodził się Henryk Rodakowski, malarz romantyczny, prezes Towarzystw Przyjaciół Sztuk Pięknych. Malował portrety, sceny historyczne i rodzajowe, inspirował się sztuką antyczną i malarstwem włoskiego renesansu. Autor obrazów: "Posłowie u Sobieskiego”, "Wojna kokosza”, "Obrona Częstochowy", "Generał Henryk Dembiński” i "Portret matki”. Zmarł 28 grudnia 1894 roku.

1828 - Zmarł Gilbert Charles Stuart, amerykański malarz portrecista, któremu sławę przyniósł niedokończony portret Jerzego Waszyngtona. Jeden z najbardziej znanych w USA portretów przedstawia 64-letniego wówczas prezydenta USA o wyraźnych rysach i dumnej postawie. W rzeczywistości Jerzy Waszyngton był bardzo niecierpliwym modelem, szybko się rozpraszał i był apatyczny. Dodatkowo miał problemy z protezą zębową. To spowodowało, iż Gilbert Stuart musiał upiększyć” portret i nadać mu rysy godne przywódcy państwa. Obraz nie został ukończony i za zgodą prezydenta pozostał w rękach malarza. Miał służyć, jako wzór dla przyszłych kopii i stanowić zabezpieczenie finansowe dla rodziny - niezmieniony portret prezydenta namalowany z natury mógł mieć, bowiem dużą wartość majątkową. Portret Gilberta Stuarta został wykorzystany na amerykańskiej jednodolarówce. Do 1995 roku mennica Stanów Zjednoczonych wydrukowała ponad sto miliardów jednodolarowych banknotów z portretem Waszyngtona autorstwa Stuarta, co czyni go prawdopodobnie najczęściej reprodukowanym obrazem na świecie. Gilbert Stuart urodził się 3 grudnia 1755 roku.

1834 - Urodził się Jan Neruda, czeski pisarz, autor "Opowiadań ze Starej Pragi”. Uchodzi za jednego z prekursorów czeskiego odrodzenia kulturalnego drugiej połowy XIX wieku. Zainspirowany twórczością Czecha, jego nazwisko przyjął za swój pseudonim, a później za własne nazwisko chilijski poeta, laureat Nagrody Nobla, Pablo Neruda. Zmarł 22 sierpnia 1891 roku. 190. rocznica

1850 - Zmarł Zachary Taylor, amerykański generał i polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1849-1850. W latach 30. XIX wieku wsławił się w walkach z Indianami. Był przeciwnikiem wprowadzenia niewolnictwa na terenach zajętych w wojnie meksykańskiej. Urodził się 24 listopada 1784 roku.

1856 - Zmarł Amedeo Avogadro, włoski fizyk, profesor uniwersytetu w Turynie, jeden z twórców podstaw atomistycznej teorii materii. Sformułował tak zwane prawo Avogadra i podał sposób wyznaczania ciężarów cząsteczkowego oraz atomowego. Urodził się 9 sierpnia 1776 roku.

1868 - Weszła w życie 14. poprawka do Konstytucji USA, gwarantująca pełnię praw obywatelskich Afroamerykanom.

1877 - Rozpoczął się pierwszy turniej tenisowy na kortach Wimbledonu. Są to najstarsze i najbardziej prestiżowe zawody tenisowe na świecie, uznawane za nieoficjalne mistrzostwa świata na kortach trawiastych. Początkowo były to tylko rozgrywki singla mężczyzn. W 1884 roku program poszerzono o mecze singla pań i debla panów.

1879 - Urodził się Ottorino Respighi, włoski kompozytor, muzykolog i dyrygent, uznawany za jedną z najważniejszych postaci włoskiej muzyki instrumentalnej początku XX wieku. Autor poematów symfonicznych "Fontanny rzymskie", koncertów, oper: "Maria egiziaca ", "La fiamma" i "Lucrezia". Zmarł 18 kwietnia 1936 roku. 145. rocznica

1880 - Zmarł Paul Broca, francuski antropolog i chirurg, jeden z twórców antropologii. Odkrył w mózgu ośrodek mowy artykułowanej. Publikował też prace z dziedziny chirurgii dziecięcej i anatomii patologicznej. W 1859 roku powołał w Paryżu pierwsze naukowe towarzystwo antropologiczne, a później założył pierwsze czasopismo dotyczące zagadnień antropologii. Urodził się 28 czerwca 1824 roku.

1893 - Urodziła się Dorothy Thompson, amerykańska dziennikarka prasowa i radiowa. Korespondentka zagraniczna, publikowała w "New York Herald Tribune". Wydalona z nazistowskich Niemiec w 1934 roku, jako pierwsza spośród osób z amerykańskim obywatelstwem zajmujących się dziennikarstwem. W 1931 przeprowadziła wywiad z Adolfem Hitlerem, na podstawie którego napisała książkę "I Saw Hitler!". Pisała też o niemieckich obozach koncentracyjnych i prześladowaniach osób żydowskiego pochodzenia. W latach 1949-1952 Dorothy Thompson była wiceprezeską Amerykańskiego Komitetu do Zbadania Zbrodni Katyńskiej. Zmarła 30 stycznia 1961 roku.

1894 - Urodził się Piotr Kapica, rosyjski fizyk polskiego pochodzenia. Zajmował się głównie badaniami właściwości ciał w silnych polach magnetycznych i w niskich temperaturach. Odkrywca zjawiska nadciekłości helu, za co w 1978 roku otrzymał Nagrodę Nobla, a także odkrywca kosmicznego mikrofalowego promieniowania reliktowego. Otrzymał honorowe doktoraty kilkunastu uczelni, między innymi Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego. Członek Akademii Nauk ZSRR i Royal Society, uważany za jednego z głównych twórców radzieckiej bomby wodorowej. Zmarł 8 kwietnia 1984 roku. 130. rocznica

1894 - Urodził się Percy Lebaron Spencer, amerykański inżynier i wynalazca, który zasłynął jako wynalazca mikrofalówki. W 1947 roku jego firma Raytheon oferowała pierwszą mikrofalówkę o nazwie Radarange, która miała wysokość 1,5 metra, ważyła 300 kilogramów i kosztowała pięć tysięcy dolarów. Był wynalazcą, który nie skończył nawet szkoły podstawowej. W swojej karierze opatentował 300 wynalazków. Zmarł 8 września 1970 roku. 130. rocznica

1897 - Urodził się Jean Cassou, francuski pisarz, krytyk, historyk sztuki, autor powieści "Paryż we krwi", wierszy, pamfletów politycznych oraz szkiców o poezji Cervantesa i malarstwie Rembrandta. Był założycielem Muzeum Sztuki Współczesnej w Paryżu. Zmarł 18 stycznia 1986 roku.

1901 - Urodziła się Barbara Cartland, brytyjska pisarka, autorka romansów i powieści miłosnych, napisała ich ponad 700, w tym pięć biografii: "W szponach miłości”, "Diabelska intryga”, "Anglik w Paryżu”, "Młyn miłości” i "Narzeczona gubernatora”. W połowie lat 90. sprzedała swą miliardową książkę. Została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego. Zmarła 21 maja 2000 roku.

1902 - W Niemczech opatentowano formułę kwasu barbiturowego, który w przyszłości stał się podstawą do produkcji środków nasennych. Substancja została opracowana przez Adolfa von Baeyera- chemika, laureata Nagrody Nobla w roku 1905, za wkład w rozwój chemii organicznej i technologii chemicznej przez badania barwników i związków aromatycznych.

1909 - Zmarł Kazimierz Badeni, konserwatywny polityk galicyjski i austriacki, namiestnik Galicji. W latach 1895 -1897 był prezesem Rady Ministrów Austro-Węgier. Urodził się 14 października 1846 roku. 115. rocznica

1911 - Urodził się John Wheeler, amerykański fizyk. Prowadził badania w dziedzinie fizyki atomowej, fizyki jądrowej oraz oddziaływań elektromagnetycznych między cząstkami elementarnymi. Sformułował koncepcję "czarnych dziur". Zmarł 13 kwietnia 2008 roku.

1916 - Urodził się Stanisław Pagaczewski, poeta, pisarz, autor utworów dla dzieci i młodzieży: "Zielona wędrówka”, "Szkoła bez dzwonka”, "Gospoda pod Upiorkiem”, a przede wszystkim, należącej już dziś do klasyki literatury dziecięcej, znanej trylogii o przygodach Baltazara Gąbki. Zmarł 7 czerwca 1984 roku.

1917 - W odpowiedzi na wezwanie Józefa Piłsudskiego żołnierze I i III Brygady Legionów Polskich odmówili złożenia przysięgi na "wierne braterstwo broni z Niemcami i Austro-Węgrami". Wydarzenie to przeszło do historii, jako tak zwany kryzys przysięgowy.

1918 - 101 osób zginęło, a 171 zostało rannych w największej w historii USA katastrofie kolejowej w Nashville w stanie Tennessee.

1918 - Zmarł Eusebi Güell, kataloński inżynier i przedsiębiorca, znany za sprawą finansowania dzieł słynącego z wyjątkowych projektów secesyjnego architekta Antonia Antoni Gaudíego. Eusebi Güell nabył ziemię w Barcelonie i zatrudnił Gaudíego, by zaprojektował osiedle dla bogaczy. Jednak architektura ta nie znalazła uznania wśród elit. Zbudowano tylko dwa domy, a w 1923 rodzina Güella sprzedała posiadłość miastu, jako Park Güell. Urodził się 15 grudnia 1846 roku.

1922 - Otwarto Schronisko PTTK na Stożku w Beskidzie Śląskim. Powstało z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Turystycznego "Beskid” w Cieszynie. W dużej mierze było sfinansowane ze składek społecznych. Znajduje się na grzbiecie Pasma Czantorii pod Stożkiem Wielkim, zostało zbudowane na wysokości 957 metrów nad poziomem morza. Jest usytuowane przy granicy polsko-czeskiej ( przed układem z Schengen sąsiadowało z przejściem granicznym Stożek-Velký Stožek.

1924 - Urodził się Jerzy Procner, dyrygent i kompozytor, dyrygent operowy w Katowicach, Warszawie i Gdańsku, współpracował także z innymi teatrami muzycznymi i filharmoniami w kraju. Zagrał w filmie "Dezerter". Zmarł 16 kwietnia 1980 roku. 100. rocznica

1925 - Urodziła się Ewa Krasnodębska, aktorka teatralna i filmowa, współautorka prezentowanych przez siebie monodramów. Autorka spektaklu o Chopinie przedstawianego w Stanach Zjednoczonych oraz zbioru reportaży i felietonów "Jak odkrywałam Amerykę”. Grała w filmach: "Nikodem Dyzma”, "Marysia i Napoleon”, "Za wami pójdą inni”, "Jeszcze nie wieczór” i "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”.

1926 - Urodził się Benjamin Mottelson, duński fizyk, amerykańskiego pochodzenia. W 1975 roku wraz z Aage Bohrem otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, za badanie struktury jądra atomowego. Był członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk. Zmarł 13 maja 2022 roku.

1927 - Urodził się Zdzisław Maklakiewicz, aktor. Jego słynne role teatralne to między innymi: Jan w "Nosorożcu” Ionesco i Jourdin w "Mieszczanin szlachcicem” Moliera. Występował też w filmach, między innymi "Rejs” Piwowskiego, "Rękopis znaleziony w Saragossie” Hasa, i w telewizyjnych serialach, takich jak "Polskie drogi” czy "Karino”. Podczas II wojny światowej służył w Armii Krajowej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 9 października 1977 roku.

1929 - Zmarł Julian Fałat, malarz, jeden z najwybitniejszych polskich akwarelistów. Malował sceny rodzajowe, głównie myśliwskie, pejzaże. Do najbardziej znanych należą: "Powrót z niedźwiedziem", "Po polowaniu" i "Wnętrze lasu". Dyrektor krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, którą przekształcił w akademię i zreformował system nauczania. Urodził się 30 lipca 1853 roku. 95. rocznica

1930 - 151 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu w kopalni "Wenceslaus” w Ludwikowicach Kłodzkich - wówczas niemieckim Ludwigsdorfie. Katastrofa pogorszyła i tak złą sytuację ekonomiczną kopalni. Z powodu rozpoczynającego się wielkiego kryzysu gospodarczego wydobycie znacząco spadło, a przedsiębiorstwo eksploatujące kopalnię popadło w zadłużenie. W 1931 roku kopalnie zamknięto.

1930 - Urodził się Andrzej Przypkowski, pisarz, reportażysta, publicysta, współzałożyciel Klubu Marynistów Polskich. W latach 80. XX wieku związany z PRON. Autor powieści: "Gdzieś we Francji”, "Arena”, "Bursztyn się jarzy”, "Opętani”, "Księżyc nad Sierra Leone”. Zmarł 27 listopada 2013 roku.

1932 - Zmarł King Camp Gillette, amerykański wynalazca. Opracował i opatentował żyletkę z dwoma ostrzami do maszynki do golenia. Swoją strategię biznesową Gillette oparł na sprzedaży maszynek poniżej kosztów i na zarabianiu na sprzedaży żyletek. Urodził się 5 stycznia 1855 roku.

1933 - Urodził się Elem Klimow, rosyjski reżyser, autor filmów: "Przygody dentysty”, "Agonia”, "Pożegnanie”, "A jednak wierzę”. Najbardziej znany z filmu o niemieckich okrucieństwach na Białorusi w czasie II wojny światowej "Idź i patrz”, zrealizowanego w 1985 roku. Zmarł 26 października 2003 roku.

1937 - W Krakowie zakończono prace przy sypaniu Kopca Piłsudskiego. Usypany w latach 1934 -1937 jest najmłodszym z czterech krakowskich kopców i najwyższym - liczy 33 i pół metra.

1938 - Urodził się Brian Dennehy, amerykański aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Zdobywca Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę Williama "Willy’ego” Lomana w telewizyjnej wersji "Śmierci komiwojażera". Zagrał między innymi w filmach: "Rambo: Pierwsza krew", "Park Gorkiego", "Silverado", "Kokon", "F/X", "Uznany za niewinnego", "Romeo i Julia" oraz "Rycerz pucharów". Zmarł 15 kwietnia 2020 roku.

1939 - Arcybiskup metropolita gnieźnieńsko-warszawski i prymas Polski kardynał August Hlond koronował figurę Matki Boskiej Jazłowieckiej. Posąg został wykonany w Rzymie przez polskiego rzeźbiarza Oskara Sosnowskiego. 85. rocznica

1941 - Urodził się Tadeusz Borowski, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Grał między innymi w Teatrze Telewizji: "Za kulisami” Cypriana Kamila Norwida, "Legendzie” Stanisława Wyspiańskiego, "Braciach Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, "Dwóch teatrach” Jerzego Szaniawskiego. Znany też jest z filmów: "Tajemnica enigmy”, "Och, Karol”, "Młode wilki” i "Bez miłości”. Zmarł 3 marca 2022 roku.

1943 - II wojna światowa: Lądowanie wojsk alianckich na Sycylii - operacja "Husky". Celem strategicznym inwazji było pozbawienie państw Osi Sycylii, jako bazy wypadowej dla lotnictwa i marynarki i tym samym otwarcie dla aliantów całego Morza Śródziemnego. Drugim celem było wciągnięcie do działań wojennych większej ilości sił włoskich, z nadzieją na ewentualne wyeliminowanie tego państwa z wojny. Strategiczne cele inwazji zostały częściowo osiągnięte. Powodzenie operacji umożliwiło następne posunięcie - inwazje na Włochy.

1944 - Urodził się Glen Charles Cook, amerykański pisarz fantasy i science fiction. Najbardziej jest znany z cyklu dark fantasy o przygodach bractwa najemników "Czarnej Kompanii". Popularność przyniosła mu również seria detektywistyczno-sensacyjna w klimatach fantasy o detektywie Garretcie. Przez kilkadziesiąt lat był zatrudniony w różnych fabrykach koncernu General Motors, łącząc pisanie książek z pracą zawodową. 80. rocznica

1945 - Zmarła w Manchesterze w Wielkiej Brytanii Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka, dramatopisarka. Była córką Wojciecha Kossaka i siostrą Magdaleny Samozwaniec. Związana z poetycką grupą "Skamander", tworzyła subtelne liryki, głównie miłosne. Wydała zbiory wierszy: "Niebieskie migdały", "Pocałunki", "Baba dziwo", "Egipska pszenica”, "Szofer Archibald”, "Zalotnicy niebiescy”. Od 1940 roku mieszkała w Londynie. Urodziła się 24 listopada 1891 roku.

1945 - Urodził się Dean Koontz, amerykański pisarz, autor licznych thrillerów i horrorów. Zaczął pisać pod koniec lat 60., skupiając się początkowo na powieściach science fiction. Później porzucił ten gatunek i częściowo pod prawdziwym nazwiskiem, częściowo pod pseudonimami zajął się pisaniem thrillerów i horrorów. Przełomowym okazał się rok 1980, kiedy ukazała się powieść "Szepty". Ta i kolejne jego książki stawały się natychmiast bestsellerami.

1946 - W Poznaniu Najwyższy Trybunał Narodowy skazał Artura Greisera, namiestnika III Rzeszy w tak zwanym Kraju Warty, na karę śmierci. Był odpowiedzialny między innymi za masowe deportacje ludności żydowskiej i polskiej oraz udział w zabójstwach osób cywilnych i jeńców wojennych. Wyrok wykonano 21 lipca 1946 roku.

1946 - Urodził się Bon Scott, australijski wokalista rockowy, członek zespołu AC/DC. Wspólnie z zespołem nagrał sześć albumów studyjnych i jeden koncertowy. W 2006 roku piosenkarz został sklasyfikowany na piątym miejscu listy 100 najlepszych wokalistów wszech czasów według magazynu "Hit Parader". Zmarł 19 lutego 1980 roku.

1947 - Polska, pod naciskiem Związku Radzieckiego, odrzuciła zaproszenie na konferencję w sprawie planu Marshalla. Rząd polski wystosował do gabinetów Wielkiej Brytanii i Francji notę protestacyjną przeciwko uprzywilejowaniu Niemiec w tym planie.

1947 - W Londynie zmarł Lucjan Żeligowski, generał, polityk, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, przywódca słynnego buntu w 1920 roku, w którym na rozkaz Piłsudskiego zajął Wilno. Minister spraw wojskowych w latach 1927 -1930, członek Rady Narodowej, działającej przy rządzie emigracyjnym. Urodził się 17 października 1865 roku.

1948 - Urodził się Jerzy Skoczylas, satyryk, aktor wrocławskiego kabaretu "Elita”, autor audycji radiowych: "60 minut na godzinę”, "Wiódł ślepy kulawego”, "Studio 202”. W 2006 roku otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi a w 2008 został laureatem medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

1956 - Urodził się Tom Hanks, amerykański aktor. Za role w filmach "Filadelfia" i "Forrest Gump" otrzymał Oscara w 1994 i 1995 roku. Zagrał też między innymi w filmach: "Kompania braci", "Bezsenność w Seattle", "Szeregowiec Ryan" i "Droga do zatracenia". Tom Hanks w 2017 roku otrzymał samochód fiat 126p od swojej fanki z Polski.

1958 - W Lituya Bay na Alasce wystąpiło największe odnotowane tsunami. Fala powstała w wyniku osunięcia ziemi do zatoki osiągnęła wysokość 524 metry.

1959 - Zmarł Jerzy Leszczyński, aktor teatralny i filmowy. Debiutował w 1902 roku w warszawskim teatrze ogródkowym "Bagatela”. Wystąpił w wielu przedwojennych filmach: "Carska faworyta”, "Pan Tadeusz”, "Szpieg w masce”, "Dyplomatyczna żona”, autor wspomnień "Z pamiętnika aktora”. Urodził się 6 lutego 1884 roku. 65. rocznica

1962 - Na swojej pierwszej indywidualnej wystawie Andy Warhol zaprezentował w galerii Ferus w Los Angeles serię obrazów "Puszki z zupą firmy Campbell". Składają się na nią 32 dwa płótna, każde o wymiarach 51×41 centymetrów, które przedstawiają puszkę z zupą Campbell we wszystkich dostępnych w tamtych czasach smakach.

1964 - Urodził się Mieczysław Szcześniak, muzyk, piosenkarz, kompozytor i autor teksów. Wykonawca piosenki "Dumka na dwa serca" do filmu "Ogniem i mieczem". Od 1993 roku związany z nurtem muzyki chrześcijańskiej, jeden z założycieli zespołu New Life'M. Laureat wielu nagród, w tym Bursztynowego Słowika na Festiwalu w Sopocie i trzykrotny zdobywca Fryderyka. 60. rocznica

1964 - Urodziła się Courtney Love, amerykańska kompozytorka, autorka tekstów i wokalistka, a także aktorka i producentka muzyczna. Courtney Love znana jest przede wszystkim, jako wokalistka i gitarzystka zespołu rockowego Hole. Krótko była też wokalistką Faith No More. Wdowa po Kurcie Cobainie, wokaliście i gitarzyście zespołu Nirvana. 60. rocznica

1974 - Zmarł Earl Warren, amerykański prawnik, prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. W latach 1963-1964 kierował pracą tak zwanej "Komisji Warrena", badającą okoliczności i przebieg zamachu na prezydenta Johna Fitzgeralda Kennedy'ego w 1963 roku. Urodził się 19 marca 1891 roku. 50. rocznica

1977 - Pod Wrocławiem doszło do katastrofy kolejowej. W zderzeniu pociągu osobowego Praga-Moskwa z jadącą po niewłaściwym torze lokomotywą zginęło 11 osób, a 15 zostało rannych.

1988 - Podczas zawodów w Neubrandenburgu reprezentantka NRD Gabriele Reinsch ustanowiła aktualny do dziś rekord świata w rzucie dyskiem - 76 metrów 80 centymetrów. Wynik ten nie przełożył się jednak na jej sukces na rozgrywanych w tym samym roku igrzyskach olimpijskich w Seulu. W finale olimpijskim zajęła dopiero siódme miejsce.

1993 - Czeski parlament przyjął Ustawę o bezprawności reżimu komunistycznego i oporze przeciw niemu. Zgodnie z nim, czechosłowacki reżim komunistyczny był zbrodniczy, bezprawny oraz godny potępienia, a Komunistyczna Partia Czechosłowacji była zasługującą na potępienie organizacją kryminalną.

1997 - Otwarto zaporę wodną na Dunajcu w Czorsztynie. W ten sposób powstało sztuczne Jezioro Czorsztyńskie, które ma dziewięć kilometrów długości i średnio 1300 metrów szerokości. Długość linii brzegowej wynosi prawie 30 kilometrów. W pełni napełniony zbiornik ma głębokość 49,5 metra. Jest zdolny pomieścić ponad 230 milionów metrów sześciennych wody. Zapora Niedzica jest najwyższa w Polsce, poniżej budowli znajduje się zespół elektrowni wodnych.

2000 - Zmarła Halina Słonicka, śpiewaczka i pedagog, w latach 1957-1990 solistka Teatru Wielkiego w Warszawie. Jej najlepsze partie to: Mimi w "Cyganerii”, Elżbieta w "Don Carlosie”, Roksana w "Królu Rogerze”, Małgorzata w "Fauście”, Micaela w "Carmen”, Desdemona w "Otellu”. Wykonywała też pieśni, oratoria i kantaty. Urodziła się 29 marca 1931 roku.

2003 - Zmarł Andrzej Jaroszewski, dziennikarz, prezenter muzyczny Polskiego Radia, jeden z twórców "Sygnałów Dnia". Był znanym popularyzatorem muzyki jazzowej. Odznaczony odznaką "Zasłużony Działacz Kultury” i Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 13 sierpnia 1938 roku.

2004 - Zmarł Jean Lefebvre, francuski aktor filmowy, komik, który w ciągu trwającej blisko pół wieku kariery wystąpił w około 100 filmach. Polskim widzom najbardziej znany jest z roli żandarma Fougasse’a z serii popularnych komedii z Louisem de Funesem w roli głównej. Jean Lefebvre wystąpił w czterech pierwszych częściach tego cyklu: "Żandarm z Saint-Tropez", "Żandarm w Nowym Jorku", "Żandarm się żeni" i "Żandarm na emeryturze". Urodził się 3 października 1919 roku. 20. rocznica

2005 - Zmarł Ireneusz Opacki, literaturoznawca, prorektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, uważany za twórcę nowoczesnej polonistyki na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 5 sierpnia 1933 roku.

2006 - W rozegranym na Stadionie Olimpijskim w Berlinie meczu finałowym XVIII Mistrzostw Świata w piłce nożnej Włochy pokonały po serii rzutów karnych Francję 5:4. Po 90 minutach i dogrywce był remis 1:1. Polacy po porażkach z Ekwadorem, Niemcami i zwycięstwie z Kostaryką odpadli w pierwszej fazie mundialu.

2008 - Zmarł Tomasz Lengren, aktor i wykładowca sztuki aktorskiej oraz reżyser. Występował w rolach charakterystycznych oraz epizodach filmowych: "Trzeba zabić tę miłość”, "Dzieje grzechu”, "Ziemia obiecana”, "Rejs” i "Przesłuchanie”. Twórca filmów dokumentalnych: "Pomniejszenie”, "Choinka strachu” i "Brygada majstra Mortala”. Urodził się 7 marca 1945 roku.

2016 - Zmarł Zygmunt Mogiła-Lisowski, działacz kresowy, przewodniczący Towarzystwa Miłośników Wołynia i Polesia, poseł na Sejm w latach 1991-1993. Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i działalność na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 15 listopada 1928 roku.

2017 - Zmarł Bernard Ford Hanaoka, projektant mody, kostiumograf, reżyser i aktor. Urodził się w Harbinie, obecnie we wschodnich Chinach, jego ojcem był Japończyk. Wraz z matką i ojczymem przyjechał do Polski, gdy był jeszcze dzieckiem. w latach 60. XX wieku występował w Teatrze Żydowskim, a 10 lat później zajął się projektowaniem kostiumów i strojów. Pracował także, jako reżyser. Był konsultantem nowych strojów dla policji - mundurów z lampasami. Urodził się 26 maja 1949 roku.

2018 - Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan został zaprzysiężony na drugą kadencję jednocześnie stając na czele rządu, po wprowadzeniu systemu prezydenckiego zatwierdzonego w referendum w kwietniu 2017.

2019 - Zmarł Rip Torn, właściwie Elmore Rual Torn Jr., amerykański aktor, reżyser i producent filmowy i telewizyjny. Laureat nagrody Emmy. Był także nominowany do Oscara za rolę Marsha Turnera w filmie "Moje Cross Creek" z 1983. Urodził się 6 lutego 1931 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Janusz Szymański, prawnik i polityk, nauczyciel akademicki. Był posłem na Sejm X, I i II kadencji, najpierw w Sejmie kontraktowym, w kolejnej kadencji z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a od 1993 roku z list Unii Pracy. W latach 2002-2006 był prezesem Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Urodził się 15 lipca 1958 roku.

2021 - Zmarł Tadeusz Wojtych, aktor filmowy i telewizyjny, a także teatralny. Karierę zaczynał na Wybrzeżu. Należał do założycieli gdańskiego Studenckiego Teatru Bim-Bom, pracował także w Teatrze Wybrzeże. Od 1977 do 1991 roku był związany z warszawskim Teatrem Syrena. Grywał także w filmach i serialach, były to role drugoplanowe. Między innymi wystąpił w filmie Katyń, w roli fotografa Władysława, a także w kilkudziesięciu innych produkcjach. W 2009 został odznaczony srebrnym medalem Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. Urodził się 10 sierpnia 1931 roku.

2022 - Zmarł Stefan Wilkanowicz, współzałożyciel warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, publicysta, dziennikarz, redaktor naczelny miesięcznika "Znak" w latach 1978-1994. W latach 1977-1988 wchodził w skład Papieskiej Rady do spraw Świeckich. Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. Był wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, szefem rady Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. W 1999 powołany na wiceprzewodniczącego Polskiego Komitetu do spraw UNESCO. Był również autorem tekstu, na podstawie którego Tadeusz Mazowiecki opracował preambułę do Konstytucji RP z 1997. Urodził się 3 stycznia 1924 roku.

2022 - Zmarł Wojciech Biedroń, reżyser, aktor teatralny i telewizyjny, twórca teledysków, scenarzysta oraz producent filmowy. Zdobył nagrodę w kategorii reżyseria na IX Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film za teledysk do piosenki "Długość dźwięku samotności" zespołu Myslovitz oraz nagrodę główną w Konkursie Kina Niezależnego na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za film "Kobieta z papugą na ramieniu". Urodził się 25 września 1957 roku.

2022 - Zmarł L.Q. Jones, właściwie Justice Ellis McQueen Jr., amerykański aktor charakterystyczny. Występował w rolach drugoplanowych w filmach Sama Peckinpaha: "Strzały o zmierzchu", "Major Dundee", "Dzika banda", "Ballada o Cable’u Hogue’u" i "Pat Garrett i Billy Kid". Zagrał też w "Kasynie" Martina Scorsese, "Patriocie", "Masce Zorro" i "Ostatniej audycji". Urodził się 19 sierpnia 1927 roku.

2023 - Zmarł Alain Besançon, francuski historyk, politolog, sowietolog, znawca historii, kultury oraz problemów Europy Środkowej i Wschodniej, autor między innymi książek "Święta Ruś" i "Współczesne problemy religijne". Urodził się 25 kwietnia 1932 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Luis Suárez, hiszpański piłkarz, trener piłki nożnej, jeden z najskuteczniejszych zawodników w historii futbolu hiszpańskiego, laureat "Złotej Piłki" magazynu "France Football" dla najlepszego piłkarza, grającego w ligach Europy w 1960 roku. Był liderem FC Barcelony, dla której rozegrał blisko 200 meczów i strzelił ponad 100 bramek, zdobył dwa tytuły mistrza Hiszpanii. Z reprezentacją Hiszpanii uzyskał w 1964 roku mistrzostwo Europy. Był najdroższym piłkarzem świata, kiedy w 1961 roku Katalończycy sprzedali go do Interu Mediolan za 142 tysiące funtów. Urodził się 2 maja 1935 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-07-29, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 29 lipca - Światowy Dzień Tygrysa. » więcej 2024-07-28, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 28 lipca - Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby. » więcej 2024-07-27, godz. 01:09 Kartka z kalendarza 27 lipca - Dzień Samotnych. 27 lipca - Międzynarodowy Dzień Bezpańskiego Psa. » więcej 2024-07-27, godz. 01:06 Kartka z kalendarza 26 lipca - Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych. 26 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa… » więcej 2024-07-25, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 25 lipca - Dzień Bezpiecznego Kierowcy, obchodzony w Polsce od 2006 roku w dzień Świętego Krzysztofa, patrona kierowców. 25 lipca - W Kościele katolickim… » więcej 2024-07-24, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 24 lipca - Święto Polskiej Policji Państwowej, obchodzone dla upamiętnienia rocznicy powołania Policji Państwowej w 1919 roku. 24 lipca - W Kościele… » więcej 2024-07-23, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 23 lipca - Święto Świętej Brygidy Szwedzkiej, patronki Europy. 23 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa (21… » więcej 2024-07-22, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 22 lipca - Europejski Dzień Wsparcia dla Ofiar Przestępstw z Nienawiści. 22 lipca - Dzień Aproksymacji Pi. 22 lipca - Światowy Dzień Mózgu. 22… » więcej 2024-07-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 lipca - Święto narodowe Belgii. Upamiętnia ono ustanowienie ustroju Monarchii Konstytucyjnej. W tym właśnie dniu w 1831 roku Król Leopold I Koburg złożył… » więcej 2024-07-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 lipca - Międzynarodowy Dzień Szachów. 20 lipca - Dzień Księżyca. Upamiętnia pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu 20 lipca 1969 roku. 20… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »