Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-28, 06:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

28 czerwca - Międzynarodowy Tydzień Wiedzy o Osobach Głuchoniewidomych, trwający od 24 do 30 czerwca. 28 czerwca - Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956, obchodzony od 2006 roku na mocy uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

28 czerwca - Ukraina - Dzień Konstytucji.
1491 - Urodził się Henryk VIII, król Anglii. Doprowadził, w latach 20. i 30. XVI wieku, do rozłamu z Kościołem rzymskokatolickim oraz ustanowienia Kościoła anglikańskiego, niezależnego od papieża, ale podporządkowanego królowi Anglii. Za jego panowania przeprowadzono kasatę klasztorów. Znany jest także z faktu, iż sześciokrotnie zawierał związek małżeński, oraz z tego, że doprowadził do skazania na śmierć i egzekucji poprzez ścięcie dwóch swoich małżonek. Zmarł 28 stycznia 1547 roku.

1569 - Przyjęto postanowienia Unii Lubelskiej. Podpisana została 1 lipca i ostatecznie ratyfikowana przez króla Zygmunta II Augusta 4 lipca. W jej wyniku powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną. Zachowano odrębne wojsko polskie i litewskie oraz odrębne języki urzędowe. Zachowano w mocy wszystkie dotychczasowe prawa i przywileje obowiązujące w obu państwach, jak również odrębne sądownictwo i prawo sądowe. 455 rocznica

1577 - Urodził się Peter Paul Rubens, malarz flamandzki, jeden z największych artystów epoki baroku, autor ponad dwóch tysięcy obrazów: o tematyce religijnej i mitologicznej, portretów, krajobrazów. Do jego najważniejszych dzieł należą obrazy: "Adam i Ewa”, "Pokłon Trzech Króli”, "Zdjęcie z Krzyża”, "Sąd Parysa”, "Trzy gracje”. Zmarł 30 maja 1640 roku.

1651 - W czasie Powstania Chmielnickiego rozpoczęła się bitwa pod Beresteczkiem, w której liczące około 70 tysięcy żołnierzy wojska polskie dowodzone przez króla Jana Kazimierza, całkowicie rozbiły liczniejszą armię kozacko-tatarską dowodzoną przez Bohdana Chmielnickiego i wspierającego go chana Islam Gireja. W decydującej fazie bitwy ważne okazało się wykorzystanie przez piechotę, znajdującą się w centrum ugrupowania polskiego, siły ognia muszkietów i artylerii. W starciu, które trwało do 10 lipca Polacy stracili 700 żołnierzy, a wojska tatarsko-kozackie około 40 tysięcy. Była to jedna z największych bitew lądowych XVII-wiecznej Europy.

1660 - Wojska polsko-litewskie liczące około 12 tysięcy żołnierzy pod dowództwem Pawła Jana Sapiehy i wojewody ruskiego Stefana Czarnieckiego pokonały w bitwie pod Połonką wojska rosyjskie liczące 20 tysięcy żołnierzy dowodzone przez Iwana Chowańskiego. Dzięki zwycięstwu przerwano po trzech miesiącach oblężenie twierdzy w Lachowiczach i wyzwolono ziemie litewskie po górny Dniepr na wschodzie i Dźwinę na północy.

1712 - Urodził się Jean-Jacques Rousseau, francuski filozof, pisarz, teoretyk muzyki, autor rozważań filozoficznych, które zawarł w dziełach: "Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności”, "Emil, czyli o wychowaniu” oraz "Rozprawa o naukach i sztukach”. Dowodził w nich, że rozwój kultury wpłynął negatywnie na naturę człowieka. Główna praca Rousseau to traktat polityczny "Umowa społeczna”, klasyczna utopia polityczna, w której została opisana demokracja idealna. Autor pamiętników "Wyznania”. Zmarł 2 lipca 1778 roku.

1757 - Urodził się Jan Paweł Woronicz, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego, jezuita i poeta. Był autorem poematów "Świątynia Sybilli", "Assarmot", a także wierszy okolicznościowych. Działał w Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Zmarł w nocy z 6 na 7 grudnia 1829 roku. Pochowany został 8 stycznia 1830 roku w Krakowie na Wawelu. Jego pogrzeb był wielką manifestacją patriotyczną.

1788 - Urodził się Heinrich Gottlieb Kühn, niemiecki wynalazca, twórca gaśnicy proszkowej, zbudowanej z wykorzystaniem siarki, saletry, węgla oraz ładunku prochu. Po podpaleniu gaśnicy wrzucało się ją w ogień, który gasł pod wpływem wydobywającego się proszku. Zmarł 10 stycznia 1870 roku.

1794 - W czasie Insurekcji Kościuszkowskiej mieszkańcy Warszawy wtargnęli do więzień, skąd wywlekli i zabili pozostałych przy życiu przywódców konfederacji targowickiej i osoby posądzane o zdradę. Na ulicach Warszawy postawiono szubienice, na których powieszono biskupa wileńskiego Ignacego Massalskiego, kasztelana przemyskiego Antoniego Czetwertyńskiego, posła do Turcji Karola Boscampa-Lasopolskiego, szambelana Stefana Grabowskiego, instygatora koronnego Mateusza Roguskiego, rosyjskiego szpiega Marcelego Piętkę, adwokata Michała Wulfersa oraz instygatora sądów kryminalnych Józefa Majewskiego. 230 rocznica

1797 - W Kętach w Małopolsce wybuchł największy pożar w historii miasta. Zniszczona została prawie cała zabudowa, w większości drewniana.

1800 - Decyzją władz pruskich istniejące od 1444 roku Chwaliszewo zostało przyłączone do Poznania. Miasto liczyło wówczas 1433 mieszkańców. W 2008 roku Chwaliszewo zostało uznane pomnikiem historii Polski.

1809 - Urodził się Jakub Rarkowski, niemiecki polityk pochodzenia polskiego, burmistrz Olsztyna w latach 1836-1865. Zainicjował budowę urządzeń komunalnych, przeprowadził oczyszczanie i brukowanie ulic, a także remont ratusza. Zlecił wybudowanie studni głębinowych i zamontowanie olejowego oświetlenia ulic. Zmarł 5 grudnia 1872 roku. 215 rocznica

1834 - W Paryżu ukazał się pierwodruk "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Na świecie istnieje tylko około tysiąca egzemplarzy tego wydania. 190 rocznica

1859 - W angielskim Newcastle odbyła się pierwsza w historii wystawa psów rasowych. Zaprezentowano na niej dobrze znane psie rasy, takie jak pointery, setery i spaniele. Pierwsza polska wystawa psów odbyła się w 1862 roku w Gostyniu. 165 rocznica

1870 - Urodził się William Reginald Hall, brytyjski admirał, kryptolog. W czasie I wojny światowej był współtwórcą brytyjskiej tajnej komórki dekryptażu, zajmującej się odszyfrowywaniem niemieckich depesz radiowych. Największym osiągnięciem organizacji brytyjskiego wywiadu pod kierownictwem Williama Halla było rozszyfrowanie telegramu ministra spraw zagranicznych Niemiec, Arthura Zimmermanna do ambasadora w Meksyku, co przyspieszyło przystąpienie USA do wojny po stronie państw ententy. Zmarł 22 października 1943 roku.

1875 - Urodził się Henri-Leon Lebesque, francuski matematyk. Jest twórcą nowoczesnego ujęcia teorii miary i całki, zwanych na jego cześć miarą Lebesgue’a i całką Lebesgue’a. Prowadził również badania w teorii szeregów Fouriera i topologii - jedno z podstawowych pojęć teorii wymiaru nosi dziś nazwę wymiaru Lebesgue’a. Zmarł 26 lipca 1941 roku.

1876 - Urodził się Robert Guérin, francuski działacz sportowy, pierwszy przewodniczący FIFA. Pracował, jako dziennikarz i wydawca, był sekretarzem generalnym francuskiej unii sportowej. 22 maja 1904, podczas drugiego dnia założycielskiego posiedzenia międzynarodowej federacji piłkarskiej FIFA, został wybrany na jej pierwszego przewodniczącego. Kierował federacją do 4 czerwca 1906, kiedy ustąpił na rzecz Anglika Woolfalla; pragnął w ten sposób uhonorować federację "ojczyzny futbolu" oraz przyczynić się do rozwoju FIFA. Wspólnie z Holendrem Hirschmannem zasłużył się idei organizacji mistrzostw świata w piłce nożnej. Został uhonorowany Legią Honorową. Zmarł 19 marca 1952 roku.

1878 - W Maziarni koło Chełma urodził się Stanisław Brzozowski, filozof, pisarz, publicysta i krytyk teatralny i literacki epoki Młodej Polski. Zwolennik materializmu historycznego, twórca "filozofii pracy”. Znany głównie, jako autor "Legendy Młodej Polski" oraz pierwszej polskiej powieści intelektualnej "Płomienie". Zmarł 30 kwietnia 1911 we Florencji.

1883 - Urodził się Bolesław Drobner, działacz socjalistyczny, pierwszy powojenny prezydent Wrocławia. Wspierał rozwój kulturalny Krakowa. Z jego inicjatywy powstał Społeczny Fundusz Ochrony Zabytków Krakowa i Krakowski Dom Kultury. Muzeum Etnograficzne otrzymało nową siedzibę, wzniesiono nowy pawilon wystawowy dla Biura Wystaw Artystycznych. Zaprzyjaźniony z Piwnicą pod Baranami, pomógł w jej otwarciu i pierwszych latach działania. Zmarł 31 marca 1968 roku.

1886 - Pierwszy pociąg osobowy wyruszył z Montrealu i 4 lipca dotarł do Port Moody w Kolumbii Brytyjskiej nowo zbudowaną Koleją Transkanadyjską. Kanadyjska Kolej Pacyficzna to linia kolejowa łącząca Montreal z Vancouver - dwa portowe miasta na przeciwnych krańcach Kanady. Lina kolejowa eksploatowana jest przez kanadyjskie przedsiębiorstwo kolejowe Canadian Pacific Railway. Budowa kolei była realizacją jednej z obietnic wyborczych, jakie poczynili konserwatyści w wyborach do pierwszego Parlamentu Kanady. Była także jednym z elementów umowy między Kanadą a Kolumbią Brytyjską w czasie negocjacji o przystąpieniu tej kolonii do Konfederacji Kanady.

1895 - Urodził się Rudolf Krzywiec, artysta ceramik, pedagog. Uprawiał również metaloplastykę. W 1926 roku był współzałożycielem Spółdzielni Artystów Plastyków "Ład”. Od 1933 roku był pracownikiem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu. W 1950 roku został przeniesiony do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, gdzie był między innymi dziekanem Wydziału Ceramiki i Szkła. Zmarł 15 maja 1982 roku.

1900 - Urodził się Leon Kruczkowski, pisarz, działacz polityczny, związany z rewolucyjną lewicą, uczestnik kampanii wrześniowej, współtwórca polityki kulturalnej PRL. Autor powieści: "Kordian i cham”, "Sidła”, "Pawie pióra”, dramatów: "Niemcy”, "Pierwszy dzień wolności”, "Śmierć gubernatora”. Zmarł 1 sierpnia 1962 roku.

1905 - Urodził się Montague Francis Ashley Montagu, właściwie Israel Ehrenberg, brytyjski antropolog i popularyzator nauki. W latach 30. XX wieku osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie był profesorem uniwersytetów Rutgers, Princeton, Santa Barbara i Harvard. W 1950 roku napisał deklarację UNESCO przeciwko rasizmowi. W 1971 roku rozpoznał chorobę Josepha Merricka, jako chorobę genetyczną - Nerwiakowłókniakowatość typu 1. W 1980 roku na podstawie jego książki nakręcono film biograficzny "Człowiek słoń”. Zmarł 26 listopada 1999 roku.

1906 - Urodziła się Maria Goeppert-Mayer, amerykańska fizyczka pochodzenia niemieckiego, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1963 roku za "odkrycia dotyczące struktury powłokowej jądra atomowego”. Jedna z czterech kobiet, które otrzymały Nagrodę Nobla z fizyki. Mieszkała w USA. W 1967 przebywała w Warszawie w związku z obchodami 100-lecia urodzin Marii Skłodowskiej-Curie. Zmarła 20 lutego 1972 roku.

1907 - Urodziła się Franciszka Themerson, plastyczka, ilustratorka książek, a także czasopism - „Świerszczyk” i „Wiadomości Literackie”. Razem z mężem realizowała filmy eksperymentalne i tworzyła Spółdzielnię Autorów Filmowych. Od 1940 roku mieszkała w Anglii, gdzie kontynuowała pracę artystyczną. Zmarła 29 czerwca 1988 roku.

1914 - W Sarajewie, w Bośni i Hercegowinie, serbski student Gawriło Princip zastrzelił następcę tronu austro-węgierskiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żonę Zofię von Chotek. Zabójstwo to stało się pretekstem do wybuchu wojny, którą 28 lipca 1914 Austro-Węgry wypowiedziały Serbii. Konflikt, w który po obu stronach zaangażowały się liczne państwa, przeszedł do historii, jako I wojna światowa. 110 rocznica

1919 - Państwa Ententy podpisały w Wersalu traktat pokojowy z Niemcami, kończący I wojnę światową. Ustalał on między innymi nowy podział polityczny Europy, w tym potwierdzał powstanie niepodległej Polski. W imieniu naszego kraju traktat podpisali Ignacy Paderewski i Roman Dmowski. Został ratyfikowany 10 stycznia 1920 roku w Paryżu i z tą datą wszedł w życie. 105 rocznica

1924 - Rozporządzeniem prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego zostało powołane przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe, do dziś zarządzające gospodarką leśną w Polsce. 100 rocznica

1926 - Urodził się Mel Brooks, amerykański aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy, pochodzenia żydowskiego. Specjalizuje się w parodiach znanych dzieł i gatunków kinowych. Zdobywca EGOT, czyli czterech najważniejszych nagród amerykańskiego przemysłu rozrywkowego: Oscara nagród Emmy, Grammy oraz Tony.

1926 - Urodził się Janusz Wojciech Cegiełła, pianista, organizator życia muzycznego, dziennikarz i krytyk muzyczny, scenarzysta filmowy i telewizyjny, popularyzator muzyki. Był między innymi naczelnym dyrektorem muzycznym Polskiego Radia i Telewizji oraz dyrektorem Opery - Teatru Wielkiego w Łodzi. Jako popularyzator muzyki zainicjował w poznańskiej TVP cykl „Stereo i w kolorze”, był także twórcą programów "Przeboje mistrzów”, "Słuchamy i patrzymy”, "Żywoty instrumentów”. W czasie wojny był żołnierzem AK, pseudonim "Rawicz”, najpierw w Szarych Szeregach, a od 1943 roku w charakterze polowego sprawozdawcy i fotografika w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 26 grudnia 2011 roku.

1927 - Na Wawelu złożono sprowadzone z Paryża prochy Juliusza Słowackiego. Dziś spoczywają w sarkofagu z czarnego marmuru, projektu Adolfa Szyszko-Bohusza. W niszy za sarkofagiem umieszczono czarną marmurową urnę z ziemią z grobu matki Słowackiego, Salomei, pochowanej na cmentarzu Tunickim w Krzemieńcu. Jego prochy zostały złożone obok Adama Mickiewicza, w Krypcie Wieszczów Narodowych.

1931 - Urodził się Adam Zieliński, prawnik, profesor nauk prawnych, specjalista z zakresu prawa cywilnego, profesor zwyczajny na Uniwersytecie Warszawskim, w latach 1982-1992 prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, poseł na Sejm X kadencji, w latach 1996-2000 rzecznik praw obywatelskich. Zmarł 14 listopada 2022 roku.

1931 - Urodziła się Anna Maria Żarnowska, historyk, badaczka historii polskiego ruchu robotniczego i historii kobiet, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Była odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 9 czerwca 2007 roku.

1935 - Urodził się Andrzej Zakrzewski, reżyser filmowy, radiowy i telewizyjny. W 1997 roku zdobył nagrodę Grand Prix Festiwalu Słuchowisk Polskiego Radia w Bolimowie za "Kartotekę rozrzuconą” według Stanisława Różewicza. W 2001 roku otrzymał "Wielkiego Splendora” Nagrodę Honorową Teatru Polskiego Radia. Zmarł 29 czerwca 2021 roku.

1940 - W lesie we wsi Olsztyn koło Częstochowy Niemcy rozstrzelali 14 polskich więźniów politycznych. W egzekucjach przeprowadzonych w Olsztynie i pobliskiej Apolonce Niemcy zabili do 13 sierpnia 1940 roku 87 osób, przedstawicieli polskiej elity społecznej i intelektualnej z Częstochowy i Radomska.

1940 - Urodził się Tadeusz Czesław Mazur, biolog i parazytolog, profesor nauk medycznych, wykładowca Akademii Medycznej w Poznaniu. Zmarł 4 lutego 2000 roku.

1940 - Urodził się Muhammad Yunus, bangladeski wykładowca ekonomii na tamtejszym uniwersytecie, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2006 roku. Nagrodę otrzymał za opracowanie systemu niewielkich pożyczek udzielanych mieszkańcom Bangladeszu na rozwinięcie drobnej przedsiębiorczości. Przyznając nagrodę Yunusowi Komitet Noblowski napisał w oświadczeniu, że "nie będzie można osiągnąć trwałego pokoju, dopóki duże grupy ludności nie znajdą sposobu na wydostanie się z nędzy”.

1942 - W czasie II wojny światowej wojska niemieckie na froncie wschodnim rozpoczęły operację "Fall Blau”, która miała przełamać panujący od końca 1941 roku frontowy impas oraz otworzyć Niemcom dostęp do pól naftowych Kaukazu. Po pół roku, w grudniu, Hitler nakazał rozpoczęcie odwrotu z Kaukazu.

1943 - Podczas likwidacji obozu pracy w Przemyślanach koło Lwowa Niemcy rozstrzelali 250 Żydówek. 200 mężczyzn z Przemyślan trafiło do obozu pracy w Kurowicach. Miesiąc wcześniej podczas likwidacji getta w Przemyślanach Niemcy rozstrzelali dwa tysiące Żydów.

1943 - W odwecie za pomoc udzielaną Żydom Niemcy zamordowali we wsi Cisie w powiecie mińskim 28 osób. Po pacyfikacji Cisie spalono.

1943 - W Sankt Valentin w Austrii urodził się Ryszard Krynicki, poeta, tłumacz, wydawca. Zaliczany jest do poetów Nowej Fali. W latach 70. oraz 80. związany z opozycją. Był sygnatariuszem Listu 59, stanowiącego protest przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W konsekwencji od 1976 do 1980 był objęty zakazem druku. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników. Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.

1944 - Zmarła Julia Buniowska, zamordowana przez własowców - funkcjonariuszy rosyjskiej formacji w armii niemieckiej. Służebnica Boża Kościoła katolickiego, toczy się jej proces beatyfikacyjny, jako osoby, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę. Urodziła się 2 kwietnia 1924 roku. 80 rocznica

1945 - W Warszawie utworzony został Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Powołany został przez prezydenta Krajowej Rady Narodowej Bolesława Bieruta na podstawie porozumienia zawartego na konferencji w Moskwie, w dniach 17-21 czerwca, między członkami KRN i Rządu Tymczasowego RP, a częścią polityków ludowych skupionych wokół byłego premiera na uchodźstwie Stanisława Mikołajczyka i działacza SL "Roch” Władysława Kiernika, a także częścią polityków PPS i przedstawicieli środowisk intelektualnych z kraju. Gabinet zgodnie z ustaleniami jałtańskimi powstał na bazie Rządu Tymczasowego RP, premierem pozostał Edward Osóbka-Morawski. Wicepremierami zostali Władysław Gomułka oraz prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisław Mikołajczyk. Zgodnie z ustaleniami konferencji w Moskwie po powstaniu TRJN na stanowiska wiceprezydentów Krajowej Rady Narodowej powołani zostali Wincenty Witos i Stanisław Grabski. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej został uznany przez większość państw, nie uznawały go między innymi: Watykan, Hiszpania, Portugalia i Irlandia. Przeciwko jego powołaniu zaprotestował prezydent i rząd Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie.

1946 - Wprowadzono podział administracyjny Polski na 14 województw: białostockie, gdańskie, kieleckie, krakowskie, lubelskie, łódzkie, olsztyńskie, pomorskie, poznańskie, rzeszowskie, szczecińskie, śląskie, warszawskie, wrocławskie oraz dwa miasta wydzielone: Łódź i Warszawę. Kolejna reforma administracyjna nastąpiła 6 lipca 1950 roku. Utworzono wówczas województwa koszalińskie, opolskie i zielonogórskie, podnosząc liczbę jednostek stopnia wojewódzkiego do 19. Jednocześnie przemianowano województwo pomorskie na bydgoskie, a śląskie na katowickie.

1946 - Dekret KRN o odpowiedzialności karnej za odstępstwo od narodowości w latach 1939-1945.

1946 - Urodził się Bogdan Olewicz, autor tekstów piosenek i dziennikarz. Współpracował z Perfectem, Lady Pank, Korbą, Budką Suflera, Zbigniewem Hołdysem, Anną Jantar, Urszulą oraz zespołem Universe. W 2013 został odznaczony Brązowym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1948 - Urodziła się Kathleen Bates, amerykańska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, reżyser, laureatka Oscara za rolę w horrorze "Misery". Była jeszcze trzykrotnie nominowana do Oscara za role drugoplanowe w filmach: "Barwy kampanii", "Schmidt" i "Richard Jewell".

1950 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. W 1950 roku było zelektryzowanych 708 tysięcy indywidualnych gospodarstw rolnych, czyli około 20 procent. W 1967 roku zeletryfikowanych było trzy miliony 151 tysięcy gospodarstw, czyli ponad 81 procent wszystkich.

1950 - Zainaugurowała działalność Opera Bałtycka w Gdańsku, wtedy jeszcze, jako Sudio Operowe. 1 maja 1953 roku Studio Operowe i Orkiestra Filharmoniczna zostały połączone w Państwową Operę i Filharmonię Bałtycką, mieszczącą się w obecnym budynku przy Alei Zwycięstwa 15 w Gdańsku.

1952 - W Long Beach w Kalifornii w USA rozstrzygnięto pierwszy konkurs Miss Universe. Został założony przez kalifornijską firmę odzieżową Pacific Mills. Widowisko należało do Kayser-Roth, a następnie Gulf and Western Industries. W latach 1996-2015 konkurs organizował Donald Trump. Miss Universe, obok Miss World, jest jednym z dwóch najbardziej prestiżowych konkursów piękności.

1953 - W Gdyni powstało Muzeum Marynarki Wojennej. Pierwszą siedzibą była stara willa położona obok plaży w Gdyni, w której ulokowano ekspozycję, a na okalającym ją terenie eksponowano elementy uzbrojenia i wyposażenia okrętowego takie jak działa artylerii nadbrzeżnej z Helu, armaty wydobyte z wraku stawiacza min ORP "Gryf”, działka przeciwlotnicze z ORP "Błyskawica”, torpedy, miny. Ze składnicy muzealnej w Gdańsku sprowadzono kilkanaście luf armatnich i armat morskich pochodzących z XVII i XIX wieku. W 1960 roku w muzeum ustawiono łódź "Chatka Puchatków”, na której dwaj polscy żeglarze przepłynęli Atlantyk w latach 1958-59. W 2012 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby muzeum w gmachu współdzielonym z Muzeum Miasta Gdyni.

1956 - W Poznaniu rozpoczęły się protesty robotnicze znane, jako "Poznański Czerwiec”, krwawo stłumione przez wojsko i milicję. W walkach na ulicach miasta zginęło około 80 osób, a kilkaset zostało rannych. Po raz pierwszy w PRL robotnicy zorganizowali strajk generalny i po raz pierwszy wyszli na ulice demonstrować niezadowolenie. Tragicznym symbolem tamtych wydarzeń stał się Romek Strzałkowski, 13-letni uczeń niosący biało-czerwony sztandar, który przejął od rannych tramwajarek. Chłopiec został zastrzelony przez funkcjonariuszy bezpieki. Bezpośrednim powodem wystąpień robotniczych był protest 13-tysięcy pracowników Zakładów imienia Stalina, wcześniej Zakładów Hipolita Cegielskiego domagających się zwrotu niewłaściwie naliczanych podatków od premii, poprawy warunków bezpieczeństwa oraz podwyżki płac i obniżenia cen. W 2006 roku, w 50. rocznicę tragicznych wydarzeń, Sejm ustanowił 28 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956.

1971 - Urodził się Elon Reeve Musk, amerykański przedsiębiorca i filantrop, założyciel lub współzałożyciel przedsiębiorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company, pochodzący z Afryki Południowej. Obecnie jest dyrektorem generalnym i technicznym w SpaceX oraz dyrektorem generalnym i głównym architektem w Tesla Inc. W 2022 jego majątek wynosił 180 miliardów dolarów, co dało mu według czasopisma "Forbes" drugie miejsce wśród najbogatszych ludzi świata. Od października 2022 właściciel Twittera.

1972 - Papież Paweł VI wydał bullę "Episcoporum Poloniae coetus", która normalizowała stosunki prawne między PRL a Watykanem oraz ustalała nowy kościelny podział administracyjny na Ziemiach Odzyskanych. Kończyła ona stan tymczasowości Kościoła na tych ziemiach po II wojnie światowej. Powstało między innymi pięć nowych diecezji: gorzowska, szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska, opolska i warmińska. Ustalony w dokumencie podział obowiązywał do 1992 roku, kiedy to papież Jan Paweł II ogłosił bullę "Totus Tuus Poloniae Populus".

1974 - 32 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu w Kopalni Węgla Kamiennego "Silesia” w Czechowicach-Dziedzicach. Podczas akcji ratunkowej uratowano 29 górników, którzy znaleźli się w zasięgu eksplozji. 50 rocznica

1976 - Na Stadionie X-lecia w Warszawie władze komunistyczne zorganizowały wiec poparcia dla I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka.

1977 - Zmarł Janusz Teodor Dybowski, dramaturg i powieściopisarz. Autor sztuk scenicznych "Ślub czystości. Komedia w 4 aktach”, "Zapora. Komedia w 3 aktach”, oraz powieści historycznych "Błazen starego króla”, "Wieża czarnej księżniczki”, "Listopadowa zawierucha”, "Powieść historyczna z czasów powstania listopadowego”. Urodził się 1 kwietnia 1909 roku.

1978 - Statek Sojuz 30 z Mirosławem Hermaszewskim i Piotrem Klimukiem na pokładzie przycumował do stacji orbitalnej Salut 6 i pozostawał z nią na orbicie do 5 lipca 1978 roku. Po oddzieleniu od stacji orbitalnej Salut 6, Sojuz 30 został wykorzystany, jako kapsuła powrotna dla Piotra Klimuka i Mirosława Hermaszewskiego.

1980 - Na Florydzie powstał Park Narodowy Biscayne. Utworzono go na powierzchni 700 kilometrów kwadratowych, 95 procent jego powierzchni parku zajmuje woda.

1981 - W 25. rocznicę wydarzeń czerwca 1956 roku, w Poznaniu na placu Adama Mickiewicza odsłonięto pomnik upamiętniający tamte wydarzenia oraz późniejsze wystąpienia robotnicze w PRL. W walkach na ulicach miasta zginęło wówczas około 80 osób, a kilkaset zostało rannych. Monument składa się z dwóch stalowych krzyży, symbolizujących śmierć i zmartwychwstanie, połączonych ze sobą, oraz monumentu z głową orła. Na lewym krzyżu widnieje data 1956, nawiązująca do Poznańskiego Czerwca. Na drugim krzyżu umieszczone są daty 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981.

1982 - W pierwszym meczu drugiej rundy rozgrywanych w Hiszpanii XII Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Polska pokonała w Barcelonie Belgię 3:0. Ostatecznie Polska zdobyła na mistrzostwach w Hiszpanii trzecie miejsce. W walce o brązowy medal nasza reprezentacja wygrała z Francją 3:2. W finale reprezentacja Włoch pokonała RFN 3:1.

1982 - 132 osoby zginęły na Białorusi w katastrofie lecącego z Leningradu do Kijowa samolotu Jak-42 należącego do Aerofłotu. Na wysokości 10 tysięcy metrów doszło do awarii steru wysokości i załoga utraciła kontrolę nad maszyną.

1983 - Polscy piloci Stefan Makné i Ireneusz Cieślak, startujący na balonie Polonez w pierwszych po II wojnie światowej Międzynarodowych Zawodach o Puchar Gordona Bennetta, rozpoczęli lot z Paryża. Po 36 godzinach i 26 minutach wylądowali w niemieckiej wsi Offenstetten, osiągając dystans 690 kilometrów. Było to jedyne polskie powojenne zwycięstwo w tych zawodach.

1987 - Niszczyciel ORP "Błyskawica", jako jedyny polski okręt został udekorowany Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Brał udział w II wojnie światowej, między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki oraz bitwie o Atlantyk.

1989 - Zarejestrowano Związek Piłsudczyków, wielopokoleniową, ogólnopolską organizację niepodległościową. Jest on kontynuacją działającego w latach 80. Duszpasterstwa Rodzin Legionistów i POW-iaków. 35 rocznica

1990 - Zmarł Tadeusz Piszczkowski, historyk i publicysta, przed wojną pracujący w dyplomacji. Po wojnie pozostał na emigracji w Londynie. W latach 50. był współpracownikiem Radia Wolna Europa. Jest między innymi autorem książek: "Polska a nowa Europa”, "Anglia a Polska 1914-1939 w świetle dokumentów brytyjskich”. Urodził się 16 lutego 1904 roku.

1991 - W Budapeszcie podpisano protokół o rozwiązaniu Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. RWPG została powołana w Moskwie w 1949 w celu koordynowania współpracy gospodarczej bloku państw podporządkowanych ZSRR. Załamanie systemu komunistycznego w europejskich krajach satelickich ZSRR po 1989 oraz zmiany w Związku Radzieckim doprowadziły do rozwiązania RWPG.

1993 - Premiera filmu "Pograbek" w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego. Główne role zagrali: Mariusz Saniternik, Grażyna Błęcka-Kolska i Franciszek Pieczka.

1995 - Utworzono niemiecki Park Narodowy Doliny Dolnej Odry. Obejmuje swymi granicami obszar 10 tysięcy 418 hektarów na lewym brzegu Odry i stanowi część polsko-niemieckiego zespołu obszarów chronionych, obejmującego po polskiej stronie Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry i Cedyński Park Krajobrazowy. Obszar parku chroni dno doliny Odry wraz z jej starorzeczami i kompleksami szuwarów, łąk zalewowych i lasów łęgowych.

2000 - Zmarł ksiądz profesor Józef Tischner, filozof i eseista katolicki. Jest autorem między innymi prac: "Świat ludzkiej nadziei", "Polski kształt dialogu", "Etyka Solidarności" oraz "Historii filozofii po góralsku". Urodził się 12 marca 1931 roku.

2000 - Zmarła Lidia Rybotycka-Zaremba, aktorka, reżyser lalkowych przedstawień teatralnych, pedagog. Związana z teatrami: imienia Stefana Żeromskiego w Kielcach i Powszechnym w Łodzi. W warszawskich domach kultury prowadziła warsztaty teatralne. Urodziła się w 1928 roku.

2001 - Były prezydent Serbii i Jugosławii Slobodan Milošević został przekazany przez władze serbskie przed Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii w Hadze. Miloševicia oskarżono między innymi o zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie ludobójstwa i nieprzestrzeganie konwencji wojennych podczas konfliktów zbrojnych w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie oraz Kosowie. Łącznie postawiono mu 66 zarzutów. W czasie rozpatrywania sprawy Trybunał uznał, że nie ma wystarczających dowodów, które potwierdzają część zarzutów. 11 marca 2006 zmarł w haskim więzieniu. Oficjalną przyczyną jego śmierci był zawał. Z powodu śmierci Miloševicia proces przeciwko niemu przed Trybunałem został umorzony.

2005 - Rozpoczął się proces beatyfikacyjny Jana Pawła II. Dwa lata później zakończył się etap diecezjalny i rozpoczął etap rzymski. Papież- Polak został ogłoszony błogosławionym Kościoła katolickiego 1 maja 2011 roku. 27 kwietnia 2014 roku odbyła się kanonizacja Jana Pawła II.

2006 - W Gdańsku otwarto Muzeum Bursztynu, dokumentujące historię bursztynu i dzieje bursztyniarstwa w Polsce. Muzeum ma swoją siedzibę w Wieży Więziennej w Gdańsku przy Drodze Królewskiej, ale w 2021 otrzyma nową siedzibę w Wielkim Młynie. Do tej pory odwiedziło je ponad milion zwiedzających. Jednym z cenniejszych eksponatów jest bursztynowa bryłka pochodząca sprzed 40 milionów lat, wewnątrz której znajduje się zmumifikowana jaszczurka. Jest unikatem na skalę światową. Na bryłkę natrafiono w 1997 roku na plaży w Gdańsku Stogach.

2006 - Zmarł Kazimierz Seko, fotografik, członek Okręgu Śląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików, pierwszy polski juror World Press Photo, działacz Armii Krajowej Obszaru Lwowa i Związku Harcerstwa Polskiego. W 2012 odznaczony pośmiertnie przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za uratowanie życia uciekinierowi z getta w Jaworowie. Urodził się 21 lutego 1917 roku.

2006 - Czarnogóra na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych została 192. członkiem ONZ.

2007 - Zmarła Ana Domeyko, chilijska działaczka społeczna pochodzenia polskiego, wnuczka Ignacego Domeyki, polsko-białoruskiego geologa, mineraloga, inżyniera górnictwa, badacza Ameryki Południowej. Powołała Towarzystwa imienia Fryderyka Chopina. Jego członkowie wielokrotnie brali udział w warszawskim międzynarodowym konkursie pianistycznym imienia Fryderyka Chopina. Po wybuchu II wojny światowej organizowała pomoc dla ludności okupowanej przez Niemców Polski, a po zakończeniu działań wojennych w swoim domu w Santiago urządzała spotkania dla emigrantów. Urodziła się 27 kwietnia 1902 roku.

2009 - Dwie osoby zginęły, a dwie zostały ranne w wypadku samolotu Cessna 172 po zakończeniu VI edycji Małopolskiego Pikniku Lotniczego na lotnisku Rakowice-Czyżyny w Krakowie. Samolot spadł zaraz po starcie na pobliski park Tysiąclecia. 15 rocznica

2011 - Na zdjęciach wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a został odkryty Kerberos, czwarty z pięciu znanych księżyców Plutona. Nazwa księżyca pochodzi od trójgłowego psa z mitologii greckiej i została mu nadana przez Międzynarodową Unię Astronomiczną w lipcu 2013 roku. Kerberos obiega Plutona po orbicie zbliżonej do okręgu o promieniu około 57,7 tysiąca kilometrów, pomiędzy orbitami Nix i Hydry, w czasie niewiele większym niż 32 dni. Jest to czwarty znany księżyc Plutona pod względem kolejności odkrycia, wielkości, a także oddalenia od tej planety karłowatej.

2016 - W zamachu na Port lotniczy Stambuł-Atatürk zginęło 45 osób, a 239 zostało rannych. Tureckie władze obarczyły odpowiedzialnością za zamach tak zwane Państwo Islamskie.

2016 - Zmarł Scotty Moore, amerykański gitarzysta rock'n'rollowy, grający z Elvisem Presleyem. Uważany za jedną z legend gitary. W 2003 został sklasyfikowany na 44. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". Był jednym z twórców gatunku rockabilly i to on, jako gitarzysta i producent pierwszy dostrzegł talent wokalny Elvisa Presleya i przyczynił się do jego wielkiego komercyjnego sukcesu. Ich pierwszy wielki przebój "That's All Right" z 1954 rozpoczął nowy rozdział w historii muzyki i przyczynił się do rozwoju rock and rolla oraz rocka. Wielu muzyków wzorowało się na stylu gry Moore'a, między innymi Keith Richards z The Rolling Stones. Urodził się 27 grudnia 1931 roku.

2019 - Zmarł Andrzej Klawitter, pisarz, aforysta, satyryk, autor słuchowisk radiowych. Jest autorem między innymi słuchowisk "Granica” i "Operacja”, napisanymi dla Programu IV Polskiego Radia, oraz "500.000 DM” i "Twardziel” dla Polskiego Radia Szczecin. Jest też autorem między innymi powieści: "NN”, "Licealiści”, "Labirynt zazdrości”. Urodził się 7 czerwca 1952 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarła Lisa Martinek, niemiecka aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Test twardości”, "The Zurich Engagement”, "Śmierć na wyspie”, "Miejsce zbrodni". Urodziła się 11 lutego 1972 roku. 5. rocznica

2020 - Pierwszą turę wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 43,5 procent. W drugiej turze zmierzył się z Rafałem Trzaskowskim i został wybrany na drugą kadencję, otrzymując 51,03 procent. Pierwszą turę wyborów wyznaczono na 28 czerwca, po tym jak z powodu epidemii COVID-19 nie doszło do głosowania 10 maja 2020.

2021 - Zmarła Elżbieta Aleksandra Szot-Stengert, sopranistka, nauczycielka wokalistyki, doktor habilitowana sztuk muzycznych, profesor zwyczajna Wydziału Edukacji Muzycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, wykładowczyni emisji głosu i edukacji muzycznej uniwersytetów muzycznych w Poznaniu i Bydgoszczy. Występowała w filharmoniach: Pomorskiej, Poznańskiej, Szczecińskiej, Zielonogórskiej, Koszalińskiej, Olsztyńskiej, Lubelskiej, Rzeszowskiej, Łódzkiej i Gdańskiej. Urodziła się 7 kwietnia 1958 roku.

2022 - Zmarł Hiszam Rustum, tunezyjski aktor, znany w Polsce między innymi z roli Mahdiego w filmie "W pustyni i w puszczy" z 2001 roku. Zagrał też w filmach: "Angielski pacjent" i "August pierwszy cesarz", Urodził się 26 maja 1947 roku.

Zobacz także

2024-07-30, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 30 lipca - Międzynarodowy Dzień Przyjaźni. 30 lipca - Święto narodowe Republiki Vanuatu - Dzień Niepodległości, obchodzony od 1980 roku, kiedy kraj… » więcej 2024-07-29, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 29 lipca - Światowy Dzień Tygrysa. » więcej 2024-07-28, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 28 lipca - Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby. » więcej 2024-07-27, godz. 01:09 Kartka z kalendarza 27 lipca - Dzień Samotnych. 27 lipca - Międzynarodowy Dzień Bezpańskiego Psa. » więcej 2024-07-27, godz. 01:06 Kartka z kalendarza 26 lipca - Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych. 26 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa… » więcej 2024-07-25, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 25 lipca - Dzień Bezpiecznego Kierowcy, obchodzony w Polsce od 2006 roku w dzień Świętego Krzysztofa, patrona kierowców. 25 lipca - W Kościele katolickim… » więcej 2024-07-24, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 24 lipca - Święto Polskiej Policji Państwowej, obchodzone dla upamiętnienia rocznicy powołania Policji Państwowej w 1919 roku. 24 lipca - W Kościele… » więcej 2024-07-23, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 23 lipca - Święto Świętej Brygidy Szwedzkiej, patronki Europy. 23 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa (21… » więcej 2024-07-22, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 22 lipca - Europejski Dzień Wsparcia dla Ofiar Przestępstw z Nienawiści. 22 lipca - Dzień Aproksymacji Pi. 22 lipca - Światowy Dzień Mózgu. 22… » więcej 2024-07-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 lipca - Święto narodowe Belgii. Upamiętnia ono ustanowienie ustroju Monarchii Konstytucyjnej. W tym właśnie dniu w 1831 roku Król Leopold I Koburg złożył… » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »