1262 - Litwini zdobyli i spalili Jazdów, historyczny gród i dwór książąt mazowieckich na terenie obecnej Warszawy. Zginął książę mazowiecki Siemowit I, a jego najstarszy syn 13-letni Konrad został wzięty do niewoli. Litwini najechali na Mazowsze po tym jak Siemowit zawarł antylitewski sojusz z Krzyżakami.
1264 - Polskie wojska pokonały Jaćwingów w bitwie pod Brańskiem, zabijając ich dowódcę Kumata. Pogańscy Jaćwingowie, którzy zamieszkiwali tereny obecnej Suwalszczyzny, najechali ziemię sandomierską docierając aż pod Tarczek w Górach Świętokrzyskich, przeprowadzając poważne spustoszenia. W odwecie książę krakowski Bolesław Wstydliwy zorganizował wyprawę przeciwko Jaćwingom.
1553 - W Wiedniu zawarto układ małżeński między królem Polski i wielkim księciem litewskim Zygmuntem II Augustem a jego trzecią żoną Katarzyną Habsburżanką. Wcześniej przyszli małżonkowie otrzymali dyspensę papieską na zawarcie małżeństwa gdyż byli kuzynami pierwszego stopnia. Katarzyna Habsburżanka była córką cesarza Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki, córki Władysława II Jagiellończyka. Wraz zawarciem układu tego dnia odbył się również ślub per procura. Właściwy ślub Zygmunt II August i Katarzyna Habsburżanka wzięli w lipcu.
1601 - W czasie wojny o Inflanty polskie wojska pokonały szwedzkie w bitwie pod Kokenhausen. Spośród około 3200 żołnierzy Rzeczypospolitej dowodzonych przez hetmana Krzysztofa "Pioruna” Radziwiłła zginęło około 200. Z liczącej około pięciu tysięcy ludzi armii szwedzkiej dowodzonej przez Carlssona Gyllenhielma zginęło około dwóch tysięcy żołnierzy. Tego samego dnia skapitulowały oddziały szwedzkie oblegane w Kokenhausen w sile 1800 żołnierzy.
1617 - Zmarł Giovanni Botero, włoski jezuita, historyk i pisarz polityczny epoki kontrreformacji. Autor geografii powszechnej, w której znalazł się pierwszy opis statystyczny Polski. Giovanni Botero w książce "Della Ragion di Stato" z 1589 roku pierwszy raz używa wyrażenia: "racja stanu". Urodził się w 1544 roku.
1703 - Urodziła się Maria Leszczyńska, młodsza córka króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej, królowa Francji w latach 1725-1768, żona Ludwika XV Burbona. Urodziła mu 10 dzieci. Dwóch jej wnuków było królami Francji: Ludwik XVIII i Karol X. Maria Leszczyńska zmarła 24 czerwca 1768 roku.
1764 - Zakończył się Sejm Konwokacyjny, zwołany dla przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego obradom przewodniczył marszałek Adam Kazimierz Czartoryski. W czasie obrad Zamek Królewski w Warszawie i Krakowskie Przedmieście obsadzone zostało oddziałami wojsk rosyjskich z armatami i nadwornymi wojskami Czartoryskich. 22 senatorów i 46 posłów złożyło w grodzie warszawskim manifest uznający odbywający się w obecności wojsk obcych sejm konwokacyjny za nielegalny. Wobec absencji posłów opozycji stronnictwo Czartoryskich nazywane "Familią", przeprowadziło za zgodą posła rosyjskiego Hermana Karla von Keyserlinga zmianę ustroju Rzeczypospolitej. Między innymi zniesiono liberum veto w głosowaniu projektów wnoszonych przez Komisję Skarbową. Wprowadzono zakaz przysięgania posłów na instrukcje poselskie oraz ograniczono liczebność wojsk magnackich do 300 żołnierzy.
1767 - Powstała konfederacja radomska, której celem było zahamowanie reform wprowadzanych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Powołana z inicjatywy posła rosyjskiego Nikołaja Repnina miała na celu przeprowadzenie równouprawnienia innowierców, przywrócenie dawnych swobód szlacheckich i narzucenie gwarancji rosyjskich. Marszałkiem konfederacji generalnej został Karol Radziwiłł. Akces do niej zgłosiło ponad 70 tysięcy szlachciców. Pod węzłem konfederacji radomskiej zwołano sejm delegacyjny, który zahamował reformy sejmu konwokacyjnego uchwalając prawa kardynalne, a z Rzeczypospolitej uczynił protektorat rosyjski.
1771 - Konfederaci barscy rozbili wojska królewskie w bitwie pod Widawą. Konfederacja barska, zbrojny związek szlachty polskiej, został utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej. Celem konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję, a zwłaszcza tych dających równouprawnienie innowiercom. Do upadku powstania w listopadzie 1772 roku spośród 100 tysięcy żołnierzy konfederacji barskiej zginęło 60 tysięcy, na Sybir zesłano 14 tysięcy konfederatów, a resztę przymusowo wcielono do armii rosyjskiej.
1800 - Urodził się Karol Marcinkowski, lekarz, uczestnik powstania listopadowego, działacz społeczno-gospodarczy w Wielkopolsce, inicjator budowy hotelu Bazar w Poznaniu. Był poznańskim radnym miejskim, który starał się o powstanie stałego polskiego teatru miejskiego. Zajmował się również problemem poprawy sytuacji materialnej i zdrowotnej ludzi ubogich. W ostatnich latach życia otoczony był powszechnym szacunkiem zarówno ze strony władz, jak i rodaków, nazywających go "Naszym Doktorem" lub "Doktorem Marcinem". Zmarł 6 listopada 1846 roku.
1818 - W krypcie Świętego Leonarda na Wawelu odbył się ponowny pogrzeb Tadeusza Kościuszki, który po śmierci 15 października 1817 roku spoczął w Zuchwilu w Szwajcarii. 14 lat później trumnę złożono do sarkofagu. W 1823 roku zakończono usypywanie na Zwierzyńcu tak zwanego kopca Kościuszki.
1828 - Rozpoczęto budowę Cytadeli Twierdzy Poznań. Prace zakończono w 1842 roku. Była największym fortem artyleryjskim w Europie. W 1918 załogę Cytadeli stanowiło około 800 ludzi, w tym 50 Polaków.
1859 - Urodził się Édouard Michelin, francuski przemysłowiec i wynalazca, który wraz ze swoim bratem André Michelinem wynalazł w 1891 roku rozbieralną oponę pneumatyczną z dętką. Początkowo ich wynalazek znalazł zastosowanie w kołach rowerowych, a pod koniec 1894 roku dostosowali go do kół samochodowych. Zakłady Michelin w Clermont-Ferrand stały się w ciągu stulecia istnienia jednym z największych na świecie producentów opon samochodowych. Édouard Michelin zmarł 25 sierpnia 1940 roku.
1868 - Amerykanin Christopher Sholes opatentował pierwszą zdatną do wykorzystania praktycznego maszynę do pisania. Urządzenie powstało przypadkiem. Podczas prac nad skonstruowaniem automatu numerującego strony książek Sholes pomyślał, że po niewielkich modyfikacjach maszyna mogłaby służyć do pisania tekstu. Zbudowane przez niego urządzenie miało klawisze, taśmę nasyconą atramentem oraz poziomą metalową płytkę z nałożoną na nią kartką papieru. Maszyna była uruchamiana przez naciskanie pedałami, ponieważ Christopher Sholes zastosował podobny napęd, jak w ówczesnych maszynach do szycia. Christopher Sholes urodził się 14 lutego 1819 roku a zmarł 17 lutego 1890.
1885 - Urodził się Juliusz Osterwa, aktor, reżyser, reformator teatru, pedagog, założyciel zespołu teatralnego "Reduta", który w okresie międzywojennym występował w całym kraju. Po II wojnie światowej współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie i Teatrem imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie. Był rektorem Państwowej Szkoły Dramatycznej w Krakowie. Zmarł 10 maja 1947 roku.
1889 - Urodziła się Anna Achmatowa, jedna z najwybitniejszych rosyjskich poetek XX wieku. Tworzyła refleksyjne, subtelne liryki oraz uniwersalne poematy, jak "Requiem” opowiadający o tragedii terroru stalinowskiego. Przez wiele lat władze radzieckie nie zezwalały na publikację jej poezji. Zmarła 5 marca 1966 roku.
1894 - Na Międzynarodowym Kongresie dla Wskrzeszenia Igrzysk Olimpijskich, zwołanym przez barona Pierre'a de Coubertina w Paryżu, powołano do życia igrzyska olimpijskie ery nowożytnej. Organizację I Igrzysk Olimpijskich w 1896 roku powierzono - ustanowionemu w tym celu - Międzynarodowemu Komitetowi Olimpijskiemu. Jego przewodniczącym został wybrany Dimitrios Wikielas, grecki przedsiębiorca, pisarz, działacz sportowy, który zabiegał żeby igrzyska odbyły się w Atenach.
1894 - Urodził się Alfred Kinsey, amerykański seksuolog. Na podstawie swoich badań opublikował na przełomie lat 40. i 50. XX wieku dwie książki: "Zachowanie seksualne mężczyzny" i "Zachowanie seksualne kobiety". Książki wywołały skandal, a ich autora uważa się do dziś za ojca rewolucji seksualnej. Zmarł 25 sierpnia 1956 roku.
1902 - Urodził się Ludwik Cohn, adwokat, radca prawny i działacz socjalistyczny, obrońca w wielu procesach politycznych, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR”. Członek Klubu Krzywego Koła. Współtworzył w 1980 wraz z Zbigniewem Romaszewskim i Anielą Steinsbergową Komisję Helsińską. Zmarł 14 grudnia 1981 roku. Pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
1903 - Urodziła się Janina Sztompka-Grabowska, dziennikarka radiowa. To jej słowa "Halo, halo, Polskie Radio Warszawa, fala 480" zainaugurowały regularną emisję pierwszej polskiej stacji radiowej - dziś Program Pierwszy Polskiego Radia - 18 kwietnia 1926 roku o godzinie 17.00. Była spikerką Polskiego Radia w latach 1929-1935. Zmarła 17 grudnia 1939 roku.
1905 - Po raz pierwszy wzbił się w powietrze samolot Flyer III konstrukcji braci Orville'a i Wilbura Wright. Flyer III miał nowy płatowiec i zmodernizowany silnik z nieco większymi cylindrami niż poprzednie wersje. Dopiero po katastrofie w lipcu tegoż roku bracia przeprowadzili radykalne zmiany w konstrukcji samolotu, którego nową wersję pokazali trzy lata później.
1905 - Rosyjski wojskowy sąd wojenny w Warszawie skazał na śmierć Stefana Okrzeję, działacza socjalistycznego, współtwórcę Organizacji Bojowej PPS, aresztowanego w 1905 roku podczas zamachu na oberpolicmajstra Karla Nolkena. Stefan Okrzeja 21 lipca 1905 roku został powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. Po śmierci stał się symbolem walk rewolucyjnych i niepodległościowych.
1909 - Urodził się Tadeusz Kalinowski, pseudonim "Doktor”, malarz, scenograf i grafik. Żołnierz Armii Krajowej i powstaniec warszawski. Od 1949 organizował działania pierwszej powojennej awangardowej grupy artystów 4F+R - Forma, Farba, Faktura, Fantastyka + Realizm, do której należał wspólnie z między innymi Ildefonsem Houwaltem, Alfredem Lenicą i Franciszkiem Marią Nowowiejskim. Zmarł 7 maja 1997 roku.
1912 - Urodził się Alan Turing, angielski matematyk i kryptolog, jeden z twórców informatyki, nazywany "ojcem sztucznej inteligencji". Zaprojektował jeden z pierwszych elektronicznych, programowanych komputerów. Popełnił samobójstwo 7 czerwca 1954 roku. W 2019 przez Brytyjczyków został uznany za najwybitniejszą postać XX wieku. 1913 - Zmarł Antoni Sikorski, lekarz pediatra, twórca pierwszego na ziemiach polskich Szpitala dla Dzieci w Warszawie, dożywotni prezes zarządu szpitala i jego naczelny lekarz. Szpital założył w 1869 przy ulicy Solnej, a od 1875 roku lecznica działa przy obecnej ulicy Kopernika. Antoni Sikorski urodził się 18 grudnia 1834 roku.
1916 - Urodził się Ernest Wilimowski, piłkarz, zawodnik między innymi Ruchu Chorzów, z którym czterokrotnie zdobywał mistrzostwo Polski, dwukrotny król strzelców rozgrywek ligowych, wielokrotny reprezentant Polski. W czasie mistrzostw świata w 1938 roku w meczu z Brazylią strzelił cztery gole. W 1939 roku przyjął obywatelstwo niemieckie, w następnych latach występował w reprezentacji Niemiec. Zmarł 30 sierpnia 1997 roku.
1917 - Ukraińska Centralna Rada, reprezentacja polityczna Ukrainy wyłoniona po rewolucji lutowej w Rosji, wydała swój I Uniwersał. Rada proklamowała autonomię Ukrainy w ramach państwa rosyjskiego oraz utworzyła rząd autonomiczny - Sekretariat Generalny. Składał się on z ośmiu ministerstw, a na jego czele stanął Wołodymyr Wynnyczenko.
1919 - Wojska estońskie liczące około sześciu tysięcy żołnierzy pokonały pod Cesis w północnej Łotwie Landeswehrę Bałtycką, liczącą około siedmiu tysięcy lepiej wyposażonych i uzbrojonych żołnierz z oddziałów Niemców bałtyckich. Wcześniej Estończycy wyrzucili Armię Czerwoną z terytorium Estonii i zajęli północną Łotwę. Do dzisiaj rocznica bitwy pod Cesis jest świętowana w Estonii, jako Dzień Zwycięstwa.
1921 - Urodził się Adam Dąbrowski, pseudonim "Puti” i "Tunel”, podporucznik piechoty Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny. Po klęsce wrześniowej znalazł się na Zachodzie - w organizujących się oddziałach polskich we Francji. Z Samodzielną Brygadą Strzelców Podhalańskich brał udział w bitwie o Narvik. Od czerwca 1940 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, w szeregach Batalionu Strzelców Podhalańskich. Po odpowiednim przeszkoleniu konspiracyjnym i zaprzysiężeniu, został zrzucony w Polsce. Brał udział w Powstaniu Warszawskim, był oficerem osłonowym, dowódcą 3. plutonu w oddziale osłonowym Kwatery Głównej Komendy Okręgu. Podczas ataku Niemców na gmach PKO, zginął wraz z kolegami, 6 września 1944 roku.
1923 - Zmarł Antoni Abraham, propagator polskości Pomorza, kaszubski działacz społeczny, nazywany "królem Kaszubów”, pisarz ludowy. Podczas konferencji wersalskiej żądał przyłączenia Kaszub do Polski. "Nie ma Kaszub bez Polonii, a bez Kaszub Polski" - mówił. Jego pogrzeb zgromadził tysiące ludzi z całej Polski. Urodził się 19 grudnia 1869 roku.
1925 - Urodził się John Shepherd-Barron, szkocki wynalazca, twórca bankomatu. W latach 60. wpadł na pomysł samoobsługowej maszyny, nazwanej bankomatem, mogącej wypłacać ludziom pieniądze przez okrągłą dobę, niezależnie od godzin pracy banku. Ponieważ nie istniały jeszcze karty bankomatowe, wypłata odbywała się na podstawie wprowadzenia papierowego czeku pokrytego radioaktywnym węglem, który był rozpoznawany przez maszynę. Pierwsze urządzenie ustawiono 27 czerwca 1967 roku w Londynie. Za swój wynalazek otrzymał w 2005 roku Order Imperium Brytyjskiego. Zmarł 15 maja 2010 roku.
1927 - Urodził się Cezary Julski, aktor filmowy i teatralny. Grał między innymi w "Krzyżakach", "Nie ma róży bez ognia", "Czterdziestolatku" i "Alternatywy 4". Olbrzymią popularność przyniosła mu głosowa rola Freda Flintstone’a - bohatera popularnych kreskówek "Między nami jaskiniowcami". Był również pierwszym polskim głosem Obeliksa z serii filmów o Asteriksie i Obeliksie oraz Pasibrzuchem ze Smerfów. Zmarł 19 sierpnia 1997 roku.
1927 - Urodził się Bob Fosse, reżyser i choreograf, twórca filmu "Kabaret" z Lizą Minnelli i Michaelem Yorkiem, za który w 1972 roku został uhonorowany Oscarem. Reżyserował też filmy: "Cały ten zgiełk”, 'Lenny” i "Słodka Charity”. Zaczynał karierę, jako aktor wodewilowy. Zmarł 23 września 1987 roku.
1927 - Urodził się Stefan Matyjaszkiewicz, autor zdjęć do ponad 40 filmów fabularnych, między innymi: "Samych swoich", "Lalki", "Przygód psa cywila". W czasie II wojny światowej działał w konspiracji. Był uczestnikiem szkół bojowych, akcji Małego Sabotażu oraz Wywiadu i Informacji Szarych Szeregów. Walczył w Powstaniu warszawskim w Śródmieściu. Zmarł 15 lutego 1988 roku.
1929 - Reprezentacja Polski w hokeju na trawie mężczyzn przegrała w Poznaniu w swoim pierwszym oficjalnym meczu z Czechosłowacją 0:4. Obecnie jest jedną z czołowych reprezentacji narodowych w Europie. Pięciokrotnie startowała w igrzyskach olimpijskich i sześciokrotnie w mistrzostwach świata. Trzykrotnie zdobyła srebrny medal halowych mistrzostw świata i trzykrotnie medale halowych mistrzostw Europy.
1933 - Urodził się Andrzej Trzos-Rastawiecki, reżyser i scenarzysta filmowy. Twórca między innymi filmów fabularnych: "Trąd", "Zapis zbrodni", "...Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie...", seriali "Archiwista", "Marszałek Piłsudski" oraz dokumentów: "Pielgrzym", "Pułkownik Kukliński", "Ballada o prawdziwym kłamstwie". Zmarł 2 kwietnia 2019 roku.
1936 - W nocy z 22 na 23 czerwca Myślenice zostały opanowane przez około 70 członków Stronnictwa Narodowego z Krakowa pod wodzą Adama Doboszyńskiego. Napastnicy spalili kilka żydowskich sklepów w rynku i podpalili synagogę, a nad ranem wycofali się z miasta. W starciach ze ścigającą ich policją i strażą graniczną zginęło dwóch bojówkarzy, a jeden został ranny.
1937 - Zgodnie z decyzją metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Stefana Sapiehy, trumna ze zwłokami marszałka Józefa Piłsudskiego została w nocy 23 na 24 czerwca przeniesiona z krypty Świętego Leonarda do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Arcybiskup nie konsultował decyzji z władzami i rodziną marszałka. Przedstawiciele władz i zwolennicy marszałka zaczęli protestować, organizowano demonstracje uliczne. Przeciwnicy kardynała chcieli pozbawić go nawet obywatelstwa polskiego i wygnać z kraju. Pojawiły się też żądania zmiany konkordatu z Watykanem i przejęcia przez państwo katedry wawelskiej. Konflikt zakończył się oficjalnie 20 lipca na posiedzeniu Sejmu, gdy oświadczono, że list kardynała z wyjaśnieniami został uznany przez prezydenta Ignacego Mościckiego i władze RP za żądaną satysfakcję.
1937 - W Hiszpańskiej Armii Ludowej utworzono 150. Brygadę Międzynarodową imienia Jarosława Dąbrowskiego. Ochotnicze oddziały wojskowe organizowane przez Polaków uczestniczyły w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939 po stronie wojsk republikańskich, wspieranych przez komunistyczny rząd ZSRR, przeciwko zbuntowanym oddziałom nacjonalistycznym, dowodzonym przez generała Francisco Franco, wspieranym przez nazistowski rząd III Rzeszy i faszystowski rząd Włoch. W hiszpańskiej wojnie domowej poległo około trzech tysięcy Polaków.
1940 - Urodził się Stuart Sutcliffe, malarz brytyjski, znany przede wszystkim, jako pierwszy basista The Beatles. Często określany jest mianem "Piątego Beatlesa”. Przypisuje się mu wymyślenie, wraz ze swoim najlepszym szkolnym przyjacielem, Johnem Lennonem, w kwietniu 1960 nazwy "Beatles”, która później została przekształcona przez Lennona w The Beatles. Zmarł 10 kwietnia 1962 roku na udar mózgu. Nie doczekał sukcesów kolegów. Został uwieczniony na okładce płyty "Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band".
1941 - Sowieckie lotnictwo po raz pierwszy zbombardowało Warszawę. Do ataku doszło wieczorem, dzień po rozpoczęciu niemieckiego najazdu na ZSRR. O godzinie 19:17 sowieckie bombowce zaatakowały mosty na Wiśle oraz niemieckie obiekty na terenie miasta. Bomby nie zdołały uszkodzić żadnego z mostów. Zginęło sześciu Niemców, a dwóch zostało rannych. W wyniku pierwszych sowieckich nalotów zginęło 42 Warszawiaków, a 55 odniosło rany. Na Pradze, koło kościoła świętego Floriana sowiecka bomba zabiła 34 pasażerów tramwaju.
1941 - W więzieniu w Łucku funkcjonariusze sowieckiego NKWD zamordowali około dwóch tysięcy Ukraińców i Polaków. Była to jedna z wielu masakr więźniów politycznych przetrzymywanych na okupowanych przez ZSRR terenach Polski, Litwy, Łotwy, Estonii i Besarabii, w lecie 1941 roku.
1942 - Podczas likwidacji szpitala psychiatrycznego w Kobierzynie Niemcy zamordowali większość pacjentów, a pozostałych wywieźli do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Łącznie, wliczając także ofiary zagłodzenia, uśmiercono tam około 900-1000 osób. Główny sprawca zbrodni, niemiecki dyrektor szpitala Alex Kroll, uniknął kary.
1942 - W pracującym nad stworzeniem niemieckiej bomby atomowej laboratorium w Lipsku doszło do pożaru i eksplozji eksperymentalnego reaktora jądrowego, w wyniku czego omal nie zginęli noblista Werner Heisenberg i jego asystent Robert Döpel.
1943 - Niemcy rozpoczęli na Zamojszczyźnie akcję wysiedleńczo-pacyfikacyjną "Werwolf". W latach 1939-1944 wysiedlili z Zamojszczyzny około 110 tysięcy Polaków z 297 wsi. Na ich miejsce osiedlano Niemców i Ukraińców.
1944 - Premier RP na Uchodźstwie Stanisław Mikołajczyk ostatecznie odrzucił ultimatum Józefa Stalina dotyczące "reorganizacji” władz polskich w Londynie, jako naruszające suwerenność państwa polskiego. Sowieci żądali ustąpienia prezydenta RP Władysława Raczkiewicza, Naczelnego Wodza generała Kazimierza Sosnkowskiego, ministra obrony generała Mariana Kukiela i ministra informacji Stanisława Kota oraz publicznego zdystansowania się rządu RP od obarczenia ZSRR zbrodnią katyńską.
1944 - Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Łodzi. Do 14 lipca wywieziono do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem ponad siedem tysięcy osób, a w sierpniu około 70 tysięcy Żydów do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Łącznie przez getto łódzkie przeszło ponad 200 tysięcy Żydów z Kraju Warty i Europy Zachodniej, z których przeżyło, według różnych źródeł, od pięciu do 12 tysięcy osób.
1948 - W nocy z 23 na 24 czerwca radzieckie władze okupacyjne zarządziły blokadę zachodnich sektorów Berlina oraz odcięły dostawy energii elektrycznej. Bezpośrednią przyczyną było wprowadzenie - bez uzgodnienia z ZSRR - reformy walutowej w zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec. Z powodu zablokowania lądowych szlaków komunikacyjnych wiodących przez radziecką strefę okupacyjną USA i Wielka Brytania rozpoczęły akcję zaopatrywania całego miasta mostem powietrznym. Blokada trwała niemal 11 miesięcy i zakończyła się zwycięstwem mocarstw zachodnich, które były w stanie dostarczać zaopatrzenie, w tym węgiel i żywność, mieszkańcom zachodniej części Berlina w wystarczającej ilości. Sowieckie władze, wobec fiaska prowadzonej polityki, na początku maja 1949 podjęły decyzję o zniesieniu blokady. Był to jeden z pierwszych i najpoważniejszych kryzysów w czasie "zimnej wojny".
1949 - Rozpoczęto budowę zaplanowanego na 100 tysięcy mieszkańców miasta Nowa Huta. Na terenie wsi Mogiła zaczęto wznosić pierwsze, niewielkie dwupiętrowe bloki mieszkalne. Pierwszym blokiem był obecny blok numer 14 na osiedlu Wandy. Bloki były budowane dla pracowników mającego powstać kombinatu metalurgicznego - ówczesnej Huty imienia Lenina.
1950 - Parlament szwajcarski odmówił przyznania praw wyborczych kobietom. Otrzymały je dopiero w 1971 roku. Pierwszym nowożytnym terytorium, w którym wprowadzono prawo wyborcze dla kobiet było Wyoming w Stanach Zjednoczonych. Kobiety mogły tu głosować od 1869 roku. W 2015 roku prawa wyborcze dla kobiet wprowadziła Arabia Saudyjska.
1954 - Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok śmierci wobec generała Józefa Kuropieski, skazanego na podstawie fałszywych i spreparowanych oskarżeń o szpiegostwo i przygotowywanie kontrrewolucyjnego spisku i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji. Dwa lata później sprawę umorzono, a generał wrócił do czynnej służby wojskowej.
1957 - Telewizja Polska wyemitowała premierowe wydanie programu dla dzieci "Miś z okienka", który miał między innymi zachęcać do czytania książek. Wzorowany był na angielskiej audycji "Whirligig", którą prowadził Humphrey Lestocq rozmawiający z kukiełką, Mr. Turnipem - Panem Rzepą. Główny bohater polskiej wersji, miś, omawiał z prowadzącym zaczerpnięte z książek poważne tematy. Prowadzącym był najpierw Bronisław Pawlik, a następnie Stanisław Wyszyński. Głos misia podkładały Danuta Przesmycka oraz Ewa Florczak. Program nadawany był do 1973 roku.
1959 - Zmarła Maria Gorczyńska, aktorka teatralna i filmowa. Grała w stołecznych teatrach, między innymi w Narodowym, Nowym oraz Klasycznym, obecnie Dramatycznym, którego była też dyrektorką. Brała udział w Powstaniu Warszawskim, jako żołnierz AK. Od 1924 roku grała też w filmach, między innymi w: "O czym się nie mówi", "Trędowatej", "Przedwiośniu", "Co mój mąż robi w nocy?" i "Młodości Chopina". Współpracowała również z Teatrem Polskiego Radia. Urodziła się 27 stycznia 1899 roku.
1959 - Radziecki szpieg atomowy Klaus Fuchs został zwolniony z brytyjskiego więzienia. Niemiecki fizyk był tajnym współpracownikiem wywiadu radzieckiego GRU od 1942 roku, kiedy to otrzymał obywatelstwo brytyjskie. Brał udział w "Projekcie Manhattan" - pracach nad pierwszą bombą atomową. Pod koniec lat 40. XX wieku został aresztowany i 1 marca 1950 skazany na 14 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz ZSRR. Uważa się, że to właśnie Klaus Fuchs był najcenniejszym radzieckim szpiegiem w "Projekcie Manhattan", a przekazane przez niego informacje znacząco przyspieszyły prace nad radziecką bombą atomową. Z więzienia wyszedł w 1959 i wyjechał do NRD. Zmarł 28 stycznia 1988 roku.
1961 - W Kazimierzu Dolnym utopiło się w Wiśle 13 uczniów ze szkoły podstawowej z Lublina. Grupa ponad 50 piątoklasistów brnąc po kolana w wodzie dotarła do małej piaszczystej wysepki, oddalonej od brzegu o kilkadziesiąt metrów. Gdy jedna z dziewczynek zaczęła się topić przerażone dzieci rzuciły się do ucieczki wpadając w głębinę. Sąd skazał opiekująca się dziećmi nauczycielkę na trzy i pół roku więzienia.
1968 - 74 osoby zostały stratowane, a 150 odniosło rany podczas wybuchu paniki przy bramie wyjściowej na jednym ze stadionów piłkarskich w Buenos Aires.
1974 - Na X Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w RFN Polska, mająca już zapewniony awans do II rundy, pokonała w trzecim meczu grupowym Włochy 2:1. Wcześniej Polska wygrała 3:2 z Argentyną i 7:0 z Haiti. Ostatecznie Polska po wygranej z Brazylią 1:0 zajęła w mistrzostwach trzecie miejsce. W finale RFN pokonała Holandię 2:1. Królem strzelców mundialu w RFN z siedmioma bramkami został Grzegorz Lato.
1975 - Urodził się Maciej Stuhr, aktor, występujący w Nowym Teatrze w Warszawie, znany z ról w filmach "Pokłosie", "Operacja Dunaj", "Chłopaki nie płaczą", "Przedwiośnie", "Wesele", "Testosteron", "Śluby panieńskie", "Obława" i "Obywatel", a także z seriali: "Glina" i "Belfer".
1980 - Premiera filmu "Olimpiada '40" w reżyserii Andrzeja Kotkowskiego. Jest to oparta na faktach opowieść o olimpiadzie zorganizowanej przez jeńców wojennych w stalagu w 1940 roku. W głównych rolach wystąpili: Mariusz Benoit, Wojciech Pszoniak i Jerzy Bończak.
1983 - Zakończyła się II pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski. Od 16 czerwca papież odwiedził Warszawę, Niepokalanów, Częstochowę, Poznań, Katowice, Wrocław i Kraków. Jan Paweł II spotkał się też z I sekretarzem KC PZPR Wojciechem Jaruzelskim oraz z przywódcą Solidarności Lechem Wałęsą.
1985 - 329 osób zginęło po wybuchu bomby na pokładzie indyjskiego Boeinga 747 u wybrzeży Irlandii. Maszyna leciała z Montrealu w Kanadzie do New Delhi w Indiach, z międzylądowaniem w Londynie. Zamachowcami okazali się członkowie separatystycznej sikhijskiej organizacji Babbar Khalsa. Zamachowcy zostali skazani na kary dożywotniego więzienia.
1986 - Wanda Rutkiewicz - jako pierwsza kobieta na świecie i pierwsza Polka - zdobyła K2, najwyższy szczyt Karakorum, drugi co do wysokości szczyt Ziemi. Osiem lat wcześniej w październiku 1978 roku Wanda Rutkiewicz, jako trzecia kobieta na świecie, a pierwszy Polak stanęła na Mount Evereście, najwyższym szczycie Ziemi. Wanda Rutkiewicz zaginęła 13 maja 1992 roku podczas ataku szczytowego na Kanczendzongę, trzeci co do wysokości szczyt Ziemi. Urodziła się 4 lutego 1943 roku.
1986 - Pięciu polskich robotników zginęło na miejscu, a pięciu zmarło później w szpitalu po pożarze budowanego komina w Kombinacie Metali Kolorowych w bułgarskim Średnogorie. W wypadku poparzonych zostało jeszcze dwóch kolejnych Polaków.
1988 - Zmarł Jan Ignacy Wodyński, malarz, nauczyciel akdemicki, współzałożyciel grupy artstycznej Pryzmat. Zajmował sie malastrwem olejnym i dekoracyjnym. Między innymi był twórcą zdobień Pałacu Kultury I Nauki w Warszawie oraz dekoracji budynkó przy ul. Długiej w Gdańsku. Urodził się 31 lipca 1903 roku.
1992 - W Warszawie podpisano polsko-białoruski układ o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy.
1992 - W Warszawie zmarł Adolf Forbert, operator filmowy, reżyser filmów dokumentalnych. Był współzałożycielem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, w latach 1948-1983 profesorem na Wydziale Operatorskim oraz w latach 1951-1952 jego dziekanem. W latach 1939-1941 był operatorem radzieckiej kroniki filmowej. Był autorem zdjęć do filmów: "Bicz Boży", "Komedianty", "Zakazane piosenki" oraz "Panienka z okienka". Urodził się 21 października 1911.
1995 - Zmarł Jonas Salk, amerykański biolog żydowskiego pochodzenia, wynalazca szczepionki przeciw grypie oraz twórca jednej ze szczepionek przeciw paraliżowi dziecięcemu - polio. Jego praca umożliwiła obronę dzieci przed ciężką i wyniszczającą chorobą. Urodził się 28 października 1914 roku.
1997 - Japoński podróżnik Mitsuro Oba pierwszy na świecie samotnie przeszedł na nartach przez zamarznięty Ocean Arktyczny.
1997 - Na antenie TVP1 wyemitowano w ramach konkursu na telenowelę pierwszy odcinek serialu "Złotopolscy" w reżyserii Janusza Zaorskiego. Mimo zajęcia drugiego miejsca serial skierowano do produkcji, ale na potrzeby TVP2. Regularna emisja nowych odcinków rozpoczęła się 2 stycznia 1998. Serial prezentował losy dwóch gałęzi rodu Złotopolskich, zapoczątkowanych przez Dionizego Złotopolskiego i jego siostrę-bliźniaczkę Eleonorę Gabriel. Główne role zagrali: Henryk Machalica, Anna Milewska, Kazimierz Kaczor i Anna Nehrebecka. Był to jeden z najdłużej wyświetlanych seriali telewizyjnych produkcji polskiej. Łącznie wyemitowano 1121 odcinków.
1998 - Zmarła Halina Micińska-Kenarowa (z domu Krauze), pisarka i nauczycielka, wieloletnia dyrektorka Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem. Żona późniejszego patrona szkoły, artysty- rzeźbiarza Antoniego Kenara. Autorka publikacji : "Lusterko Marka Aureliusza", "Pod Górą Królowej Bony", "Od zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego do Szkoły Kenara. Studium z dziejów szkolnictwa zawodowo-artystycznego w Polsce" i "Długi wdzięczności" . Urodziła się 18 maja 1915 roku.
2000 - W wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym zmarł Bogdan Łyszkiewicz, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, członek zespołu "Chłopcy z Placu Broni". Autor i wykonawca między innymi utworów "O! Ela", "Kocham Cię", "Kocham wolność". Zadebiutował w 1987 roku na festiwalu w Jarocinie. Szybko zdobył popularność, a jego zespół - Chłopcy z Placu Broni - stał się ważną grupą muzyczną końca lat 80. Swoją popularność Bogdan Łyszkiewicz ugruntował w pierwszej połowie lat 90. Bogdan Łyszkiewicz śpiewał najczęściej o miłości, podkreślając: "Inne tematy mnie nie interesują. Tylko miłość tak naprawdę jest w życiu ważna”. Urodził się 3 września 1964 roku
2000 - We Wrocławiu odsłonięto kolumnę Chrystusa Króla Wszechświata. Pomnik Jezusa na placu Katedralnym, wzniesiony z okazji 1000-lecia biskupstwa wrocławskiego. Projektantem pomnika był ksiądz Czesław Mazur, a posąg Chrystusa Króla został wykonany przez dolnośląskiego rzeźbiarza Janusza Kucharskiego.
2002 - Zmarła Anna Górska, architektka, artystka plastyczka, projektantka schronisk tatrzańskich, współtwórczyni tak zwanego stylu neozakopiańskiego. Zaprojektowała między innymi schroniska: pod Ornakiem, w Dolinie Pięciu Stawów, w Dolinie Chochołowskiej, na Turbaczu. Urodziła się 8 czerwca 1914 roku.
2006 - Zmarł Aaron Spelling, amerykański producent telewizyjny pochodzenia żydowskiego, scenarzysta, aktor i reżyser. Pomysłodawca takich seriali, jak "Dynastia", "Czarodziejki", "Melrose Place", "Aniołki Charliego", "Statek miłości", "Starsky i Hutch", "Siódme niebo" i "Beverly Hills 90210". Urodził się 22 kwietnia 1923 roku.
2006 - Premiera filmu animowanego "Kajko i Kokosz". Scenariusz oparto na komiksie Janusza Christy "Zamach na Milusia". Film zrealizowany został w technologii 3D. Głosy głównym bohaterom podkładali między innymi: Cezary Żak, Maciej Stuhr i Agnieszka Kunikowska.
2006 - W należącym do Steve’a Irwina Australia Zoo w Queensland padła w wieku ponad 170 lat samica żółwia słoniowego o imieniu Harriet, przywieziona przez Charlesa Darwina z Wysp Galapagos. Żółwica osiągnęła wagę 180 kilogramów i przez lata była wielką atrakcją turystyczną.
2008 - Zmarł Marian Glinka, aktor związany z teatrami warszawskimi - Ludowym, Dramatycznym, Nowym i Ateneum. Występował też w filmach: "Za ścianą”, "Quo Vadis”, "Ryś”, 'Nie ma róży bez ognia”, "Wiedźmin”. Był trzykrotnym mistrzem Polski w kulturystyce. Urodził się 1 lipca 1943 roku.
2011 - Zmarł Peter Falk, amerykański aktor najbardziej znany, jako porucznik z serialu "Columbo”. Wystąpił też w filmach: "Niebo nad Berlinem”, "Arystokracja podziemi”, "Kobieta pod presją”, "Ciotka Julia i skryba”, "Gracz”. Urodził się 16 września 1927 roku.
2013 - Kopalnia soli w Bochni została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wydobycie soli w kopalni uruchomiono w 1251 roku, a zakończono w 1990 roku. Kopalnia jest czynna dla ruchu turystycznego i leczniczego, Zabytkowa kopalnia jest polskim Pomnikiem Historii.
2013 - W nocy z 22 na 23 czerwca grupa uzbrojonych terrorystów, przebranych w wojskowe mundury zabiła 11 wspinaczy w bazie na wysokości 4200 metrów nad poziomem morza na ośmiotysięczniku Nanga Parbat w Himalajach. Zginęło trzech Ukraińców, dwóch Słowaków, dwóch Chińczyków, Amerykanin, Litwin, Pakistańczyk i Nepalczyk. Zamach według policji przeprowadzili pakistańscy Talibowie.
2014 - Zmarła Małgorzata Braunek, aktorka filmowa i teatralna, niezapomniana Oleńka z "Potopu” Jerzego Hoffmana. Zagrała też w "Żywocie Mateusza", "Polowaniu na muchy”, "Krajobrazie po bitwie” i 'Trzeciej części nocy”. Występowała w serialu telewizyjnym "Dom nad rozlewiskiem”. Urodziła się 30 stycznia 1947 roku.
2016 - Prezydent Kolumbii Juan Manuel Santos i dowódca lewicowej partyzantki FARC Timoleón Jiménez podpisali w Hawanie porozumienie kończące wojnę domową. Ostatnie sztuki broni rebelianci z FARC złożyli na ręce przedstawicieli ONZ 15 sierpnia 2017 roku. Rząd Kolumbii ogłosił ten dzień datą zakończenia konfliktu. W czasie wojny domowej w Kolumbii, w latach 1964-2016, zginęło ponad 220 tysięcy osób.
2018 - Zmarł Jan Żardecki aktor filmowy i teatralny. Od 1949 związany z teatrami warszawskimi: Narodowym, Klasycznym i Ateneum. Grał też w filmach i serialach: "Cyrk odjeżdża", "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy", "Życie na gorąco", "Niedzielne dzieci", "Doktor Ewa", "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię". Urodził się 19 września 1922 roku.
2020 - Zmarł Lesław Skinder, popularny komentator sportowy Polskiego Radia, sprawozdawca z kilkunastu letnich i zimowych igrzysk olimpijskich oraz z wielu mistrzostw świata i Europy w lekkoatletyce. W latach 1973-1976 był redaktorem naczelnym Redakcji Programów Sportowych TVP, pomysłodawcą niezapomnianych relacji telewizyjnych z piłkarskich mistrzostw świata w 1974 roku w RFN, w których Polska zajęła trzecie miejsce. Z pochodzenia Grodnianin - był prezesem zarządu Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Grodna, inicjatorem budowy polskiej szkoły w Grodnie i jej wieloletnim opiekunem. Kawaler Orderu Uśmiechu. Urodził się 18 kwietnia 1932.
2021 - Zmarł Wojciech Karolak, muzyk jazzowy, multiinstrumentalista. Grał na saksofonie i pianinie, lecz przede wszystkim uważany był za wirtuoza organów Hammonda. Nazywano go najwybitniejszym organistą w historii polskiego jazzu. Swoją karierę muzyczną rozpoczął w 1958 roku w zespole Jazz Believers, w którym grał wspólnie z Janem Ptaszynem-Wróblewskim i Krzysztofem Komedą. W ciągu swojej liczącej ponad 60 lat kariery grywał w zespołach z czołowymi polskimi muzykami jazzowymi, między innymi: Andrzejem Kurylewiczem, Andrzejem Dąbrowskim, Jerzym Matuszkiewiczem, Janusz Muniakiem, Andrzejem Trzaskowskim, Tomaszem Szukalskim i Jarosławem Śmietaną. Był też autorem muzyki do spektakli teatralnych i filmów, między innymi do "Konopielki" i "Filipa z konopi". Prywatnie był mężem Marii Czubaszek i autorem muzyki do jej tekstów. Urodził się 28 maja 1939 roku.
2022 - Zmarł Krzysztof Wrocławski (w Radomiu, slawista i folklorysta oraz kulturoznawca. historyk literatury macedońskiej oraz serbskiej i chorwackiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Autor prac naukowych: "Z badań nad współczesną ludową opowieścią wierzeniową", "Studia o literaturach i folklorze Słowian", "Polska ballada ludowa na tle słowiańskim. Propozycja ujęcia porównawczego". Urodził się 28 września 1937 roku.
