1226 - Urodził się Bolesław V Wstydliwy, książę sandomierski i krakowski. W 1257 roku nadał Krakowowi prawo magdeburskie. Mieszkańcy dostali liczne przywileje ekonomiczne, umożliwiające szybki rozwój gospodarczy. Miasto uzyskało także regularny plan przestrzenny. Bolesław zreorganizował wydobycie soli w Wieliczce i Bochni, co zapewniło skarbowi książęcemu pokaźne dochody. Cieszył się opinią nadzwyczaj bogobojnego władcy. Chętnie nadawał Kościołowi przywileje, hojnie uposażał świątynie. Bolesław i jego żona - węgierska księżniczka Kinga - złożyli śluby czystości. Zmarł 7 grudnia 1279 roku.
1305 - Zmarł Wacław II, król Czech i Polski, syn króla Czech Otokara II - założyciela Królewca, dzisiejszego Kaliningradu. Umocnił władzę królewską, podporządkował sobie kilka księstw śląskich, a w 1291 roku zdobył Małopolskę. Walczył z Władysławem Łokietkiem, w 1300 roku wygnał go z Wielkopolski, po czym koronował się w Gnieźnie. Urodził się 27 września 1271 roku.
1527 - Zmarł Niccolo Machiavelli, florencki pisarz i dyplomata. Najbardziej znane są jego prace historyczno-polityczne "Dialogi o sztuce wojennej" i "Książę". W tej ostatniej zamieścił wskazówki odnośnie zdobycia i utrzymania władzy, polecając zasadę "cel uświęca środki". Od jego nazwiska powstał termin "makiawelizm" oznaczający doktrynę polityczną, w myśl, której najważniejszym celem w polityce jest racja państwa. Aby ją osiągnąć, można korzystać z wszelkich dostępnych środków, w tym podstępu i okrucieństwa. Urodził się 3 maja 1469 roku.
1768 - W czasie kozacko-chłopskiego powstania na Ukrainie, zwanego koliszczyzną, powstańcy zamordowali około 20 tysięcy osób, głównie Polaków i Żydów, którzy schronili się w Humaniu. Wśród ofiar było wiele kobiet i dzieci.
1807 - Car Aleksander I Romanow podpisał w Taurogach zawieszenie broni, które poprzedziło traktat pokojowy z Napoleonem Bonaparte z Tylży. W rezultacie tego porozumienia powstało Księstwo Warszawskie.
1814 - Urodził się Paweł Bryliński, wielkopolski rzeźbiarz ludowy. W okolicy, gdzie mieszkał, pozostawił po sobie kilkadziesiąt charakterystycznych słupów i krzyży z rzeźbami i płaskorzeźbami o treści religijnej. Prace upiększał polichromią. W ostatnich pięciu latach życia nie miał już sił zmagać się z wielkimi rzeźbami. Zajmował się struganiem zabawek, drobnych sprzętów, skrzypiec i fujarek. Zmarł 18 kwietnia 1890 roku. 210. rocznica
1834 - Amerykanin Cyrus McCormick uzyskał patent na żniwiarkę. Była to maszyna wyposażona w kilka ostrzy tnących i zaprzęgana do jednego lub dwóch koni. Miała wydajność trzech kosiarzy. Przy dobrej organizacji pracy, kosiarką można było skosić do pół hektara dziennie. 190. rocznica
1851 - W Londynie została rozegrana tak zwana nieśmiertelna partia szachów między Adolfem Anderssenem a Lionelem Kieseritzkym. Jest ona przykładem stylu gry, jaki dominował w XIX wieku, kiedy to szybkie rozwijanie figur i atak uważane były za najefektywniejszą drogę do wygranej, kiedy ofiarowywano wiele gambitów i kontrgambitów. Anderssen wygrał mimo straty gońca, obu wież oraz hetmana. Poświęcił obie wieże, by pokazać, że dwie aktywne figury są warte więcej niż tuzin śpiących w domu.
1858 - Urodził się Jan Badeni, jezuita, działacz społeczny, jeden z pionierów działań społecznych w Galicji. W latach 1884-1897 publikował w "Przeglądzie Powszechnym" artykuły, sprawozdania oraz recenzje, poświęcając wiele miejsca polskiej emigracji. Utworzył wspólnotę misyjną dla polskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych, a także troszczył się o pomoc duszpasterską w innych krajach. Zmarł 5 stycznia 1899 roku.
1877 - W Krakowie urodził się Ludwik Puget, rzeźbiarz, malarz, historyk sztuki. Od 1907 współpracował z artystami tworzącymi kabaret Zielony Balonik. Był członkiem Ligi Narodowej przed 1914 rokiem. W latach 1915-1918 wykładał na kursach dla kobiet imienia A. Baranieckiego. W 1925 na Wystawie Sztuki Zdobniczej w Paryżu organizował dział polski. Po powrocie do Polski objął stanowisko kustosza muzeum miejskiego w Poznaniu. W tym mieście stworzył w 1927 Pomnik Wolności, a dwa lata później kierował pracami konserwatorskimi na zamku poznańskim. 27 maja 1942 został zamordowany w niemieckim obozie zagłady w Auschwitz-Birkenau.
1879 - Zmarł Jonathan Browning, amerykański wynalazca i producent broni. Początkowo zarabiał na życie, jako kowal, później został ślusarzem i rusznikarzem. Między rokiem 1834 a 1842, w czasie pobytu w Quincy w stanie Illinois, skonstruował powtarzalną strzelbę, wyposażoną w zamek ślizgowy. Jego wynalazek okazał się sukcesem, który przysporzył twórcy licznych odznaczeń. Ocenia się, że budowa karabinu zajmowała około dwóch tygodni. Jonathan Browning sprzedawał broń po 24 dolary za sztukę. Urodził się 22 października 1805 roku. 145. rocznica
1882 - W Pniowie koło Stanisławowa urodził się Ludwik Kolankowski, historyk, badacz epoki Jagiellonów, profesor Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Lwowskiego. Uczestniczył w akcji ratowania zbiorów płonącej Biblioteki Ordynacji Zamojskiej, zbombardowanej przez Niemców w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Po II wojnie światowej organizator i pierwszy rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zmarł 19 marca 1956 roku.
1885 - Urodził się Janusz Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej, przez krótki czas adiutant Józefa Piłsudskiego, pułkownik Wojska Polskiego, działacz BBWR, poseł na Sejm, senator, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego oraz premier RP w latach 1933-1934. Po klęsce wrześniowej w 1939 roku udał się na emigrację. Początkowo przebywał w Rumunii, potem w Palestynie i Wielkiej Brytanii. Zmarł 16 marca 1951 roku w Londynie.
1887 - Urodził się Hastings Lionel Ismay, brytyjski wojskowy, dyplomata i malarz. Pierwszy sekretarz generalny NATO. Twórca powiedzenia, że NATO powstało, żeby "Rosjan trzymać z daleka, Amerykanów przy sobie, a Niemców pod kontrolą” ("Keeping Russians out, the Americans in and the Germans down"). Zmarł 17 grudnia 1965 roku.
1890 - Urodził się Piotr Abakanowicz, pseudonim "Barski”, podpułkownik pilot Wojska Polskiego. Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej związany był z Narodowymi Siłami Zbrojnymi. W październiku 1945 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, a następnie skazany na karę śmierci. Wyrok został zmieniony na karę dożywotniego więzienia, a następnie na 15 lat więzienia. Zmarł 1 czerwca 1948 roku w więzieniu we Wronkach po pobiciu przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa.
1891 - Urodził się Pier Luigi Nervi, włoski inżynier i architekt, przedstawiciel modernizmu, projektant siedziby UNESCO w Paryżu, budynku fabryki Fiata w Turynie, budynków i stadionu olimpijskiego w Rzymie. Autor prac o nowoczesnej architekturze. Zmarł 9 stycznia 1979 roku.
1905 - Urodził się Jean-Paul Sartre, pisarz i filozof francuski, główny przedstawiciel egzystencjalizmu. W latach 40. XX wieku organizował słynne zebrania intelektualistów w paryskiej dzielnicy Saint Germain des Prés. Propagował na tych spotkaniach egzystencjalizm, dzięki czemu stał się on najpopularniejszym kierunkiem filozoficznym i "subkulturą” lat 40. i 50. ubiegłego wieku z własnymi kawiarniami i muzyką jazzową. W późniejszych latach Sartre stał się zwolennikiem marksizmu. W dziele "Krytyka dialektycznego rozumu" starał się go pogodzić z egzystencjalizmem. Był jednym z najdłużej wspierających ZSRR intelektualistów francuskich. W 1964 roku głośna stała się jego odmowa przyjęcia literackiej Nagrody Nobla za autobiograficzną powieść "Słowa". Argumentował, że żaden człowiek nie powinien być "uwieczniony” za życia. Zmarł 15 kwietnia 1980 roku.
1908 - Zmarł Nikołaj Rimski-Korsakow, rosyjski kompozytor epoki romantyzmu, profesor konserwatorium muzycznego w Petersburgu. Twórca między innymi oper: "Sadko”, "Noc wigilijna”, "Złoty kogucik”, a także "Bajka o carze Saltanie”, z której pochodzi popularny "Lot trzmiela”. Urodził się 18 marca 1844 roku.
1908 - Urodził się Stefan Witas, aktor rewiowy, operetkowy i piosenkarz, gwiazdor 20-lecia międzywojennego. W 1937 roku zdobył nagrodę Polskiego Radia w konkursie na najbardziej lubianego piosenkarza. Do 1 września 1939 nagrał ponad 200 utworów. W czasie wojny występował w kawiarniach w Warszawie, Lwowie, Krakowie i Lublinie. Po wojnie był związany z teatrem Syrena, a później z Operetką Warszawską. Występował w audycji radiowej "Podwieczorek przy mikrofonie". Zagrał w filmach: "Irena do domu!", "Cafe pod Minogą" czy "Inspekcja pana Anatola". Zmarł 18 sierpnia 2006 roku.
1911 - Urodziła się Hanna Malewska, pisarka, uczestniczka Powstania Warszawskiego, redaktorka "Tygodnika Powszechnego” i miesięcznika "Znak”. Autorka powieści: "Kamienie wołać będą”, "Żelazna korona”, "Przemija postać świata”, "Wiosna grecka”, "Żniwo na sierpie”, a także antologii "Listy staropolskie z epoki Wazów”. Zmarła 27 marca 1983 roku.
1914 - Zmarła Bertha von Suttner, austriacka pisarka, dziennikarka i pacyfistka. To właśnie ona, w 1905 roku, jako pierwsza kobieta została uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla. Sławę zyskała, jako redaktorka międzynarodowego dziennika pacyfistycznego "Die Waffen nieder", czyli "Precz z orężem". Urodziła się 9 czerwca 1843 roku. 110. rocznica
1918 - Na Zamku Królewskim w Warszawie na inauguracyjnym posiedzeniu zebrała się Rada Stanu Królestwa Polskiego. Pełniąca rolę tymczasowego parlamentu istniała dziewięć miesięcy i nie odegrała znaczącej politycznej roli. Uchwaliła cztery ustawy, między innymi o wstrzymaniu eksmisji lokatorów. Ponadto organ nie przygotował projektu konstytucji i ordynacji wyborczej, co wcześniej zakładano. Rada Stanu została rozwiązana 7 października 1918 roku przez Radę Regencyjną, która tego dnia proklamowała niepodległość Królestwa Polskiego.
1918 - Zmarł Edward Abramowski, socjolog, psycholog, działacz społeczny, teoretyk spółdzielczości, członek II Proletariatu, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalistycznej. Jego poglądy miały wpływ nie tylko na program ludowo-demokratycznej opozycji PSL przeciw ustrojowi komunistycznemu, ale też na działaczy socjalizmu humanistycznego w PPS. Także "Solidarność” i Komitet Obrony Robotników miały swoje korzenie w filozofii Edwarda Abramowskiego. Wskazywał, że najpierw należy dokonać moralnego przeobrażenia ludzi - muszą oni być, bowiem gotowi na wykorzystanie szansy, jaką przyniesie im rewolucja. Propagował pokojowe sposoby przekształcenia ustroju społecznego, poprzez zakładanie spółdzielni i zrzeszeń opartych na pomocy wzajemnej. Krytykował władzę i państwo, które tępi ludzką indywidualność. Abramowski był pierwowzorem Szymona Gajowca w powieści "Przedwiośnie”. Urodził się 17 sierpnia 1868 roku.
1919 - Samozatopienie floty niemieckiej w Scapa Flow. Akcja została podjęta przez oficerów i marynarzy niemieckiej Hochseeflotte, na rozkaz swojego dowódcy. Decyzja miała na celu zapobieżenie przejęciu internowanych na kotwicowisku w Scapa Flow jednostek przez zwycięskie państwa Ententy. Łącznie Niemcy zatopili: 10 pancerników, 10 krążowników i 32 niszczyciele. Schodzący do łodzi ratunkowych niemieccy marynarze zostali w kilku przypadkach ostrzelani z karabinów maszynowych przez załogi patrolujących brytyjskich trawlerów, które chciały w ten sposób zmusić ich do powrotu na własne okręty. W wyniku ostrzału zginęło dziewięć osób, w tym dowódca pancernika „Markgraf”, zaś kilkanaście odniosło rany. 105. rocznica
1921 - Urodził się Jan Podhorski, pseudonim "Zygzak", leśnik, działacz konspiracyjny w czasie II wojny światowej i po wojnie, generał brygady Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Podczas kampanii wrześniowej walczył jako ochotnik w batalionie Obrony Narodowej, później należał do organizacji konspiracyjnych: był członkiem Związku Jaszczurczego, Narodowych Sił Zbrojnych oraz Armii Krajowej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po zakończeniu wojny należał do konspiracji antykomunistycznej, za co był represjonowany i więziony przez władze stalinowskie. Prezes Rady Naczelnej Związku Żołnierzy NSZ i członkek Związku Powstańców Warszawskich. Zmarł 4 stycznia 2023 roku.
1928 - Urodził się biskup Alojzy Orszulik, pallotyn, pierwszy biskup diecezji łowickiej w latach 1992-2004, wcześniej biskup pomocniczy siedlecki w latach 1989-1992. Od 1980 roku - sekretarz Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski. Uczestnik rozmów przygotowujących Okrągły Stół. Od 1989 do 1994 roku pełnił funkcję zastępcy sekretarza Episkopatu Polski. Kawaler Orderu Orła Białego. Zmarł 21 lutego 2019 roku.
1932 - Wybuchł bunt chłopski znany jako powstanie leskie. Masowe wystąpienia ludności chłopskiej powiatu leskiego przeciwko władzom polskim trwały do 9 lipca. Rebelia spowodowana była trudną sytuacją miejscowych chłopów i kryzysem gospodarczym przełomu lat 20. i 30. XX wieku w II RP. Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania było aresztowanie 39 chłopów z Brzegów Dolnych, którzy protestowali przeciwko nakazowi pracy bez wynagrodzenia przy budowie dróg w tej wsi. Podczas starć śmierć poniosło kilkanaście osób, a kilkaset odniosło poważne rany. Łącznie aresztowano kilkaset osób z prawie wszystkich wsi powiatu leskiego. Trzech przywódców buntu zostało skazanych na karę śmierci. W powstaniu wzięło czynny udział około pięciu tysięcy osób z 19 wsi.
1935 - Urodziła się Françoise Sagan, pisarka uznawana za jedną z największych postaci francuskiej literatury powojennej. Jej dorobek literacki liczy ponad 40 powieści i sztuk teatralnych. Zadebiutowała w wieku 18 lat książką "Witaj, smutku", która wywołała wrzawę we francuskim światku literackim, i która do dziś pozostaje najbardziej znaną pracą pisarki. Françoise Sagan była ikoną swojego pokolenia. Prasa bulwarowa rozpisywała się o jej życiu. Pisarka znana była z zamiłowania do szybkich samochodów, nie stroniła od alkoholu i narkotyków, była uzależniona od hazardu, który wpędził ją w długi. Zmarła 24 września 2004 roku.
1937 - Rozpoczął się wielkoszlemowy turniej tenisowy Wimbledon 1937, po raz pierwszy transmitowany przez telewizję BBC.
1940 - W dniach 20-21 czerwca została przeprowadzona największa ze wszystkich egzekucji w Palmirach. Trzema transportami wywieziono na śmierć 358 więźniów Pawiaka, w tym wielu przedstawicieli polskiej elity politycznej, intelektualnej, sportowej i kulturalnej. Zamordowany został między innymi Maciej Rataj, polityk, działacz ruchu ludowego, publicysta, marszałek Sejmu i pełniący obowiązki prezydenta w 1922 i 1926 roku. Masowe mordy w Palmirach gestapo przeprowadzało od grudnia 1939 roku do lipca 1941 roku. W 21 potajemnych egzekucjach rozstrzeliwano więźniów przywożonych z Pawiaka i innych więzień warszawskich - łącznie około 1700 osób narodowości polskiej i żydowskiej.
1940 - Zmarł amerykański generał Smedley Butler. W chwili śmierci był najczęściej odznaczanym żołnierzem piechoty morskiej w historii swojego kraju. Na przestrzeni 34-letniej służby wojskowej uczestniczył w działaniach zbrojnych na Filipinach podczas wojny filipińsko-amerykańskiej, w Chinach w czasie powstania bokserów, Ameryce Łacińskiej oraz na Karaibach w czasie wojen bananowych, a także we Francji podczas I wojny światowej. Podczas wojen bananowych zasłynął dodawaniem otuchy swoim żołnierzom poprzez marsz środkiem ulicy, będąc uzbrojonym tylko w długi kij, którym wskazywał snajperów do eliminacji. Pod koniec życia generał Butler dał się poznać, jako zdeklarowany krytyk amerykańskich wojen i ich skutków. Urodził się 30 lipca 1881 roku.
1942 - W kibucu Tirat Cewi, obecnie na terenie Izraela, zmierzono najwyższą temperaturę na kontynencie azjatyckim - 53,9 stopnia Celsjusza. Najwyższa temperatura na świecie została odnotowana 10 lipca 1913 roku w Dolinie Śmierci na pustyni Mojave w USA - 56,7 stopnia Celsjusza.
1942 - Powstał Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia. KNAPP oskarżał Rząd RP na Uchodźstwie - reprezentowany przez premierów Władysława Sikorskiego i Stanisława Mikołajczyka - o politykę ugodową wobec ZSRR i naiwność wobec aliantów zachodnich. Działacze Komitetu wychodzili z założenia, że prawa Polski do niepodległego bytu są zagrożone nie tylko bezpośrednio przez okupantów - III Rzeszę i ZSRR, ale również pośrednio, przez nieodpowiedzialną i cyniczną grę Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, dla których gwarancją pokonania III Rzeszy jest utrzymanie za wszelką cenę sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Organizację rozwiązano w 1959 roku.
1943 - Zmarł Zygmunt Łempicki, profesor literatury niemieckiej, teoretyk literatury. Autor recenzji Teatralnych muzycznych i literackich, publicysta. Został zamordowany w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, wcześniej był aresztowany i przetrzymywany na Pawiaku. Autor prac: "Idea a osobowość w historii literatury", "Literatura, poezja, życie", "Pozytywizm, neoidealizm i neopozytywizm w historii literatury", "Twórca i dzieło w poezji" i innych. Urodził się 11 maja 1886 roku.
1944 - Urodził się Tony Scott, brytyjski reżyser i producent filmowy. Młodszy brat Ridleya, równie znanego filmowca. Debiutował w 1983 roku stylowym, rozgrywającym się współcześnie na Manhattanie, horrorem "Zagadka nieśmiertelności". W 1986 zrealizował dramat sensacyjny "Top Gun". Film był wielkim sukcesem kasowym i otworzył drogę do wielkiej kariery dla Toma Cruise’a, ale także dla samego reżysera. Był uznanym specjalistą od kina sensacyjnego. Zmarł śmiercią samobójczą 19 sierpnia 2012 roku skacząc do wody z mostu w Los Angeles. 80. rocznica
1945 - W Moskwie zapadł wyrok w tak zwanym " Procesie Szesnastu". Był to pokazowy proces przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, których najpierw porwano i wywieziono z Polski, następnie uwięziono i oskarżono o przygotowywanie wraz z Niemcami ataku na Związek Radziecki. Zarzucono im też tworzenie oddziałów bojowych i grup terrorystycznych, które miały mordować przeciwników Armii Krajowej oraz radzieckich wojskowych. Generał Leopold Okulicki został skazany na 10 lat więzienia, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski - na osiem lat, a członkowie Krajowej Rady Ministrów: Adam Bień, Stanisław Jasiukowicz i Antoni Pajdak - na pięć lat. Okulicki, Jasiukowicz i Jankowski nie wyszli żywi z więzienia.
1945 - Urodził się Adam Zagajewski, poeta, prozaik, eseista, krytyk, tłumacz. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród w dziedzinie literatury, niejednokrotnie był wymieniany, jako polski kandydat do literackiej Nagrody Nobla. W latach 70. działał w opozycji demokratycznej. W grudniu 1975 roku został jednym z sygnatariuszy Listu 59, przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji PRL. Od tego czasu był objęty zakazem druku. Od grudnia 1982 roku mieszkał w Paryżu, drukował między innymi w "Kulturze" oraz czasopismach wychodzących w Polsce poza cenzurą. Po roku 1989 zaczęły się ukazywać polskie wydania jego książek. Na stałe do Polski wrócił w 2002 roku. Zmarł 21 marca 2021 roku
1945 - Amerykanie złamali ostatnie punkty oporu Japończyków na wyspie Okinawa. Była to ostatnia duża bitwa podczas II wojny światowej na Pacyfiku. Walki trwały od 1 kwietnia 1945 roku. W ostatnich godzinach bitwy o Okinawę japońscy generałowie popełnili rytualne seppuku w swojej kwaterze. W czasie bitwy ucierpiała ludność Okinawy. Szacuje się, że zginęło co najmniej 140 tysięcy cywilów. Jedynie część z nich straciła życie w efekcie działań zbrojnych. Wielu popełniało masowe samobójstwa na skutek japońskiej propagandy zapowiadającej, że z rąk Amerykanów czeka ich los gorszy od śmierci.
1946 - Zmarł Jan Kempiński, pseudonim "Błysk”, jeden z przedstawicieli antykomunistycznego podziemia w Wielkopolsce. Od grudnia 1939 w konspiracji, żołnierz ZWZ-AK. Dwukrotnie odznaczony Virtuti Militari. Po wejściu Sowietów do Polski nie złożył broni. Przeprowadził szereg udanych akcji przeciwko komunistycznym organom bezpieczeństwa, między innymi w październiku 1945 pod Pleszewem rozbił grupę operacyjną UB i MO z Jarocina. Oddział "Błyska” wpadł w zasadzkę UB 22 października 1945 pod Odolanowem. Zginęło wtedy kilkunastu partyzantów. "Błysk” został aresztowany w grudniu 1945 i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 21 czerwca 1946 w Poznaniu. W 1994 Sąd Wojewódzki w Poznaniu wyrok na Jana Kempińskiego uznał za nieważny. "Błysk” został pośmiertnie zrehabilitowany. Urodził się 4 lutego 1921 roku.
1946 - W Poznaniu rozpoczął się proces Arthura Greisera, niemieckiego nazistowskiego zbrodniarza, w czasie II wojny światowej - gauleitera tak zwanego Kraju Warty - Warthegau. 9 lipca sąd wydał najsurowszy wyrok. Arthur Greiser został stracony 21 lipca o godzinie 7.00 przez powieszenie w obecności tysięcy zgromadzonych osób na stoku poznańskiej cytadeli. Była to ostatnia egzekucja publiczna w Polsce.
1948 - Urodził się Andrzej Sapkowski, najczęściej po Stanisławie Lemie tłumaczony polski autor fantastyki. Twórca opowiadań i powieści fantasy, w tym słynnej pięciotomowej sagi o wiedźminie. Na jej podstawie powstały: komiks, film pełnometrażowy i seriale telewizyjne, musical, gra fabularna, karciana, a także seria komputerowych gier RPG. Książki Andrzeja Sapkowskiego zostały przetłumaczone na około 20 języków.
1948 - Na pierwszym komputerze opartym na architekturze von Neumanna, Manchester Small-Scale Experimental Machine, uruchomiono pierwszy zapisany w pamięci program komputerowy. Został on opracowany przez naukowców z uniwersytetu w Manchesterze.
1948 - Przedsiębiorstwo Columbia Records zaprezentowało w Atlantic City pierwszą płytę długogrającą o 33 obrotach na minutę. Przy średnicy płyty 30 centymetrów otrzymano około 25 minut nagrania na stronę.
1949 - W Warszawie na Konferencji Architektów Partyjnych ogłoszono, że realizm socjalistyczny będzie obowiązującą doktryną w architekturze. Zgodnie z proklamacją rozpoczęto prace nad budową między innymi MDM i Placu Konstytucji w Warszawie oraz Nowej Huty w Krakowie. 75. rocznica
1953 - Urodziła się Benazir Bhutto, pakistańska polityk, premier Pakistanu w latach 1988-1990 i 1993-1996. Była córką prezydenta Pakistanu, Zulfikara Alego Bhutto, zamordowanego przez juntę wojskową w 1979 roku. W 1982 objęła kierownictwo Pakistańskiej Partii Ludowej. Była zwolenniczką prowadzenia przez Pakistan programu atomowego oraz odebrania Indiom Kaszmiru i Dżammu. Zginęła w zamachu, przeprowadzonym 27 grudnia 2007 roku.
1955 - Urodził się Michel Platini, francuski piłkarz, trener i działacz sportowy, pochodzenia włoskiego. Uważany jest za jednego z najlepszych i najbardziej wszechstronnych zawodników w historii. Był piłkarzem między innymi Juventusu Turyn, z którym zdobył: dwa mistrzostwa Włoch, Puchar Włoch, Puchar Mistrzów, Puchar Zdobywców Pucharów i Puchar Interkontynentalny oraz indywidualnie trzykrotnie Złotą Piłkę dla najlepszego gracza Europy. Z reprezentacją Francji, w której rozegrał 72 mecze, brał udział w trzech turniejach o mistrzostwo świata oraz w 1984 roku triumfował w mistrzostwach Europy, został także królem strzelców tej imprezy. Od 2007 przez osiem lat był prezesem UEFA. 21 grudnia 2015 roku został zawieszony przez FIFA na osiem lat za przyjęcie znaczących środków finansowych od innego działacza piłkarskiego Seppa Blattera. W 2022 szwajcarski sąd oczyścił z zarzutów korupcyjnych zarówno Seppa Blattera, jak i Michela Platiniego.
1957 - W jednym z hoteli na Manhattanie został aresztowany przez FBI radziecki agent William Fisher. Od 1948 roku kierował siatką wywiadowczą w USA. Od 1950 mieszkał w Brooklynie, jako fotograf i malarz. W 1962 wrócił do ZSRR w wyniku wymiany na amerykańskiego pilota Gary'ego Powersa, pilota Centralnej Agencji Wywiadowczej zestrzelonego w samolocie szpiegowskim Lockheed U-2 nad Związkiem Radzieckim w maju 1960. O aresztowaniu i wymianie radzieckiego agenta opowiada film "Most szpiegów" Stevena Spielberga z 2015 roku.
1961 - W Paryżu urodził się Manu Chao, hiszpański kompozytor i wykonawca muzyki folk sięgającej korzeniami do muzyki latynoskiej. Jego rodzice wyemigrowali do Francji, uciekając z hiszpańskiej Galicji przed reżimem generała Franco. Karierę solową rozpoczął w 1998 roku, albumem "Clandestino", z piosenkami śpiewanymi po francusku, hiszpańsku, arabsku, portugalsku i angielsku. Wcześniej występował we francuskim zespole Mano Negra. Jak sam o sobie mówi, nie ma jednego miejsca, w którym mieszka, jego ulubionym miejscem jest jednak Barcelona. W jego dyskografii znajdują się też albumy: "La Radiolinia", "Proxima Estation: Esperanza" i "Radio Bemba Sound System". Manu Chao współpracuje z wieloma muzykami, nagrywając z nimi piosenki i produkując płyty, na przykład niezwykle popularny album "Dimanche a Bamako" z Amadou & Mariam, duetem niewidomych artystów pochodzących z Mali. Jest muzykiem związanym ze światową lewicą, w szczególności z Zapatystowską Armią Wyzwolenia Narodowego. Symbol ruchu, czerwona pięcioramienna gwiazda na czarnym tle pojawia się na okładkach wielu jego albumów.
1962 - Urodził się Wiktor Robiertowicz Coj, radziecki rockman pochodzenia koreańsko-rosyjskiego, założyciel i lider grupy Kino. Do śmierci Coja w 1990 roku zespół wydał w sumie pięć albumów studyjnych. Muzyk zginął w wypadku samochodowym 15 sierpnia 1990 roku.
1963 - Na papieża został wybrany kardynał Giovanni Battista Montini. Przyjął imię Paweł VI. Nazywany "papieżem Soboru Watykańskiego II", kierował Kościołem w latach 1963-1978. Był pierwszym papieżem-pielgrzymem, odwiedził między innymi: Indie, Kolumbię, Turcję oraz Ugandę. Jako pierwszy Biskup Rzymu odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej w 1964 roku. To Paweł VI ustanowił instytucję synodu, czyli zgromadzenia biskupów, a także Światowy Dzień Pokoju. Za jego pontyfikatu Kościół zmienił politykę wobec Związku Radzieckiego i państw spoza "żelaznej kurtyny". Papież kilkakrotnie przyjął delegację z Moskwy. Autor pojęcia "cywilizacja miłości". W 1966 roku, po 400 latach, zniósł indeks ksiąg zakazanych. Beatyfikował dwoje Polaków - Maksymiliana Kolbego i Marię Ledóchowską. Zmarł 6 sierpnia 1978 roku.
1970 - W rozegranym na Estadio Azteca w mieście Meksyk meczu finałowym IX Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Brazylia pokonała Włochy 4:1. Brazylijczycy po raz trzeci sięgnęli po Złotą Nike, zdobywając tym samym ten puchar na własność. W drużynie Canarinhos szczególnie dobrze zaprezentowali się najlepszy snajper tej drużyny - Jairzinho, pomocnicy Tostao i Rivelino, kapitan Carlos Alberto i nazywany "królem futbolu" Pelé.
1971 - Urodził się Tomasz Karolak, aktor, znany między innymi z serialów: "39 i pół", "Rodzinka.pl", "Piąty stadion", "Kryminalni", a także z filmów "Ciało", "Rezerwat", "Tylko mnie kochaj", "Testosteron", "Milion dolarów", "Ciacho" i "Wyjazd integracyjny". Od 2010 roku jest dyrektorem artystycznym teatru IMKA w Warszawie.
1976 - W Londynie zmarł Juliusz Mieroszewski, publicysta, tłumacz, wieloletni współpracownik paryskiej "Kultury" i "Wiadomości Literackich”. W 1974 na łamach "Kultury” sformułował, wraz z Jerzym Giedroyciem, fundamentalną dla polskiej myśli politycznej koncepcję, iż suwerenność Ukrainy, Litwy i Białorusi jest czynnikiem sprzyjającym niepodległości Rzeczypospolitej, natomiast zdominowanie tych krajów przez Rosję otwiera drogę do zniewolenia także Polski. Urodził się 3 lutego 1906 roku.
1978 - Podczas XI Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Argentynie Polska przegrała w Mendozie z Brazylią 1:3 i odpadła z turnieju. Wcześniej Polska przegrała z Argentyną 0:2 i wygrała z Peru 1:0. Mistrzem świata została Argentyna, pokonując w finale Holandię 3:1.
1982 - Urodził się Wilhelm, książę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów, następca tronu tego państwa oraz 14 innych państw Wspólnoty uznających monarchę Wielkiej Brytanii także jako własnego monarchę. Jest pierworodnym synem króla Zjednoczonego Królestwa Karola III, oraz jego pierwszej żony, Diany Spencer, księżnej Walii, wnukiem zmarłej w 2022 roku królowej Elżbiety II. Potocznie zwany księciem Williamem. Od 2011 roku żonaty z Kate Middleton, mają troje dzieci: synów - Jerzego i Ludwika i córkę Karolinę.
1982 - John Hinckley Junior został uznany za niepoczytalnego i tym samym uwolniony od zarzutu próby zamachu na prezydenta USA Ronalda Reagana. W związku z tym orzeczeniem został skierowany na przymusowe leczenie psychiatryczne. 30 marca 1981 roku zamachowiec oddał do Ronalda Regana sześć strzałów przed Hotelem Hilton w Waszyngtonie. Prezydent został ranny. Zamachowiec tłumaczył, że próba zabójstwa miała na celu zwrócenie na niego uwagi aktorki Jodie Foster, którą wielbił. Chciał dać w ten sposób publiczny wyraz swej miłości do niej. 10 września 2016 został zwolniony z opieki psychiatrycznej i zamieszkał u swojej matki w Williamsburgu.
1986 - W czasie wspinaczki na K2 w Karakorum zginęli amerykańscy himalaiści: John Smolich i Alan Pennington. Z powodu złych warunków pogodowych do 10 sierpnia 1986 roku zginęło na tej górze jeszcze 11 innych wspinaczy. Był to najtragiczniejszy okres w historii wspinaczki na K2. Wśród ofiar było troje Polaków: Tadeusz Piotrowski i Wojciech Wróż oraz Dobrosława Miodowicz - Wolf.
1990 - Parlamenty RFN i NRD uznały nienaruszalność zachodniej granicy Polski.
1997 - W katowickim Spodku po raz pierwszy wystąpił w Polsce francuski twórca muzyki elektronicznej Jean-Michel Jarre. Artysta podczas swoich koncertów wykorzystuje na wielką skalę efekty świetlne, pokazy laserowe i sztuczne ognie. W sierpniu 2005 Jarre wystąpił na terenie Stoczni Gdańskiej podczas obchodów 25-lecia powstania Solidarności. Wykonał między innymi własną aranżację utworu "Mury” Jacka Kaczmarskiego, a jeden z jego utworów został zadedykowany Janowi Pawłowi II. Występ obejrzało na żywo około 170 tysięcy osób.
1999 - W warszawskim kinie Capitol po raz pierwszy przyznano Orły - Polskie Nagrody Filmowe. Najwięcej statuetek - cztery - odebrali twórcy "Historii kina w Popielawach", która nagrodzona została za najlepszy film, zdjęcia, muzykę i montaż. Obraz "Zabić Sekala" otrzymał trzy nagrody - za najlepszy scenariusz, nagrodę dla najlepszego producenta oraz za główną rolę męską w wykonaniu Olafa Lubaszenki. Nagrodę za główną rolę kobiecą odebrała Agnieszka Krukówna za rolę w filmie "Farba". Nagrodę za osiągnięcia życia wręczono Wojciechowi Jerzemu Hasowi. 25. rocznica
2001 - Zmarł John Lee Hooker, amerykański piosenkarz i gitarzysta bluesowy. Sławę przyniosły mu przeboje - "Boogie Chillen”, "Boom Boom” i "I’m In The Mood”. Jego twórczość stanowiła inspirację dla kilku pokoleń muzyków rockowych, bluesowych i jazzowych, między innymi - Erica Claptona, Bruce’a Springsteena czy zespołu The Rolling Stones. Urodził się 22 sierpnia 1917 roku.
2001 - Australijski pociąg towarowy kompanii BHP Iron Ore ustanowił rekord długości składu. Liczył siedem tysięcy 353 metry.
2003 - W Berlinie odbył się pożegnalny koncert niemieckiego zespołu Modern Talking. Duet dance'owo-popowy zyskał popularność w latach 80. dzięki takim przebojom, jak "You’re My Heart, You’re My Soul”, 'Cheri Cheri Lady” czy "Brother Louie". Zespół sprzedał 160 milionów płyt na całym świecie.
2004 - Amerykański SpaceShipOne, jako pierwszy prywatny załogowy samolot kosmiczny, odbył lot w kosmos. Statek wzniósł się na wysokość 100 kilometrów. Przełomowy lot trwający 87 minut obserwowały na ziemi tysiące pasjonatów kosmosu. SpaceShipOne był pilotowany przez Mike'a Melvilla. Podczas misji pilot usłyszał niepokojące odgłosy eksplozji, jednak samolot po udanym lądowaniu okazał się nieuszkodzony. Na kadłubie SpaceShipOne pozostały tylko ślady wysokiej temperatury towarzyszącej wejściu w atmosferę. Najbardziej znanym z inwestorów stojących za SpaceShipOne jest Paul Allen, amerykański przedsiębiorca, który razem z Billem Gatesem założył korporację Microsoft. 20. rocznica
2012 - Zmarł Henryk Bereza, ceniony krytyk literacki i eseista, wieloletni redaktor miesięcznika "Twórczość”, w którym od 1977 do 2005 roku prowadził autorską rubrykę "Czytane w maszynopisie". Przez dwa lata był jurorem Nagrody Literackiej Nike. Jego opinie kształtowały w dużym stopniu krajobraz literacki w Polsce. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej. Urodził się 28 października 1926 roku.
2013 - Zmarł Longin Łozowicki, generał broni ludowego Wojska Polskiego, dowódca Wojsk Obrony Powietrznej Kraju w latach 1977-1990, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, a także Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. Zasiadał w Sejmie PRL IX kadencji. Należał do Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Urodził się 22 grudnia 1926 roku.
2013 - Zmarł Zygmunt Wilczek, wojskowy w stopniu podpułkownika, geograf, specjalista w dziedzinie meteorologii i klimatologii. Wykładowca Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej (WSSP) im. Wincentego Pola w Lublinie, twórca tamtejszego wydziału Turystyki w Wychowania Fizycznego. Był także nauczycielem w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Autor prac na temat wykorzystania wiedzy meteorologicznej w lotnictwie wojskowym. Urodził się 1 sierpnia 1946 roku.
2014 - Zmarła Anna Pawełczyńska, socjolog kultury, była więźniarka niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau. Pracownik naukowy Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Współzałożycielka w 1957 roku i pierwsza dyrektor Ośrodka Badania Opinii Publicznej przy Komitecie do spraw Radia i Telewizji. Opublikowała ponad 20 książek i artykułów naukowych. Urodziła się 20 kwietnia 1922 roku. 20. rocznica
2016 - W rozegranym na Stade Vélodrome w Marsylii swym trzecim meczu grupowym podczas XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Polska pokonała Ukrainę 1:0 i awansowała do 1/8 finału. Po zwycięstwie ze Szwajcarią Polska awansowała do ćwierćfinału, jednak tam odpadła z dalszych rozgrywek po porażce z Portugalią w rzutach karnych. Portugalia została mistrzem Europy, pokonując w finale Francję 1:0.
2018 - Zmarł Zdzisław Cackowski profesor nauk filozoficznych, Wykładowca akademicki i w latach 1987-1990 rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autor prac: "Trud i sens ludzkiego życia", "Ból, lęk, cierpienie", "Rozum między chaosem a „Dniem Siódmym” porządku", "Człowiek i świat człowieka. Warstwy „ludzkiego ciała” i innych. Urodził się 1 stycznia 1930 roku.
2022 - Zmarł Tadeusz Gołębiewski, przedsiębiorca, który na dużą skalę prowadził wszystkie swoje przedsięwzięcia na zasadach jednoosobowej działalności gospodarczej. Był założycielem firmy cukierniczej, od której zaczął swoją karierę, a następnie otworzył sieć hoteli. Urodził się 1 stycznia 1943 roku.
2023 - Zmarł Guillermo Escalada, urugwajski piłkarz, grający na pozycji napastnika, największe sukcesy odnosił z klubem Nacional. Podczas turnieju Copa América 1956 Urugwaj zdobył mistrzostwo Ameryki Południowej, a 20-letni Escalada był jednym z najlepszych graczy zespołu i został wicekrólem strzelców turnieju, zdobywając trzy bramki. W reprezentacji Urugwaju występował do 1962 roku, rozegrał 30 meczów i zdobył 11 bramek. Urodził się 24 kwietnia 1936 roku. 1. rocznica
2023 - W Krakowie rozpoczęły się 3. Igrzyska Europejskie. Uroczysta Ceremonia Otwarcia III Igrzysk Europejskich Kraków-Małopolska 2023 odbyła się na Stadionie Miejskim im. Henryka Reymana w Krakowie. Przedstawiciele wszystkich reprezentacji z Europy przemaszerowali, prezentując barwy swoich narodów. Na scenie wystąpili polscy artyści, a także ukraiński zespół Kalush Orchestra, zwycięzca Eurowizji. W wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku, Międzynarodowy Komitet Olimpijski podjął decyzję o niezapraszaniu sportowców z Rosji i Białorusi do międzynarodowych zawodów. W imprezie wzięło udział 48 reprezentacji narodowych oraz reprezentacja uchodźców. Blisko 7 tysięcy sportowców, w tym 370 reprezentantów i reprezentantek Polski rywalizowało w 29 dyscyplinach. Zawody odbywały się przez 12 dni w 13 miastach Małopolski, Śląska i Podkarpacia. Rozdano 253 komplety medali. Większość ze sportów miało rangę Mistrzostw Europy lub kwalifikacji do tegorocznych (2024) Igrzysk Olimpijskich w Paryżu. Była to największa multidyscyplinarna impreza sportowa w historii Polski i największa w 2023 roku impreza sportowa w Europie. 1. rocznica
