Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-17, 07:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

17 czerwca - Święto Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych - Dzień Czołgisty, obchodzone na pamiątkę powrotu do Polski 1. pułku czołgów Armii Polskiej generała Józefa Hallera w 1919 roku.

17 czerwca - Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą, proklamowany przez ONZ w 1995 roku.
1025 - Zmarł Bolesław I Chrobry, pierwszy koronowany król Polski. W 1018 roku zdobył Kijów, a następnie osadził na ruskim tronie swojego zięcia Światopełka I. W 1019 roku przyłączył do państwa polskiego Grody Czerwieńskie. Był sojusznikiem cesarza Ottona III. Urodził się w 967 roku.

1501 - Zmarł Jan I Olbracht, od 1492 roku król Polski z dynastii Jagiellonów. W 1496 roku nadał szlachcie tak zwane przywileje piotrkowskie. Wzmocnił związek między Polską a Litwą. Za jego rządów ukształtował się ostatecznie sejm walny, który stał się najwyższym organem władzy ustawodawczej. Jan Olbracht ograniczył rolę Kościoła w państwie, dotąd bardzo uprzywilejowaną. Zakazał sprzedaży oraz darowizn dóbr ziemskich na rzecz zakonów i duchowieństwa świeckiego. Zginął w czasie odwrotu z wyprawy mołdawskiej. Urodził się 27 grudnia 1459 roku.

1620 - Zmarł Mikołaj Zebrzydowski, marszałek wielki koronny, starosta krakowski, wojewoda lubelski i krakowski. Przywódca rokoszu Zebrzydowskiego w 1606 roku, przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie. Fundator sanktuarium pasyjno-maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej w 1602 roku. Urodził się w 1553 roku.

1682 - Urodził się Karol XII, król Szwecji, wybitny dowódca wojskowy. Podczas III wojny północnej w latach 1700-1721 wielokrotnie zwyciężał przeważające siły wojsk koalicji - Rosji, Saksonii, Danii i Polski. Był ostatnim władcą absolutnym w Szwecji. Zginął podczas oblężenia twierdzy Frederikshald w Norwegii, 30 listopada 1718 roku.

1696 - Zmarł król Jan III Sobieski, zwycięzca armii tureckiej w bitwach pod Wiedniem i Chocimiem. Otrzymał wszechstronne wykształcenie, władał kilkoma językami. Król Polski od 1674 roku, hetman wielki koronny od 1668. Przez Turków zwany "Lwem Lechistanu", przez chrześcijan - "Obrońcą Wiary". Mecenas kultury, fundator kościołów, w tym sakramentek w Warszawie, wybudował też pałac w Wilanowie. Jego śmierć zakończyła okres potęgi politycznej państwa polskiego. Urodził się 17 sierpnia 1629 roku.

1703 - Urodził się John Wesley, angielski duchowny anglikański, teolog, kaznodzieja, współtwórca ruchu metodystycznego, a potem niezależnego Kościoła Metodystycznego. Poświęcił się misji odmieniania życia innych ludzi poprzez modlitwę, studiowanie Biblii i rygoryzm moralny. Zmarł 2 marca 1791 roku.

1719 - Zmarł Joseph Addison, angielski pisarz, publicysta i polityk, założyciel i redaktor periodyku literackiego "Spectator". Jest uważany za twórcę nowożytnego dziennikarstwa. Urodził się 1 maja 1672 roku. 305. rocznica

1793 - W Grodnie rozpoczął obrady ostatni Sejm I Rzeczypospolitej, zwołany przez Imperium Rosyjskie. Obradował do 23 listopada 1793 roku. Pracował pod terrorem rosyjskich wojsk. Postanowiono na nim między innymi o podpisaniu wieczystego przymierza polsko-rosyjskiego, przez co Polska stała się ponownie protektoratem rosyjskim, zatwierdzono II rozbiór Polski pomiędzy Rosją i Prusami oraz odrzucono Konstytucję 3 Maja.

1835 - Zmarła księżna Izabella z Flemingów Czartoryska, mecenas sztuki, pisarka, założycielka Powązek i Puław, które uczyniła jednym z głównych ośrodków kultury w porozbiorowej Polsce. Gromadziła pamiątki narodowe, wpierała pisarzy i artystów. Zajmowała się również działalnością filantropijną i oświatową, zakładała szkółki wiejskie, pisała utwory moralizatorskie dla ludu. Urodziła się 3 marca 1746 roku.

1846 - Zmarł Jacek Augustyn Gołyński, działacz patriotyczny. Był współzałożycielem tajnego Związku Wolnych Braci Podolan. W czasie powstania listopadowego w 1831 roku był członkiem Rady Centralnej Podolskiej, będącej organem kierowniczym konspiracji, a także posłem na sejm powstańczy. Współorganizował dywizjon jazdy podolskiej w Legii litewsko-ruskiej. Był uczestnikiem walk w obronie Twierdzy Zamość. Od roku 1836 był członkiem tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego i konspiracji Szymona Konarskiego. W roku 1838 został aresztowany i skazany na 20 lat ciężkich robót na Syberii. Zmarł na zesłaniu. Urodził się w 1804 roku.

1846 - Zmarł Jean-Gaspard Deburau, pseudonim "Baptiste", francuski mim czeskiego pochodzenia, od 1816 roku w zespole Funambules w Paryżu. Słynny wykonawca roli Pierrota w pantomimach. Zachowując w swej grze elementy błazenady rodem z commedia dell’arte, wyposażył Pierrota w cechy własnej osobowości: przenikliwość, dowcip i niewzruszoną pogodę ducha, dzięki czemu aktorstwo Deburau wzbudziło zachwyt romantyków. Do jego sztuki nawiązują współczesne próby odrodzenia pantomimy, Jean-Louis Barrault stworzył portret Deburau w filmie Marcela Carné "Komedianci". Urodził się 31 lipca 1796 roku.

1882 - Urodził się Igor Strawiński, rosyjski kompozytor światowej sławy. Autor baletów, utworów symfonicznych i kameralnych, między innymi "Pietruszki", "Święta wiosny" i "Ognistego ptaka". Początkowo pozostawał pod wpływem impresjonizmu muzycznego Claude'a Debussy’ego i Maurice'a Ravela, później nawiązał do rosyjskiej muzyki ludowej, a w swoich utworach na pierwszy plan wysunął rytm. Od 1939 roku przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 6 kwietnia 1971 roku w Nowym Jorku.

1885 - Do Nowego Jorku przybyła z Francji - we fragmentach - Statua Wolności. Monumentalny posąg to dar narodu francuskiego dla narodu amerykańskiego, upamiętniający przymierze obu narodów w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Pomnik jest dziełem francuskiego rzeźbiarza Frédérica-Auguste’a Bartholdiego. W 1924 roku monument został uznany za narodowy pomnik USA. W 1984 wpisano go na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

1897 - Zmarł Sebastian Kneipp, niemiecki ksiądz katolicki i prekursor wodolecznictwa. Jego metoda, polegająca na leczeniu zimną wodą, ruchem, ziołami, racjonalnym odżywianiu, zyskała w XX wieku potwierdzenie naukowe, zdobywając dużą popularność. Napisał prace - "Moje leczenie wodą” i "Mój testament dla zdrowych i chorych”. Urodził się 17 maja 1821 roku.

1902 - Zmarł Karol Wedel, niemiecki cukiernik, założyciel przedsiębiorstwa E. Wedel. Do Warszawy przybył w początkach 1845 już, jako doświadczony cukiernik. Otworzył przy ulicy Miodowej własny sklep, a przy nim parową fabrykę czekolady. Rok później wprowadził na rynek swój pierwszy przebój - karmelki śmietankowe. Kolejnym wyrobem wylansowanym przez Wedla była czekolada w płynie, której jego zakład sprzedawał ponad 500 filiżanek dziennie. W 1876 roku przekazał fabrykę swojemu synowi. Urodził się 7 lutego 1813 roku.

1911 - Urodził się Wiktor Niekrasow, radziecki pisarz, dysydent, podczas II wojny światowej żołnierz Armii Czerwonej, uczestnik bitwy stalingradzkiej. Autor książki "W okopach Stalingradu", wydanej w 1946 roku i uznanej za jedną z najlepszych powieści o wojnie, pozbawionej sztucznego patosu. W 1962 roku Wiktor Niekrasow opublikował reportaż z podróży po Związku Radzieckim i Stanach Zjednoczonych "Po obu stronach oceanu", w którym przedstawił obraz życia codziennego w ZSRR i USA. Od 1974 roku przebywał na emigracji w Paryżu. Zmarł 3 września 1987 roku.

1920 - Inauguracja działalności Szkoły Morskiej w Tczewie. Placówka rozpoczęła naukę na dwóch wydziałach - nawigacyjnym i mechanicznym. W 1930 roku została przeniesiona do Gdyni, a jej nazwę zmieniono na Wyższą Szkołę Morska, obecnie Akademię Morską w Gdyni. Uczelnia dziś kształci na czterech wydziałach: Elektrycznym, Mechanicznym, Nawigacyjnym oraz Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa.

1922- Urodził się Romuald Kolman, profesor nauk technicznych, prekursor nauki o jakości czyli kwalitologii w Polsce. W 1979 utworzył na Politechnice Gdańskiej Zakład Inżynierii Jakości i Metrologii, jednostkę zajmującą się zagadnieniami jakości. Zmarł 23 lutego 2016 roku.

1923 - Zmarł Seweryn Bieszczad, malarz realista, posługujący się techniką olejną i akwarelą, uczeń Jana Matejki. Tworzył na przełomie XIX i XX wieku. Autor wielu portretów i scen rodzajowych, jak obraz "W karczmie" czy "Czeladnik krakowski". Studiował w Krakowie, Wiedniu i Monachium, ale na stałe związał się z Krosnem, gdzie zajmował się także popularyzowaniem sztuki w szerokim znaczeniu: prowadził teatr amatorski i stowarzyszenia związane ze sztuką. Urodził się 18 listopada 1852 roku.

1925 - W Genewie podpisany został protokół o zakazie używania w czasie wojny gazów trujących i broni bakteriologicznej. Wśród sygnatariuszy dokumentu był rząd polski.

1928 - Otwarto Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie, oddział tamtejszego Muzeum Lubelskiego. Placówkę utworzono w dawnej pracowni pisarza zaprojektowanej w stylu góralskim przez Jana Koszczyca-Witkiewicza. Pisarz pracował tam między innymi nad powieścią "Dzieje grzechu".

1930 - Urodził się Romuald Twardowski, kompozytor i pedagog, uczeń Nadii Boulanger, wykładowca w Akademii Muzycznej imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. Autor utworów orkiestrowych, wokalno-instrumentalnych, chóralnych, między innymi dramatu muzycznego "Lord Jim” i wspomnień "Było nie minęło”. Inicjator Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej "Hajnówka" w Białymstoku. Zmarł 13 stycznia 2024 roku.

1930 - Urodził się Stanisław Szymański, tancerz, od 1957 roku do końca kariery występujący w zespole Teatru Wielkiego w Warszawie, odtwórca tytułowych partii w baletach: "Mazepa” Tadeusza Szeligowskiego, "Orfeusz”, "Pietruszka” Igora Strawińskiego, a także Diabła w "Panu Twardowskim” Ludomira Różyckiego i Muzyka w "Symfonii fantastycznej” Hectora Berlioza. Zmarł 10 lutego 1999 roku.

1931 - Urodził się Ignacy Gogolewski, aktor, reżyser, pedagog. Jego największe role teatralne to: tytułowa w "Mazepie”, Rizzio w "Marii Stuart” i Kordiana w dramatach Juliusza Słowackiego. Występował również w filmach i serialach telewizyjnych, między innymi w: "Chłopach", "Polonii Restituta" i "Hrabina Cosel". Przez ponad 60 lat współpracował z Teatrem Polskiego Radia. Stworzył dziesiątki kreacji w słuchowiskach, między innymi w "Burzy” Shakespeare'a, "Dziadach” Mickiewicza czy "Mistrzu i Małgorzacie” Bułhakowa. Był także wybitnym interpretatorem wierszy polskich klasyków. Zmarł 15 maja 2022 roku.

1931 - Urodził się Jan Güntner, aktor teatralny i filmowy, reżyser, współzałożyciel Piwnicy pod Baranami, członek zespołów aktorskich Cricot 2, Starego Teatru, Teatru Ludowego, Teatru Młodego Widza, Teatru Satyryków, współpracownik Teatru 38, przyjaciel i pierwszy wykonawca wierszy Andrzeja Bursy. W latach 1979-1981 dyrektor Teatru Bagatela. Członek i wiceprzewodniczący Stowarzyszenia "Kuźnica".

1939 - W Tokio urodziła się Ludmiła Jakubczak, piosenkarka. W dzieciństwie mieszkała na terenie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Na początku lat 50. przeniosła się do Polski. Zamieszkała w Warszawie. Uczyła się tam tańca w szkole baletowej oraz śpiewu u Wandy Wermińskiej. Mimo krótko trwającej kariery wiele jej piosenek zostało zaliczonych do klasyki polskiej muzyki rozrywkowej: "Alabama”, "Gdy mi ciebie zabraknie”, "Szeptem”, "Wakacje z deszczem”. Zginęła 5 listopada 1961 roku, w wypadku samochodowym koło Błonia w wieku 22 lat. Samochód prowadził jej mąż, kompozytor Jerzy Abratowski. 85. rocznica

1939 - Urodził się Krzysztof Zanussi, jeden z najwybitniejszych reżyserów polskiego kina, autor takich filmów, jak "Barwy ochronne", "Iluminacja", "Cwał", "Czarne słońce", "Życie, jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową", "Życie za życie. Maksymilian Kolbe" i "Liczba doskonała" z 2022 roku. Tworzy scenariusze filmowe, zasiada w Europejskiej Akademii Filmowej, jest także filozofem i pisarzem. Jego twórczość filmowa jest związana z dwoma nurtami polskiej kinematografii: kinem Młodej Kultury i kinem moralnego niepokoju. W swoich obrazach reżyser zadaje pytania o najważniejsze wartości, znaczenie sztuki w życiu i rolę artysty. O swojej twórczości mówi, że "artystą jest się dopiero wtedy, gdy umie się coś zrobić dobrze na pięć sposobów i umie się wybrać ten, który jest najlepszy". Jest bohaterem dwóch filmów dokumentalnych - "Struktura człowieka" z 1989 roku Grażyny Banaszkiewicz oraz "Niepokój" z 2004 w reżyserii Krzysztofa Tchórzewskiego. 85. rocznica

1939 - W Wersalu przeprowadzono ostatnią publiczną egzekucję we Francji. Na gilotynie został ścięty niemiecki seryjny morderca Eugene Weidmann skazany na karę śmierci za zamordowanie sześciu osób. Egzekucje z użyciem gilotyny były kontynuowane we Francji niepublicznie do 10 września 1977. 85. rocznica

1941 - Amerykanin Lester Steers ustanowił w Los Angeles, wynikiem dwa metry i 11 centymetrów, rekord świata w skoku wzwyż, który przetrwał do 1953 roku. Obecny rekord świata wynosi dwa metry i 45 centymetrów i został ustanowiony przez Kubańczyka Javiera Sotomayora 27 lipca 1943 roku. Rekord Polski został pobity 18 sierpnia 1996 roku przez Artura Partykę i wynosi dwa metry i 38 centymetrów.

1941 - Urodził się Krzysztof Fus, aktor i kaskader filmowy, członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, konsultant scen kaskaderskich i efektów specjalnych. Występował jako aktor w wielu filmach i serialach telewizyjnych, a jako kaskader wziął udział w ponad 50 produkcjach filmowych, w tym w: "Jak rozpętałem drugą wojnę światową", "Zabij mnie, glino", "Kingsajz", "Boża podszewka", "Psy 2. Ostatnia krew", "Ekstradycja" Wiedźmin", "Sara", "Pan Tadeusz". Jest uważany za pierwszego polskiego profesjonalnego kaskadera filmowego. W 1993 roku był bohaterem filmu dokumentalnego Henryka Dederki "Autobiografia pośmiertna kaskadera Fusa", który opowiadał o przeżyciu przez niego trzykrotnie śmierci klinicznej.

1943 - Urodził się Barry Manilow, amerykański piosenkarz, autor tekstów. Do jego najbardziej znanych utworów należą piosenki: "I Write the Songs", "Mandy", "Weekend in New England" i "Copacabana". Artysta sprzedał ponad 75 milionów płyt na całym świecie. W 1978 pięć jego albumów znalazło się równocześnie na liście bestsellerów. Taki sukces osiągnęli tylko Frank Sinatra i Johnny Mathis. Pisał również piosenki do musicali i filmów.

1945 - Urodził się Eddy Merckx, belgijski kolarz szosowy, uznawany za jednego z kolarzy wszech czasów. W trakcie trwającej od 1965 do 1978 roku kariery był nazywany "Kanibalem” ze względu na wielką chęć wygrywania. Jako jedyny kolarz w historii wygrał w jednym roku - 1969 - trzy główne klasyfikacje: generalną, punktową - tak zwaną sprinterską oraz górską, podczas wyścigu Tour de France. Po zakończeniu kariery zawodowca w 1978 roku Eddy Merckx powołał do życia firmę produkującą i projektującą rowery pod nazwą "Eddy Merckx Cycles".

1953 - Wojska sowieckie przy użyciu czołgów przeprowadziły krwawą pacyfikację społecznego protestu mieszkańców Berlina Wschodniego. Około 300 osób zginęło, a blisko tysiąc zostało rannych. Wprowadzono stan wyjątkowy. Protesty, strajki, demonstracje zorganizowano w ponad 700 miejscowościach NRD.

1957 - Urodziła się Joanna Wizmur, reżyser dubbingu, aktorka teatralna i dubbingowa. Zrewolucjonizowała dubbing w Polsce, wprowadzając naturalne, pełne życa dialogi. Reżyserowała polską oprawę głosową do filmów "Shrek" i "Asterix". Zmarła 22 lutego 2008 roku.

1963 - Zmarł Richard Baer, nazistowski zbrodniarz, komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau w latach 1944-1945. P po ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku otrzymał nominację na komendanta KL Mittelbau-Dora. Po wojnie do grudnia 1960 roku ukrywał się w okolicach Hamburga pod nazwiskiem Karl Neumann i pracował jako robotnik leśny. Zdemaskowany, został aresztowany i osadzony w więzieniu śledczym we Frankfurcie nad Menem. Baer miał być głównym oskarżonym w drugim procesie oświęcimskim, ale zmarł w areszcie. Urodził się 9 września 1911 roku.

1971 - W Montrealu zmarł Antoni Szyling, generał Wojska Polskiego, w czasie kampanii 1939 roku - dowódca Armii "Kraków", mającej bronić Górnego Śląska i południowego skrzydła polskiego frontu. Po walkach odwrotowych wyprowadził większość sił armii na wschód od Wisły. Dowodził w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 20 września dostał się do niemieckiej niewoli. Niemal całą wojnę, do 30 kwietnia 1945 spędził w obozie jenieckim. Wyzwolony przez Amerykanów - wyjechał najpierw do Francji, następnie do Wielkiej Brytanii i Kanady. Urodził się 31 sierpnia 1884 roku.

1971 - Zmarł Bolesław Busiakiewicz, dziennikarz prasowy i radiowy, krytyk muzyczny. W latach 1919-1934 pracował w Rozgłośni Polskiego Radia w Poznaniu. Zajmował się tematyką muzyczną. W 1925 roku kierował redakcją pisma "Tydzień Radiowy”. Na początku lat 30. XX wieku pracował w toruńskiej rozgłośni Polskiego Radia. Od 1935 do wybuchu II wojny światowej był dziennikarzem łódzkiej Rozgłośni Polskiego Radia, do której wrócił po wyzwoleniu Łodzi spod niemieckiej okupacji, 19 stycznia 1945 roku. Był twórcą "Zagadek muzycznych” - najpopularniejszej w Polsce audycji radiowej poświęconej muzyce poważnej. Był posiadaczem bogatej kolekcji płyt gramofonowych, które prezentował w swoich audycjach radiowych. Urodził się 23 sierpnia 1890 roku.

1972 - W nocy z 16 na 17 czerwca w Waszyngtonie doszło do nieudanego włamania do siedziby Partii Demokratycznej. Tak zaczęła się afera Watergate. Ujawniła korupcję i nadużycia władzy przez prezydenta Richarda Nixona, który posługiwał się FBI i CIA do kontrolowania przeciwników politycznych. Doprowadziła do dymisji prezydenta Nixona. Był to pierwszy amerykański prezydent, który zrzekł się urzędu.

1972 - Urodził się Michał Żebrowski, aktor, znany z roli Jana Skrzetuskiego w ekranizacji "Ogniem i mieczem" oraz Tadeusza Soplicy w "Panu Tadeuszu", wystąpił również w filmach "Poznań 56", "Wiedźmin", "Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem", "Pręgi", "Rok 1612", "Janosik. Prawdziwa historia", "Sęp" i "Tajemnica Westerplatte". Dyrektor naczelny Teatru 6. piętro w Warszawie.

1976 - W rozegranym w Belgradzie meczu półfinałowym 5. Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Jugosławia-RFN niemiecki napastnik Dieter Müller, jako pierwszy w historii tych rozgrywek zdobył hat tricka, czyli trzy gole. Strzelony w 80 minucie gol Mullera dał Niemcom remis i doprowadził do dogrywki, w której ten zawodnik zdobył dwa kolejne gole dające RFN awans do finału. Dieter Müller z czterema golami został królem strzelców Euro 1976.

1977 - Urodził się Dominik Połoński - wiolonczelista. Jedyny na świecie instrumentalista smyczkowy używający tylko prawej ręki podczas gry. Laureat licznych nagród i wyróżnień. Był bohaterem reportażu Bartosza Panka "Chcę więcej" nagrodzonego Prix Italia w 2014 roku. Zmarł 20 czerwca 2018 roku.

1981 - Zmarł Richard O’Connor, brytyjski generał, dowódca Western Desert Force we wczesnym okresie II wojny światowej. 7 kwietnia 1941 roku pojmany przez niemiecki patrol zwiadowczy, spędził ponad dwa lata we włoskim obozie dla jeńców wojennych. W 1944 roku został mianowany dowódcą VIII Korpusu Brytyjskiego, który brał udział w lądowaniu w Normandii oraz w operacji Market Garden. Od stycznia 1945 objął dowództwo sił zbrojnych w Indiach. Po trzech latach odszedł na emeryturę. Urodził się 21 sierpnia 1889 roku.

1983 - Zmarł Miron Białoszewski, poeta i prozaik, aktor i reżyser. Współtwórca Teatru Osobnego. Autor "Pamiętnika z Powstania Warszawskiego". Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich twórców awangardowych ubiegłego wieku. Stosował odkształcony język, by oddać "szum informacyjny" życia codziennego i współczesnego świata. Urodził się 30 czerwca lub 30 lipca 1922 roku.

1988 - Zmarł Wacław Czerwiński, pilot, konstruktor lotniczy, jeden z prekursorów polskiego szybownictwa. Zyskał sławę, jako twórca wielu polskich szybowców przedwojennych. W 1928 roku w Warsztatach Szybowcowych ZASPL skonstruował CW-I, na którym został wykonany pierwszy w Polsce lot żaglowy. Urodził się 16 listopada 1900 roku.

1991 - W Bonn kanclerz Helmut Kohl i premier Jan Krzysztof Bielecki podpisali Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec. Dokument stanowił uzupełnienie polsko-niemieckiego traktatu granicznego z 14 listopada 1990, będącego jednym z warunków zjednoczenia Niemiec. Układy zostały ratyfikowane przez parlamenty obydwu krajów pod koniec 1991 i weszły w życie 16 stycznia 1992. Traktat podkreślał znaczenie stosunków polsko-niemieckich dla jedności Europy, regulował kwestie niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce oraz polskiej w Niemczech na zasadzie wzajemności, wskazywał konieczność intensyfikacji i rozbudowy wymiany kulturalnej oraz współpracy młodzieży polskiej i niemieckiej. Niemcy wyraziły w nim również zrozumienie dla polskich dążeń do integracji struktur Europy Zachodniej.

1992 - Firma McDonald’s otworzyła w Warszawie, na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, swoją pierwszą restaurację w Polsce. Tego dnia odwiedziło ją ponad 13 tysięcy gości. Bar zamknięto 1 października 2014 roku.

1994 - W Kalifornii policjanci aresztowali po pościgu samochodowym byłego futbolistę i aktora O.J. Simpsona, właściwie Orenthala Jamesa Simpsona, podejrzanego o zabójstwo byłej żony i jej kochanka. Został uniewinniony z zarzutu podwójnego morderstwa przez ławę przysięgłych w 1995 roku. W 1997 roku sąd cywilny zasądził od Simpsona odszkodowanie w wysokości 33,5 miliona dolarów dla rodzin zmarłych przyjmując, że były futbolista pozbawił ich życia. Zgodnie z prawem stanu Kalifornia sąd cywilny nie był związany wyrokiem sądu karnego. 30. rocznica

1999 - Jan Paweł II zakończył ósmą pielgrzymkę do Polski. Papież odwiedził 23 miejscowości, między innymi: Gdańsk, Sopot, Licheń, Warszawę, Kraków, Wadowice i Częstochowę. Była to najdłużej trwająca pielgrzymka Jana Pawła II do ojczystego kraju. 25. rocznica

2000 - Uroczyste otwarcie i poświęcenie polskiego cmentarza wojskowego w Charkowie na Ukrainie. Spoczywają tam szczątki ponad 4300 oficerów Wojska Polskiego, jeńców obozu w Starobielsku i polskich cywilów. Zostali oni zamordowani przez NKDW wiosną 1940 roku, na mocy decyzji najwyższych władz Związku Radzieckiego. Nekropolia jest jednym z czterech Polskich Cmentarzy Wojennych, tak zwanych katyńskich, po Katyniu i Miednoje w Rosji oraz Bykowni na Ukrainie. Są na nich pochowane szczątki oficerów Wojska Polskiego, policjantów i urzędników państwowych II RP, którzy po 17 września 1939 roku znaleźli się w niewoli sowieckiej. Byli to jeńcy wojenni przetrzymywani w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz osoby przetrzymywane w sowieckich więzieniach.

2002 - Zmarła Irena Kempówna-Zabiełło, polska szybowniczka. Dwukrotnie ustanowiła rekordy świata w szybownictwie kobiet: 10 czerwca 1949 zdobyła rekord prędkości lotu po trasie trójkąta o obwodzie 100 kilometrów - 50 kilometrów na godzinę , szybowcem IS-1 Sęp, a 12 listopada 1950, wraz z Lucyną Wlazło, ustanowiła rekord maksymalnej wysokości lotu szybowcem dwumiejscowym - 4963 metrów szybowcem Żuraw. Urodziła się 20 października 1920 roku.

2004 - Zmarł Jacek Kuroń, historyk, polityk, publicysta, w czasach PRL, działacz opozycji demokratycznej, jedna z najbardziej znanych postaci opozycji antykomunistycznej, z którą związał się w połowie lat 60. ubiegłego wieku, inicjując wraz z Karolem Modzelewskim "List otwarty do partii", a następnie współorganizując protesty studenckie, które rozwinęły się w wydarzenia marcowe 1968 roku. Współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, działacz "Solidarności”. Za swoją działalność demokratyczną wielokrotnie aresztowany i internowany przez władze komunistyczne, w więzieniu spędził łącznie blisko 10 lat. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, był posłem na Sejm, ministrem pracy i polityki socjalnej, inicjatorem akcji charytatywnych. W wyborach w 1995 roku kandydował na urząd prezydenta RP, ale zajął trzecie miejsce. Kawaler Orderu Orła Białego. Został też odznaczony francuską Legią Honorową oraz ukraińskim Orderem Księcia Jarosława Mądrego. Urodził się 3 marca 1934 roku. 20. rocznica

2004 - Edmund Hillary został odznaczony w Warszawie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w uznaniu wybitnych zasług dla światowego himalaizmu oraz za działalność charytatywną. 29 maja 1953 zdobył, jako pierwszy człowiek w historii, wraz z Szerpą Tenzingiem Norgayem, Mount Everest. W 1960 założył fundusz powierniczy - Himalayan Trust, który prowadzi akcje pomocy dla Szerpów. Dzięki działalności funduszu w himalajskich wioskach wybudowano dla Szerpów 27 szkół, dwa szpitale, 12 ośrodków zdrowia, mosty, wodociągi, a nawet małe lotniska. Edmund Hillary zmarł 11 stycznia 2008 roku. 20. rocznica

2007 - Zmarł Gianfranco Ferré, włoski projektant mody. Słynął z zamiłowania do orientalnych tkanin oraz kolorów natury i złota. Przez długi czas był dyrektorem artystycznym domu mody Christian Dior. Wystąpił w filmie "Pret-a-Porter” Roberta Altmana. Jego kolekcje na wybiegu prezentowały między innymi - Milla Jovovich, Linda Evangelista, Naomi Campbell, Carla Bruni i Helena Christensen. Urodził się 15 sierpnia 1944 roku.

2008 - Zmarł Henryk Mandelbaum, były więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau, ostatni żyjący w Polsce członek Sonderkommando. Był bezpośrednim świadkiem akcji zagłady około 400 tysięcy Żydów z Węgier latem 1944 roku. Brał udział w przygotowaniach do buntu więźniów Sonderkommando. Dotrwał do ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku. Uciekł z marszu ewakuacyjnego w okolicach Jastrzębia-Zdroju. Urodził się 15 grudnia 1922 roku.

2010 - Zmarła Elżbieta Czyżewska, aktorka filmowa i teatralna, związana z Teatrem Dramatycznym w Warszawie. Po roli Marilyn Monroe w sztuce Artura Millera "Po upadku” często nazywano ją "polską Marilyn Monroe”. Wystąpiła w wielu w filmach, na przykład: "Żona dla Australijczyka”, "Gdzie jest generał”, "Giuseppe w Warszawie”, "Mąż swojej żony” czy "Wszystko na sprzedaż”. Była jedną z najpopularniejszych aktorek lat 60. XX wieku. Od 1967 roku przebywała na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Urodziła się 14 kwietnia lub 14 maja 1938 roku.

2012 - Zmarł Włodzimierz Gedymin, pilot wojskowy, żołnierz Armii Krajowej, pułkownik pilot Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej, pilot doświadczalny, pilot komunikacyjny PLL LOT, samolotowy i śmigłowcowy pilot sanitarny. Był ostatnim żyjącym pilotem kampanii wrześniowej. Urodził się 23 czerwca 1915 roku.

2015 - Zmarł Ron Clarke, australijski lekkoatleta, długodystansowiec, wielokrotny rekordzista świata. Był jednym z najlepszych biegaczy długodystansowych lat 60. XX wieku. 17-krotnie poprawiał rekordy świata. Jako 9-latek zapalił znicz olimpijski podczas otwarcia igrzysk w 1956 roku w Melbourne. Urodził się 21 lutego 1937 roku.

2015 - Zmarła Jeralean Talley, amerykańska superstulatka. Od 6 kwietnia 2015 roku, czyli od dnia śmierci Gertrude Weaver, była najstarszym człowiekiem na świecie. Często powtarzała: "Traktuj innych tak, jak chcesz być traktowany". Zmarła mając 116 lat i 25 dni. Urodziła się 23 maja 1899 roku.

2017 - W Portugalii wybuchły pożary lasów, w wyniku których do 24 czerwca zginęły 64 osoby, a 204 odniosły obrażenia.

2018 - Zmarła Joanna Kulmowa, poetka, prozaik, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyser. Z okazji przypadającej w 2018 90. rocznicy urodzin poetka wydała dwa zbiory poezji: "Jeszcze 37 wierszy", zawierający utwory premierowe, oraz "Moje żarty" wybór utworów satyrycznych, fraszek, piosenek i kupletów, opublikowanych wcześniej przez autorkę w kilkunastu książkach, poczynając od wydanego w 1957 tomu "Fatum na zakręcie". Urodziła się 25 marca 1928 roku.

2019 - Zmarł Zbigniew Nowek, oficer wywiadu, były szef Urzędu Ochrony Państwa. W okresie PRL działał w opozycji demokratycznej, był związany z wydawnictwem "Alternatywy", organizował druk i kolportaż publikacji II obiegu, udzielał się także w opozycyjnych organizacjach studenckich. W 1990 roku rozpoczął karierę w utworzonym wówczas Urzędzie Ochrony Państwa, z sukcesami zajmował się między innymi przeciwdziałaniem przestępstwom ubezpieczeniowym. W 1997 roku awansowany na zastępcę szefa UOP, rok później objął funkcję szefa tej instytucji. Za jego kierownictwa rozpracowano i zatrzymano trzech wysokich rangą żołnierzy WSI pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Rosji, rozpracowano także siatkę szpiegowską przy ambasadzie rosyjskiej. W latach 2005-2088 był szefem Agencji Wywiadu. Urodził się 1 lipca 1959 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Jean Kennedy Smith, amerykańska urzędniczka, była ambasador USA w Irlandii w latach 1993-1998, ostatnia z rodzeństwa Johna F. Kennedy'ego. Urodziła się 20 lutego 1928 roku.

2021 - Zmarła Wanda Czełkowska, rzeźbiarka. Jej autorstwa jest odsłonięty w 2006 roku na Plantach w Krakowie pomnik-fontanna Fortepian Chopina, wykonany na podstawie projektu Marii Jaremy z 1949 roku. Maria Czełkowska miała wiele wystaw w Polsce i za granicą. Autorka rzeźb: Głowa, Portret Imaginacyjny, Mama i innych. Urodziła się 18 listopada 1930 roku.

2021 - Zmarł Wojciech Tuszko, artysta fotografik. Członek rzeczywisty i honorowy Związku Polskich Artystów Fotografików. Zgromadził około 60 tysięcy zdjęć zrobionych w latach 1953-2002. Zostały one przekazane przez autora do zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Urodził się 25 grudnia 1921 roku.

2022 - Zmarł Jean-Louis Trintignant, francuski aktor, reżyser i scenarzysta, a także kierowca wyścigowy. Od początku kariery grał skomplikowane dramatycznie i psychologicznie postaci, wśród nich jest rola byłego kierowcy rajdowego w filmie "Kobieta i mężczyzna" Claude'a Leloucha, czy rola emerytowanego sędziego w filmie "Trzy kolory: Czerwony" z tryptyku Krzysztofa Kieślowskiego. Urodził się 11 grudnia 1930 roku.

2023 - Zmarł Naum Prifti, albański pisarz, dramaturg i scenarzysta. W swojej twórczości czerpał z podań ludowych i legendy Jerzego Kastrioty Skanderbega, albańskiego bohatera narodowego z XV wieku. Uznawał za szczególną - rolę pisarza w uświadamianiu społeczeństwu albańskiemu konieczności przemian i modernizacji, swoje twórcze credo zawarł w opowiadaniu „Złota fontanna”. Jest autorem 18 tomików opowiadań i siedmiu dramatów. Urodził się 7 marca 1932 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-07-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 lipca 1399 roku - Zmarła Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski od 1384 roku, żona Władysława Jagiełły, fundatorka kościołów, opiekunka szpitali, patronka… » więcej 2024-07-16, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 16 lipca 622 roku - Początek biegu kalendarza muzułmańskiego. Kalendarz, zreformowany przez Mahometa, zawiera 12 miesięcy po 29 lub 30 dni i używany jest… » więcej 2024-07-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 lipca - Dzień bez Telefonu Komórkowego, nieformalne święto ogłoszone przez internautów. 15 lipca - Światowy Dzień Umiejętności Młodzieży. » więcej 2024-07-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 lipca - Święto narodowe Francji, obchodzone w rocznicę zdobycia Bastylii w 1789 roku. 14 lipca - Światowy Dzień Szympansa. 14 lipca - Dzień Re… » więcej 2024-07-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 lipca - Międzynarodowy Dzień Rock and Rolla. » więcej 2024-07-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 lipca - Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, ustanowiony w 2017 roku. 12 lipca - Święto narodowe Kiribati - Dzień Niepodległości, obchodzony w… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 lipca - Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowiony przez… » więcej 2024-07-10, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 10 lipca - Dzień Nikoli Tesli, wynalazcy radia, silnika elektrycznego, dynama rowerowego, baterii słonecznej i prądnicy prądu przemiennego. Obchodzony z okazji… » więcej 2024-07-09, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 9 lipca 1339 - W Wyszehradzie Kazimierz Wielki zawarł umowę z Karolem I Robertem. Karol zgodził się, aby jego siostrzeniec Ludwik Węgierski został następcą… » więcej 2024-07-08, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 8 lipca 1343 - Kazimierz Wielki zawarł pokój z Krzyżakami. Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, zakon zachował Pomorze Gdańskie, jako "wieczystą… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »