1550 - Król Szwecji Gustaw Waza założył Helsinki. Nowe miasto miało konkurować z Tallinem, położonym na przeciwległym brzegu Zatoki Fińskiej, o handel rosyjski. W 1550 roku Helsinki liczyły około 1,5 tysiąca mieszkańców. Od 1917 roku Helsinki są stolicą niepodległej Finlandii. Obecnie liczą około 1,5 miliona mieszkańców.
1665 - Zajęty przez Anglię po wojnie z Holandią Nowy Amsterdam został przemianowany na Nowy Jork. Stało się to po tym, jak król angielski Karol II Stuart przekazał te ziemie swojemu bratu, Jakubowi II - księciu Yorku. W latach 1785-1790 Nowy Jork pełnił rolę stolicy Stanów Zjednoczonych. Począwszy od 1790 roku Nowy Jork jest największym amerykańskim miastem. Obecnie liczy około 8,5 miliona mieszkańców, a aglomeracja nowojorska ponad 27 milionów.
1790 - Filadelfia została stolicą Stanów Zjednoczonych. Zgodnie z decyzją amerykańskiego Kongresu Filadelfia miała być tymczasową stolicą do czasu wybudowania nowej siedziby rządu i parlamentu. Od 1800 roku stolicą USA jest Waszyngton.
1806 - Urodził się John Augustus Roebling, amerykański budowniczy mostów wiszących, twórca metody wytwarzania lin stalowych. Według jego projektu zbudowano między innymi Most Brookliński. Od 1863 roku nadzorował budowę mostu na Ohio River w Cincinnati. Ten most, nazwany później jego imieniem - "John A. Roebling Suspension Bridge", do czasu budowy mostu brooklynskiego był wówczas, ze swoją rozpiętością 322 metrów, najdłuższym mostem wiszącym na świecie. John Augustus Roeblingm zmarł 22 lipca 1869 roku.
1840 - Urodził się Władysław Fudalewski, duchowny rzymskokatolicki, publicysta, regionalista. Był między innymi profesorem Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Władze rządowe nie chciały zatwierdzić go na stanowisko rektora za przeciwstawianie się rusyfikacji. Jest między innymi autorem książek: "Miasto Opatów: Podług miejscowych źródeł i podań” oraz "Kunów nad Kamienną w powiecie opatowskim Guberni Radomskiej”. Zmarł 5 grudnia 1918 roku.
1848 - W Pradze zakończył się Zjazd Słowiański. Wzięło w nim udział 340 przedstawicieli narodów słowiańskich - Polacy, Słowacy, Ukraińcy, Serbowie, Chorwaci, Czesi i Rosjanie - oraz 500 obserwatorów. Spotkanie było poświęcone kwestii metod walki z nasilającymi się procesami wynaradawiania - zwłaszcza germanizacji i madziaryzacji - którym poddawane były wówczas społeczności słowiańskie. W manifeście skierowanym do narodów europejskich uczestnicy zjazdu, głosząc hasła wolności, równości i braterstwa, domagali się końca ucisku Słowian znajdujących się pod rządami innych nacji. Podpisany „Manifest do naródów Europy” potępiał rozbiory Polski i głosił równouprawnienie narodów w państwie Habsburgów. Proponował samostanowienie narodów jako receptę na konflikty narodowe.
1849 - Zmarła Angelica Catalani, włoska śpiewaczka operowa, sopran dramatyczny, która jako pierwsza przełamała na terenie włoskiego państwa kościelnego monopol kastratów na śpiewanie głównych partii sopranowych w operach. Urodziła się 10 maja 1780 roku. 175. rocznica
1851 - Urodził się Oliver Lodge, brytyjski fizyk, wynalazca i pisarz. Jeden z pionierów radia, autor patentów kluczowych dla rozwoju telegrafii bez drutu. Zmarł 22 sierpnia 1940 roku.
1878 - Urodził się James Oliver Curwood, amerykański pisarz, autor powieści o życiu Indian i traperów, a także zwierząt w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie: "Łowcy złota”, "Szara Wilczyca”, "Bari, syn Szarej Wilczycy”, "Włóczęgi Północy”, "Dolina ludzi milczących” oraz "Złote sidła”. Do swoich książek zbierał materiały w czasie podróży po Ameryce Północnej. Zmarł 13 sierpnia 1927 roku.
1881 - Urodził się Adolf Pojda, ksiądz rzymskokatolicki, działacz narodowy i plebiscytowy na Śląsku. Proboszcz parafii świętego Ottona w Słupsku. W niemieckim wówczas Słupsku od pierwszych dni pracy duszpasterskiej nie krył narodowych, polskich, patriotycznych przekonań. Mimo protestów grupy parafian - Niemców o nacjonalistycznych poglądach, czytał ewangelię i wygłaszał kazania w języku polskim. Władze niemieckie, które nie mogły księdzu zapomnieć agitacji na Górnym Śląsku na rzecz Polski przed plebiscytem w 1921 roku, wywierały na niego naciski, by zaprzestał tych praktyk. Ostatecznie, z powodu nacisków, w 1927 roku opuścił parafię w Słupsku i wyjechał na Śląsk. W 1940 został aresztowany przez Niemców. Był więziony w Rybniku, następnie wywieziony do niemieckiego obozu w Mauthausen-Gusen, a w grudniu 1940 przeniesiony do Dachau. Zmarł 25 maja 1942 w Hartheim koło Linzu.
1890 - Urodził się Egon Schiele, austriacki malarz i grafik, autor ekspresyjnych aktów, autoportretów, portretów i pejzaży, za odważne akty kobiece - oskarżony o szerzenie pornografii. W Krumau, w południowych Czechach, znajduje się muzeum poświęcone artyście. Zmarł 31 października 1918 roku.
1895 - Urodziła się Wanda Dubieńska, pierwsza polska olimpijka, mistrzyni Polski w szermierce, tenisie i biegach narciarskich. Została zgłoszona do startu w szermierczym turnieju kobiet na igrzyskach w Antwerpii w 1920 roku, ale z powodu trwającej wojny polsko-bolszewickiej nie wzięła udziału w tych zawodach. Wystąpiła na następnych igrzyskach w Paryżu w 1924 roku we florecie, kończąc start na grupie eliminacyjnej. Zmarła 28 listopada 1968 roku.
1895 - Urodził się Antoni Purtal, pseudonim "Szczerba”, "Janek”, działacz PPS, członek i uczestnik zamachów Pogotowia Bojowego PPS w 1918 roku. Brał udział w I i III powstaniu śląskim. Przed wybuchem II wojny światowej był członkiem zarządu miasta i wiceprezydentem Łodzi. W czasie okupacji niemieckiej od grudnia 1939 kierował okręgiem Warszawa-Podmiejska PPS-Wolność Równość Niepodległość oraz okręgiem Gwardii Ludowej WRN. Został zamordowany przez Niemców 17 marca 1943 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz.
1897 - Opatentowano szwajcarski nóż oficerski. Ówczesny scyzoryk miał dwa ostrza, długie i krótkie, otwieracz do puszek, szydło, śrubokręt, korkociąg oraz ostrze do ścierania atramentu z papieru.
1901 - Kuba została objęta amerykańskim protektoratem. Trzy lata wcześniej Stany Zjednoczone wywołały wojnę z Hiszpanią i zbrojnie przejęły kontrolę nad wyspą. Wojska amerykańskie okupowały kraj do 1902 roku i wymusiły na rządzie tego kraju przyjęcie w konstytucji tak zwanej poprawki Platta. Zapewniła ona Amerykanom prawo do ingerencji w wewnętrzne sprawy Kuby i założenia bazy morskiej w Guantánamo.
1901 - Urodził się Clyde Geronimi, amerykański reżyser filmów animowanych pochodzenia włoskiego, znany z pracy dla Walt Disney Pictures. Za film "Pluto i kotek" z 1941 zdobył Oskara. Po zakończeniu II wojny światowej stał się jednym z najbardziej znaczących reżyserów wytwórni, kręcąc "Kopciuszka", "Alicję w Krainie Czarów", "Piotrusia Pana", "Zakochanego kundla", "Śpiącą królewnę" i "101 dalmatyńczyków". Po opuszczeniu studia Disneya, reżyserował wiele odcinków telewizyjnego "Spider-Mana". Zmarł 24 kwietnia 1989 roku.
1915 - Urodził się David Rockefeller, amerykański przemysłowiec i bankowiec, uważany za jednego z najbogatszych ludzi świata, wnuk potentata paliwowego i filantropa Johna Rockefellera, zarządzający założoną przez dziadka Fundacją Rockefellera, która wspiera między innymi rozwój medycyny i ochronę zdrowia oraz walkę z głodem na świecie. Jeden z pomysłodawców utworzenia kompleksu World Trade Center w Nowym Jorku. Zmarł 20 marca 2017 roku.
1915 - Zmarł malarz Józef Brandt. Tworzył głównie kompozycje batalistyczne, osnute na tle walk kozacko-tatarskich i wojen szwedzkich. Autor między innymi obrazów: "Zaloty”, "Chodkiewicz pod Chocimiem”, "Przy studni” i "Wyjazd Jana Sobieskiego na polowanie”. Urodził się 11 lutego 1841 roku.
1918 - Zmarła Anna Tomaszewicz-Dobrska, lekarka chorób kobiecych i pediatra, pierwsza w Polsce kobieta praktykująca jako lekarz. Jako pierwsza w Warszawie wykonała cięcie cesarskie w 1896 roku. Prowadziła wykłady dla akuszerek. W latach 1882-1911 kierowała szpitalem położniczym w Warszawie. Urodziła się 13 kwietnia 1854 roku.
1918 - W Warszawie zmarł Bolesław Leszczyński, jeden z najwybitniejszych aktorów polskich. Urodził się 14 sierpnia 1837 w Tiemnoleskoje na Kaukazie. Był synem Hipolita Leszczyńskiego, majora wojsk polskich i aktorki Anny Leszczyńskiej. Jego ojca za udział w powstaniu listopadowym ukarano zsyłką. Zadebiutował w 1860 roku w Płocku. Występował w wielu teatrach i w wielu miastach Polski oraz na scenach Petersburga, Odessy i Pragi. Zagrał między innymi w przedstawieniach: "Otello", "Poskromienie złośnicy", "Król Lear" i "Makbet".
1922 - Urodził się Roman Lemanik, iluzjonista, posługujący się pseudonimem artystycznym Lemano. Był słynny w krajach dawnego Bloku Wschodniego, uczestniczył a następnie był jurorem w konkursach prestidigitatorów. Zdobył złoty medal w konkursie o puchar Otakara Maršika na Europejskim Przeglądzie Nowych Magicznych Tricków w Nowym Borze w Czechosłowacji. Należał do Krajowej Sekcji Artystów Iluzji Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Zmarł 26 lipca 1987 roku.
1925 - Urodził się Bolesław Michałek, scenarzysta i krytyk filmowy, prezydent Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej, redaktor dwutygodnika "Film i Teatr” oraz tygodnika "Film”. Autor wielu książek o tematyce filmowej: "Kino naszych czasów”, "Szkice o filmie polskim”, a także scenariuszy do filmów: "Sprawa Gorgonowej”, "Danton”, "Śmierć prezydenta” i "Trzy młyny”. Zmarł 29 sierpnia 1997 roku.
1926 - Rozgłośnia WRNY w Nowym Jorku przeprowadziła pierwszą transmisję muzyki wykonywanej na pierwszym polifonicznym instrumencie elektronicznym - pianoradzie. Pianorad został skonstruowany przez Amerykanina Hugo Gernsbacka w 1926 roku. Dźwięk wytwarzany przez instrument był krótki i przypominał grę staccato. Pianorad wyposażony był w dwudziestopięcioklawiszową klawiaturę. Używano go do akompaniamentu na koncertach fortepianowych i skrzypcowych, nadawanych na żywo przez nowojorską radiostację.
1927 - Urodził się Jerzy Szpunar, aktor filmowy i teatralny związany z Łodzią. Debiutował w 1944 roku, a w 1955 zdał eksternistyczny egzamin aktorski. Przez ponad czterdzieści lat swojego życia zawodowego był związany z łódzkimi scenami teatralnymi. Miał w swoim dorobku około trzydziestu ról filmowych. Zmarł 27 sierpnia 2012 roku.
1930 - Urodziła się Janina Jaroszyńska, właściwie Janina Wachowiak-Jaroszyńska, aktorka i pedagog. Była jedną gwiazd audycji Polskiego Radia "Podwieczorek przy mikrofonie”. Wystąpiła też między innymi w filmach: "Kolorowe pończochy”, "Dziś w nocy umrze miasto” i "Kłopotliwy gość”. Zmarła 27 czerwca 2018 roku.
1940 - Na Stadionie Leśnym w Kielcach Niemcy rozstrzelali 63 Polaków: oficerów Wojska Polskiego, nauczycieli, duchownych. Znaleźli się wśród nich między innymi poseł na Sejm i kapitan 4. Pułku Piechoty Legionów Jan Ostachowski, kierownik szkoły w Piotrkowicach i oficer rezerwy Stanisław Barłóg oraz ojciec Jan Finc, przełożony klasztoru na Świętym Krzyżu. W czasie okupacji Niemcy zamordowali na terenie Stadionu Leśnego kilka tysięcy mieszkańców Kielc i okolic.
1941 - Niemcy zamordowali w Palmirach 30 więźniów Pawiaka, w tym 14 kobiet. Wśród ofiar egzekucji byli między innymi: były dyrektor programowy rozgłośni wileńskiej Polskiego Radia, kierownik tamtejszego teatru "Reduta” Witold Hulewicz, działacz ruchu narodowego, publicysta, krytyk literacki Stanisław Piasecki oraz prawnik, publicysta, działacz ruchu syndykalistycznego Jerzy Szurig. Między grudniem 1939 a lipcem 1941 roku Niemcy rozstrzelali w Palmirach około 1700 obywateli polskich. Palmiry stanowią najbardziej znany - obok Katynia - symbol martyrologii inteligencji polskiej w czasie II wojny światowej.
1941 - Zginął, rozstrzelany przez Niemców w Palmirach, Witold Hulewicz, poeta, pisarz, tłumacz literatury niemieckiej, związany z nurtem polskiego ekspresjonizmu, w latach 30. kierownik Działu Literackiego Polskiego Radia w Warszawie, dyrektor programowy Rozgłośni w Wilnie, a w latach okupacji niemieckiej redaktor tygodnika "Polska żyje!”. Jest autorem pierwszego słuchowiska napisanego specjalnie dla Teatru Polskiego Radia "Pogrzeb Kiejstuta". Urodził się 26 listopada 1895 roku.
1941 - Niemcy zamordowali w Palmirach Stanisława Piaseckiego, pseudonim "Stanisław Mostowski”, działacza narodowego, dziennikarza, pisarza, żołnierza, publicystę, krytyka literackiego i teatralnego. Stanisław Piasecki jest autorem między innymi powieści: "Związek Białej Tarczy" i "Szerokie dusze". Urodził się 15 grudnia 1900
1941 - Zmarł Józef Morozewicz, mineralog, twórca nowoczesnej petrografii polskiej, czyli nauki o skałach. Uczestniczył w licznych wyprawach naukowych, odkrył wiele minerałów i skał. Zorganizował i był dyrektorem Państwowego Instytutu Geologicznego. Jako jeden z pierwszych na świecie prowadził prace eksperymentalne nad syntezą minerałów i skał. Urodził się 27 marca 1865 roku.
1941 - Urodził się Chick Corea, amerykański pianista jazzowy i kompozytor. Jeden z pionierów fusion, znacząco wpłynął na post-bop, jazz latynoski, free jazz, jazz awangardowy oraz klasyczny. Był jednym z pierwszych artystów, którzy w pełni wykorzystali potencjał instrumentów elektronicznych. Wśród muzyków, którzy wpłynęli na Chicka Coreę, wymienia się Mozarta, Beethovena, Arta Tatuma, Theloniousa Monka, Billa Evansa oraz, przede wszystkim, Buda Powella. Jest wymieniany razem z Herbiem Hancockiem i Keithem Jarrettem, jako najbardziej wpływowy klawiszowiec drugiej połowy XX wieku. Zmarł 9 lutego 2021 roku.
1941 - Urodził się Roy Harper, brytyjski muzyk rockowy i folkowy, wokalista, gitarzysta, aktor, autor bardzo osobistych, poetyckich tekstów. Uznawany jest za jednego z największych wirtuozów gitary akustycznej. Roy Harper współpracował z wieloma czołowymi grupami i artystami rockowymi. Śpiewał w utworze "Have a Cigar” grupy Pink Floyd z płyty "Wish You Were Here". Nagrywał także z grupą The Nice, Alanem Parsonsem, Davidem Gilmourem, Davidem Bedfordem, Johnem Paulem Jonesem i Jimmym Page’em.
1942 - W dniu swych 13. urodzin żydowska dziewczynka Anne Frank rozpoczęła pisanie pamiętnika, ukrywając się z rodziną na odizolowanym strychu w Amsterdamie. Jej pamiętnik pisany przez 2 lata zawiera wspomnienia, obserwacje i przemyślenia osoby pełnej wrażliwości i nadziei, że nadejdą lepsze czasy. Napisała między innymi "Nadal wierzę, że ludzie są z natury dobrzy". W 1944 roku kryjówka jej rodziny została zadenuncjowana Niemcom i dziewczyna wraz z rodziną trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau. Zmarła w lutym 1945 roku. Jedyny ocalały z rodziny, ojciec Anne, Otto Frank odnalazł jej zapiski i wydał w 1947 roku. W Amsterdamie stoi pomnik autorki pamiętnika. Międzynarodowa Unia Astronomiczna nazwała jej imieniem jedną z planetoid: 5535 Annefrank, a także jeden z kraterów na Wenus - Frank.
1943 - Niemcy rozstrzelali 1400 Żydów z getta w Brzeżanach, w byłym województwie tarnopolskim. Na początku niemieckiej okupacji latem 1941 roku mieszkało tam około 10 tysięcy Żydów. Wojnę przeżyło około 50, w tym kilkoro dzieci.
1946 - Abdykował ostatni król Włoch Humbert II. Panował zaledwie od 9 maja do 12 czerwca 1946 i nazwany był "królem Maja”. Zrezygnował z piastowania urzędu królewskiego po referendum, które niewielką większością głosów zadecydowało o wprowadzeniu we Włoszech ustroju republikańskiego. Aktu abdykacji nie podpisał. Emigrował do Szwajcarii, a następnie Portugalii. Był przedostatnim właścicielem Całunu Turyńskiego. Zapisał go w testamencie Stolicy Apostolskiej.
1950 - Urodził się Krzysztof Jędrysek, aktor, pedagog, od 1975 roku związany z teatrem imienia Słowackiego w Krakowie. Wystąpił między innymi w filmach i serialach: "Mgła”, "Święty interes”, "Kod genetyczny” i "Lekarze”.
1952 - Urodziła się Anna Czekanowicz, poetka. Autorka zbiorów: "Ktoś kogo nie ma. Wiersze", "Więzienie jest tylko we mnie. Wiersze", "Najszczersze kłamstwo. Wiersze", "Śmierć w powietrzu. 21 wierszy podróżnych" a także wydany w 2021 roku "Szelest sukienki... listy do przyjaciół. Wiersze". W 2022 roku otrzymała Pomorską Nagrodę Literacką za całokształt pracy literackiej.
1963 - Premiera amerykańskiego filmu historycznego "Kleopatra" w reżyserii Josepha L. Mankiewicza. Obraz nominowano do pięciu Oscarów, w tym za najlepszy film, ostatecznie zdobył cztery statuetki. Scenariusz inspirowany był biografią "The Life and Times of Cleopatra" Carla Marii Franzera oraz przekazami historycznymi. Główne role zagrali: Elizabeth Taylor, Richard Burton, Rex Harrison i Roddy McDowall.
1960 - Zmarł Józef Retinger, polityk, historyk literatury, publicysta, pracownik brytyjskich służb wywiadowczych, do 1943 roku doradca polityczny generała Władysława Sikorskiego. Autor prac: "Polacy w cywilizacjach świata do końca XIX wieku”, "Polacy w cywilizacjach zagranicznych”. Po wojnie orędownik zjednoczenia Europy. Urodził się 17 kwietnia 1888 roku.
1965 - Zmarł Tymon Niesiołowski, malarz i grafik, przedstawiciel formistów. W obrazach łączył intensywny kolor z formą o wyraźnym rysunku. Autor martwych natur, aktów, postaci z cyrku i komedii dell’arte, kompozycji kwiatowych: "Akt leżący”, Trzy gracje”, "Arlekin” i "Rybacy”. Urodził się 2 października 1882 roku.
1965 - Królowa Elżbieta II wręczyła członkom grupy The Beatles Ordery Imperium Brytyjskiego, przyznawane wcześniej jedynie bohaterom wojennym i ważnym osobistościom życia publicznego. John Lennon po kilku latach zwrócił odznaczenie na znak protestu przeciwko wspieraniu przez Wielka Brytanię Stanów Zjednoczonych w wojnie z Wietnamem.
1967 - Władze PRL na polecenie ZSRR zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Decyzja zapadła dwa dni po zakończonej zwycięstwem Izraela tak zwanej wojny sześciodniowej z państwami arabskimi. Proradziecki blok wojskowy potraktował zniszczenie wojsk arabskich, jako cios wymierzony w potencjał wojskowy Układu Warszawskiego, ponieważ armie arabskie były wyposażone w radziecki sprzęt wojskowy, a liczni oficerowie wojsk arabskich przechodzili szkolenie w państwach bloku wschodniego. Stosunki polsko-izraelskie zostały wznowione dopiero 27 lutego 1990 roku przez rząd Tadeusza Mazowieckiego.
1967 - W Związku Radzieckim wystrzelono sondę kosmiczną Wenera 4 przeznaczoną do badania Wenus. 18 października tego samego roku sonda weszła w atmosferę planety. Oddzielony wcześniej próbnik atmosferyczny opadał na spadochronie i transmitował dane do wysokości około 25 kilometrów. Wenera 4 wykryła, że atmosfera Wenus składa się prawie w całości z dwutlenku węgla, a jej temperatura waha się od 31 stopni Celsjusza w górnych warstwach do niemal 280 bliżej powierzchni. Misja sondy była jednym z największych sukcesów w radzieckich badaniach planetarnych lat 60.
1968 - Premiera filmu "Dziecko Rosemary" w reżyserii Romana Polańskiego, ekranizacji powieści Iry Levina o tym samym tytule. Główne role zagrali: Mia Farrow, John Cassavetes i Ruth Gordon. Był to czwarty pełnometrażowy film Romana Polańskiego zrealizowany poza granicami Polski. W 2014 film został wybrany przez National Film Preservation Board do szczególnej ochrony i przechowywania w Bibliotece Kongresu i tym samym został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego, jako "film znaczący kulturowo, historycznie lub estetycznie”.
1972 - Zmarł Ludwig von Bertalanffy, austriacki biolog i filozof, który utworzył podstawy ogólnej teorii systemów. Była ona później rozwijana i uzupełniana przez cybernetyków oraz cybernetyków społecznych, adoptowana w inżynierii, jako inżynieria systemów, jest też użyteczna w psychologii, gdzie jej założenie przyczynowości cyrkularnej, a nie liniowej, wykorzystuje się w systemowej terapii rodzin. Bertalanffy Urodził się 19 września 1901 roku.
1979 - Henryk Jaskuła, jako pierwszy Polak, rozpoczął swój samotny rejs dookoła świata, bez zawijania do portów pośrednich. Rejs trwał 344 dni - do 20 maja 1980 roku. Trasa prowadziła z Gdyni, wokół Przylądka Dobrej Nadziei, na południe od Australii i Nowej Zelandii, wokół Przylądka Horn i z powrotem do Gdyni. Henryk Jaskuła na pokładzie nie posiadał żadnego sprzętu radiowego, którym mógłby skutecznie wezwać pomoc. Nie miał także tratwy ratunkowej. Jako zapasy żywności służyły mu konserwy mięsne, grochówka od wojska, chleb w dwukilogramowych porcjach i 500 litrów wody. Henryk Jaskuła urodził się 22 października 1923 roku, a zmarł 14 maja 2020. 45. rocznica
1979 - Skonstruowany przez amerykańskiego inżyniera Paula MacCready’ego i pilotowany przez kolarza Bryana Allena mięśniolot Gossamer Albatross, jako pierwszy statek powietrzny napędzany siłą ludzkich mięśni przeleciał nad kanałem La Manche. W ten sposób Paul MacCready zdobył nagrodę w wysokości 100 tysięcy funtów szterlingów ustanowioną przez brytyjskiego przemysłowca Henry Kremera za osiągnięcia w lotach na mięśniolotach. Obecnie nagrodę Kremera można zdobyć między innymi za przelot na mięśniolocie trasy o długości maratonu, czyli około 42 kilometrów, w czasie nie dłuższym niż godzina lub za skonstruowanie mięśniolotu możliwego do wykorzystania w lotach sportowych. 45. rocznica
1980 - W wyniku uderzenia pioruna, spłonęła wieża kościoła Świętego Mikołaja w Bydgoszczy. Dwa lata później po remoncie zmieniono barokowy hełm wieży i obito go blachą miedzianą. Wieżę wzniesiono w 1929 roku, zawieszając w niej trzy dzwony z rozebranej wcześniej drewnianej dzwonnicy.
1981 - Premiera filmu przygodowego "Poszukiwacze zaginionej arki" w reżyserii Stevena Spielberga. To sztandarowe dzieło Kina Nowej Przygody i najbardziej dochodowy film 1981 roku. Łącznie zarobił 384 miliony dolarów przy 20 milionach kosztów produkcji. Jeden z najpopularniejszych filmów zagranicznych okresu PRL - w kinach obejrzało go blisko dziewięć milionów widzów. W postać Indiany Jonesa, archeologa i poszukiwacza przygód, wcielił się Harrison Ford, który walcząc z nazistami, próbuje odnaleźć Arkę Przymierza. Film doczekał się trzech kontynuacji. W 1999 Biblioteka Kongresu USA uznała film za znaczący kulturowo. Oznacza to jego szczególną ochronę, jako dziedzictwa kulturowego i przechowywanie w amerykańskim Narodowym Rejestrze Filmowym.
1982 - Zmarła Marie Rambert, urodzona, jako Cywia Ramberg, tancerka i pedagog baletu, pochodziła z rodziny polsko- żydowskiej. Zafascynowana tańcem Isadory Duncan, zaczynała karierę od występów w Paryżu, wyłącznie dla znajomych i przyjaciół. Później rozpoczęła studia choreograficzne w Genewie i Dreźnie, 1912 roku została zatrudniona przez Siergieja Diagilewa w zespole Les Ballets Russes, współpracowała z Wacławem Niżyńskim przy choreografii Święta wiosny. Założycielka zespołu, który przyczynił się do popularyzacji baletu w Anglii. Za zasługi dla kultury brytyjskiej dwukrotnie została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego, dama Legii Honorowej. Urodziła się w Warszawie 20 lutego 1888.
1985 - Urodził się Blake Ross, amerykański programista. Jest współtwórcą przeglądarki Firefox, wraz z Dave'em Hyattem zainicjował projekt Mozilla Firefox.
1986 - Polska ponownie została członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Nasz kraj był jednym z założycieli MFW w 1945 roku i jego członkiem do marca 1950, kiedy wystąpiła z niego z powodów politycznych. Międzynarodowy Fundusz Walutowy jest międzynarodową organizacją w strukturach ONZ, zajmującą się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do przeprowadzania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących. Obecnie zrzesza 190 państw.
1990 - Obradował pierwszy Zjazd Deputowanych Ludowych Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, na którym ogłoszono "Deklarację o państwowej suwerenności Federacji Rosyjskiej". Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe - Dzień Rosji.
1991 - Borys Jelcyn wygrał wybory prezydenckie w Rosji. Zdobył blisko 60 procent głosów, przy 75-procentowej frekwencji wyborczej. 8 grudnia 1991 w Puszczy Białowieskiej zawarł z prezydentami Ukrainy i Białorusi porozumienie o rozwiązaniu ZSRR. W 1993 roku odwiedził Polskę i jako pierwszy przywódca Rosji w historii przeprosił Polaków za zbrodnię katyńską. W 1996 został wybrany na prezydenta po raz drugi. 31 grudnia 1999 Jelcyn zrzekł się tej funkcji. Pełniącym obowiązki prezydenta do czasu rozpisania nowych wyborów został wówczas Władimir Putin. Borys Jelcyn zmarł 23 kwietnia 2007 roku.
1991 - Michael Jordan poprowadził drużynę Chicago Bulls do pierwszego mistrzostwa NBA. W finale ligi, "Bullsi", choć przegrali pierwszy mecz z Los Angeles Lakers Magica Johnsona, to łatwo wygrali następne cztery spotkania i zdobyli mistrzostwo. Michael Jordan został MVP finałów. Zdobywał średnio 31,1 punktu, 6,4 zbiorki i 8,4 asyst. Michael Jordan jeszcze pięć razy zdobywał tytuł mistrz NBA. Koszykarz zajął drugie miejsce w plebiscycie Associated Press na największych sportowców XX wieku. Ta sama agencja wybrała go najlepszym koszykarzem XX wieku.
1992 - Zmarł w Londynie generał Klemens Stanisław Rudnicki, pseudonim "Klimek”, oficer dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej i Polskich Sił Zbrojnych. 1 kwietnia 1945 roku mianowany generałem brygady, a 11 listopada 1990 mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem dywizji. Służył w Legionie Wschodnim armii austriackiej od 1914 roku, a od 1918 w Wojsku Polskim. Od 1931 roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie uczył taktyki ogólnej. W 1938 został dowódcą 9. pułku Ułanów Małopolskich, którym dowodził gdy wybuchła II wojna światowa. Brał udział w obronie Lwowa i został aresztowany przez NKWD, był więziony w Moskwie. Na mocy układu Sikorski - Majski został zwolniony. Jako zastępca dowódcy 5. Kresowej Dywizji Piechoty walczył pod Monte Cassino i pod Bolonią. 1 kwietnia 1945 roku został awansowany do stopnia generała brygady, a w maju, już po zakończeniu działań wojennych, objął dowództwo 1. Dywizji Pancernej. Od 1947 zamieszkał w Londynie, pozostał na emigracji. Urodził się 28 marca 1897 roku.
1995 - Zmarł Arturo Benedetti Michelangeli, włoski pianista i pedagog, zaliczany do grona największych wirtuozów XX wieku, uważany za najwybitniejszego, obok Ferruccio Busoniego, pianistę włoskiego. Występował rzadko i z niewielkim repertuarem. Jako pedagog pracował w Konserwatoriach w Bolonii, Wenecji i Bolzano. Prowadził także kursy mistrzowskie w Arezzo, Sienie, Turynie i Lugano. Urodził się 5 stycznia 1920 roku.
1996 - Zmarł Adam Mularczyk, aktor, reżyser teatralny. Zagrał między innymi w filmach: "Milion za Laurę”, "Poszukiwany, poszukiwana”, "Dwaj panowie N”, "Pieczone gołąbki”. Najbardziej znany z roli taksówkarza w filmie "Nie lubię poniedziałku”. W latach 1948-1958 występował w radiowym Teatrzyku "Eterek" Jeremiego Przybory w roli profesora Pęduszki. W 1940 roku, w czasie okupacji niemieckiej, zorganizował konspiracyjny Krakowski Teatr Podziemny. Od 1974 przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Urodził się 13 stycznia 1923 roku.
1996 - Zmarł Zbigniew Kopalko, reżyser radiowy i teatralny. W latach 30. spiker wileńskiego oddziału Polskiego Radia, a także dziennikarz radiowy, autor słuchowisk i reżyser. W czasie II wojny światowej nasłuchiwał wiadomości radia BBC i przekazywał komunikaty o wydarzeniach na froncie władzom ZWZ, później AK. Po wojnie wrócił do pracy w radiu - najpierw w Toruniu, następnie w Łodzi i od 1948 w Warszawie. Był wykładowcą reżyserii radiowej na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego. Laureat wielu prestiżowych nagród krajowych i zagranicznych, między innymi, jako pierwszy Polak otrzymał Prix Italia w Sorrento w 1959 za libretto i reżyserię opery radiowej "Neffru". W 1992 roku otrzymał Honorowego Wielkiego Splendora za całokształt twórczości radiowej, nagrodę przyznawaną przez zespół Teatru Polskiego Radia. Urodził się 9 października 1909 roku.
1997 - Zmarł Bułat Okudżawa, rosyjski poeta, kompozytor i pieśniarz, autor słynnej "Modlitwy" i "Piosenki o żołnierskich butach". Napisał ponad 200 piosenek, w zawoalowanej formie krytykując radziecki imperium Józefa Stalina. Urodził się 9 maja 1924 roku w Moskwie.
2003 - Zmarł Gregory Peck, aktor, jedna z największych gwiazd w historii kina. Przez ponad pięć dekad stale gościł na ekranach kin, największą popularność zdobywając w latach 40. i 50. Grywał bohaterów bez skazy, którzy zrobią wszystko w imię dobra. W latach 60. zagrał w dwóch najważniejszych filmach w swojej karierze: wojennym obrazie "Działa Nawarony” oraz w dramacie "Zabić drozda”. Za rolę Atticusa Fincha - prawnika z Południa, który walczy z rasizmem Gregory Peck otrzymał Oscara i Złoty Glob dla najlepszego aktora. Znakomite kreacje aktor stworzył również w westernie "Jak zdobywano Dziki Zachód” oraz dreszczowcu "Przylądek strachu”.
2004 - W Licheniu Starym odbyła się uroczysta konsekracja bazyliki Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski. Bazylika jest największym kościołem w Polsce, jej najwyższym elementem jest wieża, licząca 141 metrów. Budowa bazyliki rozpoczęła się 22 czerwca 1994, a niespełna rok później, 25 maja 1995 kamień węgielny wmurował prymas Polski kardynał Józef Glemp. 20. rocznica
2010 - Zmarł Jerzy Stawiński, pisarz, reżyser filmów fabularnych, autor słuchowisk radiowych i scenariuszy, między innymi do filmów: "Eroica”, "Kanał”, "Krzyżacy”, "Zezowate szczęście”, "Pingwin”, "Akcja pod Arsenałem”. Napisał między innymi powieści: "Herkulesy”, "Pułkownik Kwiatkowski”, "Młodego warszawiaka zapiski z urodzin”, "Sześć wcieleń Jana Piszczyka”. Współtwórca największych sukcesów polskiej szkoły filmowej. Urodził się 1 lipca 1921 roku.
2012 - Polska zremisowała z Rosją 1:1 w rozegranym na Stadionie Narodowym w Warszawie drugim meczu grupowym turnieju Euro 2012.
2015 - Zmarł Richard "Rick” Ducommun, kanadyjski aktor. Wystąpił między innymi w filmach: "Dzień świstaka”, "Straszny film”, "Na przedmieściach”. Urodził się 3 lipca 1956 roku.
2015 - Zmarła Ewelina Pęksowa, malarka tworząca na szkle, związana z nurtem sztuki ludowej. Bogata kolekcja jej prac znajduje się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego imienia Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Urodziła się 18 października 1923 roku.
2016 - Zmarł Cezary Wodziński, filozof, znawca myśli Martina Heideggera, tłumacz i eseista; wykładowca między innymi Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego. Urodził się 27 maja 1959 roku.
2016 - 50 osób zginęło, a 53 zostały ranne w strzelaninie w klubie nocnym w Orlando na Florydzie. Sprawcą zamachu był 29-letni Omar Mir Seddique Mateen, Amerykanin, którego rodzice wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Afganistanu. Przed atakiem, podczas rozmowy telefonicznej z policją, zamachowiec przysiągł wierność tak zwanemu Państwu Islamskiemu, które wzięło też na siebie odpowiedzialność za strzelaninę. Atak ten jest najbardziej krwawym zamachem terrorystycznym na terytorium USA od 11 września 2001 roku.
2016 - W swoim pierwszym meczu grupowym podczas rozgrywanych we Francji XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Polska pokonała w Nicei Irlandię Północną 1:0. Gola dla naszej reprezentacji zdobył Arkadiusz Milik. W fazie grupowej Polska zremisowała jeszcze z Niemcami 0:0 i wygrała z Ukrainą 1:0, awansując do następnej rundy. W 1/8 finału Polska pokonała, po remisie 1:1 w regulaminowym czasie i po dogrywce, w rzutach karnych Szwajcarię 5:4. W ćwierćfinałach, po porażce z Portugalią, Polacy odpadli z dalszej rywalizacji.
2017 - Zmarł Jan Marian Małecki, historyk, wykładowca akademicki, badacz historii Krakowa. Specjalizował się w dziedzinie historii gospodarczej i społecznej, był znawcą historii miast polskich. Współautor i współredaktor "Dziejów Krakowa”. Urodził się 8 grudnia 1926 roku.
2017 - Zmarł Piotr Andrejew, reżyser i scenarzysta. Należał do Zespołu Filmowego "Kadr”, dla którego zrealizował film telewizyjny "Kradzież" oraz kinowe "Czułe miejsca" i "Klincz", zaliczany do kina moralnego niepokoju. Napisał powieść "Magiczna godzina" i książki o tematyce filmowej: "Kompendium terminologii filmowej" oraz "Polsko-angielski słownik filmowy". Urodził się 27 października 1947 roku.
2018 - W Singapurze odbyło się pierwsze w historii amerykańsko-północnokoreańskie spotkanie na szczycie między Donaldem Trumpem i Kim Dzong Unem. Po zakończeniu rozmów obaj przywódcy podpisali wspólny dokument. Stany Zjednoczone oraz KRLD zobowiązały się w nim między innymi do ustanowienia nowych relacji między obu krajami oraz połączenia wysiłków na rzecz budowy trwałego i stabilnego ładu pokojowego na Półwyspie Koreańskim.
2018 - Zmarła Helena Dunicz-Niwińska, skrzypaczka, tłumaczka literatury z zakresu historii muzyki poważnej oraz autorka wspomnień wojennych "Drogi mojego życia: wspomnienia skrzypaczki z Birkenau". W 1943 roku trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Jako skrzypaczka weszła w skład kobiecej orkiestry obozowej. Występowała zarówno podczas codziennych wydarzeń obozowych, jak i na specjalnych, wieczornych koncertach dla SS. Urodziła się 28 lipca 1915 roku.
2018 - Zmarł Jarosław Kozidrak, gitarzysta i klawiszowiec, wokalista i kompozytor, założyciel zespołu Bajm. Był między innymi kompozytorem piosenek: "Józek, nie daruję ci tej nocy”, "Nie ma wody na pustyni”, "Piechotą do lata”, "Dwa serca, dwa smutki”. Urodził się 8 stycznia 1955 roku.
2019 - Prezydent Andrzej Duda spotkał się w Waszyngtonie z prezydentem USA Donaldem Trumpem. Prezydenci podpisali wspólną deklarację o współpracy obronnej w zakresie obecności sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych na terytorium Polski. Zgodnie z deklaracją w Polsce stacjonować ma około 5,5 tysiąca amerykańskich żołnierzy. 5. rocznica
2019 - Zmarła Sylvia Miles, właściwie Sylvia Reuben Lee, amerykańska aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Nocny kowboj”, "Żegnaj, laleczko”, "Diablica”, "Policjanci z Miami” i "Seks w wielkim mieście”. Urodziła 9 września 1924 roku. 5. rocznica
2019 - Zmarł Wojciech Nowiński, piłkarz ręczny, trener, komentator sportowy. Urodził się 11 grudnia 1948 roku. 5. rocznica
2020 - Zmarł Włodzimierz Bednarski, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Najbardziej znany był dzięki rolom dubbingowym, takim jak Fred Flintstone, Książę Igthorn z "Gumisiów", Pan Sowa z "Kubusia Puchatka", Król Tryton z filmów o Małej Syrence, Dick Dastardly czy Marsjanin Marwin. Zagrał też między innymi w filmach: "Kanał", "Miś", "Nadzór" i "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz". Urodził się 27 marca 1935 roku.
2021 - Zmarła Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, żeglarka, kapitan żeglugi wielkiej, pierwsza kobieta na świecie, która samotnie opłynęła kulę ziemską. Historyczny rejs na jachcie "Mazurek", zbudowanym specjalnie pod kątem planowanego wyczynu, rozpoczął się 28 marca 1976 roku z Las Palmas de Gran Canaria w Hiszpanii. Trasa rejsu przebiegała przez Atlantyk, Kanał Panamski, Ocean Spokojny, Australię i wokół Afryki. Po dwóch latach, 20 marca 1978 roku, zamknęła pętlę rejsu dookoła świata w pobliżu wysp Zielonego Przylądka. W tym czasie przepłynęła niemal 28 tysięcy 700 mil morskich. Do końca życia pływała i popularyzowała żeglarstwo. Zasiadała w jury nagród Rejs Roku oraz Kolosy, była członkiem Komisji Żeglarstwa Morskiego Polskiego Związku Żeglarskiego. Urodziła się 15 lipca 1936 roku.
2021 - W wieku 99 lat zmarł profesor Witold Kieżun, ekonomista i teoretyk zarządzania, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego i więzień sowieckich łagrów. W Powstaniu Warszawskim walczył pod pseudonimem "Wypad". Służył w oddziale do zadań specjalnych "Harnaś" w batalionie "Gustaw. Uczestniczył między innymi w zdobyciu budynku Komendy Policji na Krakowskim Przedmieściu i kościoła św. Krzyża. Wielokrotnie podkreślał, że Powstanie Warszawskie było najpiękniejszym okresem jego życia i niezwykłym wydarzeniem społecznym - olbrzymia grupa ludzi zjednoczyła się, by walczyć o wartość wyższego rzędu. Urodził się 6 lutego 1922 roku.
2022 - Zmarł Philip Baker Hall, amerykański aktor charakterystyczny. Znany ze współpracy z Robertem Altmanem i Paulem Thomasem Andersonem. Zagrał między innymi w filmach: "Zdążyć przed północą", "Informator", "Magnolia", "Sydney" i "Suma wszystkich lęków". Urodził się 10 września 1931 roku.
2023 - W ogniu stanęło kilkanaście hektarów łąk na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego, w pobliżu miejscowości Zabiele. Pożar gasiło około 30 zastępów straży pożarnej, dwa samoloty i śmigłowiec. Był to kolejny pożar łąk na terenie Parku w ostatnich latach. Największy, do którego doszło w kwietniu 2020 roku, strawił prawie 10 procent całkowitej powierzchni parku. Jego gaszenie trwało tydzień. W akcji gaśniczej wzięło wówczas udział około 1,5 tysiąca strażaków zawodowych i ochotników, żołnierze WOT, służby parku, leśne, okoliczni mieszkańcy. 1. rocznica
2023 - Zmarł Silvio Berlusconi, woski polityk i biznesmen. Był założycielem partii Forza Italia i najdłużej urzędującym premierem w powojennej historii Włoch. Funkcję tę pełnił trzykrotnie, w sumie dziewięć lat. Zanim trafił do polityki, prowadził firmę deweloperską. Potem założył imperium medialne Mediaset, które jest największym komercyjnym nadawcą we Włoszech. Był właścicielem trzech włoskich stacji telewizyjnych. Przez 31 lat był także właścicielem klubu AC Milan w rodzinnym Mediolanie. Miał udziały w grupie wydawniczej Mondadori i banku Mediolanum. Był akcjonariuszem hipermarketów Standa. W 2009 roku magazyn „Forbes” umieścił Silvio Berlusconiego na 12. miejscu najbardziej wpływowych ludzi świata oraz wśród 500 najbogatszych. Polityk był zamieszany w skandale obyczajowe i korupcyjne. Wytoczono przeciw niemu kilkadziesiąt procesów, ale skazany został ostatecznym wyrokiem tylko raz. W telegramie kondolencyjnym Władimir Putin nazwał Silvio Berlusconiego „prawdziwym przyjacielem”. Urodził się 29 września 1936 roku. 1. rocznica
