Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-09, 07:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

9 czerwca - Międzynarodowy Dzień Archiwów, obchodzony w rocznicę utworzenia w 1948 roku Międzynarodowej Rady Archiwów ICA.

9 czerwca - Dzień Księgowego.

9 czerwca - Dzień Trójkąta Koralowego.

9 czerwca - Dzień Przyjaciela.

9 czerwca - Dzień Kaczora Donalda. Słynna postać z kreskówek Walta Disney’a pojawiła się po raz pierwszy w filmie „The Wise Little Hen”, czyli „Mądra kurka” 9 czerwca 1934 roku. Kaczora Donalda stworzył animator Dick Lundy, głosu użyczył mu wówczas aktor Clarence Nash.
1595 - Urodził się Władysław IV Waza, król Polski w latach 1632-1648, tytularny król Szwecji 1632-1648, formalnie car Rosji w latach 1610-1613, a tytularny do 1634 roku. Dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, a dbając o wzmocnienie pozycji Polski na Bałtyku, zbudował na Helu twierdzę Władysławowo i fort Kazimierzowo. Zakończył wojny z Rosją i w zamian za nowe zdobycze terytorialne zrzekł się moskiewskiego tronu. Zawarł rozejm ze Szwecją. W dziejach sztuki polskiej zapisał się wzniesieniem w 1644 roku pierwszego w Warszawie pomnika - kolumny Zygmunta III Wazy. Zmarł 20 maja 1648 roku.

1597 - Urodził się Pieter Jansz Saenredam, holenderski malarz i grafik, nazywany portrecistą kościołów. Potrafił z pedanterią oddać najdrobniejsze szczegóły architektoniczne przedstawianych obiektów, wykorzystywał efekty świetlne i cienie. Posługiwał się techniką olejną, przeważnie na drewnianych panelach. Przed malowaniem wykonywał dużą liczbę szkiców i rysunków piórkiem i kredą, czasami wykonywał akwarele. Zachowało się około 50 jego obrazów i liczne szkice z lat 1628-1660. W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się obraz z 1635 roku "Wnętrze kościoła św. Bawona w Haarlemie". Zmarł 31 maja 1665 roku.

1672 - Urodził się Piotr I Wielki, car Rosji od 1692 roku. Zainicjował reformy w celu unowocześnienie państwa - zreformował wojsko, administrację, gospodarkę, oświatę i kulturę. Za jego rządów Rosja uzyskała dostęp do Bałtyku, a w 1703 roku rozpoczął budowę miasta, które wkrótce zostało stolicą imperium - Sankt Petersburga. Zmarł 8 lutego 1725 roku.

1781 - Urodził się George Stephenson, brytyjski konstruktor, wynalazca parowozu, nazwany "ojcem kolei parowych". Pierwszy parowóz zaprojektował w 1814 roku. Był wykorzystywany do transportu węgla z kopalni i mógł ciągnąć 30 ton ładunku. W połowie lat 20. XIX wieku założył pierwszą na świecie fabrykę parowozów. Zmarł 12 sierpnia 1848 roku.

1794 - Zginął Bartosz Głowacki, chłop, kosynier, mianowany przez Tadeusza Kościuszkę oficerem, jeden z bohaterów bitwy pod Racławicami. Po klęsce powstania kościuszkowskiego stał się symbolem waleczności i męstwa. Urodził się około 1758 roku. 230. rocznica

1810 - Urodził się Carl Otto Ehrenfried Nicolai, niemiecki kompozytor. Jego najpopularniejszym dziełem jest opera "Wesołe kumoszki z Windsoru” według Willliama Szekspira. Zmarł 11 maja 1849 roku.

1812 - Urodził się Johann Gottfried Galle, niemiecki astronom, który jako pierwszy zaobserwował planetę Neptun. Obserwacji dokonał 23 września 1846 w Obserwatorium Berlińskim. Istnienie i położenie Neptuna przewidział francuski astronom Urbain Le Verrier, który wysłał współrzędne do Gallego, prosząc go o weryfikację. Niemiecki astronom zaobserwował Neptuna tej samej nocy, w której otrzymał list od Le Verriera, w odległości 1° od przewidywanej pozycji. Odkrycie Neptuna jest uważane za spektakularne potwierdzenie słuszności mechaniki nieba i jest jednym z tryumfów XIX-wiecznej nauki. Zmarł 10 lipca 1910 roku.

1815 - Zakończył się Kongres Wiedeński, na mocy którego po klęsce Napoleona I Bonapartego podzielono Europę. Trwał od września 1814 roku. Decydujący głos mieli przedstawiciele pięciu mocarstw: Anglii, Austrii, Francji, Prus i Rosji. Między innymi utworzono Królestwo Polskie z carem Aleksandrem I, jako królem Polski, z Krakowa i jego najbliższej okolicy Rzeczpospolitą Krakowską pod protektoratem trzech zaborców oraz Wielkie Księstwo Poznańskie, które weszło w skład Prus.

1832 - Papież Grzegorz XVI ogłosił encyklikę "Cum primum” potępiającą uczestników powstania listopadowego. Jej tekst był uzgodniony z posłem rosyjskim przy Stolicy Apostolskiej - Grigorijem Iwanowiczem Gagarinem. Grzegorz XVI, by zatrzeć podejrzenie, że wydanie nowej encykliki zostało na nim wymuszone, postanowił wysłać jej tekst nie tak, jak to było w zwyczaju, czyli za pośrednictwem rządu rosyjskiego, lecz przez nuncjaturę wiedeńską wprost do biskupów polskich. Publikacja encykliki wywołała powszechne oburzenie i wielkie uprzedzenia Polaków do papiestwa, czego ślady pozostały w twórczości polskich pisarzy romantycznych, między innymi Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.

1836 - Urodziła się Elizabeth Garrett Anderson, pierwsza lekarka oraz pierwsza kobieta na stanowisku burmistrza w Wielkiej Brytanii. W 1897 roku została wybrana na prezesa wschodnioangielskiej gałęzi Brytyjskiego Towarzystwa Medycznego. 9 listopada 1908-go została burmistrzem Aldeburgh. Zmarła 17 grudnia 1917 roku.

1840 - Urodził się Akaki Rostomowicz Cereteli, gruziński poeta, prozaik i publicysta, uchodzący za twórcę współczesnego gruzińskiego języka literackiego, działacz gruzińskiego ruchu narodowowyzwoleńczego. Cereteli jest autorem poematów historycznych, patriotycznych, lirycznych i satyrycznych; humorystycznych opowiadań oraz biograficznych powieści. Najbardziej znanym utworem pisarza jest pieśń "Suliko”. Zmarł 26 stycznia 1915 roku.

1840 - Zmarł John Cockerill, brytyjski przedsiębiorca i pomysłodawca innowacji technologicznych, założyciel w Belgii pierwszego zintegrowanego kompleksu przemysłowego. W Polsce założył między innymi wytwórnie sukna w Warszawie i w Przedborzu. Urodził się 3 sierpnia 1790 roku.

1843 - Urodziła się Bertha Felicita Sophie Freifrau von Suttner, austriacka pisarka, jedna z pierwszych kobiet pacyfistek, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla w 1905 roku. Zmarła 21 czerwca 1914 roku.

1850 - Urodził się Wilhelm Roux, niemiecki zoolog, anatom i embriolog. Jeden z twórców embriologii doświadczalnej. Był profesorem uniwersytetów w Halle, Innsbrucku oraz Wrocławiu. Zmarł 15 września 1924 roku.

1851 - Urodził się Bronisław Znatowicz, chemik, popularyzator nauk przyrodniczych, jeden z twórców nowoczesnej polskiej terminologii chemicznej, autor podręcznika "Zasady chemii”. Zmarł w 1917 roku.

1855 - Urodził się Felicjan Feliński, właściwie Passakas, aktor teatralny, śpiewak operetkowy. Był między innymi dyrektorem teatrów w Sosnowcu, Lublinie, Kielcach, Radomiu, Łomży, Ciechocinku i Łodzi. Zmarł 15 stycznia 1914 roku.

1855 - Zmarł Piotr Michałowski, malarz, przedstawiciel romantyzmu w malarstwie polskim, batalista i portrecista. Jest autorem między innymi obrazów: "Studium głowy końskiej”, "Bitwa pod Samossierą”, "Napoleon na siwym koniu”. Wiele kompozycji poświęcił epopei napoleońskiej, postaci cesarza Napoleona i dziejom oręża polskiego. Organizator życia społecznego i gospodarczego. Urodził się 2 lipca 1800 roku.

1857 - Podczas wjazdu papieża Piusa IX do Bolonii wykonano po raz pierwszy skomponowany przez Viktorina Hallmayera "Wielki Marsz Triumfalny", który był drugim hymnem papieskim oraz hymnem Stolicy Apostolskiej w latach 1857-1949. Hymn został po raz ostatni oficjalnie wykonany w Wigilię Bożego Narodzenia 1949 roku. Papież Pius XII zdecydował, że od 1950 oficjalnym hymnem Państwa Watykan będzie skomponowany w 1869 przez Charles’a Gounoda marsz "Inno e Marcia Pontificale". Jego nastrój wydawał się być bardziej religijny i bardziej odpowiedni dla hymnu Watykanu.

1860 - Zmarła Katarzyna Sowińska, wdowa po generale Józefie Sowińskim, obrońcy Woli z 1831 roku. Podczas powstania listopadowego była jedną z inicjatorek utworzenia Związku Dobroczynności Patriotycznej po Domach, organizacji która stawiała sobie za cel aktywizowanie kobiet do pracy charytatywnej. Po powstaniu była prześladowana przez władze rosyjskie i więziona za utrzymywanie korespondencji z polską emigracją patriotyczną. Jej pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczną. Kilkanaście tysięcy warszawiaków przeszło w kondukcie żałobnym śpiewając polskie pieśni patriotyczne.

1863 - Personel Banku Polskiego przekazał powstańcom styczniowym pod wodzą naczelnika Warszawy Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, pół miliona rubli i wielu listów zastawnych. Był to jedyny taki przypadek jawnego działania urzędników na rzecz powstańców. Ogromna większość polskich urzędników administracji Królestwa Polskiego wykonywała potajemnie rozkazy Rządu Narodowego. Po powstaniu styczniowym Carat zdecydował o likwidacji Banku Polskiego.

1870 - Zmarł Karol Dickens, angielski pisarz, uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX wieku w Anglii. Jest między innymi autorem powieści: "Klub Pickwicka", "David Copperfield", "Ciężkie czasy" i "Oliver Twist". Urodził się 7 lutego 1812 roku.

1875 - Urodził się Henry Hallet Dale, brytyjski fizjolog oraz farmakolog. Był autorem histaminowej teorii przyczyn schorzeń alergicznych oraz odkrywcą acetylocholiny. Stworzył podział układu nerwowego na współczulny i przywspółczulny. W 1936 roku, wraz z Austriakiem Otto Loewim, został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za odkrycie przenoszenia impulsów nerwowych. Zmarł 23 lipca 1968 roku.

1875 - Urodził się Jan Kazimierz Olpiński, malarz, nauczyciel malarstwa i rysunku lwowskiej Szkoły Przemysłowej, na Wydziale Artystycznym, a także Politechniki Lwowskiej. Malował pejzaże okolic, w których mieszkał, sceny rodzajowe, sceny z życia Legionów Polskich. Zmarł 15 września 1936 roku.

1875 - Zmarł Karol Libelt, filozof i estetyk, jeden z głównych przedstawicieli tak zwanej filozofii narodowej, podkreślającej narodowy charakter i społeczne funkcje sztuki, działacz społeczno-polityczny i publicysta. Uczestnik powstania listopadowego i rewolucji 1848 roku w Poznaniu. Inicjator życia naukowego i kulturalnego w Wielkopolsce - między innymi prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Autor prac: "O odwadze cywilnej” i "O miłości ojczyzny”. Urodził się 8 kwietnia 1807 roku.

1875 - Zmarła Paulina Wilkońska, powieściopisarka, redaktorka, pamiętnikarka. Jest między innymi autorką powieści: "Wieś i miasto”, "Poranki i wieczory”, "Dziedziczka Czarnolic”. Urodziła się 13 listopada 1809 roku.

1885 - Urodził się Felicjan Sławoj-Składkowski, polityk, generał, legionista. W latach 30. XX wieku pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych i premiera. Zapamiętany został, jako polityk dbający o poprawę stanu higieny na polskiej wsi, a także o poprawę bezpieczeństwa pożarowego. Autor wspomnień "Kwiatuszki administracyjne i inne”. Zmarł na emigracji w Londynie, 31 sierpnia 1962 roku.

1891 - Urodził się Cole Porter, amerykański kompozytor, autor piosenek. Twórca musicali, zarówno filmowych, jak i wystawianych na Broadwayu - "Kiss me Kate!". Przedstawiciel tak zwanej wielkiej piątki kompozytorów, którzy tworzyli zasady musicalu obowiązujące do końca pierwszej połowy XX wieku. Autor słynnych musicali- "Paris", "Fifty Million French Men" i "Anything Goes". Zmarł 15 października 1964 roku.

1898 - Urodził się Curzio Malaparte, właściwie Kurt Suckert, włoski pisarz, dziennikarz i dyplomata. W latach 20. był attaché kulturalnym w Warszawie. Podczas II wojny światowej korespondent wojenny na froncie wschodnim, wtedy powstała jego najbardziej znana książka - „Kaputt”, opisująca między innymi niemieckie zbrodnie na Wschodzie. Zmarł 19 lipca 1957 roku.

1907 - Powołano Związek Buchalterów w Warszawie obejmujący swym zasięgiem Królestwo Polskie. Obecnie funkcjonuje pod nazwą Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.

1915 - Urodził się Les Paul, właściwie Lester William Polsfuss, amerykański gitarzysta jazzowy i wynalazca w dziedzinie technik nagrywania oraz konstruktor gitar elektrycznych. Określany, jako "Thomas Edison przemysłu muzycznego". Był również wynalazcą i pionierem overdubbingu, delaya oraz metody nagrywania wielośladowego. Zmarł 13 sierpnia 2009 roku.

1921 - Zmarła Jeanette "Jennie" Jerome, znana także, jako lady Randolph Churchill, córka amerykańskiego finansisty Leonarda Jerome'a i Clarissy Hall. Była matką premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla. Urodziła się 9 stycznia 1854 roku.

1923 - Urodził się Lubomir Tomaszewski, polsko-amerykański artysta malarz, rzeźbiarz oraz projektant porcelany, pedagog, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Pomysłodawca i współtwórca międzynarodowej grupy artystycznej Emocjonaliści. Często tworzył postacie związane z naturą, artystyczne przedstawienia zwierząt lub fragmentów roślin. Laureat licznych nagród artystycznych, miał kilkadziesiąt wystaw w Polsce i na świecie. Od 1966 mieszkał i tworzył w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 15 listopada 2018 roku.

1926 - Zmarł Władysław Mickiewicz, syn wieszcza Adama, biograf ojca, publicysta, tłumacz, bibliotekarz, działacz patriotyczny. W latach 1864-1885 kierownik Księgarni Luksemburskiej, gdzie publikował książki pisarzy polskich i o Polsce, między innymi serię Ludowa Biblioteka Polska. W 1903 roku założył Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu. Przez wiele lat był dyrektorem tamtejszej Biblioteki Polskiej. Urodził się 23 czerwca 1838 roku.

1928 - Pięciu australijskich lotników pod dowództwem Charlesa Kingsforda Smitha przeleciało po raz pierwszy nad Pacyfikiem ze Stanów Zjednoczonych do Australii. Lotnicy wystartowali 31 maja samolotem Fokker F.VII w Oakland w Kalifornii i wylądowali w Brisbane w Australii. Trasa miała długość ponad 11,5 tysiąca kilometrów z międzylądowaniami na Hawajach i Fidżi.

1928 - Urodził się Wirgiliusz Gryń, aktor teatralny i filmowy, związany ze scenami Koszalina, Gniezna, Poznania i Łodzi, występował też w filmie - zagrał ponad sto ról, często epizodycznych: „Czas nadziei”, „Przemytnicy”, ”Ultimatum”, „Południk zero”, „Aria dla atlety”. Zmarł 3 września 1986 roku.

1930 - Urodził się Bogusław Bijak, duchowny rzymskokatolicki, prałat, związany z ruchem ludowym. W latach 2005-2006 pierwszy proboszcz parafii Opatrzności Bożej w Wilanowie. Zmarł 28 sierpnia 2011 roku

1932 - Zmarła Natalia Janotha, kompozytorka i pianistka. Koncertowała w całej Europie, zdobyła popularność porównywaną z Ignacym Paderewskim, który dedykował jej swoje utwory. Przyczyniła się do popularyzacji muzyki Fryderyka Chopina. Skomponowała około 400 utworów fortepianowych. W latach 1880-1883 zwiedzała Tatry, zyskując miano pierwszej polskiej taterniczki. 22 sierpnia 1883 roku z przewodnikiem Maciejem Sieczką, jako pierwsza kobieta weszła na Gerlach. Pod wpływem pobytu w Tatrach skomponowała cykl utworów na fortepian, między innymi: "Tatry, wrażenia z Zakopanego", "Morskie Oko", "Sabała" i "Gerlach", wykorzystując motywy podhalańskie. Urodziła się 8 czerwca 1956 roku.

1934 - Odbyła się premiera pierwszego filmu animowanego Walta Disneya z Kaczorem Donaldem. Film zatytułowany "Mądra kurka” ukazał się w cyklu "Silly Symphonies” - "Zwariowane melodie”. Filmową postać Donalda stworzył animator Dick Lundy. Charakterystycznego, skrzeczącego głosu użyczył wówczas Donaldowi aktor Clarence Nash. 90. rocznica

1935 - Urodził się Łukasz Czuma, ekonomista, profesor, wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Działacz niepodległościowej i antykomunistycznej organizacji Ruch oraz uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Zmarł 31 maja 2012 roku.

1942 - W nocy z 8 na 9 czerwca w okolicy osady Kamienna Karczma na Pomorzu członkowie Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski” przeprowadzili zamach na pociąg, którym miał jechać Adolf Hitler. Przywódca III Rzeszy w ostatniej chwili zmienił plan podróży i żołnierze polskiego podziemia wykoleili inny pociąg niemiecki.

1945 - Rozpoczął działalność Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska w Krakowie. Powstał z inicjatywy Zofii i Władysława Jaremów, jako teatr dziecięcy. Obecnie działa w nim również scena dla dorosłej widowni.

1945 - Urodziła się Tamara Elżbieta Giermanowna Jakżyna, radziecka i rosyjska dziennikarka i reżyserka filmów dokumentalnych oraz edukacyjnych pochodzenia polskiego. Była między innymi autorką filmów dokumentalnych: "Wibracje duszy”, "Nie lękaj się! Modlę się za ciebie!”, "Papież, który nie umarł”. Zmarła 12 marca 2015 roku.

1945 - Urodziła się Betty Mahmoody, amerykańska działaczka na rzecz praw dzieci i kobiet, pisarka. Jest autorką książki "Tylko razem z córką” o jej przeżyciach związanych z wyjazdem z Iranu po wizycie u rodziny męża. Na podstawie jej historii powstał film zatytułowany "Tylko razem z córką”, w którym w rolę Betty Mahmoody wcieliła się aktorka Sally Field.

1946 - Uroczysta inauguracja polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego. Obecnie jest to jeden z 18. państwowych uniwersytetów klasycznych w naszym kraju, kształcący na kierunkach humanistycznych i ścisłych. Powstał pierwotnie, w 1702, jako Leopoldina, a w 1945 został przekształcony w uniwersytet polski. Tradycjami uczelnia odwołuje się do niemieckich szkół wyższych wrocławskich i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, założonego w 1661. Uczy się tu blisko 22 tysięcy studentów.

1946 - Zmarł Tadeusz Łabędzki, żołnierz podziemia antykomunistycznego, polityk. W 1944 roku w Warszawie odtworzył w konspiracji Młodzież Wszechpolską, na czele której stanął. W latach 1945-1946 był żołnierzem Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Aresztowany przez bezpiekę 7 kwietnia 1946 roku, w zasadzce, został przewieziony do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie i tam, podczas trwania śledztwa zamordowany 9 czerwca 1946. Ciało zakopano w nieznanym miejscu. Symboliczny grób symboliczny znajduje się na wojskowych Powązkach w Kwaterze "Na Łączce". Urodził się 24 grudnia 1917 roku.

1947 - August Zaleski zaprzysiężony został na urząd prezydenta RP na uchodźstwie. Stanowisko to objął po zmarłym 6 czerwca 1947 roku Władysławie Raczkiewiczu. August Zalewski urodził się 30 września 1883 w Warszawie, a zmarł 7 kwietnia 1972 w Londynie. 1947 - Urodził się Bohdan Smoleń, artysta kabaretowy i aktor komediowy. Największą popularność zdobył dzięki występom w kabarecie Tey, wspólnie z Zenonem Laskowikiem. Twórczość satyryczna Bohdana Smolenia jak również informacje na jego temat takie jak artykuły, recenzje, omówienia twórczości podlegały cenzurze komunistycznej. Zmarł 15 grudnia 2016 roku. W czerwcu 2021 roku odsłonięto w Poznaniu pomnik Bohdana Smolenia.

1953 - Zmarł Ugo Betti, włoski poeta, prozaik, scenarzysta filmowy. Autor dramatów o problematyce moralnej - „Trąd w pałacu sprawiedliwości”. Urodził się 4 lutego 1892 roku. 1955 - Urodził się Krzysztof Tusiewicz, operator filmowy, reżyser, fotografik, scenarzysta. Jest autorem zdjęć między innymi do filmów: "Nowy Jork, czwarta rano”, "Majtam nogami”, "Magnat”, "Samowolka”.

1957 - Austriacka wyprawa weszła po raz pierwszy na wierzchołek ośmiotysięcznika Broad Peak w Karakorum. Liczący 8051 metrów szczyt zlokalizowany jest na granicy Chin i Pakistanu.

1960 - Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński dokonał uroczystej konsekracji odbudowanej ze zniszczeń wojennych archikatedry Świętego Jana Chrzciciela w Warszawie. Pół roku później świątynia otrzymała decyzją papieża Jana XXIII tytuł bazyliki mniejszej. Znajdująca się na warszawskiej Starówce świątynia jest jednym z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej Polski. W jej murach wygłaszał kazania ksiądz Piotr Skarga, król Władysław IV Waza zaprzysiągł pacta conventa, tu odbywały się śluby i koronacje dwóch władców Polski, pogrzeby wielu osobistości oraz została zaprzysiężona Konstytucja 3 maja. Współcześnie odbywają się w niej ważne uroczystości narodowe.

1961 - Urodził się Michael J. Fox, kanadyjski aktor. Zasłynął rolą Marty'ego McFly w filmie "Powrót do przyszłości" i jego kontynuacjach. W 2000 roku oznajmił, że opuści serial "Spin City", w którym grał główną rolę, z powodu choroby Parkinsona.

1965 - Zmarł Lech Owron, aktor filmowy. Wystąpił między innymi w filmach: "Cham”, "Niebezpieczny romans”, "Szpieg w masce”, "O czym marzą kobiety”, "Dorożkarz nr 13”, "Krzyżacy”. Urodził się 6 lipca 1893 roku.

1966 - Urodził się Bogusław Kośmider, duchowny katolicki, w latach 2008-2014 był rektorem Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie.

1968 - Zmarła Helena Bobińska, pisarka, publicystka, tłumaczka, związana z ruchem socjalistycznym i komunistycznym, przed i podczas II wojny światowej przebywała na terytorium ZSRR, autorka hagiograficznej powieści o młodości Stalina „Soso. Dziecięce i szkolne lata Stalina”, książek dla dzieci i młodzieży: „O szczęśliwym chłopcu”, „O kotku góralu”, „Sąd pionierów”, a także opracowań literackich. Urodziła się 9 maja 1887 roku.

1972 - Bruce Springsteen podpisał kontrakt na nagranie 10 płyt z wytwórnią Columbia Records. Amerykański gitarzysta, piosenkarz i kompozytor rockowy podczas swojej ponad 50-letniej kariery sprzedał ponad 210 60 milionów płyt. Został uhonorowany 20 nagrodami Grammy, dwoma Złotymi Globami, Oscarem i Tony Award. W 2016 został odznaczony przez Baracka Obamę Prezydenckim Medalem Wolności. Dzięki wydanej w 2020 płycie "Letter to You", Bruce Springsteen został pierwszym w historii artystą, którego albumy znalazły się na szczytach list przebojów w każdej z ostatnich sześciu dekad.

1975 - Urodził się Bartosz Żukowski, aktor filmowy. Zagrał między innymi w obrazach: "Pierścionek z orłem w koronie”, "Samowolka”, "Cwał”, "Tato”, "Jasne błękitne niebo”. Popularność przyniosła mu rola Waldka w serialu telewizyjnym "Świat według Kiepskich”.

1975 - Zmarła Janina Konarska-Słonimska, malarka, graficzka, ilustratorka, członkini Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików "Ryt”. Jest między innymi autorką grafik z religijnego cyklu zatytułowanego "Święci Patroni" oraz miedziorytu "Dziesięć przykazań". Tworzyła "barworyty" - drzeworyty ręcznie barwione. Została nagrodzona srebrnym medalem w olimpijskim konkursie sztuki i literatury w Los Angeles w 1932 roku za drzeworyt "Narciarze”. Urodziła się 30 kwietnia 1900 roku.

1976 - Zmarł Jan Nagórski, inżynier, pilot. Jeden z pierwszych polskich i światowych pilotów arktycznych i pierwszy wykonawca akrobacji lotniczych na wodnosamolocie. Znany także pod zrusyfikowaną formą imienia i nazwiska Iwan Nagurski Podczas I wojny światowej był dowódcą dywizjonu wodnopłatowców, w rejonie Morza Bałtyckiego. Został zestrzelony i uratowany przez rosyjską łódź podwodną. Uznany za zabitego i zapomniany w Polsce, został "odkryty" przez Czesława Centkiewicza, pisarza i polarnika w 1955 roku. Potem wydał swoje wspomnienia. Urodził się 8 lutego 1888 roku.

1981 - Zmarł Franciszek Misztal, konstruktor i wynalazca lotniczy, twórca między innymi, bombowców "Karaś" i "Łoś". Był dziekanem wydziału lotniczego Politechniki Warszawskiej. Urodził się 15 marca 1901 roku.

1991 - Zakończył się pierwszy etap czwartej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski pod hasłem "Bogu dziękujcie, ducha nie gaście”. Papież odwiedził Koszalin, Rzeszów, Przemyśl, Lubaczów, Kielce, Radom, Łomżę, Białystok, Olsztyn, Włocławek, Płock i Warszawę. W drugim etapie, w dniach 13-16 sierpnia, papież Jan Paweł II ponownie odwiedził Polskę. Głównym celem wizyty były VI Światowe Dni Młodzieży w Częstochowie. Ponadto Jan Paweł II odwiedził Kraków i Wadowice.

1995 - Zmarł Karol Szczeciński, reporter i operator Polskiej Kroniki Filmowej. Sfilmował między innymi proces norymberski, ekshumacje na ulicach Warszawy, ingres kardynała Augusta Hlonda na metropolitę warszawsko-gnieźnieńskiego, Wyścigi Pokoju, budowę warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki. Za film "Powódź” zawierający zdjęcia zerwania mostów na Wiśle w marcu 1947 roku otrzymał na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes Grand Prix w kategorii filmów dokumentalnych. Urodził się 14 października 1911 roku.

1997 - Podczas mszy świętej w Krośnie Jan Paweł II kanonizował Jana z Dukli.

1998 - Zmarł kardynał Agostino Casaroli, watykański sekretarz stanu, dyplomata. Był architektem nowej polityki wschodniej Watykanu wobec państw bloku komunistycznego, dzięki temu zyskał przydomek: "Kardynał Pieriestrojka”. W 1971 roku, jako pierwszy przedstawiciel Watykanu gościł w Moskwie na Kremlu. W 1974 podpisał układ o ustanowieniu stosunków roboczych z PRL. W 1979 towarzyszył papieżowi Janowi Pawłowi II w podróży do Polski. Urodził się 24 listopada 1914 roku.

2000 - Zmarł George Segal, amerykański malarz, rzeźbiarz, jeden z pionierów pop-artu, twórca głownie rzeźb - grup realistycznych figur wykonanych z białego gipsu. Urodził się 26 listopada 1924 roku.

2002 - W Londynie zmarła Lidia Ciołkoszowa, historyczka, działaczka socjalistyczna, od 1979 roku przewodnicząca PPS na Obczyźnie. Była autorką wielu artykułów, broszur i audycji radiowych z historii polskiego ruchu robotniczego, nadawanych przez Rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa. Wspólnie z mężem Adamem napisała najważniejsze ich dzieło - "Zarys dziejów socjalizmu polskiego". Została wyróżniona nagrodami literackimi paryskiej "Kultury" i Stowarzyszenia Polskich Kombatantów oraz orderem Polonia Restituta. Podpisała list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji PRL - tak zwany List 59. Urodziła się 24 czerwca 1902 roku.

2005 - Zmarł Richard Eberhart, amerykański poeta. Twórca liryki moralistycznej o charakterze religijno-mistycznym. Nawiązywał do tradycji poezji angielskiej. W 1966 roku otrzymał Nagrodę Pulitzera w kategorii Poezja za tom "Selected Poems: 1930/65”, a w 1977 National Book Award za "Collected Poems: 1930/76”. Urodził się 5 kwietnia 1904 roku.

2006 - W Niemczech rozpoczęły się XVIII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. W swym pierwszym meczu grupowym reprezentacja Polski przegrała w Gelsenkirchen z Ekwadorem 0:2. W kolejnych meczach przegrała z Niemcami 0:1 i wygrała z Kostaryką 2:1. Nasza reprezentacja zajęła trzecie miejsce w grupie i nie awansowała dalej. Mistrzem świata zostali Włosi, którzy w finale pokonali Francuzów.

2010 - Zmarła Marina Siemionowa, rosyjska primabalerina i nauczycielka tańca, legenda rosyjskiego baletu. Od początku kariery związana z Teatrem Bolszoj w Moskwie. Urodziła się 12 czerwca 1908 roku.

2011 - Zmarł Andrzej Święcicki, działacz katolicki, wieloletni prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, socjolog. Podczas II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, po wojnie więziony przez komunistów w Polsce i Związku Radzieckim. Urodził się 28 lipca 1915 roku.

2015 - Zmarł Igor Fiodorowicz Kostin, ukraiński fotograf i dziennikarz. Wykonywał zdjęcia między innymi podczas wojny w Wietnamie oraz radzieckiej interwencji w Afganistanie. 26 kwietnia 1986 roku wraz z dwoma innymi fotografami znalazł się na miejscu katastrofy w elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Z helikoptera wykonał około 20 zdjęć, jednak promieniowanie zniszczyło film. Jedyna ocalona fotografia uchodzi za jeden z najbardziej charakterystycznych obrazów katastrofy. Urodził się 27 grudnia 1936 roku.

2015 - Zmarł James Last, właściwie Hans Last, niemiecki kompozytor, aranżer i dyrygent orkiestry big-bandowej. W 1964 roku założył James Last Orchestra, która przyniosła mu międzynarodową sławę. Nagrał 75 albumów, które sprzedały się w milionach egzemplarzy. Urodził się 17 kwietnia 1929 roku.

2017 - Premier Polski Beata Szydło i premier Danii Lars Lokke Rasmussen podpisali w Kopenhadze memorandum w sprawie budowy gazociągu Baltic Pipe. To strategiczny projekt infrastrukturalny mający na celu utworzenie nowego korytarza dostaw gazu ziemnego ze złóż norweskich na rynki duński i polski, a także do użytkowników w sąsiednich krajach. Baltic Pipe jest określany, jako element projektu Bramy Północnej, czyli koncepcji pełnej dywersyfikacji dostaw do Polski.

2019 - Zmarł Bushwick Bill, właściwie Richard Stephen Shaw, amerykański raper, członek grupy hip hopowej Geto Boys. Urodził się 8 grudnia 1966 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Krystyna Krupska-Wysocka, filmowiec, reżyserka filmowa. Stworzyła między innymi obrazy: "Skutki noszenia kapelusza w maju" i "Ptaszka", które zdobyły uznanie krytyków i publiczności, jednak głównie reżyserowała filmy i widowiska dla dzieci. Urodziła się 19 września 1935 roku.

2021 - Zmarł Edward Charles Francis Publius de Bono, maltański psycholog i lekarz. Był światowym autorytetem w bezpośrednim nauczaniu tak zwanego "myślenia twórczego” oraz twórcą określenia "lateral thinking” - "myślenie w bok”, czyli w poprzek stereotypom. Jest autorem ponad 70 książek przetłumaczonych na 38 języków. Najbardziej znane pozycje to: "Myślenie lateralne" oraz "Sześć kapeluszy myślowych". W 2005 roku był nominowany do Nagrody Banku Szwecji imienia Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Urodził się 19 maja 1933 roku.

2022 - Zmarła Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska, profesor nauk prawnych, wieloletnia wykładowczyni akademicka, dziekan Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego, sędzia Trybunału Konstytucyjnego od 1997 do 2006 roku. Urodziła się 26 sierpnia 1927 roku.

2022 - Zmarła Grażyna Roman-Dobrowolska, rzeźbiarka posługująca się głównie materiałami trwałymi, jak kamień i drewno. Twórczyni form plenerowych, jak rzeźba Aurora prezentowana w Orońsku, ale także autorka dzieł sztuki sakralnej. Urodziła się 1 czerwca 1935 roku.

2023 - Zmarła Barbara Borys-Damięcka, reżyser teatralna i telewizyjna, parlamentarzystka. Legenda Telewizji Polskiej, z którą była związana zawodowo przez 35 lat. Zrealizowała bądź wyreżyserowała 180 przedstawień Teatru Telewizji. Współtworzyła większość programów telewizyjnych Kabaretu Starszych Panów, a także programy takie jak talk-show „Tele-Echo” czy młodzieżowy „5-10-15”. Później pełniła funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru Syrena w Warszawie. Była senatorem VII, VIII, IX i X kadencji. Urodziła się 2 listopada 1937 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł francuski socjolog Alain Touraine - jeden z najważniejszych badaczy ruchów społecznych i przemian nowoczesności. Wspierał polską opozycję antykomunistyczną. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Zapisał się w historii jako autor jednego z pierwszych socjologicznych opracowań na temat ruchu Solidarności w Polsce: „Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980-1981”. To właśnie w ruchach społecznych - poza instytucjami politycznymi - szukał przyszłości demokracji. Myśl Touraine’a akcentuje sprzeciw wobec wyobcowania człowieka z jego otoczenia poprzez biurokratyzację, robotyzację czy urynkowienie relacji społecznych. Założył i prowadził Laboratorium Socjologii Przemysłowej, Centrum Studiów nad Ruchami Społecznymi, a także Centrum Analizy i Interwencji Socjologicznej. Urodził się 3 sierpnia 1925 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-07-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 lipca 1399 roku - Zmarła Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski od 1384 roku, żona Władysława Jagiełły, fundatorka kościołów, opiekunka szpitali, patronka… » więcej 2024-07-16, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 16 lipca 622 roku - Początek biegu kalendarza muzułmańskiego. Kalendarz, zreformowany przez Mahometa, zawiera 12 miesięcy po 29 lub 30 dni i używany jest… » więcej 2024-07-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 lipca - Dzień bez Telefonu Komórkowego, nieformalne święto ogłoszone przez internautów. 15 lipca - Światowy Dzień Umiejętności Młodzieży. » więcej 2024-07-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 lipca - Święto narodowe Francji, obchodzone w rocznicę zdobycia Bastylii w 1789 roku. 14 lipca - Światowy Dzień Szympansa. 14 lipca - Dzień Re… » więcej 2024-07-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 lipca - Międzynarodowy Dzień Rock and Rolla. » więcej 2024-07-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 lipca - Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, ustanowiony w 2017 roku. 12 lipca - Święto narodowe Kiribati - Dzień Niepodległości, obchodzony w… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 lipca - Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowiony przez… » więcej 2024-07-10, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 10 lipca - Dzień Nikoli Tesli, wynalazcy radia, silnika elektrycznego, dynama rowerowego, baterii słonecznej i prądnicy prądu przemiennego. Obchodzony z okazji… » więcej 2024-07-09, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 9 lipca 1339 - W Wyszehradzie Kazimierz Wielki zawarł umowę z Karolem I Robertem. Karol zgodził się, aby jego siostrzeniec Ludwik Węgierski został następcą… » więcej 2024-07-08, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 8 lipca 1343 - Kazimierz Wielki zawarł pokój z Krzyżakami. Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, zakon zachował Pomorze Gdańskie, jako "wieczystą… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »