Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-08, 07:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

8 czerwca - Światowy Dzień Oceanów, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2008 roku.

8 czerwca - Argentyna: Dzień Polskiego Osadnika (hiszpańskie - Día del Colono Polaco), święto narodowe od 1995 roku.

8 czerwca - Światowy Dzień Guza Mózgu.

8 czerwca - Polska: Dzień Informatyka.

8 czerwca - Dzień Cyrku bez Zwierząt.
632 - Zmarł Mahomet, prorok i twórca islamu, organizator teokratycznego państwa arabskiego. Muzułmanie wierzą, że jest największym i ostatnim prorokiem jedynego Boga Allaha. Na podstawie objawień, jakie Mahomet miał przez całe życie, powstała święta księga islamu Koran. Urodził się 20 kwietnia 571 roku.

1457 - Uroczysty wjazd polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka do Malborka. Dwa dni wcześniej załoga krzyżacka złożona w większości z Czechów, dowodzona przez rotmistrza Oldrzycha Czerwonkę, przeszła wraz z zamkiem malborskim na stronę Polski. Uwolniono więzionych na zamku jeńców i odzyskano sztandary polskie utracone w wyniku przegranej bitwy pod Chojnicami w 1454 roku. Rotmistrz Czerwonka został mianowany nowym starostą królewskim na malborskim zamku. Polska ponownie utraciła Malbork po pierwszym rozbiorze w 1772 roku.

1625 - Urodził się Giovanni Cassini, francuski astronom, pierwszy dyrektor Królewskiego Obserwatorium w Paryżu. Odkrył cztery księżyce Saturna: Tethys, Dione, Rhea i Lapetus. Wyznaczył odległość między Ziemią a Marsem, co pozwoliło po raz pierwszy określić prawdziwe rozmiary Układu Słonecznego. Zmarł 14 września 1712 roku.

1794 - W czasie insurekcji kościuszkowskiej powstańcy pod dowództwem generała Józefa Zajączka przegrali bitwę pod Chełmem z rosyjskim korpusem. Całkowitej zagładzie polskich oddziałów zapobiegł sprawnie zorganizowany przez majora Karola Kniaziewicza odwrót. Spośród ośmiu tysięcy kościuszkowców ponad 1400 zginęło lub zostało uznanych za zaginionych. Z liczącego 16,5 tysiąca żołnierzy rosyjskiego korpusu 34 zostało zabitych lub uznanych za zaginionych. 230. rocznica

1810 - Urodził się Robert Schumann, niemiecki kompozytor i pianista okresu romantyzmu. Komponował między innymi symfonie, koncerty, oratoria i pieśni. Zmarł 29 lipca 1856 roku.

1863 - W czasie Powstania Styczniowego oddział naczelnika wojennego województwa sandomierskiego pułkownika Dionizego Czachowskiego odparł pod Rusinowem ataki ścigających go wojsk rosyjskich. Po odparciu szarż nieprzyjaciela powstańcy przebili się do zalesionych wzgórz w okolicach Przysuchy.

1887 - Amerykański inżynier i wynalazca, protoplasta komputerowej firmy IBM, Herman Hollerith opatentował własny format karty dziurkowanej, która została użyta podczas powszechnego spisu ludności USA w 1890 roku. Informacje kodowano poprzez wycinanie otworów w odpowiednich miejscach, gdy odpowiedź na pytanie była twierdząca. Karty mogły być następnie segregowane lub zliczane, w zależności od wyciętych otworów. Herman Hollerith uzyskał łącznie w ciągu swego życia 38 patentów. Urodził się 29 lutego 1860 w Buffalo, a zmarł 17 listopada 1929 w Waszyngtonie.

1900 - W Krakowie odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika. Monument został uroczyście odsłonięty na dziedzińcu Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1953 roku został przeniesiony na Planty, gdzie stoi do dziś.

1902 - Zmarł Charles Phillip Ingalls, amerykański pionier, ojciec pisarki Laury Ingalls Wilder, bohater jej cyklu powieściowego "Domek na prerii" oraz jego licznych ekranizacji. Urodził się 10 stycznia 1836 roku.

1910 - Urodził się John Campbell, amerykański wydawca i pisarz science fiction, uważany za ojca tego gatunku literackiego. Autor powieści: "Ostatni etap ewolucji”, "Kim jesteś?”, "Zmierzch”, "Broń ostateczna”. W latach 1939-1943 wydawał czasopismo "Unknown”, uważane za najlepszy magazyn fantasy w historii. Zmarł 11 lipca 1971 roku.

1916 - Urodził się Francis Crick, biochemik brytyjski, genetyk. Laureat Nagrody Nobla w 1962 roku, za współodkrycie struktury przestrzennej kwasu DNA. Mimo swoich ateistycznych przekonań, był jednym z uczonych negujących możliwość samoistnego powstania życia z materii nieożywionej. Zmarł 28 lipca 2004 roku.

1917 - Została utworzona Misja Wojskowa Francusko-Polska w Paryżu. Zajmowała się rekrutacją i pracami nad organizacją autonomicznej Armii Polskiej we Francji. Szefem misji był generał Louis Archinard. Na terenie USA i Kanady do nowej formacji zgłosiło się 26 tysięcy osób, zaś z Włoch przybyło 32 tysięcy ochotników, głównie jeńców-Polaków, byłych żołnierz armii austro-węgierskiej. Misja Wojskowa Francusko-Polska w Paryżu istniała do 15 lipca 1919 roku.

1918 - Urodził się Robert Preston, amerykański aktor filmowy, zagrał w obrazach: „Jak zdobywano Dziki Zachód”, „Victor”, „Junior Bonner”. Zmarł 21 marca 1987 roku.

1919 - Wojska Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej rozpoczęły ofensywę w okolicach Czortkowa przeciw stacjonującym na Ukrainie oddziałom polskim generała Wacława Iwaszkiewicza. Po tygodniu walk Ukraińcy zepchnęli polskie wojska za rzekę Złota Lipa. Po skoncentrowaniu znacznych sił pod dowództwem Józefa Piłsudskiego Polacy 28 czerwca przystąpili do kontrofensywy zmuszając Ukraińców do odwrotu. 105. rocznica

1919 - Urodził się Władysław Siemaszko, prawnik, działacz kresowy, autor publikacji na temat zbrodni przeciwko ludności polskiej na Wołyniu. Po zajęciu ziem polskich przez ZSRR trafił do łagru. Od 1942 roku do 1944 walczył w 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. W 1945 roku został ponownie aresztowany i przekazany do Polski, gdzie jeszcze trzy lata spędził w więzieniu. Po skończeniu studiów prawniczych pracował, jako radca prawny. W latach 80., w odpowiedzi na publikację na temat zbrodni AK na ludności ukraińskiej - zebrał relacje świadków na temat zbrodni wobec ludności polskiej. Opublikował je wraz z córką Ewą Siemaszko w opracowaniu "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”. Kawaler Orderu Orła Białego. 105. rocznica

1922 - Urodził się Czesław Czaplicki, żołnierz niepodległościowego podziemia, działacz organizacji kombatanckich, ekonomista i polityk. Podczas okupacji hitlerowskiej prowadził bojową działalność sabotażową i dywersyjną przeciwko wojskom niemieckim. Był jednym z organizatorów brawurowej akcji uwolnienia 42 więźniów - żołnierzy NSZ, AK i Batalionów Chłopskich z piwnic katowni Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnosielcu 1 maja 1945. Przez 18 lat ukrywał się przed bezpieką pod przybranymi nazwiskami. W 1964 roku został skazany na 15 lat więzienia. Od 1980 aktywnie działał w "Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany. Był członkiem-założycielem Polskiej Ligi Obrony Praw Człowieka w 1986. Zmarł 16 lipca 2006 roku.

1923 - Jerzy Miatkowski, pseudonim „Zawada", żołnierz Armii Krajowej w stopniu porucznika, uczestnik Powstania Warszawskiego. W okresie powojennym działał w konspiracji antykomunistycznej. Należał do Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość, był adiutantem majora Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, został skazany na śmierć wyrokiem sądu wojskowego i stracony wraz z dowódcą oraz 5 towarzyszami w więzieniu mokotowskim 7 marca 1949 roku.

1924 - Brytyjscy himalaiści George Mallory i Andrew Irvine zginęli podczas próby wejścia na wierzchołek Mount Everestu. Wspinacze zniknęli na północno-wschodnim grzbiecie góry. Ostatni raz byli widziani zaledwie kilkaset metrów od szczytu. Ciało Mallorego odnaleziono w 1999 roku, natomiast ciało Irvine'a do tej pory nie zostało odnalezione. Najwyższa góra świata została zdobyta po raz pierwszy 29 maja 1953 roku. Zdobywcami szczytu zostali: Edmund Hillary i Tenzing Norgay. Pierwsze wejście zimowe należy do Polaków. 17 lutego 1980 roku cel osiągnęli Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. 100. rocznica

1925 - Urodził się Zbigniew Józefowicz, aktor, związany z łódzkimi teatrami: imienia Stefana Jaracza oraz Nowym. Grał też między innymi w filmach i serialach: "Celuloza”, "Gdzie jest generał...”, "Popioły”, "Gdzie jest trzeci król”, "Dyrektorzy”, "Trędowata” i "Polonia Restituta”. Zmarł 24 sierpnia 2016 roku.

1926 - Urodził się Anatol Vieru, rumuński kompozytor, dyrygent i muzykolog. Był laureatem światowych wyróżnień, między innymi w 1962 roku otrzymał nagrodę kompozytorska w Konkursie imienia królowej Marie-José w Genewie, w 1966 nagrodę Fundacji imienia S. Kusewickiego w Nowym Jorku w 1986 roku nagrodę imienia Herdera w Wiedniu. Autor: "Ode to Silence", "Earthquake Symphonii", "VI symfonii Exodus". Zmarł 9 października 1998 roku.

1927 - Urodził się Wiktor Woroszylski, pisarz, poeta i tłumacz. Autor utworów dla dzieci i młodzieży: "I ty zostaniesz Indianinem", "Felek i naokoło", szkiców - "O Tadeuszu Borowskim, jego życiu i twórczości", poezji - "Przygoda w Babilonie", "Jesteś i inne wiersze". Tłumacz utworów i listów Zoszczenki, Majakowskiego, Sołżenicyna, Brodskiego. W latach 70. związany z opozycją demokratyczną, internowany po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. Zmarł 13 września 1996 roku.

1930 - Urodził się Israel Robert Aumann, izraelski matematyk i członek Amerykańskiej Akademii Nauk. Użył teorii gier by zanalizować Talmud. W 2005 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii, za prace dotyczące zastosowania teorii gier w naukach społecznych i mikroekonomicznych.

1930 - Urodził się Bo Widerberg, szwedzki pisarz, reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta. Był czołowym przedstawicielem tak zwanej opozycji antybergmanowskiej. Było to pokolenie filmowców młodszych od Bergmana, którzy chcieli się przeciwstawić jego dominacji w szwedzkiej kinematografii i podjąć omijane przez niego problemy społeczno-polityczne. Do najbardziej znanych filmów Bo Widerberga należą: "Wózek dziecięcy”, "Życie jest piękne”, "Dzika kaczka”, "Miłość Elwiry Madigan”, "Człowiek na dachu", "Adalen 31”. Zmarł 1 maja 1997 roku.

1935 - Urodziła się Carolyn Meyer, amerykańska pisarka, twórczyni literatury dla dzieci i młodzieży, autorka powieści historycznych. Napisała między innymi powieści: "Anastazja: ostatnia wielka księżniczka”, "Izabela: klejnot Kastylii”, "Mary, Bloody Mary”.

1937 - We Frankfurcie nad Menem odbyło się prawykonanie kantaty scenicznej "Carmina Burana" Carla Orffa, opartej na średniowiecznym zbiorze pieśni pod tym samym tytułem. Carl Orff dokonał wyboru części tekstów i skomponował na ich podstawie utwór na orkiestrę, chór i głosy solowe. Zdecydował się napisać muzykę całkiem od nowa, mimo że niektóre rękopisy zawierają zapis muzyczny w postaci neum, który został częściowo odczytany. "Carmina Burana" to prawdopodobnie najbardziej znany utwór muzyczny skomponowany w Niemczech w okresie nazistowskim. Początkowo kompozycja była potępiana przez niemieckich krytyków, jako dzieło "zdegenerowane”, jednak później została entuzjastycznie przyjęta przez nazistów. Po wojnie utwór zyskiwał coraz większą popularność, w latach 60. XX wieku wszedł do międzynarodowego kanonu muzyki poważnej.

1939 - Urodził się Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta, profesor Uniwersytetu Londyńskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Autor prac dotyczących historii Europy, Polski i Wysp Brytyjskich, w tym: "Boże igrzysko”, "Orzeł biały, czerwona gwiazda”, "Europa między wschodem a zachodem”, "Powstanie ‘44”, "Zaginione królestwa”. W lipcu 2014 prezydent Bronisław Komorowski nadał Normanowi Daviesowi polskie obywatelstwo. 85. rocznica

1940 - Polski okręt podwodny ORP "Orzeł” nie wrócił do brytyjskiego portu Rosyth w Szkocji z patrolu na Morzu Północnym. Po internowaniu we wrześniu 1939 w Tallinie załoga wyprowadziła "Orła" z estońskiego portu i dopłynęła do Wielkiej Brytanii. W przededniu inwazji na Norwegię zatopił transportowiec "Rio de Janeiro", który przewoził niemieckie oddziały desantowe. Po raz ostatni kontakt z "Orłem" nawiązano 25 maja 1940 roku, kiedy patrolował wody u wybrzeży Danii. Ostatecznie 11 czerwca brytyjska admiralicja uznała polski okręt za stracony.

1941 - Urodził się Zygmunt Smalcerz, sztangista, złoty medalista olimpijski z Monachium w 1972 roku, trzykrotny mistrz świata. Trener i działacz sportowy. W 1971 roku w Limie zdobył złoty medal mistrzostw świata w wadze muszej oraz był pierwszy w mistrzostwach Europy, a rok później na igrzyskach olimpijskich w Monachium ponownie stanął na najwyższym stopniu podium. Trzeci raz mistrzem świata został w 1975. W 2002 roku został wpisany w poczet Galerii Sław Międzynarodowej Federacji Podnoszenia Ciężarów. W 2020 został trenerem reprezentacji Norwegii w podnoszeniu ciężarów.

1942 - W lesie koło Iwieńca na dzisiejszej Białorusi Niemcy rozstrzelali 800 Żydów. Przed II wojną światową mieszkało w Iwieńcu około dwóch tysięcy Żydów, większość z nich została zamordowana przez nazistów w czasie Holokaustu. Podczas likwidacji getta w Iwieńcu, 8 czerwca 1942, w pobliskim lesie zamordowano 600 dzieci i 200 dorosłych. Na miejscu zbrodni stoi tablica pamiątkowa.

1942 - Zmarł Henryk Szaro, właściwie Henoch Szapiro, polski reżyser filmowy i teatralny oraz scenarzysta żydowskiego pochodzenia. Zaliczany do najważniejszych twórców polskiego kina przedwojennego. Obok Michała Waszyńskiego i Józefa Lejtesa należał do najsprawniejszych reżyserów swego okresu. Nazywany był "tytanem pracy". Wyreżyserował między innymi filmy: "Pan Twardowski", "Ordynator Michorski", "Na Sybir" i "Przedwiośnie". Urodził się 20 października 1900. Podawana jest też inna data śmierci - 17 kwietnia 1942 roku. Został zamordowany podczas likwidacji getta w Warszawie.

1942 - Zmarł Dominik Surowski, ksiądz katolicki, prefekt szkół powszechnych w Lublinie i Chełmie, więzień niemieckich obozów zagłady w Sachsenhausen i Dachau. Urodził się 23 lipca 1905 roku.

1945 - Założono Główną Bibliotekę Lekarską z siedzibą w Warszawie. Gromadzi ona polską literaturę z dziedziny medycyny i nauk pokrewnych oraz najważniejsze pozycje światowej literatury medycznej.

1945 - Urodził się Jack Sholder, amerykański reżyser i scenarzysta filmowy. Wyreżyserował między innymi filmy: "Ukryty”, "Koszmar z ulicy Wiązów II: Zemsta Freddy’ego”, "Władca życzeń II”.

1946 - W Londynie odbyła się parada zwycięstwa wojsk alianckich, do której nie dopuszczono żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jedyną polską organizacją bojową zaproszoną do udziału w paradzie byli piloci Dywizjonu 303, którzy mieli maszerować w szeregach RAF. Odmówili jednak udziału w defiladzie w geście solidarności z innymi polskimi żołnierzami. Brytyjczycy nie zaprosili Polaków, bo nie chcieli psuć stosunków ze Związkiem Radzieckim, który uważał Polskę Ludową za własną strefę wpływów.

1946 - Urodził się Piotr Fronczewski, aktor teatralny, radiowy i filmowy, piosenkarz oraz satyryk. Ma w dorobku blisko 120 ról w filmach fabularnych i serialach, między innymi w: "Ziemi obiecanej”, "Akademii Pana Kleksa”, "Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy”, "Rodzinie zastępczej”. Grał też w słuchowiskach Polskiego Radia, między innymi w "Rodzinie Poszepszyńskich” i "Przygodach wuja Alberta” oraz telewizyjnym Kabarecie Olgi Lipińskiej. Laureat ponad 20 nagród filmowych.

1947 - W Heppenheim w Niemczech urodził się Edward Lutczyn, grafik, rysownik, satyryk. Znany z rysunków satyrycznych, karykatur i ilustracji oraz plakatów, zarówno skierowanych do najmłodszych, jak i do dorosłych. Zajmuje się także projektowaniem plakatów, pocztówek, okładek płyt. Zilustrował ponad 130 książek, a jego prace były wystawiane wielokrotnie w Polsce i za granicami kraju.

1948 - Zmarł, popełniając samobójstwo przed aresztowaniem przez UB, Wacław Kuchnio, ps. „Spokojny”, partyzant Armii Krajowej, podporucznik z oddziału Mariana Bernaciaka „Orlika”, który przejął dowództwo oddziału po jego śmierci. Był prześladowany przez władze komunistyczne, również po zaprzestaniu działalności partyzankiej. Urodził się 23 marca 1917 roku.

1951 - Urodziła się Kora, czyli Olga Aleksandra Sipowicz, wokalistka rockowa i autorka tekstów, w latach 1976-2008 solistka zespołu Maanam. Wykonawczyni między innymi przebojów "Boskie Buenos", "Kocham Cię, kochanie moje", "O! Nie rób tyle hałasu", "Lucciola", "To tylko tango", "Raz dwa raz dwa" i "Szare miraże". Zmarła 28 lipca 2018 roku.

1955 - Urodził się Tim Berners-Lee, angielski fizyk, programista, współtwórca i jeden z pionierów WWW - World Wide Web. Pierwszą opublikowaną przez Tima Bernersa-Lee stroną WWW była info.cern.ch. Była to pierwsza strona WWW na świecie. Nadal jest czynna. Jest autorem książki "Tkając Sieć” mówiącej o początkach i przyszłości WWW.

1955 - Urodziła się Krystyna Tolewska, aktorka. Związana z łódzkimi teatrami Nowym i imienia Stefana Jaracz. Grała też w filmach: "Latarnik”, "Lekcja martwego języka” i "Adopcja”.

1956 - W Nowym Jorku zmarł śmiercią samobójczą Jan Lechoń, właściwie Leszek Serafinowicz, poeta, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. W latach 20. redaktor tygodnika satyrycznego "Cyrulik Warszawski”. Autor zbiorów poezji: "Karmazynowy poemat”, "Aria z kurantem”, "Srebrne i czarne”, "Marmur i róża”, utworów satyrycznych - "Rzeczpospolita Babińska”, szkiców - "Cudowny świat teatru”. Jego "Dziennik" to przejmujące świadectwo psychozy lękowej, wywołanej obawą przed obłędem. Urodził się 13 marca 1899 roku.

1957 - Urodził się Roman Kołakowski, kompozytor, poeta, piosenkarz, gitarzysta i tłumacz. Reżyser teatralny i estradowy, autor wielkich widowisk plenerowych. Podczas studiów działał w opozycji demokratycznej - związany był ze Studenckim Komitetem Solidarności. Działalność artystyczną rozpoczął w latach 70., śpiewając własne kompozycje do wierszy uznanych poetów, między innymi Czesława Miłosza i Stanisława Barańczaka. W latach 1996-2005 był dyrektorem artystycznym Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, od 2004 współpracował z Teatrem "Syrena”, w latach 2005-2019 prowadził Teatr Piosenki. Tłumacz tekstów Toma Waitsa, Bertolta Brechta, Nicka Cave’a, Włodzimierza Wysockiego, Bułata Okudżawy i Stinga. Jest autorem tekstów piosenek wykonywanych przez Voo Voo, Kazika, Michała Bajora, Justynę Steczkowską i Piotra Rubika. Zmarł 22 stycznia 2019 roku.

1958 - Zmarł Julian Szymański - okulista, polityk, w latach 1928-1930 marszałek Senatu II RP. Twórca ówcześnie nowatorskich metod leczenia jaskry i autor podręcznika okulistyki opublikowanego w Polsce i Brazylii. W latach 1931-1935 był przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie, pracował w Szpitalu Maltańskim. W 1949 ponownie wyemigrował wraz z rodziną do Brazylii, a 1957 powrócił do Polski, gdzie rok później zmarł. Urodził się 10 maja 1870 roku.

1962 - Urodził się Paweł Rozwadowski "Kelner", wokalista i autor tekstów, członek zespołów: Fornit, Deuter i Izrael. Wraz z Robertem Brylewskim prowadzili projekt Max i Kelner oraz Kabaret Starszych Punków wraz z muzykami Brygady Kryzys i Izraela. W 2012 roku napisał książkę "To zupełnie nieprawdopodobne", wydaną przez Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracował z Polskim Radiem RDC, gdzie przygotowywał audycje muzyczne. Zmarł 11 października 2020 roku.

1967 - Wojna sześciodniowa: na wodach międzynarodowych izraelskie samoloty i torpedowce zaatakowały omyłkowo okręt USS "Liberty”, w wyniku czego zginęło 34 marynarzy, a 171 zostało rannych.

1970 - Zmarł Abraham Maslow, amerykański psycholog, autor teorii hierarchii potrzeb. Jeden z najważniejszych przedstawicieli nurtu psychologii humanistycznej i psychologii transpersonalnej. Urodził się 1 kwietnia 1908 roku.

1970 - Zmarła Teresa Strzembosz, działaczka na rzecz pomocy samotnym matkom, prekursorka i założycielka ośrodków adopcyjnych przy zgromadzeniach zakonnych. Działając w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci założyła dom samotnej matki w Chyliczkach pod Warszawą, który obecnie nosi jej imię. Urodziła się 11 września 1930 roku.

1972 - Wojna wietnamska: fotoreporter Associated Press Nick Ut wykonał słynne zdjęcie poparzonej napalmem 9-letniej Wietnamki Phan Th? Kim Phúc. Urodzona w 1963 roku Kanadyjka pochodzenia wietnamskiego została ranna podczas nalotu napalmowego na wieś Tr?ng Bang w Wietnamie Południowym. Jej zdjęcia, kiedy ucieka z płonącej wsi, obiegły świat i dziś są jednym z symboli amerykańskiej brutalności wojny w Wietnamie. Phan Th? Kim Phúc jest obecnie ambasadorem dobrej woli UNESCO.

1973 - Zmarł w Londynie Wacław Grubiński, dramatopisar, prozaik, felietonista i recenzent teatralny. Autor komedii "Lenin" za którą w 1940 roku został aresztowany przez NKWD i osadzony w łagrze. Wolność odzyskał na mocy amnestii ogłoszonej po podpisaniu układu Sikorski-Majski w lipcu 1941 roku. Zgłosił się do Armii Andersa i przez Bliski Wschód trafił do Wielkiej Brytanii. W Londynie w 1948 roku opublikował wspomnienia pobytu w gułagu zatytułowane "Między młotem a sierpem". Po wojnie pozostał na emigracji w Londynie. Urodził się 25 stycznia 1883 roku.

1977 - W Warszawie zmarł profesor Kazimierz Kumaniecki, filolog klasyczny, badacz literatury łacińsko-polskiej, tłumacz. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych polskich filologów klasycznych, zajmował się retoryką i epiką rzymską, hellenistyką, historiografią grecką, bizantynistyką, literaturą polsko-łacińską oraz dziejami filologii klasycznej w Polsce. Badał życie i działalność Cycerona, analizował twórczość Homera, Horacego i Hezjoda. Urodził się 18 maja 1905 roku.

1977 - Urodził się Kanye West, amerykański raper, wokalista, producent muzyczny, projektant mody. Uznawany jest za jedną z najważniejszych gwiazd muzyki popularnej XXI wieku. Raper jest zdobywcą 22 nagród Grammy. Wszystkie jego albumy zyskały statut platynowych płyt.

1987 - Papież Jan Paweł II rozpoczął trzecią pielgrzymkę do Polski. Homilie poświęcił głównie eucharystii oraz jej powiązaniom z innymi sakramentami w życiu osobistym i społecznym. Dokonał dwóch beatyfikacji: w Tarnowie - Karoliny Kózkówny, a w Warszawie - biskupa Michała Kozala, więźnia hitlerowskiego obozu w Dachau. Spotkał się z różnymi środowiskami, między innymi przedstawicielami Kościołów innych wyznań, członkami Związku Religijnego Wyznania Możejszowego, z młodzieżą, ludźmi pracy oraz świata kultury. Dwukrotnie rozmawiał z przewodniczącym Rady Państwa Wojciechem Jaruzelskim, a także z Lechem Wałęsą i jego rodziną. Rodacy zapamiętali papieża pochylonego w modlitwie przy grobie księdza Jerzego Popiełuszki.

1990 - W Czechosłowacji rozpoczęły się pierwsze od 40 lat wolne, wielopartyjne wybory do dwuizbowego Zgromadzenia Narodowego. Obywatele głosowali 8 i 9 czerwca. W Czechach zwyciężyli przedstawiciele opozycyjnego Forum Obywatelskiego, a na Słowacji Społeczeństwa Przeciw Przemocy. Już wcześniej zmieniono godło i nazwę państwa, przeprowadzono szereg reform we wszystkich obszarach życia społecznego. Federalizacja państwa w kwietniu 1990 roku nie zapobiegła jednak rozpadowi Czechosłowacji, który dokonał się z dniem 1 stycznia 1993 roku.

1991 - Zmarł Wilhelm Szewczyk, poeta, pisarz, felietonista, tłumacz literatury niemieckiej, redaktor tygodnika "Życie Literackie”, czasopisma "Przemiany”. Autor powieści: "Czarne słońce”, "Pogodne noce”, "Wyprzedaż samotności”, "Kleszcze”, "Ptaki ptakom”, poezji - "Zima boi się drzew”. Opracował też "Antologię poezji łużyckiej”. Urodził się 5 stycznia 1916 roku.

1996 - Powstała Akcja Wyborcza Solidarność, koalicyjne ugrupowanie polityczne o charakterze centroprawicowym, sprawujące władzę w Polsce w latach 1997-2001. Założycielem był Marian Krzaklewski. Skupiało ono wiele ugrupowań o różnym charakterze i poglądach, głównie chrześcijańsko-demokratycznych i centroprawicowych. Od 10 listopada 1997 do 6 czerwca 2000 AWS tworzyła koalicję rządową z Unią Wolności, a następnie, po wystąpieniu UW z koalicji, do 19 października 2001 - rząd mniejszościowy. Premierem był Jerzy Buzek, a jego rząd otrzymał wotum zaufania 11 listopada 1997 roku.

1997 - Podczas mszy świętej sprawowanej na krakowskich błoniach, w obecności ponad miliona ludzi, papież Jan Paweł II kanonizował królową Jadwigę Andegaweńską, patronkę Polski. Była to pierwsza kanonizacja na ziemiach polskich. Pierwsze próby wyniesienia królowej Jadwigi na ołtarze podjął w 1426 arcybiskup gnieźnieński Wojciech Jastrzębiec. Następnie z tą propozycją wystąpił w 1949 arcybiskup krakowski książę Adam Stefan Sapieha. Dopiero jednak w 1974 arcybiskup krakowski Karol Wojtyła, późniejszy papież i święty, wydał orzeczenie o istnieniu publicznego kultu oddawanego "od niepamiętnych czasów”, co pozwoliło jego następcy, kardynałowi Franciszkowi Macharskiemu w 1979 zwrócić się z prośbą do Stolicy Apostolskiej o zatwierdzenie tegoż kultu. Królowa Polski Jadwiga urodziła się w 1373 lub 1374 roku w Budzie, a zmarła 17 lipca 1399 w Krakowie.

2003 - Zakończyło się dwudniowe referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ateńskiego. Polacy odpowiadali na pytanie: "Czy wyraża Pani / Pan zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?". Za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej opowiedziało się niemal 77,5 procent głosujących, a przeciw było 22,55 procent. Frekwencja wyniosła 58,85 procent.

2004 - W czasie rozminowywania składów amunicji w Suwajrze w Iraku zginęło dwóch polskich żołnierzy: plutonowy Tomasz Krygiel z 12. Brygady Zmechanizowanej oraz kapral Andrzej Zielke z 16. Żuławskiego Batalionu Remontowego. Oprócz Polaków zginęli także czterej inni żołnierze z Wielonarodowej Dywizji Centrum-Południe - trzej Słowacy oraz Łotysz. 20. rocznica

2007 - Zmarł Ryszard Górecki, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik "Akcji Wieniec". Podczas Powstania Warszawskiego walczył w batalionie "Parasol" w rejonie Woli, Starego Miasta i Górnego Czerniakowa. Autor książek wspomnieniowych o tematyce wojennej. Urodził się 26 lutego 1927 roku.

2008 - Robert Kubica jako pierwszy Polak w historii wygrał wyścig Formuły 1 - Grand Prix Kanady. Ostatecznie w końcowej klasyfikacji sezonu 2008 Kubica zajął czwarte miejsce, co jest jego najlepszym wynikiem w karierze w Formule 1.

2010 - Zmarł Stanisław Pietraszko, kulturoznawca, teoretyk kultury. Profesor Uniwersytetu Wrocławskiego i założyciel pierwszego w Polsce akademickiego kierunku studiów kulturoznawczych na tej uczelni. Autor wielu publikacji, między innymi pracy "Studia o kulturze". Urodził się 30 sierpnia 1928 roku.

2012 - Rozpoczęły się XIV Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej rozgrywane w Polsce i na Ukrainie. W meczu inauguracyjnym na Stadionie Narodowym w Warszawie Polska zremisowała z Grecją 1:1. Turniej trwał trzy tygodnie, do 1 lipca. Polska zakończyła swój udział na fazie grupowej, zajmując ostatnie miejsce w swej grupie. W finale reprezentacja Hiszpanii pokonała Włochów 4:0 i jako pierwsza w historii obroniła tytuł z poprzednich mistrzostw. Jednocześnie stała się pierwszą w dziejach reprezentacją, która trzeci raz z rzędu uzyskała tytuł mistrzowski - w 2010 roku wygrała Mundial.

2019 - Zmarł Andrzej Godlewski, dziennikarz prasowy, menedżer telewizyjny, publicysta radiowy. Między innymi w 2010 roku przez kilka miesięcy prowadził autorską audycję w radiowej Trójce zatytułowaną "Trójka po Trzeciej”. Urodził się 12 lutego 1970 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł profesor Marian Truszczyński, lekarz weterynarii, naukowiec specjalizujący się w mikrobiologii weterynaryjnej i epizootiologii. W latach 1972-2001 kierował Państwowym Instytutem Weterynaryjnym w Puławach. Należał do Komitetu Mikrobiologii i Biotechnologii PAN, przyczynił się do ujednolicenia metod laboratoryjnej diagnostyki chorób zakaźnych zwierząt. Autor wielu publikacji naukowych i podręczników w tym "Bakteriologia weterynaryjna". Urodził się 21 lipca 1929 roku.

2021 - Zmarł Andrzej Ryszard Kalinin, pisarz, publicysta, członek PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Współpracował z "Kulturą” Jerzego Giedroycia, gdzie opublikował między innymi "Obrazki ze starych klisz" i opowiadanie "Wigilia białych niedźwiedzi". To ostatnie przetłumaczone potem na język angielski czytane było w radiu BBC. Pierwsza z jego książek "…i Bóg o nas zapomniał" czytana była w Radiu Wolna Europa i pierwszym programie Polskiego Radia. Urodził się 25 listopada 1933 roku.

2022 - Zmarła Paula Rego, portugalska malarka i ilustratorka. Artystka posługiwała się kolażem i technikami malarskimi, tworzyła obrazy i ilustracje o treści baśniowej, ale jednocześnie niepokojącej, groteskowej. Autorka serii pasteli „Dog Women” z lat 90-tych. Jej imieniem nazwano planetoidę odkrytą w 1991 roku: (6015) Paularego. Urodziła się 25 stycznia 1935 roku.

2023 - Chersoń: Rosjanie ostrzelali cywilów uciekających z zalanych terenów w jednym z punktów ewakuacyjnych. Były ofiary śmiertelne i ranni. Wskutek wysadzenia tamy na Dniestrze w Nowej Kachowce dwa dni wcześniej - 6 czerwca - pod wodą znalazło się około 600 kilometrów kwadratowych obwodu chersońskiego i mikołajowskiego, około 80 miejscowości zamieszkałych przez 100 tysięcy osób. 8 czerwca rano średni poziom wody na zatopionym obszarze wynosił 5,6 metra. Świadkowie opowiadali, że Rosjanie utrudniali mieszkańcom ewakuację z zalanych domów na okupowanych przez nich terenach. Wojska rosyjskie strzelały do uciekających ludzi. Ponad trzykilometrowa i wysoka na 30 metrów zapora na Dniestrze znajdowała się na linii frontu. Nowa Kachowka była pod okupacją Moskwy od pierwszych dni inwazji na Ukrainę. 1. rocznica

2023 - Francja zakończyła nacjonalizację grupy energetycznej EDF (Electricite de France). Tamtejsze ministerstwo gospodarki, finansów oraz suwerenności przemysłwoej i cyfrowej poinformowało w komunikacie, że Państwo posiada cały kapitał EDF. Nacjonalizacja grupy kosztowała 9,7 miliardów euro. Była podyktowana - jak wskazał francuski rząd - koniecznością zwiększenia produkcji w istniejących siłowniach jądrowych w związku z rosnącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną oraz planem budowy sześciu nowych reaktorów jądrowych w technologii EPR2 do roku 2050. 1. rocznica

Zobacz także

2024-09-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 września - Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka, ustanowiony z inicjatywy Rzecznika Praw Dziecka uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 13 września 2013… » więcej 2024-09-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 września - Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk, przypadający w rocznicę przyjęcia Konwencji Berneńskiej z 1979 roku.. 19 września -… » więcej 2024-09-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 września - Światowy Dzień Monitoringu Wody. 18 września - Międzynarodowy Dzień Geologa. 18 września - Święto narodowe Chile, obchodzonemu w rocznicę… » więcej 2024-09-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 września - W rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku jest obchodzony Światowy Dzień Sybiraka. 17 września - Światowy Dzień Bezpieczeństwa… » więcej 2024-09-16, godz. 05:00 Kartka z kalendarza 16 września - Międzynarodowy Dzień Kardiologii Interwencyjnej. 16 września - Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej, ustanowiony przez Zgromadzenie… » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 września - Międzynarodowy Dzień Demokracji, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 roku. 15 września - Europejski Dzień Prostaty, ustanowiony… » więcej 2024-09-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 września - Kościół obchodzi święto Podwyższenia Krzyża Świętego, związane z tradycją odnalezienia relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. 14… » więcej 2024-09-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 września - Dzień Programisty. » więcej 2024-09-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 września - Dzień Narodów Zjednoczonych dla Współpracy Południe-Południe. 12 września - Święto Wojsk Lądowych, obchodzone w rocznicę zwycięstwa… » więcej 2024-09-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 września - Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny upamiętnia ścięcie Jana Chrzciciela. 11 września - Katalonia obchodzi święto La Diada. Ustanowiono… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »