Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-06-06, 07:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

6 czerwca - Międzynarodowy Dzień Jaskiń i Krasu.

6 czerwca - Święto Wojsk Chemicznych.

6 czerwca - Święto Centrum Operacji Powietrznych.

6 czerwca - W Szwecji Święto Narodowe i dzień wolny od pracy: rocznica elekcji Gustawa I Wazy

6 czerwca - W Korei Południowej Dzień Upamiętnienia Ofiar Wojny Koreańskiej.
1606 - Urodził się Pierre Corneille, francuski poeta i dramaturg okresu baroku, ojciec francuskiej tragedii: "Cyd”, "Horacjusze”, "Cynna", "Polyeukt". Jego najbardziej znane dzieło - "Cyd" jest cenione między innymi, za walory językowe, płynność dialogu i rym. "Cyd" był tłumaczony na język polski przez Jana Andrzeja Morsztyna, Ludwika Osińskiego i Stanisława Wyspiańskiego. Zmarł 1 października 1684 roku.

1610 - We francuskim mieście Annecy Franciszek Salezy i Joanna de Chantal założyli Zakon Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. W Polsce zakon zwany jest potocznie siostrami wizytkami. Wizytki znane są powszechnie ze swej działalności edukacyjnej, siostry prowadziły szkoły dla dziewcząt, głównie z arystokratycznych rodzin. Do wybuchu wojny w 1939 roku setki dziewcząt w Polsce zostało wykształconych i wychowanych w pensjach sióstr wizytek. Dziś klasztory Zakonu Nawiedzenia NMP znajdują się w 34 krajach świata. W Polsce są w czterech miastach: Warszawie, Krakowie, Jaśle i Rybniku.

1700 - Zmarł Wespazjan Hieronim Kochowski, historyk i poeta polskiego baroku, najbardziej typowy przedstawiciel filozofii i literatury sarmackiej. Autor między innymi "Niepróżnującego próżnowania" oraz "Annalium Poloniae ab obitu Vladislai IV Climacteres" - "Roczników polskich od śmierci Władysława IV Klimaktery". Urodził się w 1633 roku.

1794 - Powstańcy kościuszkowscy ponieśli porażkę w bitwie pod Szczekocinami z wojskami pruskimi i rosyjskimi. Przeciwko 15-tysięcznemu polskiemu korpusowi Tadeusza Kościuszki stanęła połączona armia rosyjsko-pruska pod wodzą króla Prus Fryderyka Wilhelma II i generała Fiodora Denisowa, licząca ponad 26 tysięcy ludzi. Po kilku godzinach krwawych walk bitwa zakończyła się klęską wojsk polskich. Zginęli w niej generałowie: Józef Wodzicki i Jan Grochowski. Śmiertelnie ranny został słynny chorąży grenadierów krakowskich Bartosz Głowacki. Po bitwie inicjatywa operacyjna przeszła w ręce zaborców. 230 rocznica

1818 - Zmarł generał Jan Henryk Dąbrowski, twórca Legionów Polskich we Włoszech. Dla założonych przez Dąbrowskiego Legionów żołnierz i poeta Józef Wybicki w 1797 roku napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech". Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie stała się ona hymnem państwowym. Urodził się 2 sierpnia 1755 roku.

1825 - Urodził się Friedrich Bayer, niemiecki przemysłowiec. W 1863 roku założył w Elberfeld wspólnie z Johannem Friedrichem Weskottem fabrykę barwników Friedrich Bayer funkcjonującą współcześnie, jako koncern chemiczno-farmaceutyczny Bayer AG. Zmarł 6 maja 1880 roku.

1837 - Urodził się Norbert Bonczyk, ksiądz katolicki, poeta, autor artykułów do "Zwiastuna Górnośląskiego”, działacz narodowy na rzecz polskości Górnego Śląsk, tłumacz liryki niemieckiej, zwany "Śląskim Homerem”. Opisując obrazy z życia górnośląskiej społeczności wiejskiej, zwracał przede wszystkim uwagę na odrębność tych terenów w sensie historycznym, obyczajowym i częściowo językowym. Wieloletni współpracownik księdza Józefa Szafranka. Zmarł 18 lutego 1893 roku.

1841 - Urodziła się Eliza Orzeszkowa, pisarka, działaczka oświatowo-pedagogiczna, założycielka księgarni wydawniczej popularyzującej myśl pozytywistyczną. Jest autorką między innymi powieści: "Nad Niemnem”, "Pamiętnik Wacławy”, "Pan Graba”, "Gloria victis”, "Cham", "Meir Ezofowicz", "Marta", "Dziurdziowie". Zmarła 18 maja 1910 roku.

1850 - Urodził się Karl Ferdinand Braun, niemiecki fizyk, jeden z pionierów technologii radiowej i telewizyjnej. W 1897 roku zbudował pierwszy oscyloskop z kineskopem. W krajach niemieckojęzycznych nadal można spotkać się z określeniem "Braunsche Röhre” na kineskop. Prowadził także badania nad komunikacją radiową, opracował między innymi prostownik kryształkowy, detektor kryształkowy. Guglielmo Marconi przyznał się do "pożyczenia" niektórych z patentów Brauna. W 1909 roku wspólnie z Marconim Braun otrzymał Nagrodę Nobla za wkład w rozwój telegrafii bezprzewodowej. Zmarł 20 kwietnia 1918 roku.

1865 - Urodził się Wincenty Rapacki, aktor, śpiewak, dramaturg, autor tekstów piosenek, librett operetek oraz kompozytor. Podczas I wojny światowej prowadził polski zespół operetkowy w Moskwie oraz teatr w Kijowie, występował także w Petersburgu. W okresie międzywojennym związany był początkowo z teatrami kabaretowymi Warszawy: "Czarnym Kotem” i "Sfinksem”. Od 1921 roku do wybuchu II wojny światowej grał przede wszystkim w Teatrze Letnim, poza tym w Teatrze Polskim i Narodowym. Zagrał także w kilku filmach, między innymi w: "Papa się żeni”, "10 % dla mnie”, "Miłość przez ogień i krew”. Na podstawie jego sztuki powstał film "Papa się żeni”. Napisał słowa piosenek do filmu "Strachy” z 1938 roku. Zmarł 16 stycznia 1943 roku.

1867 - W Paryżu Antoni Berezowski, powstaniec styczniowy i emigrant, przeprowadził nieudany zamach na cara Rosji Aleksandra II Romanowa. Car przyjechał do Paryża na światową wystawę gospodarczą. Berezowski kupił za pięć franków dwulufowy pistolet i w Lasku Bulońskim, przez który z parady wojskowej wracał Romanow, oddał w jego kierunku strzał. Jednak zmodyfikowany przez Polaka pistolet eksplodował raniąc samego Berezowskiego. Tłum widzów zatrzymał zamachowca. Sąd skazał zamachowca na dożywotnie ciężkie roboty na Nowej Kaledonii. Antoni Berezowski urodził się. 9 maja 1847 w Awratyniu koło Żytomierza, a zmarł około 22 października 1916 lub 1917 w Bourail na Nowej Kaledonii.

1875 - Urodził się Tomasz Mann, uznawany za największego niemieckiego pisarza XX wieku. Jest autorem między innymi "Buddenbroków", "Czarodziejskiej góry" i "Doktora Faustusa", a także kilkudziesięciu nowel, opowiadań i esejów poświęconych twórczości wielkich pisarzy. W 1929 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Zmarł 12 sierpnia 1955 roku.

1890 - Urodził się Kazimierz Szczudłowski, profesor, lekarz weterynarii. Był ostatnim rektorem Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Po II wojnie światowej był nauczycielem akademickim Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. Zmarł 11 lipca 1985 roku.

1891 - Rozpoczęło działalność Krakowskie Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe, pierwsze pogotowie ratunkowe w Polsce i drugie w Europie po wiedeńskim. Ochotnicze dyżury pełnili głównie studenci starszych lat Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1892 - W Rembieszycach urodził się Leon Kozłowski, archeolog, działacz BBWR, parlamentarzysta, minister reform rolnych, premier w latach 1934-1935. W czasie I wojny światowej służył w 1. pułku ułanów Legionów Polskich, a od 1917 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Walczył, jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wybuchu wojny w 1939 roku więziony przez NKWD. Od 1941 w armii generała Władysława Andersa, z której zbiegł na stronę niemiecką, zgłaszając chęć kolaboracji. Posądzany o to, że najpierw w Warszawie, a następnie w Berlinie, usiłował prowadzić rokowania z Niemcami w sprawie sformowania kolaboracyjnego rządu polskiego. Zaocznie skazany przez sąd polowy armii Andersa na karę śmierci za zdradę. Zmarł 11 maja 1944 roku w Berlinie.

1895 - Urodził się Bolesław Cybis, malarz, grafik, rzeźbiarz, ceramik. W pierwszej fazie swej twórczości malował linearne portrety chłopów i chłopek. Później jego twórczość była bliska surrealizmowi. W 1938 roku wspólnie z Janem Zamoyskim namalował w auli dawnego Gimnazjum Polskiego w Gdańsku patriotyczny fresk zatytułowany "Polskie niebo”. W 1939 roku w związku z pracami przy pawilonie polskim na Międzynarodowej Wystawie w Nowym Jorku wyjechał do USA, gdzie pozostał na stałe. Tam porzucił malarstwo, zajmował się głównie ceramiką i założył fabrykę Cordey China Inc. Zmarł 30 maja 1957 roku.

1896 - Urodził się Antoni Olbromski, od 1917 roku członek Związku Harcerstwa Polskiego, komendant okręgu Łódź, podczas okupacji hitlerowskiej jeden z organizatorów pomocy dzieciom z Zamojszczyzny i getta warszawskiego, sekretarz generalny tajnego Naczelnictwa ZHP - Szare Szeregi. Zmarł 28 lipca 1958 roku.

1909 - Urodził się Isaiah Berlin, angielski historyk idei i filozof, uważany za jednego z najwybitniejszych teoretyków XX-wiecznego liberalizmu, autor prac - „Korzenie romantyzmu”, „Dwie koncepcje wolności i inne eseje”. Zmarł 5 listopada 1997 roku. 115 rocznica

1914 - Urodziła się Antonina Gordon-Górecka, aktorka teatralna i filmowa, pedagog w szkołach filmowych Warszawy i Łodzi. Najdłużej związana z teatrami stołecznymi - Ateneum i Współczesnym. Występowała też w filmie: „Sonata marymoncka”, „Życie wewnętrzne”, „Przygoda na Mariensztacie”, „Ostatni etap”. Zmarła 12 czerwca 1993 roku 110 rocznica

1910 - Urodził się Stefan Bagiński, operator filmowy, dokumentalista. Był żołnierzem podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, porucznikiem AK. W czasie Powstania warszawskiego był operatorem filmowym Referatu Filmowego Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. Dokumentował rejon Śródmieścia Północ i Starego Miasta. Po zakończeniu II wojny światowej pracował nad produkcją filmów dokumentalnych, między innymi "Warszawa walczy”. Był też montażystą filmu "Skarb kapitana Martensa” w reżyserii Jerzego Passendorfera z 1957 roku. Zmarł 25 kwietnia 2002 roku.

1912 - Rozpoczęła się erupcja wulkanu Novarupta na Alasce, najpotężniejsza na świecie w XX wieku.

1920 - W Sopocie otwarto pierwsze kasyno na terenie obecnej Polski. Kasyno powstało w ówczesnym Domu Kuracyjnym, obecnym Grand Hotelu. Początkowo było wyposażone jedynie w dwa stoły do gry w ruletkę, a personel w przeważającej większości stanowili byli wojskowi. Do gry używano specjalnych, porcelanowych żetonów. Gracze musieli mieć ukończone 21 lat.

1921 - Zmarł Aleksiej Jelisiejewicz Kułakowski, pseudonim Eksiukulach Eleksiej, poeta i pisarz, jeden z czołowych twórców literatury jakuckiej, autor wiersza "Zaklinanije Bajanaja", z 1900 roku - pierwszego w historii utworu pisanej literatury jakuckiej oraz "Snowidienija szamana", poświęconego losowi narodu Jakutów i ówczesnej sytuacji na świecie. Był przeciwnikiem rewolucji październikowej i rządów komisarzy ludowych. Uczestniczył w antybolszewickim powstaniu Jakutów, w 1922, które zostało stłumione. Urodził się 4 marca 1877 roku.

1922 - Upadł drugi rząd Antoniego Ponikowskiego. Gabinet został utworzony 10 marca przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego.

1922 - Urodził się Jerzy Broszkiewicz, prozaik, dramatopisarz, eseista i publicysta oraz autor fantastyki naukowej. Napisał między innymi powieści: "Wielka, większa i największa", "Ci z Dziesiątego Tysiąca", "Długi deszczowy tydzień" i "Opowieść o Chopinie". W 1955 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Utwory Broszkiewicza przełożono na 19 języków, a łączny nakład jego powieści przekroczył liczbę miliona egzemplarzy. Zmarł 4 października 1993 roku.

1923 - Urodził się Jerzy Kulesza, śpiewak operowy i estradowy - baryton, występował także jako aktor. W okresie II wojny światowej działał w konspiracji niepodległościowej. Był harcerzem Szarych Szeregów, początkowo w roli łącznika, a w latach 1941-44 był zaangażowany w wywiad wojskowo- gospodarczy, obserwował ruchy wojsk okupacyjnych na kolei, następnie - jako żołnierz AK - brał udział w bitwach toczonych z Niemcami przez 25 Pułk Piechoty Armii Krajowej, w batalionie Kazimierza Załęskiego ps. „Bończa. Po wojnie ukończył prawo i nadal zajmował się śpiewaniem, od 1952 roku występował w Operze Warszawskiej. Jednocześnie w latach 50 tych był prześladowany przez służby komunistyczne, w 1954 roku przebywał w areszcie przy Rakowieckiej. Zmarł 6 sierpnia 2017 roku.

1925 - Urodził się Al Grey, właściwie Albert Thornton Grey, amerykański trębacz jazzowy, pedagog, członek zespołu Counta Basiego. Występował z Ellą Fitzgerald oraz Frankiem Sinatrą. Zmarł 24 marca 2000 roku.

1928 - Urodził się Janusz Gniatkowski, piosenkarz. Obok Mieczysława Fogga, był najpopularniejszym wokalistą lat 50. i pierwszej połowy lat 60. XX wieku. Wylansował wiele melodyjnych przebojów, między innymi „Apassionata”, „Kuba”, „Bella, Bella Donna”, „Cicha woda”, „Volare” i „Wio koniku”. W 2007 roku odbył się I Festiwal Piosenek Janusza Gniatkowskiego, w którym artysta wziął udział. Zmarł 24 lipca 2011 roku.

1929 - Urodził się Bogusław Schäffer, muzykolog, dramaturg, grafik i pedagog, kompozytor, między innymi "Monosonaty na 24 instrumenty smyczkowe” i "Koncertu skrzypcowego”. Autor sztuk scenicznych: "Kwartet dla czterech aktorów”, "Tutam”, "Mroki”, "Grzechy starości”, a także opracowań monograficznych. Współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia. Jako jeden z pierwszych twórców polskich zajął się muzyką elektroniczną. Zmarł 1 lipca 2019 roku. 95 rocznica

1930 - Urodził się Władysław Młynek, działacz społeczny i kulturalny na Zaolziu, nauczyciel, pisarz i poeta. Był między innymi dyrektorem artystycznym męskiego chóru Gorol w Jabłonkowie oraz dyrektorem artystycznym festiwalu Gorolski Święto. Jest autorem między innymi poematu "W starym geplu”, zbiorów wierszy "Śpiywy zza Olzy”, "Droga przez siebie” oraz liryczno-epickiej opowieści "Dniczki bez minut”. Zmarł 1 grudnia 1997 roku.

1930 - Urodził się Andrzej Szomański, historyk, publicysta, polityk. W czasie Powstania Warszawskiego należał do Szarych Szeregów, służył w Harcerskiej Poczcie Powstańczej. W okresie PRL był działaczem opozycji, za co był więziony. Był współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Konfederacji Polski Niepodległej. Zmarł 29 października 1987 roku.

1931 - Pożar w monachijskim Szklanym Pałacu zniszczył blisko trzy tysiące obrazów, w tym ekspozycję dzieł romantyków. Za przyczynę pożaru uznano samozapłon, ale śledztwo dowiodło, że było to podpalenie. Pałac miał charakter wydłużonej prostokątnej bryły, mieszczącej pięć małych hal i dwie wielkie hale. Budowla miała 234 metry długości, 67 metry szerokości i wysokość 25 metrów.

1932 - Urodziła się Billie Honor Whitelaw, brytyjska aktorka, znana przede wszystkim z roli pani Baylock w kultowym horrorze Richarda Donnera "Omen" z 1976. Grała także w filmach: "Prywatny detektyw", "Szał", Elita morderców" i "Merlin". Zmarła 21 grudnia 2014 roku.

1935 - Zmarł Nicola Zingarelli, włoski humanista i filolog. Jest autorem słownika języka włoskiego, którego pierwsze pełne wydanie ukazało się w marcu 1922 roku. Urodził się 31 sierpnia 1860 roku.

1936 - Urodził się Roman Wilhelmi, aktor teatralny i filmowy, z warszawskim Teatrem Ateneum związany przez 25 lat. Zagrał w filmach: "Dzieje grzechu", "Wojna światów", "Zaklęte rewiry", "Kariera Nikodema Dyzmy". Popularność przyniosły mu role w serialach telewizyjnych - "Czterej pancerni i pies" oraz " Alternatywy 4". Zmarł 3 listopada 1991 roku.

1941 - Zmarł Louis Chevrolet, szwajcarski kierowca wyścigowy i konstruktor samochodów. W 1911 roku, wraz z Williamem Durantem, założył Chevrolet Motor Car Company - fabrykę amerykańskich samochodów marki Chevrolet. Urodził się 25 grudnia 1878 roku.

1944 - Rozpoczęło się lądowanie wojsk alianckich w Normandii, największa operacja desantowa w historii wojen. Operacja "Overlord" wojsk alianckich otworzyła drugi front w Europie Zachodniej. W bitwie o Normandię brała udział Pierwsza Polska Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka. Operacja zakończyła się zdobyciem Paryża 25 sierpnia 1944 roku. 80 rocznica

1945 - 196 ukraińskich mieszkańców wsi Wierzchowiny na Lubelszczyźnie zostało zamordowanych przez żołnierzy zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem Mieczysława Pazderskiego, pseudonim "Szary”. 23 czerwca 1945 roku pismo NSZ, "Szczerbiec”, przyznało, iż zbrodni w Wierzchowinach dokonał oddział NSZ. Na łamach gazety stwierdzono, iż był to akt walki z "hajdamackim pasożytem” i zapowiedziano, w razie potrzeby, kolejne takie akcje.

1945 - Urodził się Jan Kaczmarek, satyryk, współtwórca wrocławskiego kabaretu Elita. W latach 70., 80. i 90. współpracował z Andrzejem Waligórskim i "Studiem 202" w Polskim Radiu Wrocław. Jednym z najbardziej znanych słuchowisk z jego udziałem jest seria "Z pamiętnika młodej lekarki”. Autor ponad 200 tekstów piosenek, takich jak: "Kurna chata”, "Zerowy bilans czyli pero pero”, "Czego się boisz głupia”, "Ballada o mleczarzu”, "Do serca przytul psa”. Zmarł 14 listopada 2007 roku.

1945 - Zmarł Andrzej Galica, generał brygady Wojska Polskiego, legionista, uczestnik walk o niepodległość II Rzeczypospolitej, twórca formacji strzelców podhalańskich, inżynier, polityk, poseł na Sejm RP, działacz regionalny ruchu podhalańskiego, literat. Urodził się 27 listopada 1873 roku.

1946 - Zmarł Gerhart Hauptmann, niemiecki dramaturg, powieściopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1912 roku. Autor dramatów - "Tkacze”, "Florian Geyer”, powieści - "Róża Bernd”, "Woźnica Henszel”. Urodził się 15 listopada 1862 roku.

1946 - Urodził się Zbigniew Seifert, skrzypek jazzowy, współpracował z Tomaszem Stańko i wieloma muzykami europejskimi i amerykańskimi, między innymi: Joachimem Kuhnem, Carliem Mariano, zespołem Oregon. Do największych osiągnięć należy nagrana trzy miesiące przed śmiercią artysty płyta "Passion". Zmarł 15 lutego 1979 roku.

1947 - W Ruthin w Walii zmarł Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1939-1947, następca internowanego we wrześniu 1939 w Rumunii prezydenta Ignacego Mościckiego. Urodził się 28 stycznia 1885 roku.

1948 - Zmarł Louis Lumiére, francuski chemik, pionier kinematografii. Razem z bratem Auguste, skonstruowali i opatentowali kinematograf, stanowiący połączenie projektora filmowego i kamery zdjęciowej. 28 grudnia 1895 roku w Paryżu zorganizowali swoją pierwszą publiczną projekcję filmu - "Wyjście robotników z fabryki”. Trwał minutę i obejrzało go 35 osób. Urodził się 5 października 1864 roku.

1948 - Zainaugurowano rozgrywki o drużynowe mistrzostwo Polski w jeździe na żużlu. W wyniku eliminacji do I ligi awansowało dziewięć zespołów. System rozgrywek polegał na trójmeczach. Każda z drużyn, składająca się z trzech zawodników uczestniczyła w czterech trójmeczach.

1950 - Urodziła się Chantal Anne Akerman, belgijska awangardowa reżyserka, scenarzystka i aktorka. Jest między innymi autorką filmów: "Jeanne Dielman, Bulwar Handlowy, 1080 Bruksela” oraz "Kanapa w Nowym Jorku”. Zmarła 5 października 2015 roku.

1951 - W Berlinie rozpoczął się pierwszy międzynarodowy festiwal filmowy. Zainaugurował je pokaz dzieła Alfreda Hitchcocka "Rebecca” w kinie Titania-Palast. Joan Fontaine, odtwórczyni jednej z głównych ról była wówczas jedną z gwiazd zaproszonych na Berlinale. Obecnie Berlinale jest jednym z najbardziej prestiżowych międzynarodowych festiwali w Europie i na świecie. Odbywa się corocznie w lutym. Główne nagrody to Złote i Srebrne Niedźwiedzie.

1954 - Transmisją z Festiwalu Narcyzów w szwajcarskim Montreux zainaugurowała swą działalność sieć telewizyjna Eurowizja. Pierwotnie Eurowizja opierała się na naziemnej sieci przesyłowej, obecnie używa się niemal wyłącznie transmisji satelitarnej. 70 rocznica

1954 - Urodziła się Magdalena Łazarkiewcz, reżyserka i scenarzystka, twórczyni filmów: „Na koniec świata”, „Drugi brzeg”, „Przez dotyk”, „Białe małżeństwo”, seriali telewizyjnych - „Głęboka woda”, „Marzenia do spełnienia”. 70 rocznica

1961 - Zmarł Carl Gustaw Jung, szwajcarski twórca psychologii analitycznej, współtwórca psychologii głębi i typów osobowości. Autor prac: "O psychologii i patologii tak zwanych zjawisk tajemnych", "Archetypy i symbole", "O naturze kobiety". Urodził się 26 lipca 1875 roku.

1962 - W Warszawie, przy placu Unii Lubelskiej, otwarto pierwszy w Polsce samoobsługowy "Supersam". Znajdował się w nowatorsko skonstruowanym budynku, z dachem na zasadzie tensegrity zawieszonym i utrzymywanym w miejscu za pomocą dźwigarów i stalowych lin. Pawilon miał sześć tysięcy metrów kwadratowych powierzchni użytkowej. Sklep posiadał własną piekarnię, wytwórnię garmażeryjną, rozbieralnię mięsa, palarnię kawy oraz paczkarnię Znajdował się tam także bar kawowy i samoobsługowy bar "Frykas” na około 170 osób. W dniu otwarcia tłum tak bardzo napierał na drzwi ze szkła, że pękła w nich szyba. Socrealistyczny pawilon został wyburzony w grudniu 2006 roku. W jego miejscu w latach 2010-2013 wzniesiono kompleks biurowo-handlowy Plac Unii

1965 - Urodził się Emil Piotr Barchański, uczeń XI Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja Reja w Warszawie, działacz opozycji antykomunistycznej w czasach PRL. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaczął prowadzić działalność konspiracyjną w grupie "Piłsudczycy”. 10 lutego 1982 roku, wraz z Markiem Marciniakiem i Arturem Nieszczerzewiczem, oblał czerwoną farbą i obrzucił butelkami z benzyną pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie. Zmarł 3 czerwca 1982 roku.

1968 - W dzień po zamachu zmarł Robert Kennedy, amerykański polityk, senator, brat zamordowanego w 1963 roku Johna Fitzgeralda Kennedy'ego. Urodził się 20 listopada 1925 roku.

1971 - Radziecki statek kosmiczny Sojuz 11 został wystrzelony w przestrzeń kosmiczną z trzema członkami załogi: Gieorgijem Dobrowolskim, Wiktorem Pacajewem i Władisławem Wołkowem. Kosmonauci zginęli po 23-dniowym pobycie na stacji orbitalnej Salut 1, na skutek rozhermetyzowania się kabiny statku w czasie powrotu na Ziemię.

1972 - Ukazał się album Davida Bowiego "The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars", który uważany jest za początek epoki glam rocka. Płyta opowiadała historię kosmity Ziggy'ego Stardusta, który przybywa na Ziemię ze swoją grupą i staje się gwiazdą rocka. Według magazynu muzycznego "Melody Maker" jest to najważniejszy album lat 70. XX wieku. W 2003 album został sklasyfikowany na 35. miejscu listy 500 albumów wszech czasów magazynu "Rolling Stone".

1973 - Z taśmy produkcyjnej w Bielsku-Białej zjechał pierwszy Fiat 126, ze znaczkiem "p”, wykonany z włoskich części. Produkowany był do 2000 roku w Bielsku-Białej i w Tychach. Łącznie w obu fabrykach zjechało z taśm montażowych trzy miliony 318 tysięcy 674 małych fiatów.

1973 - W rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Świata Polska pokonała Anglię 2:0. Gole dla biało-czerwonych strzelili Robert Gadocha oraz Włodzimierz Lubański, który kilka minut po trafieniu musiał opuścić boisko z powodu poważnej kontuzji. W rewanżu 17 października 1973 roku Polacy zremisowali 1:1. Gola dla naszej reprezentacji zdobył Jan Domarski. Polska zakwalifikowała się do finałów mistrzostw świata, które odbyły się rok później w RFN.

1977 - W Rzymie zmarł Karol Popiel, polityk, publicysta; współtwórca Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich; współzałożyciel i przywódca Narodowej Partii Robotniczej, poseł na Sejm; działacz Centrolewu, więzień brzeski; współzałożyciel i przywódca Stronnictwa Pracy, minister sprawiedliwości w rządzie RP na uchodźstwie, po wojnie poseł do KRN. W 1947 roku wyemigrował do USA. Urodził się 28 października 1887 roku.

1979 - Zmarł Kazimierz Opaliński, aktor i reżyser teatralny. Związany ze scenami Krakowa, a po wojnie z teatrami warszawskimi - Współczesnym i Narodowym. Grał również w filmach, między innymi: „Człowiek na torze”, „Chłopcy”, „Zezowate szczęście” „Ziemia obiecana”, „Faraon". Przez wiele lat, aż do swojej śmierci występował jako dziadek Mateusz w radiowej powieści „W Jezioranach”. Urodził się 22 lutego 1890 roku. 45 rocznica

1980 - W Jarocinie odbył się I Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji. W festiwalu uczestniczyły, jako gwiazdy między innymi Kora z Maanamem, Kasa Chorych, Exodus, Krzak, Kombi, Porter Band. W konkursie wystąpiło 14 zespołów, między innymi: Cytrus, Dżem, Easy Rider, Mietek Blues Band oraz Ogród Wyobraźni, który wygrał konkurs festiwalowy. Jedną z sensacji był pierwszy w Jarocinie występ zespołu punkowego Nocne Szczury.

1982 - Od izraelskiej inwazji na południowy Liban rozpoczęła się Pierwsza Wojna Libańska. Rząd Izraela, jako usprawiedliwienie ataku, podali nieudany zamach na swojego ambasadora w Londynie, przeprowadzony przez Organizację Abu Nidala z Libanu. Izraelczycy rozbili siły OWP, wojska syryjskie i muzułmańskie oddziały libańskie, po czym otoczyli Bejrut. Dalsze starcia doprowadziły do eskalacji wojny domowej w Libanie, w którą zaangażowały się międzynarodowe siły pokojowe, Druzowie, Islamski Dżihad, Hezbollah oraz Partia Pracujących Kurdystanu. Wojna zakończyła się w wyniku zawartego porozumienia, 10 czerwca 1985 na mocy którego wojska izraelskie wycofały się z Libanu. Jednak starcia w przygranicznej strefie bezpieczeństwa trwały jeszcze do połowy 2000.

1985 - Zmarł Vladimir Jankélévitch, francuski filozof, pisarz i muzykolog. W swych poglądach był antagonistą Sartre’a i bliska mu była francuska filozofia ducha. Vladimir Jankelevitch znany był ze swoich bezkompromisowych opinii na temat odpowiedzialności za Holokaust oraz skutki II wojny światowej. W geście protestu po wojnie przestał zajmować się filozofią i muzyką niemiecką. Urodził się 31 sierpnia 1903 roku.

1990 - Weszła w życie ustawa o zniesieniu cenzury, która została uchwalona niecałe dwa miesiące wcześniej, 11 kwietnia 1990 roku. Cenzura funkcjonowała w PRL ponad 45 lat, od 1944 roku. Początkowo jej pracownicy byli związani z Resortem Informacji i Propagandy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W 1946 roku powołano Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk.

1991 - Zmarł Stan Getz, amerykański jazzman, saksofonista, zdobywca 11 nagród Grammy. W latach 50. był jednym z najbardziej znanych muzyków stylu cool. Nagrywał z Horacem Silverem, Oscarem Petersonem i Jimmym Smithem. Na początku lat 60. jego albumy, nagrane z Charliem Byrdem, a potem z Joao Gilberto i Antônio Jobimem, wywołały modę na bossa novę. Urodził się 2 lutego 1927 roku.

1996 - Zmarł George Snell, amerykański genetyk i immunolog. Za odkrycie dotyczące uzależnienia reakcji immunologicznych od budowy powierzchni komórkowych i badania nad genetycznymi mechanizmami tego zjawiska otrzymał w 1980 roku Nagrodę Nobla, wspólnie z Jeanem Daussetem i Barujem Benacerrafem. Urodził się 19 grudnia 1903 roku.

1997 - Sejm przyjął nowy Kodeks karny. Rozszerzono w nim możliwość stosowania warunkowego umorzenia postępowania oraz warunkowego zawieszenia wykonania kary. Zaostrzono odpowiedzialność za najcięższe zbrodnie, dodając karę dożywotniego pozbawienia wolności. Równocześnie zniesiono karę śmierci. Wprowadzono instytucje naprawienia szkody oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Kodeks karny zmieniano do tej pory ponad 100 razy. Część zmian wynikała z wyroków Trybunału Konstytucyjnego.

1999 - Reprezentacja Polski wygrała rozgrywane w kraju XXVII Mistrzostwa Europy w Koszykówce. Jest to jedyny zdobyty do tej pory przez naszą kadrę tytuł Mistrza Europy w koszykówce kobiet. Polki pokonały w finale, w Katowicach Francję 59:56. 25 rocznica

2000 - Zmarł Olgierd Fietkiewicz, historyk i inicjator badań dziejów i teorii harcerstwa, redaktor czasopism harcerskich, redaktor naczelny "Leksykonu harcerstwa”, autor biografii i bibliografii harcerskich, członek władz ZHP, harcmistrz. Urodził się 1 lipca 1932 roku.

2002 - Satelitarny system wczesnego ostrzegania USA wykrył w atmosferze nad Morzem Śródziemnym wybuch 10-metrowej asteroidy o sile podobnej do bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę.

2005 - Zmarła Anne Bancroft, właściwie Anna Maria Louise Italiano, amerykańska aktorka, laureatka Oscara za główną rolę kobiecą w filmie "Cudotwórczyni” z 1962 roku. Grała też między innymi w filmach: "Absolwent”, "84 Charing Cross Road”, "Zjadacz dyń”, "Punkt zwrotny” oraz "Tajemnica klasztoru Marii Magdaleny”. Urodziła się 17 września 1931 roku.

2005 - Zmarł Dana Elcar, właściwie Ibsen Dana Elcar, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Wystąpił między innymi w filmach i serialach: "Niebieski żołnierz”, "Żądło”, "2010: Odyseja kosmiczna”, "MacGyver”, ”Bonanza”, "Columbo”, "Drużyna A”, "Ostry dyżur”. Urodził się 10 października 1927 roku.

2005 - Zmarła Anna Pogonowska, poetka. Jest autorką między innymi tomików poezji: "Węzły”, "Młodość okupacyjna”, "Wizerunek”, "Doświadczenia”, "Albo i albo”, "Klucząc za prawdą”. Urodziła się 7 stycznia 1922 roku.

2010 - Podczas mszy na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie ksiądz Jerzy Popiełuszko został ogłoszony błogosławionym Kościoła katolickiego. Kapelan warszawskiej "Solidarności”, obrońca praw człowieka w PRL, został zamordowany 19 października 1984 roku przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Mszy świętej beatyfikacyjnej przewodniczył arcybiskup Angelo Amato, prefekt Kongregacji do spraw Kanonizacyjnych, który w imieniu papieża Benedykta XVI odczytał akt beatyfikacyjny. Wraz z nim mszę koncelebrowało około 100 kardynałów, arcybiskupów i biskupów oraz 1600 kapłanów. 20 września 2014 roku w diecezji Créteil we Francji nastąpiło otwarcie procesu do kanonizacji błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki.

2010 - Zmarła Zofia Halota, dziennikarka, realizatorka, scenarzystka i reżyserka filmów dokumentalnych i reportaży telewizyjnych. Zajmowała się tworzeniem programów o tematyce historycznej i kulturalnej, była autorką programów dla szkół, współpracowała z magazynem "Pegaz”, "Skarbiec” i "Gościniec”. Stworzyła cykl programów dokumentalnych "Ocalić od zapomnienia". Urodziła się 24 października 1932 roku.

2010 - Zmarł Zygmunt Molik, aktor teatralny i filmowy, teoretyk teatru, pedagog i aktor Teatru Laboratorium, twórca metody treningu głosowego "Głos i Ciało”. Grał też w filmach: "Krzyż walecznych”, "Tarpany”, "Późne popołudnie”. Urodził się 4 kwietnia 1930 roku.

2012 - Urna z prochami Kazimierza Deyny spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Legendarny piłkarz zginął w 1989 roku w wypadku samochodowym w USA. Kazimierz Deyna grał w reprezentacji Polski 102 razy w latach 1968-78. Strzelił 45 goli. Był dwukrotnym medalistą olimpijskim i kapitanem drużyny narodowej, prowadzonej przez Kazimierza Górskiego, która na mistrzostwach świata w 1974 roku wywalczyła trzecie miejsce. W tym samym roku został trzecim piłkarzem Europy. Z Legią Warszawa, Kazimierz Deyna dwukrotnie sięgnął po mistrzostwo Polski, a raz wywalczył Puchar Polski. W 304 spotkaniach aż 94 razy cieszył kibiców swoimi golami.

2012 - Ostatnie w tym stuleciu przejście Wenus na tle tarczy Słońca. Jest to zjawisko astronomiczne polegające na tym, że planeta Wenus znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem i jest widoczna na tle tarczy słonecznej. Jest podobne do zaćmienia Słońca, z tym, że ze względu na dużo mniejsze obserwowane z Ziemi rozmiary kątowe planety w porównaniu z rozmiarami Księżyca, zasłonięta jest tylko niewielka część tarczy słonecznej. Kolejne przejście Wenus na tle tarczy Słońca przewidywane jest na 2117 rok.

2014 - Zmarł Andrzej Werner, polski pływak i trener. Ośmiokrotny rekordzista Polski oraz dziewięciokrotny mistrz Polski seniorów w stylu grzbietowym i w sztafecie. Urodził się 1 kwietnia 1940 roku. 10 rocznica

2018 - Zmarła Kira Muratowa, ukraińska reżyserka i scenarzystka filmowa, związana z wytwórnią w Odessie. Grywała również w filmach, wystąpiła na przykład w swoim debiutanckim filmie "Krótkie spotkania", obok Władimira Wysockiego. Zdobywczyni Srebrnego Niedźwiedzia na 40. MFF w Berlinie za film "Syndrom asteniczny" z 1989 roku, pokazujący drogę upadku ZSRR. Urodziła się 5 listopada 1934 roku.

2019 - Zmarł Dr. John, właściwie Malcolm John Rebennack Jr., amerykański wokalista, pianista, gitarzysta, tworzący w takich stylach jak pop, rock, blues. Nagrał ponad 30 albumów, w tym "In a Sentimental Mood”, który przyniósł mu pierwszą z sześciu nagród Grammy za duet z Rickie Lee Jones w "Makin 'Whoopee!”. Urodził się 20 listopada 1941 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarł Bolesław Pylak, duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy lubelski w latach 1966-1975, biskup diecezjalny lubelski w latach 1975-1997, od 1992 roku arcybiskup metropolita lubelski. W Episkopacie Polski był członkiem Rady Głównej. Urodził się 20 sierpnia 1921 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł Marian Kallas, historyk, profesor nauk prawnych, konstytucjonalista. Zajmował się badaniem historii prawodawstwa i administracji państwowej w Polsce, w szczególności historią ustroju Polski od okresu rozbiorów i Księstwa Warszawskiego do współczesności. Napisał blisko 200 publikacji naukowych, a wiele z nich poświęcił ustrojowi i administracji Księstwa Warszawskiego. Urodził się 3 grudnia 1938 roku.

2021 - Zmarł Maciej Morawski, dziennikarz, publicysta, działacz emigracyjny i bloger. Wieloletni paryski korespondent Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Od 2015 roku prezes honorowy Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Jeden z najlepszych polskich korespondentów informacyjnych RWE; z tego powodu był celem ostrych ataków ze strony propagandy PRL, która zarzucała mu między innymi szpiegostwo. Zasłynął pod koniec lat 80. XX wieku ze swych, prowadzonych w sposób nowatorski, bezpośredni i przyjacielski wywiadów radiowych z działaczami "Solidarności” i czołówką polskiego życia politycznego i kulturalnego, między innymi z Lechem Wałęsą, Jackiem Kuroniem i Januszem Onyszkiewiczem. Urodził się 20 września 1929 roku.

2023 Zmarł Tony „TS” McPhee (Anthony Charles McPhee), brytyjski gitarzysta bluesowy, założyciel zespołu The Groundhogs. Wydał 15 płyt, w tym: "The Blues and the Beast", "Bleaching the Blues", "Live in Poland at Blues Express". Urodził się 23 marca 1944 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-09-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 września - Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka, ustanowiony z inicjatywy Rzecznika Praw Dziecka uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 13 września 2013… » więcej 2024-09-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 września - Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk, przypadający w rocznicę przyjęcia Konwencji Berneńskiej z 1979 roku.. 19 września -… » więcej 2024-09-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 września - Światowy Dzień Monitoringu Wody. 18 września - Międzynarodowy Dzień Geologa. 18 września - Święto narodowe Chile, obchodzonemu w rocznicę… » więcej 2024-09-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 września - W rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku jest obchodzony Światowy Dzień Sybiraka. 17 września - Światowy Dzień Bezpieczeństwa… » więcej 2024-09-16, godz. 05:00 Kartka z kalendarza 16 września - Międzynarodowy Dzień Kardiologii Interwencyjnej. 16 września - Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej, ustanowiony przez Zgromadzenie… » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 września - Międzynarodowy Dzień Demokracji, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 roku. 15 września - Europejski Dzień Prostaty, ustanowiony… » więcej 2024-09-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 września - Kościół obchodzi święto Podwyższenia Krzyża Świętego, związane z tradycją odnalezienia relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. 14… » więcej 2024-09-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 września - Dzień Programisty. » więcej 2024-09-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 września - Dzień Narodów Zjednoczonych dla Współpracy Południe-Południe. 12 września - Święto Wojsk Lądowych, obchodzone w rocznicę zwycięstwa… » więcej 2024-09-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 września - Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny upamiętnia ścięcie Jana Chrzciciela. 11 września - Katalonia obchodzi święto La Diada. Ustanowiono… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »