Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-05-28, 13:27 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

28 maja - W Kościele katolickim obchodzone jest wspomnienie błogosławionego kardynała Stefana Wyszyńskiego, beatyfikowanego 12 września 2021 roku.

28 maja - Światowy Dzień Walki z Nowotworami Krwi.

28 maja - Tydzień Solidarności z Ludami Zamieszkującymi Niesamorządne Terytoria, trwający od 25 do 31 maja.
1513 - Ukazał się pierwszy w języku polskim modlitewnik "Raj duszny” w tłumaczeniu Biernata z Lublina. Przez długi czas uznawany był za pierwszą książkę wydrukowaną całkowicie w języku polskim. Dziś wiadomo, że wcześniej - około 1508 roku - opublikowano "Historyję umęczenia Pana naszego Jezusa Chrystusa".

1738 - Urodził się Joseph Ignace Guillotin, francuski lekarz i rewolucjonista, który wprowadził we Francji mechaniczną maszynę do egzekucji, nazwaną - od jego nazwiska - gilotyną. Joseph Guillotin chciał, by egzekucje były bardziej humanitarne i nie prowadziły do niepotrzebnych cierpień skazańców. Zmarł 26 marca 1814 roku.

1742 - W Londynie, w łaźniach na Lemon Street (obecnie Leman Street) w dzielnicy Goodman's Fields, otwarto pierwszy kryty basen. Gazeta "Daily Advertiser" pisała: "Dziś otwarto basen pływacki, szeroki najmniej na 43 stopy. Woda będzie w nim utrzymywana w stałej temperaturze i ciągłej świeżości. Nadaje się on do pływania i do nauki. Na życzenie gości obsługa basenu towarzyszy im lub pomaga w nauce. Mogą oni też skorzystać z dobrej zimnej kąpieli. Stali goście mogą korzystać z obu ofert za jedną gwineę".

1759 - Urodził się William Pitt Młodszy, angielski polityk. W wieku 24. lat został najmłodszym w historii premierem brytyjskim w latach 1783-1801 i drugi raz w latach 1804-1806. Największy talent przejawiał, jako finansista, jednak kierował również wojnami z Francją - rewolucyjną, a potem napoleońską. Pitt złożył dymisję, gdy król odmówił zniesienia praw dyskryminujących brytyjskich katolików. Jednak po wybuchu nowej wojny z Francją Pitt powrócił na urząd. Zmarł 23 stycznia 1806 roku. 265. rocznica 1817 - Urodził się Jerzy Henryk Lubomirski, polityk, mecenas sztuki, kurator zbiorów Ossolineum. Był jednym z inicjatorów utworzenia Akademii Umiejętności w Krakowie. Zmarł 25 maja 1872 roku.

1836 - Urodził się Jan Karłowicz, etnograf, językoznawca i muzykolog, wydawca zabytków literatury staropolskiej. Jego zainteresowania naukowe obejmowały między innymi folklor literacki, etnografię muzyczną, język polski i językoznawstwo porównawcze. Wspólnie z Adamem Antonim Kryńskim i Władysławem Niedźwiedzkim opracował 8-tomowy - najobszerniejszy do połowy XX wieku - "Słownik języka polskiego". Jest też autorem "Słownika gwar polskich". Prowadził badania porównawcze nad podaniami polskimi, wykazał czeskie pochodzenie legendy o Piaście, wyjaśnił etymologię słowa "Polska". Zmarł 14 czerwca 1903 roku.

1846 - Zmarł Franciszek Drucki-Lubecki, polityk, minister skarbu Królestwa Polskiego w latach 1821-1830. Wprowadził politykę oszczędnościową, egzekwował bezwzględnie zaległości podatkowe, nałożył podatek pośredni na niektóre artykuły pierwszej potrzeby, rozbudował monopol państwowy na sól i wyroby tytoniowe, a także wspierał program poszukiwań soli. Wydał między innymi decyzję o budowie rządowej warzelni soli w Ciechocinku. Założył Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Bank Polski. Przeprowadził wstępną industrializację ziem Królestwa. Urodził się 16 grudnia 1779 roku.

1871 - W Paryżu zakończył się tak zwany krwawy tydzień, w trakcie, którego wojska wierne rządowi brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tysięcy osób. Był to upadek Komuny, która trwała od 18 marca i była największą rewolucją XIX wiecznej Francji, zaś jej przebieg poruszył całą Europę. W zależności od punktu widzenia jest uważana za ostatnią rewolucję romantyczną, przez anarchistów - za niekonsekwentną próbę likwidacji państwa, a przez marksistów - przykład dyktatury proletariatu. Z tego okresu pochodzi słynna pieśń poety-komunarda Eugene Pottiera "Międzynarodówka".

1872 - Urodził się Marian Smoluchowski, fizyk teoretyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był pionierem fizyki statystycznej. Prowadził badania nad wyjaśnieniem ruchów Browna. Jego prace wykorzystał Einstein, formułując teorię wyjaśniającą chaotyczne ruchy cząstek. Jedno z równań teorii dyfuzji jest znane, jako równanie Smoluchowskiego. Uprawiał wspinaczkę w Alpach i należał do czołowych alpinistów swoich czasów. Jako pierwszy Polak zdobył między innymi, Matterhorn, Dent Blanche oraz inne liczne szczyty. Zmarł 5 września 1917 roku.

1898 - Włoski fotograf amator Secondo Pia, jako pierwszy wykonał fotografię Całunu Turyńskiego. Zgodnie z tradycją, jest to płótno, w które owinięte było ciało Chrystusa po ukrzyżowaniu. Od lat toczy się dyskusja, co do autentyczności relikwii. Kościół katolicki pozostawia to osobistym osądom wierzących

1899 - Urodziła się Irena Krzywicka, pisarka, tłumaczka literatury francuskiej i niemieckiej. Wydała powieści "Skuci i wolni", "Tajemna przemoc", "Wicher i trzciny", "Wyznania gorszycielki". Była najbardziej znaną polską feministką okresu międzywojennego, propagowała świadome macierzyństwo, antykoncepcję i edukację seksualną. Wspólnie w Tadeuszem Boyem-Żeleńskim otworzyła w Warszawie Poradnię Świadomego Macierzyństwa, w której udzielano bezpłatnych porad. Założyła dodatek do "Wiadomości Literackich" pod tytułem. "Życie Świadome", który propagował edukację seksualną i w którym publikowały takie pisarki jak Zofia Nałkowska i Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. W latach 30. XX wieku pisała reportaże sądowe, między innymi z głośnego procesu przeciwko Ricie Gorgonowej. Od 1962 roku na emigracji, najpierw w Szwajcarii, potem we Francji. Zmarła 12 lipca 1994 roku. 125. rocznica

1900 - Urodził się Jan Włodarkiewicz, podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej, współtwórca koncepcji organizacji "Wachlarz”, czyli wydzielonej organizacji dywersyjnej Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Był tej jej pierwszym komendantem. Organizował ją od września 1941 roku. Zmarł nagle, podczas wizyty we Lwowie, 18 lub 19 marca 1942 roku. Przyczyna i okoliczności jego śmierci nie zostały wyjaśnione.

1908 - Urodził się Ian Fleming, angielski pisarz i dziennikarz, twórca postaci Jamesa Bonda - agenta 007, bohatera licznych powieści szpiegowskich między innymi "Casino Royale", "Żyj i pozwól umrzeć”, "Doktor No", czy "Pozdrowienia z Rosji”. Ian Fleming napisał w sumie 12 powieści i dziewięć opowiadań z Jamesem Bondem. Jest także znany, jako autor serii opowieści dla dzieci "Chitty Chitty Bang Bang". Był cenionym bibliofilem. Posiadał między innymi rękopis Karola Darwina "O pochodzeniu gatunków". Zmarł 12 sierpnia 1964 roku. 1917 - Urodził się Leonid Teliga, żeglarz, dziennikarz i instruktor żeglarstwa morskiego. Oficer piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. W latach 1967-69 na jachcie "Opty" - jako pierwszy Polak - opłynął samotnie kulę ziemską. Dla uczczenia jego pamięci, redakcja miesięcznika "Żagle" od 1971 roku przyznaje nagrodę imienia Teligi za zasługi w popularyzacji żeglarstwa. Zmarł 21 maja 1970 roku.

1921 - Rozpoczęły się pierwsze Międzynarodowe Targi Poznańskie. Była to impreza wystawiennicza o charakterze krajowym, trwała do 5 czerwca. Pierwsze tragi międzynarodowe odbyły się cztery lata później - w 1925 roku.

1922 - Urodził się Lou Duva, właściwie Louis Duva, amerykański trener boksu i menedżer pochodzenia włoskiego. Wśród jego podopiecznych było 19 zawodowych mistrzów świata, w tym Andrzej Gołota i Arturo Gatti. Zajmował się organizacją gal bokserskich w ponad 20 krajach na sześciu kontynentach. Należał do Międzynarodowej Bokserskiej Galerii Sław i Bokserskiej Galerii Sław New Jersey. Zmarł 8 marca 2017 roku.

1923 - Powstał rząd Wincentego Witosa, tworzony przez koalicję PSL "Piast", Związek Ludowo Narodowy i Chrześcijańską Demokrację. Gabinet ustąpił 14 grudnia tego samego roku.

1937 - Zmarł Alfred Adler, austriacki psychiatra, psycholog i pedagog, twórca psychologii indywidualnej. Zajmował się badaniem poczucia własnej wartości oraz nadmiernej kompensacji, jako strategii radzenia sobie z niskim poczuciem własnej wartości. Urodził się 6 lutego 1870 roku.

1938 - Urodził się zmarła Izabela Skrybant-Dziewiątkowska, wokalistka i liderka Tercetu Egzotycznego, od początku jego istnienia. Był to jeden z najstarszych polskich zespołów muzycznych, założony w 1963 roku, wykonujący muzykę w stylu latynoamerykańskim. Do najbardziej znanych przebojów grupy należą piosenki: "Pamelo żegnaj", "Vaya con Dios", czy "Cucurrucucú Paloma". Urodziła się 28 maja 1938 roku.

1939 - Urodził się Wojciech Karolak, muzyk jazzowy, pianista, saksofonista, kompozytor i aranżer. Występował między innymi z Janem "Ptaszynem" Wróblewskim, Krzysztofem Komedą, Andrzejem Kurylewiczem, Jarosławem Śmietaną. Jest uznawany za jednego wirtuozów organów Hammonda w Europie. Eksperymentował również jako kompozytor muzyki filmowej. Jednym z obrazów, do których stworzył muzykę, była "Konopielka" w reżyserii Witolda Leszczyńskiego. W 1988 roku brał udział w nagraniu płyty Obywatela GC "Tak! Tak!", grał tam na organach Hammonda. Jego żoną była pisarka i satyryczka Maria Czubaszek. Zmarł 23 czerwca 2021 roku. 85. rocznica

1940 - Wojska alianckie zdobyły Narwik. Ten ważny strategicznie, niezamarzający port nad Morzem Norweskim został zajęty przez Niemców 9 kwietnia 1940 roku. Od kwietnia do czerwca był to teren walk wojsk norweskich oraz alianckiego korpusu ekspedycyjnego z Niemcami. W skład korpusu wchodziła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich pod dowództwem generała Zygmunta Szyszko-Bohusza. W bitwach morskich w rejonie Narwiku wzięły udział polskie niszczyciele Grom, Burza oraz Błyskawica. W Narwiku znajduje się pomnik polskich marynarzy z ORP Grom poległych w bitwie oraz ich kwatera na pobliskim cmentarzu.

1940 - W obozie Sachsenhausen poniósł męczeńską śmierć Władysław Demski - ksiądz katolicki, błogosławiony Kościoła katolickiego, działacz społeczny i oświatowy, pedagog. Został przez niemieckich strażników zakatowany za odmowę podeptania różańca. Beatyfikowany przez Jana Pawła II w 1999 roku, jako męczennik za wiarę, w gronie 108 męczenników z okresu II wojny światowej. Urodził się 5 sierpnia 1884 roku

1941 - Z więzienia na Pawiaku do obozu koncentracyjnego Auschwitz wywieziono 304-ech mężczyzn, wśród nich znajdował się ojciec Maksymilian Kolbe. Franciszkanin zginął w bunkrze głodowym, 14 sierpnia 1941 roku, oddając dobrowolnie życie za innego więźnia. Został beatyfikowany przez papieża Pawła VI, a potem kanonizowany przez Jana Pawła II.

1942 - Niemcy przeprowadzili jedną z największych masowych egzekucji podczas okupacji. W nocy z 27 na 28 maja w Lesie Sękocińskim nieopodal Magdalenki funkcjonariusze SS rozstrzelali 223 osoby. Byli to głównie członkowie ruchu oporu oraz przedstawiciele polskiej inteligencji. Rozstrzelano także 15 więźniarek z obozu koncentracyjnego w Ravensbrueck, które przywieziono do Warszawy w styczniu i kwietniu. Wyniki ekshumacji z 1946 roku wykazały, że skazańców mordowano strzałami w pierś lub tył głowy nad otwartymi grobami. Prawdopodobnie część rannych zakopano żywcem.

1942 - W getcie krakowskim Niemcy rozpoczęli pierwszą akcję deportacyjną. Około pięciu tysięcy Żydów wywieziono do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu. Deportacje trwały do 8 czerwca.

1942 - Urodził się Stanley Benjamin Prusiner, amerykański biochemik i neurobiolog, profesor na uniwersytecie w San Francisco. W 1997 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie prionów - rodzaju białkowych samopowielających się infekcyjnych czynników chorobotwórczych. Badania nad nimi rozpoczął w 1972 roku, studiując historię pacjentów z chorobą Creutzfeldta-Jakoba.

1944 - W północnoamerykańskim mieście Buffalo rozpoczął się zjazd Polaków, mieszkających w Stanach Zjednoczonych, podczas którego utworzono Kongres Polonii Amerykańskiej. 80. rocznica

1949 - Urodziła się Joanna Wnuk-Nazarowa, kompozytorka i dyrygentka, Dama Orderu Orła Białego. W latach 1997-1999 minister kultury i sztuki w rządzie Jerzego Buzka. Od 2000 do 2018 roku dyrektor naczelny i programowy Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Była inicjatorką i pomysłodawczynią wszystkich projektów Orkiestry: Maratonu twórczości Góreckiego, Pociągu do muzyki Kilara, Muzycznych Podróży Morskich, Dnia Kilara, Nocy Kilara, Festiwalu „Górecki - Penderecki w 75. rocznicę urodzin", a także biennale Festiwalu Prawykonań - Polska Muzyka Najnowsza. Przyczyniła się do wybudowania nowej siedziby orkiestry, uroczyste otwarcie nowego gmachu miało miejsce w 2014 rokui zostało uznane za „Wydarzenie Roku” przez kapitułę nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej w 2015. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2023 roku, w uznaniu znamienitych zasług dla polskiej kultury, została odznaczona Orderem Orła Białego. 75. rocznica

1952 - Greczynki uzyskały prawa wyborcze. Dla porównania - Polki otrzymały je na równi z mężczyznami w 1918 roku, dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Do dziś kobiety nie mają praw wyborczych w Brunei, z kolei jest ono ograniczone w Libanie - gdzie ponadto kobiety nie podlegają obowiązkowi wyborczemu.

1961 - W londyńskim tygodniku "The Observer” został opublikowany artykuł brytyjskiego prawnika Petera Benensona "Zapomniani więźniowie”, wzywający do solidarnego działania w obronie więźniów sumienia. Niedługo potem powstała Amnesty International - międzynarodowa organizacja pozarządowa, której celem jest zapobieganie naruszeniom praw człowieka poprzez pokojowe akcje obywatelskie. W 1977 roku AI otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla za wkład w "umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości a tym samym pokoju na całym świecie”. Z centralą w Londynie działa w ponad 150 krajach.

1968 - Urodziła się Kylie Minogue, australijska piosenkarka, autorka tekstów i aktorka. Po raz pierwszy stała się sławna występując w australijskiej operze mydlanej "Sąsiedzi". Następnie została piosenkarką i osiągnęła niezwykły sukces zarówno komercyjny, jak i artystyczny. Według Australian Recording Industry Association jest najlepiej sprzedającą się australijską wokalistką wszech czasów. Urodzona i wychowywana w Melbourne, od 1990 roku mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Wylansowała przeboje, takie jak "I Should Be So Lucky”, "Hand on Your Heart”, "Better the Devil You Know”, czy "Confide in Me”.

1971 - Zmarł Jean Vilar, francuski reżyser teatralny, aktor, inicjator międzynarodowego festiwalu teatralnego w Awinionie. Tam właśnie zrealizował większość swoich głośnych inscenizacji, między innymi "Cyda" Corneille'a oraz "Triumf miłości" Marivaux. W latach 1951-1963 dyrektor Théâtre National Populaire, który dzięki niemu stał się najlepszą sceną Francji. Urodził się 25 maja 1912 roku.

1972 - Zmarł Józef Gielniak, grafik, twórca linorytów. Zostawił po sobie 68 prac, łącznie z 15 ekslibrisami, wśród nich cykle: "Sanatorium”, "Improwizacje”, "Improwizacje dla Grażynki". Tematem jego prac było najczęściej sanatorium „Bukowiec” w Kowarach, w którym leczył się i pracował wiele lat. Mimo tak niewielkiej objętościowo twórczości, uważany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich grafików. Urodził się 18 lutego 1932 roku.

1972 - We Francji zmarł Edward VIII, przez kilka miesięcy król Wielkiej Brytanii i cesarz Indii. Abdykował 10 grudnia 1936 roku, aby wziąć ślub z Amerykanką Wallis Simpson. Tron objął wówczas jego brat - Jerzy VI, ojciec późniejszej królowej Elżbiety II. Po ustąpieniu z tronu Edward otrzymał tytuł Książę Windsoru. Wyemigrował z Wielkiej Brytanii. W latach 1940-1945 pełnił funkcję gubernatora Bahama. Urodził się 23 czerwca 1894 roku.

1981 - Zmarł kardynał Stefan Wyszyński, nazywany "Prymasem Tysiąclecia", pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. Wybitny mąż stanu, kierował Kościołem katolickim w Polsce w latach 1949-1981; błogosławiony Kościoła katolickiego. W okresie komunistycznych represji kardynał Wyszyński skierował do władz memoriał, w którym mówił, że Kościół i społeczeństwo w Polsce nie mogą zgodzić się na dalsze ustępstwa. Wkrótce potem, 25 września 1953 roku, został aresztowany i trzy lata przebywał w odosobnieniu. Z jego inicjatywy Episkopat Polski w 1965 roku wystosował orędzie do biskupów niemieckich, zawierające przebaczenie i prośbę o pojednanie obu narodów. W 1966 roku z jego inspiracji odbyły się uroczystości Millenium Chrztu Polski. W latach 1980-81 Prymas był mediatorem pomiędzy "Solidarnością" a władzami. 12 września 2021 roku, wraz z Matką Elżbietą Różą Czacką, założycielką Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi oraz Zakładu dla Niewidomych w Laskach, został beatyfikowany. Uroczystościom w świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, przewodniczył - w imieniu papieża Franciszka - kardynał Marcello Semeraro, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych (obecnie Dykasteria Spraw Kanonizacyjnych). Urodził się 3 sierpnia 1901 roku.

1982 - Papież Jan Paweł II złożył wizytę w Wielkiej Brytanii. Była to pierwsza oficjalna wizyta biskupa Rzymu w tym kraju od 1534 roku. Trwała do 2 czerwca i była jedną z najtrudniejszych pielgrzymek tego pontyfikatu, ponieważ Wielka Brytania znajdowała się w stanie wojny z katolicką Argentyną. Papież zaprosił biskupów brytyjskich i argentyńskich do wspólnego wraz z nim, celebrowania eucharystii, którą nazwano „Mszą pojednania”. Podczas pielgrzymki zrezygnowano z oficjalnych spotkań Jana Pawła II z politykami i korpusem dyplomatycznym.

1983 - Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał zaocznie na karę śmierci Zdzisława Najdera, opozycjonistę i szefa polskiej sekcji Radia Wolna Europa. Wyrok, orzeczony za rzekomą kolaborację z wywiadem amerykańskim, uchylono w 1989. Na stanowisku szefa polskiej sekcji RWE pozostał do 1987 roku. Zdzisław Najder urodził się 31 października 1930 roku, a zmarł 15 lutego 2021.

1987 - Zachodnioniemiecki pilot amator 19-letni Mathias Rust wtargnął w przestrzeń powietrzną Związku Radzieckiego, a następnie wylądował na placu Czerwonym w Moskwie. Jego samolot nie został wykryty przez radziecką obronę przeciwlotniczą. 2 września 1987 roku rozpoczął się proces przeciwko niemu w Moskwie. Zarzucono mu między innymi: chuligaństwo, złamanie prawa lotniczego oraz nielegalne przekroczenie granicy ZSRR. Został skazany na 4 lata w obozie pracy. Osadzony w moskiewskim więzieniu Lefortowo, spędził tam w sumie 432 dni.

1993 - Sejm przegłosował wotum nieufności dla rządu Hanny Suchockiej. Następnego dnia prezydent Lech Wałęsa skorzystał ze swoich konstytucyjnych uprawnień, nie przyjął dymisji gabinetu i rozwiązał parlament. Rząd Hanny Suchockiej działał bez kontroli parlamentarnej do 26 października 1993, kiedy po wyborach prezydent Wałęsa powołał gabinet Waldemara Pawlaka. Sejm II kadencji powołał Komisję Nadzwyczajną do Zbadania Działalności Rządu od 30 maja do 14 października.

1998 - W Paryżu otwarto Muzeum Montparnasse. Placówkę zlokalizowano w byłej pracowni Marii Wasiliew, francuskiej malarki pochodzenia rosyjskiego, która tam tworzyła, a podczas I wojny światowej prowadziła tanią jadłodajnię dla niezamożnych artystów.

1998 - Wmurowano pierwszą mosiężną gwiazdę na Alei Gwiazd w Łodzi. Była ona poświęcona Andrzejowi Sewerynowi. Na pomysł utworzenia alei, wzorowanej na hollywoodzkiej Walk of Fame, wpadł w 1996 Jan Machulski. Projektantem gwiazdy jest Andrzej Pągowski. Po stronie wschodniej znajdują się gwiazdy reżyserów i operatorów, natomiast po stronie zachodniej aktorów. Decyzję o wmurowaniu kolejnej gwiazdy podejmuje kapituła złożona z łódzkich artystów i ludzi związanych z kulturą.

1999 - Zmarł Jan Lebenstein, malarz, grafik. Początkowo malował melancholijne pejzaże. W połowie lat 50. zaczął tworzyć słynne "Figury osiowe”, a w latach 60. - cykl obrazów określany jako „Bestiarium”. Później zajął się tematyką klasyczną. Był też ilustratorem książkowym, między innymi "Folwarku zwierzęcego” George’a Orwella. Zilustrował też kilka ksiąg biblijnych: "Księgi Genesis" oraz "Księgę Hioba", "Apokalipsę św. Jana" - obie w przekładzie Czesława Miłosza. Od 1959 mieszkał i tworzył w Paryżu. Jego siostrzenicą jest Joanna Maria Żamojdo, Prezes Zarządu Fundacji im. Jana Lebensteina, matka Idy Nowakowskiej, tancerki, prezenterki, córki Marka Nowakowskiego, pisarza. Urodził się 5 stycznia 1930 roku. 25. rocznica

2002 - Zmarł Edward Wende, prawnik, adwokat, senator I i II kadencji, poseł na Sejm III kadencji. W latach 70. i 80. bronił działaczy opozycji w procesach politycznych, między innymi Bronisława Geremka i Klemensa Szaniawskiego oraz robotników Ursusa. Był także pełnomocnikiem oskarżycieli posiłkowych w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. W latach 1993-1997 i od 2001 do śmierci pełnił funkcję sędziego Trybunału Stanu. Urodził się 16 sierpnia 1936 roku.

2006 - Zakończyła się czterodniowa pielgrzymka papieża Benedykta XVI do Polski. Towarzyszyło jej hasło "Trwajcie mocni w wierze". Była to druga wizyta zagraniczna tego pontyfikatu i jedyna w naszym kraju. Papież odwiedził Warszawę, Częstochowę, Wadowice, Kalwarię Zebrzydowską, Kraków i Oświęcim. Do rangi symbolu urosła wizyta Benedykta XVI na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. W przemówieniu Benedykt XVI nawiązał do swojego niemieckiego pochodzenia i uznał, że ta wizyta była "jego obowiązkiem wobec prawdy, tych, którzy tu cierpieli i wobec Boga".

2008 - Zmarł Lechosław Goździk, robotnik Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie na Żeraniu, I sekretarz Komitetu Zakładowego PZPR, legendarny przywódca strajków w warszawskiej FSO w 1956 roku. Popierał Władysława Gomułkę, widząc w nim szansę na przeprowadzenie reform, chociaż miał zupełnie inną wizję Polski. Był zwolennikiem utworzenia rad robotniczych i liberalizacji stosunków w kraju. Wobec niepowodzeń wycofał się z działalności społeczno-politycznej. W 1964 wyjechał do Świnoujścia, gdzie pracował między innymi, jako rybak. W 1970 wystąpił z partii. Urodził się 21 stycznia 1931 roku. 15. rocznica

2016 - Wskutek wypadku na torze żużlowym zmarł Krystian Rempała, drużynowy mistrz Europy juniorów z 2015 roku. Wychowanek Stali Rzeszów. Był jednym z tzw. klanu Rempałów, żużel z sukcesami uprawiał jego ojciec i stryjowie. Urodził się 1 kwietnia 1998 roku.

2017 - Zmarła Elżbieta Chojnacka, klawesynistka - wirtuoz gry na tym instrumencie i pedagog. Była uznawana za jedną z największych osobowości artystycznych w gronie klawesynistów, laureatka złotego medalu "Zasłużony Kulturze- Gloria Artis". Urodziła się 10 września 1939 roku.

2018 - Zmarł Ludwik Paczyński, związany z Lublinem i Lubelszczyzną aktor teatralny i filmowy, rysownik, publicysta. Był absolwentem warszawskiej PWST, w początkowych latach kariery występował w teatrach śląskich w Katowicach i Zabrzu, w latach 70. na krótko związał się z Bałtyckim Teatrem Dramatycznym imienia Słowackiego w Koszalinie. Od lat 80 miał stałą rubrykę rysunkową w "Kurierze Lubelskim", był również autorem różnych publikacji turystycznych i poświęconych anegdotom z życia artystycznego. Urodził się 15 sierpnia 1935 roku.

2020 - Zmarł Robert Weighton, najstarszy wówczas mężczyzna na świecie, miał 112 lat i dwa miesiące. Brytyjczyk w młodości był nauczycielem języka angielskiego na Tajwanie, a po powrocie do kraju po II wojnie światowej - wykładał inżynierię morską na uniwersytecie w Londynie, mieszkał w Alton. Urodził się 29 marca 1908 roku.

2021 - Zmarł profesor Henryk Samsonowicz, historyk mediewista, nauczyciel akademicki. W latach 1980-1982 był rektorem Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1989-1991 sprawował funkcję ministra edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Był także wiceprzewodniczącym Komitetu Badań Naukowych, a w 1994 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, przewodniczył Wydziałowi I Nauk Społecznych PAN. Napisał około 800 prac naukowych w dziedzinie historii średniowiecza. Urodził się 23 stycznia 1930 roku.

2021 - Zmarł Janusz Tryzno, grafik, malarz i rysownik. Twórca Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi oraz współzałożyciel wytwórni książek artystycznych. Laureat Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości oraz Złotego Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Urodził się 28 czerwca 1948 roku.

2022 - Zmarł Bo Hopkins, amerykański aktor, producent telewizyjny i filmowy. Zagrał między innymi w filmach: "Midnight Express", "Elita zabójców", "Dzika banda", "Dzień szarańczy", "Amerykańskie graffitti" i "Ucieczka gangstera". Urodził się 2 lutego 1938 roku.

2023 - Zmarł Harald zur Hausen, niemiecki lekarz, wirusolog, laureat Nagrody Nobla. Jego badania dotyczyły etiologii raka szyjki macicy. Wykazał, że wywołuje go wirus brodawczaka ludzkiego. Dzięki temu możliwe stało się opracowanie szczepionki, obniżającej ryzyko zachorowania na ten nowotwór, jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet. Za to odkrycie, w 2008 roku uhonorowano go Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. Od 1991 był członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk. Urodził się 11 marca 1936 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-09-10, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 10 września - Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, ogłoszony przez WHO. 10 września - Światowy Dzień Pierwszej Pomocy. 10 września - Dzień… » więcej 2024-09-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 września - Światowy Dzień FAS, czyli alkoholowego zespołu płodowego, mający na celu uświadomienie przyszłym matkom skutków picia alkoholu w czasie ciąży… » więcej 2024-09-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 września - Światowy Dzień Walki z Analfabetyzmem, ustanowiony przez UNESCO w 1965 roku. 8 września - Światowy Dzień Fizjoterapii. 8 września - Święto… » więcej 2024-09-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 września - Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba. 7 września - Światowy Dzień Świadomości Dystrofii Duchenne'a. » więcej 2024-09-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 września - Dzień Walki z Prokrastynacją. 6 września - Dzień Czytania Książek. » więcej 2024-09-05, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 5 września - Międzynarodowy Dzień Dobroczynności. » więcej 2024-09-04, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 4 września - W Polsce obchodzone jest wspomnienie 11 błogosławionych męczennic, sióstr nazaretanek z Nowogródka, zamordowanych przez hitlerowców 1 sierpnia… » więcej 2024-09-03, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 3 września - Święto Niepodległości Republiki San Marino. 3 września - Dzień Wieżowców. » więcej 2024-09-02, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 2 września - Międzynarodowy Dzień Sępa. 2 września - Światowy Dzień Brody. 2 września - Dzień Dużego Rozmiaru. » więcej 2024-09-01, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 1 września - Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony w Polsce, od 1997 roku. 1 września - Święto Wojsk Obrony Przeciwlotniczej… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »