Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-04-27, 07:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/dok.

Kartka z kalendarza

27 kwietnia - Święto narodowe RPA, obchodzone w rocznicę wejścia w życie tymczasowej konstytucji i rocznicę pierwszych demokratycznych wyborów parlamentarnych w 1964 roku.

27 kwietnia - Światowy Dzień Grafika, obchodzony od 1995 roku w rocznicę powstania Icograda - stowarzyszenia osób zawodowo zajmujących się projektowaniem grafiki użytkowej i komunikacją wizualną.

27 kwietnia - Światowy Dzień Rysunku Graficznego.

27 kwietnia - Dzień Florysty.

27 kwietnia - Światowy Dzień Lekarzy Weterynarii.

27 kwietnia - Europejski Tydzień Szczepień, trwający od 21 do 27 kwietnia.
1468 - Urodził się Fryderyk Jagiellończyk, syn Kazimierza Jagiellończyka, biskup krakowski, arcybiskup gnieźnieński i kardynał. Zmarł 14 marca 1503 roku.

1521 - W potyczce z mieszkańcami wyspy Mactan na Filipinach zginął Ferdynand Magellan, portugalski żeglarz i podróżnik w służbie hiszpańskiej. W latach 1519-1521 kierował pierwszą wyprawą dookoła świata. Odkrył cieśninę pomiędzy Ameryką Południową a Ziemią Ognistą, łączącą Atlantyk z Pacyfikiem. Ferdynand Magellan urodził się 17 lub 29 kwietnia 1480 roku.

1613 - Podczas jarmarku świętego Wojciecha spłonęło całe Gniezno. Mieszkańcy uciekli przed żywiołem do pobliskiej wsi Winiary, obecnie dzielnicy Gniezna, skąd obserwowali zagładę miasta. Zniszczone zostały między innymi: zamek i kościół świętej Trójcy oraz ratusz. Podczas odbudowy większość wznoszonych budynków w Gnieźnie była już murowana.

1732 - Poświęcono kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie. Świątynia była budowana w latach 1682-1732. Pierwsze nabożeństwo odprawiono już 8 września 1682. W latach 1940-1942 był jednym z dwóch czynnych kościołów w granicach getta warszawskiego. W związku z budową trasy W-Z i poszerzaniem alei Świerczewskiego (obecnie aleja "Solidarności“) w 1962 roku kościół został przesunięty o 21 metrów na północ. Było to pierwsze w Europie i trzecie na świecie przesunięcie obiektu sakralnego. Miejsce dawnej lokalizacji kościoła jest zaznaczone na chodniku i jezdni alei "Solidarności” granitową kostką.

1791 - Urodził się Samuel Morse, amerykański malarz i wynalazca. Opatentował maszynę do cięcia marmuru, wynalazł elektromagnetyczny aparat telegraficzny oraz stworzył alfabet telegraficzny, nazwany jego imieniem. Zmarł 2 kwietnia 1872 roku.

1792 - W Petersburgu przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, pod hasłem obrony zagrożonej wolności, zawiązali przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja konfederację, podporządkowującą Rzeczypospolitą carycy Rosji Katarzynie II. Przywódcy spisku magnackiego uzgodnili z Katarzyną II, że po dotarciu do Polski, przy ochronie Rosjan, ogłoszą akt konfederacji w Targowicy. Dokument został opublikowany 14 maja.

1794 - Podczas insurekcji kościuszkowskiej, liczący 360 żołnierzy litewski oddział powstańców podpułkownika Stefana Grabowskiego pokonał w bitwie pod Niemenczynem czterokrotnie liczniejsze rosyjskie wojska dowodzone przez pułkownika Aleksandra Kirejewa. W bitwie wojska litewskie straciły 134 żołnierzy, natomiast Rosjanie 280. 230. rocznica

1800 - Z połączenia wojsk 1. i 2. Legii powstała Legia Włoska pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Legia była częścią armii napoleońskiej i po reorganizacji oraz uzupełnieniu stanów osobowych składała się w lipcu z ośmiu batalionów liczących 117 oficerów i 2564 żołnierzy. Na początku grudnia 1801 roku Legia Włoska została rozwiązana i na jej bazie powstały dwie półbrygady polskie w armii francuskiej.

1820 - Urodził się Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog, przedstawiciel organicyzmu oraz ewolucjonizmu w naukach społecznych. Wprowadził do socjologii takie terminy, jak: "funkcja", "system", "instytucja", a także spopularyzował pojęcia: "społeczeństwo przemysłowe", "struktura społeczna", "organizacja". Swoje obserwacje zawarł w 10-tomowym dziele "A System of Synthetic Philosophy”. Zmarł 8 grudnia 1903 roku.

1840 - Położono kamień węgielny pod odbudowę Pałacu Westminsterskiego w Londynie, który spłonął w pożarze w 1834 roku. Jego odbudowę ukończono w 1870 roku. Pałac Westminsterski, który jest siedzibą Izby Gmin oraz Izby Lordów i urzędów z nimi związanych w 1987 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jego budowę rozpoczął Knut Wielki w 1016 roku. W XIII wieku stał się politycznym centrum angielskiej państwowości. Do 1512 roku służył, jako siedziba monarchy. Od XIII stulecia obradował w nim Parlament.

1865 - Od 1200 do 1700 osób zginęło, w większości żołnierzy Unii, czyli północnych Stanów, w wyniku zatonięcia na rzece Missisipi w USA statku "Sultana". Żołnierze wracali z obozów jenieckich na południu. Bocznokołowiec z napędem parowym zatonął po wybuchu kotłów okrętowych. Była to największa katastrofa statku rzecznego w historii Ameryki.

1865 - Urodził się Władysław Garbiński, prezydent Kielc w latach 1902-1908. Zorganizował sprzedaż taniego opału dla ubogiej ludności oraz uporządkował miasto. Z jego inicjatywy odsłonięto pomnik Stanisława Staszica. Był zwolennikiem przywrócenia w magistracie języka polskiego. Kierowana przez niego Rada Miejska Kielc podjęła w listopadzie 1905 roku uchwałę w tej sprawie, za co Władysław Garbiński otrzymał naganę z groźbą usunięcia ze stanowiska od generał-gubernatora warszawskiego Gieorgija Skałona. Zmarł 22 czerwca 1908 roku.

1877 - Urodził się Ludwik Władysław Szwykowski, bankowiec, żeglarz, w latach 1926-1929 prezes Polskiego Związku Żeglarskiego, autor pierwszego polskiego podręcznika żeglarskiego, tłumacz książek żeglarskich. Zmarł 5 stycznia 1965 roku.

1880 - Urodził się Tadeusz Koźniewski, farmaceuta i chemik, prowadził pionierskie badania nad chlorofilem oraz połączeniami alkaloidów z jodem, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Zmarł 22 września 1921 roku.

1887 - W Filadelfii chirurg George Thomas Morton przeprowadził pierwszą operację wycięcia wyrostka robaczkowego.

1895 - Zmarł Lucjan Andrzej Rydel, lekarz okulista, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1867-1871 redagował "Przegląd Lekarski". Przyczynił się do rozwoju kliniki uniwersyteckiej. Operacje wykonywał również w szpitalu żydowskim w Krakowie. Urodził 17 listopada 1833 roku.

1896 - Urodził się Zygmunt Berling, generał. Żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W latach 1939-1941 przebywał w niewoli sowieckiej, między innymi w obozie w Starobielsku. Współpracował z NKWD. W latach 1941-1942 służył w armii generała Andersa. W 1943 roku współorganizował I Dywizję Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki, którą następnie dowodził. Od 1944 roku był dowódcą I Armii Polskiej w ZSRR, a następnie I Armii Wojska Polskiego. Po wojnie działacz partyjny, członek PZPR. Zmarł 11 lipca 1980 roku.

1902 - Urodził się Józef Korolkiewicz, malarz, śpiewak i sportowiec. W wieku 15 lat, zachęcony przez Wojciecha Kossaka, został jego najmłodszym studentem w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. W latach 1934-1949 występował, jako solista Opery Warszawskiej, śpiewając partie barytonu. W latach 60. zajmował się sztuką użytkową; projektował gobeliny, mozaiki, medale i znaczki oraz ilustrował podręczniki z dziedziny sportu. Współpracował z Polskim Radiem, nagrał szereg płyt, między innymi z pieśniami polskimi Moniuszki i Chopina. Był lekkoatletą, pięciokrotnym wicemistrzem Polski w biegu na 400 metrów przez płotki, członkiem reprezentacji Polski. Kontuzja uniemożliwiła mu występ na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie w 1928. Zmarł 18 listopada 1988 roku.

1905 - Urodził się Julian Stryjkowski, do 1946 roku Pesach Stark, pisarz, dramaturg i dziennikarz. Autor powieści: "Głosy w ciemności", "Austeria", "Bieg do Fragala" oraz opowiadań "Pożegnanie z Italią", "Martwa fala", "Sarna albo Rozmowa Szatana z chłopcem, aniołem i Lucyferem". Sygnatariusz tak zwanego "Listu 59” protestu intelektualistów polskich w latach1975-76 przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, zwłaszcza wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR. Zmarł 8 sierpnia 1996 roku.

1905 - Zmarł Henryk Eduard Nitschmann, niemiecki poeta, muzyk, miłośnik, znawca i tłumacz literatury polskiej. Przetłumaczył na niemiecki i wydał wiersze kilkudziesięciu polskich poetów. W testamencie napisanym po polsku zapisał większość swego majątku miastu Elbląg z przeznaczeniem na cele charytatywne. Część jego księgozbioru, liczącego blisko trzy tysiące pozycji, znajduje się w Bibliotece Elbląskiej. Urodził się 24 kwietnia 1826 roku.

1907 - Urodził się Alojzy Smolka, lalkarz, aktor, reżyser, scenograf, działacz narodowy, społeczny i kulturalny, założyciel Polskiego Teatru Kukiełkowego, który działał przy Związku Polaków w Niemczech. We wrześniu 1939 roku artysta trafił do obozu w Buchenwaldzie. Oskarżony o „udział w spisku przeciw III Rzeszy”, został skazany na 10 lat więzienia i osadzony w twierdzy w Brandenburg-Goerden. Do Opola powrócił w 1945 roku. Trzy lata później zorganizował pierwszy występ zespołu lalkarskiego na scenie Teatru Ziemi Opolskiej, a w 1949 roku został kierownikiem artystycznym nowej Sceny Lalkowej. Funkcję tę pełnił do 1970 roku. Był reżyserem większość przedstawień. Zmarł 9 maja 1971 roku.

1912 - W Sztokholmie rozpoczęły się V Letnie Igrzyska Olimpijskie. Oficjalnego otwarcia dokonał król Gustaw V. W sportowych zmaganiach wzięły udział ekipy z 28 krajów. Po raz pierwszy zostały użyte elektroniczne urządzenia, umożliwiające ustalanie - z dokładnością do 0,1 sekundy - czasów biegaczy oraz zawodników w dyscyplinie pływackiej. Do programu igrzysk w Sztokholmie włączono pięciobój nowoczesny, natomiast usunięto z niego boks. Na igrzyskach wystartowali pierwsi Polacy - Władysław Ponurski w biegach na 200 i 400 metrów w reprezentacji Austrii oraz Karol Rómmel i Sergiusz Zahorski w jeździectwie - obaj w reprezentacji Rosji.

1915 - Zmarł Aleksandr Skriabin, rosyjski kompozytor i pianista, przedstawiciel późnego romantyzmu. Pisał symfonie, utwory na orkiestrę, chór i organy, a także kompozycje fortepianowe, sonaty, preludia, etiudy, mazurki, nokturny i poematy. Urodził się 6 stycznia 1872 roku.

1919 - Wojna polsko-bolszewicka: wojsko polskie zajęło Grodno, gdzie od 21 grudnia 1918 miał siedzibę rząd Białoruskiej Republiki Ludowej pod przywództwem Antona Łuckiewicza oraz stacjonowały białoruskie formacje wojskowe. 105. rocznica

1920 - W czasie wojny polsko-bolszewickiej polska kawaleria zajęła po trzydniowym rajdzie Koziatyn - węzeł kolejowy pod Berdyczowem, na południowy zachód od Kijowa. Polacy wzięli do niewoli przeszło dwa tysiąrokuce jeńców oraz przejęli między innymi 80 lokomotyw, dwa tysiące wagonów w tym siedem pociągów sanitarnych, dwa pociągi kąpielowe. Zdobycie Koziatyna zdezorganizowało całe prawe skrzydło 12. Armii Sowieckiej. Dywizja Jazdy działając na tyłach bolszewickiej 12. Armii, odebrała wojskom sowieckim możliwość odwrotu i ucieczkę drogami kolejowymi.

1920 - Zwycięstwem polskich żołnierzy zakończyła się bitwa pod Czarnobylem z bolszewicką armią. W bitwie uczestniczyły też okręty obu armii: polskie z Flotylli Pińskiej i bolszewickie z Flotylli Dnieprzańskiej. Polacy zdobyli jedną kanonierkę, cztery uzbrojone statki oraz trzy kutry motorowe, które zasiliły Flotyllę Pińską.

1920 - Urodził się Antoni Hlavaty, lekarz, specjalista ortopedii i chirurgii urazowej, profesor, kierownik Kliniki Ortopedycznej Akademii Medycznej w Gdańsku. Był członkiem założycielem Sekcji Chirurgii Ręki Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Zmarł 20 listopada 2020 roku.

1921 - Urodziła się Maria Białobrzeska, biolog, specjalizująca się w botanice i paleobotanice. Była członkinią Polskiego Towarzystwa Botanicznego, pracowała w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie. Opublikowała szereg prac naukowych na temat różnych gatunków brzóz i grabów, jej prace pozwalały również na usystematyzowanie badań roślin kopalnych. Zmarła 3 września 2004 roku.

1923 - Urodził się Jerzy Przybylski, aktor teatralny i filmowy. W początkach kariery występował w teatrach we Wrocławiu a także w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Egzamin aktorski zdał eksternistycznie w 1952 roku . Następnie pracował w Teatrze Starym w Krakowie, potem był związany z Teatrem im. Jaracza i Teatrem Powszechnym w Łodzi. W latach 1979-1982 grał w Teatrze Narodowym, a następnie, w latach 1982-1991 w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Zmarł 24 lipca 1999 roku.

1925 - Urodziła się Aniela Krzywoń, żołnierz 1. Dywizji Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki, pierwsza i jedyna w historii Polka, która otrzymała tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Jest jedyną kobietą nagrodzoną tym tytułem, która nie była obywatelką Związku Radzieckiego. Zginęła w czasie bitwy pod Lenino 12 października 1943 roku.

1931 - Urodził się Krzysztof Komeda, pianista, kompozytor, jazzman, twórca między innymi muzyki do filmów: Andrzeja Wajdy - "Niewinni czarodzieje" oraz Romana Polańskiego - "Nóż w wodzie", "Matnia", "Dziecko Rosemary". Zmarł 23 kwietnia 1969 roku.

1931 - Urodził się Igor Ojstrach, ukraińsko-rosyjski skrzypek, dyrygent i pedagog. Był laureatem 1. nagrody na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym imienia Henryka Wieniawskiego w Poznaniu w 1952 roku. Koncertował na całym świecie w najbardziej prestiżowych salach koncertowych. Zmarł 14 sierpnia 2021 roku.

1935 - Urodziła się Magda Leja, pseudonim Maria Radecka, pisarka, autorka opowiadań i powieści oraz utworów dla dzieci. Jest autorką między innymi książek: "Wszystko dla naszej mamy”, "Kot pięciokrotny”, "Chłopiec z wieżowca”. Zmarła 14 maja 2006 roku

1938 - Zmarł Edmund Husserl, niemiecki filozof i matematyk, jeden z głównych twórców fenomenologii, autor prac: „Badania logiczne”, „Medytacje kartezjańskie”, „Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii”. Początkowo usiłował sprowadzić prawa logiki i arytmetykę do praw psychologicznych, jednak z czasem odszedł od takiego twierdzenia i stał się krytykiem i przeciwnikiem psychologizmu.

1939 - Urodził się Stanisław Dziwisz, duchowny katolicki, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał. Od 1967 do 1978 roku był kapelanem księdza kardynała Karola Wojtyły, a w latach 1978-2005 pełnił funkcję osobistego sekretarza papieża Jana Pawła II. Od sierpnia 2005 do 2016 roku - arcybiskup metropolita krakowski, członek Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski. Od 2016 arcybiskup senior archidiecezji krakowskiej. Kawaler Orderu Orła Białego. 85. rocznica

1940 - Szef policji III Rzeszy i ziem okupowanych Heinrich Himmler wydał rozkaz o utworzeniu niemieckiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. W latach 1940-1945 Niemcy zgładzili w Auschwitz-Birkenau, co najmniej milion sto tysięcy ludzi, głównie Żydów, którzy stanowili 90 procent ofiar, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innych narodowości. 27 stycznia 1945 roku żołnierze Armii Czerwonej uwolnili około siedmiu tysięcy skrajnie wyczerpanych więźniów, w tym około pół tysiąca dzieci.

1940 - Został zamordowany przez sowietów w Katyniu Karol Stanisław Szymański, doktor medycyny, lekarz psychiatra. Od 1925 roku był dyrektorem szpitala dla psychicznie chorych w Warcie, który przekształcił w nowoczesną, samowystarczalną instytucję medyczną opiekującą się prawie tysiącem pacjentów. Szpital w Warcie cieszył się opinią jednej z najlepszych instytucji tego rodzaju w kraju. Urodził się 1 lutego 1895 roku

1941 - Zmarł Marian Batko, nauczyciel, działacz ruchu tajnego nauczania. Po aresztowaniu przez gestapo został wywieziony do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz, gdzie 23 kwietnia 1941 roku zgłosił się - według relacji niektórych więźniów - w miejsce 16-letniego chłopca, skazanego na śmierć głodową w obozowym bunkrze. Zmarł w podziemiach bloku 11., jako pierwszy z grupy skazanych, prawdopodobnie z powodu znacznego wycieńczenia organizmu. Urodził się 25 marca 1901 roku.

1943 - W Warszawie urodził się Ryszard Bugajski, reżyser, scenarzysta, pisarz. Twórca filmów "Przesłuchanie", "Generał Nil", "Układ zamknięty" i Zaćma", a także spektakli telewizyjnych "Miś Kolabo" i "Śmierć rotmistrza Pileckiego". W 2008 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce. W tym samym roku otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1947 - W Poznaniu rozpoczęły się pierwsze po zakończeniu II wojny światowej Międzynarodowe Targi Poznańskie. Idea zorganizowania przez Polaków targów w Poznaniu narodziła się już w 1917 roku, podczas zjazdu Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu. Miały to być targi międzynarodowe, zorganizowane na wzór Targów Lipskich. Pomysł na organizację cyklicznych wystaw wcielony został w życie dopiero kilka lat później, po wygranym przez Polaków Powstaniu Wielkopolskim. I Targ Poznański, jak wówczas nazywała się impreza, miał miejsce w 1921 roku.

1950 - Urodził się Stanisław Lutostański, rzeźbiarz, twórca monumentalnych dzieł z granitu. Jest autorem między innymi pomnika Tadeusza Kościuszki w Warce oraz pomników w USA: Krzysztofa Kolumba w Waterbury, Jerzego Popiełuszki w Nowym Jorku, Edmunda Muskiego w Rumford, Jana Pawła II w Amerykańskiej Częstochowie.

1956 - Urodziła się Eleni, właściwe nazwisko Helena Dzoka, piosenkarka pochodzenia greckiego, śpiewająca refleksyjne, nastrojowe utwory - "Morze snu”, "Miłość jak wino”, "Nic miłości nie pokona”, "Kolędy polskie”. W 2006 roku, z okazji 30-lecia pracy artystycznej, wydała książkę "Nic miłości nie pokona", która jest rozmową z ojcem Robertem Łukaszukiem z Biura Prasowego klasztoru jasnogórskiego o jej życiu, miłości, cierpieniu i rozmowach z Bogiem. W 1994 roku Eleni straciła jedyną córkę - 17-letnią Afrodytę, zastrzeloną przez byłego chłopaka dziewczyny, który nie mógł pogodzić się z ich rozstaniem.

1960 - W Nowej Hucie doszło do starć milicji z mieszkańcami, którzy protestowali przeciwko usunięciu krzyża z miejsca, gdzie miał stanąć kościół. Ludzie, gdy zobaczyli robotników wykopujących krzyż przegonili ich. Po pewnym czasie pojawiły się oddziały milicji i ZOMO. Funkcjonariusze siłą usuwali broniących krzyża, a ci rzucali w milicjantów kostkami brukowymi. Wkrótce walki objęły całą Nową Hutę. Zatrzymano około 500 osób. Ostatecznie krzyż pozostał na miejscu. W 1982 roku została utworzona parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa, a w latach 90. rozpoczęto budowę kościoła. Obecnie stoi tam także pomnik upamiętniający wydarzenia z 1960 roku.

1970 - Zmarła Janina Matylda Gajda, tancerka, solistka baletu Opery Śląskiej. Jej najsłynniejszym występem była partia Księżnej Matki oraz Łabędzia w balecie "Jezioro łabędzie” Piotra Czajkowskiego, w choreografii Zbigniewa Koryckiego. Urodziła się 20 maja 1927 roku.

1972 - Sejm uchwalił Kartę Praw i Obowiązków Nauczyciela.

1977 - Pierwszy numer "Opinii", pisma Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Pierwszy niezależny periodyk publikowany w PRL z ujawnionym zespołem redakcyjnym był wydawany do listopada 1981 roku, techniką offsetową lub powielaczową, w nakładzie od 500 do 10 tysięcy egzemplarzy. Początkowo pismo było wydawane przez Wydawnictwo Polskie, a od jesieni 1978 przez Wydawnictwo imienia Konstytucji 3 Maja. Stałym mottem pisma była sentencja: "Z własnego prawa bierz nadanie”. Na łamach "Opinii” poruszane były tematy polityczne, społeczne i religijne objęte w PRL zakazami cenzorskimi.

1978 - Zmarł Zbigniew Specylak-Skrzypecki , artylerzysta, cichociemny, Uczestnik Powstania Warszawskiego i oficer Armii Krajowej, inżynier. W konspiracji niepodległościowej posługiwał się pseudonimem „Tur 2”. Uczestniczył w kampanii wrześniowej i brał udział w obronie Lwowa, gdzie został ciężko ranny. Następnie działał w konspiracji antysowickiej, za co został aresztowany przez NKWD i zesłany do łagru. Po amnestii trafił do Armii Andersa, i opuścił ZSRR. Należał do zwiadu w 7 pułku artylerii ciężkiej, później wziął udział w szkoleniu Cichociemnych. Przed wybuchem Powstania Warszawskiego 31 lipca 1944 znalazł się w Warszawie, przyłączył się do Zgrupowania "Sławbora". W powstaniu został ciężko ranny. Po wojnie osiedlił się we Wrocławiu. Urodził się 13 października 1912 roku.

1980 - Zmarł Mario Bava, włoski reżyser, scenarzysta i operator filmowy. Twórca między innymi filmów: "Krwawy obóz”, "Dom egzorcyzmów", "Black Sabbath”. Był autorem scenariuszy, zdjęć i efektów specjalnych do większości swoich filmów. Urodził się 31 lipca 1914 roku.

1980 - Zmarł Antoni Głowacki, podpułkownik Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, as myśliwski II wojny światowej. Walczył między innymi w dywizjonach 303 i 302. 24 sierpnia 1940 roku w ciągu jednego dnia w trzech lotach bojowych zestrzelił pięć niemieckich samolotów. Urodził się 10 lutego 1910 roku.

1981 - 14 osób zginęło w pożarze kombinatu gastronomicznego "Kaskada” w Szczecinie. Wśród ofiar było sześciu uczniów zespołu Szkół Gastronomicznych w Szczecinie odbywających tam praktyki. Pożar wybuchł tuż przed godziną 8:00 podczas sprzątania położonej na parterze Sali Kapitańskiej i błyskawicznie objął wszystkie cztery kondygnacje kombinatu. Przyczyną pożaru było najprawdopodobniej zwarcie prowizorycznie przerabianej instalacji elektrycznej.

1994 - Zakończyły się pierwsze wielorasowe wybory parlamentarne w Republice Południowej Afryki. Zwyciężył Afrykański Kongres Narodowy Nelsona Mandeli, który uzyskał ponad 62 procent głosów. Nelson Mandela został wybrany prezydentem. W skład rządu weszła też zuluska, prawicowa Partia Wolności Inkatha, która zdobyła ponad 10 procent głosów. 30. rocznica

1997 - Zmarł Piotr Skrzynecki, aktor, autor tekstów kabaretowych, reżyser, scenarzysta, założyciel legendarnej krakowskiej "Piwnicy pod Baranami". Stworzył niepowtarzalny, artystyczny styl Piwnicy. Na deskach kabaretu występowali między innymi: Wiesław Dymny, Ewa Demarczyk, Leszek Długosz, a także Anna Szałapak, Jacek Wójcicki i Grzegorz Turnau. Jako krytyk sztuk plastycznych współpracował z krakowskimi gazetami - "Echo Krakowa i "Dziennik". Urodził się 12 września 1930 roku.

2000 - Zmarł Lothar Herbst, poeta, historyk literatury, publicysta, działacz opozycji demokratycznej, związany z Solidarnością i Solidarnością Walczącą. W latach 1990-2000 był redaktorem naczelnym, a następnie prezesem zarządu Polskiego Radia Wrocław. Urodził się 27 lipca 1940 roku.

2005 - Prezes IPN Leon Kieres podał do publicznej wiadomości, że osobą, która w latach 80. inwigilowała i donosiła SB na temat papieża Jana Pawła II, wcześniej kardynała Karola Wojtyłę, był ksiądz Konrad Stanisław Hejmo, posługujący się pseudonimami "Hejnał” i "Dominik”. Zdaniem IPN współpraca zakonnika trwała, co najmniej 13 lat. Zebrane w IPN materiały dotyczą lat 1975-1988. Donosy miały dotyczyć Kościoła katolickiego, otoczenia papieża i polskiej opozycji politycznej. Konrad Hejmo zaprzeczył informacji IPN.

2005 - Zmarł Marian Sawa, kompozytor, organista, improwizator, muzykolog i pedagog. Skomponował około tysiąca utworów, w tym dzieła instrumentalne, wokalne i wokalno-instrumentalne. Znany jest przede wszystkim, jako autor muzyki organowej. W swojej muzyce odwoływał się często do chorału gregoriańskiego, pieśni kościelnych i folkloru. Urodził się 12 stycznia 1937 roku.

2006 - Zmarł Wacław Latocha, jeden z najlepszych polskich kolarzy torowych, pierwszy Polak, który zdobył medal mistrzostw świata - srebrny w wyścigu na kilometr w 1967 roku. 12-krotny mistrz Polski w wyścigach na kilometr. Urodził się 25 października 1936 roku.

2007 - Zmarł Mścisław Rostropowicz, rosyjski dyrygent, wiolonczelista i pedagog polskiego pochodzenia. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych wirtuozów wiolonczeli, autor wielu utworów na ten instrument. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami operowymi i symfonicznymi, także jako pianista. Przez blisko 20 lat był szefem artystycznym i dyrygentem Narodowej Orkiestry w Waszyngtonie, za co pozbawiono go radzieckiego obywatelstwa. Mścisław Rostropowicz często występował w Polsce, między innymi z Sinfonią Varsovią i Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej. Urodził się 27 marca 1927 roku.

2010 - Piotr Pustelnik wszedł na szczyt Annapurny, zdobywając, jako trzeci Polak Koronę Himalajów i Karakorum. Wcześniej czternaście głównych ośmiotysięczników - 10 w Himalajach i cztery w Karakorum zdobyli Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki. Kukuczka jest drugim w kolejności po Włochu Reinholdzie Messner zdobywcą Korony Himalajów i Karakorum, Wielicki piątym, a Pustelnik dwudziestym.

2013 - Zmarł Ludomir Motylski, reżyser filmów dokumentalnych, dziennikarz. W okresie II wojny światowej uczestnik konspiracji niepodległościowej . Walczył w Szarych Szeregach używając pseudonimu „Trzpiot” i „Nemo”. Należał do Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, był w kompanii łączności w plutonie 607. Po 1Po wojnie pracowął w Telwizjii Polskiej jako dziennikarz, dokumentalista. Był autorem scenariuszy i reżyserem filmów dokumentalnych, używał pseudonimu „Gabriel Morski”. Urodził się 5 sierpnia 1928 roku.

2014 - W Watykanie po raz pierwszy w historii odbyła się jednoczesna kanonizacja dwóch papieży - Jana Pawła II i Jana XXIII. Uroczystość zgromadziła 800 tysięcy pielgrzymów. Po raz pierwszy uczestniczyli w niej dwaj papieże - Franciszek i emerytowany Benedykt XVI. 10. rocznica 2015 - Zmarł Zbigniew Kuderowicz, filozof, historyk i etyk, nauczyciel akademicki, profesor, kierownik Katedry Filozofii na Uniwersytecie w Białymstoku. Specjalizował się w historii filozofii niemieckiej i polskiej XIX i XX wieku. Urodził się 12 listopada 1931 roku.

2015 - Zmarł Andrew Lesnie, australijski operator filmowy. Był między innymi autorem zdjęć do filmowej trylogii "Władca pierścieni", a za "Drużynę Pierścienia" zdobył w 2002 roku Oscara. Urodził się 1 stycznia 1956 roku.

2017 - Zmarł Mieczysław Gajda, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, szczególnie znany z roli smerfa Ważniaka w serialu animowanym "Smerfy". Jego głosem mówiły też takie postacie, jak nietoperz Gacuś z "Zamku Eureki", Kaczor Daffy czy Scrappy Doo. Był pierwszym polskim głosem Asteriksa w filmie "Dwanaście prac Asteriksa". Zagrał też między innymi w filmach: "Awantura o Basię", "Bohater roku" i "Podróże Pana Kleksa". Urodził się 13 czerwca 1931 roku.

2018 - W Domu Pokoju w Panmundżom, spotkali się: przywódca Korei Północnej Kim Dzong Un i prezydent Korei Południowej Mun Jae-in. Po spotkaniu obaj politycy podpisali deklarację, w której zgodzili się na pełną denuklearyzację Półwyspu Koreańskiego oraz zobowiązali się do rozpoczęcia procesu unormowania relacji między państwami by formalnie zakończyć wojnę rozpoczętą w 1950 roku.

2019 - Zmarł Jerzy Moes, aktor teatralny i filmowy. Grał między innymi w filmach i serialach: "Lotna”, "Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, ”Co mi zrobisz jak mnie złapiesz?”, "Magda M.”, "Samo życie”. Urodził się 29 września 1935 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Grzegorz Spyra, muzyk i kompozytor, związany z Telewizją Katowice. Widzowie mogli go oglądać i słuchać jego utworów między innymi w programach "Gospoda u Gruchlików”, "Śląska laba” oraz "Sobota w Bytkowie”. Był też założycielem i liderem zespołu "Antyki” promującego muzykę śląską. Urodził się 2 listopada 1943 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Barbara Rosiek - pisarka i poetka, psycholog kliniczna, która w młodości zmagała się z chorobą psychiczną i uzależnieniem od narkotyków. Swoimi doświadczeniami dzieliła się w książkach i artykułach. W dojrzałym wieku skończyła psychologię i pracowała z osobami zmagającymi się z problemami uzależnienia, jakich wcześniej doświadczyła sama. Jej książka "Pamiętnik Narkomanki", wydana na podstawie własnych zapisków, nadal należy do chętnie czytanych, była wielokrotnie wznawiana i adaptowana do potrzeb scenicznych. Urodziła się 25 czerwca 1959 roku.

2020 - Zakończyło się drążenie tunelu pod górą Luboń Mały na zbudowanym między miejscowością Lubień a Rabką Zdrój odcinku drogi S7, czyli Zakopianki. Ostatnią ścianę grubości pięciu metrów skruszono dzięki serii mikrowybuchów. Liczący 2058 metrów Tunel im. Marii i Lecha Kaczyńskich jest jednym z najdłuższych w Polsce. Został otwarty 12 listopada 2022 roku.

2021 - Zmarł Jarosław Zieliński, historyk, varsavianista. Autor i współautor ponad 50 książek poświęconych Warszawie, w tym przede wszystkim serii "Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy", a także przewodników historycznych po warszawskich dzielnicach. Współtwórca i zastępca redaktora naczelnego reaktywowanego miesięcznika "Stolica”, w którym od pierwszego numeru prowadził rubrykę "Warszawa na starej fotografii". Urodził się 2 sierpnia 1958 roku.

2021 - Zmarł ksiądz biskup Jan Gałecki, duchowny rzymskokatolicki, biskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. W Episkopacie Polski był członkiem Komisji do spraw Środków Społecznego Przekazu, do spraw Duszpasterstwa Ludzi Morza, do spraw Duszpasterstwa Turystycznego oraz Rady do spraw Migracji, Turystyki i Pielgrzymek. Urodził się 18 czerwca 1932 roku.

2022 - Zmarł biskup Adam Lepa, doktor nauk teologicznych, medioznawca. W latach 1988-1993 był rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi, a w latach 1988 - 2014 biskupem pomocniczym łódzkim, od 2014 pozostawał biskupem pomocniczym seniorem archidiecezji łódzkiej. Urodził się 17 marca 1939 roku.

2023 - Lotnisko Warszawa-Radom zostało oficjalnie otwarte. Inauguracyjne lądowanie wykonał czarterowy boeing Enter Air, lecący z Warszawy. Port Lotniczy Warszawa-Radom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 roku powstał jako port rezerwowy i uzupełnienie Lotniska Chopina, a w przyszłości CPK. 1. rocznica

Zobacz także

2024-05-05, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 5 maja - Dzień Europy, święto państw europejskich, obchodzone 5 lub 9 maja. W krajach, które są członkami Rady Europy, a nie są członkami Unii Europejskiej… » więcej 2024-05-04, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 4 maja - Międzynarodowy Dzień Strażaka, przypadający w dniu wspomnienia w Kościele katolickim Świętego Floriana. W Polsce od 2003 roku Dzień Strażaka… » więcej 2024-05-03, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja, obchodzone w Polsce, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w 1791 roku. 3 maja - Uroczystość Najświętszej… » więcej 2024-05-02, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 2 maja - Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, święto ustanowione w lutym 2004 roku. 2 maja - Dzień Polonii i Polaków za Granicą, uchwalony przez Sejm… » więcej 2024-05-01, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 1 maja - Święto Pracy, ustanowione w 1889 roku przez obradujący w Paryżu kongres założycielski II Międzynarodówki. 1 maja - Kościół katolicki obchodzi… » więcej 2024-04-30, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 30 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Jazzu, święto proklamowane w 2011 roku, przez UNESCO. 30 kwietnia - Wietnam świętuje Dzień Zwycięstwa. 30 kwietnia… » więcej 2024-04-29, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 29 kwietnia - Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego - ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 2002 roku. 29 kwietnia - Dzień Solidarności… » więcej 2024-04-28, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 28 kwietnia - Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy, ustanowiony przez Międzynarodową Organizację Pracy. 28 kwietnia - Międzynarodowy… » więcej 2024-04-26, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 26 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci o Katastrofie w Czarnobylu. 26 kwietnia - Światowy Dzień Własności Intelektualnej, ustanowiony przez Światową… » więcej
1718192021
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »