Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-03-21, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

21 marca - Światowy Dzień Zespołu Downa, ustanowiony w 2005 z inicjatywy Europejskiego Stowarzyszenia Zespołu Downa.

21 marca - Międzynarodowy Dzień Lasów, ustanowiony w 2012 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

21 marca - Nouruz - Nowy Dzień, tradycyjne irańskie święto, od 2010 roku uznane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ za święto międzynarodowe.

21 marca - RPA - Dzień Praw Człowieka.

21 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej.

21 marca - Międzynarodowy Dzień Poezji, ustanowiony w 1999 roku przez UNESCO.

21 marca - Światowy Dzień Lalkarstwa.

21 marca - Dzień Geodety.

21 marca - Dzień Wagarowicza.

21 marca - Dzień Wierzby.
547 - Zmarł Benedykt z Nursji, założyciel zakonu Benedyktynów, święty Kościołów katolickiego, starokatolickiego, anglikańskiego, luterańskiego oraz ormiańskiego i prawosławnego, uważany za duchowego ojca wszystkich mnichów Zachodu. W 529 roku założył klasztor na Monte Cassino, gdzie opracował nowy model reguły zakonnej, opierający się na trzech służbach: stałości, zachowaniu zakonnych obyczajów i posłuszeństwie. Benedyktyni składają te śluby do dziś, ale benedyktyńską regułę przyjęło także wiele innych zachodnich zakonów. Podczas soboru watykańskiego II w 1964 roku, papież Paweł VI ogłosił świętego Benedykta Patronem Europy. W ten sposób chciał podkreślić rolę, jaką zakony oparte na jego regule odegrały w łączeniu tradycji Wschodu i Zachodu oraz cywilizowaniu Europy. Święty Benedykt urodził się około 480 roku.

1063 - Zmarła Rycheza Lotaryńska, zwana również Ryksą, pierwsza królowa Polski, koronowana jako żona Mieszka II. Po tym jak władze w kraju przejął Bezprym, a Mieszko II uciekł do Czech, wyjechała z Polski zabierając cały majątek i insygnia królewskie, które wróciły do Polski wraz z jej synem, późniejszym królem Kazimierzem I Odnowicielem. W 1047 Rycheza wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii i przebywała w nim do śmierci, do końca życia używając tytułu królewskiego. W Niemczech, szczególnie w Nadrenii, Rycheza jest otaczana czcią i uznawana za błogosławioną, choć Kościół katolicki nigdy jej formalnie nie beatyfikował. W Polsce przez wieki była uznawana za czarny charakter, głównie za sprawą niechętnych jej kronikarzy. Urodziła się około 993 roku.

1098 - Robert z Molesme założył zakon cystersów. Cystersi noszą biały habit z czarnym szkaplerzem przepasanym płóciennym pasem, przez co nazywani są czasem białymi mnichami. Zakon wydał około 850 świętych i błogosławionych. Z jego szeregów pochodziło ponad stu biskupów. Opactwa i klasztory cysterskie były w średniowieczu ważnymi ośrodkami kultywującymi kulturę, naukę, medycynę, wprowadzającymi postęp w rzemiośle i rolnictwie.

1556 - Anglikański arcybiskup Canterbury Tomasz Cranmer został spalony na stosie za herezję. Duchowny zyskał życzliwość Henryka VIII, doradzając, jak doprowadzić do stwierdzenia nieważności jego małżeństwa z Katarzyną Aragońską wbrew orzeczeniu papieża. Cranmer został mianowany biskupem Canterbury w 1533 roku, a dwa lata później wypowiedział posłuszeństwo papieżowi. Otwarcie opowiedział się za zwierzchnictwem króla nad kościołem w Anglii. Kiedy Maria I Tudor została królową Anglii w 1553 roku, w ramach akcji obrony katolicyzmu został on uwięziony pod zarzutem zdrady. W 1556 roku skazano go na śmierć przez spalenie na stosie Przed śmiercią pisemnie odwołał swoje antykatolickie poglądy. Jednak w ostatnich słowach przed egzekucją zaprzeczył temu, co wcześniej napisał. Urodził się 2 lipca 1489 roku.

1684 - Urodził się Francesco Durante, neapolitański kompozytor. Był reprezentatywnym przedstawicielem szkoły neapolitańskiej, choć nie skomponował żadnej opery - gatunku najważniejszego dla tej szkoły. Sławę zyskał, jako kompozytor muzyki sakralnej, jest uważany za założyciela szkoły sentymentalnej włoskiej muzyki kościelnej. Komponował także utwory klawesynowe. Zmarł 30 września1755 roku. 340. rocznica

1685 - Urodził się Jan Sebastian Bach (niektóre źródła podają też datę 31 marca), niemiecki kompozytor i organista epoki baroku, jeden z najwybitniejszych artystów w dziejach muzyki. Bach pochodził z rodziny o tradycjach muzycznych, sięgających XVI wieku, muzykiem był jego ojciec i wujowie, a później także synowie. Po śmierci rodziców wychowywany przez brata był tytanem samouctwa; grał przede wszystkim na organach, ale później także na klawesynie, klawikordzie, skrzypcach i altówce. Jest twórcą ponad tysiąca znanych utworów, wiele innych zaginęło, w tym co najmniej kilkadziesiąt kantat. Sięgał po wszystkie współczesne sobie gatunki muzyczne, poza operą. Pisał utwory na organy i klawesyn, komponował fugi, muzykę chóralną oraz kameralną. Po śmierci Bacha, jego sławę przyćmiła kariera syna, Carla Philippa Emanuela. Ponownie został "odkryty” przez Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego, który w 1829 zaprezentował w Berlinie jego ''Pasję według Świętego Mateusza''. Zmarł 28 lipca 1750 roku

1729 - Zmarł John Law, szkocki finansista i ekonomista, uważany za wynalazcę pieniądza kredytowego. W 1716 roku założył w Paryżu "Prywatny Bank Generalny", znacjonalizowany i przekształcony w pierwszy we Francji bank emisyjny mający prawo wprowadzania do obiegu banknotów. Rok później John Law kupił Kompanię Missisipi, która wkroczyła na giełdę i której przyznano monopol na handel z Indiami Zachodnimi i Ameryką Północną. Kompania wchłonęła inne firmy i zyskała monopol handlu na wszystkich morzach, a sam bank zmienił nazwę na Bank Królewski, co oznaczało, że to monarcha gwarantował wypłacalność firmy. Akcje kompanii stały się rodzajem papierowego pieniądza nieznanego dotąd we Francji, ich wartość rosła, a wraz z nią wiele fortun we Francji i w Wielkiej Brytanii. Krach nastąpił w 1720 roku, kiedy okazało się, że kompanie nie przyniosą spodziewanych zysków i nie pokryją wartości akcji. John Law musiał uciekać z Francji w obawie przez chcącymi go zlinczować Paryżanami i do końca życia jeździł po Europie, żyjąc z hazardu. Zmarł w biedzie w Wenecji. Urodził się przed 21 kwietnia 1671 roku. 295. rocznica

1765 - Ukazał się pierwszy numer "Monitora”, pisma społeczno-oświatowego, jednego z pierwszych polskojęzycznych czasopism, dzięki któremu próbowano wychować nowe, patriotyczne społeczeństwo. ''Monitor'' krytykował sarmatyzm, a propagował idee racjonalizmu, tolerancji religijnej i przemian społeczno-politycznych głoszonych przez polityczny obóz reform. Pismo z inicjatywy i przy wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego założyli: Ignacy Krasicki, Franciszek Bohomolec i Adam Kazimierz Czartoryski. Wychodziło w Warszawie do 31 grudnia 1785 roku, dwa razy w tygodniu, zwykle miało osiem stron.

1804 - Ogłoszenie Kodeksu Napoleona, pierwszego nowoczesnego kodeksu prawa cywilnego. Był oparty między innymi na zasadzie formalnej równości obywateli wobec prawa, wolności własności prywatnej i osobistej, ale i równość i wolność dotyczyły przede wszystkim obywateli płci męskiej. Twórcy kodeksu postanowili, bowiem bronić patriarchalnego modelu społeczeństwa. Zgodnie z Kodeksem Napoleona kobieta pozostawała przez całe życie pod opieką najbliższego męskiego krewnego lub męża i nie mogła rozporządzać ani swoim majątkiem, ani małżeńskim; także mężczyźnie powierzono rolę wychowania potomstwa. Kodeks ten był wielokrotnie nowelizowany. Obowiązywał także na terenie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W Polsce ostatnie przepisy Kodeksu Napoleona utraciły moc w 1946 roku. 220. rocznica

1806 - Urodził się Benito Juarez, bohater narodowy Meksyku, trzykrotny prezydent kraju, reformator i demokrata. Był potomkiem Indian z ludu Zapoteków, do 12 roku życia nie umiał czytać, ani pisać, nie znał też hiszpańskiego. Z wykształcenia prawnik, po raz pierwszy został prezydentem Meksyku w 1861 roku. Okres jego rządów znany jest, jako "wielka reforma” obejmująca, między innymi likwidację majątku kościelnego i poddanie armii kontroli cywilnej. Dał się poznać, jako zwolennik równych praw dla Indian i zmniejszenia wpływów Kościoła. Bronił niepodległości Meksyku przed Francuzami, Hiszpanami i Anglikami. Po upadku cesarstwa Meksyku, którym rządził cesarz Maksymilianem z rodu Habsburgów Juarez był jeszcze dwukrotnie prezydentem, ale jego rządy stawały się coraz bardziej autorytarne, dochodziło do oszustw wyborczych i prześladowania opozycji. Zmarł 18 lipca 1872 roku.

1866 - Urodził się Julian Eberhardt, inżynier i polityk. Pod koniec XIX wieku budował linie kolejowe i mosty na Syberii, a w Królestwie Polskim kierował, między innymi budową mostu Poniatowskiego w Warszawie. Po 1918 roku organizował w Polsce kolejnictwo, był ministrem kolei żelaznych. Był prezesem Zarządu Głównego Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowe. Zmarł 4 stycznia 1939 roku.

1889 - Urodził się Aleksander Wertyński, rosyjski pieśniarz, kompozytor, poeta i aktor, autor romansów, które uczyniły go najsłynniejszym rosyjskim bardem okresu międzywojennego. Jego najbardziej znane utwory to: "Ja sam z siebie dziś śmieję się”, "Liliowy Negr”, "Pani Irena” i "Długa droga”. Zmarł 21 maja 1957 roku. 135. rocznica

1893 - Urodziła się Helena Zaremba, kapral Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, dama Krzyża Srebrnego Virtuti Militari. Wzięła udział w zajęciu Kijowa w 1920 roku, a także w Bitwie Warszawskiej. W 1921 roku ratowała rannych podczas III powstania śląskiego. Podczas II wojny światowej służyła w Krakowie w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Zmarła 4 grudnia 1976 roku.

1901 - Urodził się Jerzy Marr, właściwie Oktawian Zawadzki, aktor teatralny i filmowy. Był aktorem filmowym od 1927. Stał się gwiazdorem filmu niemego. Organizował Sekcję Filmową Związku Artystów Scen Polskich. Po wojnie już się nie pojawiał na ekranach kin, poświęcając się aktorstwu teatralnemu. Wystąpił między innymi w filmach "Zew morza", "Tajemnica skrzynki pocztowej", "Szyb L-23". Zmarł 9 maja 1962 roku.

1904 - Urodził się Forrest Edward Mars, amerykański przedsiębiorca. Syn Franklina Marsa, założyciela firmy produkującej słodycze Mars Incorporated. Najbardziej znany ze stworzenia marki czekoladowych cukierków M&M's oraz ryżu Uncle Ben's. Zmarł 1 lipca 1999 roku. 120. rocznica

1909 - Urodził się Zdzisław Skowroński, literat i scenarzysta, autor sztuk scenicznych i telewizyjnych oraz scenariuszy filmowych - "Kapelusz Pana Anatola”, "Historia żółtej ciżemki”, "Hrabina Cosel”, "Znicz olimpijski” i "Kopernik”. Zmarł 30 października 1969 roku. 115. rocznica

1911 - Urodził się Stanisław Walenty Strugarek, pisarz i dziennikarz Polskiego Radia. Jeszcze przed II wojną światową rozpoczął współpracę z rozgłośnią poznańską Polskiego Radia. Ponowił ją po zakończeniu wojny. W 1948 podjął ponownie pracę w Polskim Radiu w Poznaniu, prowadząc kolejno audycje wiejskie, regionalne i estradowe. Jako "Wuja Ceśku" był miłośnikiem i propagatorem gwary poznańskiej, nagrywał muzykę ludową, prowadził audycje o różnorodnym charakterze. Napisał kilka powieści młodzieżowych, sztuki dla teatrów lalkowych, opracowania o tematyce historycznej, słuchowiska i felietony. Zmarł 25 listopada 1965 roku.

1922 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę elektryfikacyjną. Pozwoliła ona nadać osobom fizycznym i prawnym uprawnienia rządowe i przyznać ulgi takie jak zwolnienia z opłat i podatków w zamian za wybudowanie lub rozbudowanie linii przesyłowych i zakładów wytwarzających energię. Nie było natomiast państwowego planu elektryfikacji za środki publiczne.

1925 - Urodził się Peter Brook, brytyjski reżyser teatralny, filmowy i operowy, a także pisarz i producent teatralny. Inscenizował dramaty Williama Szekspira, tworząc do nich także muzykę i scenografię. Jego najgłośniejszy film to ''Władca much'' nominowany do Złotej Palmy w Cannes w 1963 roku. W 1971 roku założył w Paryżu Międzynarodowy Ośrodek Badań Teatralnych - CIRT. Zmarł 2 lipca 2022 w Paryżu.

1931 - Zmarł tragicznie Zygmunt Puławski, pilot i inżynier, konstruktor lotniczy. Był twórcą serii polskich myśliwców PZL, opracował nowe rozwiązania w lotnictwie, między innymi oryginalny układ skrzydeł nazwany płatem Puławskiego lub płatem polskim. Został śmiertelnie ranny podczas katastrofy samolotu amfibii PZL.12 własnej konstrukcji. Pilotowana przez Zygmunta Puławskiego maszyna podczas lotu doświadczalnego, runęła na jedno ze skrzyżowań w warszawskiej dzielnicy Ochota. Pilot zmarł w drodze do szpitala. Urodził się 24 października 1901 roku.

1932 - Urodził się Andrzej Bursa, poeta, prozaik, dramaturg i dziennikarz. Mimo, że jego działalność literacka trwała zaledwie trzy lata należy do tak zwanego pokolenia "Współczesności" - generacji artystów debiutujących w Polsce około 1956 roku i dominujących w życiu literackim przez następne 10 lat. Andrzej Bursa opublikował, głównie w czasopismach studenckich 37 wierszy i opowiadanie ''Mason''. Jest także autorem poematu ''Luiza'', powieści ''Zabicie ciotki'' czy groteski ''Smok'. Jego twórczość w znacznej mierze jest przepełniona buntem przeciwko tradycji romantycznej, konwencjom czy moralności. Zmarł nagle 15 listopada 1957 roku w wieku 25 lat, z powodu wrodzonego niedorozwoju aorty.

1936 - Urodził się Marek Stachowski, kompozytor muzyki współczesnej - kameralnej i wokalno-instrumentalnej, tworzył także utwory na orkiestrę. Jeszcze, jako student Krzysztofa Pendereckiego trzykrotnie wyróżniony na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu. Był też pedagogiem - profesorem i rektorem Akademii Muzycznej w Krakowie, wykładowcą kompozycji na kursach muzycznych. Juror konkursów kompozytorskich i wykonawczych, w Polce - Konkursu imienia Krzysztofa Pendereckiego. Zmarł 3 grudnia 2004 roku.

1943 - Powstała Krajowa Reprezentacja Polityczna - organ reprezentujący w kraju główne siły polityczne Polski Podziemnej. Jej dążenia koncentrowały się na próbie opracowania wspólnej platformy politycznej w celu wzmocnienia współpracy między stronnictwami oraz instytucjami Polskiego Państwa Podziemnego. Stanowiła jego pion polityczny. W październiku 1943 roku powołała Społeczny Komitet Antykomunistyczny. W styczniu 1944 została przekształcona w Radę Jedności Narodowej.

1943 - Nieudana próba zamachu na Adolfa Hitlera podczas wystawy zdobycznego sprzętu wojskowego w Berlinie. Samobójczy zamach przy pomocy ładunku wybuchowego ukrytego w kurtce miał przeprowadzić oficer Wermachtu Rudolf-Christoph von Gersdorff. Kanclerz III Rzeszy wyszedł jednak zanim ładunek eksplodował.

1946 - Urodził się Timothy Dalton, brytyjski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, znany przede wszystkim, jako czwarty oficjalny odtwórca roli superagenta 007 Jamesa Bonda w dwóch filmach: "W obliczu śmierci" i "Licencja na zabijanie". Dalton znacznie zmienił postać Jamesa Bonda, upodobniając jego kinowy wizerunek do książkowego. Aktor publicznie oświadczył, że chce zbliżyć graną przez siebie postać do wizerunku, jaki nadał jej Ian Fleming w swych powieściach. Według części fanów kreacja Timothy Daltona uchodzi za najbardziej zbliżoną do pierwowzoru literackiego. Zagrał także między innymi Juliusza Cezara w nowej wersji ''Cleopatry'' czy Reta Butlera w filmie ''Scarlet'' - kontynuacji ''Przeminęło z wiatrem'', a także w obrazach "Herkules”, czy "Turysta”.

1948 - Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika "Przyjaciółka”. Magazyn poświęcony historiom z życia, modzie, urodzie i zdrowiu wziął swoją nazwę od wydawanego przed wojną czasopisma "Moja Przyjaciółka". W okresie PRL nakład ''Przyjaciółki'' przekraczał trzy miliony egzemplarzy, teraz wynosi ponad 156 tysięcy. Od 2009 roku pismo jest dwutygodnikiem. W czerwcu 2019 Wydawnictwo Bauer wykupiło "Przyjaciółkę".

1948 - Urodził się Krzysztof Szewczyk, dziennikarz telewizyjny i radiowy, konferansjer, tłumacz języka szwedzkiego, przedsiębiorca. Jako początkujący dziennikarz w Polskim Radiu prowadził z Marią Szabłowską audycje Studia "Rytm”. W latach 80. prowadził wiele programów rozrywkowych w TVP, między innymi: "Przeboje Dwójki", "Wideoteka" i "Jarmark". W 1985 został laureatem nagrody Wiktora. Uchodzi za autora polskiego określenia "teledysk”, jako odpowiednika angielskiego "videoclip”.

1949 - Urodził się Włodzimierz Szaranowicz, dziennikarz radiowy i telewizyjny, prezenter i komentator sportowy, a także koszykarz, pedagog i trener. Od 1976 związany był z Polskim Radiem, od 1977 z Telewizją Polską. W 1978 relacjonował dla radia mistrzostwa świata w boksie w Belgradzie. W 1980 komentował igrzyska w Moskwie. Na radiowej antenie prowadził między innymi "Gimnastykę poranną" i "Kronikę sportową". 75. rocznica

1953 - Urodził się Tadeusz Biedzki, pisarz, dziennikarz, podróżnik, przedsiębiorca i dyplomata. Autor książek podróżniczych i powieści sensacyjno-historycznych. Nagrodzony Bursztynowym Motylem imienia Arkadego Fiedlera za książkę "W piekle eboli”. Napisał także powieści: "Ostatnie srebrniki", "Wyspy niepoliczone" i "Zabawka Boga".

1954 - W pożarze w kopalni węgla kamiennego "Barbara-Wyzwolenie” w Chorzowie zginęło 82 górników. 70. rocznica

1955 - Adam Harasiewicz został zwycięzcą V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina. Wzięło w nim udział 74 pianistów z 25 krajów, w tym ośmiu Polaków. Nagrodę Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków zdobył Fu Con z Chin.

1956 - 28. ceremonia wręczenia Oscarów. Najbardziej wyróżniony został melodramat "Marty" Delberta Manna, który zdobył statuetki za najlepszy film, reżyserię i męską rolę główną oraz najlepszy scenariusz adaptowany.

1958 - Urodził się Gary Oldman, brytyjski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Od 1987 roku pracuje głównie w Hollywood, gdzie zagrał, między innymi rolę podejrzanego o zamach na prezydenta Johna Kennedy’ego, Lee Harveya Oswalda w filmie Olivera Stone’a ''JFK'' i tytułową rolę wampira w 'Drakuli" Francisa Forda Coppoli. Grał także w cyklu filmów o Harrym Potterze i w trzech obrazach z serii Batman. Jako reżyser debiutował, na poły autobiograficznym dramatem ''Nic doustnie'', który w 1998 roku dostał dwie nagrody BAFTA. Dubbingował też postać Wiktora Reznowa w znanych grach wojennych "Call of Duty". W 2017 roku brawurowo zagrał postać Winstona Churchilla w dramacie wojennym Johna Wrighta "Czas Mroku". Za tę rolę otrzymał Złoty Glob i nagrodę brytyjskiego przemysłu filmowego BAFTA.

1960 - Urodził się Ayrton Senna, brazylijski kierowca samochodowy, trzykrotny mistrz świata w wyścigach Formuły 1 - w 1988, 1990 i 1991 roku. Zginął podczas wyścigu Grand Prix w San Marino, 1 maja 1994 roku.

1960 - Masakra w Sharpeville w Afryce Południowej. Zginęło 69 czarnoskórych Afrykanów, a co najmniej 180 zostało rannych, kiedy południowoafrykańska policja otworzyła ogień do demonstrantów. Protestowali oni przeciwko ustanowieniu w mieście nowego prawa, tak zwanego Pass Laws. Wprowadzało obowiązek noszenia przez czarną ludność specjalnych przepustek wystawionych przez pracodawców, a także zakaz przebywania poza terenem zamieszkania dłużej niż 12 godzin. Początkowo w mieście protestowało około pięciu tysięcy osób, policja strzelała do około 300-osobowej grupy, która zebrała się przed komisariatem.

1963 - W Stanach Zjednoczonych zamknięto słynne więzienie na wyspie Alcatraz, w którym przetrzymywano Ala Capone i najgroźniejszych przestępców Ameryki. Miało opinię takiego, z którego nie da się uciec, ale to nie znaczy, że nikt nie próbował. Zanotowano 14 takich prób, które podjęło 34 więźniów. Dwóm z nich udało się nawet wydostać z wyspy, jednak wkrótce ponownie zostali zatrzymani i przewiezieni do Alcatraz. Więzienie o zaostrzonym rygorze na wyspie w zatoce San Francisco założono w 1934 roku, zamknięto niemal 30 lat później z powodu zbyt wysokich kosztów utrzymania. Było inspiracją dla wielu filmowców, powstała, między innymi ''Ucieczka z Alcatraz'' z Clintem Eastwoodem w roli głównej. Więzienie działało od 11 sierpnia 1934 roku.

1968 - Marzec' 68: początek dwudniowego strajku studenckiego w Łodzi, na Politechnice Warszawskiej i Uniwersytecie Warszawskim, bojkot zajęć we Wrocławiu. Decyzją ministra oświaty Henryka Jabłońskiego zostali zwolnieni: profesorowie Bronisław Baczko, Włodzimierz Brus, Leszek Kołakowski, Stefan Morawski, docenci Zygmunt Bauman i Maria Hirszowicz-Bielińska. Równocześnie prasa zaczęła szkalować zwolnionych pracowników naukowych.

1968 - W Warszawie urodził się Krzysztof Varga, pisarz, dziennikarz, krytyk literacki. Autor książek: "Chłopaki nie płaczą", "Śmiertelność", "Tequila", "Nagrobek z lastryko", "Gulasz z turula", "Aleja Niepodległości", "Trociny" i "Czardasz z mangalicą".

1973 - Zmarł Jan Marcin Szancer, grafik, malarz, scenograf, aktor, felietonista, pedagog. Na jego ilustracjach wychowały się miliony polskich dzieci. Zilustrował 240 książek, między innymi z wierszami Jana Brzechwy i Juliana Tuwima, ''Baśnie'' Hansa Christiana Andersena, "Dziadka do Orzechów" E.T.A. Hoffmanna, czy "Pinokia" Carlo Collodiego. Dla dorosłych ilustrował ''Bajki i Satyry'' Ignacego Krasickiego, "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, Trylogię Henryka Sienkiewicza, książki Miguela de Cervantesa, Jaroslava Haška, Aleksandra Puszkina, czy Marka Twaina. Był profesorem warszawskiej ASP, pierwszym szefem artystycznym Telewizji Polskiej, autorem scenografii teatralnych, filmowych i telewizyjnych, a także współtwórcą tygodników dla dzieci: "Przygoda" i "Świerszczyk". Urodził się 12 listopada 1902 roku.

1974 - Adam Słodowy i Wojciech Żukrowski zostali odznaczeni Orderem Uśmiechu. 50. rocznica

1979 - Członkowie Socjalistycznego Związku Studentów Polskich napadli na mieszkanie Jacka Kuronia, gdzie zorganizowano wykład Uniwersytetu Latającego. 45. rocznica

1980 - Walenty Badylak dokonał aktu samospalenia na Rynku Głównym w Krakowie. Były żołnierz AK i emerytowany krakowski piekarz przywiązał się metalowym łańcuchem do pompy z wodą, a potem oblał benzyną i podpalił. Protestował w ten sposób przeciwko zmowie milczenia wokół zbrodni w Katyniu, ale z zapisów na tabliczce, którą przy nim znaleziono wynikało także, że odebrał sobie życie również ''za demoralizację młodzieży i za zniszczenie rzemiosła". Zmarł w drodze do szpitala. Urodził się 24 grudnia 1904 roku.

1983 - Zmarł Karol Musioł, samorządowiec, inicjator organizacji Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu i Dni Opola, założyciel Towarzystwa Przyjaciół Opola. Był także pomysłodawcą budowy Amfiteatru 1000-lecia, w którym odbywają się opolskie festiwale. Do historii przeszło otwarcie pierwszego z nich w 1963 roku, gdy Karol Musioł z charakterystycznym śląskim akcentem przywitał zebranych słowami "Witam was ciule". Po chwilowej konsternacji nastąpiły gromkie brawa i podziękowania za doprowadzenie budowy amfiteatru do końca. Urodził się w październiku 1905 roku.

1985 - Zmarł Stanisław Rembek, historyk, pisarz, autor powieści: "Nagan”, 'W polu”, "Wyrok na Franciszka Kłosa”, 'Ballada o wzgardliwym wisielcu oraz dwie gawędy styczniowe”, a także wspomnień - 'Dziennik okupacyjny”. W okresie stalinowskim cała jego twórczość objęta była zakazem cenzorskim. Urodził się 6 lipca 1901 roku.

1991 - Zmarł Leo Fender, amerykański wynalazca, założyciel przedsiębiorstwa Fender. W 1992 został wprowadzony do "Rock and Roll Hall of Fame". Największy projektant, konstruktor i producent gitar i basów elektrycznych, które dzisiaj mają status kultowych. Urodził się 10 sierpnia 1909 roku.

1992 - Zmarła Teresa Tyszkiewicz, malarka abstrakcji niegeometrycznej, rysownik, ilustratorka książek dla dzieci, wieloletni wykładowca Łódzkiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Założyła i prowadziła Katedrę Druku na Tkaninie. Obok Władysława Strzemińskiego oraz Stefana Wegnera, miała wpływ na ukształtowanie się profilu szkoły. W latach 1947-1958 tworzyła ilustracje do książek i czasopism dla dzieci. Jej prace cotygodniowo ukazywały się w 'Świerszczyku”, a rysunki dla dzieci był wystawiane między innymi w Holandii, Belgii i Jugosławii. Urodziła się 8 czerwca 1906 roku.

1993 - Zmarł profesor Józef Bogusz, chirurg i etyk, historyk medycyny, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor kilku podręczników akademickich oraz ponad 200 prac naukowych, publikowanych w kraju i zagranicą. Był współzałożycielem "Zeszytów Oświęcimskich”, dwukrotnie zgłoszonych do Pokojowej Nagrody Nobla przez Senat RP. W 1988 roku za zasługi w propagowaniu idei pojednania narodów polskiego i niemieckiego prezydent RFN Richard von Weizsaecker odznaczył profesora Bogusza Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Urodził się 11 września 1904 roku.

1993 - Klaudyna Thévenet i Teresa od Jezusa z Andów zostały kanonizowane przez papieża Jana Pawła II.

1996 - 30 tysięcy młodych ludzi uczestniczyło w Warszawie w "marszu milczenia” po zabójstwie Wojciecha Króla. Student pierwszego roku Politechniki Warszawskiej zginął 17 marca 1996 roku od postrzału, podczas ucieczki bandytów, której był świadkiem.

1998 - Jan Paweł II rozpoczął podróż apostolską do Nigerii. Podczas dwudniowego pobytu w Nigerii papież wzywał do poszanowania praw człowieka, między innymi przekazał rządowi listę więźniów politycznych z prośbą o ich uwolnienie, a także apelował o pojednanie narodowe.

1999 - Bertrand Piccard i Brian Jones, jako pierwsi okrążyli Ziemię balonem na ogrzane powietrze. Wystartowali w Szwajcarii, pokonali bez międzylądowania 40 tysięcy 814 kilometrów. Wylądowali w Oazie Ad- Dachila w Egipcie. Dokonali tego w 19 dni, 21 godzin i 55 minut. Lecieli balonem o nazwie "Breitling Orbiter 3". 25. rocznica

2001 - Zmarła Anna Micińska, historyk literatury, krytyk literacki, eseistka i edytorka. Całe swoje życie naukowe poświęciła twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, bliskiego przyjaciela swojego ojca. Odkryła w archiwaliach i opublikowała w miesięczniku "Dialog" iuvenilia - dramaty pisane przez 8-letniego "Stasia Witkiewicza". Przygotowała pierwodruki dzieł niewydanych za życia pisarza, z jej inicjatywy zaczęła się także ukazywać seria ''Dzieła zebrane'' Witkacego. Urodziła się 22 grudnia 1939 roku.

2003 - Hip-hopowy zespół Paktofonika zagrał pożegnalny koncert w katowickim Spodku, po którym ogłoszono rozwiązanie grupy. Powstał w 1998 roku z inicjatywy Wojciecha "Fokusa” Alszera. Zespół przestał istnieć po śmierci swojego lidera - Piotra "Magika" Łuszcza. Paktofonika była jedną z najpopularniejszych grup w historii polskiego hip hopu.

2010 - Zmarł Andrzej Kozera, dziennikarz i prezenter TVP Przez blisko 20 lat prowadził "Dziennik Telewizyjny”. To on 16 października 1978 roku poinformował polskich telewidzów o wyborze Karola Wojtyły na papieża. Komentował również pielgrzymki Ojca świętego do Polski. Z ekranu zniknął w stanie wojennym, choć nadal pracował w telewizji, w ostatnim okresie życia przy opisywaniu zbiorów archiwalnych materiałów filmowych. Urodził się 5 stycznia 1937 roku.

2010 - W Maisons-Laffitte zmarł Henryk Giedroyc, brat Jerzego Giedroycia, założyciela i redaktora paryskiej "Kultury". Przez blisko pół wieku - od 1952 do 2000 roku - należał do jego najbliższych współpracowników; ostatni dyrektor Instytutu Literackiego w Paryżu. Urodził się 12 stycznia 1922 w Warszawie.

2011 - Andrzej Wajda został odznaczony Orderem Orła Białego. Wybitny reżyser zmarł 9 października 2016 roku. Czterokrotnie jego produkcje były nominowane do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Popularność przyniosły mu obrazy inicjujące tak zwaną polską szkołę filmową: "Kanał" oraz "Popiół i diament", w których dokonywał rozrachunku z czasami II wojny światowej. Zekranizował wiele dzieł literackich, takich jak "Popioły", "Brzezina", "Wesele", "Ziemia obiecana", "Panny z Wilka" i "Pan Tadeusz". Współtworzył kino moralnego niepokoju, w którego ramach powstały osadzone w tematyce społecznej, demaskujące patologie systemu komunistycznego w Polsce filmy: "Człowiek z marmuru" i jego kontynuacja "Człowiek z żelaza".

2011 - Zmarł Pinetop Perkins, amerykański pianista i wokalista bluesowy. Dwukrotny laureat nagrody amerykańskiego przemysłu fonograficznego Grammy. W 2003 roku został wprowadzony do "Blues Hall of Fame". Urodził się 7 lipca 1913 roku.

2012 - W Mali doszło do wojskowego zamachu stanu, w wyniku którego został obalony prezydent Amadou Toumani Touré.

2014 - Wbrew międzynarodowym protestom weszła w życie umowa między Rosją a Republiką Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol o włączeniu ich do Rosji - jako Krymskiego Okręgu Federalnego. Przed przyłączeniem Krymu do Rosji na półwyspie pojawiła się formacja żołnierzy w nieoznaczonych mundurach, którzy przejęli wszystkie cele wojskowe i wspierali przejęcie kontroli nad półwyspem przez samozwańcze antyukraińskie władze Autonomicznej Republiki Krymskiej. Wydarzenia te były nazywane aneksją "zielonych ludzików". 10. rocznica

2014 - Unia Europejska i Ukraina podpisały w Brukseli polityczną część umowy stowarzyszeniowej dotyczącą handlu. W porozumieniu zawarto szczegóły na temat kooperacji w sferze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Nie było natomiast wprost wzmianki o możliwości przystąpienia Ukrainy do UE w przyszłości. Na mocy porozumienia Unia zdecydowała się otworzyć swój rynek dla eksportu z Ukrainy i wesprzeć gospodarkę tego kraju poprzez zniesienie ceł. 10. rocznica

2015 - Zmarł Hans Erni, szwajcarski malarz, grafik, projektant i rzeźbiarz, nazywany "Szwajcarskim Picassem”. Szerokiej publiczności był znany z rzeźb i dekoracji ściennych, które można podziwiać w najważniejszych miejscach Szwajcarii. Znany jest także z projektowania znaczków pocztowych, litografii dla szwajcarskiego Czerwonego Krzyża i aktywnego uczestnictwa w pracach Komitetu Olimpijskiego. Urodził się 21 lutego 1909 roku.

2017 - Zmarła Marianna Dudek-Maćkowiak, muzyk, pisarka i poetka ludowa, działaczka społeczna w rodzinnym Bukówcu Górnym w Wielkopolsce. W czasie II wojny światowej była członkinią służby sanitarnej PCK, w 1941 została wysłana na przymusowe roboty do Niemiec. Po wojnie wróciła do swojej rodzinnej miejscowości. Założyła i prowadziła zespoły tańca ludowego, pisała pieśni i wiersze. Opracowała śpiewnik "Pieśni ludowych z Bukówca Górnego”, wydała także wspomnienia wojenne. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi. Urodziła się 16 marca 1920 roku.

2020 - Zmarł ksiądz Piotr Pawlukiewicz, duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii pastoralnej, rekolekcjonista, kaznodzieja, prałat, kanonik gremialny Kapituły Metropolitalnej Warszawskiej, autor książek o tematyce religijnej. Przez wiele lat głosił cieszące się dużą popularnością kazania w warszawskim akademickim kościele Świętej Anny. Za wybitne osiągnięcia w pracy duszpasterskiej i działalności społecznej prezydent Polski odznaczył duchownego pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 10 kwietnia 1920 roku.

2020 - Zmarł Czesław Stanisław Bartnik, katolicki prezbiter, prałat honorowy Ojca Świętego, profesor nauk teologicznych, teolog dogmatyk, filozof, publicysta społeczno-polityczny, znawca historii, poeta, twórca tak zwanego personalizmu uniwersalistycznego, profesor zwyczajny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jego dzieło "Personalizm" należy do trzech najwybitniejszych polskich publikacji z zakresu personalizmu - obok "Osoby i czynu" Karola Wojtyły oraz "Osoby ludzkiej" Wincentego Granata. Urodził się 9 sierpnia 1929 roku.

2021 - Zmarł Adam Zagajewski, poeta i pisarz, autor znanych na całym świecie tomików poezji, takich jak: "List. Oda do wielości", "Płótno", "Trzej aniołowie", "Pragnienie" czy "Prawdziwe życie". Uznaniem cieszą się również jego zbiory eseistyczne: "Dwa miasta", "Poeta rozmawia z filozofem", "Substancja nieuporządkowana". Był także prozaikiem, napisał powieści - "Ciepło, zimno”, "Słuch absolutny”, jednak to poezja i esej był jego preferowaną formą twórczości. Przez wiele lat wymieniano go, jako kandydata do literackiej Nagrody Nobla, a jego twórczość została przetłumaczona na niemal wszystkie najważniejsze języki świata. Entuzjastyczne recenzje "New York Timesa" uczyniły z niego najbardziej znanego, obok Czesława Miłosza i Stanisława Barańczaka, polskiego twórcę. Urodził się 21 czerwca 1945 roku.

2022 - 132 osoby zginęły w chińskim regionie Kuangsi w katastrofie należącego do China Eastern Airlines Boeinga 737.

Zobacz także

2024-07-06, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 6 lipca - Dzień Radcy Prawnego, ustanowiony przez Krajową Radę Radców Prawnych w 2011 roku. Obchodzony jest, co roku 6 lipca, ponieważ tego dnia w 1982 roku… » więcej 2024-07-05, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 5 lipca w Szczecinie jest obchodzony (od 1945 roku) Dzień Ustanowienia Administracji Polskiej w Szczecinie i Dzień Pionierów Miasta Szczecina (od 2013 roku) » więcej 2024-07-04, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 4 lipca - Święto Narodowe Stanów Zjednoczonych, obchodzone w rocznicę ogłoszenia Deklaracji Niepodległości w 1776 roku. » więcej 2024-07-03, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 3 lipca - Białoruś obchodzi Dzień Niepodległości, upamiętniający datę wyzwolenia terenów Białorusi przez Armię Czerwoną spod okupacji niemieckiej w… » więcej 2024-07-02, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 2 lipca - Światowy Dzień Dziennikarza Sportowego, obchodzony w rocznicę utworzenia w 1924 roku w Paryżu Międzynarodowego Stowarzyszenia Prasy Sportowej AIPS. 2… » więcej 2024-07-01, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 1 lipca - Kanada obchodzi Święto Kanady, w rocznicę utworzenia Konfederacji w 1867 roku. 1 lipca - Dzień Sejmu Polskiego. Upamiętnia zawarcie 1 lipca 1569… » więcej 2024-06-30, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 30 czerwca - Ostatni dzień Międzynarodowego Tygodnia Wiedzy o Osobach Głuchoniewidomych, trwającego od 24 czerwca. 30 czerwca - Międzynarodowy Dzień… » więcej 2024-06-29, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 29 czerwca - Dzień Ratownika Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Tego dnia Kościół katolicki obchodzi Dzień Świętego Piotra, który jest patronem… » więcej 2024-06-28, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 28 czerwca - Międzynarodowy Tydzień Wiedzy o Osobach Głuchoniewidomych, trwający od 24 do 30 czerwca. 28 czerwca - Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca… » więcej 2024-06-27, godz. 06:00 Kartka z kalendarza 27 czerwca - Międzynarodowy Tydzień Wiedzy o Osobach Głuchoniewidomych, trwający od 24 do 30 czerwca. 27 czerwca - Światowy Dzień Rybołówstwa, ustanowiony… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »