Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-03-17, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

17 marca - Międzynarodowy Dzień Inwalidów.

17 marca - Święto narodowe Irlandii, obchodzone w Dzień Świętego Patryka, patrona kraju.

17 marca - Włochy - Dzień Jedności Narodowej.

17 marca - Dzień Łodzi Podwodnej.

17 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca.
180 - Zmarł Marek Aureliusz, rzymski cesarz, pisarz i filozof. Czas jego panowania był wypełniony wojnami z Germanami nad Dunajem i z Partami na Wschodzie. Był stoikiem, miał głębokie poczucie obowiązku służenia krajowi i obywatelom, jednak za czasów jego panowania dochodziło do licznych prześladowań chrześcijan, przez co zapisał się w pamięci potomnych, jako prześladowca. Autor "Rozmyślań”. Urodził się 26 kwietnia 121 roku.

461 - Zmarł święty Patryk, biskup i apostoł Irlandii, święty Kościoła katolickiego, starokatolickiego, anglikańskiego i prawosławnego, misjonarz i organizator życia religijnego w Irlandii. Urodził się w 385 roku, według innych źródeł w 389.

1560 - We Francji udaremniono protestancki zamach stanu zorganizowany przez Ludwika Burbona, księcia de Condé. Faktyczną władzę we Francji sprawowali książę Franciszek de Guise oraz jego brat Charles de Guise, kardynał Lotaryngii, którzy rządzili w imieniu 16-letniego, chorego na gruźlicę króla Franciszka II Walezjusza. Gwizjusze byli gwarantami utrzymania katolicyzmu, jako religii panującej we Francji. Protestanccy spiskowcy zostali aresztowani i powieszeni. Ludwik Burbon, książę de Condé, który nie został aresztowany, dowodził hugenotami w wojnie z katolikami i został zabity w bitwie pod Jarnac w 1569 roku.

1600 - W Linköping zakończył się proces szwedzkich stronników Zygmunta III Wazy. We wrześniu 1598 roku, po bitwie pod Stangebro, na mocy ugody w ręce księcia Karola Sudermańskiego zostało wydanych wielu szwedzkich zwolenników króla Zygmunta III Wazy. Regent Szwecji, Karol Sudermański, powołał specjalny trybunał dla osądzenia uwięzionych. Czterej członkowie szwedzkiej Rady Królestwa oraz jeden z dowódców wojsk wiernych królowi Zygmuntowi zostali skazani na śmierć, utratę czci i majątku. Skazanych ścięto podczas publicznej egzekucji 20 marca.

1620 - Zmarł Jan Sarkander, czeski prezbiter, męczennik, święty Kościoła katolickiego, patron Moraw, Śląska, diecezji bielsko-żywieckiej, beatyfikowany przez papieża Piusa IX w 1860 roku, kanonizowany przez papieża Jana Pawła II w maju 1995 roku podczas wizyty w Czechach. Urodził się 20 grudnia 1576 roku.

1680 - Zmarł Francois de La Rochefoucauld, francuski pisarz i moralista, swoje refleksje na temat natury ludzkiej zawarł w zbiorze "Maksymy i rozważania moralne”. Urodził się 15 września 1613 roku.

1642 - W Bodzentynie zmarł biskup krakowski Jakub Zadzik, dyplomata, zaufany doradca Zygmunta III Wazy. Był znakomitym dyplomatą orientującym się tak w polityce zagranicznej, jak i kwestiach polityki wewnętrznej. Był zdecydowanym zwolennikiem zawarcia pokoju ze Szwecją oraz reform skarbowych. Stał na czele delegacji negocjującej rozejm ze Szwecją w 1629. Z jego inicjatywy zbudowano w Kielcach pałac biskupi, a w katedrze wawelskiej wyremontowano kaplicę świętego Jana Chrzciciela, gdzie został pochowany. W 1638 odmówił przyjęcia nominacji na arcybiskupa gnieźnieńskiego. Urodził się w 1582 roku.

1685 - Urodził się Jean-Marc Nattier, francuski malarz okresu rokoka. Był głównie portrecistą. Wykonywał też kompozycje alegoryczne i biblijne. W Warszawie są trzy jego dzieła: "Portret Adama Tarły" w Zamku Królewskim, "Portret damy jako Flory", uważany za portret Victoire de France w Muzeum Kolekcji Jana Pawła II oraz "Portret Marii Leszczyńskiej" w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Zmarł 7 listopada 1766 roku.

1730 - Zmarł Antonín Reichenauer, właściwie Johann Anton Reichenauer, czeski kompozytor barokowy. Jest autorem pierwszej czeskiej mszy pastoralnej "Missa Pastoralis D-dur". Urodził się około 1694 roku.

1789 - Zmarł Andrzej Badurski, lekarz. Założył pierwszy w Polsce szpital kliniczny, zreformował wydział lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz system organizacji aptek w Krakowie. Był pierwszym profesorem Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, a zarazem pierwszym profesorem chorób wewnętrznych. Urodził się w 1740 roku. 235. rocznica

1800 - Niedaleko włoskiego Livorno zapalił się i eksplodował brytyjski okręt wojenny HMS "Queen Charlotte”. Zginęło 673 członków załogi, w tym kapitan okrętu, uratowało się 154. Okręt miał 2279 ton wyporności, był uzbrojony w 100 armat umieszczonych na trzech pokładach. Brytyjski sąd wojskowy ustalił, że przyczyną pożaru było przypadkowe zaprószenie ognia.

1805 - Urodził się Manuel Patricio Rodríguez García, hiszpański śpiewak operowy i nauczyciel muzyki. Interesując się zagadnieniem powstawania głosu, w 1854 roku, dokonał, wykorzystując dwa lustra, pierwszej obserwacji własnej krtani. Datę tę uważa się obecnie za początek laryngoskopii. Zmarł 1 lipca 1906 roku.

1807 - Zmarł Kazimierz Narbutt, ksiądz, pedagog w kolegiach pijarskich, profesor filozofii Collegium Nobilium. Działał w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych. Napisał pierwszy polski podręcznik logiki. Urodził się 3 stycznia 1738 roku.

1809 - Król Prus Fryderyk Wilhelm III nakazał przetopić polskie insygnia koronacyjne. Prusacy zrabowali je z wawelskiego skarbca koronnego w nocy z 3 na 4 października 1795 roku. Polskie regalia zostały komisyjnie zniszczone w 1811 w Królewcu. Z pozyskanego złota i srebra wybito monety. Kamienie szlachetne i inne przedmioty sprzedano. 215. rocznica

1826 - Zmarł Józef Maksymilian Ossoliński, pisarz, historyk, bibliofil, działacz kultury, okresu oświecenia, założyciel lwowskiego Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, którego zadaniem było gromadzenie zbiorów dotyczących Polski i wydawanie dzieł naukowych. To właśnie zakładowi przekazał swój księgozbiór. Był autorem dialogów, powiastek dydaktycznych, jak "Wieczory badeńskie", a także historyczno-literackich szkiców. Urodził się w 1748 roku.

1830 - W Teatrze Wielkim w Warszawie odbył się pierwszy biletowany koncert Fryderyka Chopina. Muzyk wykonał "Koncert f-moll" i "Fantazję A-dur", a orkiestrą dyrygował Karol Kurpiński.

1832 - W Paryżu powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie, najliczniejsze ugrupowanie demokratyczne emigracji polskiej. Jego członkowie z Tadeuszem Krępowieckim i Aleksandrem Pułaskim na czele, zamierzali odbudować Rzeczpospolitą siłami samych Polaków. Według TDP należało w krótkim czasie oczekiwać wybuchu powstania we wszystkich trzech zaborach, z szerokim udziałem ludu. Chłopi w zamian za udział w powstaniu mieli otrzymać na własność użytkowaną przez siebie ziemię, bez płacenia dziedzicom odszkodowania.

1834 - Urodził się Gottlieb Daimler, niemiecki inżynier, konstruktor i przemysłowiec. W 1883 roku opatentował jednocylindrowy czterosuwowy silnik spalinowy, w którym, jako paliwo zastosował benzynę. Zmarł 6 marca 1900 roku. 190. rocznica

1863 - W czasie Powstania Styczniowego oddziały polskie pod wodzą dyktatora powstania generała Mariana Langiewicza pokonały pod Chrobrzem rosyjski oddział pułkownika Ksawerego Czengierego. W bitwie Rosjanie stracili 300 zabitych i rannych, dwa działa oraz 500 karabinów. Polacy natomiast stracili 300 ludzi łącznie w bitwie pod Chrobrzem i następnego dnia w bitwie pod Grochowiskami.

1865 - We Włocławku rozpoczęto budowę mostu łyżwowego na Wiśle. Uroczyste otwarcie i poświęcenie odbyło się 29 października. Metalowo-drewniany most łączył centrum miasta ze Szpetalem Dolnym i miał ponad 637 metrów długości i szerokość sześciu metrów. Ostatecznej rozbiórki mostu dokonano w 1938 roku, rok po zbudowaniu na Wiśle Mostu imienia Edwarda Śmigłego-Rydza.

1865 - Urodził się Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent niepodległej RP. Był inżynierem konstruktorem, profesorem Politechniki w Zurichu. Został zastrzelony przez zamachowca w czasie wizyty w warszawskiej galerii "Zachęta” 16 grudnia 1922 roku. Urząd prezydenta sprawował zaledwie pięć dni.

1874 - Urodził się Bolesław Szarecki, generał, lekarz. Jako chirurg uczestniczył w wojnie japońsko-rosyjskiej, I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej, II wojnie światowej, między innymi w bitwie o Monte Casino. Twórca polskiej szkoły chirurgii wojskowej, organizator wojskowej służby zdrowia w powojennym Wojsku Polskim. Zmarł 23 lutego 1960 roku. 150. rocznica

1895 - Urodził się Andrzej Włast, właściwie Gustaw Baumritter, poeta pochodzenia żydowskiego, librecista i autor ponad dwóch tysięcy piosenek, reżyser, autor tekstów dla warszawskich kabaretów: "Czarny Kot", "Stańczyk", "Qui pro Quo", szlagierów rewiowych, recenzji, felietonów filmowych. Jest autorem między innymi piosenek: "Całuję twoją dłoń, madame”, "Już nigdy”, "Czy pani mieszka sama?”, "Tango milonga”, "Jesienne róże”. Był twórcą i dyrektorem teatrzyku "Morskie Oko". W 1930 roku, z jego inicjatywy, odbył się konkurs na polski odpowiednik słowa "szlagier" - zwyciężyło określenie "przebój". W czasie wojny znalazł się w getcie warszawskim. Został zamordowany przez Niemców pod koniec 1942 lub na początku 1943 roku.

1897 - Urodził się Artur Gold, kompozytor, dyrygent i skrzypek pochodzenia żydowskiego, współtwórca popularnej w dwudziestoleciu międzywojennym orkiestry tanecznej, ofiara Holokaustu - zginął w 1943 roku w niemieckim obozie zagłady w Treblince. Skomponował wiele popularnych szlagierów, między innymi fokstrot "Gdy Petersburski razem z Goldem gra", tanga "Jaśminy", "Jesienne róże", "Kwiaciarka z Barcelony" i "Nie odchodź ode mnie" oraz tango apaszowskie "Pragnę twoją być". Współpracował z największymi gwiazdami międzywojennej sceny muzycznej i kabaretowej. Wśród wykonawców skomponowanych przez niego utworów znajdowali się Eugeniusz Bodo, Tadeusz Faliszewski, Loda Halama, Stanisława Nowicka, Tadeusz Olsza i Stefan Witas.

1901 - Urodził się Piotr Perkowski, kompozytor, pedagog, założyciel Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polskich w Paryżu. Od 1959 roku pełnił funkcję prezesa Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Zmarł 12 sierpnia 1990 roku.

1912 - Urodził się Bayard Rustin, amerykański działacz ruchu praw obywatelskich, główny organizator Marszu na Waszyngton w 1963 roku pod hasłami podniesienia płacy minimalnej i zaprzestania segregacji rasowej. Doradca Martina Luthera Kinga w kwestiach związanych z biernym oporem. W latach 60. współpracował z administracją prezydenta Lyndona Johnsona przy wprowadzaniu programu reform społecznych "Wielkie Społeczeństwo”, obejmującego walkę z ubóstwem, poprawę dostępu do edukacji i opieki medycznej oraz rozwój zapóźnionych terenów. Zmarł 24 sierpnia 1987 roku.

1916 - Urodził się Czesław Wołłejko, aktor i reżyser, związany z warszawskimi teatrami - Polskim, Współczesnym i Ateneum. Grał między innymi w filmach i serialach: "Młodość Chopina”, "Kopernik”, "Zaklęte rewiry”, "Kochajmy syrenki", "Miłość ci wszystko wybaczy", "Danton", "Republika nadziei", "Lalka”, "Stawka większa niż życie” i "Rodzina Połanieckich". Wystąpił w ponad 270 słuchowiskach Polskiego Radia. Czesław Wołłejko zmarł 7 lutego 1987 roku. Ta data urodzin widnieje we wszystkich dostępnych źródłach, podawana była także przez samego aktora w kwestionariuszach i życiorysach, jednak na grobie aktora wyryto inną datę urodzin - 17 marca 1920 roku.

1919 - Urodził się Nat King Cole, właściwie Nathniel Adams Coles, amerykański pianista jazzowy i piosenkarz. Przeszedł do historii przede wszystkim, jako wokalista śpiewający muzykę łatwą i przyjemną. Jego największe przeboje to: "Nature Boy”, "Mona Lisa”, "Too Young”, "Unforgettable” i "When I Fall in Love”. Zmarł 15 lutego 1965 roku. 105. rocznica

1921 - Sejm uchwalił pierwszą konstytucję odrodzonej po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej. Konstytucja, zwaną "marcową", legalizowała republikańską formę rządów i odpowiedzialność rządu przed parlamentem oraz zasadę powoływania rządu przez prezydenta. Konstytucja obowiązywała do kwietnia 1935 roku.

1922 - W Warszawie podpisano porozumienie między Polską, Łotwą, Estonią i Finlandią w sprawie utworzenia Związku Bałtyckiego. Zawierało pakt o nieagresji i umożliwiało wzajemną pomoc w razie napaści, choć bez wyraźnego zobowiązania. Ostatecznie do zawiązania związku nie doszło z powodu odmowy ratyfikacji umowy przez fiński parlament pod wpływem nacisków niemieckich. W konferencji odmówiła udziału Litwa tocząca z Polską spór o Wilno.

1924 - We Lwowie urodził się Ryszard Barycz, aktor filmowy i teatralny, znany między innymi z filmów "Młodość Chopina”, "Szatan z siódmej klasy”, "Zemsta” oraz "Deszczowy lipiec”. Występował w wielu polskich teatrach w Gdyni, Łodzi oraz Warszawy. Zmarł 28 lipca 2010 w Warszawie. 100. rocznica

1929 - W Warszawie zmarł Antoni Lange, poeta, filozof, tłumacz, prekursor polskiej literatury fantastyczno-naukowej, autor między innymi książek: "Miranda”, "W czwartym wymiarze” i "Rozmyślania”. Redaktor warszawskiego "Życia”. Był pierwszym w Polsce tłumaczem poezji Edgara Allana Poego oraz Charles’a Baudelaire’a. Propagator kultury Dalekiego i Bliskiego Wschodu, badacz polskiego romantyzmu, znawca literatury francuskiej. Urodził się 28 kwietnia 1862 w Warszawie. 95. rocznica

1935 - Urodził się Zbigniew Ryndak, pisarz. W 1970 roku otrzymał Nagrodę imienia Stanisława Piętaka za powieść "Drugi brzeg miłości". Napisał też powieści: "Czarne anioły", "Smak wiatru w Birkenau" i "Morderstwo w klubie dziennikarza". Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 6 grudnia 2021 roku.

1938 - Rząd polski wystosował ultimatum do rządu litewskiego, żądając nawiązania stosunków dyplomatycznych w ciągu 48 godzin. Przeprowadzono koncentrację wojsk na granicy polsko-litewskiej. Pretekstem była śmierć 11 marca żołnierza Korpusu Ochrony Pogranicza Stanisława Serafina postrzelonego podczas pościgu za przestępcami przez litewskiego policjanta. 19 marca Litwa przyjęła polskie warunki.

1939 - Premiera filmu obyczajowego "Trzy serca" w reżyserii Michała Waszyńskiego. Była to adaptacja powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza o takim samym tytule. Główne role zagrali: Elżbieta Barszczewska, Leokadia Pancewiczowa i Zofia Lindorfówna. 85. rocznica

1940 - Urodził się Jacek Baluch, slawista, literaturoznawca, tłumacz literatury czeskiej, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Opolskiego, działacz "Solidarności” internowany w stanie wojennym, w latach 1990-1995 ambasador RP w Czechosłowacji i Czechach. Zmarł 3 lipca 2019 roku.

1940 - Urodził się Józef Kałużny, okulista. Był profesorem i kierownikiem Katedry i Kliniki Chorób Oczu bydgoskiej Akademii Medycznej. W latach 1990-1995 pełnił funkcję rektora tej uczelni. Jako pierwszy w Polsce wykonał wszczepienie sztucznych soczewek tylnokomorowych po usunięciu zaćmy. Zmarł 14 stycznia 2018 roku.

1942 - W Bełżcu koło Tomaszowa Lubelskiego Niemcy utworzyli obóz zagłady ludności żydowskiej. Do likwidacji obozu w czerwcu 1943 roku Niemcy zamordowali tam około 450 tysięcy Żydów z Polski, Austrii, Czech, Niemiec, Słowacji i Węgier. Z więzionych w Bełżcu Żydów udało się przeżyć wojnę tylko czterem. Niemiecki obóz w Bełżcu był pierwszym ośrodkiem zagłady uruchomionym w Generalnym Gubernatorstwie. Dla niemieckich nazistów był swoistym poligonem doświadczalnym ludobójstwa, a wypracowane w nim techniki eksterminacji zostały zastosowane w innych niemieckich obozach podczas akcji "Reinhardt”.

1945 - Radzieckie wojska wyzwoliły niemiecki obóz jeniecki w Łambinowicach, na Opolszczyźnie. Więziono tam ponad 300 tysięcy jeńców, wśród nich były dzieci i powstańcy Warszawy. W Łambinowicach zginęło 100 tysięcy osób.

1945 - Po trwających od 26 stycznia walkach Armia Czerwona opanowała Malbork. W czasie walk o miasto zniszczeniu uległo 80 procent budynków miasta. Malbork został włączony do Polski. Ocalała ludność niemiecka została wysiedlona podczas akcji zimowej w styczniu 1947 roku. 5,5 miesiąca później zaczęli przybywać na teren powiatu malborskiego Polacy z terenów obecnej Ukrainy.

1945 - W Mrzeżynie odbyły się zaślubiny Polski z morzem. Na plaży zgromadzili się ułani z 1. Warszawskiej Brygady Kawalerii, delegacje z 2. i 3. Pułku Ułanów, 2. Dywizji Piechoty oraz 4. Dywizjonu Artylerii Konnej. Dwaj polscy kawalerzyści wypowiedzieli formułę "Morze, przyrzekamy ci wierność po wsze czasy”, a po ślubowaniu, konno stojąc już w Bałtyku, wrzucili w fale dwa złote pierścienie. Po ceremonii odegrano hymn i zaśpiewano "Rotę”.

1950 - Czterej amerykańscy naukowcy Stanley Thompson, Kenneth Street Junior, Albert Ghiorso i Glenn T. Seaborg z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, wytworzyli sztucznie pierwiastek chemiczny, który nazwali kaliforn. Kaliforn jest najdroższym znanym pierwiastkiem. Jeden z jego izotopów kosztuje 180 milionów dolarów za gram. Pierwiastek używany jest w medycynie do napromieniowania guzów złośliwych. Stosuje się go również do prześwietlania części samolotów i reaktorów w celu wykrycia ich usterek.

1950 - Zmarł Adolf Meyer, szwajcarsko-amerykański psychiatra, przewodniczący Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Amerykańskiego Towarzystwa Neurologicznego. Wprowadził termin psychobiologii. Urodził się 13 września 1866 roku.

1952 - Zmarł Albert Battel, porucznik Wehrmachtu i prawnik. Podczas II wojny światowej aktywnie przeciwstawiał się planom likwidacji getta żydowskiego w Przemyślu. Gdy 26 lipca 1942 roku SS planowało przeprowadzić likwidację przemyskiego getta, Battel, w porozumieniu ze swym przełożonym, rozkazał zablokować most na rzece San, który był jedyną drogą prowadzącą do getta. Kiedy SS próbowało przekroczyć most, zagroził otwarciem ognia w przypadku, gdy się nie wycofają. Odznaczony pośmiertnie medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1981 roku. Urodził się 21 stycznia 1891 roku.

1954 - W Katowicach zmarł Stanisław Ligoń, pisarz, działacz kulturalny, artysta; dyrektor Polskiego Radia w Katowicach w latach 1934-1939. Koncentrował się na audycjach regionalnych i satyryczno-politycznych skierowanych przeciwko hitlerowskiej propagandzie. Urodził się 27 lipca 1879 w Królewskiej Hucie. 70. rocznica

1955 - Urodził się Gary Sinise, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, muzyk. Grał między innymi w filmach: "Apollo 13”, "Forrest Gump”, "Okup”, ”Misja na Marsa”, "Wielki skok”, "Upadły anioł”. Od 2004 roku grał główną rolę detektywa Maca Taylora w serialu "CSI: Kryminalne zagadki Nowego Jorku".

1956 - Zmarła Irena Joliot-Curie, francuska fizyk i chemik, profesor Sorbony, córka Marii Skłodowskiej-Curie i Pierre'a Curie. W 1935 roku wraz z mężem Frédérikiem Joliot-Curie otrzymała Nagrodę Nobla z chemii za odkrycie sztucznej promieniotwórczości. Urodziła się 12 września 1897 roku.

1957 - Powstała Rozgłośnia Harcerska, najstarsza polska niepubliczna stacja radiowa. Pierwszy program wyemitowano 24 kwietnia. Rozgłośnia działała w ramach Związku Harcerstwa Polskiego. Była jedyną stacją radiową w bloku państw socjalistycznych działającą poza państwowymi strukturami radiowo-telewizyjnymi. Niepodważalną rolę w historii polskiego rocka odegrała nadawana jej falach Lista przebojów Rozgłośni Harcerskiej autorstwa Jacka Bromskiego, która debiutowała na antenie w 1965 roku.

1960 - Urodził się Zbigniew Kozub, kompozytor, kierownik Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej w Poznaniu. Był dyrektorem festiwalu muzyki współczesnej Poznańska Wiosna Muzyczna. Jest między innymi autorem muzyki do filmu "Mały Książę” w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza.

1963 - W Świerku pod Warszawą nastąpił rozruch techniczny reaktora atomowego "Anna", wykonanego całkowicie przez polskich konstruktorów. Reaktor został wyłączony z eksploatacji w latach 80. XX wieku.

1968 - Zmarł Tadeusz Szturm de Sztrem, ekonomista i statystyk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy, legionista, współtwórca Polskiej Partii Socjalistycznej - Wolność, Równość, Niepodległość. Urodził się 18.października 1892 roku.

1976 - Zmarł Luchino Visconti, włoski reżyser filmowy. Twórca obrazów: "Opętanie", "Lampart", "Śmierć w Wenecji" i "Zmierzch bogów". Urodził się 2 listopada 1906 roku.

1980 - Urodziła się Katarzyna Cerekwicka, piosenkarka i autorka tekstów. Jest wykonawczynią między innymi piosenek: "Na kolana”, "S.O.S.”, "Nie ma nic”, "Wszystko czego chcę od ciebie”.

1983 - Zmarł Haldan Keffer Hartline, amerykański fizjolog, laureat Nagrody Nobla w roku 1967 w dziedzinie fizjologii i medycyny za odkrycie chemicznych i fizjologicznych procesów zachodzących w oku i mózgu podczas widzenia. Współdzielił nagrodę wraz z George’em Waldem i Regnarem Granitem. Urodził się 22 grudnia 1903 roku.

1989 - W Warszawie zmarł Marek Bliziński, gitarzysta, kompozytor jazzowy. Grał w zespołach Michała Urbaniaka, Wojciecha Karolaka i Zbigniewa Namysłowskiego. Autor podręcznika do gry na gitarze "Gitara jazzowa”. Urodził się 22 marca 1947 roku. 35. rocznica

1990 - Kazimiera Prunskiene została pierwszą kobietą premierem Litwy. Na przełomie lat 80. i 90. należała do przywódców Sąjudisu, litewskiego ruchu propagującego reformy polityczne. Sprawowała urząd do 10 stycznia 1991 roku, kiedy podała się do dymisji w obliczu kryzysu gospodarczego związanego z embargiem nałożonym na Litwę przez Związek Sowiecki.

1991 - Z inicjatywy prezydenta Michaiła Gorbaczowa odbyło się referendum na temat zachowania Związku Radzieckiego. Udziału w organizacji referendum odmówiły republiki ZSRR, które wybrały samodzielny byt państwowy: Armenia, Estonia, Gruzja, Litwa, Łotwa oraz Mołdawia. Według oficjalnych danych frekwencja wyniosła 80 procent. Za utrzymaniem ZSRR głosowało 76,4 procent uprawnionych obywateli, a przeciwko 23,6 procent. Ostatecznie ZSRR przestał istnieć w wyniku zawarcia porozumienia białowieskiego 8 grudnia 1991 roku i deklaracji o rozwiązaniu ZSRR przyjętej w Moskwie przez Radę Republik Najwyższej Rady ZSRR 26 grudnia 1991.

1992 - W referendum w Południowej Afryce 69 procent białych wyborców poparło politykę reform zmierzających do likwidacji apartheidu. Wcześniej rząd Republiki Południowej Afryki na czele z prezydentem Frederikiem Willemem de Klerkiem rozpoczął demontaż systemu apartheidu, zaczynając od uwolnienia w 1990 roku Nelsona Mandeli i zalegalizowania uprzednio zakazanych partii politycznych: Afrykańskiego Kongresu Narodowego, Kongresu Panafrykańskiego i Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej, a także uwolnienia więzionych czarnych działaczy. W 1994 odbyły się pierwsze powszechne wybory w historii kraju. Pierwszym czarnoskórym prezydentem RPA został Nelson Mandela. Rok wcześniej, Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk zostali laureatami pokojowej Nagrody Nobla.

1992 - W zamachu na izraelską ambasadę w Buenos Aires zginęło 29 osób, a 242 zostały ranne.

1993 - Zmarła Helen Hayes, amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna, uważana za "Pierwszą damę amerykańskiego teatru”, laureatka "Potrójnej korony aktorstwa", czyli nagród: Tony za sztukę teatralną w 1947, 1958 i 1980 roku, Oskara za sztukę filmową w 1932 i 1970 roku oraz Emmy za sztukę telewizyjną w 1953 roku. Otrzymała także nagrodę muzyczną Grammy w 1976 roku. Jednym z jej oscarowych filmów był "Port lotniczy" z 1970 roku, w którym wystąpiła jako Ada Quonsett. Do jej ostatnich ról należała postać panny Jane Marple, trudniącej się sztuką detektywistyczną w kryminałach Agaty Christie. Urodziła się 10 października 1900 roku.

1994 - Fin Toni Nieminen na skoczni w słoweńskiej Planicy po raz pierwszy przekroczył granicę 200 metrów. 30. rocznica

1994 - Icchak Rabin jako pierwszy premier Izraela został przyjęty na audiencji przez Jana Pawła II. 30. rocznica

1996 - Zmarł René Clément, francuski reżyser, autor filmów: "Bitwa o szyny", "Zakazane zabawy" "Czy Paryż płonie?". Za obraz "Mury Malapagi” w 1950 roku został uhonorowany Oscarem. Urodził się 18 marca 1913 roku.

1996 - Adam Małysz, skoczek narciarski, po raz pierwszy wygrał zawody Pucharu Świata, rozgrywane w Oslo. Łącznie Puchar Świata zdobył cztery razy. Był także czterokrotnym medalistą olimpijskim. Adam Małysz był także kierowcą rajdowym i uprawiał kombinację norweską. W 2016 roku został dyrektorem koordynatorem do spraw skoków narciarskich i kombinacji norweskiej w Polskim Związku Narciarskim. Od 2022 jest prezesem Polskiego Związku Narciarskiego.

2000 - Papież Jan Paweł II dokonał ostatniego wpisu w swoim testamencie. Podkreślił w nim między innymi rolę postanowień Soboru Watykańskiego II oraz podziękował wszystkim, z którymi miał okazję się spotkać na całym świecie i wszystkim, z którymi współpracował. Przypomniał też swoich rodziców, brata i siostrę oraz kolegów i koleżanki ze szkół, pracy. Wpis kończy zdanie "In manus Tuas, Domine, commendo spiritum meum" - "W Twoje ręce powierzam ducha mojego ". Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku.

2001 - Zmarł Janusz Zabiegliński, klarnecista i saksofonista, jeden z najbardziej zasłużonych przedstawicieli jazzu tradycyjnego w Polsce. Jeden z założycieli warszawskiej Stodoły. Współpracował z Jerzym Matuszkiewiczem. Pod koniec lat 50. prowadził własny zespół Swingtet. W latach 70. grał w big-bandzie Stodoła i w Orkiestrze Polskiego Radia i Telewizji. Na przełomie lat 70. i 80. występował w Swing Workshop, później między innymi z zespołami Old Timers i Swing Session. Urodził się 5 kwietnia 1934 roku.

2004 - W wyniku plotki o utopieniu przez Serbów dwóch albańskich chłopców w Kosowie rozpoczęły się masowe ataki Albańczyków na ludność serbską. W dwudniowych zamieszkach zginęło, według misji ONZ w Kosowie, 28 osób a 600 zostało rannych. Cztery tysiące kosowskich Serbów zostało wypędzonych z kraju. 20. rocznica

2005 - Zmarł Czesław Słania, grawer, projektant znaczków pocztowych i banknotów, od 1959 roku działający w Szwecji. Łącznie wykonał ponad tysiąc projektów znaczków, między innym Szwecji, Polski, Danii, Niemiec, Francji, Szwajcarii, Australii, USA, Chin, Tajlandii i Watykanu. Zaprojektował też banknoty dla Argentyny, Belgii, Brazylii, Dominikany, Iranu, Izraela, Kanady, Kazachstanu, Litwy, Portugalii i Wenezueli. Urodził się 22 października 1921 roku.

2010 - Zmarł Tadeusz Prejzner, kompozytor i aranżer, pianista jazzowy, także publicysta i pedagog, komponował dla kabaretów "Szpak”, "Dudek” oraz dla STS. W latach 60. prowadził własny zespół muzyczny, z którym dokonał licznych nagrań. W latach 1974-1978 był pracownikiem Redakcji Muzycznej Polskiego Radia. Jest kompozytorem między innymi piosenek: "Jacy śmieszni zakochani ”, "Zginęła mi dziewczyna", "Betty Babilou”, "Chcę być sobą” oraz "Zginęła mi dziewczyna”. Urodził się 17 marca 1925 roku.

2010 - Zmarła Aleksandra Żaryn, tłumaczka, odznaczona medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" za ukrywanie Żydów w czasie II wojny światowej w podwarszawskich Szeligach. Urodziła się 25 lutego 1916 roku.

2012 - W Bad Feilnbach w Bawarii zmarł John Demjaniuk, były strażnik w niemieckim obozie zagłady w Sobiborze, skazany w 2011 roku przez monachijski sąd na karę pięciu lat więzienia za udział w zamordowaniu 28 tysięcy Żydów. W czasie II wojny światowej był członkiem utworzonej przez Niemców formacji SS-Wachmannschaften. Brał udział w masowych morderstwach ludności żydowskiej w Treblince, Sobiborze, Flossenburgu i Majdanku, dopuszczając się brutalnej przemocy wobec więźniów prowadzonych do komór gazowych. Urodził się 3 kwietnia 1920 roku.

2014 - Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej Krymu przyjęła postanowienie o niepodległości Republiki Krymu, będące konsekwencją referendum z 16 marca, w którym za przyłączeniem półwyspu z Sewastopolem do Rosji, według oficjalnych wyników, zagłosowało 96,57 procent uczestników. Tego samego dnia niepodległość Krymu uznała Rosja. Republika Krymu jest przez społeczność międzynarodową uznawana za część Ukrainy, jako Republika Autonomiczna Krymu i miasto o osobnym statusie Sewastopol. 10. rocznica

2015 - Zmarł Sławomir Piwowar, gitarzysta i klawiszowiec, kompozytor, aranżer. Grał między innymi w zespołach SBB i Obywatel G.C. Urodził się 15 kwietnia 1953 roku.

2018 - Dzienniki "The Guardian” i "The New York Times” ujawniły, że brytyjska spółka konsultingowa Cambridge Analytica gromadziła i wykorzystywała dane 50 milionów użytkowników Facebooka bez ich zgody i wykorzystywała je do reklamy politycznej.

2019 - Zmarł John Carl Buechler, amerykański twórca efektów specjalnych, reżyser, charakteryzator, aktor, producent filmowy i scenarzysta. Stworzył efekty specjalne między innymi dla filmów: "Władca podziemi", "Cyborg 3", "Piątek, trzynastego VII: Nowa krew". W 2006 roku wyreżyserował filmową adaptację powieści Roberta Louisa Stevensona "Tajemniczy przypadek doktora Jekylla i pana Hyde’a". Urodził się 18 czerwca 1952 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Natalia Golnik, profesor nauk technicznych, fizyk. Specjalizowała się w inżynierii biomedycznej. Zajmował się ochronią przed promieniowaniem i ochroną radiologiczną. Była wykładowczynią Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej i dziekanem tego wydziału. Była wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej. Urodziła się 20 grudnia 1953 roku.

2020 - Zmarła Elisabeth Williams, działaczka na rzecz pokoju w Irlandii Północnej. Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla. Otrzymała ją w 1976 roku, wraz z Mairead Corrigan, za działalność pacyfistyczną, obie założyły kobiecy Ruch Pokoju Irlandii Północnej. Urodziła się 20 maja 1943 roku.

2021 - Zmarła Anna Wójtowicz, skrzypaczka i wiolonczelistka, członkini zespołu Anawa, pierwowzór "Prześlicznej wiolonczelistki" z piosenki Skaldów. Brała udział w nagraniu płyt: "Marek Grechuta & Anawa", "Korowód" i "Anawa". W latach 70. XX wieku Anna Wójtowicz zrezygnowała z kariery artystycznej i wycofała się z życia muzycznego. W latach późniejszych pojawiała się jednak na scenie w spektaklach Teatru STU oraz współpracowała z kompozytorem Januszem Stokłosą. Urodziła się 23 lutego 1948 roku.

2023 - W Krakowie, w wieku 84 lat, zmarł redaktor Ryszard Niemiec. Był koszykarzem, dziennikarzem i redaktorem naczelnym "Dziennika Polskiego", "Tempa" oraz "Gazety Krakowskiej", a także długoletnim prezesem Małopolskiego Związku Piłki Nożnej i członkiem zarządu PZPN. Urodził się 27 stycznia 1939 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarła Dubravka Ugresić, chorwacka pisarka, eseistka i publicystka, znana z krytyki nacjonalizmu i wojen, które wybuchły wraz z rozpadem Jugosławii. Na bazie doświadczeń z lat 90. napisała kolekcję esejów "Kultura kłamstwa“, w których opisywała jak tożsamości narodowe i etniczne są manipulowane przez władzę. Urodziła się 27 marca 1949 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-03-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 marca - Dzień Pandy. 16 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca. » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 marca - Święto narodowe Węgier, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji w 1848 roku. 15 marca - Międzynarodowy Dzień Konsumenta. 15 marca - Światowy… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 marca - Dzień Liczby Pi. » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca 1202 - Zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski, książę krakowski i zwierzchni książę Polski. Mieszko III Stary był szóstym pod względem… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca - Dzień Przeciwko Cenzurze Internetu, ustanowione w 2008 roku przez organizacje Reporterzy Bez Granic i Amnesty International. 12 marca - Dzień… » więcej 2024-03-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 marca - Polska: Dzień Sołtysa. 11 marca - Litwa: Dzień Odrodzenia Niepodległości. » więcej 2024-03-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet Sędziów. 10 marca - Dzień Mężczyzn. » więcej 2024-03-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 marca - Dzień Statystyki Polskiej - święto obchodzone od 2008 roku, zgodnie z decyzją Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. Upamiętnia pierwszy Spis Powszechny… » więcej 2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej
2223242526
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »