Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-03-15, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

15 marca - Święto narodowe Węgier, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji w 1848 roku.

15 marca - Międzynarodowy Dzień Konsumenta.

15 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej.

15 marca - Dzień Piekarzy i Cukierników.
1000 - Zakończył się zjazd gnieźnieński - spotkanie Bolesława Chrobrego z cesarzem Ottonem III. Najdonioślejszym efektem zjazdu było utworzenie metropolii gnieźnieńskiej, na czele której postawiono brata świętego Wojciecha - Radzima Gaudentego oraz powołanie podległych jej nowych biskupstw-sufraganii w Krakowie z biskupem Popponem, w Kołobrzegu z biskupem Reinbernem i Wrocławiu z biskupem Janem. Podczas zjazdu Otton III nałożył na głowę Bolesława diadem cesarski oraz obdarował go kopią Włóczni świętego Maurycego - jednym z symboli władzy cesarskiej.

1412 - Król Polski Władysław II Jagiełło oraz król Węgier i Niemiec Zygmunt Luksemburski zawarli pokój w Lubowli. Ruś Czerwona i Podole zostały uznane za część Polski, Mołdawia miała pozostać lennem Królestwa Polskiego, w zamian Polska uznała węgierskie wpływy na Wołoszczyźnie.

1493 - Krzysztof Kolumb wpłynął do hiszpańskiego portu Palos, kończąc pierwszą wyprawę do Nowego Świata. Na wyprawę, podczas której odkrył Amerykę, wypłynął 22 maja 1492 roku.

1570 - Biskup kujawski Stanisław Karnkowski ogłosił tak zwane Statuty Karnkowskiego, potwierdzone przez Sejm 20 czerwca 1570, precyzujące zwierzchnie prawa polskiego króla i Rzeczypospolitej w Gdańsku oraz na morzu. Dokument ten potwierdzał prawo króla do nakładania embarga na handel morski z dowolnym krajem. Statuty Karnkowskiego nie weszły w życie, między innymi wskutek porzucenia polityki morskiej Zygmunta II Augusta po jego śmierci.

1595 - Kanclerz Jan Zamoyski otworzył Akademię Zamojską. Akademia była pierwszą prywatną uczelnią, a trzecią - po krakowskiej i wileńskiej - uczelnią w Rzeczypospolitej. Ostatecznie została zlikwidowana w 1784 roku.

1633 - Król Władysław IV Waza uznał formalnie Kościół prawosławny na ziemiach Rzeczypospolitej. Zaakceptowany został status prawny me­tropolii kijowskiej, a Piotr Mohyła metropolitą zgod­nie z prawem podawania i błogosławieństwem patriarchy Konstantynopola.

1656 - Podczas tak zwanego potopu szwedzkiego dywizja Stefana Czarnieckiego rozgromiła Szwedów w bitwie pod Jarosławiem. Po bitwie duża część wojsk zaciężnych przeszła do dywizji Czarnieckiego.

1660 - Zmarła Ludwika de Marillac, francuska święta, założycielka Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, zwanych Szarytkami. Zakon został założony 25 marca 1642 roku a jego celem jest pomaganie chorym i słabym między innymi przez prowadzenie szpitali, pielęgnowanie chorych w ich domach oraz działalność charytatywną. Liczy około 19 tysięcy sióstr zakonnych w 91 państwach. Ludwika de Marillac urodziła się 12 sierpnia 1591 roku.

1680 - Na prośbę cesarza austriackiego Leopolda I Habsburga obraz Matki Boskiej Piekarskiej został przeniesiony w uroczystej procesji ulicami Pragi dotkniętej zarazą. Zaraza ustąpiła, a arcybiskup praski Jan Fryderyk Waldstein potwierdził urzędowo cudowność obrazu. W drodze powrotnej obraz zatrzymał się w miejscowości Hradec Králové, gdzie ludzie również cierpieli na skutek zarazy. Rok później miasto w dowód wdzięczności ofiarowało Piekarom obraz wotywny.

1765 - Król Stanisław August Poniatowski założył w Warszawie Akademię Szlachecką Korpusu Kadetów, potocznie nazywaną Szkołą Rycerską. Akademia utrzymywana była ze skarbu państwa i przez 30 lat swej działalności wychowała około 650 kadetów oraz około 300 eksternów. Została zamknięta 30 listopada 1794 roku po upadku insurekcji kościuszkowskiej.

1776 - Ukazała się powieść Ignacego Krasickiego "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki". Datowana na 26 lutego 1775 roku, wyszła 15 marca 1776 w wydawnictwie Michała Groella. Utwór uznawany jest za pierwszą polską powieść.

1777 - Urodził się Józef Sowiński, generał, jeden z dowódców powstania listopadowego, dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie. Zginął 6 września 1831 roku podczas obrony Woli. Kilkugodzinna walka prowadzona przez Józefa Sowińskiego nie miała szans powodzenia wobec przewagi wroga. Dokładne okoliczności śmierci generała nie są znane. Józef Sowiński stał się po śmierci jednym z bohaterów narodowych tamtej epoki. Powszechnie podawana wersja odnośnie do okoliczności jego śmierci weszła do legendy opisywana w licznych utworach poetyckich i literackich. Była także chętnie wykorzystywanym motywem w ikonografii.

1800 - Urodził się Teodor Jachimowicz, malarz, dekorator teatralny. Namalował między innymi "Chrzest Chrystusa” dla kaplicy biskupiej w Przemyślu, ikonostas z 75 ikonami do grecko-katolickiego klasztoru Zahla w Libanie i "Jezusa u Marii i Marty” dla kościoła świętego Idziego w Gumpendorf w Wiedniu. Zmarł 14 kwietnia 1889 roku.

1820 - Urodził się Konstanty Rudzki, inżynier, pionier rozwoju przemysłu w Polsce, działacz społeczny i gospodarczy. Był właścicielem "Fabryki Machin i Odlewów Żelaznych K. Rudzki i Spółka”, która wykonywała w sumie 17 procent robót mostowych w całym cesarstwie rosyjskim. Zmarł 5 lutego 1899 roku.

1821 - Urodził się Adam Prażmowski, astrofizyk. Odkrył, że światło korony słonecznej jest spolaryzowane. Zajmował się także badaniem polaryzacji światła komet. Był konstruktorem urządzeń optycznych - zbudował i udoskonalił między innymi pryzmatyczny polaryzator i celostat. Zmarł 15 lutego 1885 roku.

1830 - Urodził się Paul Johann Ludwig von Heyse, niemiecki poeta, powieściopisarz, dramaturg, teoretyk i mistrz noweli, napisał ich ponad 100, reprezentujących epigońską fazę klasycyzmu. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1910 roku. Zmarł 2 kwietnia 1914 roku.

1835 - Generał Józef Bem założył w Paryżu Towarzystwo Politechniczne Polskie, pierwsze w historii polskie stowarzyszenie inżynierskie. Zrzeszało polskich inżynierów wojskowych, weteranów i emigrantów politycznych, którzy po upadku powstania listopadowego uciekali ze znajdującej się pod zaborami Polski na zachód Europy. Stowarzyszenie zakończyło swoją działalność 21 stycznia 1837 roku

1848 - Na Węgrzech wybuchło powstanie, którego uczestnicy domagali się powołania niezależnego rządu węgierskiego, równości wobec prawa dla wszystkich obywateli, likwidacji pańszczyzny i zniesienia cenzury. Powstańcy węgierscy skapitulowali ostatecznie 13 sierpnia i rewolucja upadła. W rocznicę wybuchu powstania Węgry obchodzą święto narodowe.

1854 - Urodził się Emil Adolf von Behring, niemiecki bakteriolog, wynalazca surowic antytoksycznych przeciwbłonicznej i przeciwtężcowej. Jest uważany za twórcę immunologii, pierwszy laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1901 roku. Zmarł 31 marca 1917 roku. 170 rocznica

1860 - Urodził się Waldemar Mordechai Wolff Haffkine, francuski lekarz bakteriolog żydowskiego pochodzenia. Urodził się w Rosji, ale po prześladowaniach Żydów przeniósł się z Odessy do Szwajcarii, a później do Francji, gdzie podjął pracę w Instytucie Pasteura w Paryżu. Tam wynalazł szczepionkę przeciw cholerze. Zmarł 26 października 1930 roku.

1869 - Urodził się Stanisław Wojciechowski, polityk, spółdzielca i działacz PPS, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej od 1922 do 1926 roku. Po przewrocie majowym zrzekł się urzędu i wycofał z życia politycznego. Zmarł 9 kwietnia 1953 roku. 155 rocznica

1890 - Urodził się Kazimierz Bagiński, działacz PSL "Wyzwolenie", członek Rządu Jedności Narodowej. Został skazany na rok więzienia w moskiewskim "procesie szesnastu" w czerwcu 1945. Po dwóch miesiącach zwolniony na podstawie amnestii został po powrocie do kraju ponownie aresztowany i skazany na osiem lat więzienia. W 1947 roku na podstawie amnestii i decyzji prezydenta Bolesława Bieruta zwolniony. Po zwolnieniu uciekł przez zieloną granicę na zachód. W latach 1949-1954 był przewodniczącym Tymczasowego NKW PSL - Odłam Jedności Narodowej z siedzibą w Waszyngtonie. Zmarł 27 lipca 1966 roku.

1892 - John Houlding założył klub piłkarski Liverpool F.C. Jest to jeden z najbardziej utytułowanych klubów w Anglii: 19-krotnie zostawał mistrzem Anglii, siedmiokrotnie zdobywał Puchar Anglii oraz dziewięciokrotnie Puchar Ligi Angielskiej. Ponadto sześciokrotnie wygrywał rozgrywki Pucharu Europy lub Ligi Mistrzów.

1892 - Amerykanin Jesse Reno opatentował schody ruchome. Patent zrealizował dopiero 15 miesięcy później. Urządzenie zostało zbudowane i zainstalowane na Coney Island na Brooklynie we wrześniu 1895, jako element rozrywki. Reno planował zastosowanie swoich urządzeń w dwupoziomowym nowojorskim metrze. Jego plany nie zostały zaakceptowane, dlatego przeprowadził się do Londynu, gdzie otworzył przedsiębiorstwo. Schody ruchome jego pomysłu instalowano w całych Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Europie.

1901 - Urodził się Franciszek Misztal, wynalazca lotniczy, między innymi konstruktor samolotów sportowych, współtwórca samolotów PZL.23 Karaś, PZL.26 oraz PZL.38 Wilk. Po wojnie był profesorem Politechniki Warszawskiej i Instytutu Lotnictwa, gdzie wspólnie z Leszkiem Dulębą skonstruował prototyp pasażerskiego samolotu czterosilnikowego MD-12. Zmarł 9 czerwca 1981 roku.

1903 - Urodził się Józef Czechowicz, poeta awangardowy dwudziestolecia międzywojennego, członek i jeden z założycieli grupy poetyckiej „Reflektor”, redaktor, tłumacz. Autor zbiorów wierszy "Stare kamienie" i "Nic więcej", utworów dla dzieci i szkiców o poezji: "Wybór poezji”, "Nuta człowiecza”. Tworzył też słuchowiska radiowe. Zginął podczas nalotu bombowego w Lublinie, 9 września 1939 roku.

1907 - Rozpoczęły się pierwsze wybory parlamentarne w Finlandii i na świecie, w których kandydowały kobiety.

1915 - Zmarł Marian Kazimierz Olszewski, artysta plastyk, filozof, historyk sztuki, publicysta. W 1905 roku był inicjatorem utworzenia Miejskiej Galerii Sztuk Pięknych we Lwowie, późniejszej Galerii Lwowskiej. Autor między innymi obrazów: "Portret siostry - Oktawii Popowiczowej, "Portret brata - Bronisława", "Samotnik i samiczka", "Sąd Parysa". Urodził się 19 października 1881 roku.

1917 - Rewolucja rosyjska: Abdykacja cara Mikołaja II. Utworzono Rząd Tymczasowy z księciem Gieorgijem Lwowem na czele. Pierwszym premierem był konstytucyjny demokrata, książę Gieorgij Lwow. Rząd Tymczasowy nie zdecydował się na wystąpienie z Ententy i jednostronne zakończenie wojny. Podjął natomiast decyzje o zniesieniu cenzury, zniesieniu kary śmierci i rozwiązaniu policji politycznej. 14 września 1917 roku Rząd Tymczasowy proklamował w Rosji republikę. Zajęcie przez bolszewików Pałacu Zimowego w czasie rewolucji październikowej i aresztowanie członków Rządu Tymczasowego 8 listopada 1917 położyło kres jego istnieniu.

1920 - Urodził się Edward Donnall Thomas, amerykański lekarz. W 1990 roku, wspólnie z Josephem Murrayem, otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za badania nad przeszczepem szpiku kostnego, jako metodą leczenia białaczki. Zmarł 20 października 2012 roku.

1921 - Urodził się Józef Stós, architekt, uczestnik wojny obronnej w 1939 roku, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, działacz społeczny. Po napaści ZSRR na Polskę dostał się do niewoli, z której uciekł. Po powrocie w strony rodzinne został aresztowany przez Niemców. Trafił do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau potem został wywieziony do KL Sachsenhausen oraz KL Buchenwald. Po wojnie współtworzył Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich. Pracował, jako architekt. Zmarł 14 czerwca 2016 roku.

1922 - W wyniku zamieszek w rosyjskim mieście Szuja, wywołanych konfiskatą majątku Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, zginęło kilka osób, a kilkanaście zostało rannych. Rada Komisarzy Ludowych nakazała konfiskatę cennych przedmiotów oficjalnie w celu ich sprzedania i przeznaczenia zarobionych pieniędzy na walkę z głodem na Powołżu. Szuja była pierwszym miastem, gdzie opór prawosławnych przed konfiskatą wyposażenia miejscowej cerkwi spotkał się z użyciem przemocy przez bolszewicką milicję. W wyniku strzałów oddanych do tłumu zgromadzonego pod soborem Zmartwychwstania Pańskiego zginęły, według różnych źródeł, cztery lub pięć osób. Dalsze trzy osoby, w tym dwaj księża, zostały oskarżone o działalność kontrrewolucyjną i skazane na śmierć po pokazowym procesie.

1923 - Rada Ambasadorów Ententy uznała wschodnie granice Polski, zgodnie z treścią traktatu rzymskiego, podpisanego w 1921 roku. Granica polsko-sowiecka przebiegała w zasadzie wzdłuż linii II rozbioru z 1793 roku, z korekturą na rzecz Polski w postaci części Wołynia i Polesia.

1925 - Urodziła się Irena Laskowska, aktorka teatralna i filmowa. Występowała na scenach teatrów warszawskich - Narodowego, Dramatycznego, Klasycznego. Zagrała między innymi w filmach: "Ostatni dzień lata”, "Krzyżacy”, "Skąpani w ogniu”, "Marysia i Napoleon”, "Człowiek z M-3”, "Obywatel Piszczyk” i "Pornografia". Zmarła 6 grudnia 2019 roku.

1925 - Urodził się Kazimierz Kowalski, paleontolog, teriolog i speleolog, prezes Polskiej Akademii Umiejętności. Autor blisko 700 publikacji, autor lub współautor nazw naukowych wielu gatunków lub rodzajów ssaków. Był też redaktorem naczelnym "Acta zoologica cracoviensia”. Zmarł 29 maja 2007 roku.

1930 - Urodził się Jerzy Dobrowolski, satyryk, dramaturg, aktor i reżyser, wieloletni współpracownik Polskiego Radia i TVP, twórca kabaretów: "Owca” oraz "Koń”. Grał w słuchowiskach radiowych nadawanych głównie w Radiowej Trójce. Wystąpił między innymi w filmach: "Rejs", "Hydrozagadka", "Poszukiwany, poszukiwana", "Nie ma róży bez ognia”, "Motodrama". Zmarł 17 lipca 1987 roku.

1931 - W Warszawie odbył się Kongres Zjednoczeniowy Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast”, Polskiego Stronnictwa Ludowego "Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego. Powstało Stronnictwo Ludowe. Czołowymi działaczami partii byli: Wincenty Witos, Władysław Kiernik i Kazimierz Bagiński. W 1939 SL liczyło około 130 tysięcy członków.

1932 - Urodził się Jerzy Hoffman, reżyser i scenarzysta filmowy. Działalność reżyserską rozpoczął, jako dokumentalista, współpracując z Edwardem Skórzewskim, z którym nakręcił także filmy fabularne "Gangsterzy i filantropi" oraz "Prawo i pięść". Sławę zdobył przede wszystkim, jako twórca adaptacji Sienkiewiczowskiej Trylogii - "Pan Wołodyjowski", "Potop" oraz "Ogniem i mieczem", osadzonej w czasach XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Był także realizatorem filmów obyczajowych i wojennych. W 1999 roku wyróżniony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej”.

1932 - W Pniewach urodził się Jerzy Sobociński, wielkopolski rzeźbiarz, autor licznych pomników, między innymi Pomnika Dzieci Wrzesińskich we Wrześni oraz pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. Swoje prace prezentował w Arezzo, Baku, Barcelonie, Berlinie, Budapeszcie, Monte Carlo, Paryżu, Ravennie, Rzymie i Sztokholmie. Jego twórczość cechowała się konsekwentną pracą nad formą rzeźbiarską i doskonałością warsztatu. Zmarł 1 listopada 2008 roku.

1933 - W Poczdamie formalnie proklamowano III Rzeszę w miejsce Republiki Weimarskiej.

1936 - Pierwsi pasażerowie wjechali na Kasprowy Wierch uruchomioną koleją linową. Budowa trwała 227 dni. Koszt budowy kolei wyniósł ponad 3,5 miliona złotych i zwrócił się przed 1939 rokiem.

1937 - Przy Cook County Hospital w Chicago utworzono pierwszy na świecie bank krwi. Pomysłodawcą był doktor Bernard Fantus.

1937 - Zmarł H.P. Lovecraft, właściwie Howard Phillips Lovecraft, amerykański pisarz, autor opowieści grozy i fantasy, twórca mitologii Cthulhu. Jest jednym z prekursorów fantastyki naukowej, a styl przez niego stworzony określany jest jako horror lovecraftowski. Powracającym motywem jest bluźniercza księga "Necronomicon” napisana rzekomo przez szalonego Araba Abdula Alhazreda. Zawarte są tam tajemnice o pradawnych bóstwach, które kiedyś rządziły Ziemią i teraz czekają na moment, aby wrócić. Jednym z Wielkich Przedwiecznych jest Cthulhu - bóstwo śpiące na dnie oceanu. Urodził się 20 sierpnia 1890 roku.

1939 - Wojska niemieckie wkroczyły do Czech i Moraw. Prezydent Czechosłowacji Emil Hácha podpisał dokument przekazujący pełnię władzy w ręce Adolfa Hitlera. Następnego dnia powołano Protektorat Czech i Moraw autonomiczną jednostkę administracyjną utworzoną z Czech, Moraw i Śląska Czeskiego. 85 rocznica

1941 - Ukazał się pierwszy numer "Rzeczpospolitej Polskiej", centralnego organu prasowego Delegatury Rządu na Kraj. Miesięcznik wydawany był do lipca 1945 roku, do chwili rozwiązania Rady Jedności Narodowej i Delegatury.

1943 - W Siedliskach pod Miechowem Niemcy zamordowali pięcioosobową rodzinę Baranków oraz czterech ukrywanych przez nią Żydów. W 2012 roku zamordowani członkowie rodziny Baranków: Wincenty, Łucja, Katarzyna, Henryk i Tadeusz zostali pośmiertnie odznaczeni medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

1944 - Rada Jedności Narodowej uchwaliła deklarację programową. Reprezentacja polityczna Polskiego Państwa Podziemnego postulowała, aby odrodzone państwo Polskie opierało swą politykę zagraniczną na ścisłym sojuszu z Wielką Brytanią, USA, Francją i Turcją, oraz na tych samych zasadach ze Związkiem Radzieckim, lecz tylko w przypadku, gdy uzna on przedwojenne granice Rzeczypospolitej oraz zasady nie ingerowania w sprawy wewnętrzne. 80 rocznica

1944 - Rozpoczęła się trzecia bitwa o Monte Cassino. Po niepowodzeniu operacji 24 marca dowódca 8. Armii generał Oliver Leese zaproponował dowódcy 2 Korpusu Polskiego zdobywanie Monte Cassino. Atak polskich żołnierzy rozpoczął się 12 maja. 18 maja 1944 roku w samo południe na ruinach klasztoru Monte Cassino plutonowy Emil Czech, odegrał hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy. 80 rocznica

1945 - Urodziła się Małgorzata Baranowska, eseistka i poetka, autorka kilku tomików wierszy, książek dla dzieci, książek o sztuce surrealistycznej i o poezji: "Prywatna historia poezji”, "Zamek w Pirenejach”, "Temu światu ja się nie poddam” i "Jak słońce pilnowało żyrafek”. Zmarła 22 stycznia 2012 roku.

1950 - Polska wystąpiła z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, do którego należała od chwili jego założenia w 1944 roku. W oficjalnej nocie rząd Polski uzasadnił swoją decyzję, że "bank stał się jawnym narzędziem amerykańskiego imperializmu, zagrażającego pokojowi świata i wolności narodów". W 1981 roku Polska złożyła wniosek o ponowne przyjęcie i została członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego w 1986 roku.

1950 - Weszła w życie Europejska Konwencja z września 1948 roku regulująca podział częstotliwości dla rozgłośni radiowych. Wszystkie stacje nadawcze w Europie, nadające program na falach średnich lub długich, zmieniły miejsce na skali odbiornika. Również Polskie Radio przestroiło swe radiostacje na nowe długości fal. Między innymi Warszawa I zaczęła nadawanie programu na fali 1321,6 metra, a Warszawa II na fali 367 metrów. Zmiana długości fal radiowych miała na celu zagwarantowanie radiosłuchaczom dobrego odbioru audycji, które dotychczas były zagłuszane przez programy sąsiadujących z sobą stacji.

1952 - W Chrzanowie urodził się Andrzej Grabowski, aktor, od wielu lat związany z Teatrem imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie. Wystąpił między innymi w serialach" "Boża podszewka", "Pitbull", "Świat według Kiepskich", a także w filmach "Wszyscy jesteśmy Chrystusami", "Mała Moskwa" i "Tajemnica Westerplatte". Odznaczony Złotym i Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1959 - Zmarł Lester Young, amerykański saksofonista i kompozytor jazzowy, grał między innymi z zespołami Joe „Kinga” Olivera, Counte Basiego, Billie Holidaye’a. Urodził się 27 sierpnia 1909 roku. 65 rocznica

1960 - Utworzono Woliński Park Narodowy. Powierzchnia parku wynosi obecnie 10 937 hektarów. Pomysłodawcą powstania Wolińskiego Parku Narodowego był zasłużony leśnik Mieczysław Tarchalski - w czasie II wojny światowej bohaterski dowódca oddziałów partyzanckich na Kielecczyźnie. Opracował założenia powstania parku, sporządził dokumentację oraz przygotował projekt rozporządzenia. Miał zostać pierwszym dyrektorem, jednak ze względu na sytuację polityczną, było nie do pomyślenia, aby "wróg ludu” pełnił taką funkcję.

1962 - Bell Canada, jako pierwsze przedsiębiorstwo telekomunikacyjne na świecie zaoferowało komercyjne połączenia faksowe. Telefaks umożliwiał przesyłanie na odległość tekstu drukowanego, fotografii, map, rysunków, a nawet pisma odręcznego za pośrednictwem linii telefonicznej.

1962 - Urodził się Terence Trent D’Arby, właściwie Terence Trent Howard, amerykański wokalista, kompozytor i autor tekstów piosenek. Jego pierwszy longplay, nagrany w Londynie w 1987 roku, "Introducing the Hardline According to Terence Trent D’Arby" okazał się wielkim przebojem, utrzymując się na listach przebojów przez ponad pół roku. Największe hity w wykonaniu artysty to "Wishing Well" i ballada "Sign Your Name”.

1966 - Urodził się Władysław Stasiak, urzędnik państwowy absolwent pierwszego rocznika KSAP - Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, szef kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a wcześniej minister spraw wewnętrznych i administracji w rządzie Jarosława Kaczyńskiego, były szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie smoleńskiej, jako jeden z uczestników delegacji Prezydenta Lecha Kaczyńskiego na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej.

1967 - W Warszawie podpisano "Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy" pomiędzy PRL a NRD.

1968 - W czasie wydarzeń Marca 1968 w Gdańsku odbyła się największa w kraju manifestacja. Wzięło w niej udział 20 tysięcy studentów, robotników i innych mieszkańców miasta. Protesty marcowe rozpoczęły się 8 marca 1968 roku. tego dnia na Uniwersytecie Warszawskim odbył się wiec protestacyjny przeciwko decyzji zakazującej wystawienia "Dziadów" w Teatrze Narodowym oraz relegowaniu z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. Demonstrujący studenci zostali brutalnie zaatakowani przez oddziały milicji oraz "aktyw robotniczy". Wiec na uniwersytecie dał początek fali studenckich protestów w całym kraju. Wydarzenia te przeszły do historii jako Marzec 1968 roku.

1970 - Zmarł Tarjei Vesaas, norweski powieściopisarz, poeta i dramaturg. Jest między innymi autorem powieści "Ptaki", na podstawie której powstał film "Żywot Mateusza" w reżyserii Witolda Leszczyńskiego oraz opowiadania "Dziki jeździec", na podstawie którego powstał film "Chłopiec na galopującym koniu" w reżyserii Adama Guzińskiego. Tarjei Vesaas urodził się 20 sierpnia 1897 roku.

1975 - Zmarł Aristotelis Onasis, grecki przedsiębiorca, magnat transportu morskiego, jeden z najbogatszych ludzi ówczesnych czasów. 22 października 1968 w Grecji Onasis poślubił Jacqueline Bouvier-Kennedy, wdowę po zamordowanym amerykańskim prezydencie Johnie F. Kennedym. Urodził się 15 stycznia 1906 roku.

1978 - Zmarł Aleksander Kamiński, pseudonim "Kamyk", pisarz, pedagog. Był redaktorem naczelnym Biuletynu Informacyjnego Armii Krajowej i jednym z organizatorów "Szarych Szeregów”. Autor powieści: "Kamienie na szaniec”, "Antek Cwaniak” i "Narodziny dzielności”. Urodził się 28 stycznia 1903 roku.

1979 - Papież Jan Paweł II opublikował swoją pierwszą encyklikę "Redemptor Hominis". Ostrzegał w niej przed zwiększającym się dystansem pomiędzy bogatymi a biednymi na świecie. 45 rocznica

1982 - Premiera filmu „Ryś” w reżyserii Stanisława Różewicza. Akcja filmu toczy się na ziemiach polskich w czasie okupacji hitlerowskiej. Do księdza Konrada zgłasza się młody partyzant Ryś, który chce się wyspowiadać przed wykonaniem wyroku - zabójstwa - na zdrajcy i otrzymać rozgrzeszenie za ten czyn. Główne role zagrali: Jerzy Radziwiłowicz, Piotr Bajor i Franciszek Pieczka. Film został zrealizowany na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza "Kościół w Skaryszewie".

1987 - Weszła do służby korweta ORP "Kaszub”, służąca do zwalczania okrętów podwodnych. Pierwszy zbudowany w Polsce oceaniczny okręt wojenny. Budowę rozpoczęto w 1983 roku. Okręt należał do 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu i tylko w latach 1989-1990 pływał wypożyczony w Kaszubskim Dywizjonie Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza w Gdańsku-Westerplatte. Od 2011 roku włączony jest do Dywizjonu Okrętów Bojowych w Gdyni Oksywiu. Trzeci okręt Polskiej Marynarki Wojennej noszący tę nazwę.

1987 - W słoweńskiej Planicy Piotr Fijas ustanowił niepobity przez kolejne siedem lat rekord świata w długości skoku narciarskiego - 194 metry. Obecny rekord, ustanowiony w 2017 roku przez Austriaka Stefana Krafta, wynosi 253,5 metra. Rekord Polski, ustanowiony przez Kamila Stocha w 2017 roku Planicy, wynosi 251,5 metra.

1989 - W Polsce weszło w życie nowe prawo dewizowe, które zalegalizowało prywatny obrót walutami. W PRL handel walutami był nielegalny, a w latach 1950-56 groziła za niego kara śmierci. 35 rocznica

1990 - W Warszawie założono Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Do organizacji skupiającej byłych żołnierzy AK na początku lat 90. XX wieku należało ponad 80 tysięcy osób. Związek liczy około 12 tysięcy członków. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej wydaje miesięcznik "Biuletyn Informacyjny AK".

1990 - Michaił Gorbaczow, sekretarz generalny Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, został zaprzysiężony przez Zgromadzenie Deputowanych Ludowych na pierwszego i jedynego prezydenta Związku Radzieckiego. Po utworzeniu 8 grudnia 1991 roku przez prezydenta Federacji Rosyjskiej Borysa Jelcyna Wspólnoty Niepodległych Państw Gorbaczow, będący prezydentem faktycznie nieistniejącego już Związku Radzieckiego złożył urząd 25 grudnia 1991 roku.

1991 - Zmarł Stanisław Lorentz, historyk sztuki, współtwórca i dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, jeden z założycieli Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków, Przewodniczący Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Urodził się 28 kwietnia 1899 roku.

1994 - Rada Najwyższa Białorusi uchwaliła nową konstytucję. Zastąpiła ona konstytucję radziecką z 1978 roku. 30 rocznica

2000 - Weszła do służby podarowana przez rząd amerykański fregata rakietowa ORP "Generał Kazimierz Pułaski". Okręt służył wcześniej w amerykańskiej marynarce wojennej, jako USS "Clark”.

2007 - Podczas targów biżuterii w Gdańsku skradziono 230 brylantów wartych 1,5 miliona dolarów. Sprawców kradzieży do dziś nie ustalono.

2007 - Zmarła Simona Kossak, profesor z Instytutu Badawczego Leśnictwa w Białowieży, znana z radiowych opowieści o przyrodzie "Dlaczego w trawie piszczy?”. Autorka między innymi książki "Opowiadania o ziołach i zwierzętach”. Urodziła się 30 maja 1943 roku.

2008 - Zmarł Fabian Kiebicz, aktor teatralny i filmowy. Występował w teatrach warszawskich Artos i Powszechny oraz na wielu scenach całej Polski, między innymi w Teatrze im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, Teatrze Narodowym Ziemi Rzeszowskiej , Teatrze im. Jaracza w Łodzi oraz Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. Urodził się 15 stycznia 1920 roku.

2011 - W Syrii wybuchło powstanie przeciwko dyktatorskim rządom prezydenta Baszszara al-Asada. W wojnie domowej zginęło około 585 tysięcy osób, z czego 85 procent to cywile. Ponad dwie trzecie Syryjczyków, 13 i pół miliona musiało opuścić swoje domy Wojna domowa w Syrii przerodziła się w konflikt z udziałem potęg regionalnych i światowych.

2017 - Zmarł Wojciech Młynarski, piosenkarz, poeta, autor tekstów piosenek, reżyser. Przez wielu uznawany za najwybitniejszego twórcę tekstów w powojennej historii kabaretu literackiego w Polsce. Swoje piosenki wykonywał sam, jednak wiele z nich zyskało rozgłos w wykonaniu innych wykonawców, między innymi zespołu Raz, Dwa, Trzy, Alibabki, Michała Bajora, Hanny Banaszak, Ewy Bem, Haliny Frąckowiak, czy Edyty Geppert i Anny German. W 1976 roku był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101 polskich intelektualistów protestujących przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 2011 wyróżniony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 26 marca 1941 roku.

2019 - 51 osób zginęło, a 49 zostało rannych w zamachach na dwa meczety w Christchurch na Nowej Zelandii. Atak w Christchurch był najkrwawszym aktem terrorystycznym w historii Nowej Zelandii. Zamachowcem był 28-letni Australijczyk, zwolennik skrajnej prawicy. 27 sierpnia 2020 roku został skazany na dożywocie bez możliwości ubiegania się o zwolnienie warunkowe. Był to pierwszy wyrok bezwzględnego dożywocia w historii Nowej Zelandii. 5 rocznica

2019 - Zmarła Halina Kowalewska, właściwie Halina Kowalewska-Mikosa, piosenkarka, redaktorka Redakcji Muzycznej Polskiego Radia. W 1945 roku zwyciężyła w konkursie na solistkę orkiestry Polskiego Radia i od 1946 występowała w audycjach na żywo towarzysząc orkiestrom Stefana Rachonia, Edwarda Czernego i Jana Cajmera. Należała w tym czasie do najpopularniejszych polskich piosenkarek. W 1947 została wyróżniona tytułem Piosenkarki Roku. Urodziła się 2 marca 1927 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarł William Stanley Merwin, amerykański poeta, dramaturg oraz tłumacz; działacz na rzecz ochrony środowiska. Autor ponad 20 tomów poetyckich, w tym wydanego w Polsce zatytułowanego "Imię powietrza". W 2013 roku Merwin został pierwszym laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej imienia Zbigniewa Herberta w dziedzinie poezji za całokształt twórczości. Urodził się 30 września 1927 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł Vittorio Gregotti - włoski architekt, urbanista, autor wielu budynków użyteczności publicznej. Był autorem projektu kampusu Uniwersytetu w Mediolanie oraz przebudowy stadionu Estadi Olímpic Lluís Companys w Barcelonie i budowy stadionu Luigi Ferraris w Genui, a także wielu innych realizacji. Urodził się 10 sierpnia 1927 roku.

2021 - Zmarł Yaphet Frederick Kotto, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Jego najbardziej pamiętne role to: Kananga - przeciwnik Jamesa Bonda w filmie "Żyj i pozwól umrzeć" z 1973 roku oraz Parker - członek załogi statku Nostromo w filmie Ridleya Scotta "Obcy - ósmy pasażer Nostromo" w 1979. Urodził się 15 listopada 1939 roku.

2022 - Zmarł Jacek Rzehak, producent i scenarzysta filmowy, autor tekstów piosenek. Napisał między innymi słowa utworów TSA „Manekin Disco”, „TSA Rock” i „Nocny sabat” a także piosenkę zespołu Skaldowie „Bez sensu i nonsensu”. Był także producentem filmów, w tym 'Pod mocnym aniołem" i "Konwój". Urodził się 14 sierpnia 1956 roku.

2022 - Zmarła Nina Novak - Janina Nowak - primabalerina, choreograf, dyrektor baletu i pedagog tańca pracująca w USA i Wenezueli. Absolwentka warszawskiej szkoły baletowej przy Teatrze Wielkim. Była solistką Polskiego Baletu Reprezentacyjnego. Po wojnie wyjechała do Stanów Zjednoczonych primabaleriną, baletmistrzynią oraz pedagogiem Ballet Russe de Monte-Carlo. Gdy zakończyła karierę tancerki, założyła własną szkołę baletową w Wenezueli. w 2020 roku wydała książkę "Taniec na gruzach. Nina Novak w rozmowie z Wiktorem Krajewskim". Urodziła się 23 marca 1923 roku.

2023 - Zmarł Adam Sandauer, fizyk, uczestnik opozycji antykomunistycznej w czasach PRL i działacz społeczny po zmianach ustrojowych w Polsce. Założyciel i pierwszy prezes Stowarzyszenia Pacjentów "Primum Non Nocere", powołanego dla ochrony praw poszkodowanych na skutek błędów lekarskich. Od 2000 roku rozpoczął kampanię na rzecz utworzenia urzędu Rzecznika Praw Pacjenta, jako instytucji która ma nieść pomoc chorym, w kontaktach z ochroną zdrowia. Rzecznik Praw Pacjenta działa od 2009 roku. Adam Sandauer urodził się 17 grudnia 1950 roku. 1 rocznica

2023 - Zmarł Aleksander Łuczak, historyk, profesor nauk humanistycznych i polityk zawiązany z PSL, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji. Był wiceministrem edukacji w latach 1988-1990, wicepremierem w rządzie Waldemara Pawlaka a także ministrem edukacji narodowej od 1993 do 1995 roku. Pełnił także rolę szefa Komitetu Badań Naukowych w latach 1995-1997 oraz wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji od 2003 do 2005 roku. Urodził się 10 września 1943 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-03-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 marca - Dzień Pandy. 16 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca. » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 marca - Dzień Liczby Pi. » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca 1202 - Zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski, książę krakowski i zwierzchni książę Polski. Mieszko III Stary był szóstym pod względem… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca - Dzień Przeciwko Cenzurze Internetu, ustanowione w 2008 roku przez organizacje Reporterzy Bez Granic i Amnesty International. 12 marca - Dzień… » więcej 2024-03-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 marca - Polska: Dzień Sołtysa. 11 marca - Litwa: Dzień Odrodzenia Niepodległości. » więcej 2024-03-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet Sędziów. 10 marca - Dzień Mężczyzn. » więcej 2024-03-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 marca - Dzień Statystyki Polskiej - święto obchodzone od 2008 roku, zgodnie z decyzją Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. Upamiętnia pierwszy Spis Powszechny… » więcej 2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 marca 322 pne. - Zmarł Arystoteles, grecki filozof. Jeden z trzech - obok Sokratesa i Platona - najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Był twórcą… » więcej
2223242526
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »