320 - W Sebaście, na terenie dzisiejszej Turcji, cesarz Licyniusz skazał na śmierć 40 żołnierzy XII legionu rzymskiego zwanego Błyskawicą. Obawiając się przejścia oddziałów chrześcijańskich na stronę wroga Licyniusz chciał zmusić Błyskawicę do złożenia ofiary pogańskim bogom i tym samym wyrzeczenia się wiary w Chrystusa. Żołnierze odmówili. Ukamienowanie więźniów nie powiodło się, więc bez odzienia wystawiono ich na mróz, a później zamarznięte ciała spalono w okolicach Sebasty. Męczennicy z Sebasty są świętymi Kościoła katolickiego, ewangelickiego, koptyjskiego, ormiańskiego oraz prawosławnego.
1009 - Podczas misji w pogańskich Prusach męczeńską śmierć, razem z 18 towarzyszami, poniósł Bruno z Kwerfurtu, mnich benedyktyński, kapelan cesarski, biskup misyjny, święty Kościoła katolickiego. Jako datę jego śmierci męczennika podaje się także 14 lutego. Urodził się około 974 roku. 1015. rocznica
1074 - Papież Grzegorz VII potwierdził, wprowadzone przez swoich poprzedników, dekrety potępiające małżeństwa duchownych oraz handel godnościami i urzędami kościelnymi, sakramentami i dobrami duchowymi. Ponadto, pozbawił godności wszystkich biskupów, zezwalających na łamanie celibatu, w zamian za łapówki. 950 rocznica
1451 - Urodził się Amerigo Vespucci, włoski kupiec, podróżnik i odkrywca. Podczas wypraw zbadał znaczną część wschodniego wybrzeża Ameryki Południowej. Odbył wiele podróży, a od 1503 roku zaczęły się ukazywać drukiem jego listy z opisami poznanych krajów, tłumaczone na wiele języków. Zyskał dzięki temu tak dużą popularność, iż powszechnie jego, a nie Kolumba, zaczęto uważać za odkrywcę Ameryki, a nowy ląd nazwano od jego imienia. Zmarł 22 lutego 1512 roku.
1497 - Przebywający na studiach prawniczych w Bolonii Mikołaj Kopernik przeprowadził wspólnie z profesorem astronomii - Domenikiem Marią Nowarą obserwację zakrycia jasnej gwiazdy Aldebaran przez Księżyc. Obserwacja ta wykazała, że teoria Ptolemeusza w odniesieniu do ruchu Księżyca dookoła Ziemi, była błędna. Według historyków to poczynione wówczas obliczenia zachwiały w Koperniku wiarę w teorię Ptolemeusza.
1562 - W Neapolu pod groźbą kary śmierci zabroniono pocałunków w miejscach publicznych.
1589 - Rzeczpospolita zawarła z krajami habsburskimi traktat bytomsko-będziński, na mocy którego Habsburgowie uznali Zygmunta III Wazę za króla Polski i wielkiego księcia litewskiego. Kandydat do tronu polskiego Maksymilian III Habsburg miał zrzec się polskiego tytułu królewskiego. Formalności ze strony polskiej zostały dopełnione w terminie. Maksymilian zrzekł się tytułu króla polskiego dopiero w 1598 roku. 435 rocznica
1630 - W Podhajcach zmarł Mikołaj Wolski, marszałek wielki koronny, dyplomata, przedsiębiorca, fundator klasztoru kamedułów na krakowskich Bielanach. Urodził się w 1533 roku.
1652 - Władysław Siciński, poseł województwa trockiego, jako pierwszy w historii wykorzystał prawo liberum veto do zerwania obrad Sejmu Rzeczypospolitej. Siciński, który miał działać z polecenia hetmana wielkiego litewskiego Janusza Radziwiłła, nie zgodził się na przedłużenie obrad sejmu. Mimo tego sesja została przedłużona do 11 marca pod warunkiem, że Siciński przyjdzie na obrady. Ponieważ poseł nie stawił się, marszałek Andrzej Maksymilian Fredro uznał zerwanie Sejmu za obowiązujące. Liberum veto zostało zniesione postanowieniem Konstytucji 3 Maja 1791 roku.
1661 - Zmarł Giulio Mazarini, francuski kardynał, pierwszy minister na dworze Ludwika XIII, uznawany za współtwórcę potęgi ówczesnej Francji. Zdecydowanie umocnił władzę absolutną króla przez ograniczenie roli politycznej wielkich feudałów. Prowadził bardzo aktywną politykę międzynarodową, dążąc do zapewnienia Francji przewagi w Europie. Przypisuje mu się wprowadzenie opery do Francji, to on zorganizował pierwszy występ śpiewaków włoskich przed francuskim dworem królewskim w roku 1645. Urodził się 14 lipca 1602 roku.
1701 - Na zamku w Birżach na Litwie spotkali się król Polski August II Mocny i car Rosji Piotr I Wielki. Potwierdzili sojusz obu monarchów w wojnie ze Szwecją o Inflanty. Car ofiarował Augustowi II 200 tysięcy rubli w złocie i obiecał przysłać mu ośmiotysięczny korpus wojsk rosyjskich. Ze swojej strony Sas zobowiązał się za wszelką cenę wciągnąć Rzeczpospolitą do wojny, wykorzystując w tym celu obiecane przez cara złoto na przekupienie senatorów.
1776 - Opublikowano "Bogactwo narodów" szkockiego myśliciela i ekonomisty Adama Smitha. Książka jest uważana za pierwszą próbę naukowej analizy zjawisk ekonomicznych, a data jej wydania jest umownie przyjmowana za datę narodzin współczesnej ekonomii. Jest też pierwszym uporządkowanym zbiorem argumentów na rzecz wolnego rynku. Poglądy w niej zaprezentowane stworzyły fundamenty liberalizmu gospodarczego i stanowią do dziś ważny punkt odniesienia współczesnych teorii ekonomicznych. Smith opisał w "Bogactwie narodów" działanie niewidzialnej ręki rynku.
1777 - Urodził się Aleksander Orłowski, rysownik, malarz i grafik, twórca obrazów o tematyce batalistycznej i rodzajowej, między innymi: "Dostojnik perski", "Kozak na koniu", "Rzeź Pragi" i "Bitwa pod Racławicami". Był uczestnikiem Powstania Kościuszkowskiego. Zmarł 13 marca 1832 roku.
1814 - Urodził się Taras Szewczenko, poeta ukraiński, twórca literatury narodowej, autor poematu "Hajdamacy". Niemal wszystkie jego powieści i większość dramatów zostało napisanych po rosyjsku, podczas gdy utwory poetyckie tworzone były w języku ukraińskim. Zajmował się też malarstwem, tworzył głównie portrety. Zmarł 10 marca 1861 roku. 210 rocznica
1830 - Urodził się Julius Dinder, niemiecki duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1886-1890. Był pierwszym od średniowiecza nie-Polakiem, powołanym na te urzędy. Nominację zawdzięczał kanclerzowi Ottonowi von Bismarckowi, który sprzeciwiał się obsadzeniu tych archidiecezji Polakami, oraz uległości papieża Leona XIII, który postanowił nie zaostrzać konfliktu z Cesarstwem Niemieckim. W planach Bismarcka Dinder miał pomagać w planach germanizacji Polaków. Zmarł 30 maja 1890 roku.
1831 - Król Francji Ludwik Filip, dla ochrony francuskich terytoriów zamorskich podczas wojny w Algierii, utworzył Legię Cudzoziemską. Jest ona jedyną we współczesnym świecie regularną formacją wojsk zaciężnych, złożoną wyłącznie z obcokrajowców. Żołnierze Legii brali udział w misjach stabilizacyjnych i interwencjach wojskowych między innymi w Zatoce Perskiej, Kambodży i w Somalii, Rwandzie, Bośni, Kosowie i Macedonii oraz Republice Środkowoafrykańskiej. Jednostki Legii do dzisiaj mają zakaz prowadzenia wszelkich działań bojowych na terenie samej Francji.
1838 - Urodził się Ludwik Gumplowicz, socjolog i prawnik. Jako pierwszy polski socjolog zajął się badaniem problematyki mniejszości narodowych i różnic między rasami. Autor prac: "System socjologii” i "Filozofia społeczna”. Zmarł 19 sierpnia 1909 roku.
1870 - Urodził się Hugo Alexander Koch, holenderski wynalazca. W 1919 roku opatentował zasadę "maszyny do tajnego pisania", która doprowadziła do powstania Enigmy. Podstawą patentu było odkrycie, iż podobnie jak elektryczność impulsy szyfrujące mogą przenosić płynące przez przewody powietrze, woda, olej, promienie świetlne lub stalowe druty na krążkach. Zmarł 3 marca 1928 roku.
1881 - Urodził się Stanisław Sierakowski, działacz polonijny i polityk w Niemczech. Po 1919 roku współtworzył Związek Polaków w Prusach Wschodnich, a następnie Związek Polaków w Niemczech, którego był pierwszym prezesem. W latach 1921-1928 był posłem do sejmu pruskiego. Po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera, władze nakazały mu opuszczenie Niemiec i Sierakowski przeniósł się do Polski. 20 października 1939 roku został aresztowany i umieszczony w więzieniu w Rypinie. Został zamordowany przez Niemców wraz z żoną Heleną, córką Teresą i jej mężem Tadeuszem Gniazdowskim 26 października 1939 roku.
1883 - Urodził się Witold Kamieniecki, historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, działacz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W kwietniu 1919 roku prowadził polsko-litewskie rokowania w Warszawie, we wrześniu i październiku 1920 brał udział w negocjacjach o zawieszenie broni w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1919-1922 zasiadał w Sejmie Ustawodawczym, a w latach 1928-1935 sprawował mandat senatora z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Zmarł 9 marca 1964 roku.
1890 - Urodził się Wiaczesław Mołotow, radziecki polityk i dyplomata, sygnatariusz paktu o nieagresji z III Rzeszą tak zwanego Paktu Ribbentrop - Mołotow. Jako premier w latach 1930-1941 był realizatorem tak zwanej "wielkiej czystki", w czasie której zamordowano miliony niewinnych ludzi. Zmarł 8 listopada 1986 roku.
1891 - Urodził się Francis Pegahmagabow, kapral armii kanadyjskiej pochodzenia indiańskiego, uważany za najbardziej efektywnego snajpera I wojny światowej. Jako zwiadowca zasłynął umiejętnościami snajperskimi, mając na koncie zabicie 378 Niemców, kolejnych 300 udało mu się pojmać. Brał udział w bitwach pod Ypres i nad Sommą, gdzie został ranny. Odznaczony Military Medal za udział w bitwie pod Passchendaele. Zmarł 5 sierpnia 1952 roku.
1900 - Urodził się Howard Aiken, amerykański informatyk, inżynier elektryk, współtwórca jednej z pierwszych automatycznych maszyn cyfrowych na świecie. Znany z powiedzenia: "jedynie sześć elektronicznych maszyn cyfrowych wystarczyłoby do zaspokojenia potrzeb obliczeniowych całych Stanów Zjednoczonych”. Zmarł 14 marca 1973 roku.
1903 - Zmarł Edward Raymond Turner, fotograf i wynalazca, który wraz z Frederickiem Marshallem Lee 22 marca 1899 roku opatentował jedną z pierwszych technik tworzenia kolorowych filmów. Film Edwarda Turnera z 1902 roku Narodowe Muzeum Mediów w Bradford uznało za najstarszy kolorowy obraz w historii kinematografii. Film został uwieczniony na taśmie o nietypowej szerokości 38 mm, dlatego aby móc go zobaczyć musiano skonstruować specjalny projektor. Urodził się w 1873 roku.
1918 - Urodził się Mickey Spillane, amerykański pisarz, autor powieści kryminalnych, twórca postaci detektywa Mike’a Hammera. Był autorem tekstów do popularnych serii komiksowych "Batman” i "Superman”. Zmarł 17 lipca 2006 roku.
1918 - Stolica Rosji została przeniesiona z Piotrogrodu do Moskwy. W przeszłości miasto było stolicą Księstwa Moskiewskiego, Wielkiego Księstwa Moskiewskiego i Carstwa Rosyjskiego. Moskwa jest największym miastem Rosji i Europy, liczącym ponad 12,6 miliona mieszkańców.
1919 - Ochotnicza kompania powstańców wielkopolskich wyruszyła do Małopolski, aby wziąć udział w walkach z Ukraińcami. 200 Wielkopolan pod dowództwem pułkownika Daniela Konarzewskiego dotarło 18 marca pod Lwów i dzięki nim udało się utworzyć po raz kolejny korytarz do miasta. 105 rocznica
1922 - Urodził się Lechosław Marszałek, reżyser filmów animowanych: "Koziołeczek”, "Pani Twardowska”, "Przygody Reksia” i "Przygody Bolka i Lolka”. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 26 marca 1991 roku.
1924 - Urodził się Zdzisław Rachtan, ps. Halny, w okresie II wojny światowej uczestnik konspiracji niepodległościowej w stopniu porucznika walczył w Zgrupowaniu Partyzanckim AK „Ponury” i I batalionie 2. pułku piechoty Legionów AK kapitana Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”. Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zmarł 26 stycznia 2014 roku. 100 rocznica
1926 - Urodziła się Zofia Stefanowska-Treugutt, historyk literatury, redaktor "Pamiętnika Literackiego", profesor Instytutu Badań Literackich PAN, uczestniczka Powstania Warszawskiego, sanitariuszka batalionu "Zośka". W 1976 roku podpisała list protestacyjny przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. Zmarła 27 kwietnia 2007 roku.
1926 - Urodziła się Jadwiga Skotnicka, pisarka, absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 1950 roku redaktorka Polskiego Radia we Wrocławiu. W 1972 została nagrodzona Złotym Mikrofonem za "całokształt twórczości, a szczególnie za adaptację radiową "Cichego Donu" Szołochowa w 1971 roku". Zmarła w 1992 roku.
1931 - Urodził się Janusz Kidawa, reżyser. Twórca filmów: "Wizja lokalna”, "Ultimatum”, "Pejzaż horyzontalny”, "Grzeszny żywot Franciszka Buły” oraz "Anna i wampir”, a także telewizyjnego serialu "Białe tango”. Od 1991 roku Janusz Kidawa nie kręcił już filmów. W 2003 roku opublikował swoją autobiografię "Janusza Kidawy - Dokumentacja". Zmarł 4 października 2010 roku.
1931 - Urodził się Aleksander Rowiński, autor reportaży, pisarz, wydawca. Popularność przyniosły mu książki reportażowe: "Zygielbojma śmierć i życie", "Dreszczowce zamku Dunajec", "Przeklęte łzy słońca", "Pod klątwą kapłanów". "Skarb Inków ukryty nad Dunajcem" "Pan Zagłoba". Autor scenariuszy do filmów: "Krótkie życie" i "Inkowie w Polsce". Laureat nagrody imienia Witolda Hulewicza. Zmarł 20 listopada 2021 roku.
1933 - W USA rozpoczął się okres tak zwanych 100 dni, w czasie których zostały uchwalone ustawy wprowadzające "New Deal". Program reform ekonomiczno-społecznych wprowadzonych przez prezydenta Franklina Delano Roosevelta powstrzymał negatywne skutki kryzysu gospodarczego lat 1929-1933.
1934 - Urodził się Bogdan Czyżewski, piosenkarz. W 1958 roku zdobył wyróżnienie w konkursie wokalnym Polskiego Radia, z którym związał się trzy lata później. W latach 1963-1973 śpiewał w duecie z Danutą Rinn, między innymi piosenki "Biedroneczki są w kropeczki" oraz "Na deptaku w Ciechocinku". W 1974 roku rozpoczął karierę solową, którą zakończył w 1990 roku. 90 rocznica
1934 - Urodził się Jurij Gagarin, radziecki pilot-kosmonauta, który 12 kwietnia 1961 roku na statku kosmicznym "Wostok 1" dokonał pierwszego w dziejach lotu po orbicie okołoziemskiej. Zginął w katastrofie lotniczej 27 marca 1968 roku. 90 rocznica
1936 - W Przytyku koło Radomia doszło do starć ulicznych pomiędzy Polakami i Żydami. W trakcie zajść zginęły trzy osoby: żydowskie małżeństwo i Polak, a ponad 20 zostało rannych, w większości Żydów. Zamieszki wybuchły po tym jak żydowscy kupcy przewrócili i uszkodzili kram polskiego czapnika, który zajął miejsce ich kolegi. Po zajściach żydowskie partie robotnicze na czele z Bundem ogłosiły jednodniowy ogólnopolski strajk protestacyjny wsparty przez PPS, który objął większość skupisk żydowskich w kraju.
1937 - Urodził się Ryszard Cieślak, aktor Teatru Laboratorium, reżyser teatralny, pedagog, bliski współpracownik Jerzego Grotowskiego. Współpracował także z brytyjskim reżyserem Peterem Brookiem. Zmarł 15 czerwca 1990 roku w Houston.
1938 - Urodził się Ryszard Parulski, adwokat, szermierz, działacz sportowy. W latach 1959-69 zdobył 13 medali na mistrzostwach świata i igrzyskach olimpijskich. Był między innymi mistrzem świata we florecie - indywidualnie i w szabli - drużynowo oraz wicemistrzem olimpijskim we florecie drużynowo. Był też czterokrotnym mistrzem Polski. Zmarł 10 stycznia 2017 roku.
1940 - Urodził się Raul Julia, amerykański aktor filmowy, znany głównie z ról szaleńców, czarnych charakterów i dziwaków. Wystąpił między innymi w filmach: "Rodzina Adamsów“, "Żółtodziób” i "Hawana”. Zmarł 24 października 1994 roku.
1943 - Urodził się Bobby Fischer, amerykański szachista, arcymistrz, mistrz świata w latach 1972-1975. Zwycięstwo Fischera w meczu stulecia było jednym z najgłośniejszych wydarzeń w całej historii szachów. W szczytowych latach zimnej wojny zostało wykorzystane przez amerykańską propagandę do pognębienia ZSRR, w którym porażka Spasskiego została przyjęta jak klęska narodowa. W dużym stopniu przysłużyło się do ogromnego wzrostu zainteresowania szachami w USA. Amerykańska federacja szachowa odnotowała trzykrotny wzrost liczby członków. Od chwili zdobycia mistrzostwa świata Bobby Fischer nie rozegrał już ani jednej partii w oficjalnych rozgrywkach. Zmarł 17 stycznia 2008 roku.
1944 - Co najmniej 58 Polaków zostało zamordowanych przez oddział UPA we wsi Szerokie Pole w byłym województwie stanisławowskim. Ukraińscy nacjonaliści podpalali domostwa i zabijali napotkane osoby bez względu na płeć i wiek. Dzień po zbrodni do Szerokiego Pola przybyła niemiecka żandarmeria i żołnierze węgierscy. Zmusili Ukraińców z okolicznych wsi do pogrzebania zabitych oraz ewakuowali ocalałych Polaków. 80 rocznica
1945 - 279 amerykańskich bombowców B-29 przeprowadziło nalot dywanowy na Tokio, zrzucając 1650 ton bomb zapalających na drewnianą zabudowę miasta. Spłonęło blisko 277 tysięcy budynków, zginęło około 120 tysięcy osób, czyli więcej niż w ataku atomowym na Hiroszimę.
1946 - 33 osoby zginęły, a kilkaset zostało rannych, kiedy podczas meczu piłki nożnej Bolton - Stoke w Pucharze Anglii na stadionie w Burnden Park zawaliła się trybuna. Na stadion, który mógł pomieścić 60 tysięcy widzów weszło 25 tysięcy więcej. Napierający tłum przerwał dwie barierki na trybunie i spadł na kibiców z niższych sektorów. Mimo tragedii mecz został dokończony. Zakończył się bezbramkowym remisem.
1947 - Urodził się Ryszard Peryt, reżyser, aktor, profesor sztuk teatralnych, twórca inscenizacji oper barokowych, klasycznych i XIX-wiecznych oraz polskich prawykonań oper XX-wiecznych. Jako jedyny na świecie zrealizował wszystkie dzieła sceniczne autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Pełnił funkcję dyrektora artystycznego Sceny Operowej Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1996-1997 oraz Polskiej Opery Królewskiej w latach 2017-2019. Zmarł 23 stycznia 2019 roku.
1947 - Zmarła Carrie Chapman Catt, przewodnicząca Krajowego Amerykańskiego Stowarzyszenia Sufrażystek. Z jej inicjatywy amerykański Kongres uchwalił w 1920 roku XIX poprawkę do Konstytucji, która głosi: "prawo obywateli Stanów Zjednoczonych do głosowania nie będzie ograniczane z powodu płci". Urodziła się 9 stycznia 1859 roku.
1949 - Sejm przyjął ustawę o likwidacji analfabetyzmu. Ustawa z 7 lipca 1949 roku wprowadziła obowiązek bezpłatnej nauki dla analfabetów i półanalfabetów od 14 do 50 roku życia. Na Ludowe Wojsko Polskie również nałożono obowiązek nauczania żołnierzy odbywających służbę wojskową. Świadectwa ukończenia kursu otrzymało prawie 620 tysięcy osób. W 1952 roku sejm uchwalił zakończenie akcji. 75 rocznica
1953 - W Moskwie odbył się pogrzeb Józefa Stalina. W uroczystościach wzięły udział delegacje robotniczych i komunistycznych partii, na czele których stali pierwsi sekretarze. PZPR reprezentował Bolesław Bierut. W trakcie pogrzebu doszło do tragedii. Wyloty ulic na Plac Czerwony zostały zastawione ciężarówkami, o które napierający tłum rozgniótł kilkaset osób. W Polsce, podobnie jak w ZSRR i pozostałych krajach obozu socjalistycznego, w dniu pogrzebu Józefa Stalina ogłoszono żałobę narodową. Uroczystości pogrzebowe w całości transmitowało radio. W ich trakcie przerywano naukę i pracę, ludzie zbierali się przy głośnikach, wyły syreny i biły dzwony kościelne. W czasie rządów Józefa Stalina w ZSRR panował masowy, państwowy terror, który pochłonął życie 20 milionów ludzi oraz trudną do określenia liczbę ofiar sowieckich deportacji, zesłań i niewolniczej pracy w łagrach. Józef Stalin, zawierając pakt Ribbentrop-Mołotow z III Rzeszą, umożliwił jej przeprowadzenie zbrojnej agresji na Polskę we wrześniu 1939, przyczyniając się do wybuchu II wojny światowej.
1955 - Urodziła się Ornella Muti, włoska aktorka filmowa i telewizyjna, modelka. Grała między innymi filmach "Ostatnia kobieta", "Neapolitańska tajemnica", "Miłość Swanna", "Kronika zapowiedzianej śmierci", "Flash Gordon", "Oskar, czyli 60 kłopotów na minutę" i "Była sobie zbrodnia".
1956 - Urodził się Tadeusz Płoski, duchowny katolicki, generał, biskup polowy Wojska Polskiego. Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku, w drodze na obchody
1957 - Na Alasce doszło do jednego z najsilniejszych w historii trzęsień ziemi, które wywołało fale tsunami o wysokości do 15 metrów. Epicentrum wstrząsów znajdowało się na południe od Andreanof Islands, należących do łańcucha Aleutów. Wstrząsy o sile równej 8,6 magnitudy spowodowały między innymi powstanie szerokiej na 4,5 metra szczeliny na jednej z tamtejszych asfaltowych dróg. Bezpośrednio po wstrząsie, z regionu epicentrum zaczęły rozprzestrzeniać się fale tsunami, które dotarły do wybrzeża Kalifornii, Hawajów, Japonii, Salwadoru i Chile.
1959 - Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał niemieckiego zbrodniarza, nazistowskiego dygnitarza Ericha Kocha na karę śmierci za zbrodnie popełnione w czasie II wojny światowej na ludności polskiej i żydowskiej. Wyroku jednak nigdy nie wykonano. Koch zmarł w więzieniu w Barczewie 12 listopada 1986 roku. 65 rocznica
1962 - Premiera filmu "Nóż w wodzie" w reżyserii Romana Polańskiego. Był to pełnometrażowy debiut Polańskiego. Nakręcony na Mazurach film otrzymał nagrodę na festiwalu w Wenecji i nominację do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, co zapoczątkowało międzynarodową karierę reżysera. W Polsce obraz został odrzucony przez ówczesną krytykę filmową i oficjalnie potępiony przez władze, co spowodowało, że Polański wyemigrował do Francji. Współcześnie "Nóż w wodzie" ma opinię jednego z najlepszych filmów polskich. Główne role zagrali: Leon Niemczyk, Jolanta Umecka i Zygmunt Malanowicz.
1964 - Urodziła się Juliette Binoche, francuska aktorka filmowa, która grała między innymi w trylogii "Trzy kolory" Krzysztofa Kieślowskiego i "Angielskim pacjencie", za rolę, w którym dostała w 1996 roku Oscara. Zagrała także w obrazach: "Wichrowe wzgórza”, "Nieznośna lekkość bytu”, "Rozstania i powroty” oraz "Sponsoring". 60 rocznica
1968 - Na Politechnice Warszawskiej odbył się wiec poparcia dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego potępiający brutalne działania milicji. W odpowiedzi na kłamliwe informacje prasy dotyczące studenckich protestów palono gazety i wznoszono okrzyki "Prasa kłamie!".
1971 - W PRL utworzono stanowisko rzecznika prasowego rządu. Pierwszym rzecznikiem został Włodzimierz Janiurek. Pełnił tę funkcję do 1980 roku w rządach Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha. Od 1980 do 1982 był ambasadorem PRL w Meksyku. Urodził się 21 września 1924 roku, a zmarł 22 lipca 2011.
1972 - Pożar w Zakładach "Stomil” w Poznaniu, największy powojenny pożar w Poznaniu i jeden z większych pożarów obiektów przemysłowych w powojennej Polsce. Według oficjalnych danych jedynym poszkodowanym był strażak, który uległ zatruciu gazem. Straty spowodowane pożarem, który opanowano dopiero 12 marca oszacowano na 100 milionów ówczesnych złotych. Przyczyną pożaru było podpalenie przez jednego z pracowników, który miał zatarg z kierownikiem magazynu.
1973 - Zmarł Andrzej Witos, działacz ruchu ludowego, rolnik, młodszy brat Wincentego Witosa, trzykrotnego premiera II RP. Po agresji ZSRR na Polskę, w 1940 został deportowany na Syberię, w 1941 uwięziony w łagrze, jako prezes Związku Osadników. Po uwolnieniu, w wyniku układu Sikorski-Majski, w latach 1942-1943 był pracownikiem ambasady RP w ZSRR, organizował opiekę nad ludnością polską w Azerbejdżanie. Był też członkiem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, gdzie kierował resortem rolnictwa i reform rolnych. Urodził się 8 listopada 1878 roku.
1974 - Zmarł Tomasz Rostworowski, jezuita, prefekt jezuickiego seminarium w Wilnie, kapelan Powstania Warszawskiego, działacz społeczny w Łodzi, kierownik sekcji Radia Watykańskiego. Aresztowany przez UB 21 stycznia 1950 roku, a następnie skazany na 12 lat więzienia za rzekomą działalność antypaństwową. Z więzienia został zwolniony w 1956 roku. Urodził się 9 listopada 1904 roku. 50 rocznica
1976 - Premiera filmu historycznego "Kazimierz Wielki" w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich. Jest to biografia króla Kazimierza III Wielkiego, władcy Polski, ostatniego z dynastii Piastów. W powstaniu "Kazimierza Wielkiego” uczestniczyło blisko 150 aktorów, kilkaset koni, tysiące rekwizytów, mających uwiarygodnić XIV-wieczną scenerię, na tle której toczyła się akcja. Zdjęcia kręcono w Gdańsku, Krakowie, Malborku, Magdeburgu, Quedlinburgu w Niemczech, Carcassonne we Francji i w czechosłowackim Zvíkovie. Główne role zagrali: Krzysztof Chamiec, Tadeusz Fijewski i Zofia Saretok.
1980 - Zmarł Heinz Linge, od 1939 kamerdyner Adolfa Hitlera, a także oficer SS, w randze Obersturmbannführera. Do jego obowiązków należało codzienne budzenie i podawanie śniadania Hitlerowi. Został aresztowany przez Armię Czerwoną i był przesłuchiwany przez NKWD na temat okoliczności śmierci przywódcy III Rzeszy. Uczestniczył, bowiem w spaleniu jego zwłok. W 1955 został zwolniony z sowieckiej niewoli. Jego wspomnienia, "Z Hitlerem do końca", zostały opublikowane w lipcu 2009. Urodził się 23 marca 1913 roku.
1981 - W klinice Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii dokonano pierwszego na świecie jednoczesnego przeszczepienia serca i płuca.
1981 - Zmarł Max Delbrück, niemiecki, a od 1945 amerykański genetyk, mikrobiolog i biofizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w roku 1969 za odkrycie budowy genetycznej i mechanizmu replikacji wirusów. Urodził się 4 września 1906 roku.
1983 - W Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz, oskarżonej przez władze komunistyczne o "kontynuowanie działalności związkowej i organizowanie akcji protestacyjnej" w grudniu 1981 roku. Anna Walentynowicz skazana została na rok i trzy miesiące więzienia w zawieszeniu na trzy lata.
1983 - Zmarł Ulf von Euler, szwedzki fizjolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Otrzymał ją wspólnie z Amerykaninem Juliusem Axelrodem i Brytyjczykiem Bernardem Katzem w 1970 roku za prace nad mediatorami uwalnianymi na zakończeniach nerwowych, mechanizmami ich gromadzenia, uwalniania i unieczynniania. Badania te umożliwiły opracowanie nowych metod leczniczych w neurologii i psychiatrii. Urodził się 7 lutego 1905 roku.
1985 - W Warszawie spłonął gmach Teatru Narodowego. Ogień zniszczył scenę i jej otoczenie oraz widownię. Zespół grał w tymczasowej siedzibie aż do roku 1990, popadając w coraz większe zapomnienie. W 1989 ówczesna minister kultury i sztuki Izabella Cywińska podjęła decyzję o rozwiązaniu zespołu do momentu zakończenia odbudowy gmachu. Prace trwały aż do 1996 roku. Zakończenie budowy, znakomite wyposażenie techniczne Teatr Narodowy zawdzięcza Kazimierzowi Dejmkowi, jego byłemu dyrektorowi, który w latach 1993-1996 sprawował funkcję ministra kultury. Teatr Narodowy otwarto ponownie 19 listopada 1996 roku, w rocznicę pierwszej, XVIII-wiecznej premiery.
1986 - Radziecka sonda Wega 2 przeleciała obok Komety Halleya. Do analizy danych przesłanych ze statku został wykorzystany polski komputer "Agat", wyprodukowany w 1984 roku w Zakładzie Elektroniki Profesjonalnej w Warszawie.
1986 - Zmarła Antonina Mijal, pseudonim "Tosia”, lekarka, działaczka społeczna, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, dama orderów Virtuti Militari, Krzyża Walecznych i Złotego Krzyża Zasługi z Mieczami. Pierwsza żona Władysława Bartoszewskiego. Brała udział w kilku głośnych akcjach bojowych Armii Krajowej - to Ona zmontowała bombę zegarową, która 19 maja 1942 posłużyła do zamachu na kasyno przy alei Szucha. W marcu 1943 nadała na Poczcie Głównej dziewięć paczek zaadresowanych do okupacyjnych urzędów w Warszawie, które zawierały bomby ukryte w pudełkach na cygara. Uczestniczyła także w dostarczaniu broni do getta warszawskiego. W 1945 roku została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa, ostatecznie zwolniono ją jednak po kilku tygodniach. Urodziła się 17 stycznia 1915 roku.
1987 - Ukazał się album "The Joshua Tree" irlandzkiej grupy U2. To do tej pory największy sukces komercyjny tego zespołu. Sprzedano ponad 16 milionów egzemplarzy tej płyty, a takie utwory jak "With or Without You” czy "I Still Haven't Found What I'm Looking For” przez wiele miesięcy zajmowały pierwsze miejsca list przebojów na całym świecie. W 2003 roku album został sklasyfikowany na 26. miejscu listy 500 albumów wszech czasów dwutygodnika "Rolling Stone”.
1989 - W Białymstoku doszło do katastrofy pociągu z chlorem. Wśród 32 wagonów składu jadącego ze Związku Sowieckiego do NRD było sześć cystern z ciekłym chlorem. Podczas przejazdu przez Białystok cztery cysterny z chlorem wypadły z torów. Na szczęście gaz nie wyciekł ze zbiorników. W 1994 roku w miejscu katastrofy wzniesiono krzyż upamiętniający tamte wydarzenia. 35 rocznica
1990 - W obserwatorium meteorologicznym na Śnieżce zmierzono rekordową w Polsce prędkość porywu wiatru - 346 kilometrów na godzinę.
1991 - Sejm kontraktowy przyjął uchwałę o skróceniu swej kadencji, która miała kończyć się w 1993 roku. Prezydent RP zarządził przedterminowe wybory do Sejmu i Senatu na dzień 27 października 1991 roku. Zwyciężyła je Unia Demokratyczna.
1992 - Zmarł Menachem Begin, izraelski polityk, twórca partii Likud, premier Izraela w latach 1977-83, laureat pokojowej nagrody Nobla w 1978 roku wraz z egipskim prezydentem Anwarem Sadatem za podpisanie pokojowego układu w Camp David. Urodził się 16 sierpnia 1913 roku.
1993 - Zmarł Cyril Northcote Parkinson, angielski historyk, ekonomista i publicysta, doradca konserwatywnych rządów Wielkiej Brytanii, twórca prawa o rozroście biurokracji, którego zasady zawarł w książce "Prawo Parkinsona”. Praca stanowi zbiór krótkich satyrycznych studiów wyjaśniających nieuchronny rozrost biurokracji. Urodził się 30 lipca 1909 roku.
1994 - Zmarł Henry Charles Bukowski, amerykański poeta i prozaik, a także scenarzysta filmowy. Zajmował się także sztuką plastyczną - rysował. Był zaliczany do pokolenia beatników, należał do najpopularniejszych amerykańskich pisarzy XX wieku. Autor cyklu powieści,w którym przedstawił postać Henry’ego Chinaskiego - alkoholika, bywalca barów. Urodził się 16 sierpnia 1920 roku. 30 rocznica
2001 - Zmarł Leopold "Poldek" Pfefferberg, znany również, jako Leopold Page. Był polsko-amerykańskim Żydem ocalałym z Holokaustu, który zainspirował australijskiego pisarza Thomasa Keneally do napisania powieści "Arka Schindlera", na podstawie której powstał film Stevena Spielberga "Lista Schindlera". Przed wojną Pfefferberg był nauczycielem w szkole średniej w Krakowie. Urodził się 20 marca 1913 roku.
2006 - Zmarła Hanka Bielicka, aktorka teatralna, filmowa i kabaretowa, nazywana "królową estrady i kabaretu" oraz "mistrzynią monologu". Związana z warszawskimi teatrami Współczesnym i Syreną, występowała na estradzie między innymi w kabaretach: Szpak, U Lopka, U Kierdziołka. Jako Dziunia Pietrusińska w radiowym "Podwieczorku przy mikrofonie" bawiła słuchaczy przez 25 lat. Zagrała w ponad 20 filmach, między innymi: "Zakazanych piosenkach", Celulozie" i "Panu Wołodyjowskim". W 2002 nagrała debiutancki album studyjny "Kazali mi śpiewać". Urodziła się 9 listopada 1915 roku.
2011 - Zmarł Adam Wolski, malarz, rzeźbiarz, grafik, scenograf i marszand. Twórcą monumentalnych polichromowanych kompozycji ściennych w Politechnice Świętokrzyskiej i Kieleckim Centrum Kultury. W latach 70. i 80. wypracował własny styl - odmianę abstrakcji niegeometrycznej i geometrycznej, do której wykorzystywał nowoczesne technologie budowlane. Urodził się 19 czerwca 1937 roku.
2011 - Amerykański wahadłowiec kosmiczny Discovery zakończył swą ostatnią misję. Jego pierwsza podróż kosmiczna miała miejsce 30 sierpnia 1984 roku. Discovery w ostatnich latach transportował załogi i dostarczał zaopatrzenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Discovery odbył 39 podróży kosmicznych, spędził na orbicie łącznie ponad 365 dni i przeleciał w sumie 238 milionów 539 tysięcy 663 kilometry. Okrążył Ziemię ponad 5,5 tysiąca razy. Na jego pokładzie przebywało 252 astronautów.
2012 - Adam Bielecki i Janusz Gołąb dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Gaszerbrum I. Wejścia dokonano bez użycia tlenu. W skład wyprawy wchodzili pozostali w obozie pod szczytem Artur Hajzer - kierownik ekspedycji i Agnieszka Bielecka. Pierwszy obóz u podnóża góry założony został 21 stycznia.
2017 - Donald Tusk został wybrany ponownie na stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej. Podczas szczytu Unii Europejskiej w Brukseli jego kandydaturę poparli przedstawiciele 27 państw. Donald Tusk po raz pierwszy objął urząd przewodniczącego Rady Europejskiej 1 grudnia 2014 roku.
2018 - Zmarł Sławoj Ostrowski, rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Jest autorem między innymi pomników: Jakuba Wejhera w Wejherowie i kardynała Bolesława Kominka we Wrocławiu oraz współautorem pomnika "Ofiar Grudnia 1970” w Gdyni. Urodził się 14 grudnia 1943 roku.
2018 - Zmarł Oskar Gröning, zwany księgowym Auschwitz, pełniący w latach 1942-1944 funkcję strażnika w niemieckim, nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. W lipcu 2015 roku niemiecki sąd w Lüneburgu uznał, iż 94-letni esesman jest winny pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 300 tysięcy osób i skazał go na cztery lata więzienia. Dodatkowo sąd obciążył Oskara Gröninga obowiązkiem pokrycia kosztów procesu w kwocie kilkuset tysięcy euro. Oskar Gröning urodził się 10 czerwca 1921 roku.
2019 - Zmarła Jadwiga Janus-Łubniewicz, rzeźbiarka, autorka instalacji. Jest autorką Pomnika Martyrologii Dzieci w parku imienia Szarych Szeregów w Łodzi, odsłoniętego w 1971 roku, w 26. rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem. W 2002 odsłonięto jej pomnik-popiersie Mikołaja Kopernika, zdobiący największy łódzki szpital. Jest także autorką rzeźb sakralnych w łódzkich kościołach. Urodziła się 21 października 1931 roku. 5 rocznica
2021 - Zmarł Zygmunt Michał Goławski działacz społeczny, żołnierz NSZ, działacz opozycji antykomunistycznej w okresie PRL, Sybirak. W latach 60. był zaangażowany w wydawanie nielegalnych publikacji katolickich, później należał do Ruchu Obrony Praw człowieka i Obywatela, w latach 80. należał do Konfederacji Polski Niepodległej. Urodził się 11 grudnia 1924 roku.
2021 - Gabriel Eugeniusz Wójcik, glacjolog, profesor geografii zajmujący się klimatologią regionalną Polski i krajów polarnych Był nauczycielem akademickim, był związany głownie z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Urodził się 1 stycznia 1930 roku.
2022 - Zmarła Zofia Gołubiew, historyk sztuki, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 2000-2015. W 1991 zorganizowała Galerię Sztuki Polskiej XX wieku, która przez wiele lat była największą tego typu prezentacją sztuki współczesnej w Polsce. W latach 2000-2003 Zofia Gołubiew była prezesem zarządu Fundacji Książąt Czartoryskich. Urodziła się 20 kwietnia 1942 roku.
2023 - Zmarł Jan Syczewski, polityk i samorządowiec, działacz mniejszości białoruskiej w Polsce, członek zarządu województwa podlaskiego w latach 2002-2007. Był także posłem na Sejm III kadencji, w latach 1997-2001. Urodził się 26 marca 1937 roku. 1. rocznica
