Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-03-02, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał ziemię sieradzką i łęczycką, podporządkował sobie Wielkopolskę. W 1320 roku koronowany na króla Polski. Wydarzenie to uznaje się za koniec rozbicia dzielnicowego państwa, mimo pozostawania poza jego terytorium Śląska, Pomorza Gdańskiego, Pomorza Zachodniego i Mazowsza. Urodził się w 1260 lub 1261 roku.
1459 - Urodził się Hadrian VI, papież w latach 1522-1523. Do czasów Jana Pawła II był ostatnim papieżem nie-Włochem. Jako obcokrajowiec - urodził się w Holandii - nie cieszył się sympatią Rzymian. Próbował przeprowadzić reformę kościelnej administracji i wprowadzić drastyczne oszczędności w Stolicy Apostolskiej, co spotkało się z ostrym protestem w Kurii. Wszelkie próby reform były deprecjonowane przez kardynałów. Dążył do stłumienia ruchu protestanckiego poprzez reformę Kościoła. Zmarł 14 września 1523 roku. 565. rocznica

1545 - Urodził się Thomas Bodley, angielski dyplomata i bibliofil. Rozbudował i oddał do użytku publicznego w 1602 roku bibliotekę Uniwersytetu w Oxfordzie, nazwaną na jego cześć Bodleian Library. Obecnie stanowi ona drugą, co do wielkości bibliotekę w Wielkiej Brytanii. Zmarł 28 stycznia 1613 roku.

1609 - Wojna polsko-szwedzka: Wojska dowodzone przez hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza zdobyły Parnawę w Inflantach. 415. rocznica

1760 - Urodził się Camille Desmoulins, francuski polityk i publicysta okresu Wielkiej Rewolucji Francuskiej, sekretarz Georgesa Dantona. Od 1793 roku występował przeciwko terrorowi jakobinów. Aresztowany z czołowymi dantonistami - został ścięty 5 kwietnia 1794 roku.

1779 - Urodził się Joel Poinsett, amerykański botanik i dyplomata. Jego nazwiskiem nazwano "poinsecję" - gwiazdę betlejemską, kwiat, który dzięki niemu został sprowadzony z Meksyku do Stanów Zjednoczonych. Zmarł 12 grudnia 1851 roku. 245. rocznica

1784 - Jean Pierre Blanchard, francuski baloniarz, odbył swój pierwszy, zakończony sukcesem lot, startując z Pól Marsowych w Paryżu. Balon wypełniony był wodorem. 10 maja 1789 roku Blanchard wystartował z ogrodu Foksal w Warszawie, w obecności króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Lot zakończył po 49 minutach i pokonaniu ponad siedmiu kilometrów, lądując w Białołęce. Wzniósł się na wysokość dwóch kilometrów. Był to pierwszy lot balonem w Polsce, a jednocześnie jego 34. udany lot. 240. rocznica

1810 - Urodził się Gioacchino Vincenzo Pecci. W 1878 roku został papieżem i przybrał imię Leon XIII. Uznawany za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu ze współczesnym światem, ale nierezygnującego jednocześnie z ewangelizacji życia społecznego. Orędownik demokratycznego rozwiązania kwestii społecznej. Zmarł 20 lipca 1903 roku.

1824 - Urodził się Bedřich Smetana, czeski kompozytor, twórca stylu narodowego w muzyce czeskiej. Autor poematów symfonicznych, pieśni, utworów orkiestrowych i oper, z których "Sprzedana narzeczona” została uznana za czeską operę narodową. W 1874 stracił słuch, ale nie przestał komponować. Zmarł 12 maja 1884 roku. 200. rocznica

1843 - Urodził się Ksawery Wakulski, matematyk, inżynier, współpracownik Edwarda Habicha w Peru, naczelny inżynier tego kraju i dyrektor tamtejszych telegrafów państwowych. Pod koniec XIX wieku wrócił do Europy, osiadł w Galicji, gdzie kierował budową linii kolejowej Delatyn-Kołomyja-Stefanówka. Zmarł 11 września 1925 roku.

1855 - Zmarł Mikołaj I Romanow, car Rosji, nazwany "kapralem na tronie", pogromca powstania dekabrystów w Rosji i powstania listopadowego w Królestwie Polskim. Rusyfikator. Podczas represji popowstaniowych zamknął Uniwersytet Warszawski i Liceum Krzemienieckie. Urodził się 6 lipca 1796 roku.

1859 - Urodził się Szolem Alejchem, właściwe nazwisko Szolem Rabinowicz, żydowski pisarz, tworzący w języku jidysz. Pozostawił po sobie spuściznę składającą się z 40 tomów, obejmujących powieści, zbiory opowiadań, dramaty, komedie, nowele, humoreski, felietony, książki dla dzieci. Do jego najbardziej znanych utworów należą "Dzieje Tewji Mleczarza”, na podstawie, którego powstał musical "Skrzypek na dachu”. Humor, ironia, sarkazm, ale także zrozumienie natury ludzkiej i znajomość ludzkich losów - oto cechy stylu, które przysporzyły pisarzowi popularności. Zmarł 13 maja 1916 roku. 165. rocznica

1861 - W Warszawie pochowano pięciu Polaków zabitych w czasie manifestacji patriotycznej zorganizowanej z okazji rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską. Pogrzeb przeistoczył się w wielką manifestację przeciwko rosyjskim władzom okupacyjnym w Królestwie Kongresowym.

1864 - Car Aleksander II Romanow wydał cztery ukazy wprowadzające w Królestwie Polskim uwłaszczenie chłopów i samorząd gminny. Bezpośrednim ich celem było odciągnięcie mieszkańców wsi od trwającego od roku powstania styczniowego. 160. rocznica

1874 - W stojącym na nadmorskim klifie kościele w Trzęsaczu odprawiono ostatnie nabożeństwo. Wyposażenie świątyni przewieziono do katedry w Kamieniu Pomorskim, a część zabytkowego tryptyku można obejrzeć w rewalskim kościele. W 1901 roku zawaliła się pierwsza jego część. Dziś pozostał jedynie fragment południowej ściany. W latach 2001-2002 przeprowadzono prace nad zabezpieczeniem ruin przed sztormami. Jest to jedyna tego typu atrakcja turystyczna w Europie. Kościół wybudowano na przełomie XIV i XV wieku w odległości dwóch kilometrów od morza. 150. rocznica

1876 - Urodził się Eugenio Pacelli, od 1939 roku papież Pius XII. W czasie swojego pontyfikatu ogłosił między innymi dogmat Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii, uznał znaczenie objawień w Fatimie, doprowadził do otwarcia centrum radiowego w Watykanie. Był pierwszym papieżem, który stał się znany za pośrednictwem radia i telewizji. Powszechną krytykę wywoływała jego postawa w czasie II wojny światowej, gdyż nie potępił zbrodni hitlerowskich, równocześnie ratując wielu Żydów od zagłady. Zmarł 9 października 1958 roku.

1889 - Zmarł w Twierdzy Szlisselburskiej Ludwik Waryński, działacz i ideolog ruchu socjalistycznego. Był twórcą pierwszych kółek socjalistycznych i kas oporu, a w 1882 roku - I Proletariatu, pierwszej partii robotniczej w Królestwie Polskim. Został skazany w procesie 29 proletariatczyków na 16 lat katorgi. Zmarł na gruźlicę w wieku 33 lat. Wieść o jego śmierci rozeszła się dopiero w 1891 roku. Urodził się 24 września 1856 roku. 135. rocznica

1894 - Urodził się Aleksandr Oparin, rosyjski biolog i biochemik, twórca teorii dotyczących powstawania życia na Ziemi. Zmarł 21 kwietnia 1980 roku. 130. rocznica

1899 - W Limie zmarł Ernest Malinowski, inżynier kolejowy i drogowy. Pochowany został z honorami należnymi bohaterowi narodowemu Peru. Na emigrację wyjechał z Polski po upadku powstania listopadowego. W 1831 roku udał się z ojcem do Francji, a stamtąd w 1852 do Peru, gdzie, jako inżynierzy w służbie rządowej projektował linie kolejowe i mosty. Był autorem i realizatorem kolei transandyjskiej, do niedawna najwyżej położonej linii kolejowej świata. Urodził się 5 stycznia 1818 roku. 125. rocznica

1900 - Urodził się Józef Ulma, polski rolnik, Sługa Boży kościoła katolickiego, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Wraz z żoną i szóstką dzieci 24 marca 1944 roku został zamordowany przez Niemców w odwecie za ukrywanie dwóch żydowskich rodzin. Razem z Ulmami zginęli również Żydzi, którym pomagali. Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 2010 roku małżeństwo Ulmów zostało pośmiertnie odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

1900 - Urodził się Kurt Weill, niemiecki kompozytor, żydowskiego pochodzenia, twórca muzyki do "Opery za trzy grosze” Bertolta Brechta, musicali "Scena uliczna“ i "Zagubieni wśród gwiazd“. Od 1935 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 3 kwietnia 1950 roku.

1904 - Urodził się Theodor Seuss Geisel, amerykański autor literatury dziecięcej pochodzenia niemieckiego. Jest autorem 44 książek dla dzieci, do których sam wykonywał ilustracje. Jego najbardziej poczytną bajką jest "The Cat in the Hat" - polski przekład ze względu na rym zatytułowano "Kot Prot". Złożona z 223 słów podstawowych, zapoczątkowała serię książek dla dzieci rozpoczynających naukę czytania. Jego dzieła zostały sprzedane w 200 milionach egzemplarzy, a kilka z nich doczekało się adaptacji filmowej. Zmarł 24 września 1991 roku. 120. rocznica

1919 - W Moskwie rozpoczął się kongres, na którym utworzono Międzynarodówkę Komunistyczną, której celem było przygotowanie rewolucji światowej. Została założona przez 19 partii komunistycznych, a wśród nich także Komunistyczną Partię Polski. Została rozwiązana w 1943 roku, przez Józefa Stalina. W jej miejsce powołano w 1947 Kominform, czyli Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych. Jego zadaniem było koordynowanie działalności europejskich partii komunistycznych. 105. rocznica

1919 - Urodził się Kazimierz Dębnicki, prozaik, autor książek dla młodzieży: "Trudne szczęście", "Trzy pamięci", "Przerwana partia szachów", "Spotkanie z cieniem”, "Obszar niewypowiedziany”. Współpracownik Janusza Korczaka. Ochotnik w kampanii wrześniowej. W latach 1940-1944 był żołnierzem Armii Ludowej na Kielecczyźnie. W latach 1955-1960 był redaktorem naczelnym tygodnika "Film". Zmarł 2 marca 1986 roku. 105. rocznica

1919 - Urodziła się Jennifer Jones, amerykańska aktorka, laureatka Oscara za rolę pierwszoplanową w filmie "Pieśń o Bernadette" z 1943 roku. Wystąpiła w ponad 20 obrazach, a jej partnerami ekranowymi byli między innymi Gregory Peck, Humphrey Bogart i Laurence Olivier. Jej najsłynniejsza rola to Pearl Chavez w monumentalnym westernie "Pojedynek w słońcu" Kinga Vidora. Karierę aktorską zakończyła w połowie lat 60 XX wieku. Ostatnim filmem, w którym zagrała był słynny katastroficzny "Płonący wieżowiec" z 1974 roku. Zmarła 17 grudnia 2009 roku. 105. rocznica

1921 - Urodził się Kazimierz Górski, legendarny trener reprezentacji Polski w piłce nożnej. Przed II wojną światową był zawodnikiem klubów lwowskich. Raz zagrał w kadrze w 1948 roku, w meczu z Danią. W latach 1971-1976 prowadził reprezentację Polski, z którą zdobył złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 oraz trzecie miejsca na mistrzostwach świata w 1974 w RFN. Jest uznawany za najwybitniejszego trenera polskiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej. Zmarł 23 maja 2006 roku.

1922 - Urodziła się Frances Bilas-Spence, amerykańska matematyczka, programistka, należąca do zespołu programistek komputera ENIAC, który był pierwszym elektronicznym komputerem na świecie, stworzonym na potrzeby armii. Osiągnięcia Frances Spence, podobnie jak jej pięć koleżanek, zostały zapomniane. W 2010 powstał film dokumentalny "Top Secret Rosies: The Female 'Computers' of WWII w reżyserii LeAnn Erickson", poświęcony sześciu kobietom - prekursorkom współczesnej informatyki. Zmarła 18 lipca 2012.

1927 - Urodził się Witold Szalonek, kompozytor, profesor katowickiej uczelni muzycznej, odkrywca "dźwięków kombinowanych" - wielodźwięków o specyficznej barwie, możliwych do uzyskania na instrumentach dętych drewnianych. Jeden z najważniejszych przedstawicieli nurtu awangardowego w muzyce polskiej i europejskiej. Zmarł 12 października 2001 roku.

1928 - W Paryżu urodził się Kazimierz Piotr Zalewski, fizyk, specjalista do spraw geopolityki energii i surowców, żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, więzień stalinowski, prezes Europejskiego Towarzystwa Nuklearnego i Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego we Francji, mającego w swej pieczy słynną Bibliotekę Polską w Paryżu.

1928 - Urodził się major Bogusław Nizieński, prawnik, sędzia, żołnierz Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej. Jest Kanclerzem Kapituły Orderu Orła Białego oraz Przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Był sędzią Sądu Najwyższego, jednym z twórców "Solidarności" w wymiarze sprawiedliwości. W latach 1999-2004 Rzecznik Interesu Publicznego.

1929 - Urodziła się Halina Machulska, aktorka i reżyser. Wspólnie z mężem Janem Machulskim stworzyli w 1970 roku Teatr Ochoty i prowadzili go przez wiele lat. Grała między innymi w filmach: "Wyspa złoczyńców", "Indeks", "Kingsajz", "Dolina Issy", "Tajemnica Enigmy”. 95. rocznica

1930 - Zmarł David Herbert Lawrence, brytyjski pisarz, autor powieści, opowiadań, poezji, sztuk, esejów, książek podróżniczych, tekstów krytyczno-literackich, korespondencji, a także tłumaczeń. Napisał powieści: "Synowie i kochankowie” "Kochanek lady Chatterley” czy "Zakochane kobiety”. Urodził się 11 września 1885 roku.

1930 - Urodził się Siergiej Kowalow, rosyjski działacz na rzecz ochrony praw człowieka, założyciel pierwszej w ZSRR organizacji obrony praw człowieka - Grupy Inicjatywnej dla Obrony Praw Człowieka w ZSRR. Na przełomie lat 70. i 80. przetrzymywany w obozach pracy na Syberii. W czasie pieriestrojki współtwórca stowarzyszenia "Memoriał”, deputowany Dumy i doradca prezydenta Borysa Jelcyna. Za konsekwentną obronę praw człowieka był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla w latach 1995, 1996 i 2004. Zmarł 9 sierpnia 2021 roku.

1931 - Urodził się Michaił Gorbaczow, radziecki polityk, ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, jedyny prezydent ZSRR w latach 1990 - 1991. Inicjator „pierestrojki” i „głasnosti” w Związku Radzieckim, których podstawą były złagodzenie cenzury oraz ograniczona liberalizacja gospodarcza i polityczna. Gorbaczow wycofał wojska z Afganistanu i poparł Stany Zjednoczone w operacji "Pustynna Burza". Po rozpadzie ZSRR, 25 grudnia 1991 roku, ustąpił ze stanowiska prezydenta, przekazując ster prezydentowi Rosji Borysowi Jelcynowi. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku. Zmarł 30 sierpnia 2022 roku.

1938 - W Moskwie rozpoczął proces dwudziestu jeden, nazywany też III procesem moskiewskim, a oficjalnie procesem bloku prawicowo-trockistowskiego. Była to ostatnia ze spraw prowadzonych przed Kolegium Wojskowym Sądu Najwyższego ZSRR przeciwko dawnym przywódcom bolszewickim. Oskarżonym zarzucono zdradę i służbę na rzecz III Rzeszy, Japonii, Polski i Wielkiej Brytanii, a także planowanie zamachu na Włodzimierza Lenina. Karę śmierci zasądzono dla 18 z 21 oskarżonych, a reszcie oskarżonych zasądzono wieloletnie kary więzienia. W czasie pieriestrojki skazanych zrehabilitowano.

1939 - Zmarł Howard Carter, angielski archeolog. Początkowo był akwarelistą, później archeologicznym kopistą i rysownikiem, a w końcu uznanym egiptologiem. W 1922 roku, wspólnie z lordem Georgem Edwardem Caravonem, odkrył grobowiec Tutanchamona. Urodził się 9 maja 1874 roku. 85. rocznica

1939 - W dniu swoich 63. urodzin kardynał Eugenio Pacelli został wybrany na papieża. Przyjął imię Pius XII. W czasie swojego pontyfikatu ogłosił między innymi dogmat Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, dopuścił do częściowego stosowania języków narodowych w liturgii, uznał znaczenie objawień w Fatimie, doprowadził do otwarcia centrum radiowego w Watykanie - był pierwszym papieżem, który stał się znany za pośrednictwem radia i telewizji. Powszechną krytykę wywoływała jego postawa w czasie II wojny światowej, gdyż nie potępił zbrodni hitlerowskich, równocześnie ratując wielu Żydów od zagłady. Zmarł w 1958 roku. 85. rocznica

1940 - Urodził się Andrzej Korzyński, kompozytor, pianista i organista. Twórca muzyki filmowej do filmów: "Wszystko na sprzedaż”, "W pustyni i w puszczy”, "Człowiek z marmuru”, "Panna Nikt” i "Akademia Pana Kleksa”, a także popularnych piosenek: "Do łezki łezka”, "Domek bez adresu”, "Szparka sekretarka”. Jest twórcą postaci Franka Kimono i autorem słów przeboju disco polo "Mydełko Fa". Zmarł 18 kwietnia 2022 roku.

1941 - Urodził się Jacek Fuksiewicz, krytyk filmowy i producent, współpracownik czasopism filmowych. Przez wiele lat pracownik redakcji publicystyki kulturalnej Telewizji Polskiej, a od 1972 roku szef Redakcji Produkcji Filmów Telewizji Polskiej. Po proteście przeciwko wykluczeniu "Człowieka z marmuru" z Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, a także pochlebnej recenzji krytykowanego przez władze komunistyczne "Człowieka z żelaza" w 1981 został zwolniony z TVP. Jest współautorem scenariusza do filmu "Znachor" Jerzego Hoffmana.

1942 - Z Warszawy wywieziono na egzekucję grupę 100 polskich więźniów politycznych, a następnie rozstrzelano w nieznanym miejscu. Jest to jedyna tak wielka egzekucja więźniów Pawiaka poza stolicą, której miejsce oraz bezpośrednie okoliczności wciąż pozostają nieznane. Jedna z wersji zakładała, że egzekucja odbyła się lesie w pobliżu Łomianek. Stracenie stu Polaków zarządził gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer, w odwecie za zabicie lub zranienie kilku niemieckich policjantów 26 lutego 1942 roku, w podwarszawskim Aninie.

1942 - Zmarł Jędrzej Cierniak, działacz oświatowy, pedagog, organizator amatorskich teatrów ludowych. Od 1927 roku wizytator ministerialny oświaty pozaszkolnej, założyciel i prezes Instytutu Teatrów Ludowych. Zginął rozstrzelany przez hitlerowców w masowej egzekucji pod Warszawą. Urodził się 15 października 1886 roku.

1942 - Urodził się John Irving, amerykański pisarz i scenarzysta filmowy. Laureat Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany do filmu "Wbrew regułom" Lasse Hallströma, nakręconego na podstawie własnej powieści "Regulamin tłoczni win". Zagrał epizodyczne role w filmach "Świat według Garpa" i "Wbrew regułom".

1942 - Urodził się Lou Reed, amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor i autor tekstów, żydowskiego pochodzenia. W 2008 roku wystąpił w warszawskiej Sali Kongresowej, w ramach trasy koncertowej promującej jego album "Berlin". W 2003 został sklasyfikowany na 52. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". Zmarł 27 października 2013 roku.

1948 - Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci podpułkownika Stanisława Kasznicę, ostatniego komendanta głównego Narodowych Sił Zbrojnych, po wojnie - członka działającego w konspiracji Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, oraz kapitana Lecha Neymana, członka Komendy Głównej NSZ. Zostali straceni 12 maja 1948 roku, w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej. W 1992 Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego uznał wyrok za nieważny.

1948 - We Wrocławiu funkcjonariusze UB aresztowali Myrosława Onyszkewycza "Oresta", dowódcę UPA w Polsce. Za wydawanie rozkazów napadów między innymi na polskie wsie, które palono i mordowano polskich mieszkańców został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim w Warszawie 6 lipca 1950 roku.

1948 - Urodził się Krzysztof Majchrzak, aktor. Wystąpił między innymi w filmach "Aria dla atlety", "Konopielka", "Cudowne miejsce", "Historia kina w Popielawach", "Pornografia", "Quo vadis". Ma w swoim dorobku także wybitne role teatralne. 1949 - Urodziła się Naomi James, nowozelandzka żeglarka. Jako druga kobieta samotnie opłynęła dookoła Ziemię, a jako pierwsza samotnie opłynęła świat trasą wokół przylądka Horn. W 1982 roku wygrała wraz z mężem regaty wokół Wielkiej Brytanii, potem jednak porzuciła żeglarstwo, nie mogąc przezwyciężyć choroby morskiej. 75. rocznica

1949 - Wyposażony w dodatkowy zbiornik paliwa i w drodze czterokrotnie tankowany w powietrzu Boeing B-50 Superfortress "Lucky Lady II” wylądował w bazie koło Fort Worth w Teksasie, kończąc pierwszy w historii lot dookoła świata bez międzylądowania. Podróż trwała 94 godziny i minutę. 75. rocznica

1950 - W Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego utworzono tajne Biuro Specjalne, które - zgodnie z sowieckimi wzorami - zajmowało się tropieniem wrogów we własnych szeregach. W wyniku działania biura aresztowano między innymi Mariana Spychalskiego i Władysława Gomułkę.

1955 - Polski Związek Piłki Nożnej został członkiem Unii Europejskich Związków Piłkarskich. UEFA jest organizatorem europejskich pucharów oraz Mistrzostw Europy. Organizacja zrzesza 55 federacji narodowych.

1956 - Maroko odzyskało niepodległość. Swojego protektoratu zrzekli się Francuzi, a w kwietniu Hiszpanie. Ci ostatni zatrzymali jednak pod swymi rządami Ceutę, Melillę oraz terytorium Ifni, które zostało oddane Maroku dopiero w 1969 roku.

1959 - Zmarł Wilam Horzyca, inscenizator, reżyser i krytyk teatralny. Jako autor koncepcji scenicznych wielu przedstawień, przyczynił się do ukształtowania tak zwanego stylu monumentalnego. Wystawił między innymi: "Wyzwolenie" Wyspiańskiego, "Za kulisami" Norwida i "Hamleta" Szekspira. W latach 30. XX wieku był dyrektorem Teatru Wielkiego we Lwowie. Urodził się 28 lutego 1889 roku. 65. rocznica

1959 - W Warszawie urodził się Krzysztof Stelmaszczyk, aktor, znany między innymi z filmów "Ciało", "Testosteron", "Miasto 44" i serialu "Czas honoru". 65. rocznica

1960 - Zmarł Stanisław Taczak, generał brygady, pierwszy głównodowodzący zwycięskiego powstania wielkopolskiego w latach 1918 -1919, prezes Związku Weteranów Powstań Narodowych. W styczniu 2019 roku imię generała brygady Stanisława Taczaka otrzymała 12. Wielkopolska Brygada Obrony Terytorialnej. Urodził się 8 kwietnia 1874 roku.

1962 - Urodził się Jon Bon Jovi, amerykański muzyk, autor tekstów, aktor, producent, założyciel i wokalista zespołu Bon Jovi. W 2006 roku piosenkarz został sklasyfikowany na 31. miejscu listy 100 najlepszych rockowych wokalistów wszech czasów według amerykańskiego czasopisma muzycznego "Hit Parader".

1965 - Urodził się Krzysztof Jabłoński, pianista i pedagog - profesor Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie, laureat III nagrody na XI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina w Warszawie, w 1985 roku. Gościł na estradach: Europy, Ameryki Północnej i Południowej oraz między innymi w Meksyku, Izraelu, Japonii oraz Korei Południowej. Od 1998 roku mieszka w Calgary w Kanadzie.

1968 - Urodził się Daniel Craig, angielski aktor teatralny i filmowy. Został wybrany na szóstego odtwórcę roli legendarnego agenta 007 - Jamesa Bonda. Dotychczas wystąpił w czterech produkcjach o jego przygodach: "Casino Royale", "Quantum of Solace", "Skyfall" i "Spectre".

1973 - We Francji zmarła Alina Szapocznikow, polska graficzka i rzeźbiarka. Początkowo tworzyła pełne ekspresji, uproszczone rzeźby figuralne, jak: "Pierwsza miłość", "Maria Magdalena". Od 1963 roku przebywała w Paryżu, gdzie zaczęła stosować tworzywa sztuczne - poliester, poliuretan, wykonując odlewy własnego ciała. Szczególnie osobisty charakter mają cykle prac wykonanych w ostatnich latach życia, powstałe z odlewów ciała jej syna. Urodziła się 16 maja 1926 roku.

1980 - W Warszawie zmarł Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz, poeta, eseista, tłumacz, współtwórca grupy poetyckiej "Skamander”, współpracownik "Wiadomości Literackich”, wieloletni redaktor naczelny "Twórczości”. Jako poeta zadebiutował w 1915 roku, na łamach kijowskiego miesięcznika "Pióro”. Autor opowiadań: "Panny z Wilka”, "Matka Joanna od Aniołów”, "Brzezina”, powieści: "Sława i chwała”, "Czerwone tarcze”, a także biografii muzyków, listów, wspomnień, przekładów oraz kilkudziesięciu tomów wierszy. Urodził się 20 lutego 1894 roku.

1982 - Zmarł Philip Kindred Dick, amerykański pisarz science fiction. Miał znaczący wpływ na rozwój tego gatunku literackiego. W niektórych kręgach jest pisarzem kultowym. Do jego najważniejszych powieści należą: "Człowiek z Wysokiego Zamku" z 1961 roku, za którą został uhonorowany jedną z dwóch najważniejszych nagród w dziedzinie literatury fantastycznej - nagrodą Hugo oraz "Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?" z 1968 roku, na podstawie, której na początku lat osiemdziesiątych XX wieku nakręcony został film "Łowca androidów". Urodził się 16 grudnia 1928 roku.

1986 - Zmarł Kazimierz Dębnicki, prozaik, autor książek dla młodzieży. Współpracownik Janusza Korczaka. Ochotnik w kampanii wrześniowej. W latach 1940-1944 był żołnierzem Armii Ludowej na Kielecczyźnie. W latach 1955-60 był redaktorem naczelnym tygodnika "Film". Urodził się 2 marca 1919 roku.

1987 - W Nowym Jorku zakończył się tak zwany proces Pizza Connection. Był to jeden z najważniejszych procesów w USA, wymierzonych w międzynarodowych handlarzy heroiną wywodzących się z mafii sycylijskiej i współpracujących z przedstawicielami amerykańskiego świata zorganizowanej przestępczości. Pizza Connection to nazwa określająca "sieć przemytu i dystrybucji narkotyków”, głównie heroiny, na terenie Stanów Zjednoczonych. Proces zakończył się skazaniem 22 handlarzy narkotyków.

1988 - Zmarł Jan Pietraszko, biskup pomocniczy krakowski. Sakrę biskupią otrzymał z rąk kardynała prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz biskupów Karola Wojtyły i Juliana Groblickiego w 1963 roku w archikatedrze wawelskiej. Znany, jako kaznodzieja i spowiednik, kapelan harcerzy. Był spowiednikiem i mentorem między innymi księdza profesora Józefa Tischnera oraz bliskim współpracownikiem i przyjacielem kardynała Karola Wojtyły. Jako wikariusz generalny biskupa krakowskiego wielokrotnie reprezentował metropolitę w kontaktach z władzami komunistycznymi. W 1994 roku na polecenie papieża Jana Pawła II kardynał Franciszek Macharski rozpoczął jego proces beatyfikacyjny. W grudniu 2018 papież Franciszek upoważnił Kongregację Spraw Kanonizacyjnych do promulgowania dekretu dotyczącego heroiczności jego cnót. Urodził się 7 sierpnia 1911 roku.

1989 - Rozpoczęła się II tura rozmów w Magdalence, z udziałem przedstawicieli władz PRL i strony opozycyjnej. Celem było omówienie najbardziej spornych kwestii Okrągłego Stołu. W sumie w Magdalence doszło do 13 spotkań. 35. rocznica

1991 - Zmarła Danuta Buttler, językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autorka wielu prac na temat języka i jego rozwoju. Interesowała się szczególnie leksykologią, czyli nauką o wyrazach, ich znaczeniu i zasadach łączenia się z innymi słowami. Napisała między innymi książkę "Polski dowcip językowy". Urodziła się 18 września 1930 roku.

1991 - Zmarł Serge Gainsbourg, francuski kompozytor, piosenkarz, aktor, scenarzysta i reżyser. Tworzył muzykę jazzową, rock and rollową, reggae, nawet rap. Był autorem przebojów: "Poinconneur Des Lilacs", "La Chanson De Prevert". Urodził się 2 kwietnia 1928 roku.

1992 - Zmarła Sandy Dennis, amerykańska aktorka filmowa i teatralna. Wystąpiła w obrazach: "Indiański biegacz”, "Cztery pory roku”, "Wiosenna bujność traw”. W 1967 roku została uhonorowana Oscarem za drugoplanową rolę w filmie "Kto się boi Wirginii Woolf" Mike'a Nicholsa. Urodziła się 27 kwietnia 1937 roku.

1996 - Zmarł Dariusz Fikus, dziennikarz, redaktor naczelny dziennika "Rzeczpospolita”, przez 25 lat redaktor tygodnika "Polityka”, jako publicysta gospodarczy, kierownik działu ekonomicznego i wieloletni sekretarz redakcji. Od 1989 roku pracował w "Rzeczpospolitej”. Autor książek: "Pseudonim Łupaszka”, "Foksal 81”, "Mowa gazetowa”. Urodził się 11 grudnia 1932 roku.

1998 - W Wiedniu została porwana 10-letnia Natascha Kampusch. Była więziona i gwałcona przez porywacza przez osiem lat. Uciekła 23 sierpnia 2006. Po jej ucieczce porywacz - Wolfgang Přiklopil popełnił samobójstwo.

2001 - Zmarł Sándor Kopácsi, jeden z przywódców węgierskiej rewolucji 1956 roku, członek Rewolucyjnego Komitetu Obrony Kraju. Aresztowany po wkroczeniu wojsk radzieckich, został skazany na dożywocie. Objęty amnestią w 1963, do czasu wyjazdu do Kanady pracował, jako robotnik. Autor wspomnień "Węgry 1956 - 13 dni nadziei". Urodził się 5 marca 1922 roku.

2004 - Zmarła Mercedes McCambridge, amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna, teatralna oraz spikerka radiowa, laureatka Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Gubernator". W filmie "Egzorcysta" udzieliła swojego głosu do roli demona, nawiedzającego dziewczynę. Witryna retrocrush.com uznała tę kreację za jeden z najlepszych występów aktorskich w historii kina grozy. Urodziła się 16 marca 1916 roku. 20. rocznica

2009 - Zmarła Stanisława Lewandowska, historyk zajmująca się dziejami najnowszymi, specjalizująca się w badaniach nad konspiracją i życiem codziennym w Polsce w czasie II wojny światowej. Była żołnierzem Armii Krajowej, walczyła, jako sanitariusza w Powstaniu Warszawskim. Po zakończeniu walk dostała się do niewoli, a po wojnie wyjechała do Belgii. Do Polski wróciła w 1946. Pracowała między innymi w "Kwartalniku Historycznym" i "Dziejach Najnowszych". Urodziła się 9 czerwca 1924 roku. 15. rocznica

2012 - Zmarła Stanisława Kopiec, poetka. Zadebiutowała w 1967 roku, w "Zielonym Sztandarze". Autorka zbiorów wierszy: "Niebieska wieś", "Spod znaku Anny", "Osty i róże", "Ptasi mszał", a także pozycji dla dzieci: "Gospodyni mucha: bajeczki dla mojej córeczki", "Czarodziej: wiersze dla dzieci", "Śliwka i wisienka: wiersze dla dzieci". Urodziła się 27 marca 1953 roku.

2013 - Zmarła Elżbieta Spratek-Romanowska, polska tancerka baletowa, związana z Teatrem Wielkim w Warszawie, z którym związała całe swoje życie zawodowe. Występowała w przedstawieniach, do których choreografię przygotowywali między innymi Stanisław Miszczyk, Leon Wójcikowski, Emil Chaberski, Alfredo Rodrigues, Wowo Bielicki. Urodziła się 19 grudnia 1937 roku.

2014 - Zmarł Andrzej Minkiewicz, dziennikarz prasowy, radiowy i telewizyjny, działacz sportowy, członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, współzałożyciel Komitetu Olimpijskiego Powiśla, Warmii i Żuław. Przez wiele lat był związany z "Dziennikiem Bałtyckim”. Wieloletni korespondent ogólnopolskiej prasy sportowej, w tym - warszawskiego "Przeglądu Sportowego”, katowickiego "Sportu” oraz krakowskiego "Tempa". Współpracował z redakcją sportową Radia Olsztyn. Urodził się 29 października 1943 roku. 10. rocznica

2019 - Zmarł Henryk Hudzik, matematyk. Z zajmował się analizą matematyczną i funkcjonalną, geometrią przestrzeni Banacha oraz metryczną teorią punktu stałego. Był redaktorem naczelnym pisma Commentationes Mathematicae. Laureat Nagrody imienia Stefana Banacha. W 2013 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 16 marca 1945 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Henry Nichols Cobb, architekt amerykański, współautor projektów wielu wysokościowców na świecie. W 1947 roku - jako student architektury na Harvardzie przebywał na wyjeździe studyjnym w Europie, także w Polsce, aby zapoznać się z planami odbudowy zniszczonych wojną miast. W czasie tego pobytu wykonał dokumentację zdjęciową powojennej Warszawy. Po latach kolorowe fotografie trafiły do Polski i zostały zaprezentowane na plenerowej wystawie „Barwy Ruin”, od października 2012 do maja 2013 na skwerze im. ks. Jana Twardowskiego w Warszawie. Henry Cobb jest także autorem kolorowych powojennych zdjęć wykonanych w Katowicach, Piekarach Śląskich, Radzyminie, Szczecinie i Wrocławiu. Urodził się 8 kwietnia 1926 roku.

2021 - Zmarł Chris Barber, brytyjski muzyk jazzowy, puzonista, kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Już jako młody artysta w 1949 roku utworzył własną orkiestrę, do której zapraszał słynnych muzyków. W latach 50-tych jego zespół Crane River Jazz Band był jedną z najpopularniejszych orkiestr w Europie. W l. 60. zmienił nazwę zespołu na Chris Barber Blues and Jazz Band. roku. Autor płyt: Petit Fleur, Get Rolling!, Take Me Back to New Orleans, Stardust i innych. Urodził się 17 kwietnia 1930.

2022 - Zmarł Zbigniew Jaremko, saksofonista jazzowy, klarnecista, kompozytor i aranżer. Komponował także muzykę teatralną i filmową. Współpracował z grupą Big Band Stodoła i założył własny zespół Jazz Carriers, który odniósł wile sukcesów na przeglądach i festiwalach Jazzowych w kraju i za granicą. Współpracował też z zespołem Sami Swoi i Casino Band. Urodził się 27 maja 1946 roku.

2023 - Zmarł Wayne Shorter, amerykański saksofonista i kompozytor jazzowy, grał w Art Blakey's Jazz Messengers i Miles Davis Quintet, był liderem grupy Weather Report. Urodził się 25 sierpnia 1933 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-04-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 kwietnia - Światowy Dzień Zdrowia, obchodzony od 1950 roku, z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia WHO, dla upamiętnienia rozpoczęcia działalności… » więcej 2024-04-06, godz. 19:11 Kartka z kalendarza 6 kwietnia - Święto Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 6 kwietnia - Światowy Dzień Tenisa Stołowego. 6 kwietnia - Tydzień Czystości Wód, trwający… » więcej 2024-04-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 kwietnia - Dzień Leśnika i Drzewiarza. 5 kwietnia - Tydzień Czystości Wód, trwający od 1 do 7 kwietnia. » więcej 2024-04-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Wiedzy o Minach i Działań Zapobiegających Minom, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 roku. 4 kwietnia… » więcej 2024-04-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 kwietnia - Ogólnopolski Dzień Trzeźwości. 3 kwietnia - Światowy Tydzień Pracownika Ochrony Zdrowia, trwający do 8 kwietnia. 3 kwietnia - Tydzień… » więcej 2024-04-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci, obchodzony od 1967 roku, w rocznicę urodzin duńskiego pisarza Jana Christiana Andersena. 2 kwietnia… » więcej 2024-04-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza Prima Aprilis, dzień żartów, obchodzony w wielu krajach świata 1 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ptaków, ustanowiony w 1906 podczas ratyfikacji Konwencji… » więcej 2024-03-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 marca - Wielkanoc - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego 31 marca - Święto narodowe na Malcie - Dzień Wolności, w rocznicę opuszczenia wyspy w 1979… » więcej 2024-03-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 marca - Wielka Sobota - dzień czuwania przy grobie Jezusa i oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Liturgia Wigilii Paschalnej z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych… » więcej 2024-03-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 marca - Dzień Metalowca. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »