Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-28, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

28 lutego - Dzień Chorób Rzadkich.

28 lutego - Święto narodowe Finlandii - Dzień Kalewali, obchodzony w rocznicę opublikowania w 1835 roku eposu narodowego "Kalewala".
380 - Cesarz rzymski Teodozjusz I Wielki nakazał wszystkim podległym mu ludom przyjęcie chrześcijańskiej wiary w Świętą Trójcę w formie przyjętej przez sobór nicejski w 325 roku. Na mocy jego dekretów chrześcijaństwo nicejskie stało się religią państwową w Cesarstwie Rzymskim.

1483 - Król Kazimierz IV Jagiellończyk nadał prawa miejskie Sędziszowowi Małopolskiemu. Obecnie miasto leży w województwie podkarpackim i ma ponad 12 tysięcy mieszkańców.

1520 - Podczas wojny polsko-krzyżackiej, zwanej też "wojną pruską" lub "wojną rycerską", wojska hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Firleja zdobyły Pieniężno. Krzyżacka załoga warmińskiego miasta skapitulowała po krótkiej walce.

1525 - W Meksyku hiszpańscy konkwistadorzy powiesili ostatniego władcę Tenochtitlánu Cuauhtémoca. Gdy Tenochtitlán został zdobyty przez konkwistadorów, Cuauhtémoc poddał się Cortezowi, który przyrzekł mu bezpieczeństwo. Po czterech latach Cuauhtémoc został jednak wzięty na tortury i powieszony. Oficjalnym powodem było organizowanie spisku przeciwko zdobywcy Meksyku, a nieoficjalnie chodziło o próbę wydobycia informacji o rzekomo ukrytym złotym skarbie Azteków. Cuauhtémoc urodził się 14 lipca 1496 roku.

1609 - Król Zygmunt III Waza nadał prawa miejskie Sokółce. Przed nadaniem praw miejskich do Sokółki przybyli rewizorzy królewscy Jerzy Scipion del Campo oraz Stefan Nieszkowski, którzy dokonali rozplanowania przyszłego miasta. Obecnie Sokółka leży w województwie podlaskim i ma około 17 tysięcy mieszkańców. 415. rocznica

1616 - Zmarł książę Mikołaj Krzysztof Radziwiłł "Sierotka", marszałek wielki litewski, podróżnik, autor pamiętnika "Peregrynacja albo pielgrzymowanie do Ziemi Świętej", napisanego barwną i żywą polszczyzną. Urodził się 2 sierpnia 1549 roku.

1750 - Urodził się Ignacy Potocki, pisarz, polityk, współtwórca Konstytucji Trzeciego Maja. W latach 1791-94 był marszałkiem sejmu litewskiego i członkiem Komisji Edukacji Narodowej. Podczas insurekcji kościuszkowskiej był jednym z jej głównych przywódców. Zmarł 30 sierpnia 1809 roku.

1782 - Urodził się Józef Bożek, czeski mechanik i wynalazca, skonstruował zegar astronomiczny, wóz i łódź o napędzie parowym, automatyczny warsztat tkacki, postrzygarkę sukna, maszynę do szlifowania zwierciadeł. Zmarł 21 października 1835 roku.

1793 - W czasie II rozbioru Polski wojska pruskie zajęły Częstochowę i Nową Częstochowę, a następnie obległy twierdzę jasnogórską. 7 marca Prusacy oficjalnie zajęli twierdzę. W kwietniu zgromadzonym w klasztornym refektarzu zakonnikom odczytano oficjalne pismo króla pruskiego o dokonanym rozbiorze Polski.

1800 - Urodził się Roman Aleksander Czarnomski, niekiedy zwany Czarnocki, oficer Wojska Polskiego i generał Komuny Paryskiej. Walczył między innymi w powstaniach: listopadowym, wielkopolskim i styczniowym. Wyemigrował do Francji gdzie po klęsce Komuny Paryskiej w 1871 roku został skazany na galery. Wrócił do Paryża, gdy został zwolniony w wyniku amnestii po dwóch latach. Zmarł 28 kwietnia 1892 roku

1812 - Zmarł Hugo Kołłątaj, filozof, pisarz, działacz polityczny, jeden z głównych ideologów polskiego oświecenia, działacz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Komisji Edukacji Narodowej, współautor Konstytucji 3 Maja 1791 roku, autor licznych prac publicystycznych: "Prawo polityczne narodu polskiego”, "O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja”, "Naukowe podstawy polityki”. Przygotowywał insurekcję kościuszkowską, wchodząc w skład Rady Najwyższej Narodowej. Urodził się 1 kwietnia 1750 roku.

1835 - Elias Lönnrot opublikował pierwsze wydanie fińskiego eposu narodowego "Kalevala", poematu epickiego składającego się z pieśni ludowych i legend z terenów Finlandii, Estonii i Karelii. "Kalevala" przyczyniła się do budzenia świadomości narodowej, wyzwolenia Finlandii spod panowania Rosji i wywarła duży wpływ na współczesną kulturę i sztukę fińską. 28 lutego w Finlandii obchodzi się Dzień Kalevali.

1854 - Założono amerykańską Partię Republikańską. Jest obok Partii Demokratycznej jedną z dwóch głównych sił politycznych w USA. Współcześni Republikanie są konserwatystami w kwestiach społecznych, w ekonomii opowiadają się za minimalną ingerencją państwa w gospodarkę. 170. rocznica

1865 - Zmarł Franz Gramer, niemiecki historyk i pedagog. Był jednym z założycieli Górnośląskiego Związku Śpiewaczego. Jest autorem historii Bytomia od początków miasta do czasów współczesnych autorowi: "Chronik der Stadt Beuthen". Urodził się 29 maja 1797 roku.

1889 - Urodził się Wilam Horzyca, reżyser, teoretyk i krytyk teatralny. Był współtwórcą tak zwanego stylu monumentalnego w teatrze polskim. W latach 30. XX wieku pełnił funkcję dyrektora Teatru Wielkiego we Lwowie. Zmarł 2 marca 1959 roku. 135. rocznica

1891 - Urodził się Roman Abraham, generał, prawnik, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1920 roku, dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w bitwie nad Bzurą we wrześniu 1939 roku. W czasie wojny - w oflagu. Autor prac wojskowo-historycznych publikowanych w "Wojskowym Przeglądzie Historycznym”, "Więzi” i "Kierunkach”, oraz "Wspomnień wojennych znad Warty i Bzury”. Zmarł 28 sierpnia 1976 roku.

1892 - We Lwowie urodził się Roman Odzierzyński, generał WP; w latach 1949-1954 premier rządu RP na uchodźstwie. Zmarł 9 lipca 1975 roku.

1892 - Niemiecki konstruktor Rudolf Diesel opatentował silnik spalinowy. Nowy wysokoprężny silnik pracował początkowo na benzynę a następnie na ropę naftową. Zalety silnika w połączeniu z zastosowaniem taniego paliwa przyczyniły się do jego powszechnego użycia w przemyśle, przynosząc Dieslowi sławę i bogactwo. Rudolf Christian Karl Diesel urodził się 18 marca 1858 w Paryżu, a zmarł 29 września 1913 podczas podróży przez kanał La Manche do Anglii.

1901 - Urodził się Linus Carl Pauling, amerykański chemik, autor teorii rezonansu, odkrywca modelu cząsteczki białka. Laureat dwóch Nagród Nobla - w 1954 roku w dziedzinie chemii oraz w 1962 roku - Pokojowej, za wkład w kampanię przeciwko próbom z bronią jądrową. Zmarł 19 sierpnia 1994 roku.

1904 - Założono klub sportowy Sport Lisboa e Benfica, w Polsce zwany Benficą Lizbona, najbardziej utytułowana drużyna w Portugalii. Benfica jest między innymi pięciokrotnym finalistą Ligi Mistrzów i dwukrotnym zdobywcą Pucharu Europy oraz 38-krotnym mistrzem Portugalii. 120. rocznica

1915 - Urodził się Zero Mostel, właściwie Samuel Joel Mostel, amerykański aktor komediowy żydowskiego pochodzenia. Znany przede wszystkim, jako Max Bialystock z komedii Mela Brooksa "Producenci". Grał też w filmach: "Panika na ulicach", "Strażnik prawa", "Sirocco", "Zabawna historia wydarzyła się w drodze na forum". Zmarł 8 września 1977 roku.

1915 - Urodził się Roman Rozmiłowski, oficer Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej, w Powstaniu Warszawskim dowódca plutonu, później zastępca dowódcy kompanii "Koszta” Armii Krajowej. Zmarł 3 września 1944 roku.

1920 - Urodziła się Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, architekt, córka Józefa Piłsudskiego, porucznik pilot Wojska Polskiego. W czasie II wojny światowej wstąpiła do Air Transport Auxiliary, służby pomocniczej Royal Air Force. Jako ferry-pilot transportowała różne rodzaje samolotów z fabryk na lotniska bojowe w całej Wielkiej Brytanii oraz uszkodzone samoloty do składu naprawczego lub na złomowisko. Zmarła 16 listopada 2014 roku.

1920 - Urodziła się Anna Smoleńska, pseudonim Hania, studentka historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, harcerka Szarych Szeregów, autorka znaku Polski Walczącej. Była łączniczką w Wydziale Propagandy Bieżącej Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej. Została aresztowana przez gestapo w listopadzie 1942 roku i po śledztwie wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego "Auschwitz", gdzie zmarła 19 marca 1943 roku.

1921 - Urodził się Pierre Clostermann, francuski lotnik, as myśliwski okresu II wojny światowej, wykonał 432 loty bojowe, odniósł 33 zwycięstwa powietrzne, w tym zestrzelił 19 myśliwców wroga. Po wojnie pracował w przemyśle lotniczym, był deputowanym do francuskiego parlamentu, napisał kilka książek, z których największą sławę zyskał "Wielki cyrk". Zmarł 22 marca 2006 roku.

1922 - Egipt uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii. Mimo formalnej niepodległości, Egipt wciąż znajdował się pod rzeczywistym wpływami brytyjskimi.

1923 - Urodziła się Anna Teresa Tymieniecka, amerykańska filozof pochodzenia polsko-żydowskiego. Członkini lub współzałożycielka towarzystw naukowych, między innymi Międzynarodowego Towarzystwa Fenomenologii i Nauk Humanistycznych, Towarzystwa Fenomenologii, Estetyki i Sztuk Pięknych oraz Towarzystwa Badań nad Husserlem i Fenomenologią. Od 1976 roku była prezesem założonego przez siebie Światowego Instytutu Fenomenologii. Była blisko zaprzyjaźniona z papieżem Janem Pawłem II. Efektem znajomości od 1973 roku do śmierci Jana Pawła II było kilkadziesiąt listów, obecnie znajdujących się w zbiorach Biblioteki Narodowej. Zmarła 7 czerwca 2014 roku.

1925 - Urodziła się Irena Stankiewicz, artystka grafik, twórczyni głównie drzeworytów i linorytów oraz i ilustracji książkowej. Do najbardziej znanych dzieł Ireny Stankiewicz należy drzeworyt "Matka Boska Akowska”, który przyniósł jej w roku 1981 I nagrodę w londyńskim konkursie plastycznym "Armia Krajowa w sztuce". Współpracowała z wydawnictwami "Czytelnik" oraz "Naszą Księgarnią", gdzie ilustrowała między innymi książki Juliusza Słowackiego, Adolfa Dygasińskiego, Wojciecha Żukrowskiego oraz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

1933 - Po spłonięciu w wyniku podpalenia w nocy gmachu Reichstagu w Berlinie, prezydent Paul von Hindenburg został nakłoniony przez Adolfa Hitlera do podpisania dekretu "O ochronie narodu i państwa", Dekret na tydzień przed przedterminowymi wyborami do Reichstagu zezwalał na aresztowania bez kontroli sądu, cenzurę prasy i korespondencji, podsłuchy telefoniczne oraz zakazywał zgromadzeń.

1935 - Amerykański chemik Wallace Hume Carothers wynalazł nylon. Wiadomość o jego odkryciu podano do publicznej wiadomości trzy lata później, gdy przedsiębiorstwo DuPont wprowadziło na rynek szczoteczkę do zębów z włosiem nylonowym.

1939 - W Gliwicach urodził się Józef Gałeczka, piłkarz, trener, król strzelców polskiej ligi w 1964 roku, strzelec 98 goli w ekstraklasie. Debiutował w kadrze Polski 2 września 1962 w Poznaniu w przegranym 0:2 meczu z reprezentacją Węgier. Łącznie zagrał w reprezentacji Polski 18 meczów, strzelając pięć goli. Zmarł 7 lipca 2021 roku. 85. rocznica

1942 - Urodził się Brian Jones, brytyjski muzyk, wokalista i kompozytor. Założyciel i pierwszy lider angielskiego zespołu The Rolling Stones, był również pomysłodawcą nazwy zespołu oraz autorem koncepcji muzycznej i dużej części dorobku grupy. Jones był multiinstrumentalistą: grał na gitarze, fortepianie, harmonijce ustnej, mandolinie, organach, klawesynie, sitarze, saksofonie, flecie, cytrze, oboju, klarnecie i różnych instrumentach perkusyjnych. Muzykowi poświęcono film "Stoned" z 2005 roku. Był przyjacielem Jimiego Hendrixa, Johna Lennona i Boba Dylana. Zmarł 3 lipca 1969 roku.

1942 - Urodził się Dino Zoff, piłkarz włoski, reprezentant kraju, jeden z najlepszych bramkarzy w historii piłki nożnej. W swojej długiej karierze odniósł wiele sukcesów: był trzykrotnym uczestnikiem mistrzostw świata. W reprezentacji debiutował na Euro 1968, gdzie zdobył złoty medal. W 1982 roku osiągnął największy sukces, zdobywając mistrzostwo świata. Był wówczas kapitanem reprezentacji. Do dzisiaj Zoff pozostaje najstarszym zawodnikiem w historii, który sięgnął po to trofeum. Rozegrał 112 spotkań w reprezentacji Włoch, Między 20 września 1972, a 15 czerwca 1974 nie puścił bramki przez 1142 minuty z rzędu w meczach reprezentacji, ustanawiając światowy rekord.

1944 - We wsi Huta Pieniacka w powiecie brodzkim na terenie dawnego województwa tarnopolskiego zamordowano od 600 do 1500 Polaków. Według wyników śledztwa IPN pacyfikację przeprowadzili ochotnicy ukraińscy z 4. Pułku Policyjnego SS wraz z oddziałem UPA i składającym się z nacjonalistów ukraińskich oddziałem paramilitarnym. Każdy dom i zabudowanie było grabione przez przybyłych z wojskiem cywilnych Ukraińców. 80. rocznica

1944 - W nocy z 28 na 29 lutego oddział ukraińskich nacjonalistów UPA przy wsparciu ludności ukraińskiej zamordował 156 Polaków we wsi Korościatyn na Podolu, w województwie tarnopolskim. Spaleniu uległy niemal wszystkie zabudowania. 80. rocznica

1944 - Funkcjonariusze SS i policji niemieckiej spalili wieś Wanaty, w powiecie garwolińskim, i zamordowali 108 jej mieszkańców - w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Zbrodnia była odwetem za śmierć kilku niemieckich żandarmów w potyczce z polskimi partyzantami. 80. rocznica

1944 - W Łodzi urodził się Wojciech Marczewski, reżyser, scenarzysta, pedagog; autor filmów "Zmory", "Dreszcze", "Ucieczka z kina Wolność", "Weiser". Współzałożyciel i jeden z głównych wykładowców działającej od 2002 roku Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. 80. rocznica

1945 - Krajowa Rada Narodowa, utworzona przez Polską Partię Robotniczą, wydała dotyczący volksdeutschów dekret "O wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów”. Dekret głosił też, że: "obywatele Państwa Polskiego, wpisani po dniu 31 sierpnia 1939 na obszarach Rzeczypospolitej Polskiej, wcielonych przemocą przez okupanta do Rzeszy Niemieckiej oraz na obszarze byłego Wolnego Miasta Gdańska do trzeciej lub czwartej grupy niemieckiej listy narodowej - Deutsche Volksliste lub do grupy tak zwanej "Leistungs-Pole” posiadają pełnię praw obywatelskich, jeżeli wciągnięci zostali na tę listę wbrew swojej woli lub pod przymusem, a swoim zachowaniem się wykazali polską odrębność narodową".

1945 - W Łodzi odbył się zbiorowy pogrzeb około 1500 osób zamordowanych przez Niemców w więzieniu na Radogoszczu w nocy z 17 na 18 stycznia, kilkadziesiąt godzin przed wejściem Rosjan do miasta. Niemcy podpalili główny budynek więzienia wraz ze wszystkim znajdującymi tam osobami. Tych, którzy chcieli się ratować ucieczką - rozstrzeliwano.

1946 - Zmarł Józef Oppenheim, narciarz, taternik, kierownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w latach 1914-1939. Autor przewodnika i albumów tatrzańskich. W latach międzywojennych był sędzią narciarskim i jednym z najaktywniejszych działaczy narciarskich w Zakopanem. Projektował nowe tatrzańskie szlaki narciarskie i osobiście je znakował. Urodził się 15 czerwca 1887 roku.

1947 - Urodził się Włodzimierz Lubański, piłkarz, kapitan zespołu, który w 1972 roku zdobył złoty medal olimpijski, 80-krotnie w reprezentacji Polski. Najmłodszy zawodnik i strzelec reprezentacji Polski. W 1970 po finale Pucharu Zdobywców Pucharów z Manchesterem City do Górnika Zabrze zgłosili się przedstawiciele Realu Madryt z ofertą kupna Włodzimierza Lubańskiego za rekordowy jak na owe czasy milion dolarów amerykańskich, ale ofertę odrzuciły ówczesne władze PRL.

1952 - W więzieniu na warszawskim Mokotowie powieszony został Albert Forster, nazistowski zbrodniarz, pełniący w latach 1939-1945 funkcję namiestnika prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie. Był odpowiedzialny za powstanie niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof i masowe egzekucje w Piaśnicy na Kaszubach, gdzie zamordowano 12 tysięcy osób. Bezpośrednio odpowiedzialny za prześladowania Polaków w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. W listopadzie 1939 roku Forster powiedział: "Kto należy do narodu polskiego, musi zniknąć. Najzaszczytniejszym dla nas zadaniem jest uczynienie wszystkiego, aby każdy przejaw polskości zginął bez reszty".

1953 - Amerykanin James Watson i Brytyjczyk Francis Crick ogłosili, że na podstawie rentgenogramów wykonanych przez Brytyjczyków: Rosalind Franklin oraz Maurice’a Wilkinsa odkryli strukturę DNA. Za to odkrycie Watson, Crick i Wilkins otrzymali w 1962 roku Nagrodę Nobla. Franklin zmarła na raka w 1958 roku.

1959 - CIA i amerykańskie siły powietrzne - USAF wystrzeliły pierwszego w historii satelitę orbity polarnej Discoverer 1. W ramach tajnego programu CORONA Discoverer 1 robił zdjęcia z kosmosu krajom bloku komunistycznego w celu oceny radzieckiego potencjału rakiet strategicznych. 65. rocznica

1960 - Urodziła się Barbara Babilińska, właściwie Barbara Maria Babilińska-Głódkowska, aktorka. Grała między innymi w filmach i serialach: "Rozmowy kontrolowane", "Pamiętnik znaleziony w garbie", "Dzieci i ryby", "Karol. Człowiek, który został papieżem", "Plebania", "Ojciec Mateusz", "Lekarze". Jest również organizatorką cyklu Poranki familijne w Ogrodach Frascati w Warszawie dla dzieci, które nie mogły wyjechać na wakacje 1967 - W Brazylii został aresztowany Austriak Franz Stangl, jeden z głównych wykonawców Holokaustu, komendant niemieckich obozów zagłady Treblinka i Sobibór. O ekstradycję wystąpiły Izrael i Polska, w których zbrodniarz mógł oczekiwać kary śmierci, a także Austria. Ostatecznie jednak władze brazylijskie wydały Stangla z powodów proceduralnych Republice Federalnej Niemiec. Proces zbrodniarza zakończył się 22 grudnia 1970. Uznany za winnego śmierci 900 tysięcy ludzi, został skazany na najwyższy wymiar kary: dożywocie. Podczas procesu stwierdził, że "ma czyste sumienie, gdyż wykonywał tylko swoje obowiązki”. Franz Stangl zmarł w więzieniu w 1971 roku.

1973 - 18 osób, w tym pięcioosobowa załoga, zginęło w katastrofie samolotu rządowego pod Szczecinem. Wśród ofiar byli między innymi: ministrowie spraw wewnętrznych Polski - Wiesław Ociepka i Czechosłowacji - Radko Kaska. Samolot An-24W rozbił się podczas podchodzenia do lądowania przed pasem startowym lotniska Szczecin-Goleniów. Komisja badająca wypadek za jego przyczynę uznała gwałtowną turbulencję połączoną z oblodzeniem skrzydeł.

1973 - Zmarł wiceadmirał Józef Unrug, dowódca obrony Wybrzeża we wrześniu 1939 roku, bohater obrony Helu. Pochodził ze spolszczonej rodziny niemieckiej o korzeniach arystokratycznych. Podczas I wojny światowej służył w niemieckiej flocie podwodnej, po wojnie - w odrodzonej polskiej Marynarce Wojennej. Wychował i wykształcił jej kadry. W kampanii wrześniowej dowodził Obroną Wybrzeża. Polska załoga ponad miesiąc stawiała opór przeważającym siłom niemieckim. Dopiero, gdy upadł Modlin i Warszawa, Józef Unrug podjął decyzję o kapitulacji, walki zakończono 2 października. Dostał się do niewoli niemieckiej a po wyzwoleniu z obozu Murnau znalazł się w Wielkiej Brytanii. Pozostał na emigracji. Zmarł w Lailly-en-Val, w wieku 88 lat. W 2018 roku prochy dowódcy i jego żony zostały sprowadzone z Montrésor we Francji do Polski. Józef Unrug urodził się 7 października 1884 roku.

1975 - W katastrofie na stacji Moorgate w londyńskim metrze zginęły 43 osoby, a 74 odniosły rany. Pociąg nie zahamował i uderzył w ścianę. Katastrofę spowodował 56-letni motorniczy, u którego stwierdzono pośmiertnie duże stężenie alkoholu we krwi. Po wypadku w londyńskim metrze wprowadzono system bezpieczeństwa, który automatycznie zatrzymuje pociąg podczas zbyt szybkiej jazdy.

1975 - Zmarł Włodzimierz Zonn, astronom, współtwórca warszawskiej szkoły astronomicznej. Od 1950 roku kierował Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Był również prezesem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Urodził się 14 listopada 1905 roku.

1976 - Zmarł Józef Wittlin, pisarz, krytyk literacki, filozof, w latach 1941-43 redaktor "Tygodnika Polskiego" w Nowym Jorku, pisał także do Radia Wolna Europa. Laureat nagrody PEN-Clubu za przekład "Odysei". Autor powieści "Sól ziemi”, szkiców literackich "Orfeusz w piekle XX wieku” i "Hymny” oraz wspomnień „Mój Lwów". Urodził się 17 sierpnia 1896 roku.

1976 - Zmarła Zofia Stryjeńska, malarka i graficzka, główna przedstawicielka Art Deco w Polsce. Była najbardziej znaną polską artystką plastykiem 20-lecia międzywojennego. Do jej najbardziej znanych prac należą: "Pastorałka”, cykl "Bożków słowiańskich”, ilustracje do "Monachomachii” Ignacego Krasickiego, "Kolędy”, "Tańce polskie”. Urodziła się 13 maja 1891 roku.

1978 - Zmarł Janusz Meissner, lotnik i pisarz. Brał udział jako pilot w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, w okresie II wojny światowej, po klęsce wrześniowej przedostał się do Anglii i zgłosił się do RAF jednak ze względu na wiek nie skierowano do jednostek lotniczych, ale w 1941 został lotniczym korespondentem wojennym, uczestnicząc między innymi w lotach bojowych z załogami polskich bombowców. Swoje przeżycia z tego okresu opisał w książce Żądło Genowefy i L jak Lucy. Od 1941 roku został jednak lotniczym korespondentem wojennym, uczestnicząc m.in. w lotach bojowych z załogami polskich bombowców. Napisał łącznie 48 książek w tym 33 o tematyce lotniczej. Urodził się 21 stycznia 1901 roku.

1980 - Zmarła Jadwiga Jędrzejowska, tenisistka, finalistka Wimbledonu w grze pojedynczej w 1937 roku, finalistka mistrzostw USA w grze pojedynczej w tym samym roku, finalistka mistrzostw Francji w grze pojedynczej z 1939 roku, zwyciężczyni mistrzostw Francji w grze podwójnej z 1939 roku, wielokrotna mistrzyni Polski. Urodziła się 15 października 1912 roku.

1981 - W PRL wprowadzono kartki na mięso i wędliny. Od 1976 roku obowiązywały już kartki na cukier. Niedługo potem reglamentacją objęto jeszcze masło, kaszę, ryż, mąkę, następnie olej, mydło, proszki do prania, słodycze, papierosy, alkohol, benzynę. Kartki zostały wycofane w sierpniu 1989 roku przez rząd Mieczysława Rakowskiego.

1983 - Zmarł Tadeusz Kuta, dziennikarz, pisarz, publicysta. Zajmował się tematyką zbrodni hitlerowskich i współczesnych stosunków polsko-niemieckich. Był zastępcą redaktora naczelnego "Głosu Wybrzeża", redaktorem naczelnym "Tygodnika Morskiego" oraz współtwórcą i redaktorem naczelnym tygodnika "Czas", a także redaktorem naczelnym "Głosu Wybrzeża". Autor publikacji "Imiona zbrodni", "Ziemia bydgoska w cieniu swastyki", "Anatomia kłamstwa". Urodził się 8 lutego 1935 roku.

1986 - Na ulicy w Sztokholmie zamachowiec zastrzelił premiera Szwecji Olofa Palmego. Mimo wieloletniego śledztwa nikogo nie skazano za zabójstwo. W 2020 roku - po 34 latach od zbrodni - szwedzka prokuratura uznała, że najbardziej prawdopodobne jest, iż Olofa Palmego zastrzelił Stig Engström, grafik, pracownik pobliskiego biura, który w roku 2000 popełnił samobójstwo. Według prokuratury nie należał do żadnej organizacji terrorystycznej. Nadal nie ustalono motywu zbrodni. Olof Palme urodził się 30 stycznia 1927 roku.

1990 - Zmarł Zdzisław Gozdawa, komediopisarz, poeta, autor tekstów piosenek, satyryk, także kompozytor; ponadto dyrektor, kierownik literacki i artystyczny teatru. Wraz z Wacławem Stępniem stworzył duet, zwany "spółką autorską". Pisał głównie dla teatrów - Syreny i Buffo, komponował komedie muzyczne: "Trzej muszkieterowie" oraz "Wodewil warszawski". Gozdawa i Stępień byli autorami kilku tysięcy utworów: piosenek, skeczów, szopek politycznych oraz scenariuszy filmów - "Szkoła" i "Sprawa do za­łatwienia". Urodził się 1 grudnia 1910 roku.

1990 - Zmarł Kornel Filipowicz, powieściopisarz, nowelista, scenarzysta, poeta. Autor między innymi książek: "Ulica Gołębia", "Miejsce i chwila", "Cienie", "Romans prowincjonalny i inne historie" oraz scenariuszy filmów: "Piekło i niebo", "Szklana kula". Urodził się 27 października 1913 roku.

1992 - W Mississauga w Kanadzie zmarł Bolesław Orliński, pilot wojskowy, uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, w czasie II wojny światowej dowódca 305. dywizjonu bombowego. Latał, jako pilot komunikacyjny, sportowy i doświadczalny, zarówno w lotnictwie wojskowym, jak i cywilnym. Walczył w dwóch wojnach światowych i wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 40. był dowódcą 305. Dywizjonu Bombowego w Anglii. Zasłynął przed II wojną światową, w 1926 roku, gdy dokonał kilkuetapowego przelotu na trasie Warszawa-Tokio-Warszawa. W niespełna miesiąc, wraz z mechanikiem Leonardem Kubiakiem, na samolocie Bréguet 19 A2 pokonał ponad 22 tysiące kilometrów, przy czym drogę powrotną odbył na uszkodzonej maszynie. Bolesław Orliński został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, czterokrotnie Medalem Lotniczym, a także brytyjskim Distinguished Flying Cross i Orderem Korony Rumunii. Bolesław Orliński urodził się 13 kwietnia 1899 w Niwerce koło Kamieńca Podolskiego.

1994 - Wojna w Bośni: cztery serbskie samoloty bojowe zostały zestrzelone w strefie zakazu lotów nad Bośnią. Była to pierwsza w historii akcja militarna NATO. 30. rocznica

1995 - Założono Muzeum Zabawek w Karpaczu. Znajduje się tam ponad dwa tysiące eksponatów. Podstawą kolekcji lalek i zabawek z całego świata jest prywatny zbiór Henryka Tomaszewskiego, twórcy Pantomimy Wrocławskiej, ofiarowany muzeum.

1996 - W Polsce powstała Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu - La Strada. Organizację założyły Holenderska Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami, Związek Dziewcząt i Kobiet Chrześcijańskich "Polska YWCA" oraz Środkowoeuropejskie Centrum Konsultacyjne Projektów Kobiecych ProFem z Czech.

1997 - Zmarł Mieczysław Jagielski, ekonomista, polityk PRL, profesor Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, wicepremier i sygnatariusz "porozumień gdańskich” w sierpniu 1980 roku. Urodził się 12 stycznia 1924 roku.

2005 - Amerykański miliarder Steve Fossett rozpoczął solowy lot dookoła świata na pokładzie samolotu GlobalFlyer bez lądowania i bez tankowania w locie. Po 67 godzinach i jednej minucie Fossett wylądował na lotnisku w Salinie w amerykańskim stanie Kansas skąd wystartował. Przeleciał w tym czasie 36 tysięcy 787 kilometrów. 2005 - Zmarł Mario Luzi, włoski poeta, jeden z współtwórców nurtu hermetyzmu w poezji, autor dramatów poetyckich, eseistyki oraz tłumaczeń literatury angielskiej i francuskiej. Debiutował w 1935 roku tomem poezji "Łódź". W 1999 roku na prośbę papieża Jana Pawła II napisał rozważania towarzyszące Drodze Krzyżowej w Koloseum. Urodził się 20 października 1914 roku.

2007 - Amerykańska sonda kosmiczna New Horizons przeleciała obok Jowisza. Sonda sfotografowała księżyce i pierścienie Jowisza oraz wykonała manewr asysty grawitacyjnej. Misja New Horizons realizowana jest w ramach programu "New Frontiers". Jest piątą sondą w historii eksploracji przestrzeni kosmicznej, która opuściła Układ Słoneczny.

2009 - Justyna Kowalczyk zdobyła złoty medal w biegu na 30 kilometrów techniką dowolną na Mistrzostwach Świata w czeskim Libercu. 15. rocznica

2010 - Zmarł Bohdan Ejmont, aktor, związany z teatrami stołecznymi - Polskim, Nowym i Ateneum. Grał między innymi w filmach: "Wiosna panie sierżancie”, "Album polski”, "Blizna”, "Piłkarski poker”, "Tydzień z życia mężczyzny” oraz serialu "Plebania”. Urodził się 18 stycznia 1928 roku.

2012 - W Karaczi zmarła Zofia Turowicz, pilotka, żołnierka kampanii polskiej 1939 roku, po wojnie przebywała na emigracji w Pakistanie, szkoląc pilotów i prowadząc kursy szybowcowe. Urodziła się 15 maja 1916 roku.

2013 - Papież Benedykt XVI zrezygnował z urzędu, jako pierwszy papież od czasów Grzegorza XII w 1415 roku. Następcą Benedykta XVI został argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio, który przybrał imię Franciszek. 2015 - Zmarł Józef Sondej, duchowny katolicki diecezji rzeszowskiej, infułat, kapelan Armii Krajowej i “Solidarności” Rzeszów, duszpasterz młodzieży akademickiej w Rzeszowie. Urodził się 1 marca 1914 roku.

2015 - Zmarł Yaşar Kemal, turecki prozaik, poeta i obrońca praw człowieka kurdyjskiego pochodzenia. Uważany za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy tureckich. Był nominowany do Literackiej Nagrody Nobla za swoją powieść "Ince Memed". W 1995 roku został zatrzymany przez władze tureckie na podstawie prawa antyterrorystycznego za artykuł, jaki napisał dla "Der Spiegel". Poruszał w nim temat armii tureckiej, która niszczyła kurdyjskie wioski. Urodził się 6 października 1923 roku.

2017 - Zmarła Nina Stano, śpiewaczka i pedagog. W repertuarze miała ponad 20 ról operowych. Szczególnie ceniona była, jako Królowa Nocy w "Czarodziejskim flecie" Wolfganga Amadeusa Mozarta, Adina w "Napoju miłosnym" Gaetana Donizettiego, Rozyna w "Cyruliku sewilskim" Gioacchina Rossiniego, Gilda w "Rigoletto" Giuseppe Verdiego oraz Zerbinetta w "Ariadna na Naxos" Richarda Straussa. Dokonała nagrań dla Polskiego Radia oraz rozgłośni w Szwecji, Austrii i Niemczech. W 1990 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodziła się 26 lipca 1919 roku.

2018 - Zmarł Bronisław Zelek, artysta grafik, autor krojów typograficznych New Zelek, tak zwanych zelków. Tworzył także plakaty filmowe, jest autorem plakatów: "Dni Filmu Polskiego”, "Pierwszy krzyk”, "Nos poślubna w deszczu”, "Chłodnym okiem”. Urodził się 27 września 1935 roku.

2019 - Zmarł Zdzisław Antczak, piłkarz ręczny, dwukrotny olimpijczyk, brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Montrealu w 1976 roku. Sześciokrotny mistrz Polski w drużynie Śląska Wrocław. 130-krotny reprezentant Polski. Urodził się 20 listopada 1947 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł André Previn, właściwie Andreas Ludwig Priwin, amerykański dyrygent, pianista i kompozytor pochodzenia niemiecko-żydowskiego. Komponował utwory orkiestrowe, pieśni, musicale. Stworzył muzykę do kilkudziesięciu filmów. Otrzymał cztery Oscary za ścieżki dźwiękowe do obrazów: "Gigi", "Porgy i Bess", "Słodka Irma" i "My Fair Lady". Urodził się 6 kwietnia 1929 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Janusz Cisek, historyk, wykładowca akademicki. W latach 1989-2000 był we władzach Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku. Od 2006 do 2012 roku pełnił rolę dyrektora Muzeum Wojska Polskiego. Był wykładowcą w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor wielu publikacji o tematyce historycznej, ostatnia to "Słownik Legionistów Polskich 1914-1918", opracowany wspólnie z Ewą Kozłowską i Łukaszem Wieczorkiem, wydany w 2018 roku. Urodził się 8 listopada 1955 roku.

2022 - Prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał wniosek o członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej.

2023 - Zmarł profesor Zenon Waszczyszyn, specjalista budownictwa, mechaniki i informatyki, członek rzeczywisty PAN. Urodził się 12 lipca 1935 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »