Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-24, 23:44 Autor: Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

24 lutego - Święto narodowe Estonii - Dzień Niepodległości, upamiętniający podpisanie deklaracji o niepodległości w 1918 roku po zakończeniu Rewolucji Październikowej.

24 lutego - W Meksyku obchodzony jest Dzień Flagi.

24 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, trwający od 19 do 25 lutego.
303 - Cesarz rzymski Dioklecjan wydał edykt zakazujący praktyk religii chrześcijańskiej. Następnego dnia wydano edykt nakazujący zburzenie świątyń chrześcijańskich i spalenie świętych ksiąg oraz pozbawienie stanowisk chrześcijan sprawujących funkcje publiczne. Drugi edykt, z lata 303 roku nakazywał uwięzienie chrześcijańskich przywódców w całym Imperium.

1243 - We Lwówku Śląskim odbył się pierwszy turniej rycerski na ziemiach polskich. Zawody zorganizował książę krakowski Bolesław II Rogatka. W tamtych czasach w turnieju rycerskim walczyły dwie drużyny, w skład których wchodzili rycerze konni i piechota.

1397 - W Radzyniu Chełmińskim założony został Związek Jaszczurczy, polska organizacja rycerska działająca na terenach państwa Zakonu Krzyżackiego.

1393 - Król Władysław II Jagiełło odnowił fundację klasztoru paulinów na Jasnej Górze, przyznając mu kolejne przywileje. Za namową żony Jadwigi Jagiełło powiększył uposażenie jasnogórskiego klasztoru przyznając Paulinom Starą Częstochowę, Grabówkę. Kawodrzę, Szarlejkę i Lgotę oraz folwark z hutą żelaza.

1500 - Urodził się Karol V, król Hiszpanii - od 1516 roku, Cesarz Rzymski Narodu Niemieckiego - od 1519 roku. Bronił jedności chrześcijaństwa dążąc do odrodzenia monarchii uniwersalnej opartej na ideałach chrześcijańskich. Za jego rządów dokonało się ostateczne zjednoczenie Niderlandów, z których monarchia Karola czerpała obfite dochody. Zmarł 21 września 1558 roku.

1582 - Papież Grzegorz XIII wydał bullę "Inter gravissimas" o wprowadzeniu osiem miesięcy później kalendarza gregoriańskiego. Jest to w zasadzie kalendarz juliański, do którego wprowadzono poprawkę w naliczaniu lat przestępnych, mającą na celu zapobiegnięcie opóźnianiu się kalendarza względem roku zwrotnikowego. Kalendarz gregoriański został wprowadzony 15 października w Hiszpanii, Portugalii, Polsce i prawie całych Włoszech.

1595 - Urodził się Maciej Kazimierz Sarbiewski, poeta neołaciński i teoretyk literatury epoki baroku, kaznodzieja nadworny Władysława IV, jezuita. Nazywany bywał sarmackim Horacjuszem. Tworzył po łacinie. Jedynym zachowanym dziełem po polsku jest kazanie wygłoszone na pogrzebie Jana Stanisława Sapiehy w 1635 roku. Do jego ważniejszych dzieł należą między innymi: "De acuto et arguto liber unicus, sive Seneca et Martialis..." (O poincie i dowcipie...), "De perfecta poesi, sive Vergilius et Homerus" (O poezji doskonałej...). Zmarł 2 kwietnia 1640 roku.

1607 - Na zamku w Mantui odbyła się premiera baśni muzycznej Claudio Monteverdiego "Orfeusz", do której libretto, na podstawie "Przemian" Owidiusza, napisał Alessandro Striggio młodszy. Przyjmuje się, że dzień premiery "Orfeusza" na dworze Gonzagów to równocześnie właściwe narodziny opery, mimo iż przed Monteverdim były już one pisane przez Jacopo Periego.

1704 - Zmarł Marc-Antoine Charpentier, francuski kompozytor epoki baroku, twórca oratoriów, między innymi "In nativitatem Domini nostri Jesu Christi canticum", "Judicium Salomonis", kantat, mszy, psalmów i symfonii religijnych. W swojej twórczości łączył tradycje włoskie i francuskie, napisał pierwszą francuską sonatę "Sonate a huit". Urodził się w 1643 roku. 320 rocznica

1765 - Urodził się Kazimierz Małachowski, generał, w czasie powstania listopadowego odznaczył się w bitwach pod Ostrołęką oraz Białołęką. Od 20 sierpnia do 7 września 1831 roku zastępca naczelnego wodza, w dniach 7-10 września naczelny wódz powstania listopadowego. Przekazał władzę Maciejowi Rybińskiemu, ostatniemu wodzowi powstania. Zmarł 5 stycznia 1845 roku.

1786 - Urodził się Wilhelm Karl Grimm, niemiecki filolog, członek Akademii Nauk w Berlinie. Był zbieraczem baśni i podań ludowych oraz autorem prac naukowych. Jako wydawca publikował legendy, mity i sagi niemieckie. Niektóre swoje dzieła tworzył i publikował wraz z bratem Jacobem - występowali wtedy, jako bracia Grimm. W 1858 roku zaczęli publikację "Słownika niemieckiego". Dzieło to, niedokończone przez nich, kontynuowały następne pokolenia niemieckich uczonych. Największy rozgłos przyniosło im zebranie i opracowanie baśni ludowych, które jako "Baśnie braci Grimm" zyskały duży rozgłos zarówno w Niemczech, jak i innych krajach. Zmarł 16 grudnia 1859 roku.

1790 - Urodził się Maciej Józef Brodowicz, lekarz, naukowiec, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dwukrotny rektor tej uczelni. Prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Zasłynął, jako najwybitniejszy po Andrzeju Badurskim profesor chorób wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł 22 stycznia 1885 roku.

1810 - Zmarł Henry Cavendish, brytyjski chemik i fizyk, który odkrył wodór i określił jego gęstość, oznaczył skład chemiczny wody i powietrza, obliczył masę Ziemi, prowadził prace z zakresu elektryczności. Większość jego prac opublikowano już po jego śmierci. Urodził się 10 października 1731 roku.

1818 - W Pałacu Radziwiłłów w Warszawie, obecnie Pałac Prezydencki, odbył się pierwszy publiczny koncert 8-letniego Fryderyka Chopina. Dochód z koncertu, który zgromadził licznych słuchaczy, przeznaczono na rzecz Towarzystwa Dobroczynności.

1820 - Urodził się Julian Maciej Goslar, działacz rewolucyjny, pochodzenia niemieckiego, autor broszur politycznych i poezji więziennej. Uczestniczył w przygotowaniach do rewolucji 1846 w Rzeszowskiem i na Podhalu. Po wyjściu na wolność organizował nową rewolucję w Galicji. Wskutek donosu jednego z konfidentów aresztowany w 1851 roku, po raz trzeci został postawiony przed sądem wojennym w Wiedniu i skazany na karę śmierci. Został stracony w lutym 1852 roku. Był określany mianem "rewolucjonisty ziemi sanockiej”.

1825 - Zmarł Thomas Bowdler, angielski lekarz, opublikował okrojoną wersję dzieł Williama Szekspira, którą uważał za bardziej odpowiednią dla kobiet i dzieci niż oryginał. Podobnie wydał "Zmierzch i upadek cesarstwa rzymskiego" Edwarda Gibbona. Jego edycje były obiektem krytyki i kpin. Od jego nazwiska powstało słowo "bowdlerise", kojarzone z pruderyjną cenzurą literatury, filmów oraz programów telewizyjnych. Urodził się 11 lipca 1754 roku.

1830 - Urodziła się Karolina Světlá, właściwie Johanna Rottová, po mężu Johanna Mužáková, czeska pisarka i feministka. Jest uważana za twórczynię czeskiej powieści chłopskiej. Jest autorką między innymi: "Wiejskiej powieści", "Krzyża nad potokiem" i "Frantiny". Zmarła 7 września 1899 roku.

1831 - Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Białołęką. Według historyków starcie na bagnety, do jakiego doszło podczas tej bitwy, było najbardziej zaciętym w czasie powstania listopadowego. Zdecydowana postawa Polaków podczas wcześniejszych bitew zaskoczyła głównodowodzącego rosyjskiego, Iwana Dybicza Zabałkańskiego. Dlatego zdecydował się użyć większości swoich sił do uderzenia od tyłu na armię polską rozlokowaną w okolicach Grochowa. Siły rosyjskie liczyły 11 tysięcy ludzi i 56 dział. Polacy jednak pokonali przeważające siły nieprzyjaciela w dwudniowej bitwie.

1833 - Teatr Wielki w Warszawie zainaugurował działalność. Budynek teatru zaprojektował Antoni Corazzi. Pierwszymi wystawionymi sztukami były: "Cyrulik Sewilski" Gioacchino Rossiniego i balet "Zabawa tancerska" Karola Kurpińskiego.

1846 - Powstanie krakowskie: dyktatorem powstania został Jan Tyssowski. Wcześniej wchodził w skład Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Z powodu wybuchu buntu chłopskiego, w porozumieniu z krakowską arystokracją, dążył do ograniczenia walk. Zagrożony interwencją rosyjsko-austriacką i powstaniem chłopskim odmówił kapitulacji w Krakowie przed austriackim wojskiem. Ostatecznie wycofał się z liczącym 1,5 tysięcy żołnierzy oddziałem powstańczym do Prus i został internowany na rok, po czym otrzymał zgodę na wyjazd do Stanów Zjednoczonych. W USA współorganizował Towarzystwo Demokratyczne Polskie w Ameryce. Zmarł 5 kwietnia 1857 roku w Waszyngtonie.

1863 - Oddziały powstańców styczniowych przegrały bitwę pod Małogoszczem z wojskami rosyjskimi. Wojska polskie dowodzone przez generała Mariana Langiewicza zdołały wycofać się do pobliskiego Bolmina, poniosły jednak ciężkie straty. Spośród dwóch tysięcy 600 powstańców zginęło 300, a 500 zostało rannych.

1868 - Andrew Johnson, jako pierwszy prezydent USA został postawiony przez Izbę Reprezentantów w stan oskarżenia w procedurze impeachmentu. Mimo ustawy, która zakazywała prezydentowi odwołania członka rządu bez zgody Senatu, Johnson zdymisjonował sekretarza wojny Edwina Stantona i powołał na jego miejsce Ulyssesa Granta. Republikanie złożyli w Izbie Reprezentantów wniosek o impeachment za zdradę stanu, który został przegłosowany po dwudniowej debacie, stosunkiem głosów 126:47. W senacie za zdjęciem z urzędu prezydenta Johnsona głosowało 35 senatorów, a 19 było przeciw i wniosek nie uzyskał wymaganej większości 2/3.

1875 - Zmarł Marc Seguin, francuski inżynier, twórca pierwszego w kontynentalnej Europie mostu wiszącego, który został zbudowany w 1825 roku nad Rodanem między Tain-l'Hermitage i Tournon-sur-Rhône. W 1829 roku skonstruował wielorurowy kocioł parowy, który pozwolił na zwiększenie mocy i prędkości parowozów z około sześciu do ponad 25 kilometrów na godzinę, co spowodowało szybszy rozwój kolei. Urodził się 20 kwietnia 1786 roku.

1885 - Urodził się Juliusz Kaden-Bandrowski, pisarz i publicysta. Był żołnierzem Legionów związanym blisko z Józefem Piłsudskim. Jest autorem między innymi powieści: "Mateusz Bigda”, "Generał Barcz", "Niezguła" oraz zbiorów opowiadań: "Miasto mojej matki”, "Nad brzegiem wielkiej rzeki". Zginął w czasie Powstania Warszawskiego, 8 sierpnia 1944 roku.

1885 - Urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz "Witkacy", pisarz malarz, filozof, twórca teorii "czystej formy". Autor między innymi dramatów: "W małym dworku", "Szewcy" oraz powieści: "622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta", "Pożegnanie jesieni", "Nienasycenie", a także malarskich kompozycji fantastyczno-symbolicznych i portretów. Zmarł śmiercią samobójczą, 18 września 1939 roku.

1905 - Zakończono drążenie najdłuższego wówczas na świecie kolejowego Tunelu Simplońskiego w Alpach. Liczący 19 kilometrów i 800 metrów długości łączy miasta Brig w Szwajcarii i Domodossola we Włoszech. Tunel uważany jest za jedno z większych osiągnięć inżynierii lądowej XIX wieku.

1906 - Urodził się Aleksandr Arturowicz Rou, radziecki reżyser filmowy. Ludowy Artysta ZSRR. Najbardziej znany z wyreżyserowania ludowych bajek rosyjskich - "Zaklęta narzeczona", "Zaczarowany świat" oraz "Konik Garbusek". Zmarł 28 grudnia 1973 roku.

1911 - Urodził się Włodzimierz Reczek, działacz sportowy, polityk, w latach 1952-74 prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej w latach 1981-84, członek Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego od 1961 do 1996, działacz PPS i PZPR, poseł na sejm PRL. W czasie, gdy był prezesem PZPN, reprezentacja Polski osiągnęła jeden z największych sukcesów w historii - zajęła trzecie miejsce na Mistrzostwach Świata w 1982 roku w Hiszpanii, występując pod wodzą trenera Antoniego Piechniczka. Zmarł 28 marca 2004 roku.

1912 - W Warszawie urodziła się Zofia Chądzyńska, tłumaczka, pisarka, popularyzatorka literatury ibero-amerykańskiej. Jej pierwsza książka "Ślepi bez lasek" ukazała się niemal równocześnie w Polsce i w Paryżu. Zaprzyjaźniona z Julio Cortazarem, towarzyszyła mu w jego podróżach do Polski. Członkini Związku Literatów Polskich, Polskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W czasie wojny była więźniarką Pawiaka. Zmarła 23 września 2003 roku.

1915 - Urodził się Kazimierz Kolańczyk, historyk prawa, profesor nauk prawnych, wieloletni kierownik Katedry Prawa Rzymskiego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeden z założycieli Instytutu Zachodniego. Zmarł 20 grudnia 1982 roku.

1920 - Urodził się Jan Andrzej Zakrzewski, dziennikarz, pisarz, tłumacz. Od 1957 roku pracował w Telewizji Polskiej gdzie był między innymi współtwórcą i pierwszym kierownikiem redakcji teleturniejów. Był też korespondentem Polskiego Radia i Telewizji Polskiej w Paryżu w latach 1961-1967 oraz w Nowym Jorku w latach 1972-1976. Zmarł 22 kwietnia 2007 roku.

1921 - W Rydze został podpisany polsko-sowiecki układ o repatriacji zakładników, jeńców cywilnych i wojennych, osób internowanych, uchodźców i emigrantów. W ramach wymiany do Rosji Sowieckiej wyjechało ponad 65 tysięcy jeńców, a do Polski wróciło ponad 26 tysięcy osób.

1924 - Zmarł Felix von Königsdorff, niemiecki właściciel ziemski i przedsiębiorca, twórca uzdrowiska w Jastrzębiu-Zdroju. Kupił obecne tereny uzdrowiska w 1861 roku. Wybudował Dom Zdrojowy, oraz pijalnię leczniczej solanki dopowadzanej ze źródła.Po 7 latach odsprzedał uzdrowisko wrocławskiej spółce akcyjnej. Urodził się 24 września 1835 roku. 100 rocznica

1925 - Urodził się Adolf Seilacher, niemiecki paleontolog zajmujący się w szczególności badaniem ichnoskamieniałości oraz początkami życia na Ziemi, w tym fauną ediakarańską, najstarszymi znanymi organizmami wielokomórkowymi. Zmarł 26 kwietnia 2014 roku.

1928 - Rozporządzeniem Prezydenta RP powołano Bibliotekę Narodową w Warszawie. Na zbiory przeznaczona została część nowo wybudowanego gmachu Biblioteki Wyższej Szkoły Handlowej, obecnie Szkoły Głównej Handlowej, w którym Biblioteka Narodowa rozpoczęła działalność w 1930 roku.

1929 - Urodził się Zdzisław Beksiński, malarz, fotografik, rzeźbiarz, z wykształcenia architekt. Jego prace znajdują się w zbiorach między innymi Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie i Muzeum Historycznego w Sanoku. Jako jedyny Europejczyk ma stałą ekspozycję w muzeum sztuki w Osace. Został zamordowany 21 lutego 2005 roku. 95 rocznica

1931 - SS "Niemen”, jako pierwszy polski statek handlowy, pod dowództwem kapitana Leona Rusieckiego, przepłynął równik. Statek płynął z portugalskiej Madery do jednego z portów Ameryki Południowej. Wcześniej równik przepłynął jedynie żaglowiec szkolny "Lwów".

1931 - Urodził się Dominic Chianese, amerykański aktor, występował w roli Corrado Soprano w serialu "Rodzina Soprano”. Za tę rolę był nominowany dwukrotnie do nagrody Emmy. W 1974 roku Francis Ford Coppola wybrał do go zagrania roli Johhny'ego Ola w "Ojcu chrzestnym II”, który zapoczątkował jego karierę filmową. Chianese jest także muzykiem, nagrał do tej pory jedną płytę, na której śpiewa amerykańskie i włoskie piosenki.

1932 - Urodził się Michel Legrand, francuski pianista, kompozytor teatralny i filmowy, dyrygent, piosenkarz i aranżer. Twórca muzyki do ponad 200 filmów, seriali i musicali w tym: "Parasolek z Cherbourga”, "Panienki z Rochefort”, "Wichrowych wzgórz”, "Dingo”. Trzykrotnie uhonorowany Oscarem za muzykę do filmów "Yentl”, "Sprawa Thomasa Crowna” i "Lato roku 1942”. Zmarł 26 stycznia 2019 roku.

1933 - Premiera komedii romantycznej "Każdemu wolno kochać" w reżyserii Mieczysława Krawicza i Janusza Warneckiego. Był to pierwszy polski film w pełni udźwiękowiony. Główne role zagrali: Adolf Dymsza, Mariusz Maszyński i Ludwik Lawiński.

1935 - Urodził się Ryhor Iwanawicz Baradulin, białoruski poeta, eseista, tłumacz. Autor między innymi tomików poezji: "Maładzik nad stepam", "Ksty" i "Runy Pierunowy". Był jednym z założycieli białoruskiego PEN Clubu w 1990 roku. Zmarł 2 marca 2014 roku.

1935 - Zmarł Abram Rundstein, właściciel drukarni w Łodzi, przemysłowiec żydowskiego pochodzenia, społecznik, działacz oświatowy. Był zastępcą księdza Ignacego Skorupki, ówczesnego prezesa Towarzystwa Oświata prowadzącego polską szkołę w Łodzi. Jego ideą było doprowadzenie do harmonijnego i zgodnego współżycia uczniów bez względu na wyznanie i pochodzenie społeczne. Urodził się 24 kwietnia 1869 roku.

1936 - Urodził się Władysław Kowalski, aktor, pedagog, związany z warszawskimi teatrami: Ateneum, Powszechnym i Dramatycznym; wystąpił między innymi w filmach: "Złoto", "Trzeba zabić tę miłość", "Medium", "Cynga", "Katyń", a także w serialu "Kolumbowie". W 1984 roku na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora za rolę w filmie "Kartka z podróży" w reżyserii Waldemara Dzikiego.

1940 - Nieznani sprawcy zastrzelili niemieckiego burmistrza Legionowa Reinholda Marielke i jego żonę. W odwecie, Niemcy aresztowali w Henrykowie, Jabłonnie i Legionowie ponad 600 osób. Dwa dni później 190 z nich, w tym sześć kobiet, Niemcy rozstrzelali w Palmirach. Pozostałych zwolniono do domu.

1940 - Urodziła się Barbara Sadowska, poetka, związana z Orientacją Poetycką Hybrydy. Autorka zbiorów poezji: "Zerwane druty”, "Słodko być dzieckiem Boga”, 'Wiersze ostatnie”. W latach 80. działała w opozycji antykomunistycznej. Wiosną 1983 roku została pobita podczas napadu przez "nieznanych sprawców” na komitet pomocy internowanym, mieszczący się przy kościele świętego Marcina w Warszawie. Wkrótce potem jej syn Grzegorz Przemyk został zamordowany przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej. Zmarła 1 października 1986 roku.

1941 - Zmarł Emil Zegadłowicz, poeta, prozaik, tłumacz, autor między innymi: "Zmór" i "Motorów". Pisał poezje, organizował spotkania artystów, gromadził wiele artystycznych dzieł. Dał się poznać, jako znakomity, choć także mocno krytykowany, tłumacz z języka niemieckiego. Przełożył między innymi "Fausta" Goethego. Był odkrywcą swoistego fenomenu rzeźbiarstwa ludowego - świątkarza Jędrzeja Wowry. Urodził się 20 lipca 1888 roku.

1942 - W Olszance koło Żyrardowa zmarł Czesław Tański, konstruktor lotniczy, popularyzator lotnictwa, malarz. Urodził się 17 lipca 1862 roku.

1943 - Niemcy przeprowadzili pacyfikację wsi Paulinów w powiecie sokołowskim, zabijając 11 Polaków pomagającym Żydom oraz trzech uciekinierów korzystających z ich wsparcia. W czasie niemieckiej okupacji mieszkańcy Paulinowa oraz pracownicy tamtejszego folwarku wspierali prześladowanych Żydów, głównie uciekinierów z getta w niedalekiej Sterdyni.

1943 - W Berlinie na stacji Friedrichstrasse żołnierze oddziału wydzielonego "Osa", podporządkowanego bezpośrednio Komendantowi Armii Krajowej, przeprowadzili zamach bombowy, w wyniku którego zginęło 36 osób, a 78 zostało rannych. Ofiarami w większości byli żołnierze Wehrmachtu i funkcjonariusze niemieckiej policji.

1944 - Podczas Bitwy o Atlantyk niemiecki okręt podwodny U-257 został zatopiony bombami głębinowymi przez kanadyjską fregatę HMCS „Waskesiu” i brytyjską HMS „Nene”. Zginęło 30 spośród 49 członków załogi U-25. 80 rocznica

1944 - Urodził się David Jeffrey Wineland, amerykański fizyk, pracujący w Narodowym Instytucie Standardów i Technologii w Kolorado. W pracy badawczej zajmuje się między innymi dokładnością pomiarów częstotliwości, w tym udoskonalaniem zegarów atomowych. W 2012 roku, wraz z Serge’em Haroche’em, został uhonorowany Nagrodą Nobla, w dziedzinie fizyki za „przełomowe metody eksperymentalne, pozwalające na pomiary układów kwantowych i manipulowanie nimi”. 80 rocznica

1945 - Urodził się Barry Bostwick, amerykański aktor i piosenkarz. Grał między innymi w filmach i serialach: "The Rocky Horror Picture Show", "Ale kino", "Spin City", "Jerzy Waszyngton", "Wojna i pamięć".

1945 - Urodził się Tadeusz Maciej Wnuk, ekonomista, polityk, prezydent Sosnowca w latach 1978-1979, wojewoda katowicki w latach 1985-1990, senator V kadencji. Zmarł 11 listopada 2018 roku.

1946 - Juan Perón wygrał wybory prezydenckie w Argentynie. Kampanii wyborczej towarzyszyła fala represji przeciwko liberalnej opozycji. W 1947 utworzył Partię Peronowską, głoszącą program sprawiedliwości społecznej. W czasie prezydentury tworzył państwo opiekuńcze, zwiększał ingerencje rządu w gospodarce i wprowadził do niej elementy socjalizmu. Po reelekcji w 1953 zniósł swobodę zrzeszania się i zlikwidował wolność prasy. Reformy Peróna doprowadziły do izolacji Argentyny, pogorszenia się sytuacji ekonomicznej i spadku poziomu życia obywateli. Został obalony w 1955 po wojskowym zamachu stanu i uciekł do Paragwaju. Ponowie doszedł do władzy w 1973 roku. Zmarł 1 lipca 1974 roku.

1947 - Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym zakończył się trwający od 17 grudnia 1946 roku proces członków okupacyjnych władz Warszawy. W wydanym 3 marca wyroku Trybunał skazał na karę śmierci Ludwiga Fischera, gubernatora dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa, Josefa Meisingera, szefa SD i Policji Bezpieczeństwa - Sipo w Warszawie oraz Maxa Daume wysokiego oficera hitlerowskiej policji i SS-Standartenführera, odpowiedzialnego za masakrę 107 polskich cywili w Wawrze w grudniu 1939 roku. Czwarty oskarżony - Ludwig Leist, niemiecki starosta Warszawy - został skazany na osiem lat więzienia.

1953 - Po sfingowanym procesie został stracony w więzieniu mokotowskim generał August Emil Fieldorf, pseudonim "Nil", komendant Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, zastępca ostatniego komendanta AK generała Leopolda Okulickiego. Pośmiertnie 4 lipca 1958 roku generał Fieldorf został uniewinniony, a w marcu 1989 roku zrehabilitowany. Urodził się 20 marca 1895 roku.

1954 - W katastrofie kolejowej w Świebodzicach koło Wałbrzycha zginęło kilkanaście osób a kilkadziesiąt zostało rannych. W pobliżu dworca kolejowego podczas mijania się z pociągu towarowego na pospieszny z Warszawy spadły ogromne bale drewniane. Dokładna liczba ofiar katastrofy pozostaje nieznana. Na jej temat nie opublikowano nawet najmniejszej wzmianki w prasie. 70 rocznica

1955 - Urodziła się Martyna Jakubowicz, piosenkarka, wokalistka bluesowa, gitarzystka, kompozytorka. Jej najbardziej znane przeboje to: "Kołysz mnie”, "Kiedy będę starą kobietą” i "W domach z betonu”.

1955 - Urodził się Piotr Grajter, organista, kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog. Profesor sztuk muzycznych, prowadzi klasy organów w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy oraz w Akademii Muzycznej w Łodzi.

1955 - Urodził się Steven Paul Jobs, amerykański przedsiębiorca, informatyk pochodzenia syryjskiego, jeden z trzech założycieli, były prezes i przewodniczący rady nadzorczej Apple Inc. Zmarł 5 października 2011 roku.

1960 - Został wycofany ze służby niszczyciel ORP "Burza”. Po remoncie od 31 maja 1960 roku przez 16 lat pełnił funkcję okrętu-muzeum Marynarki Wojennej PRL. Odwiedziło go w tym czasie ponad trzy miliony 700 tysięcy zwiedzających. ORP "Burza” w czasie II wojny światowej uczestniczył w kampaniach norweskiej i francuskiej, a także w bitwie o Atlantyk.

1961 - Otwarto Port lotniczy Paryż-Orly. Jest położony 13 kilometrów na południe od centrum Paryża. Jest to jedno z dwóch dużych lotnisk obsługujących francuską aglomerację stołeczną. Port w Orly obsługuje głównie połączenia w Europie, w Afryce, na Bliskim Wschodzie oraz na Karaibach.

1965 - Urodził się Alessandro Gassman, włoski aktor i reżyser filmowy i telewizyjny. Grał między innymi w filmach i serialach: "Miesiąc nad jeziorem", "Transporter 2", "Cichy chaos", "Koniec wojny", "Dziecko zwane Jezus".

1967 - Zmarł Franz Waxman, niemiecko-amerykański kompozytor, dyrygent i autor muzyki filmowej pochodzący z Górnego Śląska. Zdobywca Oscarów za muzykę do "Bulwaru Zachodzącego Słońca" Wildera i "Miejsca pod słońcem" George'a Stevensa. Przygodę z filmem rozpoczynał od dyrygowania orkiestrą w czasie nagrywania muzyki do legendarnego "Błękitnego anioła" z Marleną Dietrich w roli głównej. Urodził się 24 grudnia 1906 roku.

1968 - Ukazał się debiutancki album brytyjsko-amerykańskiej grupy Fleetwood Mac "Fleetwood Mac". W pierwszych latach działalności kapela reprezentowała nurt brytyjskiego bluesa, zdobywając szczyt rodzimej listy przebojów. Fleetwood Mac zdobył ogólnoświatową popularność po wydaniu albumu "Rumours" w 1977 roku. Łącznie grupa sprzedała ponad 100 milionów płyt na całym świecie.

1969 - Do Gdyni powrócił ze swego ostatniego rejsu M/S "Batory". Pod polską banderą pływał 33 lata. W tym czasie odbył 222 rejsy liniowe, przewożąc ponad 270 tysięcy pasażerów, w 59 wojennych podróżach przewiózł dalsze około 120 tysięcy osób, jako transportowiec. Odbył też 75 rejsów wycieczkowych przewożąc około 30 tysięcy pasażerów. 55 rocznica

1973 - W Warszawie urodził się Jan Klata, dramaturg, reżyser teatralny, w latach 2013-2017 dyrektor Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Autor między innymi sztuk: "Sprawa Dantona” Stanisławy Przybyszewskiej, "Rewizor" według Gogola i "Nakręcana pomarańcza" Anthony’ego Burgessa. W 2018 roku otrzymał Europejską Nagrodę Teatralną, za wyznaczanie nowych trendów i kreowanie nowego języka teatru.

1975 - Urodził się Marcin Małek, poeta i publicysta, publikował w kwartalnikach "Fronda”, "Tygiel Kultury”, "Akcent”, oraz w miesięcznikach "Nowe Państwo”, "Stosunki Międzynarodowe”, "Opcja na prawo”. Laureat dorocznej nagrody za rok 2012 czasopisma "Poetry&Paratheatre" w dziedzinie sztuki, w kategorii Wiersz Roku za utwór "Bieg - czyli list do współczesnych”.

1981 - W Londynie ogłoszono zaręczyny księcia Karola i Diany Spencer. Ich ślub, 29 lipca 1981 w Katedrze Świętego Pawła w Londynie, stał się międzynarodowym wydarzeniem społecznym, określanym, jako "ślub stulecia”. W pierwszej połowie lat 90. prasa ujawniła kulisy małżeństwa księstwa Walii, publikując materiały kompromitujące zarówno Karola, jak i Dianę. W 1992 książę i księżna Walii ogłosili separację. Rozwód orzeczono w 1996. W 1997 roku Diana zginęła w tragicznym wypadku samochodowycm w Paryżu. W 2005 roku książę Karol ożenił się ponownie, z Kamilą Parker Bowles, która była oskarżana przez opinię publiczną o przyczynienie się do rozpadu małżeństwa z ksieżną Dianą. Obecnie Kamila nosi tytuł królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej - jako żona Karola III, króla Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, po objęciu przez Karola III tronu po matce, Elżbiecie II.

1985 - Wystawieniem sztuki "Autoparodia" na podstawie zakopiańskich tekstów Witkacego w reżyserii Andrzeja Dziuka zainaugurował działalność Teatr imienia Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem. Siedzibą Teatru przy ulicy Chramcówki jest sala w Hotelu Chałubiński.

1985 - Zmarł Jerzy Kreczmar, reżyser, eseista, teatrolog i pedagog; wieloletni kierownik literacki Teatru Współczesnego w Warszawie, dyrektor Teatru Polskiego Radia w latach 1948-1949, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie w latach 1966-1968, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego oraz PWST w Warszawie. Jest uważany za jednego z najważniejszych inscenizatorów światowej klasyki w historii polskiego teatru. Urodził się 9 października 1902 roku.

1990 - Ustawą o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym powołano Urząd Antymonopolowy, jako centralny organ administracji państwowej w sprawach przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, podległy Radzie Ministrów. W 1996 roku nastąpiła zmiana dotychczasowej nazwy instytucji na Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

1995 - W Instytucie Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku wyłączono pierwszy polski badawczy reaktor jądrowy EWA. Decyzję podjęto ze względu na zużycie poszczególnych elementów i materiałów. Do 2002 roku usunięto paliwo jądrowe i substancje wysokoaktywne oraz zdemontowano reaktor. Reaktor EWA został uruchomiony 14 czerwca 1958 roku a jego nazwa była akronimem od wyrazów: eksperymentalny, wodny, atomowy.

1998 - Sześciu ratowników górniczych zginęło podczas niezgodnej z przepisami penetracji nieużywanego wyrobiska w KWK 'Niwka-Modrzejów” w Sosnowcu. W czasie prac remontowych górnicy weszli bez odpowiednich aparatów w obszar beztlenowy wyrobiska.

2000 - Zmarł Franciszek Wawrzyniec Kamiński, pseudonim "Olsza”, "Kowal”, "Zenon Trawiński”, działacz ruchu ludowego, generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny Batalionów Chłopskich, szef I Oddziału Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. Organizował wystąpienia zbrojne przeciw wysiedlaniu ludności Zamojszczyzny. Po wojnie działał w PSL, od 1990 roku - honorowy prezes tej partii. W okresie stalinowskim skazany przez sąd wojskowy na 12 lat więzienia. Poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy. Urodził się 20 września 1902 roku.

2002 - W amerykańskim Salt Lake City zakończyły się XIX Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Największym sukcesem Polaków były dwa medale Adama Małysza - srebrny i brązowy. Czwarte miejsce zdobyła Jagna Marczułajtis w slalomie równoległym snowboardzistek. Był to najlepszy występ Polaków na zimowych igrzyskach między 1972, a 2010 rokiem. Klasyfikację medalową wygrała Norwegia przed Niemcami i USA.

2003 - Oskarżany o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości serbski ultranacjonalista Vojislav Šešelj oddał się w ręce Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii w Hadze. Przedstawiono mu osiem zarzutów zbrodni przeciwko ludzkości oraz sześć zarzutów zbrodni wojennych. W marcu 2016 został uniewinniony.

2004 - Papież Jan Paweł II ustanowił metropolię łódzką oraz diecezję bydgoską i świdnicką. 20 rocznica

2006 - Al-Ka’ida podjęła nieudaną próbę ataku na największą na świecie rafinerię ropy w Abqaiq w Arabii Saudyjskiej. Samochody zamachowców eksplodowały po ostrzelaniu przez strażników.

2008 - 80. ceremonia wręczenia Oscarów. Po raz pierwszy od 26 lat został nominowany polski film w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny - "Katyń" Andrzeja Wajdy. Drugim polskim filmem z szansami na Statuetkę był zrealizowany wraz z Brytyjczykami animowany "Piotruś i wilk". Na Oscara miał również szanse Janusz Kamiński za zdjęcia do filmu "Motyl i skafander". Najwięcej Oscarów - cztery - otrzymał film "To nie jest kraj dla starych ludzi", trzy statuetki przyznano "Ultimatum Bourne’a". Polacy nie zdobyli nagród.

2009 - Zmarł Tadeusz Stanisław Sumiński „Leszczyc”, polski fotografik, ekonomista, uczestnik Powstania Warszawskiego, żołnierz 2 drużyny III plutonu „Felek” Kompanii Rudy batalionu Zośka. Jego prace wielokrotnie gościły na wystawach fotograficznych w kraju. Pracował także jako fotoreporter, lecz znany był przede wszystkim jako fotografik krajobrazu. W 1994 wystąpił w filmie Krzysztofa Langa "Powstanie Warszawskie 1944", opowiadając o swoich przeżyciach wojennych. Urodził się 1 kwietnia 1924 roku. 15 rocznica

2010 - Zmarła Lucylla Pszczołowska, z domu Rudniańska, polonistka, badaczka historii wiersza polskiego oraz wersologii. Profesor w Instytucie Badań Literackich PAN, prowadziła działalność dydaktyczną na Uniwersytecie Warszawskim, Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie oraz Uniwersytecie Amsterdamskim. Urodziła się 9 września 1924 roku.

2011 - Wahadłowiec Discovery wyruszył w swą ostatnią misję STS-133. Jego zadaniem był transport załogi i wymiana zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W pierwszą podróż kosmiczną wystartował 30 sierpnia 1984, a ostatnią zakończył 9 marca 2011. Discovery odbył 39 podróży kosmicznych, spędził na orbicie łącznie ponad 365 dni i przeleciał w sumie 238 milionów 539 tysięcy 663 kilometry. Okrążył Ziemię ponad 5,5 tysiąca razy. Na jego pokładzie przebywało 252 astronautów.

2014 - Zmarł Harold Ramis, amerykański aktor, reżyser filmowy i scenarzysta. Najbardziej znany z roli w filmie "Pogromcy duchów". Reżyserował między innymi, obrazy "W krzywym zwierciadle: Wakacje", "Dzień Świstaka" oraz "Depresja gangstera". Urodził się 21 listopada 1944 roku. 10 rocznica

2017 - Zmarł Gustaw Lutkiewicz, aktor znany między innymi z filmów: "Ogniem i mieczem", seriali: "Złotopolscy" i "Alternatywy 4" oraz licznych ról teatralnych. Często występował w słuchowiskach radiowych. W 1994 roku otrzymał "Złoty Mikrofon”, za wieloletnią współpracę z Polskim Radio oraz za kreację postaci Polikarpa Lepieszki w powieści radiowej "W Jezioranach”. Był cenionym odtwórcą ballad Bułata Okudżawy. Urodził się 29 czerwca 1924 roku.

2020 - Zmarł Clive Cussler, amerykański pisarz, autor bestsellerowych powieści sensacyjno-przygodowych. Cussler założył też Narodową Agencję Badań Podwodnych i Morskich. Z grupą ekspertów morskich i wolontariuszy odnalazł ponad 60 wraków mających znaczenie historyczne. Książki Cusslera zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i wydane w ponad 100 krajach.

Urodził się 15 lipca 1931 roku. 2020 - Zmarł Jan Kowalczyk, sportowiec, jeździec i trener, mistrz olimpijski z 1980 roku, kontynuator polskiej szkoły jazdy. 17 razy wygrywał mistrzostwa Polski. Trzykrotnie startował w letnich igrzyskach olimpijskich w 1968, 1972 i 1980 roku. Na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 został mistrzem olimpijskim w konkurencji skoków przez przeszkody na koniu Artemor w konkursie indywidualnym i wicemistrzem w zawodach drużynowych. Urodził się 18 grudnia 1941 roku.

2021 - Zmarła Alicja Helman, teoretyk i historyk filmu, nestorka polskiego filmoznawstwa, eseistka i tłumaczka. Urodziła się 19 maja 1935 roku.

2022 - Rozpoczęła się inwazja Rosji na Ukrainę. Moskwa zaczęła gromadzić swoje wojska wzdłuż granicy z Ukrainą na przełomie października i listopada 2021. W lutym 2022 przeprowadzone zostały ćwiczenia wojskowe na Białorusi wspólne z siłami zbrojnymi tego kraju, po których wojska rosyjskie nie wróciły już do Rosji. 24 lutego wojska zgromadzone wzdłuż granic Ukrainy ruszyły do natarcia. Pierwsze dni konfliktu nie przyniosły Rosjanom spektakularnych sukcesów, za to w ogromnym stopniu zjednoczyły Ukraińców w oporze przeciw najeźdźcom, natomiast opinię publiczną większości państw świata włączając w to rządy i organizacje międzynarodowe, w proteście przeciw inwazji. Wdrożone zostały wobec Rosji sankcje gospodarcze, natomiast Ukraina otrzymała pomoc, włączając w to zarówno wsparcie humanitarne, jak i wojskowe.

2022 - Zmarł Witalij Skakun, ukraiński żołnierz, saper 35. Brygady Piechoty Morskiej, odznaczony tytułem Bohatera Ukrainy. Podczas działań wojennych w obwodzie chersońskim podłożył ładunki wybuchowe i oddając życie, wysadził most nieopodal Geniczeska. Jego czyn, szeroko komentowany przez ukraińskie i zagraniczne media, spowolnił wojska rosyjskie i umożliwił ukraińskiej jednostce zorganizowanie obrony. Urodził się 19 sierpnia 1996 roku.

2023 - Zmarł Walter Mirisch, amerykański producent filmowy pochodzenia żydowskiego. Miał 101 lat. Był laureatem Oskara w 1968 roku, w kategorii najlepszy film roku, jako producent dramatu kryminalnego "W upalną noc "(1967), w reżyserii Normana Jewisona. Wytwórnia braci Mirisch wydała także dwa inne obrazy nagrodzone Oskarem za najlepszy film roku: w 1961 "Garsoniera" i w 1962 "West Side Story". Urodził się 8 listopada 1921 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »