Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka zkalendarza
2024-02-22, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka zkalendarza

22 lutego - Dzień Myśli Braterskiej - symboliczne święto przyjaźni między skautami a harcerzami, obchodzone w rocznicę urodzin Roberta Baden-Powella, twórcy skautingu.

22 lutego - Dzień Ofiar Przestępstw.

22 lutego - Europejski Dzień Praw Ofiar Przestępstw.

22 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, trwający od 19 do 25 lutego..
1255 - Książę wrocławski Henryk III Biały nadał prawa miejskie Oleśnicy. Lokacja nastąpiła według prawa średzkiego. W mieście rządził wójt dziedziczny wraz z ławnikami, a miasto posiadało ograniczoną autonomię i sądownictwo. Zapewniało prawo spadkowe kobietom. Od 1294 roku Oleśnica należała do księstwa głogowskiego. W 1313 roku stała się stolicą samodzielnego księstwa oleśnickiego pod władzą księcia Bolesława. Obecnie Oleśnica leży w województwie dolnośląskim, liczy około 37 tysięcy mieszkańców.

1460 - W czasie wojny Szczecina ze Stargardem o handel morski w ataku oddziałów stargardzkich zginęło sześciu strażników szczecińskiego mostu celnego, a kilkadziesiąt osób wzięto do niewoli. Oddziały stargardzkie okradły i zniszczyły należącą do Szczecina wieś Czarna Łąka. Kilka miesięcy później w połowie drogi pomiędzy Stargardem i Szczecinem - w Kobylance - burmistrzowie obu miast zasadzili lipę "Wieniec Zgody”, jako gest, który miał położyć kres walkom o prymat w handlu morskim. Lipa rośnie do dziś i jest obecnie pomnikiem przyrody. Od tego czasu, co 100 lat włodarze obu miast sadzą tam kolejne drzewa.

1512 - Zmarł Amerigo Vespucci, włoski kupiec i żeglarz, nawigator i kartograf. Twierdził, że rok przed Kolumbem, ujrzał Amerykę Południową. Dzięki opisom poznanych krajów zyskał tak dużą popularność, że powszechnie jego, a nie Krzysztofa Kolumba, zaczęto uważać za odkrywcę Ameryki, a nowy ląd nazwano jego imieniem. Urodził się 9 marca 1454 roku.

1730 - Urodził się Dominik Merlini, właściwie Domenico Merlini, włoski architekt działający w Polsce, od 1773 roku naczelny architekt Rzeczypospolitej. Do najsłynniejszych dzieł Dominika Merliniego zalicza się Pałac na Wodzie w warszawskim kompleksie pałacowo-ogrodowym w Łazienkach Królewskich. Zmarł 20 lutego 1797 roku.

1732 - Urodził się George Washington, amerykański generał, polityk, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1788-1796 roku. Głównym osiągnięciem prezydenta było wzmocnienie władzy federalnej młodego państwa poprzez włączenie Karty praw do konstytucji w 1791, a także rozwój handlu i stabilizacja gospodarki. Washington zabezpieczył też kraj przed zaangażowaniem się w kolejne konflikty zbrojne, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. 18 września 1793 wmurował kamień węgielny pod budowę Kapitolu, siedziby federalnej władzy ustawodawczej. Uważany jest za ojca narodu amerykańskiego. Zmarł 14 grudnia 1799 roku.

1785 - Podpisano konwencję kończącą kilkuletni konflikt gdańsko-pruski. W wyniku I rozbioru Polska utraciła na rzecz Prus Pomorze Gdańskie bez samego miasta Gdańska. W wyniku porozumienia poddani pruscy otrzymali prawo tranzytu towarów przez terytorium gdańskie, pod warunkiem uiszczania opłat, z zastrzeżeniem, że mają być równe stawki dla Gdańszczan i Prusaków. Gdańszczanie uzyskali monopol na eksport morskich towarów polskich spławianych Wisłą.

1788 - W Gdańsku urodził się Arthur Schopenhauer, niemiecki filozof. Jego prace to między innymi: "O wolności ludzkiej", "Świat jako wola i przedstawienie", "Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów”. Za czasów Arthura Schopenhauera jego filozofia nie była popularna, dominował heglizm, a później marksizm. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku z jego koncepcji rozwinęło się sporo systemów filozoficznych, w tym egzystencjalizm, psychoanaliza i filozofia Nietzschego. Zmarł 21 września 1860 roku we Frankfurcie nad Menem.

1797 - Urodził się Heinrich Engelhard Steinweg, amerykański przedsiębiorca niemieckiego pochodzenia, konstruktor pianin i fortepianów, założyciel istniejącej do dziś fabryki fortepianów, twórca firmy Steinway & Sons. Zmarł 7 lutego 1871 roku.

1806 - Urodził się Józef Kremer, filozof, historyk sztuki, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współzałożyciel Akademii Umiejętności, żołnierz Powstania Listopadowego, ranny w bitwie pod Grochowem. Był prekursorem naukowego uprawiania psychologii w Polsce: przeprowadził systematyczny podział zjawisk psychicznych na świadome i nieświadome, zaś antropologię rozumiał, jako naukę o ich wzajemnej relacji. W historii sztuki, jako pierwszy w Polsce zaczął stosować poprawną terminologię stylową. Był jednym z autorów haseł do 28-tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Zmarł 2 czerwca 1875 roku.

1810 - Urodził się Fryderyk Chopin (podawana jest także data 1 marca), kompozytor i pianista. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych, a także za jednego z najważniejszych polskich kompozytorów w historii. Był jednym z najsłynniejszych pianistów swoich czasów, często nazywany "poetą fortepianu". Tworzył między innymi koncerty, mazurki, polonezy, nokturny i etiudy. Jego twórczość łączyła elementy polskiej muzyki ludowej i narodowej ze stylem romantycznym. Była inspiracją dla wielu późniejszych kompozytorów - Liszta, Wagnera, Brahmsa, Czajkowskiego czy Rachmaninowa. Od września 1831 roku mieszkał we Francji. Zmarł 17 października 1849 roku. Od 1927 roku, co pięć lat w Polsce jest organizowany Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina.

1810 - Zmarł Charles Brockden Brown, amerykański pisarz, historyk i wydawca, nazywany "ojcem powieści amerykańskiej". Napisał między innymi powieści: "Wieland", "Ormond" i "Arthur Mervyn". Urodził się 17 stycznia 1771 roku.

1814 - Urodził się Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, muzyk i kompozytor. Jako pierwszy zebrał i usystematyzował według regionów polską kulturę ludową. Opisał ją w 36-tomowym monumentalnym dziele "Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce". Zmarł 3 czerwca 1890 roku. 210. rocznica

1833 - Urodził się Józef Wincenty Piłsudski, ziemianin, przemysłowiec, ojciec marszałka Józefa Piłsudskiego. Zmarł 15 kwietnia 1902 roku.

1840 - Urodził się August Ferdinand Bebel, jeden z założycieli i wieloletni przywódca niemieckiej socjaldemokracji. Zmarł 13 sierpnia 1913 roku.

1846 - Powstanie krakowskie: powołano Rząd Narodowy. W jego skład weszli Jan Tyssowski, Ludwik Gorzowski i Aleksander Grzegorzewski, nadzorujący pracę pięcio-osobowej Rady Ministrów. Rząd obiecał uwłaszczenie chłopów, przydzielenie im ziemi i utworzenie warsztatów narodowych. Jednak zamiar przyciągnięcia chłopów do powstania krakowskiego nie powiódł się, gdyż głoszeniem i tłumaczeniem obietnic wśród tej warstwy społeczeństwa zajęła się jedynie niewielka garstka ludzi.

1846 - Po raz ostatni zabrzmiał amerykański Dzwon Wolności. Po raz pierwszy został nazwany "Dzwonem Wolności" przez grupę działaczy próbującą znieść niewolnictwo. W latach 30. XIX wieku abolicjoniści zainspirowani widniejącą na nim inskrypcją - "Oznajmijcie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców" - przyjęli go, jako symbol swojej walki o prawo do wolności. Pod koniec XIX wieku, ważący prawie 900 kilogramów dzwon podróżował po Stanach Zjednoczonych na wystawach i pokazach, pomagając łagodzić podziały powstałe podczas wojny secesyjnej. Przypominał o wcześniejszym okresie w historii Stanów Zjednoczonych, gdy Amerykanie wspólnie walczyli o uzyskanie niepodległości. Ostatecznie w 1915 dzwon na stałe powrócił do Filadelfii, gdzie do dziś pozostaje.

1848 - W Paryżu wybuchła rewolucja lutowa, uważana za początek tak zwanej Wiosny Ludów, która ogarnęła wiele krajów w Europie, między innymi Polskę. Jej bezpośrednią przyczyną były zarządzenia władz zabraniające publicznego bankietu na rzecz reformy prawa wyborczego. Demonstranci zmusili króla Ludwika Filipa do abdykacji. Po obaleniu monarchii powstał Rząd Tymczasowy, który proklamował 25 lutego II Republikę Francuską. Zniesiono niewolnictwo w koloniach, zlikwidowano cenzurę oraz wprowadzono wolność prasy i stowarzyszeń.

1857 - Urodził się Robert Stephenson Baden-Powell, brytyjski generał, pisarz, twórca skautingu. Służył w armii brytyjskiej w Indiach i Afryce. W 1899, w czasie II wojny burskiej w Afryce Południowej, dowodził obroną miasta Mafeking. Kilka jego książek wojskowych, napisanych dla rozpoznania wojskowego i szkolenia wywiadowców, było również czytanych przez chłopców. Zainspirowany tym zjawiskiem, napisał książkę "Scouting for Boys", opublikowaną w 1908, przeznaczoną dla młodych czytelników. Podczas pisania, wypróbowywał swoje pomysły podczas obozu na wyspie Brownsea w sierpniu 1907. Obecnie obóz ten jest traktowany, jako początek skautingu. Robert Stephenson Baden-Powell zmarł 8 stycznia 1941 roku.

1857 - W Hamburgu urodził się Heinrich Hertz, niemiecki fizyk, odkrywca fal elektromagnetycznych. W 1886 po raz pierwszy wytworzył fale elektromagnetyczne, posługując się skonstruowanym przez siebie oscylatorem elektrycznym. Stwierdził tożsamość fizyczną fal elektromagnetycznych i fal świetlnych oraz ich jednakową prędkość rozchodzenia się. Stworzył także podstawy rozwoju radiokomunikacji. Dla uczczenia tych osiągnięć jednostkę częstotliwości nazwano od jego nazwiska hercem. Zmarł 1 stycznia 1894 roku.

1866 - Zmarła Ludwika Śniadecka, polska działaczka w Turcji w okresie zaborów. Młodzieńcza, nieodwzajemniona miłość Juliusza Słowackiego - upamiętniona w korespondencji i utworach poety. W 1842 poznała w Turcji Michała Czajkowskiego - Sadyka Paszę. Po przejściu na islam została jego żoną i wspierała go w działalności politycznej, między innymi w zakładaniu Adampola - polskiej osady w okolicach Stambułu. Została pochowana właśnie w Adampolu. Urodziła się 4 sierpnia 1802 roku.

1875 - Zmarł Charles Lyell, geolog angielski. Był reformatorem nowoczesnej geologii, którą oparł na zasadzie aktualizmu geologicznego - uniformitaryzmu, odrzucając katastrofizm i ugruntowując pogląd o niezmiernie długim czasie trwania okresów geologicznych. Zasadę tę rozwinął i uzasadnił w swoim podstawowym dziele "The Principles of Geology". Urodził się 14 listopada 1797 roku.

1881 - Urodził się James Reese Europe, amerykański mandolinista jazzowy, kompozytor muzyki ragtime. Uważany za pioniera amerykańskiego jazzu, który spopularyzował ragtime na orkiestrę. Zyskał sławę dzięki współpracy z parą taneczną Vernona i Ireny Castle oraz pracy w nowojorskich klubach. W czasie I wojny światowej w stopniu porucznika prowadził orkiestrę dętą 369. Pułku Piechoty Amerykańskiego Korpusu Ekspedycyjnego. Orkiestra koncertowała pod koniec wojny w 25 francuskich miastach. James Europe zmarł śmiertelnie raniony nożem podczas kłótni w bostońskim nocnym lokalu, 9 maja 1919 roku.

1887 - W Rostowie na Donem urodził się Ksawery Tartakower, prawnik, szachista, arcymistrz, sześciokrotny reprezentant Polski na olimpiadach szachowych, zdobywca pięciu medali, w tym złotego w 1930 roku. Od 1939 przebywał do emigracji. Wybuch II wojny światowej zastał go w Buenos Aires, gdzie rozgrywano ósmą olimpiadę szachową. Po krótkim pobycie w Argentynie wrócił do Europy i pod przybranym nazwiskiem służył, jako oficer w armii generała Charlesa de Gaulle’a. Po wojnie przyjął francuskie obywatelstwo, w dalszym ciągu aktywnie uczestniczył w życiu szachowym. Reprezentował Francję na olimpiadzie w 1950 roku. Zmarł 4 lutego 1956 roku w Paryżu.

1889 - Urodziła się Olave Baden-Powell, angielska organizatorka żeńskiej gałęzi ruchu skautowego, autorka "The Girl Guide Movement" - podręcznika dla skautek. W 1930 została Naczelną Skautką Świata. Żona Roberta Baden-Powella, twórcy skautingu. Zmarła 19 czerwca 1977 roku. 135. rocznica

1890 - Urodził się Kazimierz Opaliński, aktor teatralny i filmowy. Debiutował w 1912 roku w przemyskim teatrze amatorskim Fredreum. Przez wiele lat występował w radiowej powieści "W Jezioranach”, zagrał między innymi w filmach: "Piątka z ulicy Barskiej”, "Człowiek na torze”, "Wesele”, "Eroica”, "Zezowate szczęście”, "Faraon”, "Ziemia obiecana”. Od 1953 roku był związany z teatrami warszawskimi: Współczesnym i Narodowym. Zmarł 6 czerwca 1979 roku.

1897 - W Warszawie urodził się Karol Świerczewski, działacz komunistyczny, członek WKP(b), w latach 20. i 30. XX wieku zajmował eksponowane stanowiska w Armii Czerwonej, W 1936 roku pod pseudonimem "generał Walter" dowodził w Hiszpanii XIV Brygadą Międzynarodową. W czasie II wojny światowej dowódca 2. Armii Wojska Polskiego. Od 1946 wiceminister obrony narodowej, odpowiedzialny między innymi za represje wobec żołnierzy Armii Krajowej. Zginął 28 marca 1947 roku w zasadzce przygotowanej przez UPA w Bieszczadach.

1898 - W Krakowie urodził się Karol Bunsch, pisarz, autor książek historycznych, publicysta, tłumacz. Jego głównym osiągnięciem literackim był wielotomowy cykl powieściowy z czasów piastowskich, znany jako Powieści piastowskie, cieszący się popularnością już od wydania pierwszej książki - "Dzikowy skarb". Opublikował ponadto trylogię o Aleksandrze Wielkim i powieści rozgrywające się w czasach Jagiellonów. Zmarł 24 listopada 1987 roku w Krakowie.

1900 - W konspiracyjnym lokalu w Łodzi aresztowano Józefa Piłsudskiego i zlikwidowano drukarnię wydawanego przez PPS "Robotnika”. Symulującego chorobę psychiczną Józefa Piłsudskiego przewieziono na badania do petersburskiego szpitala, skąd udało mu się zbiec 14 maja 1901 roku.

1900 - Urodził się Luis Bunuel, hiszpański reżyser filmowy. Jest twórcą między innymi filmów: "Pies Andaluzyjski", "Piękność dnia", "Dyskretny urok burżuazji”, "Widmo wolności”, "Mroczny przedmiot pożądania”. Zmarł 29 lipca 1983 roku.

1901 - Urodziła się Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka, reżyserka, pedagog, współzałożycielka i kierownik artystyczny zespołu pieśni i tańca "Mazowsze". W latach 1918-1939 występowała, jako aktorka i śpiewaczka między innymi w "Qui Pro Quo”, "Cyruliku Warszawskim”, 'Ali Babie” i Teatrze Kameralnym. Zdarzało się, że brała na siebie także rolę konferansjera, na przykład podczas występu w "Hallo! Ciotka!", kiedy to jej wdzięk w połączeniu z werwą i ciętym dowcipem podbił publiczność. Była jedną z pierwszych polskich automobilistek. Jeździła luksusowymi mercedesami oraz słynnym wtedy w Warszawie czerwonym kabrioletem marki Bugatti. Z powodzeniem występowała również w filmach. Zadebiutowała jeszcze w epoce kina niemego. Występowała głównie w rolach komediowych - "Ada to nie wypada", "Papa się żeni" i "Manewry miłosne". Podczas okupacji niemieckiej należała do Armii Krajowej. Pisała antyhitlerowskie piosenki dla warszawskich gazeciarzy. W 1942 roku została aresztowana i uwięziona na Pawiaku. W czasie Powstania Warszawskiego była pielęgniarką w szpitalu, występowała też w Teatrze Frontowym AK. W 1948 wraz z Tadeuszem Sygietyńskim założyła Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca "Mazowsze”. Była też założycielką i pomysłodawczynią Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca "Varsovia”. Zmarła 27 stycznia 1997 roku.

1904 - W Oberwaltersdorf w Dolnej Austrii urodził się Franz Kutschera, nazistowski zbrodniarz. Od września 1943 roku dowódca SS i policji na okręg warszawski, między innymi odpowiedzialny za masowe egzekucje uliczne. Został zastrzelony 1 lutego 1944 w Warszawie przez żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, którzy wykonali na nim wyrok śmierci. 120. rocznica

1909 - Amerykańska Wielka Biała Flota zakończyła rejs dookoła świata. W skład flotylli wchodziły cztery dywizjony, złożone z czterech pancerników i znacznej liczby jednostek pomocniczych każdy. Rejs miał być demonstracją rosnącej potęgi militarnej USA i jej zdolności do operowania na oceanach. 115. rocznica

1912 - Urodziła się Jadwiga Szajna-Lewandowska, pianistka, kompozytorka i pedagog, twórczyni pierwszego polskiego baletu dla dzieci "Pinokio", jedna z nielicznych osób komponujących utwory wyłącznie dla dzieci i młodzieży. Na krajowych i międzynarodowych konkursach kompozytorskich zdobyła wiele nagród. Zmarła 14 marca 1994 roku.

1916 - Urodził się Hieronim Henryk Baranowski, major Wojska Polskiego, plutonowy Polskich Sił Powietrznych, filantrop. Kawaler Orderem Uśmiechu. Uczestnik II wojny światowej, odznaczony Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Walczył w kampanii wrześniowej, następnie w formacjach na zachodzie, między innymi w bitwie o Tobruk. Służył w 1. Batalionie Strzelców Karpackich. Założyciel i przewodniczący Angielsko-Polskiego Towarzystwa Pomocy Dzieciom. Twórca Fundacji Międzynarodowego Kształcenia Muzycznego Dzieci Niewidomych i Słabowidzących imienia Brygady Strzelców Karpackich "Tobruk”. Zmarł 1 lutego 1994 roku.

1916 - Urodził się Jean-Bédel Bokassa, dyktator afrykański. Rządził najpierw - w latach 1966-1979, jako prezydent, potem samozwańczy cesarz Cesarstwa Środkowoafrykańskiego. Odsunięty od władzy w 1979 roku przez Francuzów, został zaocznie skazany na śmierć. Wyroku nie wykonano. Zmarł 3 listopada 1996 roku.

1918 - Urodził się Robert Pershing Wadlow, najwyższy znany człowiek w historii. Mając 22 lata osiągnął wzrost 272 centymetry wzrostu i masę 222 kilogramów. Zmarł 15 lipca 1940 roku.

1920 - W Zakopanem, na skoczni na Antałówce, rozegrano pierwsze zawody o mistrzostwo Polski w skokach narciarskich, zorganizowane przez Polski Związek Narciarski. Zwyciężył zawodnik Czarnych Lwów Leszek Pawłowski.

1921 - Urodził się Marek Rostworowski, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletni kustosz Muzeum Czartoryskich w Krakowie, minister kultury i sztuki. Był autorem wielu scenariuszy wystaw w Muzeum Narodowym w Krakowie, między innymi "Malarstwo włoskie od XIII do XVI wieku w zbiorach polskich", "Polaków portret własny", "Niebo nowe, ziemia nowa?", "Żydzi Polscy". Był też autorem scenariuszy stałych wystaw w Muzeum 600-lecia na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Domu Rodzinnym Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. W latach 1980-1990 działał w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym "Solidarność”. Zmarł 24 maja 1996 roku.

1924 - Urodziła się Maria Iwaszkiewicz-Wojdowska, dziennikarka, redaktorka Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik", autorka książek dotyczących sztuki kulinarnej, między innymi "Kuchnia Iwaszkiewiczów". Napisała wiele felietonów i artykułów, publikowanych w tygodniku „Przekrój”, "Gazecie Podkowiańskiej", dodatku kulturalnym "Życia Warszawy" i innych. Była córką Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, siostrą dziennikarki Teresy Markowskiej. Zmarła 23 marca 2019 roku. 100. rocznica

1925 - W Warszawie założono Polski Związek Hokeja na Lodzie. Pierwszym prezesem związku został Wacław Znajdowski, były lekkoatleta. W tym samym roku powołano również męską kadrę narodową. Inauguracyjne, oficjalne spotkanie międzypaństwowe polska reprezentacja rozegrała 10 stycznia 1926 roku na Eissportstadion w Davos, przegrywając 1:13 towarzyski mecz przeciwko Austrii.

1930 - W Warszawie założono Polski Związek Krótkofalowców. Przed II wojną światową organizacja zrzeszała kluby krótkofalarskie, obecnie jest stowarzyszeniem osób fizycznych.

1930 - Zmarł Jan Ptaśnik, historyk, mediewista, profesor uniwersytetów we Lwowie i Krakowie, wieloletni redaktor "Kwartalnika Historycznego". Największe zasługi położył w badaniach nad historią kultury miast polskich w średniowieczu i okresie staropolskim. W 1931 roku otrzymał pośmiertnie Medal Niepodległości. Urodził się 15 stycznia 1876 roku.

1930 - Urodziła się Marni Nixon, amerykańska sopranistka, aktorka. Podkładała głos Deborah Kerr w ekranizacji musicalu "Król i ja". W "West Side Story" zastąpiła Natalie Wood w partii Marii. W "My Fair Lady" zastępowała Audrey Hepburn w partii Elizy. Zmarła 24 lipca 2016 roku.

1930 - Zmarł Eugeniusz Czerwiński, architekt, profesor Politechniki Lwowskiej. Był między innymi projektantem pawilonów wystawowych lwowskich Targów Wschodnich, II Domu Techników przy ulicy Abrahamowiczów, obecnie Boya-Żeleńskiego, we Lwowie oraz hotelu-pensjonatu "Lwigród” w Krynicy. Urodził się 7 października 1887 roku.

1931 - Przebywająca w domu zakonnym w Płocku siostra Faustyna Kowalska miała pierwsze objawienie Chrystusa. Na polecenie jednego ze swoich spowiedników, księdza Michała Sopoćki, zakonnica zaczęła prowadzić szczegółowy zapis swoich przeżyć, znany później, jako "Dzienniczek". Opisywała w nim cierpienia i przeciwności, stany mistyczne, jakich doznawała, przede wszystkim zaś liczne wizje i objawienia. Zapisała również polecenie Jezusa Chrystusa chcącego, by zostało założone nowe zgromadzenie głoszące na cały świat kult Miłosierdzia Bożego. Według "Dzienniczka” 22 lutego 1931 miała wizję Jezusa, który kazał jej namalować obraz Miłosierdzia Bożego. 30 kwietnia 2000 odbyła się kanonizacja, której dokonał Jan Paweł II. Wtedy też zostało ustanowione święto Miłosierdzia Bożego. Siostra Faustyna Kowalska urodziła się 25 sierpnia 1905 roku, a zmarła 5 października 1938.

1932 - Urodziła się Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, działaczka opozycji w czasach PRL. Jej najbardziej znana powieść "Pestka" została przetłumaczona na pięć języków, a w 1995 roku na jej podstawie nakręcono film w reżyserii Krystyny Jandy. Od 1976 roku współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, wyjeżdżając, jako obserwator na procesy robotników w Radomiu. Od września 1977 wchodziła w skład Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR”. Prowadziła także bank informacji o represjach. Wzięła udział w listopadzie 1978 roku w głodówce w Bazylice świętego Krzyża w Warszawie w solidarności z sądzonymi działaczami opozycji w Czechosłowacji - Karty 77. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu SB przeprowadzała rewizje. Zmarła 29 czerwca 2008 roku.

1936 - Urodził się John Michael Bishop, amerykański immunolog i mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla w 1989 roku. Pod koniec lat 70. prowadził, wraz z odbywającym staż podoktorski Haroldem Varmusem, badania nad retrowirusami. W 1980 roku odkryli pierwszy ludzki onkogen. Stwierdzili, że w wyniku włączenia do genomu genów wirusa, niektóre geny obecne w komórce - nazwane protoonkogenami - mogą powodować powstanie nowotworu.

1940 - Pięcioletni Tenzin Gjaco został intronizowany, jako 14. Dalajlama - przywódca duchowy i polityczny Tybetańczyków. Od 1959 roku przebywa na emigracji w Indiach, gdzie w Dharamsali kieruje emigracyjnym rządem swojego kraju, będącego obecnie częścią Chińskiej Republiki Ludowej. W 1989 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za obronę tożsamości narodowej Tybetańczyków oraz rezygnację z przemocy w walce o wyzwolenie Tybetu. Dalajlama w kwietniu 2016 potwierdził, że będzie żył 113 lat w obecnym wcieleniu, czyli odejdzie w roku 2048 lub 2049. Tradycją w linii dalajlamów jest, że informują oni o swoich datach śmierci i datach ponownych inkarnacji. Wybrani dostojnicy buddyjscy wędrują po kraju, starając się odnaleźć dziecko, kolejną inkarnację i oficjalnie potwierdzają ten fakt. Tenzin Gjaco urodził się 6 lipca 1935 roku.

1940 - Niepowodzeniem zakończyła się operacja "Wikinger" sześciu niemieckich niszczycieli przeciwko brytyjskim statkom rybackim na Morzu Północnym. Niszczyciel "Leberecht Maass” zatonął po tym jak został omyłkowo zbombardowany przez niemiecki bombowiec Heinkel He 111. Zginęło 282 członków załogi okrętu. Drugi niszczyciel "Max Schultz” prawdopodobnie wszedł na pola minowe w celu uniknięcia omyłkowego ataku ze strony Luftwaffe i zatonął z całą 308 osobową załogą. Trzeci niszczyciel "Theodor Riedel” atakując domniemany brytyjski okręt podwodny, doznał uszkodzeń steru od wybuchów własnych bomb głębinowych.

1940 - Urodziła się Judy Cornwell, właściwie Judy Valerie Cornwell, angielska aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Dwoje na drodze", "Wichrowe Wzgórza", "Wspomnienia Hiacynty Bukiet", "Co ludzie powiedzą", "Doktor Who" i "Morderstwa w Midsomer".

1940 - Zmarł Albert Willimsky, niemiecki ksiądz rzymskokatolicki, przeciwnik nazizmu. Za nieugiętą krytykę nazizmu i obronę godności maltretowanych polskich robotników przymusowych został zamęczony w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen w Oranienburgu. Urodził się 29 grudnia 1890 roku.

1941 - W Toronto ukazał się pierwszy numer czasopisma polonijnego "Kronika Tygodniowa”. Było przedłużeniem zawieszonego wcześniej przez rząd "Głosu Pracy", pisma polskich komunistów w Kanadzie. Tygodnik od początku był organem prasowym Stowarzyszenia Pomocy Polsce i Aliantom. "Kronika Tygodniowa", subsydiowana przez władze PRL, ściśle przestrzegała dyrektyw komunistycznego rządu. Nie zdołała zdobyć polonijnego rynku czytelniczego w Kanadzie, co powiodło się licznym polonijnym tytułom prywatnym. Wychodził do 27 lutego 1990 roku.

1942 - W Myślenicach urodziła się Katarzyna Gaertner, kompozytorka, autorka przebojów "Małgośka" i "Eurydyki tańczące". W 1968 zaczęła tworzyć dla potrzeb filmu i teatru. Jest autorką muzyki do prekursorskiej mszy beatowej "Pan przyjacielem moim", jednego z pierwszych polskich musicali "Na szkle malowane", oratorium "Zagrajcie nam dzisiaj, wszystkie srebrne dzwony" oraz do musicalu dla dzieci "Rumcajs". W wersji scenicznej musicalu "Pozłacany warkocz" wystąpił zespół Dżem z Ryszardem Riedlem. W 2014 skomponowała mszę kanonizacyjną "Missa Santo E Gia Santo”, napisaną specjalnie z okazji kanonizacji Jana Pawła II i Jana XXIII.

1942 - W Poznaniu oddział składający się z żołnierzy AK i mieszkańców poznańskiego Chwaliszewa przeprowadził dywersyjno-sabotażową akcję "Bollwerk". W jej wyniku podpalono niemieckie magazyny, w których spłonęły niemieckie mundury, żywność i broń. W wyniku śledztwa przeprowadzonego przez gestapo aresztowani zostali wszyscy uczestnicy akcji, niektórzy z nich zostali straceni, między innymi Antoni Gąsiorowski i Michał Garczyk. Straty materialne Niemców po akcji "Bollwerk" wyniosły, według oficjalnych danych, około 1,5 miliona marek, ale zdaniem niektórych polskich historyków były one znacznie większe.

1943 - Polski niszczyciel "Burza" i amerykański eskortowiec USCGC "Campbell" zatopiły koło norweskiej wyspy Jan Mayen niemieckiego U-Boota U-606. Zginęło 36 członków niemieckiej załogi, 12 wzięto do niewoli.

1943 - W Monachium Trybunał Ludowy pod przewodnictwem Rolanda Freislera skazał na karę śmierci członków antynazistowskiej studenckiej grupy "Biała Róża": Sophie Scholl, jej brata Hansa oraz Christopha Probsta. Tego samego dnia cała trójka została zgilotynowana.

1944 - Ukraińscy nacjonaliści z UPA zamordowali 131 polskich mieszkańców Berezowicy Małej na Wołyniu. Ponad 20 polskich zagród spalili. Nazajutrz, w środę popielcową, pozostali przy życiu Polacy pogrzebali zabitych i uciekli z rodzinnych stron. 80. rocznica

1944 - Niemcy zamordowali w Warszawie Bronisława Ziemięckiego, posła na Sejm I kadencji w II RP, zastępcę członka Rady Obrony Państwa w 1920 roku. Od 24 listopada 1927 do 12 lipca 1933 Bronisław Ziemięcki był prezydentem Łodzi. Za jego kadencji w Łodzi zaczęto budować osiedle mieszkaniowe imienia Montwiłła-Mireckiego, został otwarty Szpital Kasy Chorych imienia Mościckiego, obecnie szpital imienia Barlickiego. Urodził się 27 stycznia 1885 roku. 80. rocznica

1944 - W Gawłowie pod Sochaczewem urodził się Ryszard Bugaj, ekonomista, działacz opozycji demokratycznej, współpracownik KOR, członek Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ "S" w latach 1980-1981, jeden z głównych ekspertów ekonomicznych Solidarności. W stanie wojennym internowany. Działacz podziemnej Solidarności, uczestnik obrad Okrągłego Stołu, poseł na Sejm w latach 1989-1997, współzałożyciel i przywódca "Solidarności Pracy", przewodniczący Unii Pracy. 80. rocznica

1944 - Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill występując w Izbie Gmin poparł sowieckie postulaty w sprawie polskiej granicy wschodniej. Przemówienie było pierwszym wygłoszonym przez szefa brytyjskiego rządu po zakończeniu przełomowej dla powojennego porządku politycznego konferencji tak zwanej wielkiej trójki w Teheranie w grudniu 1943 roku. 80. rocznica

1944 - Urodził się Jonathan Demme, amerykański reżyser, aktor, scenarzysta i producent filmowy. Autor między innymi filmów: ''Dzika namiętność'', ''Poślubiona mafii'', "Filadelfia". Największy rozgłos przyniósł mu jeden z najsłynniejszych thrillerów psychologicznych lat 90. - ''Milczenie owiec'', który dostał pięć Oskarów. Zmarł 26 kwietnia 2017 roku. 80. rocznica

1945 - Rada Jedności Narodowej - reprezentacja polityczna Polskiego Państwa Podziemnego - wyraziła protest przeciwko decyzjom konferencji jałtańskiej w sprawie polskiej i jednocześnie wyraziła gotowość udziału w powołaniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. W marcu 1945 roku NKWD aresztowała część członków RJN, w tym wchodzących w skład Komisji Głównej Kazimierza Pużaka, Kazimierza Bagińskiego, Aleksandra Zwierzyńskiego, Eugeniusza Czarnowskiego i Franciszka Urbańskiego. W czerwcu bezprawnie zostali osądzeni w tak zwanym procesie szesnastu w Moskwie. Po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej RJN rozwiązała się i 1 lipca 1945 wystosowała Deklarację Rady Jedności Narodowej, w której zawarła przypomnienie celów wojennych Polski, politykę ZSRR wobec RP oraz Testament Polski Walczącej.

1946 - Urodził się Wojciech Wiszniewski, scenarzysta, reżyser, autor filmów dokumentalnych, między innymi: "Robotnicy '71", "Elementarz", "Stolarz". Przed śmiercią rozpoczął przygotowania do filmu "Porwanie Króla", pełnometrażowego debiutu fabularnego, osnutego na wątkach historycznych związanych z porwaniem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zmarł 21 lutego 1981 roku. Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

1946 - PSL odrzuciło propozycję komunistów utworzenia przez wszystkie partie polityczne wspólnego bloku wyborczego.

1947 - Sejm Ustawodawczy przyjął deklarację o realizacji praw i wolności obywatelskich oraz uchwalił amnestię dla żołnierzy i działaczy podziemia antykomunistycznego. Faktycznym celem amnestii była likwidacja zorganizowanego oporu przeciwników komunistycznego rządu. Obietnic amnestyjnych nie dotrzymano. Zebrana w toku przesłuchań wiedza posłużyła władzom do późniejszych represji wobec ujawnionych i dotarcie do osób nadal prowadzących walkę. Łącznie amnestia objęła 76 tysięcy 774 osoby.

1947 - W szpitalu w Nowym Targu zmarł Józef Kuraś, pseudonim "Ogień", dowódca oddziału podziemia antykomunistycznego. Dzień wcześniej otoczony przez UB usiłował popełnić samobójstwo. Nigdy nie odnaleziono miejsca jego pochówku. Józef Kuraś był żołnierzem Konfederacji Tatrzańskiej, Armii Krajowej i dowódcą oddziałów Ludowej Straży Bezpieczeństwa. Od 1945 roku dowodził zgrupowaniem "Błyskawica" walczącym z władzą komunistyczną. Urodził się 23 października 1915 roku

1948 - Urodził się Krzysztof Miklas, dziennikarz i komentator sportowy. W latach 1978-1988 pracował w redakcji sportowej Polskiego Radia, następnie przeszedł do Telewizji Polskiej. W 1997 roku z jego inicjatywy wskrzeszone zostały Światowe Igrzyska Polonijne. W 1992 był w gronie osób, które założyły Katolickie Stowarzyszenie Sportowe. Komentował w Polskim Radiu i TVP jedenaście igrzysk olimpijskich, począwszy od Seulu w 1988 do Pekinu w 2022 roku.

1949 - Zmarł Niki Lauda, właściwie Andreas Nikolaus Lauda, austriacki kierowca wyścigowy, trzykrotny mistrz świata Formuły 1 w latach 1975, 1977 i 1984. Uważany jest za jednego z najlepszych kierowców Formuły 1 w historii. W 1978 założył linię Lotniczą Lauda Air. Zmarł 20 maja 2019 roku. 75. rocznica

1950 - Urodziła się Miou-Miou, właściwie Sylvette Héry, francuska aktorka filmowa i teatralna. Laureatka w 1980 roku Cezara dla najlepszej aktorki za rolę w filmie "Pamiętniki francuskiej dziwki" Daniela Duvala. Grała też między innymi w filmach: "Tango", "Germinal", "Indianin w Paryżu" i "Jak we śnie".

1950 - Urodził się Andrzej Lewandowski, operator dźwięku. Jest autorem dźwięku między innymi w filmach: "Pół serio", "Sprawiedliwy", "Szaleństwa panny Ewy", "Modrzejewska", "Nic śmiesznego". Trzykrotnie nominowany do Polskiej Nagrody Filmowej "Orzeł". Zmarł 9 września 2021 roku.

1950 - Urodziła się Julie Walters, właściwie Julia Mary Walters, brytyjska aktorka. Grała między innymi w filmach: "Billy Elliot", "Edukacja Rity" oraz serii filmów o Harry Potterze. Odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego, co daje jej prawo używania tytułu "Dame".

1954 - 21 górników zginęło w pożarze w Kopalni Węgla Kamiennego "Dębieńsko” w Czerwionce-Leszczynach. Na jednej z pochylni zapaliła się gumowa taśma. Pożar rozprzestrzenił się później na drewnianą obudowę wyrobisk i węglowe ociosy. 70. rocznica

1955 - Urodził się Andrzej Wolf, operator filmowo-telewizyjny. Jest między innymi autorem zdjęć filmów i seriali: "Misja specjalna", "Duża przerwa", "Codzienna 2 m. 3", "Bao-Bab, czyli zielono mi".

1960 - Urodził się Marek Kościkiewicz, muzyk, kompozytor, wokalista, autor tekstów. W 1987 roku założył, wspólnie z Dariuszem Krupiczem i Piotrem Kubiaczykiem, zespół pop-rockowy, który z początku przyjął nazwę "Mono”, a następnie "De Mono”.

1963 - Prezydent USA John F. Kennedy ustanowił Prezydencki Medal Wolności. To najwyższe odznaczenie cywilne w USA, nadawane przez prezydenta Stanów Zjednoczonych obywatelom amerykańskim oraz cudzoziemcom za szczególnie wybitny wkład w dziedzinie bezpieczeństwa lub narodowych interesów, pokoju światowego, kultury, jak również innych znaczących dokonań w sferze publicznej lub prywatnej.

1965 - Urodził się Piotr Dariusz Adamczyk, pseudonim Franz Dreadhunter, muzyk, kompozytor, producent muzyczny, członek zespołu Püdelsi. Grał też w grupach Chłopcy z Placu Broni, Tilt, Bajm.

1966 - Premiera filmu "Katastrofa" w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego. Opowiadał o katastrofie budowlanej wiaduktu, w której zginęło kilka osób. Projektant budowli nie poczuwał się do winy. Podczas śledztwa okazuje się jednak, że zastosowano odbiegające od projektu materiały budowlane. Miesiąc po premierze filmu we Wrocławiu - mieście, w którym toczy się jego akcja - doszło do prawdziwej katastrofy budowlanej. Zawalił się niedokończony gmach Wydziału Melioracji. W wypadku zginęło 10 osób. Po tym wydarzeniu film na kilka miesięcy usunięto z kin, by nie przypominał o tragedii. Główne role zagrali: Marta Lipińska, Stanisław Niwiński i Aleksander Fogiel.

1966 - Z kosmodromu Bajkonur wystrzelono biosatelitę z psami Wietierokiem i Ugolokiem. Czas lotu wynosił 23 dni, co stanowiło rekord w długości lotu kosmicznego dla psów. Satelita wylądował 17 marca. Psy zostały zbadane w Instytucie Problemów Medyczno-Biologicznych Ministerstwa Zdrowia ZSRR - okazało się, że straciły sierść, na skórze stwierdzono odleżyny, nie potrafiły utrzymać się na nogach, były bardzo słabe, miały przyśpieszony rytm bicia serca i silne pragnienie. Po wyleczeniu psy doczekały się potomstwa, jednak do końca życia przebywały w wiwarium.

1972 - 17 osób zginęło, a 10 zostało rannych w wyniku eksplozji w Wielkopolskim Przedsiębiorstwie Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu koło Poznania. Mimo, że trudno było wskazać bezpośrednich winnych tragedii, sąd skazał za nieumyślne spowodowanie śmierci czterech członków dyrekcji przedsiębiorstwa na kary od półtora roku do trzech lat więzienia. Zakład odbudowano od podstaw w innym miejscu. Straty materialne oceniono na 28 milionów ówczesnych złotych.

1972 - W Zabrzu urodziła się Katarzyna Groniec, piosenkarka, aktorka, znana między innymi z musicalu "Metro". Od 2000 roku wydaje swoje płyty, między innymi: "Mężczyźni", "Przypadki", "Na żywo", "Listy Julii". 16 marca 2018 premierę miał jej ostatni, dziesiąty album studyjny "Ach!", za który otrzymała nominację do Fryderyka w kategorii "muzyka poetycka roku”.

1974 - 44-letni Samuel Byck, po zastrzeleniu funkcjonariusza ochrony Portu lotniczego Baltimore/Waszyngton, wtargnął na pokład mającego odlecieć do Atlanty samolotu McDonnell Douglas DC-9, który zamierzał uprowadzić i uderzyć nim w Biały Dom w celu zabicia prezydenta Richarda Nixona. Po nieudanych próbach zmuszenia pilotów do startu zastrzelił jednego z nich, a następnie, postrzelony przez policjanta, popełnił samobójstwo. 50. rocznica

1975 - 27 osób zginęło, a 25 zostało rannych w zderzeniu dwóch pociągów pasażerskich na stacji Tretten w Norwegii. Przyczyną katastrofy było niezatrzymanie się jednego z pociągów przed sygnałem stop. Jest to największa katastrofa kolejowa w historii Norwegii.

1975 - Urodziła się Drew Barrymore, amerykańska aktorka, producentka i reżyserka. Debiutowała u Stevena Spielberga w filmie "E.T.”, grała też w filmach: "Batman Forever”, "Krzyk”, "Wszyscy mówią: Kocham cię”, "Kobiety pragną bardziej”, "Starsza pani musi zniknąć”. Jako 7-latka była najmłodszą osobą, która kiedykolwiek pełniła funkcję gospodarza programu amerykańskiej sieci telewizyjnej NBC "Saturday Night Live".

1976 - Minister Spraw Wewnętrznych utworzył w Komendzie Stołecznej Milicji Obywatelskiej, pierwszy w Polsce, oddział antyterrorystyczny. Liczył 47 funkcjonariuszy i był podzielony na pięć sekcji bojowych. Do jego zadań należało: zwalczanie terroryzmu, interwencja w sytuacjach narażających na uszczerbek na życiu i zdrowiu, lub zagrażających bezpieczeństwu publicznemu na terenie Warszawy i całego kraju. Funkcjonariusze skrzydła ochrony lotów pilnowali bezpieczeństwa na pokładach samolotów Polskich Linii Lotniczych LOT.

1978 - Podczas mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Lahti Józef Łuszczek zdobył złoty medal w biegu na 15 kilometrów i brązowy medal na 30 kilometrów. Józef Łuszczek jest pierwszym Polakiem, który został mistrzem świata w biegach narciarskich. Urodził się 20 maja 1955 roku.

1980 - Składająca się z amatorów hokejowa reprezentacja USA pokonała w meczu rundy medalowej turnieju olimpijskiego w Lake Placid uznawaną za najlepszą na świecie reprezentację ZSRR 4:3. Amerykanie zdobyli złoty medal a Sowieci srebrny. Mecz ten nazywany "Cudem na lodzie” Międzynarodowa Federacja Hokeja na Lodzie w 2008 roku wybrała, jako największe wydarzenie w międzynarodowej historii hokeja.

1980 - Zmarł Jerzy Lefeld, pianista, kameralista, kompozytor i pedagog. W latach 1924-1926 współpracował także z eksperymentalnym studiem radiowym w Warszawie, a od 1926 już z Polskim Radiem, między innymi, jako członek Małej Orkiestry PR. Po wojnie do 1971 roku prowadził klasę fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W czasie ponad 60-letniej działalności pedagogicznej wykształcił 40 pianistów. Jego uczniami byli między innymi Witold Lutosławski, Stefan Kisielewski, Witold Małcużyński i Jerzy Maksymiuk. Urodził się 17 stycznia 1898 roku.

1980 - Zmarł Oskar Kokoschka, austriacki malarz, grafik, poeta i dramaturg, najsłynniejszy przedstawiciel berlińskiej grupy artystycznej "Der Sturm”. Albert Einstein nazwał go ''rozpruwaczem dusz''. W 1934 roku wyemigrował do Pragi, potem do Londynu. Hitlerowcy usunęli z muzeów ponad 400 jego dzieł. Urodził się 1 marca 1886 roku.

1980 - Urodziła się Jeanette Biedermann, niemiecka piosenkarka i aktorka. Wydała między innymi albumy: "Rock My Life", "Break On Through", "Naked Truth", "Undress to the Beat". Grała też w filmach i serialach: "Liebe ohne Rückfahrschein", "Anna und die Liebe" oraz "Gute Zeiten, schlechte Zeiten".

1982 - Stan wojenny: przywrócono łączność telegraficzną Polski ze światem.

1983 - Zmarł Mieczysław Jastrun, poeta, prozaik, eseista i tłumacz poezji francuskiej, niemieckiej i rosyjskiej. Jest autorem zbiorów poezji: "Godzina strzeżona”, "Rok urodzaju”, "Poemat o mowie polskiej”, powieści autobiograficznej 'Piękna choroba”, monografii: "Mickiewicz”, "Poeta i dworzanin. Rzecz o Janie Kochanowskim”. W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W sierpniu 1980 dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. Urodził się 29 października 1903 roku.

1986 - Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego "Tulipan". Opowiadał o perypetiach uwodziciela-oszusta o przydomku "Tulipan". Serial luźno nawiązywał do prawdziwych wyczynów uwodziciela Jerzego Kalibabki. Główne role zagrali: Jan Monczka, Pola Raksa i Renata Głasek.

1986 - Na Filipinach rozpoczęła się tak zwana rewolucja różańcowa, która doprowadziła do upadku i ucieczki z kraju dyktatora Ferdinanda Marcosa. Do rewolucji doszło po sfałszowaniu wyborów, które wygrał Ferdinand Marcos. Z powodu narastającej korupcji i coraz większej skali łamania praw człowieka doszło do wystąpień społecznych i strajków. Powstała partyzantka: lewicowa Nowa Armia Ludowa, separatystyczny Narodowy Front Wyzwolenia Moro i Islamski Front Wyzwolenia Moro. 25 lutego 1986 roku Corazon Aquino ogłosiła przejęcie władzy. Pozbawiony poparcia armii Marcos stanął w obliczu klęski. Arcybiskup Maili kardynał Jaime Sin powstrzymał lewicowe bojówki przed zabiciem dyktatora i skłonił prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana do udzielenia azylu Marcosowi.

1987 - Zmarł Leon Pietraszkiewicz, aktor i reżyser. Zagrał między innymi w filmach: "Zakazane piosenki", "Miłość Chopina", "Pasażerka", "Brylanty pani Zuzy". Występował również w Teatrze Telewizji. Urodził się 20 lutego 1907 roku.

1987 - Zmarł Andy Warhol, amerykański malarz, grafik, fotograf, rzeźbiarz i filmowiec, czołowy przedstawiciel pop-artu i jeden z najbardziej kontrowersyjnych artystów XX wieku. Andy Warhol był synem rusińskich emigrantów z małej wioski Mikova koło Medzilaborzec na Słowacji. Tworzył obrazy zwykłych przedmiotów, chętnie malował banknoty dolarowe. Zasłynął między innymi serią portretów Marylin Monroe, puszki z napisem zupy Campbell czy butelek Coca-Coli. Swoje dzieła wykonywał z ilustratorską precyzją oraz, co jest charakterystyczne dla pop-artu, z całkowitą obojętnością. Wybierając tematy często sięgał do reklam. Urodził się 6 sierpnia 1928 roku.

1992 - Zmarł Tadeusz Łomnicki, aktor teatralny i filmowy, reżyser, pedagog oraz założyciel i pierwszy dyrektor warszawskiego Teatru na Woli. Wystąpił między innymi w filmach: "Piątka z ulicy Barskiej", "Pokolenie", "Ręce do góry", "Pan Wołodyjowski" i "Potop". Był wykładowcą i rektorem warszawskiej szkoły teatralnej. Aktor zmarł na scenie, podczas próby generalnej przedstawienia "Król Lear" według Szekspira, w Teatrze Nowym w Poznaniu. Urodził się 18 lipca 1927 roku.

1994 - Zmarł Zdzisław Wróblewski, dziennikarz, poeta z pokolenia Kolumbów, prozaik, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Mauthausen-Gusen i Auschwitz-Birkenau. Urodził się 14 lutego 1919 roku. 30. rocznica

1996 - Papież Jan Paweł II podpisał konstytucję apostolską "Universi Dominici Gregis", która reguluje czynności przeprowadzane po śmierci papieża oraz wybór jego następcy. Konstytucja ta określa też zasady, na jakich przeprowadza się konklawe. Do wyboru nowego papieża potrzeba dwóch trzecich głosów, elektorów-kardynałów, którzy nie ukończyli 80. roku życia.

1997 - Naukowcy z Instytutu Roślin pod Edynburgiem w Szkocji poinformowali o sklonowaniu pierwszego ssaka - owcy Dolly, która urodziła się 5 lipca 1996. Dolly przeżyła nieco ponad 6,5 roku. Sklonowanie owcy rozpoczęło na nowo dyskusję etyczną nad moralnością procesu klonowania.

1998 - W Malborku podpisano porozumienie o powołaniu Euroregionu Bałtyk. Obejmuje on osiem regionów z Danii, Litwy, Polski, Rosji i Szwecji, które współdziałają na rzecz poprawy warunków życia jego mieszkańców oraz promowania więzi i kontaktów między społecznościami lokalnymi. Euroregion Bałtyk był pierwszym euroregionem, który do formalnej współpracy włączył partnera z Federacji Rosyjskiej.

2003 - Zmarł Lech Falandysz, prawnik, karnista, nauczyciel akademicki, minister w kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy. W środowisku prawniczym znany, jako adwokat o oryginalnych poglądach. Wprowadził do polskiej nauki pojęcie wiktymologii - dyscyplinę badającą wpływ ofiar na przestępstwo. W latach 80. pisał felietony w "Tygodniku Solidarność" oraz działał w Komitecie Helsińskim. Od 1991 do 1995 roku był prawnikiem i sekretarzem stanu w Kancelarii Prezydenta. Wyszukiwanie luk w małej konstytucji i interpretowanie ich na korzyść prezydenta z czasem otrzymało nie tylko w potocznej, ale też słownikowej polszczyźnie swoje określenie - "falandyzacja prawa". Lech Falandysz jest autorem ponad 200 prac z zakresu prawa oraz książki "Adwokat prezydenta". Urodził się 27 października 1942 roku.

2006 - W irackim mieście Samarra wybuch bomby, podłożonej przez fundamentalistów sunnickich, uszkodził część meczetu Al-Askari wraz z pokrytą złotem kopułą, będącego świętym miejscem dla szyitów. Spowodowało to zamieszki i działania odwetowe szyitów, którzy zaatakowali sunnitów i podpalali ich meczety. Zginęło ponad tysiąc osób. Amerykanie o zamach oskarżyli al-Kaidę, której celem było wywołanie wojny religijnej w Iraku. W sierpniu 2007 roku, w nalocie sił koalicji zginął Haitam al-Badri, członek al-Kaidy odpowiedzialny za zaplanowanie zamachu.

2008 - Zmarł Rubens de Falco, brazylijski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Największą sławę przyniosła mu rola dziedzica Leoncio Almeidy w serialu "Niewolnica Isaura". Urodził się 19 października 1931 roku.

2008 - Zmarła Ruta Janina Czaplińska, pseudonim "Ewa”, szef Wydziału Łączności Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. 5 kwietnia 1946 roku w Łodzi została aresztowana przez UB. Po 19-miesięcznym śledztwie 3 listopada 1947 roku została skazana przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na karę 10 lat pozbawienia wolności. Zwolniono ją 5 kwietnia 1956 roku. Urodziła się 10 września 1918 roku.

2009 - Film "Slumdog. Milioner z ulicy" w reżyserii Danny’ego Boyle’a zdobył osiem statuetek podczas 81. ceremonii wręczenia Oscarów w Los Angeles. Obraz nagrodzono między innymi w kategoriach: najlepszy film i najlepszy reżyser. 15. rocznica

2011 - 185 osób zginęło, a ponad 1500 zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi o sile 6,3 stopnia w skali Richtera w rejonie miasta Christchurch w Nowej Zelandii.

2014 - Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi polska drużyna kobiet zdobyła srebrny, a drużyna mężczyzn brązowy medal w łyżwiarstwie szybkim. 10. rocznica

2014 - Rada Najwyższa Ukrainy przegłosowała uchwałę stwierdzającą, że Wiktor Janukowycz faktycznie przestał wykonywać obowiązki prezydenta. Natomiast z więzienia w Charkowie została zwolniona była premier Ukrainy Julia Tymoszenko. 10. rocznica

2015 - Film "Ida" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego dostał Oskara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Jest pierwszym w historii polskim filmem nagrodzonym w tej kategorii przez amerykańską Akademię Filmową. 2015 - Zmarł Christopher James Harley, pseudonim artystyczny Chris Rainbow, brytyjski wokalista, muzyk, producent muzyczny. Znany z przebojów "Give Me What I Cry For" oraz "Solid State Brain". Współpracował między innymi z zespołami The Alan Parsons Project, Runrig, Camel i Yes. Urodził się 18 listopada 1946 roku.

2017 - Agencja NASA ogłosiła odkrycie poza Układem Słonecznym zbioru planet podobnych rozmiarem do Ziemi. Układ został odkryty wokół gwiazdy TRAPPIST-1, którą okrąża siedem planet i według naukowców, co najmniej na trzech z nich mogłoby się rozwinąć życie.

2019 - Zmarł Stanisław Szmidt, duchowny rzymskokatolicki, salezjanin, autor pieśni religijnych w tym między innymi polskiego przekładu "Barki". Urodził się 23 lutego 1936 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Morgan Woodward, właściwie Thomas Morgan Woodward, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Występował między innymi w filmach i serialach: "Nieugięty Luke", "Śmierć rewolwerowca", "Dallas", "Bonanza", "Napisała: Morderstwo". Urodził się 16 września 1925 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Janusz Fortecki, skoczek narciarski, trener, działacz sportowy, szkoleniowiec reprezentacji Polski w skokach narciarskich w latach 1969-1976. Był pierwszym trenerem polskiej kadry narodowej skoczków. W 1970 roku podopieczny Forteckiego, Stanisław Gąsienica-Daniel zdobył brązowy medal na mistrzostwach świata w Wysokich Tatrach. Dwa lata później Wojciech Fortuna został w Sapporo mistrzem olimpijskim i mistrzem świata. Po nieudanej dla jego zawodników olimpiadzie 1976 w Innsbrucku złożył rezygnację. Był też trenerem kadry w kombinacji norweskiej. Na igrzyskach w Lake Placid najlepszy z jego podopiecznych, Jan Legierski zajął dziesiąte miejsce. Urodził się 23 grudnia 1932 roku.

2021 - Zmarł Aleksander Doba, podróżnik, kajakarz, jako pierwszy człowiek w historii samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki. Był dwukrotnym złotym, srebrnym i brązowym medalistą Otwartych Akademickich Mistrzostw Polski w kajakarstwie górskim. W latach 80. zaczął uprawiać turystykę kajakową. Zdobył odznaki kajakowe wszystkich stopni krajowych organizacji oraz najwyższe przyznawane przez organizacje międzynarodowe. Latał na szybowcach różnych typów, był skoczkiem spadochronowym, sternikiem jachtowym z uprawnieniami na rejsy morskie, uzyskał też złotą odznakę turystyki. Jako pierwszy człowiek w historii samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki z kontynentu na kontynent - z Afryki do Ameryki Południowej - wyłącznie dzięki sile własnych mięśni. Zmarł zdobywając najwyższy szczyt Afryki - Kilimandżaro. Urodził się 9 września 1946 roku.

2022 - Zmarł Iwan Dziuba, ukraiński pisarz, redaktor. Jeden z liderów pokolenia lat 60., redaktor czasopisma "Suczasnist", prezes Narodowego Stowarzyszenia Ukraińców, współprzewodniczący kolegium redakcyjnego wydawnictwa "Encyklopedia współczesnej Ukrainy)". Były minister kultury Ukrainy. Prześladowany i więziony w czasach reżimu komunistycznego. Pozostaje jednym z najbardziej szanowanych i cenionych działaczy kultury ukraińskiej. Urodził się 26 lipca 1931 roku.

Zobacz także

2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »