Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-20, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

20 lutego - Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, ogłoszony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

20 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, trwający od 19 do 25 lutego..

20 lutego - Międzynarodowy Dzień Palących Fajkę.
1054 - Zmarł Jarosław I Mądry, wielki książę kijowski. Za jego rządów rozbudowano wiele grodów ruskich, a w szczególności Kijów. Stolica Rusi została wyniesiona w 1037 do rangi metropolii. Po jego śmierci Ruś weszła w okres rozbicia dzielnicowego. Urodził się w 978 roku. 970. rocznica

1530 - Dziewięcioletni Zygmunt II August, ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów, został koronowany "vivente rege" w katedrze wawelskiej na króla Polski. Podczas obrad sejmu walnego w Piotrkowie, rok wcześniej, król Zygmunt I Stary i królowa Bona nakłonili posłów i senatorów do wybrania ich syna, Zygmunta Augusta, na króla Polski jeszcze za życia panującego ojca. Wcześniej, po śmierci Władysława III Warneńczyka 10 listopada 1444 pod Warną królów wybierały zjazdy szlacheckie po śmierci poprzedniego władcy. Zygmunt August urodził się 1 sierpnia 1520 roku, zmarł 7 lipca 1572. Za jego inicjatywą Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie na mocy Unii lubelskiej połączono w jedno państwo, Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

1387 - Z okazji chrztu Litwy, król Polski i wielki książę litewski Władysław II Jagiełło nadał szlachcie litewskiej przywilej - ochrzczeni szlachcice pełniący służbę wojskową otrzymali na własność ziemie inflanckie, prawo do swobodnego rozporządzania nimi oraz swobodne zarządzanie małżeństwem córek i innymi sprawami.

1578 - Przed kościołem Świętej Anny w Warszawie Jerzy Fryderyk Hohenzollern von Ansbac, książę karniowski, książę opolsko-raciborski, opiekun księcia Prus, złożył hołd lenny królowi Stefanowi Batoremu.

1651 - Powstanie Chmielnickiego: rozpoczęła się bitwa pod Krasnem. Starcie wojsk polskich pod dowództwem hetmana polnego koronnego Marcina Kalinowskiego a wojskami kozackimi pod wodzą pułkownika Daniło Nieczaja trwało cztery dni. Zakończyło się całkowitym zwycięstwem Polaków, a straty Kozaków mogły wynieść nawet do 10 tysięcy ludzi. Wśród zabitych znalazł się sam Daniło Nieczaj. Po tym sukcesie wojska hetmana Kalinowskiego ruszyły w głąb Ukrainy.

1724 - W Londynie odbyła się premiera opery "Juliusz Cezar" Georga Friedricha Händla. Jest jedną z najczęściej wykonywanych oper barokowych. We współczesnych aranżacjach rolę Cezara napisaną dla kastrata altowego Senesino śpiewają kontralty, mezzosoprany lub kontratenorzy. Sztuka miała swoją polską premierę w 1936 roku w Poznaniu. 300. rocznica

1729 - Urodził się Fiodor Wołkow, rosyjski aktor, zwany ojcem teatru rosyjskiego. Pierwszy w kraju stały teatr publiczny założył w 1750 roku w Jarosławiu. Zmarł 15 kwietnia 1763 roku. 295. rocznica

1771 - Konfederaci barscy odnieśli zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi w bitwie o Lanckoronę. Rosjanie stracili około 400-500 żołnierzy. Mimo odniesionego zwycięstwa, konfederaci ponosili kolejne klęski, a słabo uzbrojona armia nie miała żadnych szans, by wyzwolić Rzeczpospolitą spod rosyjskiej kurateli. Z czasem doprowadziło to do upadku tego pierwszego narodowowyzwoleńczego zrywu. Konfederacja barska była zbrojnym związkiem szlachty polskiej, utworzonym w 1768 roku przeciwko kurateli Imperium Rosyjskiego i królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Jej celem było zniesienie ustaw narzuconych Polsce przez Moskwę, zwłaszcza tych dających równouprawnienie wyznawcom wiary innej niż katolicka.

1778 - Zmarła Laura Maria Bassi, włoska fizyk, filozof i anatom. Pierwsza w historii Europy kobieta, zatrudniona, jako wykładowca wyższej uczelni i to zaledwie w wieku 21 lat. Na uniwersytecie w Bolonii najpierw wykładała anatomię, później filozofię. Po obronie pracy doktorskiej, oficjalnie mianowana profesorem fizyki. Była też autorką znaczących prac naukowych o mechanice i hydrodynamice. Urodziła się 31 października 1711 roku.

1797 - Zmarł Dominik Merlini, włoski architekt i budowniczy. Do Polski przyjechał, jako 20-latek, 10 lat później został architektem królewskim Augusta III Sasa, potem pracował dla Stanisława Augusta Poniatowskiego, był też naczelnym architektem Rzeczypospolitej. Do najsłynniejszych dzieł Dominika Merliniego zalicza się Pałac na Wodzie w warszawskich Łazienkach Królewskich, zaprojektował też kilka innych budynków w parku, między innymi Starą Pomarańczarnię. Czuwał również nad przebudową Zamku Królewskiego w Warszawie i nad odbudową pałacu Krasińskich. Urodził się 22 lutego 1730 roku.

1809 - W wojnie z Hiszpanią wojska francusko-polskie, pod dowództwem generała José de Palafoxa, po dwumiesięcznym oblężeniu, zdobyły Saragossę. U boku Francuzów walczyły oddziały polskiej Legii Nadwiślańskiej, pod dowództwem generała Józefa Chłopickiego. Starcia odznaczały się wyjątkową brutalnością i okrucieństwem zarówno ze strony atakujących, jak i obrońców. Większość miasta leżała w ruinach, a śmierć poniosło około 54 tysięcy Hiszpanów. Zginęło 10 tysięcy żołnierzy Wojsk Napoleońskich, w tym tysiąc Polaków. 215. rocznica

1810 - Zmarł Marcin Poczobutt-Odlanicki, matematyk, astronom, jezuita, rektor Szkoły Głównej Litewskiej, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk i brytyjskiej Królewskiej Akademii Nauk. W czasie powstania kościuszkowskiego podpisał akt powstania narodu litewskiego. Przebudował w latach 1770-1772 obserwatorium astronomiczne w Wilnie. Pod jego kierownictwem stało się one znane w całej Europie. Urodził się 30 października 1728 roku.

1814 - Urodził się Maciej Bogusz Stęczyński, podróżnik, poeta, rysownik, znawca Tatr, autor między innymi albumów "Okolice Galicji" i "Tatry w dwudziestu czterech obrazach". Zmarł 7 sierpnia 1890 roku. 210. rocznica

1816 - W Rzymie, na deskach Teatro Argentina odbyła się premiera opery Gioacchino Rossiniego "Cyrulik sewilski". Jest to najpopularniejsze dzieło Rossiniego i jedna z najczęściej wystawianych oper. Doskonałe, pełne akcji i humoru libretto łączy się z piękną muzyką, dającą pole do popisu śpiewakom. Szczególnie znana jest uwertura, często grana, jako odrębny utwór na koncertach symfonicznych. Ale sama premiera opery zakończyła się całkowitym niepowodzeniem. Przedstawienie z trudem dobiegło końca przy akompaniamencie krzyków i gwizdów.

1816 - Zmarł Johann Erich Biester, niemiecki dziennikarz i popularyzator wiedzy. W 1783 roku założył wraz z Friedrichem Gedicke naukowe pismo "Berlinische Monatsschrift”. To w tym piśmie ukazał się głośny artykuł: "Co to jest Oświecenie", którego autorem był Immanuel Kant. W 1791 roku odwiedził Poznań. Urodził się 17 listopada 1749 roku.

1831 - Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w I bitwie pod Wawrem. Starły się wojska polskie dowodzone przez Franciszka Żymirskiego i Piotra Szembeka z I korpusem armii Iwana Dybicza. Polscy dowódcy nie otrzymali jednak posiłków i nie mogli w pełni wykorzystać zwycięstwa. W miejscu I i II bitwy pod Wawrem ustawiono w 1919 roku pamiątkowy krzyż ku czci ofiar powstania listopadowego.

1841 - Zmarł Friedrich Wilhelm Adam Sertürner, niemiecki farmaceuta. Znany dzięki odkryciu morfiny. W 1804 roku, jako pierwszy, wyizolował z opium alkaloid - morfinę. W późniejszych latach zajął się badaniem jej właściwości i działania na organizm. Stwierdził między innymi właściwości nasenne i przeciwbólowe. Nazwę dla nowej substancji Sertürner zaczerpnął z mitologii greckiej, od imienia boga snu Morfeusza. Morfina była pierwszym alkaloidem uzyskanym z rośliny. Urodził się 19 czerwca 1783 roku.

1844 - Urodził się Joshua Slocum, kanadyjski żeglarz, który jako pierwszy odbył samotny rejs dookoła świata. Wyruszył z Bostonu 24 kwietnia 1895 roku na 11-metrowej rybackiej łodzi o nazwie Spray. Wrócił ponad trzy lata później - 27 czerwca 1898 dopłynął do Newport. Pokonał odległość 74 tysięcy kilometrów. W listopadzie 1909 roku Joshua Locum wyruszył w rejs rzeką Orinoko w kierunku Morza Karaibskiego i 14 grudnia zaginął. Joshua Slocum został oficjalnie uznany za zmarłego w 1924 roku. 180. rocznica

1849 - Urodził się Leon Barszczewski, topograf, geolog, etnograf, archeolog, przyrodnik, glacjolog, badacz kultury Środkowej Azji, pułkownik armii Imperium Rosyjskiego. Zostawił po sobie zbiór unikatowych na skalę światową fotografii dokumentujących ginący świat dawnej Buchary, Samarkandy, pamirskich koczowników i chanatów Dachu Świata. Zmarł 22 marca 1910 roku. 175. rocznica

1856 - Otwarto pierwszy odcinek Kolei Galicyjskiej - dwutorową trasę Kraków-Dębica. Odcinek liczył ponad 110 kilometrów. Trasę rozbudowywano do 1887 roku. Łącznie liczyła 848 kilometrów i przebiegała z zachodu na wschód po zewnętrznym północnym łuku Karpat. Kolej Galicyjska w 1860 roku przewiozła 271 tysięcy pasażerów. Schyłek XIX wieku przyniósł najlepsze wyniki - w 1891 roku z jej usług skorzystało ponad 1,5 miliona osób. W 1880 Koleją przejeżdżał pociągiem dworskim podróżujący po Galicji cesarz Austrii Franciszek Józef I.

1861 - Zmarł Augustin Eugene Scribe, francuski dramaturg i librecista, jeden z najbardziej wpływowych i płodnych w historii opery. Jest autorem lub współautorem około 300 sztuk teatralnych i oper. Współpracował z niemal wszystkimi kompozytorami operowymi jego czasów. Urodził się 24 grudnia 1791 roku.

1875 - Urodził się Bolesław Hryniewiecki, botanik i pedagog. Profesor uniwersytetów w Odessie i Warszawie. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Botanicznego, a także Ligi Ochrony Przyrody. Przyczynił się do utworzenia parków narodowych - tatrzańskiego i świętokrzyskiego. Zmarł 13 lutego 1963 roku.

1877 - Urodził się Antoni Wiwulski, rzeźbiarz, architekt, autor Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie i Pomnika Trzech Krzyży w Wilnie. Brał udział w obronie Wilna przed wojskami sowieckimi w składzie polskiej Samoobrony Wileńskiej. W czasie służby wojskowej nabawił się ciężkiego zapalenia płuc, w wyniku czego zmarł 10 stycznia 1919 roku, w kilka dni po opanowaniu miasta przez Sowietów.

1888 - Urodził się Georges Bernanos, francuski pisarz katolicki, prawnik, monarchista. W twórczości podejmował przede wszystkim problem duchowej walki, jaką toczy człowiek z grzechem. Napisał między innymi powieści: "Pod słońcem szatana", "Pamiętnik wiejskiego proboszcza", "Zakłamanie" i "Radość". W czasie I wojny światowej, mimo problemów zdrowotnych, brał udział w walkach pod Sommą i Verdun. Zmarł 5 lipca 1948 roku.

1894 - Urodził się Mieczysław Ludwik Boruta-Spiechowicz, pseudonim "Kopa" i "Morawski", generał brygady Wojska Polskiego, żołnierz Legionów, armii Andersa, współtwórca ROPCiO i uczestnik I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność". Brał udział w 1919 roku w obronie Lwowa, a później w wojnie z bolszewikami. Po klęsce wrześniowej został aresztowany przez NKWD. Po zawarciu układu Sikorski-Majski, na wniosek generała Władysława Andersa został mianowany dowódcą 5. Wileńskiej Dywizji Piechoty. W 1942 roku Naczelny Wódz mianował go dowódcą I Korpusu Pancerno-Motorowego w Szkocji. W grudniu 1945 roku wrócił do Polski. Po konflikcie z generałem Karolem Świerczewskim został na własną prośbę przeniesiony do rezerwy, a następnie w stan spoczynku. W proteście przeciw odznaczeniu przez władze PRL radzieckiego przywódcy Leonida Breżniewa Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari zorganizował w 1976 roku uroczystość złożenia na Jasnej Górze Orderów Virtuti Militari przez żyjących jeszcze przedwojennych dowódców wojskowych. Jako jeden z pierwszych poparł swoim podpisem słynny List czternastu z 14 stycznia 1976, sprzeciwiający się wpisaniu do Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalności więzi ze Związkiem Radzieckim. Jednocześnie związał się z opozycją demokratyczną. Zmarł 13 października 1985 roku. 130. rocznica

1894 - Urodził się Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz, poeta, eseista, tłumacz, dyplomata, poseł na Sejm PRL. Wydał ponad 20 tomików poezji oraz około 30 powieści i zbiorów opowiadań, wśród nich między innymi: "Panny z Wilka”, "Matka Joanna od Aniołów” i "Brzezina”. Jarosław Iwaszkiewicz jest też autorem dramatów ''Kochankowie z Werony'' i ''Lato w Nohant''. Wspólnie z Karolem Szymanowskim napisał libretto do jego opery ''Król Roger''. Przed wojną był współpracownikiem opiniotwórczego tygodnika "Wiadomości Literackie”. Zmarł 2 marca 1980 roku. 130. rocznica

1895 - Urodził się hrabia Louis Zborowski, brytyjski konstruktor i kierowca wyścigowy polskiego pochodzenia. Jego pierwszy pojazd z serii nazwanej "Chity Bang Bang", który zaprezentowano w 1921 roku, wyposażony był w 23-litrowy lotniczy silnik firmy Maybach, dzięki któremu auto przekraczało prędkość 100 mil na godzinę. Był pasjonatem wyścigów i motoryzacji, który nie tylko konstruował samochody, ale również ścigał się nimi na torach w Europie i Ameryce. Zginął w wypadku samochodowym we Włoszech 19 października 1924 podczas wyścigu o Wielką Nagrodę Włoch, gdy jego maszyna uderzyła w drzewo.

1899 - Urodził się Leon Wójcikowski, tancerz, choreograf, solista Les Ballets Russes Sergiusza Diagilewa i baletu Anny Pawłowej, kierownik Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, profesor warszawskiej PWST. Zmarł 23 lutego 1975 roku. 125. rocznica

1900 - Urodził się Bolesław Kamiński, aktor, piosenkarz, kabareciarz i parodysta. Występował w wielu polskich kabaretach, między innymi w słynnym warszawskim kabarecie Qui Pro Quo. W swoim dorobku artystycznym miał również kilka ról filmowych, najbardziej znaną była rola "Malutkiego” w Hydrozagadce Andrzeja Kondratiuka. Zmarł 15 lutego 1992 roku.

1907 - Urodził się Leon Pietraszkiewicz, aktor filmowy i teatralny, reżyser, pedagog. Zagrał, między innymi w filmach: "Zakazane piosenki", "Miłość Chopina", "Pasażerka" i "Brylanty pani Zuzy". Występował również w Teatrze Telewizji. Zmarł 22 lutego 1987 roku.

1907 - Zmarł Ferdinand Frederic Henri Moissan, francuski chemik i farmaceuta, laureat Nagrody Nobla w 1906 roku. Jego najważniejsze dokonania to otrzymanie między innymi fluoru i jego związków, karbidu, czystego molibdenu, wolframu, uranu i wanadu. Urodził się 28 września 1852 roku.

1907 - Urodził się Edmund-Leon Odorkiewicz, dziennikarz radiowy i publicysta, polityk, poseł do Krajowej Rady Narodowej. Na długo przed dojściem do władzy NSDAP przestrzegał przed zagrożeniem ze strony nazistów. Jako dziennikarz wiele podróżował, odwiedził między innymi: Skandynawię, Estonię, Jugosławię, Węgry i Czechosłowację. W 1936 rozpoczął pracę w dziale propagandy Naczelnej Dyrekcji Polskiego Radia. Od 1937 kierował Wydziałem Głównym Polskiego Radia w Katowicach, był również zastępcą dyrektora regionalnej rozgłośni. Udzielał się w Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Katowicach. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 10 marca 1981 roku.

1912 - Urodził się Pierre Boulle, pisarz francuski, dyplomata. W czasie II wojny światowej służył po stronie aliantów, jako tajny agent. Największą popularność zdobyły jego powieści: "Most na rzece Kwai" i ''Planeta Małp'', które z powodzeniem zostały przeniesione na ekran. W 1958 roku, jako jeden z autorów scenariusza adaptowanego do filmu "Most na rzece Kwai" Boulle dostał Oskara. Zmarł 30 stycznia 1994 roku.

1914 - Urodził się Józef Batory, kapitan Wojska Polskiego, żołnierz ZWZ-AK, szef łączności zewnętrznej IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Był stałym łącznikiem WiN z prymasem Augistem Hlondem. Aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, został skazany na śmierć. Zamordowany został strzałem w tył głowy, 1 marca 1951 roku, w warszawskim więzieniu mokotowskim, wraz z innymi oficerami, członkami IV zarządu WiN. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski i awansowany do stopnia majora. 110. rocznica

1915 - Zmarł Edward Likowski, arcybiskup gnieźnieński i poznański, prymas Polski. Opracował w języku polskim katechizm dla młodzieży, który doczekał się kilku wydań. Podczas kulturkampfu przez kilka miesięcy przebywał w więzieniu. Urodził się 26 września 1836 roku.

1916 - Urodził się Anatol Radziwonik, pseudonim "Olech”, podporucznik Wojska Polskiego, od 1943 roku w strukturach Armii Krajowej, jeden z dowódców polskiego podziemia antykomunistycznego i niepodległościowego, ostatni dowódca zorganizowanych struktur polskiego podziemia niepodległościowego na ziemi nowogródzkiej. Zginął 12 maja 1949 roku podczas próby przebicia się przez pierścień sowieckiej obławy.

1918 - Zmarł Mikołaj Witczak, lekarz, zasłużony dla rozwoju uzdrowiska w górnośląskim Jastrzębiu-Zdroju. W 1886 został medykiem zdrojowym w Jastrzębiu Dolnym. 10 lat później wykupił zdrojowisko od niemieckiego bankiera Juliusza Landau. Podczas prac nad rozwojem uzdrowiska zainicjował budowę nowych łazienek do kąpieli borowinowych, pijalni, inhalatorium, urządzeń wodoleczniczych, założył też park, a od 1909 prowadził sanatorium górnicze. Urodził się 1 grudnia 1857 roku.

1919 - Sejm Ustawodawczy uchwalił Małą Konstytucję. Oddawała ona władzę ustawodawczą w ręce jednoizbowego Sejmu Ustawodawczego, zaś wykonawczą w ręce Naczelnika Państwa, którym został Józef Piłsudski. Jednym z zadań Naczelnika miało być powołanie rządu, który był, podobnie jak sam Naczelnik, odpowiedzialny przed Sejmem. Każdy akt wydany przez Naczelnika był kontrasygnowany przez odpowiedniego ministra. Mała Konstytucja obowiązywała do 17 marca 1921 roku, kiedy została uchwalona nowa konstytucja. 105. rocznica

1920 - Zmarła Hiacynta Marto, portugalska pastuszka, świadek objawienia maryjnego w Fátimie, święta Kościoła katolickiego. Urodziła się 11 marca 1910 roku. W objawieniach Maryja przykazała jej i jej starszemu bratu Franciszkowi, by zachęcali innych do odmawiania różańca, jako zadośćuczynienie za grzechy i w intencji nawrócenia grzeszników. Do dziś katolicy praktykują odmawianie różańca, szczególnie w październiku, który uznawano za miesiąc Różańca Świętego już w XIX wieku. 13 maja 2017 roku, w setną rocznicę objawień fatimskich, podczas mszy świętej przy sanktuarium w Fatimie, papież Franciszek dokonał kanonizacji błogosławionych Franciszka i Hiacynty Marto włączając ich w poczet świętych Kościoła katolickiego.

1922 - Sejm Wileński przyjął uchwałę o przyłączeniu Litwy Środkowej do Polski. Za wnioskiem o przyłączenie regionu do Polski głosowało 96 posłów, sześciu reprezentujących PPS wstrzymało się od głosu. W trakcie głosowań przepadły wnioski o nadanie obszarowi autonomii politycznej i kulturalnej. 18 kwietnia w Wilnie odbyły się uroczystości wprowadzające w życie ustawę o wcieleniu Wileńszczyzny do Polski.

1925 - Urodził się Robert Altman, amerykański pisarz, reżyser i producent filmowy. Laureat honorowego Oscara za całokształt twórczości. Reżyser między innymi filmów: "M.A.S.H”, "Buffalo Bill i Indianie”, "Trzy kobiety”, "Quintet”, "Vincent i Theo”, "Pret a porte”, "Na skróty” i "Ostatnia audycja”. W czasie II wojny światowej przez krótki czas był drugim pilotem bombowca B-24. Tuż po wojnie pracował, jako dziennikarz i pisał scenariusze do słuchowisk radiowych. Zmarł 20 listopada 2006 roku.

1926 - Urodziła się Alicja Czerwińska, pseudonim "Małgorzata”, starszy strzelec, łączniczka dowództwa w batalionie "Parasol” Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego. Zginęła 14 września 1944 podczas walk na Powiślu. Miała 18 lat. Odznaczona Krzyżem Walecznych.

1927 - Urodził się Sidney Poitier, amerykański aktor i reżyser, a także dyplomata. W 1964 zdobył Oscara za pierwszoplanową rolę w "Polne lilie". Zagrał też między innymi w filmach: "Ucieczka w kajdanach", 'W upalną noc", "Zgadnij, kto przyjdzie na obiad". W latach 60. XX wieku stał się dzięki swoim rolom jednym z symboli walki z dyskryminacją rasową. W 2002 roku odebrał honorowego Oscara za całokształt dokonań artystycznych. American Film Institute umieścił go na 22. miejscu na liście największych aktorów wszech czasów. Zmarł 6 stycznia 2022 roku.

1927 - Urodził się Ibrahim Ferrer, kubański muzyk i wokalista. Już od 12. roku życia zarabiał śpiewając na ulicach. Rok później wraz z kuzynem założył swój pierwszy zespół muzyczny. Od 1953 roku śpiewał w kapeli wraz z Pacho Alonso. W 1959 roku grupa przeniosła się do Hawany i odtąd nazywała się Los Bocucos. Międzynarodową sławę zyskał Ibrahim Ferrer dopiero dzięki płycie "Buena Vista Social Club" nagranej wraz z Ryem Cooderem w 1997 roku oraz filmowi pod tym samym tytułem w reżyserii Wima Wendersa, który powstał w 1999 roku. Zmarł 6 sierpnia 2005 roku.

1933 - Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął 21. poprawkę do konstytucji znoszącą prohibicję, pozwalającą na produkcję i sprzedaż niektórych rodzajów napojów alkoholowych. Prohibicja obowiązywała od 17 stycznia 1920 roku. Choć ustawa zakazywała sprzedaży alkoholu, jego produkcji i transportu, rząd federalny podjął niewielkie kroki, by ustawa była respektowana.

1935 - Żona kapitana norweskiego statku wielorybniczego Caroline Mikkelsen została pierwszą kobietą, która postawiła nogę na Antarktydzie. Urodziła się 20 listopada 1906 roku, a zmarła 15 września 1998.

1937 - Urodził się Ryszard Kowalczyk, jeden z dwóch braci, którzy 6 października 1971 roku przeprowadzili zamach w Opolu, w budynku Wyższej Szkoły Pedagogicznej, przed obchodami Święta Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Za udział w zamachu został skazany na karę 25 lat więzienia, w 1983 roku został ułaskawiony. Zmarł 16 lub 17 października 2017 roku.

1938 - Język retoromański został czwartym, obok niemieckiego, francuskiego i włoskiego, językiem państwowym w Szwajcarii. Posługuje się nim około 36 tysięcy osób w szwajcarskim kantonie Gryzonia.

1939 - Urodził się Ryszard Marek Groński, satyryk, poeta, pisarz i dziennikarz. Współpracował z warszawskimi kabaretami literackimi: Szpak, Wagabunda, Dudek i Pod Egidą. Jest autorem wierszy satyrycznych, powieści, książek dla dzieci, współautorem spektakli dla teatrów muzycznych. Zmarł 24 grudnia 2018 roku. 85. rocznica

1939 - Urodziła się Antonina Girycz, aktorka teatralna i filmowa. Wystąpiła w ponad 60 filmach i serialach, między innymi w "Rozmowy kontrolowane", "07-zgłoś się", "Samo życie", "Tygrysy Europy" i "M jak miłość". Zmarła 19 stycznia 2022 roku. 85. rocznica

1939 - Urodził się Józef Robakowski, artysta multimedialny, autor filmów, zapisów wideo, cykli fotograficznych, rysunków, instalacji, historyk sztuki, nauczyciel akademicki. Ważnym nurtem w działalności Robakowskiego są także zapisy i dokumentacje utrwalające wydarzenia artystyczne w Polsce na przykład: festiwal w Jarocinie czy akcje Pomarańczowej Alternatywy. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności nadanym przez prezydenta RP w 2017 roku. 85. rocznica

1940 - Urodziła się Emilia Krakowska, aktorka, filmowa i teatralna. Największą popularność przyniosła jej rola Jagny w "Chłopach", w reżyserii Jana Rybkowskiego z 1972 roku. Zagrała w ponad 50 filmach, między innymi w "Weselu", "Ziemi obiecanej", "Brzezinie”, ''Na krawędzi'' a także w serialach "Na dobre i na złe" i ''Ojciec Mateusz''. W 2013 roku została uhonorowana Nagrodą imienia Ireny Solskiej, przyznaną przez polską sekcję Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyki Teatralne.

1940 - W Zakopanem rozpoczęła się trzecia metodyczna konferencja Gestapo-NKWD. Przedstawiciele Hitlera i Stalina rozmawiali o eksterminacji społeczeństwa polskiego i zwalczaniu polskiego ruchu oporu. Po podpisaniu paktu Ribbentrop-Mołotow w 1939 oraz wspólnej inwazji Niemiec oraz ZSRR na Polskę odbyła się seria konferencji między Gestapo a NKWD. Pierwsza z konferencji miała miejsce w Brześciu nad Bugiem 27 listopada 1939 roku, a druga pod koniec listopada 1939 roku w Przemyślu. W marcu 1940 roku odbyła się czwarta w Krakowie.

1942 - Z inicjatywy Wacława Krzeptowskiego, przedwojennego lidera Stronnictwa Ludowego, w Nowym Targu powstał proniemiecki, kolaboracyjny Komitet Góralski. Wacław Krzeptowski został przewodniczącym, a w jego składzie znaleźli się między innymi działacze przedwojennego Związku Górali. Komitet miał stać się zalążkiem przyszłego "Państwa Góralskiego”. Po zajęciu przez Niemców we wrześniu 1939 roku Podhala przedwojenny działacz Obozu Zjednoczenia Narodowego Henryk Szatkowski zaczął przy wsparciu okupanta propagować ideę, jakoby górale byli pochodzenia niemieckiego. Kolaboranci byli zwalczani przez polski ruch oporu.

1942 - W szpitalu więziennym Moabit w Berlinie, według innych źródeł w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, zmarł ksiądz biskup Juliusz Bursche, teolog, działacz narodowy, superintendent Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce. Wcześniej był wielokrotnie torturowany przez gestapo. Rodzinie nie ujawniono miejsca pochówku i odmówiono wydania szczątków zmarłego. W 2018 roku został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego. Urodził się 19 września 1862 roku.

1943 - W niemieckim obozie zagłady na Majdanku zmarł Kazimierz Kolbuszewski, historyk literatury. Przed II wojną światową był dziekanem Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, a także kierownikiem Katedry Historii Literatury Polskiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1942 roku za ukrywanie żydowskiego studenta, lub według innej wersji, za udzielanie pomocy medycznej żydowskiej gospodyni, profesor Kolbuszewski trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego, gdzie został zamordowany. Urodził się 27 stycznia 1884 roku.

1943 - Rada Narodowa RP w Londynie podjęła jednomyślnie uchwałę, w której oświadczała, "że integralność obszaru Rzeczypospolitej Polskiej w jej granicach z dnia 1 września 1939 roku oraz jej suwerenność są nienaruszalne i niepodzielne".

1943 - W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie "Walki Młodych”, konspiracyjnego organu prasowego Związku Walki Młodych. Ten tygodnik społeczno-polityczny dla młodzieży wydawany był do 1944 roku pod redakcją Hanny Szapiro i Jana Krasickiego. Pismo publikowało dokumenty ZWM, prozę, poezję oraz relacje z walk przeciw okupantowi niemieckiemu.

1944 - W niemieckim obozie koncentracyjnym w Gross-Rosen zginął Florian Marciniak, pierwszy naczelnik Szarych Szeregów. Działał w Poznaniu, ale w ręce agentów gestapo wpadł w Warszawie. Nie powiodły się ani próby jego odbicia, ani ucieczka, którą Florian Marciniak podjął, skacząc z samochodu wiozącego go do stolicy Wielkopolski. Został wywieziony do obozu w Gross-Rosen 18 lutego, gdzie prawdopodobnie dwa dni później został zamordowany - jego ciała nigdy nie odnaleziono. Urodził się 4 maja 1915 roku. 80. rocznica

1944 - Członkowie norweskiego ruchu oporu zatopili na jeziorze Tinnsja prom SF "Hydro” z ładunkiem 16 ton ciężkiej wody, niezbędnej do produkcji niemieckiej bomby atomowej. Wcześniej Brytyjczycy i Amerykanie próbowali bezskutecznie zniszczyć norweską fabrykę produkującą ciężką wodę. 80. rocznica

1946 - W wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Bergkamen w niemieckim Zagłębiu Ruhry zginęło 405 górników.

1947 - Urodził się Peter Strauss, amerykański aktor telewizyjny, teatralny i filmowy. Debiutował na dużym ekranie w 1969 roku w filmie "Cześć, bohaterze! ", a rok później zagrał główną rolę w westernie "Niebieski żołnierz". Największą popularność zdobył za role w serialach telewizyjnych, między innymi w "Pogodzie dla bogaczy".

1947 - Wystrzelona przez Amerykanów rakieta V2 po raz pierwszy w historii wyniosła w przestrzeń kosmiczną, na wysokość 109 kilometrów, zwierzęta. Były to muszki owocowe. Celem misji była ekspozycja żywych organizmów na promieniowanie kosmiczne.

1948 - Urodził się Radosław Piwowarski, reżyser i scenarzysta oraz aktor filmowy. Jest twórcą między innymi filmów: "Pociąg do Hollywood", "Kochankowie mojej mamy", "Kolejność uczuć", "Marcowe migdały", "Autoportret z kochanką", "Yesterday" oraz serialu "Jan Serce".

1957 - Pierwsze posiedzenie Sejmu PRL II kadencji: Aleksander Zawadzki objął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa; misję utworzenia nowego rządu powierzono Józefowi Cyrankiewiczowi.

1962 - John Glenn na pokładzie statku Mercury 6, jako pierwszy amerykański astronauta, okrążył Ziemię w locie orbitalnym. Po pięciu godzinach lotu i trzech okrążeniach Ziemi, wodował w specjalnej kapsule na Atlantyku. W 1998 roku, 36 lat po tym, jak odbył swój pierwszy lot orbitalny, poleciał w kosmos po raz drugi. Przez dziewięć dni był w przestrzeni kosmicznej na pokładzie wahadłowca Discovery. John Glenn miał wówczas 77 lat. Urodził się 18 lipca 1921 roku, zmarł 8 grudnia 2016.

1963 - W Nairobi zmarł Eustachy Sapieha, ziemianin, dyplomata, minister spraw zagranicznych II RP, poseł na Sejm z list BBWR. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po najeździe sowieckim na Polskę został aresztowany przez Sowietów w swoim majątku pod Grodnem. Był więziony w Moskwie na Łubiance. Sąd skazał go na karę śmierci za działalność przeciw ZSRR. Karę zamieniono na 10 lat obozu koncentracyjnego. Zwolniony w konsekwencji układu Sikorski-Majski w 1941 wyjechał do Kenii. Urodził się 2 sierpnia 1881 roku.

1965 - Zmarł Michał Waszyński, reżyser filmowy, montażysta i scenarzysta. W okresie międzywojennym wyreżyserował niemal 40 filmów, między innymi: "Znachora", "Gehennę", "Co mój mąż robi w nocy", "Antka policmajstra" i ''Dodka na froncie". W 1941 roku zaciągnął się do armii Andersa. Będąc członkiem wojskowego zespołu filmowego robił zdjęcia między innymi podczas bitwy o Monte Cassino. Po wojnie pozostał na emigracji. Urodził się 29 września 1904 roku.

1965 - Amerykańska sonda kosmiczna Ranger 8 po wykonaniu siedmiu tysięcy zdjęć Księżyca rozbiła się o jego powierzchnię. Jej misja trwała prawie 65 godzin.

1966 - Urodziła się Cindy Crawford, amerykańska supermodelka i aktorka. W latach 90. XX wieku stała się częścią "Wielkiej Szóstki” modelek, które miały największy wpływ na świat mody i kulturę popularną. W 1993 i 2002 znalazła się w gronie 50 najpiękniejszych osób wybieranych przez magazyn "People". W 1995 roku została uznana przez magazyn "Forbes" za najbogatszą modelkę na świecie Wiele razy angażowała się w akcje charytatywne, pomagając zwłaszcza dzieciom chorym na białaczkę.

1966 - Krzysztof Jasiński założył w Krakowie Teatr STU, od lipca 1997 roku działający, jako Krakowski Teatr Scena STU. W latach 70. Teatr Stu przedstawiał cieszące się ogromnym powodzeniem widowiska, między innymi "Pacjenci" na motywach "Mistrza i Małgorzaty", "Szalona lokomotywa" i "Donkichoteria". Teatr znany jest również z organizowanych od lat benefisów największych polskich gwiazd.

1966 - Zmarł Chester William Nimitz, amerykański admirał, oficer okrętów podwodnych i nawodnych, szef Operacji Morskich, dowódca floty Stanów Zjednoczonych na Pacyfiku w latach 1941-1945 podczas II wojny światowej. Największą zasługą Nimitza w pierwszych miesiącach po objęciu dowództwa na Pacyfiku było umiejętne przewidywanie kolejnych japońskich ruchów. Dysponując ponad dwukrotnie słabszą flotą doprowadził do rozbicia japońskiej floty w bitwie o Midway doprowadzając tym samym do względnej równowagi w liczbie lotniskowców. 2 września 1945 roku na pokładzie pancernika "Missouri” Nimitz, jako przedstawiciel rządu Stanów Zjednoczonych podpisał kapitulację Japonii. Po zakończeniu kariery w marynarce był zaangażowany, jako mediator ONZ w sporze między Indiami a Pakistanem o Kaszmir. Urodził się 24 lutego 1885 roku.

1967 - Urodził się Kurt Cobain, amerykański wokalista, gitarzysta i kompozytor, współzałożyciel zespołu Nirvana. Jest uznawany za jedną z najbardziej kultowych postaci rockowej muzyki alternatywnej. W 2003 roku został sklasyfikowany na 12. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". Popełnił samobójstwo 5 kwietnia 1994 roku.

1967 - Urodził się Paweł Mąciwoda-Jastrzębski, gitarzysta basowy, od stycznia 2004 członek niemieckiego zespołu Scorpions. Z grupą tą nagrał albumy: "Unbreakable", "Humanity - Hour 1" oraz "Sting in the Tail". Nagrywał też płyty z innymi zespołami: TSA, Urszula Dudziak i Walk Away, Oddział Zamknięty i Złe Psy. W 2021 roku powrócił do noworeaktywowanego TSA.

1968 - Urodził się Paweł Wypych, w latach 2005-2006 sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, w 2007 podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a w latach 2009-2010 sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP. Zginął w katastrofie smoleńskiej, 10 kwietnia 2010 roku.

1968 - Wyemitowano pilotowy odcinek amerykańskiego kryminalnego serialu telewizyjnego "Columbo". Rolę główną grał Peter Falk. Łącznie powstało prawie 60 odcinków opowiadających o pracy porucznika Columbo z wydziału zabójstw policji w Los Angeles.

1971 - Wszedł do służby okręt hydrograficzny ORP "Kopernik”. Był w Marynarce Wojennej pierwszym z prawdziwego zdarzenia okrętem o I klasie międzynarodowej i nieograniczonym zakresie pływania. W 1976 i 1978 roku odbył rejsy na Spitsbergen z ekipą naukową Polskiej Akademii Nauk, a w latach 1979-1980 odbył pierwszą wyprawę geofizyczną Polskiej Akademii Nauk na Antarktydę. Okręt poszukiwał też złóż ropy naftowej, gazu i rzadkich metali. ORP "Kopernik” był jednym z najintensywniej używanych polskich okrętów. Zakończył służbę w 2005 roku.

1972 - Urodziła się Magdalena Cielecka, aktorka filmowa i teatralna. Wystąpiła między innymi w filmach: "Pokuszenie", "Egoiści", "Samotność w sieci", "Zakochani", "Katyń", "Wenecja" i "Córki dansingu". Wystąpiła także w wielu przedstawieniach Teatru Telewizji.

1972 - Premiera serialu telewizyjnego "Pan Samochodzik i templariusze", zrealizowanego na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego. Pan Samochodzik, w którego postać wcielał się Stanisław Mikulski, to historyk sztuki i detektyw amator oraz posiadacz niezwykłego samochodu, który poszukuje ukrytych skarbów templariuszy. Dużą pomoc okazują mu zaprzyjaźnieni harcerze.

1972 - Zmarła Maria Goeppert-Mayer, amerykańska fizyczka pochodzenia niemieckiego, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za "odkrycia dotyczące struktury powłokowej jądra atomowego”. Jedna z czterech kobiet, które otrzymały Nagrodę Nobla z fizyki, obok Marii Skłodowskiej-Curie, Donny Strickland i Andrei Ghez. Chociaż opuściła Śląsk w trzecim roku życia i nigdy już tam nie wróciła, zajmowała się pomocą dla śląskich uchodźców w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej oraz wspierała organizację Górnoślązaków w Pensylwanii. Urodziła się 28 czerwca 1906 w Katowicach.

1974 - Premiera filmu psychologicznego Stanisława Różewicz "Drzwi w murze" ze Zbigniewem Zapasiewiczem w roli głównej. 50. rocznica

1974 - Na filipińskiej wyspie Lubang został odnaleziony japoński żołnierz Hiro Onoda, ukrywający się w dżungli od zakończenia II wojny światowej. Hiro Onodę odnalazł przypadkowo podróżnik amator Norio Suzuki, który spróbował przekonać partyzanta do tego, że wojna dobiegła końca. Udało się to dopiero po zorganizowaniu spotkania z jego dawnym dowódcą. Po powrocie do Japonii Hiro Onoda założył sieć szkół przetrwania. Zmarł 16 stycznia 2014 roku. 50. rocznica

1976 - Zmarł René Samuel Cassin, francuski polityk i prawnik, specjalista prawa międzynarodowego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W 1944 był współtwórcą UNESCO, w latach 1946-58 był szefem Komisji Praw Człowieka ONZ, a także głównym autorem Powszechnej deklaracji praw człowieka. Działalność w dziedzinie ochrony praw człowieka przyniosła mu Pokojową Nagrodę Nobla w 1968 roku, został także wyróżniony Nagrodą Praw Człowieka ONZ. Urodził się 5 października 1887 roku.

1977 - Zmarł Józef Mazur, fizyk, specjalista fizyki niskich temperatur, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, kapitan lotnictwa i squadron leader RAF, współautor systemu intensywnego rozpraszania mgły FIDO. W 1960 naukowcy pod jego kierownictwem po raz pierwszy w Polsce skroplili hel. Urodził się 29 listopada 1896 roku.

1977 - Urodził się Bartosz Kizierowski, pływak, dwukrotny mistrz Europy, dwukrotny brązowy medalista mistrzostwa świata. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Atenach był chorążym polskiej reprezentacji. Jest absolwentem uniwersytetu w Berkeley, w Kalifornii. Trenował w Ameryce Północnej, w legendarnej grupie Mike'a Bottoma.

1980 - Urodził się Artur Boruc, bramkarz piłkarskiej reprezentacji Polski, uczestnik finałów mistrzostw świata w 2006 i mistrzostw Europy w 2008 i 2016 roku. Karierę reprezentacyjną zakończył w 2017 roku meczem z Urugwajem. Zawodnik między innymi Legii Warszawa, Celticu Glasgow, Fiorentiny i Southampton FC.

1981 - Rada Ministrów powołała Komitet do spraw Współpracy ze Związkami Zawodowymi, na jego czele stanął wicepremier Mieczysław F. Rakowski. Do zadań Komitetu należało między innymi: "kształtowanie kierunków i zasad współpracy Rządu ze związkami zawodowymi, koordynacja i kontrola działalności naczelnych i centralnych organów administracji państwowej wobec ruchu związkowego, opracowywanie metodologicznych założeń uzgodnień i konsultacji członków Rządu i podległych im organów ze związkami zawodowymi oraz stwarzanie warunków udziału wszystkich związków zawodowych w rozwiązywaniu węzłowych problemów społeczno-gospodarczych".

1981 - Urodził się Adrian Lamo, amerykański informatyk, programista, jeden z najbardziej znanych członków społeczności hakerów. Opinii publicznej najbardziej znany był z licznych włamań do systemów komputerowych takich instytucji i firm, jak Yahoo!, Microsoft, National Security Agency czy "The New York Times". W społeczności hakerów postrzegany był, jako jeden z najlepszych specjalistów od wykrywania zależności między pozornie niezwiązanymi z sobą zdarzeniami w złożonych sieciach komputerowych. Zmarł 14 marca 2018 roku.

1982 - Stan wojenny: Wznowiono wydawanie tygodnika "Polityka".

1987 - Zmarł Jan Ciecierski, aktor teatralny i filmowy, autor pamiętników "Zwyczajne życie aktora". Związany z Polskim Radiem, popularność zdobył, jako Józef Matysiak w popularnej powieści radiowej "Matysiakowie". Wystąpił w ponad 30 filmach, między innymi w: "Młodości Chopina", "Warszawskiej premierze", "Popiele i diamencie", "Awanturze o Basię" oraz "Piekle i niebie". Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 8 marca 1899 roku.

1987 - W sklepie komputerowym w Salt Lake City w stanie Utah wybuchła bomba wysłana przez Theodore’a Kaczynskiego "Unabombera”. W ciągu prawie 18 lat od jego bomb zginęły trzy osoby, a 29 zostało rannych. Zamierzał walczyć w ten sposób ze złem wynikającym - w jego mniemaniu - z postępu technicznego. Kaczynski działał bardzo ostrożnie, przez co był długo nieuchwytny. Stał się przedmiotem najdroższego, najdłuższego i najbardziej pracochłonnego w historii FBI śledztwa. Od 1997 przebywa w więzieniu ADX Florence w stanie Kolorado.

1988 - Urodziła się Rihanna, barbadoska piosenkarka, aktorka. Artystka zebrała dziewięć nagród Grammy, pięć nagród przyznawanych corocznie dla najlepszego amerykańskiego muzyka American Music Awards. Rihanna sprzedała ponad 250 milionów albumów na całym świecie. W 2012 "Time” zaliczył artystkę do grona 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie.

1991 - W stolicy Albanii Tiranie wielotysięczny tłum obalił pomnik komunistycznego dyktatora Envera Hodży. Było to zwieńczenie trwających od 1990 roku antyrządowych protestów, które doprowadziły do rozpoczęcia procesu demokratyzacji kraju. Miesiąc po obaleniu pomnika przeprowadzono pierwsze wolne wybory w Albanii, które wygrała partia komunistyczna. Władzę utraciła w 1992 po zwycięstwie wyborczym opozycji.

1992 - Powstała najwyższa zawodowa angielska liga piłkarska Premier League. Zmagania przeznaczone są dla 20 najlepszych angielskich i walijskich klubów piłkarskich. Ich triumfator zostaje mistrzem Anglii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do EFL Championship. Premier League jest najchętniej oglądaną ligą sportową na świecie Są to także najbardziej dochodowe rozgrywki piłkarskie. Od czasu założenia w Premier League występowało około 50 drużyn.

1993 - Zmarł Ferruccio Lamborghini, włoski konstruktor. Od jego nazwiska pochodzi nazwa samochodów sportowych produkowanych w Bolonii. Urodził się 28 kwietnia 1916 roku.

1993 - Podczas Zimowego Rajdu Dolnośląskiego zginął w wypadku swojego auta w Lądku Zdroju kierowca rajdowy Marian Bublewicz. Jego samochód wpadł z zakrętu i uderzył w drzewo. Rajdowiec zmarł w szpitalu w wyniku odniesionych obrażeń. Marian Bublewicz był wicemistrzem Europy w 1992 roku i zdobywcą 20 tytułów mistrzowskich w Polsce. Był twórcą pierwszego w Polsce profesjonalnego teamu rajdowego. Urodził się 25 sierpnia 1950 roku.

1995 - Zmarł Robert Bolt, brytyjski dramaturg i scenarzysta filmowy. Zasłynął, jako autor scenariuszy do kostiumowych superprodukcji brytyjskiego kina lat 60. XX wieku: "Lawrence z Arabii", "Doktor Żywago" i "Oto jest głowa zdrajcy". Za scenariusze do dwóch ostatnich filmów otrzymał Oscary. Urodził się 15 sierpnia 1924 roku.

2002 - 383 osoby zginęły w pożarze pociągu na trasie Kair-Asuan w Egipcie. Do tragedii doszło w nocy. Około godziny 2 zapaliło się jedenaście wagonów. Siedem wagonów spaliło się niemalże doszczętnie, pozostałe cztery w znacznym stopniu. Zanim maszynista zorientował się, co się stało i zatrzymał pociąg, skład przejechał jeszcze kilka kilometrów. Przerażeni pasażerowie wyskakiwali przez okna. Według oficjalnych źródeł przyczyną pożaru była eksplozja butli gazowej w jednej z kuchenek używanych przez pasażerów podczas podróży.

2003 - Zmarł Jan Józef Szczepański, pisarz, reporter, eseista, scenarzysta filmowy i tłumacz, taternik, podróżnik. Jest autorem powieści "Portki Ozyrysa", "Polska jesień", "Pojedynek", a także reportaży. Po wojnie był związany z "Tygodnikiem Powszechnym”. Był ostatnim prezesem rozwiązanego przez władze stanu wojennego Związku Literatów Polskich. Urodził się 12 stycznia 1919 roku.

2003 - Zmarł Jerzy Passendorfer, reżyser, znany z filmów o tematyce okupacyjno-wojennej, takich jak: "Zamach", "Barwy walki", "Skąpani w ogniu”, "Kierunek Berlin", a także popularnego serialu telewizyjnego "Janosik". Urodził się 8 kwietnia 1923 roku.

2006 - Zmarł Lucjan Wolanowski, dziennikarz, reporter, pisarz, podróżnik, autor między innymi książek: "Klejnot Korony. Reporter w Hongkongu w godzinach zarazy", "Dalej niż daleko", "Poczta do Nigdy - Nigdy", "Upał i gorączka", "Westchnienie za Lapu - Lapu". W czasie II wojny światowej był żołnierzem AK, prowadził nasłuch radiowy zagranicznych stacji, między innymi BBC i przygotowywał komunikaty dla polskiego podziemia. Był odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 26 lutego 1920 roku.

2009 - Amerykanka Lindsay Van została pierwszą mistrzynią świata kobiet w skokach narciarskich. Podczas Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym w czeskim Libercu zdobyła złoty medal skacząc na odległość 89 i 97,5 metra, za co uzyskała 243 punkty. 15. rocznica

2010 - Podczas XXI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Vancouver Adam Małysz zdobył srebrny medal w konkursie na dużej skoczni. Łącznie w Vancouver Polacy zdobyli sześć medali: złoty, trzy srebrne i dwa brązowe, zajmując w klasyfikacji medalowej 15. miejsce.

2012 - Zmarł Józef Uznański, narciarz, ratownik TOPR i przewodnik tatrzański. Legendarny kurier Armii Krajowej w czasie II wojny światowej. Wsławił się ucieczką przed Niemcami, skacząc z wagonika kolejki linowej na Kasprowy Wierch. Po wojnie był ścigany przez NKWD. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 30 marca 1924 roku.

2013 - NASA ogłosiła odkrycie najmniejszej znanej planety pozasłonecznej Kepler-37b.

2014 - Ukraińscy milicjanci obrzucili koktajlami Mołotowa zajęty przez opozycję budynek konserwatorium muzycznego w Kijowie. Zerwany został krótkotrwały rozejm i doszło do najbardziej gwałtownych starć rewolucji, zwanej Euromajdanem, między demonstrantami a siłami milicji i Berkutu. Zginęło 75 osób, a 567 odniosło obrażenia. Wieczorem Rada Najwyższa Ukrainy zadecydowała o zakazie używania broni z ostrą amunicją przez funkcjonariuszy wszystkich służb podległych rządowi. 10. rocznica

2017 - Zmarł Tadeusz Przemysław Szafer, architekt i urbanista, historyk sztuki, wykładowca akademicki. W latach 1983-85 był zaangażowany w odnowienie Zamku Królewskiego na Wawelu. Zaprojektował także kościół wotywny, wybudowany w Wadowicach, z okazji wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Urodził się 8 stycznia 1920.

2018 - Zmarła Agnieszka Kotulanka, aktorka filmowa i teatralna, wykonawczyni piosenki aktorskiej. Wystąpiła w kilkunastu filmach, między innymi w "Niezawodnym systemie", "Roślinach trujących", "Nadzorze" oraz serialach telewizyjnych. Największą popularność przyniosła jej rola Krystyny Lubicz w serialu "Klan". Urodziła się 26 października 1956 roku.

2020 - Zmarł Andrzej Kasten, żołnierz Armii Krajowej zgrupowania "Ponury", rzeźbiarz, autor pomników, między innymi "Kościuszkowców" w Warszawie. W latach 1943-1944 był żołnierzem Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury” i I batalionu AK "Nurt". Walczył pod pseudonimem "Zulejka”. Od końca lat 60. XX wieku był zaangażowany w działalność Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” - "Nurt”. Urodził się 20 sierpnia 1923 roku.

2020 - Zmarł Jan Bystrek, botanik, profesor nauk przyrodniczych, specjalista w zakresie: botaniki, florystyki, lichenologii, systematyki, ochrony środowiska, biogeografii, ekologii, lichenoindykacji, ochrony przyrody i krajobrazu. Popularyzator wiedzy o przyrodzie. Urodził się 17 czerwca 1934 roku.

2021 - Zmarł profesor Mieczysław Chorąży, lekarz onkolog, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk i członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności, Powstaniec Warszawski. Jest autorem wielu publikacji z zakresu biologii nowotworów, między innymi wydanej w 1973 wspólnie z Kazimierzem Duxem książki "Wstęp do biologii nowotworów". Opublikował ponad 140 artykułów i monografii. Był jednym z pionierów badań nad mutagenezą środowiskową oraz epidemiologią molekularną. Współpracował od lat 70. XX wieku z National Cancer Institute z Bethesda w USA, prowadząc prace nad genetyką raka płuc. W czasie wojny działał w konspiracji, jako żołnierz Armii Krajowej. Urodził się 31 sierpnia 1925 roku.

2022 - Zmarł Jerzy Szperkowicz, dziennikarz i reporter. Autor sztuki "Stara sprawa", o odsuniętym odkrywcy miedzi lubińskiej inżynierze Janie Wyżykowskim, wystawionej w 1979 w Teatrze Popularnym w Warszawie. Opublikował zbiór felietonów "Pasjans polski", powieść "Wyspa wojny", przygotował ostatecznie niewydany tom "Pacierze polskie". W 2021 nakładem Wydawnictwa Znak ukazała się książka "Wrócę przed nocą", za którą został pośmiertnie nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2022. Urodził się 22 sierpnia 1933 roku.

2022 - Zmarła Krystyna Meissner, reżyser teatralny, twórczyni Międzynarodowych Festiwali Teatralnych "Kontakt" i "Dialog". Dyrektor naczelny i artystyczny teatrów w Zielonej Górze, Toruniu, Krakowie i Wrocławiu. Urodziła się 19 czerwca 1933 roku.

2022 - W Pekinie zakończyły się XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie.

2023 - Zmarł Jerzy Krechowicz, malarz, grafik, profesor, rektor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w latach 1996-2002. Był twórcą teatru plastycznego "Galeria" i kabaretu "To-tu". Urodził się 3 stycznia 1937 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Stanisław Grygiel, filozof i filolog. Był wykładowcą na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie. Był konsultorem Papieskiej Rady do spraw Rodziny i dyrektorem Polskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej. Napisał między innymi książkę: "Na ścieżkach prawdy. Rozmawiając z Janem Pawłem II". Urodził się 10 grudnia 1934 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-05-08, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 8 maja - Międzynarodowy Dzień Zwycięstwa, obchodzony w rocznicę podpisania w Berlinie przez feldmarszałka Wilhelma Keitla aktu bezwarunkowej kapitulacji III… » więcej 2024-05-07, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 7 maja - Europejski Dzień e-Aktywności Obywatelskiej. » więcej 2024-05-06, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 6 maja - Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. 6 maja - Święto Gwardii Szwajcarskiej. » więcej 2024-05-05, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 5 maja - Dzień Europy, święto państw europejskich, obchodzone 5 lub 9 maja. W krajach, które są członkami Rady Europy, a nie są członkami Unii Europejskiej… » więcej 2024-05-04, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 4 maja - Międzynarodowy Dzień Strażaka, przypadający w dniu wspomnienia w Kościele katolickim Świętego Floriana. W Polsce od 2003 roku Dzień Strażaka… » więcej 2024-05-03, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja, obchodzone w Polsce, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w 1791 roku. 3 maja - Uroczystość Najświętszej… » więcej 2024-05-02, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 2 maja - Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, święto ustanowione w lutym 2004 roku. 2 maja - Dzień Polonii i Polaków za Granicą, uchwalony przez Sejm… » więcej 2024-05-01, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 1 maja - Święto Pracy, ustanowione w 1889 roku przez obradujący w Paryżu kongres założycielski II Międzynarodówki. 1 maja - Kościół katolicki obchodzi… » więcej 2024-04-30, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 30 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Jazzu, święto proklamowane w 2011 roku, przez UNESCO. 30 kwietnia - Wietnam świętuje Dzień Zwycięstwa. 30 kwietnia… » więcej 2024-04-29, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 29 kwietnia - Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego - ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 2002 roku. 29 kwietnia - Dzień Solidarności… » więcej
1718192021
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »